20:48 / 13-09-2025
Deputat 120 şagirdə məktəb ləvazimatları verib - Fotolar
18:41 / 13-09-2025
Xocalının Daşbulaq kəndinə ilk köç olub - (Yenilənib)
16:41 / 13-09-2025
İqtisadi Şuranın iclası keçirilib - Fotolar
15:55 / 13-09-2025
“Space TV”nin yayımı 6 saatlıq dayandırılacaq
15:48 / 13-09-2025
Sabah Bakıda intensiv yağış yağacaq - Xəbərdarlıq
15:44 / 13-09-2025
Sosial şəbəkələrdə dələduzluq edən şəxs saxlanılıb
13:27 / 13-09-2025
İlk köç karvanı Xocalının Seyidbəyli kəndinə çatıb - (Yenilənib)
12:30 / 13-09-2025
Bakıda tikinti şirkətinin rəhbəri axtarışa verilib
12:25 / 13-09-2025
"Vüsal 300" kimi tanınan iş adamına cinayət işi açılıb
12:21 / 13-09-2025
"Sonsuz qardaşlıq - IV" çoxmillətli birgə təlimi davam edir
11:12 / 13-09-2025
Sosial şəbəkələrdə dələduzluq edən şəxs saxlanılıb
09:29 / 13-09-2025
Kamçatkada 7,1 maqnitudalı zəlzələ olub
23:44 / 12-09-2025
Aİ Rusiyaya qarşı sanksiyaların müddətini uzadıb
22:10 / 12-09-2025
Salyanda 62 yaşlı kişi güllələnib
18:29 / 12-09-2025
Külək Yasamalda yaşayış binasında təhlükəli vəziyyət yaradıb - Video
18:00 / 12-09-2025
“Slavyanka” sularından kəskin qoxu gəlir - AQTA məsələni araşdırır
17:50 / 12-09-2025
Sədr müavini: "Metroda gələcəkdə diferensial qiymət artımı ola bilər"
17:40 / 12-09-2025
Xocalının daha iki kəndinə köç olacaq
17:23 / 12-09-2025
Xırdalan–Sumqayıt–Xırdalan xətti üzrə sərnişin qatarlarının fəaliyyəti dayandırılır
17:12 / 12-09-2025
Premyer Liqada V və VI turun oyun proqramı açıqlanıb
17:01 / 12-09-2025
Donald Tramp: "Biz çox sərt hərəkət etməli olacağıq"
16:55 / 12-09-2025
Milli Süni İntellekt Mərkəzinə direktor təyin olunub
16:15 / 12-09-2025
BDU-da bəzi ixtisaslar üzrə dərslər 4 gün keçiriləcək
15:54 / 12-09-2025
Azərbaycanlı girovların öldürülməsi üzrə sənədlər elan olunub
15:43 / 12-09-2025
Kürşad Zorlu Naxçıvana gəlib - Yenilənib
15:33 / 12-09-2025
Qobustanda şəhidlə vida mərasimi olub
15:14 / 12-09-2025
Qarabağa daha iki köç karvanı gedib - (Yenilənib)
14:58 / 12-09-2025
İcra Hakimiyyətinin tenderi baş tutmayıb
14:55 / 12-09-2025
Azərbaycan III Türk Dövlətləri Universiadasının qalibi olub
14:49 / 12-09-2025
Qəbələdə şəhidlə vida mərasimi keçirilib
09:10 / 09-09-2025
Etibar Məmmədov aktiv siyasətə qayıda bilər
06:10 / 11-09-2025
Qarabağa növbəti köç karvanları gedib - (Yenilənib)
23:31 / 08-09-2025
“Tesla” ABŞ-da bazar payını itirir
23:10 / 08-09-2025
Fransanın baş naziri kabineti ilə istefaya göndərilir
23:20 / 08-09-2025
ABŞ düşüncələrə nəzarət etməyə çalışır
10:19 / 10-09-2025
Putin müharibəni genişləndirir, növbəti hədəf Polşadır
13:31 / 11-09-2025
