21:22 / 17-08-2025
Astarada 66 yaşlı kişi qətlə yetirilib
16:16 / 17-08-2025
Avropa liderləri Vaşinqtona səfər edəcək
13:08 / 17-08-2025
Sabahın hava proqnozu açıqlanıb
09:41 / 17-08-2025
İsrail hökumətinin rəhbər şəxsi ABŞ-da saxlanılıb
08:54 / 17-08-2025
Sərhəd Xidməti Aparatının inzibati binasında yanğın olub
20:53 / 16-08-2025
Cəlilabadda 62 yaşlı qadın öldürülüb - Yenilənib
18:21 / 16-08-2025
Müğənni Rəqsanə həbs edilib - 520 min dollarlıq ittiham
17:40 / 16-08-2025
“Şamaxı” klubunda təyinatlar olub
17:27 / 16-08-2025
Zelenski: "Cəbhə xətti boyunca çətin istiqamətlərdə uğurlar əldə edirik"
16:46 / 16-08-2025
Yazıçı Vidadi Babanlı vəfat edib
15:30 / 16-08-2025
Ceyhun Bayramovla Ukrayna XİN başçısı arasında telefon danışığı olub
13:58 / 16-08-2025
Əziz Ələkbərli: İcma qərbi azərbaycanlıların öz yurdlarına dönməsi üçün fəaliyyətini davam etdirəcək
13:46 / 16-08-2025
Sabah hava necə olacaq? - Proqnoz
12:48 / 16-08-2025
Üç hərbçiyə ali rütbə verilib
12:40 / 16-08-2025
Prezident hərbi qulluqçuları təltif edib - Siyahı
11:51 / 16-08-2025
Xəzər dənizində zəlzələ olub
11:30 / 16-08-2025
Lökbatanda yaşayış binasında partlayış: bir nəfər xəsarət alıb
09:27 / 16-08-2025
Tovuz rayonunda zəlzələ baş verib
08:20 / 16-08-2025
Qərbi Azərbaycanla bağlı yeni kitab nəşr olunub - Foto
07:50 / 16-08-2025
Premyer Liqa: ilk turun daha 2 oyunu keçiriləcək
07:12 / 16-08-2025
Prezidentlərin ikinci görüşü sülhlə nəticələnə bilər
03:20 / 16-08-2025
Putin və Tramp Ukrayna ilə bağlı bir çox məqamları razılaşdırıblar - (Yenilənib+) - Video - Fotolar
22:20 / 15-08-2025
Rusiya-ABŞ görüşü Putin üçün uğurdur
22:05 / 15-08-2025
Putin və Tramp qlobal strateji təhlükəsizliyi də müzakirə edəcəklər
20:42 / 15-08-2025
Zelenski Putin-Tramp görüşündən gözləntilərini açıqlayıb
19:12 / 15-08-2025
Aya astronavt göndərəcəklər - Foto
18:03 / 15-08-2025
Bakı, Qubadlı və İmişidə ağaclar qanunsuz kəsilib
17:31 / 15-08-2025
İsfəndiyar Axundovun milyonluq avtomobillərinə həbs qoyulub
17:24 / 15-08-2025
Lisey və gimnaziyalara qəbul imtahanı keçiriləcək
16:41 / 15-08-2025
Hərbi xidmətə çağırışdan kimlərə möhlət verilir? - Siyahı
16:10 / 13-08-2025
Vahid Əhmədov Nəcməddin Sadıkovla bağlı sensasiyalı fakt açıqlayıb
03:20 / 16-08-2025
Putin və Tramp Ukrayna ilə bağlı bir çox məqamları razılaşdırıblar - (Yenilənib+) - Video - Fotolar
11:40 / 13-08-2025
Deputat: Vaşinqton razılaşması regionumuzda sülhə yol açır
13:17 / 14-08-2025
“Nikol Ermənistanı xilas etdi” - Ermənistanda hamı bu rəydədir?
11:58 / 14-08-2025
“Sumqayıt” İmani Barkerlə anlaşıb
14:59 / 15-08-2025
Tramp 907-ci düzəlişi rəsmən dayandırıb
20:53 / 16-08-2025
Cəlilabadda 62 yaşlı qadın öldürülüb - Yenilənib
08:07 / 15-08-2025
ABŞ və Rusiya dünyanı yenidən bölüşdürür
15:51 / 14-08-2025
Xəzərdə yeni ada kəşf ediblər
12:11 / 15-08-2025
Sabiq səfirlərdən çağırış: ABŞ ermənilərə və azərbaycanlılara real kömək etməlidir
00:22 / 13-08-2025
Departament sözçüsü: "Azərbaycan və Ermənistan arasındakı razılaşmalar..."
20:42 / 15-08-2025
Zelenski Putin-Tramp görüşündən gözləntilərini açıqlayıb
Cücən və cücənlilər... - Firuz Mustafa yazır
Tarix: 29-06-2020 12:30 | Bölmə: Firuz MUSTAFA
Ölkəmizdəki hər bir yaşayış ərazisi öz maraqlı tarixi, habelə toponimikası ilə diqqəti çəkir.
