22:45 / 24-10-2024
Avropa Liqası: "Qarabağ" "Ayaks"a uduzub
20:55 / 24-10-2024
Slovakiya Prezidenti Azərbaycana gəlir
19:48 / 24-10-2024
G7-ni Rusiyaya yeni sanksiya tətbiqinə çağırırlar
19:13 / 24-10-2024
Rusiya peykini naməlum obyektlər izləyir
18:02 / 24-10-2024
Milli Məclis Avropa Parlamentinin qərarına etiraz edir
18:01 / 24-10-2024
340 milyon dollar vəsaiti ölkəyə gətirməyən sahibkarlar həbs olunub - Adlar
17:55 / 24-10-2024
İranda zəlzələ baş verib
17:48 / 24-10-2024
15 yaşdan kiçik uşaqların sosial şəbəkələrdən istifadəsinə qadağa qoyulacaq
17:01 / 24-10-2024
İlham Əliyevlə Nikol Paşinyan Kazanda görüşüb - (Yenilənib) - Fotolar
16:53 / 24-10-2024
Güclü külək əsəcək - Xəbərdarlıq
16:47 / 24-10-2024
13 ölkəyə BRICS-in tərəfdaşı statusu verilib
16:23 / 24-10-2024
Prezident İlham Əliyev BRİCS+ formatının ilk plenar iclasına qatılıb - (Yenilənib) - Foto
15:47 / 24-10-2024
Paşinyan: "Sərhədlərin delimitasiyası prosesi sürətlənə bilər"
15:30 / 24-10-2024
Temperatur 4-6 dərəcə enəcək - Xəbərdarlıq
15:20 / 24-10-2024
Bakıda qadın ərini öldürüb - Yenilənib
15:13 / 24-10-2024
Dəbdə olan daş-qaşlar... - 2025-ci ildə hansı daşlar qadınlar üçün xüsusi önəm kəsb edəcək?
14:45 / 24-10-2024
Əli Əsədov Türkiyənin vitse-prezidentinə başsağlığı verib
14:11 / 24-10-2024
Oktyabrın “Ulduz”u işıq üzü görüb - Foto
14:06 / 24-10-2024
Nazir: “İxtisaslarla bağlı əsaslı islahatlara ehtiyac var”
13:31 / 24-10-2024
Pezeşkian: "BMT TŞ effektivliyini itirib"
13:29 / 24-10-2024
“YUĞ”-un direktoru: “Nazirin sözləri kollektivdə inam yaratdı”
13:13 / 24-10-2024
Aktyor Hollivudu fəth etmək iddiasındadır - Fotolar
13:01 / 24-10-2024
Ukraynalı qaçqınların statusunu dəyişdirmək istəyirlər
12:55 / 24-10-2024
Sabah yağış yağacaq
12:41 / 24-10-2024
Sumqayıtda müəssisədə partlayış olub - Yaralılar var
12:39 / 24-10-2024
İlham Əliyev Vyetnamın baş naziri ilə görüşüb - Foto
11:59 / 24-10-2024
Yəhya Sinvarın ölümü Misir kəşfiyyatını silkələyib
11:35 / 24-10-2024
Müdafiə naziri PKK-nı hədələyir
11:30 / 24-10-2024
3 il əvvəl törədilmiş qətlin üstü açılıb - Cinayət işi məhkəməyə göndərilib
10:24 / 22-10-2024
Faciəli Gülən... - Rahim Telman Sadıqbəyli yazır
14:11 / 24-10-2024
Oktyabrın “Ulduz”u işıq üzü görüb - Foto
13:30 / 23-10-2024
İnsultdan qorunmağın səkkiz yolu var
10:14 / 23-10-2024
Strategiya oyunu - Etibar Cəbrayıloğlu yazır
09:42 / 23-10-2024
Bakıda aktyor və həyat yoldaşı öldürülüb - Foto
13:29 / 24-10-2024
“YUĞ”-un direktoru: “Nazirin sözləri kollektivdə inam yaratdı”
11:48 / 23-10-2024
İran kəşfiyyatında Azərbaycan izi: 600-ə yaxın tapşırıq yerinə yetirilib
11:42 / 21-10-2024
Əliyev Baydenin xüsusi nümayəndəsini qəbul edib - (Yenilənib) - Foto
10:28 / 22-10-2024
Azərbaycan Ordusunun hərbçisi güllə yarasından həlak olub
15:33 / 21-10-2024
ABŞ-da dövlət çevrilişinə hazırlaşırlar
14:57 / 21-10-2024
AMEA-dakı külli miqdarda mənimsəmə ilə bağlı cinayət işi açılıb
17:53 / 23-10-2024
Türkiyədə terror aktı: 5 nəfər ölüb, 22 yaralı var - Yenilənib
Landau - dahi fizik və qadın “ovçusu”... - Foto
Tarix: 23-07-2020 10:42 | Bölmə: Firuz MUSTAFA
Lev Landau... Dau...