Professor: Hər iki ölkədə sülhə qarşı çıxanlar var
22:00 / 09-09-2025
DÇ-2026: Azərbaycan millisi bir xal qazanıb
21:32 / 10-09-2025
"Neftçi" Ramil Şeydayevlə yollarını ayırıb
13:08 / 09-09-2025
Cəlaloğlu: Azərbaycan və Ermənistan arasında əməkdaşlıq formasına keçid baş verib
14:28 / 10-09-2025
Zülfüqarov: Rusiya ilə münasibətlərimiz əvvəlki səviyyəyə qayıtmayacaq
18:29 / 12-09-2025
Külək Yasamalda yaşayış binasında təhlükəli vəziyyət yaradıb - Video
Cavidlə sürgündə olan adam - Firuz Mustafa yazır
Tarix: 08-06-2020 10:53 | Bölmə: Firuz MUSTAFA
Bakıdan Yerevana gedən qatardakı ümumi vaqonda yerimi müəyyən edib əl çantamı və yağmurluğumu yuxarıdakı qatlama ağac “polkanın” üstünə atdım. İçəri alaqaranlıq idi. Bir az dincəlib vaqonun dəhlizinə çıxdım. Adam az idi. Bələdçi qadın girişdə dayanıb dəmir tutacağa söykənmişdi.
Açıq pəncərənin ağzında, ensiz dəhlizdəki kiçik dəmir oturacaqda əyləşdim. Payız olsa da hava xoş idi. Pəncərədən bayıra boylandım. Təbiətin qızıl fəsli, yəni son baharın təkrarsız rəngləri hətta, dəmiryol vağzalının bomboz beton səkilərində, daha doğrusu səki boyu sıralanmış təkəmseyrək ağacların yarpaqlarında da hiss olunurdu.
Qatar yerindən tərpəndi. Bələdçi qadın vaqonun girişindəki kiçik “hücrəsinə” çəkildi.
Adam az olduğuna görə sakitlik idi. Mən perrona çıxıb siqaret çəkmək istəyirdim. Bu əsnada arıq, uzun, qaraşın sifətini dərin qırışların “şumladığı” bir kişi mənə yaxınlaşıb boğuq səslə dedi:
- Salam. Axşamınız deyir. Oturmaq olar burada?
Kişi əli ilə üzbəüzdəki dəmir oturacağı göstərib cavab gözləmədən əyləşdi. Mən dilucu kişinin salamını aldım.
Əslində vaqonun ensiz dəhlizi boyu səpələnmiş dəmir oturacaqların az qala hamısı boş idi. Amma yaşı yəqin ki, yetmişi çoxdan adlamış bu ahıl adam mənimlə qabaq-qənşər əyləşmək istəyirdi. Yəqin ki, söhbət etməyə adam axtaran birisidir. İstədim ki, ayağa durub siqaret çəkməyə çıxam. Kişi ürəyimi oxuyubmuş kimi dilləndı:
- Siqaret çəkən deyilsiz ki?
Könülsüz halda:
- Çəkirəm, - deyə, cavab verdim.
- Hə, mən də çəkənəm.
Perrona çıxdıq. Siqaret alışdırdıq.
- Müəllim işləyirsiz?
Aşsaqqalın sualına sualla cavab verdim:
- Haradan bidiniz?
Kişi gülümsədi:
- Mən də müəlliməm.
Əl verib təzədən tanış olduq.
Ordan-burdan danışmağa başladıq. Mən gənc mütəxəssis kimi Saatlı rayonunda müəllim işlədiyimi dedim.
Yol yoldaşım tüstünü acgözlüklə sinəsinə çəkirdi. Onun tüstü arxasından bozaran sifətinı doğrayan dərin qırışlar qədim tarix kitablarının səhifələrindən boy verən əzilmiş xəritəyə oxşayırdı. Havada burulan tüstünün çoxu sanki onun sifətindəki bu dərin qırışların dolanbanc “çığırlarında” yoxa çıxırdı.
