00:09 / 05-12-2024
Rəsmi Bakı Qərb ölkələri səfirlərinin bəyanatına sərt cavab verib
23:54 / 04-12-2024
Fransa parlamenti hökuməti istefaya göndərib
23:08 / 04-12-2024
Gəncədə taksi sürücüsü bıçaqlanıb
21:47 / 04-12-2024
Azərbaycan Kuboku: 1/4 final mərhələsinin cütləri müəyyənləşib
21:04 / 04-12-2024
Həsənquliyev: “Əli Kərimli müxalifətdəki kiçicik etimadı da itirmişdi”
19:19 / 04-12-2024
Məhkəmə Rüfət Səfərov barəsində həbs qərarı verib
19:13 / 04-12-2024
Paşinyan: "Ermənistan hakimiyyətinə Azərbaycanla müharibə lazım deyil"
18:47 / 04-12-2024
Müttəfiqlər Trampın andiçmə mərasimini gözləyir
18:34 / 04-12-2024
Bakı-Sumqayıt ekspres marşrutu istifadəyə verilir
18:01 / 04-12-2024
"Qarabağ" 1/4 finala vəsiqə qazanıb
17:53 / 04-12-2024
Gürcüstanda müxalifət koalisiyasının lideri saxlanılıb
17:38 / 04-12-2024
"Abzas Media" işi: ibtidai istintaq başa çatıb
17:32 / 04-12-2024
Atları ovlayan ilk insanların qalıqları tapılıb
17:23 / 04-12-2024
Bu qanunu pozanları ağır cərimələr gözləyir
17:11 / 04-12-2024
Sahibə Qafarova Mövlud Çavuşoğlu ilə görüşüb
16:52 / 04-12-2024
Afət Telmanqızı yeni vəzifəyə təyin olunub
16:47 / 04-12-2024
DSX “Vətəndaş A”nın dronunu vurub? - Açıqlama
16:28 / 04-12-2024
Bir qrup sahibkar həbs olunub
16:24 / 04-12-2024
Bakıda və rayonlarda leysan olacaq - Xəbərdarlıq
16:11 / 04-12-2024
Bakıda məktəbdə şagird bıçaqlanıb
16:08 / 04-12-2024
Bayden afrikalılara 1 milyard dollar yardım ayırıb
15:59 / 04-12-2024
NATO Rusiya və Çini hədəfə çevirib
15:19 / 04-12-2024
Emoməli Rəhmon İlham Əliyevə zəng edib
15:04 / 04-12-2024
İstanbulda saxta spirtdən ölənlərin sayı 17-yə çatıb
14:56 / 04-12-2024
Trampın sülh planı… - Prezidentlər razılaşmasa nə baş verəcək?
14:53 / 04-12-2024
Portuqaliya çempionu Taylandda itkin düşüb
14:42 / 04-12-2024
Şuşaya növbəti köç karvanı gedib - (Yenilənib)
14:19 / 04-12-2024
Ədliyyə Nazirliyində təyinat olub
14:13 / 04-12-2024
“Ukrayna Rusiya ərazilərində doğru hədəfləri vurur” - General
11:41 / 04-12-2024
Bir musiqiçi Gülyaz Məmmədovaya 47 dəfə elçi göndərib
12:05 / 01-12-2024
SDU tələbələrinin məqaləsi ABŞ-da nəşr edilib - Fotolar
19:19 / 04-12-2024
Məhkəmə Rüfət Səfərov barəsində həbs qərarı verib
08:57 / 03-12-2024
Fazil Mustafa vətəndaş qəbulu keçirib - Fotolar
13:30 / 30-11-2024
DAMMİB İH-yə yeni sədr və üzvlər seçilib
12:57 / 04-12-2024
Kollec direktoru vəzifədən azad edilib
11:57 / 04-12-2024
Həm axtarışda olan terrorçu, həm də Əsədin yerinə namizəd - Colani kimdir?
12:58 / 02-12-2024
SOCAR Slovakiyaya təbii qaz tədarükünə başlayıb
14:13 / 03-12-2024
Naxçıvan Dövlət Universitetinə rektor təyinatı olub - Sərəncam
11:09 / 03-12-2024
Sumqayıtda yaşayış binasında partlayış olub - (Yenilənib)
18:01 / 04-12-2024
"Qarabağ" 1/4 finala vəsiqə qazanıb
13:11 / 02-12-2024
Cəbrayıla daha 34 ailə köçürülüb - (Yenilənib)
Tədrisdə İKT-dən istifadənin faydaları - Ekspert
Tarix: 27-12-2017 13:24 | Bölmə: Layihə
Təranə İsmayılova: “Şagirdlərimizi XXI əsrin tələblərinə cavab verən müasir iş yerlərinə tam hazırlıqlı şəkildə yetişdirməliyik”
Məlum olduğu kimi, Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 2013-cü il 24 oktyabr tarixli Sərəncamı ilə Azərbaycan Respublikasında təhsilin inkişafı üzrə Dövlət Strategiyası imzalanıb. Bu strategiyanın Azərbaycan təhsili üçün əhəmiyyəti böyükdür.
