Avtoritar rejimlər üçün geri sayım başlayıb

Xəbər lenti

15:10 / 19-06-2019

Bakı neft maşınqayırma zavodu özəlləşdirildi

15:04 / 19-06-2019

Zəmanət və subsidiyaların verilmə qaydaları dəyişib

14:55 / 19-06-2019

Bakıda 3 hindistanlının ölümünə səbəb olan sürücü tutuldu

14:50 / 19-06-2019

Əli Əhmədov məqalə yazdı: "Azərbaycan vətəndaşını daha yüksək rifah gözləyir"

14:29 / 19-06-2019

Sahil Babayev iranlı vəzifədaşı ilə görüşdü – Cenevrədə

14:26 / 19-06-2019

"Qarabağ"ın növbəti rəqibi bəlli oldu

14:21 / 19-06-2019

“Fox TV” otelə qarşı iddia qaldırır - Səbəb

14:19 / 19-06-2019

Tovuzdakı xaraba görkəmdə olan məktəb nə vaxt təmir ediləcək? - Foto

13:56 / 19-06-2019

Spiker Ziya Məmmədovun qardaşı oğluna yüksək vəzifə verdi

13:39 / 19-06-2019

Fizika İnstitutunun əməkdaşlarının maaşları qalxdı

13:27 / 19-06-2019

Azərbaycan, Türkiyə və Gürcüstan birgə komanda qərargah təlimi keçirəcək

13:14 / 19-06-2019

Nazir 1775 müəllimin iş yeri ilə bağlı əmr verdi

12:57 / 19-06-2019

Bakıda isti olacaq, rayonlara yağış, dolu yağacaq

12:54 / 19-06-2019

Elmar Məmmədyarov sabah Mnatsakanyanla görüşəcək - Vaşinqtonda

12:42 / 19-06-2019

Zakir Həsənov məzunlarla görüşdü: "Dövlət və dövlətçiliyimizə xidmət etməlisiniz”

12:33 / 19-06-2019

Pensiyalar artırılır - Prezident parlamentə yeni sənəd göndərdi + Detallar

12:24 / 19-06-2019

Başına 4 milyon qoyulan terrorçu öldürüldü

12:20 / 19-06-2019

“Moody`s” Türkiyənin kredit dərəcəsini endirib

12:16 / 19-06-2019

Cinayət törətməkdə şübhəli bilinən 25 nəfər saxlanılıb

12:04 / 19-06-2019

Deputat Vahid Əhmədov: “Bu il devalvasiya gözləmirəm"

11:49 / 19-06-2019

Bakıda mənzildən pul və qızıl dolu seyf oğurlandı

11:41 / 19-06-2019

Türk fəhlələrin Səudiyyə Ərəbistanındakı aksiyası silah gücünə dağıdıldı

11:36 / 19-06-2019

Vüsal Qasımlı: "İslahatlar bundan sonra da davam edəcək”

11:34 / 19-06-2019

“Avraam Linkoln” Trampın mitinqində - Foto

11:31 / 19-06-2019

Platini azadlığa çıxdı

11:07 / 19-06-2019

Tural Gəncəliyev: "Qarabağın erməni icmasının 3-cü tərəf kimi irəli sürülməsinin əsası yoxdur"

11:01 / 19-06-2019

160 min müəllimin maaşı 600 manatı keçdi

10:41 / 19-06-2019

Zaqatala sakini külli miqdarda narkotiklə tutuldu

10:36 / 19-06-2019

Bakıda evə maskalı basqın: iki qadın bıçaqlandı

10:29 / 19-06-2019

Minimum pensiya məbləği 200 manat olacaq - Nazir müavini

Ən çox oxunanlar

19:45 / 18-06-2019

Müəllimlərin və hərbçilərin maaşı artırıldı - Sərəncam

10:05 / 16-06-2019

Məktəblərdə yeni layihənin icrasına başlanacaq - Nazir

02:17 / 15-06-2019

MDB-də ən az əməkhaqqı olan ölkə açıqlandı

01:54 / 15-06-2019

Rusiyaya qar yağdı - Fotolar

20:05 / 18-06-2019

DİN, DTX, DSX, MSK, AMEA, FHN... - Prezident onların da maaşını qaldırdı - SİYAHI

01:16 / 16-06-2019

Dəhşətli qəzada 7 nəfər öldü

20:40 / 15-06-2019

Sabirabadda məktəbli özünü öldürdü

13:39 / 18-06-2019

Eks-prezident ailəsi ilə ABŞ-a qaçdı: “Daha bacarmıram...”

