10:32 / 02-04-2025
"Kanal S"in aparıcısı atasız qızlardan üzr istəyib
10:20 / 02-04-2025
Mətbuat Şurası “Kanal S”də baş verənləri pisləyib
10:04 / 02-04-2025
Azərbaycan və Almaniya prezidentiləri arasında görüş olub (Yenilənib)
09:58 / 02-04-2025
Neftçalada Salyan rayon sakini tutulub
09:52 / 02-04-2025
Putinin hərəkəti Trampı məyus edib
09:45 / 02-04-2025
Dövlət Agentliyində yoxlama davam edir
09:01 / 02-04-2025
Cinsi zorakılıqda ittiham olunan məşhur aktyor yenə Rusiyaya üz tutub
08:53 / 02-04-2025
Pozner yeni telelayihəsindən danışıb
08:47 / 02-04-2025
Malayziyada güclü partlayış baş verib
08:41 / 02-04-2025
MAQATE rəhbərinin Rusiyaya səfəri gözlənilir
08:35 / 02-04-2025
Nazirlər münaqişənin əsas səbəblərdən danışıblar
08:30 / 02-04-2025
Kanada ABŞ mallarına yeni tariflər tətbiq edəcək
07:30 / 02-04-2025
Qarabağa növbəti köç karvanı gedib
00:08 / 02-04-2025
Aprel döyüşlərindən 9 il ötür
00:03 / 02-04-2025
İran böyük təhlükə ilə üz-üzədir - Ekspert
23:25 / 01-04-2025
Sumqayıtda sexdə yanğın olub
21:30 / 01-04-2025
Almaniya prezidenti Azərbaycana rəsmi səfərə gəlib - Foto
20:21 / 01-04-2025
Pakistan prezidentinin vəziyyəti pisləşib
19:33 / 01-04-2025
Zərərçəkmiş şəxslər Vardanyanın məhkəməsində ifadə veriblər
19:29 / 01-04-2025
"Sözün bitdiyi an" verilişinin yayımı dayandırılıb
18:52 / 01-04-2025
Ceyhun Bayramov İran prezidentinin müşaviri ilə görüşüb
18:44 / 01-04-2025
Paşinyan: "Ermənistan sülh gündəliyinə sadiqdir"
18:21 / 01-04-2025
Casus trillerin dünya nümayişi başlayıb - Foto
18:01 / 01-04-2025
"Top Qapı" restoranının sahibi cəzalandırılıb
17:50 / 01-04-2025
“Melissa Group”da satış dayandırılıb
17:46 / 01-04-2025
Attestasiyadan keçməyən müəllimlərin əmək müqaviləsinə xitam verilməyəcək
17:42 / 01-04-2025
Müğənni: "Aylıq qazancım 30 min manatdır"
17:26 / 01-04-2025
AFFA-da "Barselona" klubunun nümayəndələri ilə görüş olub
23:29 / 28-03-2025
Azərbaycan solçuları Türkiyə kommunistlərindən narazıdır
23:32 / 28-03-2025
Tramp: “Əgər Tehran bizimlə razılığa gəlməsə..."
21:35 / 28-03-2025
"Qarabağ" "Turan Tovuz"a qalib gəlib
20:19 / 29-03-2025
İlham Əliyev Ramazan paylaşımı edib
11:05 / 28-03-2025
Sakinin evini başına uçuran tikinti şirkətinin rəhbəri saxlanılıb
13:54 / 29-03-2025
Şirkət rəhbəri barəsində həbs qərarı verilib
00:03 / 30-03-2025
Bu gün Ramazan bayramıdır
13:54 / 01-04-2025
Professorun arzuları - Etibar Cəbrayıloğlu yazır
18:37 / 28-03-2025
Dünyada yeganə kristala qiymət qoya bilmirlər
16:59 / 28-03-2025
Gimnastlarımız finala vəsiqə qazanıb
18:21 / 28-03-2025
Ali Rada ABŞ-dan Ukraynaya təklif olunan sazişi rədd edə bilər
Cavidlə sürgündə olan adam - Firuz Mustafa yazır
Tarix: 08-06-2020 10:53 | Bölmə: Firuz MUSTAFA
Bakıdan Yerevana gedən qatardakı ümumi vaqonda yerimi müəyyən edib əl çantamı və yağmurluğumu yuxarıdakı qatlama ağac “polkanın” üstünə atdım. İçəri alaqaranlıq idi. Bir az dincəlib vaqonun dəhlizinə çıxdım. Adam az idi. Bələdçi qadın girişdə dayanıb dəmir tutacağa söykənmişdi.