Elmi-texniki tərəqqi (ETT) həyatımızın bütün sahələrini əhatə etdiyi bir dövrdə məktəblərdə tədris olunan dərslərin keyfiyyət göstəricilərini artırmaq məqsədilə informasiya və kommunikasiya texnologiyalarını (İKT) dərs prosesində tətbiq etmək artıq zərurətə çevrilib. İKT-nin istifadəsi təlim prosesini həm əyaniliyi ilə zənginləşdirir, həm də biliklərin praktik şəkildə tətbiqinə sövq edir. Bu faktın doğruluğunu aşağıdakı piramida üzrə müşahidə edə bilərik. Verilmiş piramida müxtəlif tədris üsulları vasitəsi ilə yeni məlumatların şagirdlər tərəfindən hansı dərəcədə qavranılmasını əks etdirir.
Bu barədə fikirlərini “Reytinq”lə bölüşən Abşeron rayonunun Saray qəsəbəsindəki 3 saylı tam orta məktəbin informatika müəllimi, İLO Beynəlxalq Olimpiada müsabiqəsinin qalibi, İKT-nin təhsildə tətbiqi üzrə təlimçi Təranə İsmayılova hesab edir ki, müasir təhsil mühiti daim dəyişməkdə və yeniləşməkdədir. Onun sözlərinə görə, şagirdlər multimedia dünyasında inkişaf etməlidirlər:
“Texnologiya elə sürətlə inkişaf edir ki, müəllimlərin yeni rəqəmsal alətlərlə ayaqlaşması bir az çətinlik törədir. Bizim şagirdlər bu məsələdə bizdən bir neçə addım irəlidədir. Onlar mobil telefonlardan, çatdan rahat şəkildə istifadə edir, YouTube-da video-görüntülər yerləşdirirlər. Bloqlarlar yaradaraq, Facebook-un imkanlarından istifadə edərək öz dostları ilə əlaqə yaradırlar və s. Bu səbəbdən müasir texnologiyaların köməyi ilə şagirdləri tədris prosesində daim məşğul saxlamaq və öyrənmə prosesini cəlbedici formada həyata keçirmək üçün Azərbaycan müəllimlərinin təlim prosesinə yaradıcı və rəqəmsal yanaşması vacibdir. Biz müəllimlər öz şagirdlərimizi düzgün istiqamətləndirməliyik ki, onlar bu imkanlardan istifadənin yalnız əyləncə məqsədi ilə deyil, həm də bilik və bacarıqlarını artırmaq üçün zəruri olmasını dərk etsinlər. Həmçinin, müəllimlər sagirdlərimizdə daha böyük maraq oyadaraq bu günün sinif otaqlarında və gələcəyin iş yerlərində İKT alətlərindən düzgün istifadə yollarına yiyələnləndirməlidirlər. Şagirdlərimizi XXI əsrin tələblərinə cavab verən müasir iş yerlərinə tam hazırlıqlı şəkildə yetişdirməliyik”.
Müsahibimiz vurğulayıb ki, artıq XXI əsrdə yalnız yazıb-oxuya bilməyən insanlar savadsız hesab olunmayacaqlar, bu siyahıya öyrətməyi və yenidən öyrənməyi bacarmayanlar da əlavə olunacaq. Onun fikrincə, müasir dövrün insanlarında həm həyat üçün, həm də peşəkar fəaliyyət üçün vacib olan bir sıra bacarıq və kompetensiyalar formalaşmalıdır:
“Bizim dəyişməyə hazır olan, cəmiyyətin dəyişdiyini və məktəblərin də buna müvafiq dəyişməli olduğunu başa düşən müəllimlərə ehtiyacımız var. XXI əsr rəqəmsal texnologiyalar əsri olduğu üçün müəllimlər şagirdlərə yeni rəqəmsal dünyadan düzgün və səmərəli şəkildə bəhrələnməyi öyrətməlidirlər”.
Rəqəmsal mühitdə müəllimlər üçün əsas fəaliyyət istiqamətləri bunlardır:
• Şagirdi öyrənməyə və yaradıcılığa həvəsləndirmək və istiqamətləndirmək;
• Rəqəmsal təhsil təcrübəsini və qiymətləndirməni inkişaf etdirmək;
• Rəqəmsal dövrün iş və tədrisini tərtib etmək;
• Rəqəmsal vətəndaşlığı modelləşdirmək və məsuliyyətli yanaşmanı inkişaf etdirmək;
• Professional yüksəlişi və liderliyi inkişaf etdirmək.
