“Ölkədəki iqtisadi böhran hökumətin vecinə deyil” - Müsahibə
Tarix: 10-09-2017 11:17 | Bölmə: Müsahibə
“Ölkədəki iqtisadi böhran hökumətin vecinə deyil”

Teyyub Əliyev: “Əgər ciddi maliyyə-iqtisadi islahatlar aparılmasa, açıq, şəffaf iqtisadiyyata keçilməsə, ölkədə baş verən iqtisadi proseslər indiki kimi davam etsə, manat daha da qiymətdən düşəcək”

Azərbaycanda "Aİ-98 Super" markalı benzinin qiyməti 10 qəpik bahalaşaraq, 1,2 manatdan 1,3 manata yüksəlib. Xatırladaq ki, ötən aylarda Azərbaycanda “Aİ-92” markalı benzin də 20 qəpik bahalaşaraq, 90 qəpik olmuşdu. Son günlər bir sıra ekspertlər qarşıdakı dövrdə bütün məhsullar üzrə bahalaşmanın olacağını proqnozlaşdırırlar.

Təkamül Partiyasının sədri, iqtisadçı alim Teyyub Əliyev “Reytinq” qəzetinə deyib ki, milli valyutanın devalvasiyasının həyata keçirildiyi istənilən ölkədə əmtəə və xidmətlər üzərində qiymət artımı qaçılmazdır.

Reyting.az saytı həmin müsahibəni təqdim edir:

- Təbii ki, istənilən çeşiddə yanacağın qiymətinin artması digər əmtəələrin qiymətinin artımına birbaşa təsir edir. “Aİ 98” benzininin bahalaşmasının istehlak qiymətlərinə təsir etməyəcəyi haqqında deyilənlər həqiqətə uyğun deyil. Nəzərə alsaq ki, bu növ benzindən istifadə edənlər ya birbaşa, ya da dolayısı ilə sahibkarlıq fəaliyyəti ilə məşğul olan imkanlı şəxslərdir, onların bu qiymət artımını istehlakçılardan çıxaracaqları həqiqətə daha çox uyğundur.

- Yaxın aylarda dizel yanacağında da qiymət artımının olacağı ilə bağlı gözləntilər var. Sizcə, dizelin bahalaşması nə vəd edir?

- Hesab edirəm ki, dizelin qiyməti noyabr ayından, ən geci dekabrın əvvəllərindən artırılacaq. Bu baş verəcəyi təqdirdə istehlak mallarında qiymət artımı olacaq.

- Son günlər ərzaq məhsulları da bahalaşır. Sizcə, bahalaşmanın səbəbi nədir?

- Qeyd etdiyim kimi, milli valyutanın devalvasiyası qiymət artımına səbəb olur. Ancaq bunun bir həddi olmalıdır. Qiymət artımı mənfəət əldə etmək üçün milli sahibkarları daha çox məhsul istehsal etməyə stimullaşdırmalıdır. Ölkəmizdə məmur sahibkarlığı, hər bir sahədə inhisarçılıq olduğundan işbazlar çox mənfəət əldə etmək üçün “daha asan yol tapıblar”. Ona görə də hesab edirəm ki, qiymətlərin belə sürətlə artmasının başlıca səbəbi inhisarçılıqla və açıq iqtisadiyyatın mövcud olmaması ilə birbaşa əlaqədardır. Başqa səbəb Maliyyə Bazarlarına Nəzarət Palatasının həyata keçirdiyi yarıtmaz tənzimləmə siyasəti nəticəsində sahibkarlıq fəaliyyətinin maliyyələşdirilməsi sahəsində yaranmış (yaradılmış) və əmtəə istehsalını ləngidən süni çətinliklərdir.

- Necə düşünürsünüz, əhalinin vəziyyətinin ağır olduğu bir vaxtında bu qədər qiymət artımı kütləvi narazılığa səbəb olmayacaqmı?

- Son illər qiymət artımı Azərbaycanda mütəmadi hal alıb. Əvvəllər qiymət artımı ölkəmizdə sürüşkən, zəif inflyasiyaya səbəb olurdu ki, bunu da qismən idarə etmək mümkün idi. Manatın kəskin devalvasiyasından sonra artıq ölkəmizdə sıçrayışlı inflyasiya baş verməkdədir ki, bu da iqtisadi böhranın dərinləşəcəyindən xəbər verir. Bunun qarşısının alınması üçün maliyyə-iqtisadi sahələrdə ciddi islahatlar həyata keçirilməlidir. Nəzərə almaq lazımdır ki, problemin meydana çıxdığı ilkin hallarda onu aradan qaldırmaq daha asan olur. Ümid edək ki, belə olacaq və kütləvi etirazlar baş verməyəcək.

- Bir müxalifət lideri kimi siyasi partiyaların belə bir şəraitdə hansı addımlar atmasını məqbul sayırsınız?

- Ölkədə yaranmış iqtisadi problemlərin aradan qaldırılması üçün həm bəzi partiya liderləri (təvazörkarlıqdan uzaq olsa da-elə mən də), eləcə də müstəqil ekspertlər kifayət qədər dəyərli tövsiyələr veriblər. Ancaq onların nəzərə alınması iqtisadi sahələrə rəhbərlik edən məmurların mənafeyinə birbaşa toxunduğundan qəbul edilmir. Müşahidələr göstərir ki, ölkədə real iqtisadi islahatların həyata keçirilməsi Respublika Prezidentindən başqa heç kəsi maraqlandırmır. Ona görə də siyasi partiyaların bu sahədə hər hansı təşəbbüsünün qəbul ediləcəyi real görünmür.

- Vətəndaşların gəlirlərinin artırılması üçün hökumət hansı adımları ata bilər? Ümumiyyətlə, ölkənin düşdüyü böhranlı vəziyyətdən çıxarmağı bu hökumətin üzvləri bacara biləcəklərmi?

- Ölkəmizin iqtisadi böhrandan çıxarılması hökumətin vecinə deyil. Yəqin buna görədir ki, ölkəmizdə vitse-prezidentlik institutu yatadılıb və Nazirlər Kabinetinin strukturunda islahatlara start verilib.

O ki qaldı vətəndaşların gəlirlərinin artırılmasına, ilk növbədə büdcədən maliyyələşən idarə və təşkilatlarda əmək haqqı, heç olmasa, real inflyasiya həddində qaldırılmalıdır. Tələbə təqaüdləri, əlillərə verilən təqaüdlər artırılmalı, pensiya haqqında qanuna edilmiş və vətəndaşların mənafeyinə zidd olan son dəyişikliklər ləğv edilməli və pensiyalar artırılmalıdır. Eyni zamanda mövcud qanunlara uyğun olaraq məmurların sahibkarlıq fəaliyyəti ilə məşğul olması qəti qadağan edilməlidir. Çünki qiymət artımının başlıca baiskarları elə yüksək çinli dövlət məmurlarıdır.

- İlin sonuna yaxın dolların məzənnəsinin də qalxacağı ilə bağlı fikirlər səslənir. Bu barədə nə düşünürsünüz?

- Hesab edirəm ki, bu fikirlərin həqiqət yükü kifayət qədər yüksəkdir. Əgər ciddi maliyyə-iqtisadi islahatlar aparılmasa, açıq, şəffaf iqtisadiyyata keçilməsə, ölkədə baş verən iqtisadi proseslər indiki kimi davam etsə, manat daha da qiymətdən düşəcək.

Z.ƏHMƏD




Bölməyə aid digər xəbərlər
bütün xəbərlər