Şınıxda da böyük tariximizin, bir az da geniş anlamda ümumtürk tarixinin, bir parçasını öz adında yaşadan kəndlər vardır.
Mən İsalı kəndində doğulmuşam. Sakinlər yaxşı bilir ki, bu kəndin əsasını iki yüz il öncə İsa kişi qoyub. İsalı yerli icra hakimiyyəti ərazisindəki digər kəndlərin hər birinin bəlli tarixi vardır. Belə ki, Qasımağalı kəndinin əsasını Qasım ağa adlı varlı bir adam qoyub. Hasanağalı kəndi də eləcə. Yəni bu kiçik kəndin ilk daşqoyanı həmin ərazinin ağası Hasan ağa olub. Dördlər kəndi dörd qardaş tərəfindən bina olunub. Bütün bunları deməkdə məqsədim var. Elə bu atüstü məlumatdan məlum olur ki, adları çəkilən kəndlərin yaranışı və adı konkret adamlarla bağlıdır.
Axıncı çayı kənarında yerləşən bir kənd də var. Bu mənzərəli yaşayış zonasının maraqlı bir adı var: Cücənli. Cücənli Şınığın daha qədim kəndlərindən biridir. Düzü, bu adın mənası və mənşəyi məni çoxdan maraqlandırıb. Bizim dil, toponimika, etnoqrafiya, tarix ilə bağlı mənbələrində bu adla bağlı məlumatlar, demək olar ki, yox dərəcəsindədir.
Amma türk və çin mənbələrində çüçənlər və cücənlilərlə bağlı kifayət qədər məlumat əldə etmək mümkündür.
Bəs nədir “cücənli”?
Cücənlər qədim türk tayfalarından birinin adıdır. Bu tayfa o qədər qüdrətli və döyüşkən olub ki, sonralar tutduqları ərazidə öz dövlətlərini yaradıblar: Cücənli dövləti.
Çin mənbələrində bu tayfanın adı "Juan-Juan" (Cücen) kimi qeyd olunur və cücənlilərin düşmənə qarşı çox qəddar, habelə olduqca savaşqan, döyüşkən olduqları vurğulanır.
Cücənlər eramızın 4 və 6-cı yüzilliyində Monqolustan, Orta Sibir, Mancuriya, Koreya, bir sözlə, Asiya və Avropa ərazisində böyük imperiya qurublar.
Tarixi mənbələrdə göstərilir ki, cücənlilərlə göytürklər arasında beş dəfə şiddətli, qanlı döyüş olmuşdur.
Eramızın 525-555-ci illəri arasında baş verən son savaşdan sonra qələbə əldə etmiş göytürklərin möhtəşəm xaqanlığı qurulmuşdur.
Məğlubiyyətdən sonra cücənlilər (və yaxud cücənlər) dəstə-dəstə Qərbə doğru çəkilməyə başlamışlar.
Onlar Türkiyəyə, Orta Asiyaya, habelə Qara dəniz üzərindən keçərək Rumıniyaya, Slovakiyaya qədər getmiş, müxtəlif ərazilərdə məskunlaşmalı olmuşlar.
Bir sözlə, cücənlilər əsrlər boyu dünyanın müxtəlif yerlərinə səpələnmişlər. Onların bəzi nümayəndələri, sonrakı mərhələdə Türkiyə və Orta Asiya ərazisindən Qafqaza gəlmişdir. Qafqazda məskunlaşan cücənlərin (və yaxud cücənlilərin) bir qolu da Azərbaycana gəlib çıxmışdır.
Artıq bir neçə əsrdir ki, cücənli adlanan qövmün kiçik tayfa qollarından biri Şınıx (Gədəbəy) ərazisində Cücənli kəndində kök atıb yaşamaqdadır. Göründüyü kimi, cücənlilər öz mənsub olduqları tarixi adı da yaşadırlar. Bəli, ad yaşayır. Amma, bu tarixi adın daşıyıcılarının keşməkeşli tarixi, taleyi kifayət qədər öyrənilməyib.
Sözümüzün əvvəlində dediyimiz kimi, hər toponimik adın arxasında bir tarix yaşayır.
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 29-06-2020 12:30 | Bölmə: Firuz MUSTAFA
Ölkəmizdəki hər bir yaşayış ərazisi öz maraqlı tarixi, habelə toponimikası ilə diqqəti çəkir.
Şınıxda da böyük tariximizin, bir az da geniş anlamda ümumtürk tarixinin, bir parçasını öz adında yaşadan kəndlər vardır.
Mən İsalı kəndində doğulmuşam. Sakinlər yaxşı bilir ki, bu kəndin əsasını iki yüz il öncə İsa kişi qoyub. İsalı yerli icra hakimiyyəti ərazisindəki digər kəndlərin hər birinin bəlli tarixi vardır. Belə ki, Qasımağalı kəndinin əsasını Qasım ağa adlı varlı bir adam qoyub. Hasanağalı kəndi də eləcə. Yəni bu kiçik kəndin ilk daşqoyanı həmin ərazinin ağası Hasan ağa olub. Dördlər kəndi dörd qardaş tərəfindən bina olunub. Bütün bunları deməkdə məqsədim var. Elə bu atüstü məlumatdan məlum olur ki, adları çəkilən kəndlərin yaranışı və adı konkret adamlarla bağlıdır.