T.İsmayılova deyir ki, yuxarıda sadalanan istiqamətlərdə fəaliyyət göstərən müəllim artıq müasir dövrdə rəqəmsal dünyanın üzvünə çevrilir və sosial şəbəkənin imkanlarından faydalanaraq dərs prosesini XXI əsrin tələblərinə müvafiq şəkildə qurmağı öyrənir:
“Bu vəzifələri həyata keçirmək üçün müəllim əvvəlcə öz potensial imkanlarını araşdırmalı, öz fəaliyyətini qiymətləndirməyi bacarmalıdır. Bu məqsədlə müəllim özünə bir neçə sual verərək onun üzərinə düşən konkret vəzifələri müəyyən etməlidir”.
T.İsmayılova müasir dövrdə müəllimlərin üzərinə böyük yük düşdüyünü nəzərə çatdırıb. Müsahibimiz qeyd edib ki, yeni texnologiyalar haqqında müəllimin özünə verəcəyi 12 sual var. Bunları belə səciyyələndirmək olar:
İKT şagirdin öyrədilməsinə istiqamətlənmişdirmi?
Burada müşahidə olunan nəticələr varmı?
Bu, standartlara cavab verirmi?
Bu, nəticələri göstərirmi?
Bu, tədqiqat bacarıqlarını inkişaf etdirirmi?
Bu, kommunikasiya bacarıqlarını artırırmı?
Şagirdlər məsuliyyətlidirlərmi?
Bu, şagirdlər arasında əməkdaşlığı inkişaf etdirirmi?
Bu, şagirdlərə qlobal miqyasda əlaqə yaratmağa imkan verirmi?
Bu, şagirdlərin böyük həcmdə informasiya ilə işləməyinə şərait yaradırmı?
Bu, şagirdlərə özlərini yönləndirməyə və özünütəhsillə məşğul olmağa şərait yaradırmı?
Bu, davamlıdırmı?
Bu sualları cavablandıran müəllim müasir texnologiyanın şagirdlər tərəfindən mənimsənilməsinə nail ola bilər. Qeyd etdiklərimi nəzərə alaraq, İKT-nin tətbiqi ilə XXI əsrin tələblərinə cavab verən yeni dərs modelinin yaradılması və tədris prosesində tətbiqi dövrün tələbidir. Şagirdlərimizi uğurlu gələcəyə hazırlamaq istəyiriksə, sinif otaqlarımızı XXI əsrin tələblərinə uyğun dəyişmək kifayət deyil, həmçinin şagirdlər üçün yeni imkanlar açan alətlərdən istifadə modelinin yaradilmasına da ehdiyacımız vardır. Buna müvafiq şagirdlər üçün texnologiyaların təhsil standartlarını nəzərə almaq lazımdır.
Uşaqların demək olar ki, necə təhsil alacaqları barəsində öz seçimləri yoxdur. Əksər hallarda onlar sinif otaqlarına yığılır və onlara nə etmək və nə zaman etmək lazım olduğu müəllim tərəfindən deyilir. Bugünki şagirdi texnologiyanın vasitəsilə fikirləşməyə, təsəvvür, tətbiq, analiz etməyə, xatırlamağa, fikir mübadiləsinə və yaradıcılığa həvəsləndirmək zəruridir . Bunları yalnız şagirdlərin İKT barəsində bildikləri ilə biz müəllimlərin yaxşı təhsil barədə bildiklərimiz arasında körpü yaratdıqdan sonra etmək olar”.
Ekspert onu da bildirib ki, internetdə tədris prosesi üçün kifayət qədər on-line alətlər mövcuddur, onların köməyi ilə texnologiyanı müasir sinif otaqlarına gətirərək şagirdləri dərs prosesində aktiv iştiraka həvəsləndirmək və xarici mühit ilə əlaqə yaratmasına kömək etmək olar. Onun qənaətincə, XXI əsrin bilik və bacarıqlarını özündə əks etdirən Web 2.0 On-line alətlərin köməyi ilə istifadəçi passiv izləyicidən aktiv iştirakçıya çevrilir:
“Hazırda tədris prosesində istifadə etdiyim bir neçə Web 2.0 On-line alətlərlə sizi də tanış etmək istərdim:
- http://www.wordle.net
Sizin daxil etdiyiniz, bir-biri ilə əlaqəli olan sözlər əsasında söz toplusu yaradan alətdir.
Nümunə:
- http://www.creaza.com
4 yaradıcı alət – İdeyalar xəritəsi yaradan alət, cizgi filmi yaradan alət, video və audio alətlər.
- http://classtools.net
öyrədici oyunların, yoxlayıcı sualların və diaqramların hazırlanması aləti.
- http://edu.glogster.com
On-line interaktiv posterlər hazırlamaq üçün alət.