Onun təkcə təltiflərinin hamısını qeyd etmək üçün bir neçə səhifə tələb olunur. SSRİ EA-nın akademiki, Nobel mükafatı laureatı, Sosialist Əməyi Qəhrəmanı, Maks Plank medalı laureatı, Frits London mükafatçısı, Lenin mükafatı və üç dəfə SSRİ Dövlət mükafatı laureatı, London Kral cəmiyyətinin üzvü, ABŞ Milli Akademiyasının üzvü, Danimarka Kral Akademiyasının üzvü, Amerika İncəsənət və elm akademiyasının üzvü, Fransa Fizika cəmiyyətinin və London Fizika cəmiyyətinin üzvü...
Lev Davidoviç Landau 22 yanvar 1908-ci ildə Bakı şəhərində neftçi-mühəndis David Lvoviç Landaunun ailəsində doğulub. Levin anası Lyubov Veniaminovna Qarkavi-Landau ixtisasca həkim idi və bu xanım uzun illər Balaxanıda akuşerka, orta məktəbdə və qadın gimnaziyasında həkim işləmişdi, eksperimental farmakologiyaya aid əsərlər yazmışdı.
Landau 1916-cı ildən Bakı yəhudi gimnaziyasında təhsil almış, 14 yaşında ikən Bakı Dövlət Universitetinə iki ixtisas üzrə -fizika və kimya üzrə daxil olmuşdur. O, sonralar fizikanı seçmişdir. 1924-cü ildən Landau təhsilini Leninqrad universitetində davam etdirmişdir.
1927-ci ildə təhsilini başa vuran Lev Landau Leninqrad fiziki-texniki institutunda elmi fəaliyyətə başlayır. Tezliklə 19 yaşlı Landau Kvant nəzəriyyəsinə öz elmi töhvəsini verir, ilk fundamental tədqiqatları ilə elm aləmində parlayır.
Sonrakı dövrdə Lev Landau Almaniya, Danimarka, İngiltərə, İsveçrədə elmi ezamiyyələrdə olur. O, Berlində A. Eynşteyn ilə tanış olur, Kopenhagendə Nils Borun laboratoriyasında çalışır.
Yaxın ətrafı adətən ona “Dau” deyə müraciət edirdilər.
1932-37-ci illərdə Ukraynada çalışan alimin elmi fəaliyyəti artıq ölkədən kənarda da məşhur idi.
Landau Stalin despotizminin qəti əleyhdarı idi. O, Lenini faşist və avantürist hesab edirdi. Elə bu və digər səbəblərə görə daim xüsusi xidmət orqanlarının nəzarətində idi.
Dau Sovet rejimi ilə heç cür barışa bilmirdi. 1937-ci ildə Pyotr Kapitsanın təklifi ilə Fizika Problemləri İnstitutunda nəzəri şöbənin müdiri təyin olunur. Stalin diktaturası əleyhinə yazdığı və tələbələrin paylaşdığı vərəqələrə görə həbs olunur. Bir il həbsdə qalan Landau nəhayət Kapitsanın (və eləcə də Borun) çoxsaylı xahişindən sonra azad edilir.
1943-47-ci illərdə Landau MDU-nin professoru kimi fəaliyyət göstərir.
1945-1953-cü illərdə Landau SSRİ-nin Atom layihəsinin hazırlanmasında iştirak edir.
Görkəmli alim 1956-68-ci illərdə MDU-nun Kvant nəzəriyyəsi kafedrasında çalışır, mühazirələr oxuyur.
7 yanvar 1962-ci ildə böyük fizik Moskvada Dmitrovs şosesində avtomobil qəzasına düşür, 59 gün komada qalır. Dünyanın bütün fizikləri və eləcə də həkimləri Landaunun həyatının xilası üçün əllərindən gələni əsirgəmədilər. Landau altı il ölümlə çarpışdı. O, 1962-ci il noyabr ayının 1-də Nobel mükafatına layiq görüldü. Nobel mükafatının təltifi tarixində ilk dəfə olaraq laureata mükafat xəstəxanada təqdim edildi.
Zarafatı çox sevən Landau “zarafat günündə” 1 aprel 1968-ci il tarixdə 60 yaşında ikən vəfat etdi.
P.S. Bir qədər də dahi fizikin ailəsi və şəxsi keyfiyyətləri barədə.
Landau hələ gəncliyində üç “prinsipdən” imtina etmək qərarına gəlmişdi. Bu cəhətlərə daxil idi: evlənməmək, siqaret çəkməmək, spirtli içki içməmək. Ümumiyyətlə, Dau ilk gəncliyində qadınlardan qorxurdu. O, həm də çox utancaq idi.
