21:32 / 13-10-2025
Hikmət Hacıyev: "Azərbaycan regional diplomatiyada ön sıralardadır"
21:18 / 13-10-2025
Donald Tramp: İlham Əliyev çox güclü liderdir
21:10 / 13-10-2025
Liderlər sülh sazişini imzalayıblar - Foto
20:30 / 13-10-2025
İlham Əliyev Yaxın Şərq Sülh Sammitində iştirak edir - (Yenilənib)
20:10 / 13-10-2025
Donald Tramp Misirdə İlham Əliyevi salamlayıb - Foto
18:04 / 13-10-2025
"Sədərək"də reklam qurğuları sökülür
17:57 / 13-10-2025
Konstitusiya Məhkəməsi Baş Prokurorluğun sorğusuna baxacaq
17:31 / 13-10-2025
Dövlət Komitəsi dəbdəbəli ziyafətə 200 min xərcləyəcək
17:14 / 13-10-2025
Rusiyada terrorçuluq ittihamı ilə 2901 nəfər məhkum edilib
17:03 / 13-10-2025
Gəmidə hərbçilər üçün 800 növ yemək hazırlanır
17:03 / 13-10-2025
Agentliyin strukturu yenidən təşkil olunacaq
16:57 / 13-10-2025
“QHT işi” üzrə daha bir məhkəmə başlayıb
16:53 / 13-10-2025
Tramp İsrail prezidentindən Netanyahunun əfv edilməsini istəyib
16:46 / 13-10-2025
Azərbaycan və Rusiyanın baş nazirlərinin müavinləri görüşüblər
16:32 / 13-10-2025
Xəzərin Xaçmaz sahillərində suiti cəsədləri tapılıb
16:19 / 13-10-2025
İlham Əliyev Misirdə bir sıra ölkələrin liderləri ilə görüşüb
15:44 / 13-10-2025
Hikmət Hacıyev: "Azərbaycan Yaxın Şərqdə sülh gündəliyi baxımından..."
15:18 / 13-10-2025
İlham Əliyev Misirdə Nikol Paşinyanla görüşüb
15:03 / 13-10-2025
İrandan Azərbaycana PUA ilə narkotik keçirmək istəyiblər
14:58 / 13-10-2025
210 minlik ordu müharibəyə hazır vəziyyətdədir
14:39 / 13-10-2025
Süni intellekt ABŞ-ı böyük iqtisadi problemdən qoruyub
14:22 / 13-10-2025
Təyyarələrdə yatmaq imkanı verən oturacaqlar ödənişli olacaq
14:13 / 13-10-2025
Rusiyada orduya könüllü cəlb etmək çətinləşib
13:53 / 13-10-2025
Ermənistan silahlı qüvvələrinin qanunsuz əmrləri məhkəmədə nümayiş etdirilib
13:38 / 13-10-2025
Şair Əlisəmid Kür dəfn olunub - Yenilənib
13:04 / 13-10-2025
Bakıda Azərbaycan-Rusiya-İran üçtərəfli görüşü keçirilib - Fotolar
12:53 / 13-10-2025
Milyonlarla insan qaranlıqda qalıb
12:42 / 13-10-2025
Mopedlərlə bağlı qayda dəyişir - Sürücülük vəsiqəsi tələb olunacaq
12:39 / 13-10-2025
Sabah yağış yağacaq - Proqnoz
17:58 / 09-10-2025
Düşənbədə Azərbaycan və Rusiya prezidentlərinin təkbətək görüşü keçirilib - (Yenilənib) - Video, Fotolar
10:23 / 09-10-2025
Əli Nağıyev: Bu gün daha 14 itkin-şəhidin adı açıqlanacaq
11:37 / 10-10-2025
Azərbaycan-Rusiya münasibətləri normallaşır
23:11 / 11-10-2025
Əfqanıstan-Pakistan sərhədində silahlı toqquşma baş verib
23:55 / 08-10-2025
Səməd Vəkilovun kitabı Prezident kitabxanasının saytında yer alıb
00:42 / 11-10-2025
DÇ-2026: millimiz Fransa yığmasına uduzub
21:50 / 09-10-2025
İsrail Qəzzaya yardım aparan gəmidəki iki azərbaycanlını saxlayıb
00:12 / 10-10-2025
Baş məşqçi: "Elə vəziyyətlər olur ki, hər şey alt-üst olur"
22:29 / 10-10-2025
"Antalyaspor"da baş məşqçi təyinatı olub
09:42 / 10-10-2025
Xəbərdarlıq: kiberdələduzluq halları artır
10:56 / 09-10-2025
Türk Dövlətləri Təşkilatı hərbi ittifaqa çevrilə bilər - İlkin proqnoz
15:43 / 09-10-2025
Zəngin ailə media nəhəngindəki payını 537 milyon dollara satır
Cücən və cücənlilər... - Firuz Mustafa yazır
Tarix: 29-06-2020 12:30 | Bölmə: Firuz MUSTAFA
Ölkəmizdəki hər bir yaşayış ərazisi öz maraqlı tarixi, habelə toponimikası ilə diqqəti çəkir.