Nümunə:
http://aliyarzaderaya.edu.glogster.com/azerbaijan-novruz/
- http://shwup.com
Foto və video göruntülərdən ibarət təqdimatların hazırlanmasıdır. Bundan əlavə, bütün informasiyalara çıxışın olması dərslərin keçirilməsi üçün bir növ köməkçi alət funksiyasını yerinə yetirir, tədqiqat xarakterli layihələrin hazırlanması üçün, çıxışın olması (tədris istiqamətli ), mütəmadi olaraq, təlim və tədris prosesinin keyfiyyətinin artması, intellektual mübadilənin və ünsiyyətin təkmilləşdirilməsi, dünya təcrübə və biliklərinə yiyələnməyin təmin edilməsi, internet resurslarından həm də tədris prosesində maraqlı və əyləncəli istiqamətlərdə də istifadə etmək olar”.
Maraqlıdır, internet resursları tədris prosesində hansı köməklikləri göstərir? Bu sahə hansı çatışmazlıqlar var?
Bu sualı cavablandıran təlimçi qeyd edib ki, internet resurslarından dərs prosesinin qurulması zamanı problemlər mövcuddur:
“İstər müəllim, istərsə də şagird internetdən istifadə zamanı, onun qarşısında geniş internet resursları açılır. Əgər biz nəzərə alsaq ki, bu resurslar bizə müsbət əhəmiyyətli bilgilər verdiyi kimi, həm də bu mənbələrdə mənfi informasiyalar da verə bilər, xüsusən də bu informasiyalardan şagirdlərimizin istifadəsi zamanı qarşılaşa biləcəkləri təhlükələri nəzərə alsaq, bu zaman müəllimlərin öhdəsinə necə böyük məsuliyyətli iş düşdüyünü görərik.
İnternet resurslarından istifadə edərkən 2 maraqlı məqam özünü göstərir:
1-ci məqam - Müəllim öz şagirdlərinə internet resusrlarından düzgün istifadə etməyin yollarını, onlar qarşısında açılan böyük informasiya mənbələrindən düzgün istifadə edərək, özünü öyrətmə yolu ilə mövzu üzrə öz biliklərini, dünya görüşlərini artıracaq və maraqlı fikir mübadiləsinin sirlərinə yiyələnəcəklər.
2-ci məqam - Bu prosesi bütünlüklə şagirdlərin öz öhdəsinə buraxmaq. Amma bu zaman şagirdlər bu internet şəbəkəsindəki informasiya resurslarının arasında sanki hörümçək toruna düşmüş bir arıya bənzəyəcək”.
Müsahibimiz internet resurslarından yararlanmaqla dərsi təşkil edərkən müəllimin əməl etməli olduğu qaydalardan da danışıb:
“İnternet texnologiyalarına əsaslanan istənilən dərs prosesinin qurulması dərsin təşkilindən başlayır. Bu mərhələnin əsas məqsədi - öncə keçiriləcək mövzu haqqında şagirdlərə düzgün istiqamət verməkdir. Bu mərhələdən sonra müəllim şagird qarşısında problemli vəziyyət yaradır. Dərsin əsas mərhələsi də xüsusi nəzərə alınmalıdır. Bu mərhələdə artıq müəllimin üzərinə böyük məsuliyyət düşür. Məhz bu mərhələdə artıq şagird müəllimin ona verdiyi tapşırığı yerinə yetirmək üçün, internetdə onun qarşısında açılan böyük informasiya axınları arasından məhz ona lazım olan konkret informasiyaları əldə etməsi üçün, aktiv fəaliyyətə başlayırlar. Məhz bu mərhələdə müəllimin əsas rolu fasilitator olmaqdır. Hər bir şeyi ən xırda zərrəciyinə kimi izah olunmalıdır. Müəllim bu mərhələdə olduqca diqqətli olmalıdır ki, onun şagirdlərinin internetdə axtarışlar zamanı qarşılarına çıxan, böyük informasiya axınının içərisindəki burulğana düşməsinlər. Bu mərhələdə əsas ideyalar şagirdlər tərəfindən gəlməlidir”.
Z.MƏMMƏDLİ
Yazı Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Kütləvi İnformasiya Vasitələrinin İnkişafına Dövlət Dəstəyi Fondunun maliyyə yardımı ilə "İnformasiya və kommunikasiya texnologiyalarının inkişaf etdirilməsi” layihəsi çərçivəsində hazırlanıb.
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 27-12-2017 13:24 | Bölmə: Layihə
Təranə İsmayılova: “Şagirdlərimizi XXI əsrin tələblərinə cavab verən müasir iş yerlərinə tam hazırlıqlı şəkildə yetişdirməliyik”
Məlum olduğu kimi, Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 2013-cü il 24 oktyabr tarixli Sərəncamı ilə Azərbaycan Respublikasında təhsilin inkişafı üzrə Dövlət Strategiyası imzalanıb. Bu strategiyanın Azərbaycan təhsili üçün əhəmiyyəti böyükdür.