Yol yoldaşım sən demə 30-cu illərin müəllimi imiş. Kişi həmin illərin tanınmış şəxsiyyətlərini bizim kimi televizorda yox, həyatda görübmüş.
Qocaman müəllimin danışdıqları mənim üçün çox maraqlı idi. Söhbətin şirin yerində o, siqaretinə dərin qullab vurub məndən soruşdu:
- Hüseyn Cavid necə şairdir?
Bu suala heç bir cavab vermədən bildirdim ki, mən Cavidin “İblis” dramını az qala bütöv əzbərdən bilirəm. Və başladım İblisin son monoloqunu deməyə. Kişi də mənə qoşuldu. Son misraları “xorla” deyib hər ikimiz güldük.
“...Kimdir cümlə xəyanətlərə bais?
İblis, İblis, İblis...”
Təzə siqaret yandırdıq.
Kişi tüstünün arxasından “boylanaraq” boğuq səslə dilləndi:
- Mən Cavidlə birlikdə olmuşam.
Araya sükut çökdü.
Mən onun fikrini qırmaq istəmirdim.
Kişi handan-hana dedi:
- Mən onunla sürgündə bir yerdə olmuşam... Yəni bir yerdə “yatmışıq”.. Sibirdə... İrkutskda. O, gözümün qabağında keçinib. Hər ikimizi eyni “statya” ilə tutmuşdular.
Mən susurdum. Bu maraqlı söhbətin ardını dinləmək istəyirdim.
Kişi dedi:
- Gör bir aradan neçə il keçib? Otuz beş il. Amma sanki hər şey dünən olub...
Biz təzədən vaqona qayıtdıq. Mən Cavid əfəndi ilə bağlı bu qocaman müəllimlə ətraflı söhbət etmək istəyirdim.
Bir azdan bələdçinin qapısı açıldı. Yarımaçıq qapıdan meyxoş tüstü ətri gəlirdi. Hiss olunurdu ki, qadın bayaqdan öz iş kabinəsində siqaret çəkirmiş. Ətrindən bilinirdi ki, onun çəkdiyi siqaret bizimki kimi ucuz deyil.
Kişi ayağa durub dinməz-söyləməz perrona sarı yönəldi. Mən səbrsizliklə onun qayıdacağını gözləyirdim. Amma qocaman müəllim sanki buxarlanıb havaya çəkilmişdi. Mən bələdçi xanımdan bayaqkı adamın yerini soruşdum.
O, əsnəyə-əsnəyə dedi:
- O, bizim vaqonda deyil ki. Yəqin onun yeri qonşudakı “ümumi” vaqondadır... Elə bildim ki, sənin tanışındar, yolüstü söhbət etməyə gəlib...
Mən gecə Saatlı dəmir yol stansiyasında qatardan düşdüm. Sabah dərs günü idi. Ətrafa göz gəzdirdim. Amma “yol yoldaşım” gözə dəymirdi...
Sonralar mən Saatlıda çoxdan işləyən, bu tərəflərin ziyalılarını yaxşı tanıyan müəllim dostum Məmməd Təhməzova (şair Məmməd Elliyə) bu barədə danışanda o, belə dedi:
- Elli, mən həmin adamı tanıyıram. Sabirabadda müəllimdir. Düz deyir, Sibirdə Cavidlə bir lagerdə sürgündə olub. Bir az qəribəliyi olan adamdır.
Mən Sibirdə Cavidlə eyni “maddə” ilə yatan o “qəribə adamı” bir daha görmədim...
Və gör bir aradan neçə neçə il keçib?
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 08-06-2020 10:53 | Bölmə: Firuz MUSTAFA
Bakıdan Yerevana gedən qatardakı ümumi vaqonda yerimi müəyyən edib əl çantamı və yağmurluğumu yuxarıdakı qatlama ağac “polkanın” üstünə atdım. İçəri alaqaranlıq idi. Bir az dincəlib vaqonun dəhlizinə çıxdım. Adam az idi. Bələdçi qadın girişdə dayanıb dəmir tutacağa söykənmişdi.
