Avtoritar rejimlər üçün geri sayım başlayıb

Xəbər lenti

01:13 / 23-08-2019

Xalq artistləri əsəbləşib: izləyici təhqir olunub - Foto

00:47 / 23-08-2019

Şah Qacar səhnəyə qayıdır - Foto

00:38 / 23-08-2019

Avropa Liqası: "Qarabağ" uduzdu

00:35 / 23-08-2019

Füzuli və Cəbrayıl rayonlarının işğalından 26 il ötür

22:57 / 22-08-2019

FHN bazardakı yanğınla bağlı xəbər yaydı: “7200 kvadratmetr taxta məmulatları yanıb”

22:01 / 22-08-2019

Trampı yoldan çıxarmış şəxs aşkarlandı - Foto

21:53 / 22-08-2019

Həbs edilən iki deputat girov müqabilində buraxılıb

21:46 / 22-08-2019

Consonun ədəbsiz hərəkəti etiraz doğurdu

21:44 / 22-08-2019

Yaponiyadan etiraz: Cənubi Koreyaya nota verilib

21:40 / 22-08-2019

"Linfild" və "Qarabağ"ın start heyəti bəlli oldu

21:27 / 22-08-2019

İran ABŞ-a xəbərdarlıq etdi: "Sularımıza daxil olmayın"

20:18 / 22-08-2019

PA-nın məsul işçiləri bölgələrdə: camaatla görüş oldu, problemlərlə bağlı göstərişlər verildi

18:43 / 22-08-2019

Əliməmməd Nuriyev yeni vəzifəyə seçildi

18:28 / 22-08-2019

Tahir Kərimli: "Xəyanəti mən yox, AXCP, Müsavat və AMİP edib"

18:17 / 22-08-2019

"Neftçi" etiraz bəyanatı yaydı: "Təhqir olmaz"

18:10 / 22-08-2019

"Azneft"in yeni sözçüsü bəlli oldu

17:58 / 22-08-2019

Taxta bazarındakı yanğın söndürülüb

17:46 / 22-08-2019

Donald Trampın nəvəsi dünyaya gəlib - Foto

17:39 / 22-08-2019

İŞİD lideri özünə varis seçib

17:37 / 22-08-2019

Yunanıstanda sığınacaq verilməsi sadələşdiriləcək

17:34 / 22-08-2019

Baş nazirin qızından 130 milyonluq mənimsəmə - İttiham

17:15 / 22-08-2019

Yanğınla əlaqədar nəqliyyat vasitələrinin hərəkəti məhdudlaşdırılıb

17:00 / 22-08-2019

Mərkəzi Bank dolların rəsmi məzənnəsini açıqladı

16:55 / 22-08-2019

Bakıda anasını telefon görə öldürən gəncə ağır cəza verildi

16:48 / 22-08-2019

Şamaxıda yanğın: əraziyə FHN-in helikopteri, şəxsi heyəti və texnikası cəlb olunub

16:27 / 22-08-2019

Bakıda taxta bazarı yanır

16:26 / 22-08-2019

Mourinyo PSJ-nin baş məşqçisi ola bilər

16:03 / 22-08-2019

Rəsmi Bakı BMT Baş katibinə etiraz məktubu göndərdi

15:59 / 22-08-2019

Zakir Qaralov Qubada camaatı qəbul edəcək

15:52 / 22-08-2019

Zöhrab Mnatsakanyandan Qarabağla bağlı açıqlama: "Yeni gğrüş olacaq"

Ən çox oxunanlar

21:35 / 21-08-2019

İlham Əliyev vergi ilə bağlı fərman imzaladı - Dəyişiklik

15:14 / 19-08-2019

Məktəblərdə rəhbər vəzifələrə seçim başlayıb

00:47 / 20-08-2019

Bakının metro kralının Londonda böyük sərvəti var: Hüseynovun oğlu əmlak biznesi ilə məşğuldur - Fotolar

16:28 / 19-08-2019

Putinin siyasi varisi: 14 ildir prezidentin yaxın çevrəsindədir - Foto

10:47 / 18-08-2019

Akif Əli yazır: Millətin öz yeri, dinin öz yeri... - Söz haqqı...