Elmi-texniki tərəqqi (ETT) həyatımızın bütün sahələrini əhatə etdiyi bir dövrdə məktəblərdə tədris olunan dərslərin keyfiyyət göstəricilərini artırmaq məqsədilə informasiya və kommunikasiya texnologiyalarını (İKT) dərs prosesində tətbiq etmək artıq zərurətə çevrilib. İKT-nin istifadəsi təlim prosesini həm əyaniliyi ilə zənginləşdirir, həm də biliklərin praktik şəkildə tətbiqinə sövq edir. Bu faktın doğruluğunu aşağıdakı piramida üzrə müşahidə edə bilərik. Verilmiş piramida müxtəlif tədris üsulları vasitəsi ilə yeni məlumatların şagirdlər tərəfindən hansı dərəcədə qavranılmasını əks etdirir.
Bu barədə fikirlərini “Reytinq”lə bölüşən Abşeron rayonunun Saray qəsəbəsindəki 3 saylı tam orta məktəbin informatika müəllimi, İLO Beynəlxalq Olimpiada müsabiqəsinin qalibi, İKT-nin təhsildə tətbiqi üzrə təlimçi Təranə İsmayılova hesab edir ki, müasir təhsil mühiti daim dəyişməkdə və yeniləşməkdədir. Onun sözlərinə görə, şagirdlər multimedia dünyasında inkişaf etməlidirlər:
“Texnologiya elə sürətlə inkişaf edir ki, müəllimlərin yeni rəqəmsal alətlərlə ayaqlaşması bir az çətinlik törədir. Bizim şagirdlər bu məsələdə bizdən bir neçə addım irəlidədir. Onlar mobil telefonlardan, çatdan rahat şəkildə istifadə edir, YouTube-da video-görüntülər yerləşdirirlər. Bloqlarlar yaradaraq, Facebook-un imkanlarından istifadə edərək öz dostları ilə əlaqə yaradırlar və s. Bu səbəbdən müasir texnologiyaların köməyi ilə şagirdləri tədris prosesində daim məşğul saxlamaq və öyrənmə prosesini cəlbedici formada həyata keçirmək üçün Azərbaycan müəllimlərinin təlim prosesinə yaradıcı və rəqəmsal yanaşması vacibdir. Biz müəllimlər öz şagirdlərimizi düzgün istiqamətləndirməliyik ki, onlar bu imkanlardan istifadənin yalnız əyləncə məqsədi ilə deyil, həm də bilik və bacarıqlarını artırmaq üçün zəruri olmasını dərk etsinlər. Həmçinin, müəllimlər sagirdlərimizdə daha böyük maraq oyadaraq bu günün sinif otaqlarında və gələcəyin iş yerlərində İKT alətlərindən düzgün istifadə yollarına yiyələnləndirməlidirlər. Şagirdlərimizi XXI əsrin tələblərinə cavab verən müasir iş yerlərinə tam hazırlıqlı şəkildə yetişdirməliyik”.
Müsahibimiz vurğulayıb ki, artıq XXI əsrdə yalnız yazıb-oxuya bilməyən insanlar savadsız hesab olunmayacaqlar, bu siyahıya öyrətməyi və yenidən öyrənməyi bacarmayanlar da əlavə olunacaq. Onun fikrincə, müasir dövrün insanlarında həm həyat üçün, həm də peşəkar fəaliyyət üçün vacib olan bir sıra bacarıq və kompetensiyalar formalaşmalıdır:
“Bizim dəyişməyə hazır olan, cəmiyyətin dəyişdiyini və məktəblərin də buna müvafiq dəyişməli olduğunu başa düşən müəllimlərə ehtiyacımız var. XXI əsr rəqəmsal texnologiyalar əsri olduğu üçün müəllimlər şagirdlərə yeni rəqəmsal dünyadan düzgün və səmərəli şəkildə bəhrələnməyi öyrətməlidirlər”.
Rəqəmsal mühitdə müəllimlər üçün əsas fəaliyyət istiqamətləri bunlardır:
• Şagirdi öyrənməyə və yaradıcılığa həvəsləndirmək və istiqamətləndirmək;
• Rəqəmsal təhsil təcrübəsini və qiymətləndirməni inkişaf etdirmək;
• Rəqəmsal dövrün iş və tədrisini tərtib etmək;
• Rəqəmsal vətəndaşlığı modelləşdirmək və məsuliyyətli yanaşmanı inkişaf etdirmək;
• Professional yüksəlişi və liderliyi inkişaf etdirmək.
T.İsmayılova deyir ki, yuxarıda sadalanan istiqamətlərdə fəaliyyət göstərən müəllim artıq müasir dövrdə rəqəmsal dünyanın üzvünə çevrilir və sosial şəbəkənin imkanlarından faydalanaraq dərs prosesini XXI əsrin tələblərinə müvafiq şəkildə qurmağı öyrənir:
“Bu vəzifələri həyata keçirmək üçün müəllim əvvəlcə öz potensial imkanlarını araşdırmalı, öz fəaliyyətini qiymətləndirməyi bacarmalıdır. Bu məqsədlə müəllim özünə bir neçə sual verərək onun üzərinə düşən konkret vəzifələri müəyyən etməlidir”.