Amma Lev Davidoviç birinci prinsipi artıq məşhur fizik olarkən pozdu. O, gözəl bir xanımla - Konkordiya Terentyevna Drobantseva-Landau ilə ailə qurdu. Onlar bir “müqavilə” əsasında evlənmişdilər. Yəni nə ər advadın şəxsi işinə, nə də arvad ərinin şəxsi işinə qarışa bilərdi. Hərə öz həyatını yaşamalı idi. Onlar bütün həyatları boyu bu cür də yaşadılar.
Kora (Dau arvadını belə çağırırdı) ərinə sədaqətli idi. Hətta, Dau öləndən sonra bu xanım “Mənim ərim dahidir” adlı üçcildlik memuar da yazdı.
Amma ilk gəncliyində qadınlardan utanan, qorxan Dau evlənəndən bir müddət sonra bütün SSRİ-nin elm aləmində təkcə dahi fizik kimi deyil, həm də dahi “qadın ovçusu” kimi məşhurlaşdı.
Qadınlar da onu, bu zarafatcıl, deyib-gülən və ən əsası da əliaçıq kişini çox sevirdilər. Kora daim ərinə qısaqansa da hirsini və hikkəsini boğmağa çalışırdı. O, bilirdi və daim təkrar edirdi ki, dahi ilə ailə qurub. Amma qadın öz dahi ərini itirəndən sonra onunla bütün müşahidələrini olduğu kimi, vicdanla, real faktlar əsasında qələmə aldı. Adını qeyd etdiyimiz kitabda Landaunun zərif cinsə münasibəti barədə də ətraflı söhbət açılır. Burada heç bir bəzək-düzək yox idi.
Yeri gəlmişkən, dahi fizikin oğlu İqor Lvoviç Landau da (1946-2011) tanınmış fizik idi.
P.P.S. Bakının məşhur “Tarqovıy” küçəsindən keçərkən Nəsimi heykəlinin qarşısındakı yeraltı keçidi qalxıb sol tərəfdə qotik üslubunda tikilmiş binanın yaxasından asılmış xatirə lövhəsinə ötəri də olsa nəzər salın...
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 23-07-2020 10:42 | Bölmə: Firuz MUSTAFA
Lev Landau... Dau...
Onun təkcə təltiflərinin hamısını qeyd etmək üçün bir neçə səhifə tələb olunur. SSRİ EA-nın akademiki, Nobel mükafatı laureatı, Sosialist Əməyi Qəhrəmanı, Maks Plank medalı laureatı, Frits London mükafatçısı, Lenin mükafatı və üç dəfə SSRİ Dövlət mükafatı laureatı, London Kral cəmiyyətinin üzvü, ABŞ Milli Akademiyasının üzvü, Danimarka Kral Akademiyasının üzvü, Amerika İncəsənət və elm akademiyasının üzvü, Fransa Fizika cəmiyyətinin və London Fizika cəmiyyətinin üzvü...
Lev Davidoviç Landau 22 yanvar 1908-ci ildə Bakı şəhərində neftçi-mühəndis David Lvoviç Landaunun ailəsində doğulub. Levin anası Lyubov Veniaminovna Qarkavi-Landau ixtisasca həkim idi və bu xanım uzun illər Balaxanıda akuşerka, orta məktəbdə və qadın gimnaziyasında həkim işləmişdi, eksperimental farmakologiyaya aid əsərlər yazmışdı.
Landau 1916-cı ildən Bakı yəhudi gimnaziyasında təhsil almış, 14 yaşında ikən Bakı Dövlət Universitetinə iki ixtisas üzrə -fizika və kimya üzrə daxil olmuşdur. O, sonralar fizikanı seçmişdir. 1924-cü ildən Landau təhsilini Leninqrad universitetində davam etdirmişdir.
1927-ci ildə təhsilini başa vuran Lev Landau Leninqrad fiziki-texniki institutunda elmi fəaliyyətə başlayır. Tezliklə 19 yaşlı Landau Kvant nəzəriyyəsinə öz elmi töhvəsini verir, ilk fundamental tədqiqatları ilə elm aləmində parlayır.
Sonrakı dövrdə Lev Landau Almaniya, Danimarka, İngiltərə, İsveçrədə elmi ezamiyyələrdə olur. O, Berlində A. Eynşteyn ilə tanış olur, Kopenhagendə Nils Borun laboratoriyasında çalışır.
Yaxın ətrafı adətən ona “Dau” deyə müraciət edirdilər.
1932-37-ci illərdə Ukraynada çalışan alimin elmi fəaliyyəti artıq ölkədən kənarda da məşhur idi.
Landau Stalin despotizminin qəti əleyhdarı idi. O, Lenini faşist və avantürist hesab edirdi. Elə bu və digər səbəblərə görə daim xüsusi xidmət orqanlarının nəzarətində idi.