Açıq pəncərənin ağzında, ensiz dəhlizdəki kiçik dəmir oturacaqda əyləşdim. Payız olsa da hava xoş idi. Pəncərədən bayıra boylandım. Təbiətin qızıl fəsli, yəni son baharın təkrarsız rəngləri hətta, dəmiryol vağzalının bomboz beton səkilərində, daha doğrusu səki boyu sıralanmış təkəmseyrək ağacların yarpaqlarında da hiss olunurdu.
Qatar yerindən tərpəndi. Bələdçi qadın vaqonun girişindəki kiçik “hücrəsinə” çəkildi.
Adam az olduğuna görə sakitlik idi. Mən perrona çıxıb siqaret çəkmək istəyirdim. Bu əsnada arıq, uzun, qaraşın sifətini dərin qırışların “şumladığı” bir kişi mənə yaxınlaşıb boğuq səslə dedi:
- Salam. Axşamınız deyir. Oturmaq olar burada?
Kişi əli ilə üzbəüzdəki dəmir oturacağı göstərib cavab gözləmədən əyləşdi. Mən dilucu kişinin salamını aldım.
Əslində vaqonun ensiz dəhlizi boyu səpələnmiş dəmir oturacaqların az qala hamısı boş idi. Amma yaşı yəqin ki, yetmişi çoxdan adlamış bu ahıl adam mənimlə qabaq-qənşər əyləşmək istəyirdi. Yəqin ki, söhbət etməyə adam axtaran birisidir. İstədim ki, ayağa durub siqaret çəkməyə çıxam. Kişi ürəyimi oxuyubmuş kimi dilləndı:
- Siqaret çəkən deyilsiz ki?
Könülsüz halda:
- Çəkirəm, - deyə, cavab verdim.
- Hə, mən də çəkənəm.
Perrona çıxdıq. Siqaret alışdırdıq.
- Müəllim işləyirsiz?
Aşsaqqalın sualına sualla cavab verdim:
- Haradan bidiniz?
Kişi gülümsədi:
- Mən də müəlliməm.
Əl verib təzədən tanış olduq.
Ordan-burdan danışmağa başladıq. Mən gənc mütəxəssis kimi Saatlı rayonunda müəllim işlədiyimi dedim.
Yol yoldaşım tüstünü acgözlüklə sinəsinə çəkirdi. Onun tüstü arxasından bozaran sifətinı doğrayan dərin qırışlar qədim tarix kitablarının səhifələrindən boy verən əzilmiş xəritəyə oxşayırdı. Havada burulan tüstünün çoxu sanki onun sifətindəki bu dərin qırışların dolanbanc “çığırlarında” yoxa çıxırdı.
Yol yoldaşım sən demə 30-cu illərin müəllimi imiş. Kişi həmin illərin tanınmış şəxsiyyətlərini bizim kimi televizorda yox, həyatda görübmüş.
Qocaman müəllimin danışdıqları mənim üçün çox maraqlı idi. Söhbətin şirin yerində o, siqaretinə dərin qullab vurub məndən soruşdu:
- Hüseyn Cavid necə şairdir?
Bu suala heç bir cavab vermədən bildirdim ki, mən Cavidin “İblis” dramını az qala bütöv əzbərdən bilirəm. Və başladım İblisin son monoloqunu deməyə. Kişi də mənə qoşuldu. Son misraları “xorla” deyib hər ikimiz güldük.
“...Kimdir cümlə xəyanətlərə bais?
İblis, İblis, İblis...”
Təzə siqaret yandırdıq.
Kişi tüstünün arxasından “boylanaraq” boğuq səslə dilləndi:
- Mən Cavidlə birlikdə olmuşam.
Araya sükut çökdü.
Mən onun fikrini qırmaq istəmirdim.