T.İsmayılova müasir dövrdə müəllimlərin üzərinə böyük yük düşdüyünü nəzərə çatdırıb. Müsahibimiz qeyd edib ki, yeni texnologiyalar haqqında müəllimin özünə verəcəyi 12 sual var. Bunları belə səciyyələndirmək olar:
İKT şagirdin öyrədilməsinə istiqamətlənmişdirmi?
Burada müşahidə olunan nəticələr varmı?
Bu, standartlara cavab verirmi?
Bu, nəticələri göstərirmi?
Bu, tədqiqat bacarıqlarını inkişaf etdirirmi?
Bu, kommunikasiya bacarıqlarını artırırmı?
Şagirdlər məsuliyyətlidirlərmi?
Bu, şagirdlər arasında əməkdaşlığı inkişaf etdirirmi?
Bu, şagirdlərə qlobal miqyasda əlaqə yaratmağa imkan verirmi?
Bu, şagirdlərin böyük həcmdə informasiya ilə işləməyinə şərait yaradırmı?
Bu, şagirdlərə özlərini yönləndirməyə və özünütəhsillə məşğul olmağa şərait yaradırmı?
Bu, davamlıdırmı?
Bu sualları cavablandıran müəllim müasir texnologiyanın şagirdlər tərəfindən mənimsənilməsinə nail ola bilər. Qeyd etdiklərimi nəzərə alaraq, İKT-nin tətbiqi ilə XXI əsrin tələblərinə cavab verən yeni dərs modelinin yaradılması və tədris prosesində tətbiqi dövrün tələbidir. Şagirdlərimizi uğurlu gələcəyə hazırlamaq istəyiriksə, sinif otaqlarımızı XXI əsrin tələblərinə uyğun dəyişmək kifayət deyil, həmçinin şagirdlər üçün yeni imkanlar açan alətlərdən istifadə modelinin yaradilmasına da ehdiyacımız vardır. Buna müvafiq şagirdlər üçün texnologiyaların təhsil standartlarını nəzərə almaq lazımdır.
Uşaqların demək olar ki, necə təhsil alacaqları barəsində öz seçimləri yoxdur. Əksər hallarda onlar sinif otaqlarına yığılır və onlara nə etmək və nə zaman etmək lazım olduğu müəllim tərəfindən deyilir. Bugünki şagirdi texnologiyanın vasitəsilə fikirləşməyə, təsəvvür, tətbiq, analiz etməyə, xatırlamağa, fikir mübadiləsinə və yaradıcılığa həvəsləndirmək zəruridir . Bunları yalnız şagirdlərin İKT barəsində bildikləri ilə biz müəllimlərin yaxşı təhsil barədə bildiklərimiz arasında körpü yaratdıqdan sonra etmək olar”.
Ekspert onu da bildirib ki, internetdə tədris prosesi üçün kifayət qədər on-line alətlər mövcuddur, onların köməyi ilə texnologiyanı müasir sinif otaqlarına gətirərək şagirdləri dərs prosesində aktiv iştiraka həvəsləndirmək və xarici mühit ilə əlaqə yaratmasına kömək etmək olar. Onun qənaətincə, XXI əsrin bilik və bacarıqlarını özündə əks etdirən Web 2.0 On-line alətlərin köməyi ilə istifadəçi passiv izləyicidən aktiv iştirakçıya çevrilir:
“Hazırda tədris prosesində istifadə etdiyim bir neçə Web 2.0 On-line alətlərlə sizi də tanış etmək istərdim:
- http://www.wordle.net
Sizin daxil etdiyiniz, bir-biri ilə əlaqəli olan sözlər əsasında söz toplusu yaradan alətdir.
Nümunə:
- http://www.creaza.com
4 yaradıcı alət – İdeyalar xəritəsi yaradan alət, cizgi filmi yaradan alət, video və audio alətlər.
- http://classtools.net
öyrədici oyunların, yoxlayıcı sualların və diaqramların hazırlanması aləti.
- http://edu.glogster.com
On-line interaktiv posterlər hazırlamaq üçün alət.
Nümunə:
http://aliyarzaderaya.edu.glogster.com/azerbaijan-novruz/
- http://shwup.com
Foto və video göruntülərdən ibarət təqdimatların hazırlanmasıdır. Bundan əlavə, bütün informasiyalara çıxışın olması dərslərin keçirilməsi üçün bir növ köməkçi alət funksiyasını yerinə yetirir, tədqiqat xarakterli layihələrin hazırlanması üçün, çıxışın olması (tədris istiqamətli ), mütəmadi olaraq, təlim və tədris prosesinin keyfiyyətinin artması, intellektual mübadilənin və ünsiyyətin təkmilləşdirilməsi, dünya təcrübə və biliklərinə yiyələnməyin təmin edilməsi, internet resurslarından həm də tədris prosesində maraqlı və əyləncəli istiqamətlərdə də istifadə etmək olar”.