02:53 / 15-06-2019

Milyonçu təyyarədə yazdığı məktuba görə ömürlük azadlıqdan məhrum olundu

17:04 / 17-06-2019

Azərbaycanlı müğənni Moskvada saxlanıldı

18:25 / 15-06-2019

İlk qadın prezidentin andiçmə mərasimi keçirildi

00:22 / 17-06-2019

Məşhur müğənni gənc sevgilisi ilə evləndi

Avtoritar rejimlər üçün geri sayım başlayıb - Politoloq yazır
Tarix: 12-06-2019 16:59 | Bölmə: Xəqani CƏFƏRLİ

Şirift ölçüsü:

Bu ilin baharından başlayaraq Rusiya və Türkiyədə baş verən hadisələri bir il öncə təsəvvür etmək çox çətin idi. Ancaq indi tam əminliklə demək olar ki, bu ölkələr böyük dəyişiklik mərhələsinə qədəm qoyub. Bu dəyişiklik mərhələsinin nə qədər çəkəcəyini riyazi dəqiqliklə müəyyən etmək mümkün deyil. Ancaq proseslərin dinamikasını təhlil etdikdə Rusiya və Türkiyədə dəyişikliklərin yaxın il yarın ərzində gerçəkləşə biləcəyini proqnozlaşdırmaq olar. Ancaq bəzi faktorların təsiri ilə zaman məsafəsinin dəyişməsi də mümkündür. Məsələn, neftin qiymətinin kəskin ucuzlaşması Rusiyada inqilabi prosesləri daha da sürətləndirə bilər. Əksinə, neftin qiyməti kəskin bahalaşarsa, Putin rejiminin ömrünün uzanma ehtimalı böyükdür.

Ərdoğanın avtoritar rejiminin ömrü isə son günlər ABŞ haqqında danışılan sanksiyalardan çox asılıdır. Əgər ABŞ-ın Türkiyəyə qarşı ehtimal olunan sanksiyaları reallaşarsa, Ərdoğanın iflası qaçılmaz ola bilər. Ancaq proseslərin indiki inkişafı Putin və Ərdoğan üçün nikbinlik vəd eləmir.

Putinin nüfuzu sürətlə enir. Kremlin bütün cəhdlərinə baxmayaraq bu prosesi dayandırmaq mümkün olmur. Ən təhlükəlisi isə bu deyil. Rusiya cəmiyyətində Putinin avtoritar rejiminə qarşı müqavimət başlayıb və bu, getdikcə güclənir.

Həbslərə baxmayaraq Putinin şəxsiyyətini təhqir edən hərəkətlərin qarşısını almaq olmur. Hətta Rusiyada vəziyyət elə həddə çatıb ki, Daxili İşlər Nazirliyinin regional idarələrinin divarlarına böyük hərflərlə Putini ağır formada təhqir edən ifadələr yazmağa başlayıblar. Sosial şəbəkələrdə isə Putinin təhqir edilməsi kütləvi hal alıb. Çoxsaylı həbslər isə prosesi dayandıra bilmədiyi kimi, zəiflədə də bilmir. Əksinə, cəmiyyət siyasi motivli hər bir həbsə kəskin müqavimət göstərir. Bu prosesin ən bariz nümunəsi “Meduza” internet resursunun əməkdaşı İvan Qolunovun narkotik ittihamı ilə şərlənərək həbs olunması zamanı müşahidə edildi. Rusiya cəmiyyətinin nüfuzlu şəxslərinin jurnalistin şərlənərək həbs olunmasına sərt reaksiyası, çoxsaylı etiraz aksiyaları artıq avtoritar rejimin “oyun qaydaları”nın işləmədiyini təsdiqlədi. Cəmiyyətin sərt reaksiyası hakimiyyəti dərhal geri addım atmağa vadar etdi və İvan Qolunova qarşı açılan cinayət işinə xitam verildi. Jurnalsitin həbsinə əsas verən saxta dəlillər yaratmış vəzifəli şəxslər “günah keçisi” elan olunaraq vəzifələrindən kənarlaşdırıldılar.

Çox maraqlıdır ki, İvan Qolunovun həbsi ətrafında prosesin məhz bu ssenari üzrə inkişaf edəcəyini proqnozlaşdıranlar da var idi. Rusiyanın ən çox istinad edilən politolqu kimi tanınan Moskva Beynəlxalq Münasibətlər İnstitutunun professoru Valeri Solovey İvan Qolunovun həbsinin ilk günündə hadisə ilə bağlı verdiyi açıqlamada cəmiyyətin reaksiyasının kəskin olacağı və bundan sonra hakimiyyətin geri addım atacağını proqnozlaşdırmışdı.