Kişi handan-hana dedi:
- Mən onunla sürgündə bir yerdə olmuşam... Yəni bir yerdə “yatmışıq”.. Sibirdə... İrkutskda. O, gözümün qabağında keçinib. Hər ikimizi eyni “statya” ilə tutmuşdular.
Mən susurdum. Bu maraqlı söhbətin ardını dinləmək istəyirdim.
Kişi dedi:
- Gör bir aradan neçə il keçib? Otuz beş il. Amma sanki hər şey dünən olub...
Biz təzədən vaqona qayıtdıq. Mən Cavid əfəndi ilə bağlı bu qocaman müəllimlə ətraflı söhbət etmək istəyirdim.
Bir azdan bələdçinin qapısı açıldı. Yarımaçıq qapıdan meyxoş tüstü ətri gəlirdi. Hiss olunurdu ki, qadın bayaqdan öz iş kabinəsində siqaret çəkirmiş. Ətrindən bilinirdi ki, onun çəkdiyi siqaret bizimki kimi ucuz deyil.
Kişi ayağa durub dinməz-söyləməz perrona sarı yönəldi. Mən səbrsizliklə onun qayıdacağını gözləyirdim. Amma qocaman müəllim sanki buxarlanıb havaya çəkilmişdi. Mən bələdçi xanımdan bayaqkı adamın yerini soruşdum.
O, əsnəyə-əsnəyə dedi:
- O, bizim vaqonda deyil ki. Yəqin onun yeri qonşudakı “ümumi” vaqondadır... Elə bildim ki, sənin tanışındar, yolüstü söhbət etməyə gəlib...
Mən gecə Saatlı dəmir yol stansiyasında qatardan düşdüm. Sabah dərs günü idi. Ətrafa göz gəzdirdim. Amma “yol yoldaşım” gözə dəymirdi...
Sonralar mən Saatlıda çoxdan işləyən, bu tərəflərin ziyalılarını yaxşı tanıyan müəllim dostum Məmməd Təhməzova (şair Məmməd Elliyə) bu barədə danışanda o, belə dedi:
- Elli, mən həmin adamı tanıyıram. Sabirabadda müəllimdir. Düz deyir, Sibirdə Cavidlə bir lagerdə sürgündə olub. Bir az qəribəliyi olan adamdır.
Mən Sibirdə Cavidlə eyni “maddə” ilə yatan o “qəribə adamı” bir daha görmədim...
Və gör bir aradan neçə neçə il keçib?
Müəllifin bütün yazıları - Firuz MUSTAFA
Bölməyə aid digər xəbərlər
29-07-2020, 09:23
Firuz MUSTAFA - Türk və hindu dillərinin kök yaxınlığı haqda... - Firuz Mustafa yazır
4-07-2020, 01:05
Firuz MUSTAFA - Rejissor Mərahim Fərzəlibəyovun əmək kitabçası… - Firuz Mustafa yazır
1-07-2020, 20:38
Firuz MUSTAFA - Oljas Süleymenov: “Azərbaycan həmişə ürəyimdədir...” - Firuz Mustafa yazır
Xalq artisti deyir ki, rəqqasların səhnə ömrü çox qısa olur. Bu az müddətdə uğur qazanmaq, əsl sənətkar kimi yetişmək üçün daha çox zəhmət çəkmək lazımıdır
Rus Dram Teatrının aktyoru deyir ki. bölgə teatrlarında diplomlu aktyor və rejissor tapmaq müşkül məsələdir
Qüdrət Həsənquliyevin fikrincə, Tramp görsə ki, Ukrayna qalib gəlir, Rusiyaya təkcə siyasi yox, hərbi dəstək də verəcək
"Xalq qəzeti"nin şöbə müdiri deyir ki, ömrü boyu özünü axtaran, dəfələrlə yanından ötüb keçən o qədər insan var ki
Nadir Azməmmədov: “Təəssüf ki, indi rejissor olmaq, kino və serial çəkmək adiləşib, bəzən bunun məsuliyyətini dərk etmirlər”