Maraqlıdır, internet resursları tədris prosesində hansı köməklikləri göstərir? Bu sahə hansı çatışmazlıqlar var?
Bu sualı cavablandıran təlimçi qeyd edib ki, internet resurslarından dərs prosesinin qurulması zamanı problemlər mövcuddur:
“İstər müəllim, istərsə də şagird internetdən istifadə zamanı, onun qarşısında geniş internet resursları açılır. Əgər biz nəzərə alsaq ki, bu resurslar bizə müsbət əhəmiyyətli bilgilər verdiyi kimi, həm də bu mənbələrdə mənfi informasiyalar da verə bilər, xüsusən də bu informasiyalardan şagirdlərimizin istifadəsi zamanı qarşılaşa biləcəkləri təhlükələri nəzərə alsaq, bu zaman müəllimlərin öhdəsinə necə böyük məsuliyyətli iş düşdüyünü görərik.
İnternet resurslarından istifadə edərkən 2 maraqlı məqam özünü göstərir:
1-ci məqam - Müəllim öz şagirdlərinə internet resusrlarından düzgün istifadə etməyin yollarını, onlar qarşısında açılan böyük informasiya mənbələrindən düzgün istifadə edərək, özünü öyrətmə yolu ilə mövzu üzrə öz biliklərini, dünya görüşlərini artıracaq və maraqlı fikir mübadiləsinin sirlərinə yiyələnəcəklər.
2-ci məqam - Bu prosesi bütünlüklə şagirdlərin öz öhdəsinə buraxmaq. Amma bu zaman şagirdlər bu internet şəbəkəsindəki informasiya resurslarının arasında sanki hörümçək toruna düşmüş bir arıya bənzəyəcək”.
Müsahibimiz internet resurslarından yararlanmaqla dərsi təşkil edərkən müəllimin əməl etməli olduğu qaydalardan da danışıb:
“İnternet texnologiyalarına əsaslanan istənilən dərs prosesinin qurulması dərsin təşkilindən başlayır. Bu mərhələnin əsas məqsədi - öncə keçiriləcək mövzu haqqında şagirdlərə düzgün istiqamət verməkdir. Bu mərhələdən sonra müəllim şagird qarşısında problemli vəziyyət yaradır. Dərsin əsas mərhələsi də xüsusi nəzərə alınmalıdır. Bu mərhələdə artıq müəllimin üzərinə böyük məsuliyyət düşür. Məhz bu mərhələdə artıq şagird müəllimin ona verdiyi tapşırığı yerinə yetirmək üçün, internetdə onun qarşısında açılan böyük informasiya axınları arasından məhz ona lazım olan konkret informasiyaları əldə etməsi üçün, aktiv fəaliyyətə başlayırlar. Məhz bu mərhələdə müəllimin əsas rolu fasilitator olmaqdır. Hər bir şeyi ən xırda zərrəciyinə kimi izah olunmalıdır. Müəllim bu mərhələdə olduqca diqqətli olmalıdır ki, onun şagirdlərinin internetdə axtarışlar zamanı qarşılarına çıxan, böyük informasiya axınının içərisindəki burulğana düşməsinlər. Bu mərhələdə əsas ideyalar şagirdlər tərəfindən gəlməlidir”.
Z.MƏMMƏDLİ
Yazı Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Kütləvi İnformasiya Vasitələrinin İnkişafına Dövlət Dəstəyi Fondunun maliyyə yardımı ilə "İnformasiya və kommunikasiya texnologiyalarının inkişaf etdirilməsi” layihəsi çərçivəsində hazırlanıb.
Bölməyə aid digər xəbərlər
22-06-2022, 12:01
Patrik Andrade "Qarabağ"dan ayrılıb
31-05-2021, 10:30
Ermənilər dövlət sərhəddində növbəti təxribat törədib?
11-01-2020, 17:00
Mərkəzi Seçki Komissiyası DSK-nın qərarını ləğv edib
27-01-2019, 21:02
Elektron elm üçün fundamental layihələr icra olunur - Foto
20-01-2019, 11:03
Müasir texnologiyaların tətbiqi daha da sürətlənir
12-01-2019, 18:12
“Qaynar xətt” vətəndaşların işini asanlaşdırıb
5-01-2019, 10:28
Bir mərkəzdə 46 elektron xidmət... - Fotolar
29-12-2018, 21:27
İKT sahəsində mühüm araşdırmalar aparılıb
22-12-2018, 21:39
İnnovativ və texnoloji yeniliklər…
15-12-2018, 22:52
İKT-yə investisiya qoyuluşu 69 faiz artıb
8-12-2018, 23:15
50-dən artıq startap...