Şınıxda da böyük tariximizin, bir az da geniş anlamda ümumtürk tarixinin, bir parçasını öz adında yaşadan kəndlər vardır.
Mən İsalı kəndində doğulmuşam. Sakinlər yaxşı bilir ki, bu kəndin əsasını iki yüz il öncə İsa kişi qoyub. İsalı yerli icra hakimiyyəti ərazisindəki digər kəndlərin hər birinin bəlli tarixi vardır. Belə ki, Qasımağalı kəndinin əsasını Qasım ağa adlı varlı bir adam qoyub. Hasanağalı kəndi də eləcə. Yəni bu kiçik kəndin ilk daşqoyanı həmin ərazinin ağası Hasan ağa olub. Dördlər kəndi dörd qardaş tərəfindən bina olunub. Bütün bunları deməkdə məqsədim var. Elə bu atüstü məlumatdan məlum olur ki, adları çəkilən kəndlərin yaranışı və adı konkret adamlarla bağlıdır.
Axıncı çayı kənarında yerləşən bir kənd də var. Bu mənzərəli yaşayış zonasının maraqlı bir adı var: Cücənli. Cücənli Şınığın daha qədim kəndlərindən biridir. Düzü, bu adın mənası və mənşəyi məni çoxdan maraqlandırıb. Bizim dil, toponimika, etnoqrafiya, tarix ilə bağlı mənbələrində bu adla bağlı məlumatlar, demək olar ki, yox dərəcəsindədir.
Amma türk və çin mənbələrində çüçənlər və cücənlilərlə bağlı kifayət qədər məlumat əldə etmək mümkündür.
Bəs nədir “cücənli”?
Cücənlər qədim türk tayfalarından birinin adıdır. Bu tayfa o qədər qüdrətli və döyüşkən olub ki, sonralar tutduqları ərazidə öz dövlətlərini yaradıblar: Cücənli dövləti.
Çin mənbələrində bu tayfanın adı "Juan-Juan" (Cücen) kimi qeyd olunur və cücənlilərin düşmənə qarşı çox qəddar, habelə olduqca savaşqan, döyüşkən olduqları vurğulanır.
Cücənlər eramızın 4 və 6-cı yüzilliyində Monqolustan, Orta Sibir, Mancuriya, Koreya, bir sözlə, Asiya və Avropa ərazisində böyük imperiya qurublar.
Tarixi mənbələrdə göstərilir ki, cücənlilərlə göytürklər arasında beş dəfə şiddətli, qanlı döyüş olmuşdur.
Eramızın 525-555-ci illəri arasında baş verən son savaşdan sonra qələbə əldə etmiş göytürklərin möhtəşəm xaqanlığı qurulmuşdur.
Məğlubiyyətdən sonra cücənlilər (və yaxud cücənlər) dəstə-dəstə Qərbə doğru çəkilməyə başlamışlar.
Onlar Türkiyəyə, Orta Asiyaya, habelə Qara dəniz üzərindən keçərək Rumıniyaya, Slovakiyaya qədər getmiş, müxtəlif ərazilərdə məskunlaşmalı olmuşlar.
Bir sözlə, cücənlilər əsrlər boyu dünyanın müxtəlif yerlərinə səpələnmişlər. Onların bəzi nümayəndələri, sonrakı mərhələdə Türkiyə və Orta Asiya ərazisindən Qafqaza gəlmişdir. Qafqazda məskunlaşan cücənlərin (və yaxud cücənlilərin) bir qolu da Azərbaycana gəlib çıxmışdır.
Artıq bir neçə əsrdir ki, cücənli adlanan qövmün kiçik tayfa qollarından biri Şınıx (Gədəbəy) ərazisində Cücənli kəndində kök atıb yaşamaqdadır. Göründüyü kimi, cücənlilər öz mənsub olduqları tarixi adı da yaşadırlar. Bəli, ad yaşayır. Amma, bu tarixi adın daşıyıcılarının keşməkeşli tarixi, taleyi kifayət qədər öyrənilməyib.
Sözümüzün əvvəlində dediyimiz kimi, hər toponimik adın arxasında bir tarix yaşayır.
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 29-06-2020 12:30 | Bölmə: Firuz MUSTAFA
Ölkəmizdəki hər bir yaşayış ərazisi öz maraqlı tarixi, habelə toponimikası ilə diqqəti çəkir.
Şınıxda da böyük tariximizin, bir az da geniş anlamda ümumtürk tarixinin, bir parçasını öz adında yaşadan kəndlər vardır.
Mən İsalı kəndində doğulmuşam. Sakinlər yaxşı bilir ki, bu kəndin əsasını iki yüz il öncə İsa kişi qoyub. İsalı yerli icra hakimiyyəti ərazisindəki digər kəndlərin hər birinin bəlli tarixi vardır. Belə ki, Qasımağalı kəndinin əsasını Qasım ağa adlı varlı bir adam qoyub. Hasanağalı kəndi də eləcə. Yəni bu kiçik kəndin ilk daşqoyanı həmin ərazinin ağası Hasan ağa olub. Dördlər kəndi dörd qardaş tərəfindən bina olunub. Bütün bunları deməkdə məqsədim var. Elə bu atüstü məlumatdan məlum olur ki, adları çəkilən kəndlərin yaranışı və adı konkret adamlarla bağlıdır.