12:40 / 19-08-2019

Gəncə teraktı ilə bağlı şok video yayıldı - Video

11:08 / 19-08-2019

Deputatın oğlu və 5 qohumu saxlanılıb - 3 qurum birgə əməliyyat keçirib - Foto

16:39 / 21-08-2019

Deputat İqbal Məmmədov bir gündə 1 milyon 100 min manat xərcləyib

11:39 / 20-08-2019

Villalar, çoxsaylı bağlar, maşınlar, obyektlər, "zapravka"... - İcra başçısının saysız sərvətinin siyahısı

18:24 / 21-08-2019

İki nəfərə general rütbəsi verildi - XDMX-nin bir qrup əməkdaşı təltif olundu - Sərəncam

12:40 / 22-08-2019

Komitə sədri ilə nazir soydaşlarımızın probleminə biganə yanaşır

12:17 / 21-08-2019

Mehriban Əliyeva polkovnikin ailəsinə başsağlığı verib, vida mərasiminə əklil göndərib - Foto

Avtoritar rejimlər üçün geri sayım başlayıb - Politoloq yazır
Tarix: 12-06-2019 16:59 | Bölmə: Xəqani CƏFƏRLİ

Şirift ölçüsü:

Bu ilin baharından başlayaraq Rusiya və Türkiyədə baş verən hadisələri bir il öncə təsəvvür etmək çox çətin idi. Ancaq indi tam əminliklə demək olar ki, bu ölkələr böyük dəyişiklik mərhələsinə qədəm qoyub. Bu dəyişiklik mərhələsinin nə qədər çəkəcəyini riyazi dəqiqliklə müəyyən etmək mümkün deyil. Ancaq proseslərin dinamikasını təhlil etdikdə Rusiya və Türkiyədə dəyişikliklərin yaxın il yarın ərzində gerçəkləşə biləcəyini proqnozlaşdırmaq olar. Ancaq bəzi faktorların təsiri ilə zaman məsafəsinin dəyişməsi də mümkündür. Məsələn, neftin qiymətinin kəskin ucuzlaşması Rusiyada inqilabi prosesləri daha da sürətləndirə bilər. Əksinə, neftin qiyməti kəskin bahalaşarsa, Putin rejiminin ömrünün uzanma ehtimalı böyükdür.

Ərdoğanın avtoritar rejiminin ömrü isə son günlər ABŞ haqqında danışılan sanksiyalardan çox asılıdır. Əgər ABŞ-ın Türkiyəyə qarşı ehtimal olunan sanksiyaları reallaşarsa, Ərdoğanın iflası qaçılmaz ola bilər. Ancaq proseslərin indiki inkişafı Putin və Ərdoğan üçün nikbinlik vəd eləmir.

Putinin nüfuzu sürətlə enir. Kremlin bütün cəhdlərinə baxmayaraq bu prosesi dayandırmaq mümkün olmur. Ən təhlükəlisi isə bu deyil. Rusiya cəmiyyətində Putinin avtoritar rejiminə qarşı müqavimət başlayıb və bu, getdikcə güclənir.

Həbslərə baxmayaraq Putinin şəxsiyyətini təhqir edən hərəkətlərin qarşısını almaq olmur. Hətta Rusiyada vəziyyət elə həddə çatıb ki, Daxili İşlər Nazirliyinin regional idarələrinin divarlarına böyük hərflərlə Putini ağır formada təhqir edən ifadələr yazmağa başlayıblar. Sosial şəbəkələrdə isə Putinin təhqir edilməsi kütləvi hal alıb. Çoxsaylı həbslər isə prosesi dayandıra bilmədiyi kimi, zəiflədə də bilmir. Əksinə, cəmiyyət siyasi motivli hər bir həbsə kəskin müqavimət göstərir. Bu prosesin ən bariz nümunəsi “Meduza” internet resursunun əməkdaşı İvan Qolunovun narkotik ittihamı ilə şərlənərək həbs olunması zamanı müşahidə edildi. Rusiya cəmiyyətinin nüfuzlu şəxslərinin jurnalistin şərlənərək həbs olunmasına sərt reaksiyası, çoxsaylı etiraz aksiyaları artıq avtoritar rejimin “oyun qaydaları”nın işləmədiyini təsdiqlədi. Cəmiyyətin sərt reaksiyası hakimiyyəti dərhal geri addım atmağa vadar etdi və İvan Qolunova qarşı açılan cinayət işinə xitam verildi. Jurnalsitin həbsinə əsas verən saxta dəlillər yaratmış vəzifəli şəxslər “günah keçisi” elan olunaraq vəzifələrindən kənarlaşdırıldılar.

Çox maraqlıdır ki, İvan Qolunovun həbsi ətrafında prosesin məhz bu ssenari üzrə inkişaf edəcəyini proqnozlaşdıranlar da var idi. Rusiyanın ən çox istinad edilən politolqu kimi tanınan Moskva Beynəlxalq Münasibətlər İnstitutunun professoru Valeri Solovey İvan Qolunovun həbsinin ilk günündə hadisə ilə bağlı verdiyi açıqlamada cəmiyyətin reaksiyasının kəskin olacağı və bundan sonra hakimiyyətin geri addım atacağını proqnozlaşdırmışdı.