30-11-2018, 07:12
İKT ilə bağlı yeni tədbir…
25-11-2018, 08:57
Elektron dövlət və E-elm... - Yeniliklər
19-11-2018, 09:46
Vətəndaşlara “şəxsi kabinet” hazırlanır
4-11-2018, 17:41
Elektron sənəd dövriyyəsi yeni mərhələyə qədəm qoyur
28-10-2018, 06:21
“Rəqəmsal hökumət”ə keçid başlayıb
20-10-2018, 20:14
Dövlət orqanlarında elektron xidmətlərin təşkili araşdırılır
15-10-2018, 01:12
İKT sektoru üzrə gəlirlər 1,2 milyard manata yüksəlib
7-10-2018, 06:54
“Azərbaycan kosmik sənayedə də mövqeyini ortaya qoyur”
29-09-2018, 14:26
Elektron ticarətin strategiyası hazırlanır
24-09-2018, 00:33
Elektron mediada təhlükəsizlik müzakirə olunub
16-09-2018, 11:19
İnformasiya ehtiyatları təkmilləşdirilir - Qaydalar
1-09-2018, 00:13
İKT sahəsində yeni layihələr reallaşdırılacaq
24-08-2018, 15:12
Müasir texnologiyaların tətbiqi genişlənir
13-08-2018, 10:12
Daha bir peykimiz orbitə hazırlanır
5-08-2018, 15:32
Ölkəmizdə elektron ticarət dövriyyəsi artır
30-07-2018, 13:35
İKT üçün yeni tədbirlər planı var
23-07-2018, 02:27
Müasir texnologiyalar daha da təkmilləşdirilir
14-07-2018, 14:01
“Elektron hökumət”ə müraciətlərin sayı 23 milyonu ötüb
7-07-2018, 22:21
Əmlakla bağlı elektronlaşma prosesi genişlənir - Yenilik
30-06-2018, 14:10
Müasir texnologiyalar biznes mühitini yaxşılaşdırır
23-06-2018, 10:45
İKT sahəsində elmi araşdırmalar davam etdirilir
11-06-2018, 01:03
Virtual məkan uşaqlar üçün təhlükəyə çevrilib - Ekspert
2-06-2018, 11:32
Elektron sənədləşmənin yeni mərhələsinə start verilib
26-05-2018, 21:57
İKT böyük şirkətləri bir araya gətirib
19-05-2018, 21:50
“Elektron dövlət” idarəçilik keyfiyyətini artıracaq
14-05-2018, 20:32
“Mobil elektron imza" layihəsinə start verilib
6-05-2018, 21:58
İnformasiya təhlükəsizliyi ilə bağlı yeniliklər edilir
28-04-2018, 10:46
Uşaqların zərərli informasiyalardan qorunması prioritetə çevrilib
23-04-2018, 23:28
Çətin relyefli ərazilərdə 4-cü nəsil texnologiyanın tətbiqi üçün yeni işlər görülür
16-04-2018, 19:59
Təhlükəsizlik Mərkəzi Azərbaycanın virtual sərhədlərini necə qoruyur?
8-04-2018, 12:25
Elektron media və sosial şəbəkələrin problemi – Ekspertlər
31-03-2018, 06:58
Dövlət xidmətlərində elektronlaşmanın yeni mərhələsi başlayır
17-03-2018, 08:46
İKT üzrə yeni tədqiqatlar aparılır
11-03-2018, 09:23
“Azerspace-1”in 25-dən çox ölkədə müştəri bazası var
3-03-2018, 09:32
Elektron arayışların tətbiqi...
25-02-2018, 11:06
Şagird qəbulunun elektronlaşdırılması valideynlərin işini asanlaşdırıb
12-02-2018, 22:01
Təhsildə müasir texnologiyaların tətbiqinə yeni imkanlar yaranır
Türkiyədə yaşayan Əməkdar artist deyir ki, siyasilərin illərlə həllinə çalışdığı hansısa bir məsələni bəzən uğurlu bir musiqi əsəri həll edə bilər
Deputatlığa namizəd Milli Məclisdə təmsil etmək istədiyi bölgənin problemlərinin təsnifatını artıq ağlına yazıb və işə nədən başlayacağını sıralayıb
Qüdrət Həsənquliyev: “Düşmənçiliyə son qoymaq üçün ədalətli sülhə nail olmaq gərəkdir. Bunun üçün ya tərəflər 1991-ci ilin sərhədləri çərçivəsində bir-birinin ərazi bütövlüyünü tanıyır, ya da ərazi mübadiləsinə gedirlər. Amma indiki mərhələdə bu, az inandırıcı görünür”
“Tənha insanın monoloqu”nun ssenari müəllifi və rejissoru deyir ki, kinomuzu yaşatmaq və irəli aparmaq üçün film istehsalını artırmalı və onun bazarını düşünməliyik
Mirəli Sarızadə: “Gənc yaşımda arzum həyata keçdi, inşallah, yeni mövsümdə teatrımızın səhnəsində də Məcnun obrazı ilə tamaşaçılar qarşısına çıxacam”