Axıncı çayı kənarında yerləşən bir kənd də var. Bu mənzərəli yaşayış zonasının maraqlı bir adı var: Cücənli. Cücənli Şınığın daha qədim kəndlərindən biridir. Düzü, bu adın mənası və mənşəyi məni çoxdan maraqlandırıb. Bizim dil, toponimika, etnoqrafiya, tarix ilə bağlı mənbələrində bu adla bağlı məlumatlar, demək olar ki, yox dərəcəsindədir.
Amma türk və çin mənbələrində çüçənlər və cücənlilərlə bağlı kifayət qədər məlumat əldə etmək mümkündür.
Bəs nədir “cücənli”?
Cücənlər qədim türk tayfalarından birinin adıdır. Bu tayfa o qədər qüdrətli və döyüşkən olub ki, sonralar tutduqları ərazidə öz dövlətlərini yaradıblar: Cücənli dövləti.
Çin mənbələrində bu tayfanın adı "Juan-Juan" (Cücen) kimi qeyd olunur və cücənlilərin düşmənə qarşı çox qəddar, habelə olduqca savaşqan, döyüşkən olduqları vurğulanır.
Cücənlər eramızın 4 və 6-cı yüzilliyində Monqolustan, Orta Sibir, Mancuriya, Koreya, bir sözlə, Asiya və Avropa ərazisində böyük imperiya qurublar.
Tarixi mənbələrdə göstərilir ki, cücənlilərlə göytürklər arasında beş dəfə şiddətli, qanlı döyüş olmuşdur.
Eramızın 525-555-ci illəri arasında baş verən son savaşdan sonra qələbə əldə etmiş göytürklərin möhtəşəm xaqanlığı qurulmuşdur.
Məğlubiyyətdən sonra cücənlilər (və yaxud cücənlər) dəstə-dəstə Qərbə doğru çəkilməyə başlamışlar.
Onlar Türkiyəyə, Orta Asiyaya, habelə Qara dəniz üzərindən keçərək Rumıniyaya, Slovakiyaya qədər getmiş, müxtəlif ərazilərdə məskunlaşmalı olmuşlar.
Bir sözlə, cücənlilər əsrlər boyu dünyanın müxtəlif yerlərinə səpələnmişlər. Onların bəzi nümayəndələri, sonrakı mərhələdə Türkiyə və Orta Asiya ərazisindən Qafqaza gəlmişdir. Qafqazda məskunlaşan cücənlərin (və yaxud cücənlilərin) bir qolu da Azərbaycana gəlib çıxmışdır.
Artıq bir neçə əsrdir ki, cücənli adlanan qövmün kiçik tayfa qollarından biri Şınıx (Gədəbəy) ərazisində Cücənli kəndində kök atıb yaşamaqdadır. Göründüyü kimi, cücənlilər öz mənsub olduqları tarixi adı da yaşadırlar. Bəli, ad yaşayır. Amma, bu tarixi adın daşıyıcılarının keşməkeşli tarixi, taleyi kifayət qədər öyrənilməyib.
Sözümüzün əvvəlində dediyimiz kimi, hər toponimik adın arxasında bir tarix yaşayır.
Müəllifin bütün yazıları - Firuz MUSTAFA
Bölməyə aid digər xəbərlər
29-07-2020, 09:23
Firuz MUSTAFA - Türk və hindu dillərinin kök yaxınlığı haqda... - Firuz Mustafa yazır
4-07-2020, 01:05
Firuz MUSTAFA - Rejissor Mərahim Fərzəlibəyovun əmək kitabçası… - Firuz Mustafa yazır
1-07-2020, 20:38
Firuz MUSTAFA - Oljas Süleymenov: “Azərbaycan həmişə ürəyimdədir...” - Firuz Mustafa yazır
Xalq artisti deyir ki, rəqqasların səhnə ömrü çox qısa olur. Bu az müddətdə uğur qazanmaq, əsl sənətkar kimi yetişmək üçün daha çox zəhmət çəkmək lazımıdır
Rus Dram Teatrının aktyoru deyir ki. bölgə teatrlarında diplomlu aktyor və rejissor tapmaq müşkül məsələdir
Qüdrət Həsənquliyevin fikrincə, Tramp görsə ki, Ukrayna qalib gəlir, Rusiyaya təkcə siyasi yox, hərbi dəstək də verəcək
"Xalq qəzeti"nin şöbə müdiri deyir ki, ömrü boyu özünü axtaran, dəfələrlə yanından ötüb keçən o qədər insan var ki
Nadir Azməmmədov: “Təəssüf ki, indi rejissor olmaq, kino və serial çəkmək adiləşib, bəzən bunun məsuliyyətini dərk etmirlər”