Professor Valeri Solovey hesab edir ki, Rusiyanın hakim dairələri artıq cəmiyyətin dözmək niyyətində olmadığının fərqindədir və istənilən kobud müdaxilə proseslərin nəzarətdən çıxmasına səbəb ola bilər. Çünki bundan əvvəl əyalətlərdə baş verən proseslər cəmiyyətin daha dözmək niyyətində olmadığını üzə çıxarmışdı. Son zamanlarda Rusiyanın əyalətlərini bürüyən etiraz aksiyaları da vəziyyətin nə qədər gərgin olduğunu göstərdi.

Belə ki, Kremlin siyasətinin əleyhinə keçirilən etiraz aksiyalarında Putini onlara qarşı müharibə elan etməkdə ittiham edənlər bunu cavabsız qoymacaqlarını bildirdilər.

Baş verən hadisələr göstərir ki, Rusiya cəmiyyətində hakimiyyətdən narazılıq sürətlə artır və əhali radikallaşır. Putinin şəxsiyyətinin ağır formada təhqir edilməsi, etiraz aksiyalarının artması və radikallıqla yanaşı sosial şəbəkələrə maraq da artır. Araşdırmalara görə, may ayında Rusiyada “YouTube” izləyicilərinin sayı televiziya izləyicilərinin sayını üstələyib.

Bu araşdırmadan öncə keçirilən başqa bir araşdırma isə mart ayından intert resurslara verilən reklamın həcminin telekanallara verilən reklamı üstələdiyini üzə çıxarmışdı. Bütün bunlar göstərir ki, Rusiyada avtoritarizmin əsasları sarsılmaqdadır və onu labüd sonluqdan heç nə xilas edə bilməz.

Türkiyədə baş verən proseslər də artıq Ərdoğanın avtoritar rejiminin əsaslarının sarsılmağa başladığını göstərir. Martın sonuncu günü keçirilən yerli seçkilərdə hakim partiya üç böyük şəhərdə məğlub oldu. İstanbulu itirməyi hakimiyyətin itirilməsinin başlanğacı kimi qəbul edən Ərdoğan rejimi ciddi əsaslar göstərmədən bu meqapolisdə keçirilmiş səsvermənin nəticəsini ləğv etdi. Ancaq bu addım avtoritar rejimlərin çöküşü zamanı açıq müşahidə olunan bir məqamı yenidən üzə çıxardı. Bu məqam cəmiyyətin belə hallarda çökməkdə olan rejimin arxasından çəkilərək onun önünü kəsməsindən ibarətdir. Ərdoğan rejimi Əkrəm İmamoğlunun İstanbul Böyük Bələdiyyəsinin başqanı seçildiyi 31 Mart səsverməsinin nəticələrini ləğv etdi və bununla özünün “qəbirqazanı”nı meydana çıxardı. Məhz səsvermənin nəticəsinin ləğvi Əkrəm İmamoğlunu Ərdoğanın alternativinə çevirdi və üç ay öncəyə kimi bələdiyyə başqanlığı uğrunda autsayder qismində çıxış edən şəxs bu gün Türkiyənin yeni liderinə çevrilməkdədir. Əkrəm İmamoğlunun yeni seçki kampaniyasına 600 min nəfərə yaxın şəxsin maliyyə dəstəyi verməsi də bunu təsdiqləyir.

Türkiyənin məşhur sənətçilərindən Murat Boz Əkrəm İmamoğlunun seçki kampaniyasına 100 min lirə bağışlayıb. Əkrəm İmamoğluna dəstək artdığı kimi, hakimiyyət təmsilçilərinə qarşı etirazlar da yüksəlir. Bu, son günlər daha çox müşahidə olunur. Bu isə Ərdoğan rejimini geri addım atmağa vadar edib.

Ədalət və İnkişaf Partiyasının hakimiyyətə gəldiyi gündən ötən 17 il ərzində bir dəfə də olsun müxalifətlə teledebatlara çıxmayan rejim təmsilçiləri indi bu addımı atmağa məcbur olurlar. İyunun 16-da son 17 il ərzində iqtidarla müxalifətin namizədi - Binəli Yıldırımla Əkrəm İmamoğlu arasında teleduel olacaq.

Rusiya və Türkiyədəki avtoritar rejimlər üçün geri sayım başlayıb və prosesi dayandırmaq mümkün deyil. Bu iki dövlətin Avrasiyada baş verən proseslərə hansı təsirlər göstərdiyini nəzərə alsaq, onda qeyd edə bilərik ki, Putin və Ərdoğan rejiminin çökməsi bu məkanda çox güclü “siyasi zəlzələ” effekti verərək böyük dəyişikliklərə səbəb olacaq.

Reyting.az

Ana səhifəyə dön