Axıncı çayı kənarında yerləşən bir kənd də var. Bu mənzərəli yaşayış zonasının maraqlı bir adı var: Cücənli. Cücənli Şınığın daha qədim kəndlərindən biridir. Düzü, bu adın mənası və mənşəyi məni çoxdan maraqlandırıb. Bizim dil, toponimika, etnoqrafiya, tarix ilə bağlı mənbələrində bu adla bağlı məlumatlar, demək olar ki, yox dərəcəsindədir.
Amma türk və çin mənbələrində çüçənlər və cücənlilərlə bağlı kifayət qədər məlumat əldə etmək mümkündür.
Bəs nədir “cücənli”?
Cücənlər qədim türk tayfalarından birinin adıdır. Bu tayfa o qədər qüdrətli və döyüşkən olub ki, sonralar tutduqları ərazidə öz dövlətlərini yaradıblar: Cücənli dövləti.
Çin mənbələrində bu tayfanın adı "Juan-Juan" (Cücen) kimi qeyd olunur və cücənlilərin düşmənə qarşı çox qəddar, habelə olduqca savaşqan, döyüşkən olduqları vurğulanır.
Cücənlər eramızın 4 və 6-cı yüzilliyində Monqolustan, Orta Sibir, Mancuriya, Koreya, bir sözlə, Asiya və Avropa ərazisində böyük imperiya qurublar.
Tarixi mənbələrdə göstərilir ki, cücənlilərlə göytürklər arasında beş dəfə şiddətli, qanlı döyüş olmuşdur.
Eramızın 525-555-ci illəri arasında baş verən son savaşdan sonra qələbə əldə etmiş göytürklərin möhtəşəm xaqanlığı qurulmuşdur.
Məğlubiyyətdən sonra cücənlilər (və yaxud cücənlər) dəstə-dəstə Qərbə doğru çəkilməyə başlamışlar.
Onlar Türkiyəyə, Orta Asiyaya, habelə Qara dəniz üzərindən keçərək Rumıniyaya, Slovakiyaya qədər getmiş, müxtəlif ərazilərdə məskunlaşmalı olmuşlar.
Bir sözlə, cücənlilər əsrlər boyu dünyanın müxtəlif yerlərinə səpələnmişlər. Onların bəzi nümayəndələri, sonrakı mərhələdə Türkiyə və Orta Asiya ərazisindən Qafqaza gəlmişdir. Qafqazda məskunlaşan cücənlərin (və yaxud cücənlilərin) bir qolu da Azərbaycana gəlib çıxmışdır.
Artıq bir neçə əsrdir ki, cücənli adlanan qövmün kiçik tayfa qollarından biri Şınıx (Gədəbəy) ərazisində Cücənli kəndində kök atıb yaşamaqdadır. Göründüyü kimi, cücənlilər öz mənsub olduqları tarixi adı da yaşadırlar. Bəli, ad yaşayır. Amma, bu tarixi adın daşıyıcılarının keşməkeşli tarixi, taleyi kifayət qədər öyrənilməyib.
Sözümüzün əvvəlində dediyimiz kimi, hər toponimik adın arxasında bir tarix yaşayır.
Müəllifin bütün yazıları - Firuz MUSTAFA
Bölməyə aid digər xəbərlər
29-07-2020, 09:23
Firuz MUSTAFA - Türk və hindu dillərinin kök yaxınlığı haqda... - Firuz Mustafa yazır
4-07-2020, 01:05
Firuz MUSTAFA - Rejissor Mərahim Fərzəlibəyovun əmək kitabçası… - Firuz Mustafa yazır
1-07-2020, 20:38
Firuz MUSTAFA - Oljas Süleymenov: “Azərbaycan həmişə ürəyimdədir...” - Firuz Mustafa yazır
Xalq artisti deyir ki, rəqqasların səhnə ömrü çox qısa olur. Bu az müddətdə uğur qazanmaq, əsl sənətkar kimi yetişmək üçün daha çox zəhmət çəkmək lazımıdır
Rus Dram Teatrının aktyoru deyir ki. bölgə teatrlarında diplomlu aktyor və rejissor tapmaq müşkül məsələdir
Qüdrət Həsənquliyevin fikrincə, Tramp görsə ki, Ukrayna qalib gəlir, Rusiyaya təkcə siyasi yox, hərbi dəstək də verəcək
"Xalq qəzeti"nin şöbə müdiri deyir ki, ömrü boyu özünü axtaran, dəfələrlə yanından ötüb keçən o qədər insan var ki
Nadir Azməmmədov: “Təəssüf ki, indi rejissor olmaq, kino və serial çəkmək adiləşib, bəzən bunun məsuliyyətini dərk etmirlər”