Professor Valeri Solovey hesab edir ki, Rusiyanın hakim dairələri artıq cəmiyyətin dözmək niyyətində olmadığının fərqindədir və istənilən kobud müdaxilə proseslərin nəzarətdən çıxmasına səbəb ola bilər. Çünki bundan əvvəl əyalətlərdə baş verən proseslər cəmiyyətin daha dözmək niyyətində olmadığını üzə çıxarmışdı. Son zamanlarda Rusiyanın əyalətlərini bürüyən etiraz aksiyaları da vəziyyətin nə qədər gərgin olduğunu göstərdi.

Belə ki, Kremlin siyasətinin əleyhinə keçirilən etiraz aksiyalarında Putini onlara qarşı müharibə elan etməkdə ittiham edənlər bunu cavabsız qoymacaqlarını bildirdilər.

Baş verən hadisələr göstərir ki, Rusiya cəmiyyətində hakimiyyətdən narazılıq sürətlə artır və əhali radikallaşır. Putinin şəxsiyyətinin ağır formada təhqir edilməsi, etiraz aksiyalarının artması və radikallıqla yanaşı sosial şəbəkələrə maraq da artır. Araşdırmalara görə, may ayında Rusiyada “YouTube” izləyicilərinin sayı televiziya izləyicilərinin sayını üstələyib.

Bu araşdırmadan öncə keçirilən başqa bir araşdırma isə mart ayından intert resurslara verilən reklamın həcminin telekanallara verilən reklamı üstələdiyini üzə çıxarmışdı. Bütün bunlar göstərir ki, Rusiyada avtoritarizmin əsasları sarsılmaqdadır və onu labüd sonluqdan heç nə xilas edə bilməz.

Türkiyədə baş verən proseslər də artıq Ərdoğanın avtoritar rejiminin əsaslarının sarsılmağa başladığını göstərir. Martın sonuncu günü keçirilən yerli seçkilərdə hakim partiya üç böyük şəhərdə məğlub oldu. İstanbulu itirməyi hakimiyyətin itirilməsinin başlanğacı kimi qəbul edən Ərdoğan rejimi ciddi əsaslar göstərmədən bu meqapolisdə keçirilmiş səsvermənin nəticəsini ləğv etdi. Ancaq bu addım avtoritar rejimlərin çöküşü zamanı açıq müşahidə olunan bir məqamı yenidən üzə çıxardı. Bu məqam cəmiyyətin belə hallarda çökməkdə olan rejimin arxasından çəkilərək onun önünü kəsməsindən ibarətdir. Ərdoğan rejimi Əkrəm İmamoğlunun İstanbul Böyük Bələdiyyəsinin başqanı seçildiyi 31 Mart səsverməsinin nəticələrini ləğv etdi və bununla özünün “qəbirqazanı”nı meydana çıxardı. Məhz səsvermənin nəticəsinin ləğvi Əkrəm İmamoğlunu Ərdoğanın alternativinə çevirdi və üç ay öncəyə kimi bələdiyyə başqanlığı uğrunda autsayder qismində çıxış edən şəxs bu gün Türkiyənin yeni liderinə çevrilməkdədir. Əkrəm İmamoğlunun yeni seçki kampaniyasına 600 min nəfərə yaxın şəxsin maliyyə dəstəyi verməsi də bunu təsdiqləyir.

Türkiyənin məşhur sənətçilərindən Murat Boz Əkrəm İmamoğlunun seçki kampaniyasına 100 min lirə bağışlayıb. Əkrəm İmamoğluna dəstək artdığı kimi, hakimiyyət təmsilçilərinə qarşı etirazlar da yüksəlir. Bu, son günlər daha çox müşahidə olunur. Bu isə Ərdoğan rejimini geri addım atmağa vadar edib.

Ədalət və İnkişaf Partiyasının hakimiyyətə gəldiyi gündən ötən 17 il ərzində bir dəfə də olsun müxalifətlə teledebatlara çıxmayan rejim təmsilçiləri indi bu addımı atmağa məcbur olurlar. İyunun 16-da son 17 il ərzində iqtidarla müxalifətin namizədi - Binəli Yıldırımla Əkrəm İmamoğlu arasında teleduel olacaq.

Rusiya və Türkiyədəki avtoritar rejimlər üçün geri sayım başlayıb və prosesi dayandırmaq mümkün deyil. Bu iki dövlətin Avrasiyada baş verən proseslərə hansı təsirlər göstərdiyini nəzərə alsaq, onda qeyd edə bilərik ki, Putin və Ərdoğan rejiminin çökməsi bu məkanda çox güclü “siyasi zəlzələ” effekti verərək böyük dəyişikliklərə səbəb olacaq.

Reyting.az

Ana səhifəyə dön