Dau Sovet rejimi ilə heç cür barışa bilmirdi. 1937-ci ildə Pyotr Kapitsanın təklifi ilə Fizika Problemləri İnstitutunda nəzəri şöbənin müdiri təyin olunur. Stalin diktaturası əleyhinə yazdığı və tələbələrin paylaşdığı vərəqələrə görə həbs olunur. Bir il həbsdə qalan Landau nəhayət Kapitsanın (və eləcə də Borun) çoxsaylı xahişindən sonra azad edilir.
1943-47-ci illərdə Landau MDU-nin professoru kimi fəaliyyət göstərir.
1945-1953-cü illərdə Landau SSRİ-nin Atom layihəsinin hazırlanmasında iştirak edir.
Görkəmli alim 1956-68-ci illərdə MDU-nun Kvant nəzəriyyəsi kafedrasında çalışır, mühazirələr oxuyur.
7 yanvar 1962-ci ildə böyük fizik Moskvada Dmitrovs şosesində avtomobil qəzasına düşür, 59 gün komada qalır. Dünyanın bütün fizikləri və eləcə də həkimləri Landaunun həyatının xilası üçün əllərindən gələni əsirgəmədilər. Landau altı il ölümlə çarpışdı. O, 1962-ci il noyabr ayının 1-də Nobel mükafatına layiq görüldü. Nobel mükafatının təltifi tarixində ilk dəfə olaraq laureata mükafat xəstəxanada təqdim edildi.
Zarafatı çox sevən Landau “zarafat günündə” 1 aprel 1968-ci il tarixdə 60 yaşında ikən vəfat etdi.
P.S. Bir qədər də dahi fizikin ailəsi və şəxsi keyfiyyətləri barədə.
Landau hələ gəncliyində üç “prinsipdən” imtina etmək qərarına gəlmişdi. Bu cəhətlərə daxil idi: evlənməmək, siqaret çəkməmək, spirtli içki içməmək. Ümumiyyətlə, Dau ilk gəncliyində qadınlardan qorxurdu. O, həm də çox utancaq idi.
Amma Lev Davidoviç birinci prinsipi artıq məşhur fizik olarkən pozdu. O, gözəl bir xanımla - Konkordiya Terentyevna Drobantseva-Landau ilə ailə qurdu. Onlar bir “müqavilə” əsasında evlənmişdilər. Yəni nə ər advadın şəxsi işinə, nə də arvad ərinin şəxsi işinə qarışa bilərdi. Hərə öz həyatını yaşamalı idi. Onlar bütün həyatları boyu bu cür də yaşadılar.
Kora (Dau arvadını belə çağırırdı) ərinə sədaqətli idi. Hətta, Dau öləndən sonra bu xanım “Mənim ərim dahidir” adlı üçcildlik memuar da yazdı.
Amma ilk gəncliyində qadınlardan utanan, qorxan Dau evlənəndən bir müddət sonra bütün SSRİ-nin elm aləmində təkcə dahi fizik kimi deyil, həm də dahi “qadın ovçusu” kimi məşhurlaşdı.
Qadınlar da onu, bu zarafatcıl, deyib-gülən və ən əsası da əliaçıq kişini çox sevirdilər. Kora daim ərinə qısaqansa da hirsini və hikkəsini boğmağa çalışırdı. O, bilirdi və daim təkrar edirdi ki, dahi ilə ailə qurub. Amma qadın öz dahi ərini itirəndən sonra onunla bütün müşahidələrini olduğu kimi, vicdanla, real faktlar əsasında qələmə aldı. Adını qeyd etdiyimiz kitabda Landaunun zərif cinsə münasibəti barədə də ətraflı söhbət açılır. Burada heç bir bəzək-düzək yox idi.
Yeri gəlmişkən, dahi fizikin oğlu İqor Lvoviç Landau da (1946-2011) tanınmış fizik idi.
P.P.S. Bakının məşhur “Tarqovıy” küçəsindən keçərkən Nəsimi heykəlinin qarşısındakı yeraltı keçidi qalxıb sol tərəfdə qotik üslubunda tikilmiş binanın yaxasından asılmış xatirə lövhəsinə ötəri də olsa nəzər salın...
Müəllifin bütün yazıları - Firuz MUSTAFA
Bölməyə aid digər xəbərlər
29-07-2020, 09:23
Firuz MUSTAFA - Türk və hindu dillərinin kök yaxınlığı haqda... - Firuz Mustafa yazır
4-07-2020, 01:05
Firuz MUSTAFA - Rejissor Mərahim Fərzəlibəyovun əmək kitabçası… - Firuz Mustafa yazır
1-07-2020, 20:38
Firuz MUSTAFA - Oljas Süleymenov: “Azərbaycan həmişə ürəyimdədir...” - Firuz Mustafa yazır