Açıq pəncərənin ağzında, ensiz dəhlizdəki kiçik dəmir oturacaqda əyləşdim. Payız olsa da hava xoş idi. Pəncərədən bayıra boylandım. Təbiətin qızıl fəsli, yəni son baharın təkrarsız rəngləri hətta, dəmiryol vağzalının bomboz beton səkilərində, daha doğrusu səki boyu sıralanmış təkəmseyrək ağacların yarpaqlarında da hiss olunurdu.
Qatar yerindən tərpəndi. Bələdçi qadın vaqonun girişindəki kiçik “hücrəsinə” çəkildi.
Adam az olduğuna görə sakitlik idi. Mən perrona çıxıb siqaret çəkmək istəyirdim. Bu əsnada arıq, uzun, qaraşın sifətini dərin qırışların “şumladığı” bir kişi mənə yaxınlaşıb boğuq səslə dedi:
- Salam. Axşamınız deyir. Oturmaq olar burada?
Kişi əli ilə üzbəüzdəki dəmir oturacağı göstərib cavab gözləmədən əyləşdi. Mən dilucu kişinin salamını aldım.
Əslində vaqonun ensiz dəhlizi boyu səpələnmiş dəmir oturacaqların az qala hamısı boş idi. Amma yaşı yəqin ki, yetmişi çoxdan adlamış bu ahıl adam mənimlə qabaq-qənşər əyləşmək istəyirdi. Yəqin ki, söhbət etməyə adam axtaran birisidir. İstədim ki, ayağa durub siqaret çəkməyə çıxam. Kişi ürəyimi oxuyubmuş kimi dilləndı:
- Siqaret çəkən deyilsiz ki?
Könülsüz halda:
- Çəkirəm, - deyə, cavab verdim.
- Hə, mən də çəkənəm.
Perrona çıxdıq. Siqaret alışdırdıq.
- Müəllim işləyirsiz?
Aşsaqqalın sualına sualla cavab verdim:
- Haradan bidiniz?
Kişi gülümsədi:
- Mən də müəlliməm.
Əl verib təzədən tanış olduq.
Ordan-burdan danışmağa başladıq. Mən gənc mütəxəssis kimi Saatlı rayonunda müəllim işlədiyimi dedim.
Yol yoldaşım tüstünü acgözlüklə sinəsinə çəkirdi. Onun tüstü arxasından bozaran sifətinı doğrayan dərin qırışlar qədim tarix kitablarının səhifələrindən boy verən əzilmiş xəritəyə oxşayırdı. Havada burulan tüstünün çoxu sanki onun sifətindəki bu dərin qırışların dolanbanc “çığırlarında” yoxa çıxırdı.
Yol yoldaşım sən demə 30-cu illərin müəllimi imiş. Kişi həmin illərin tanınmış şəxsiyyətlərini bizim kimi televizorda yox, həyatda görübmüş.
Qocaman müəllimin danışdıqları mənim üçün çox maraqlı idi. Söhbətin şirin yerində o, siqaretinə dərin qullab vurub məndən soruşdu:
- Hüseyn Cavid necə şairdir?
Bu suala heç bir cavab vermədən bildirdim ki, mən Cavidin “İblis” dramını az qala bütöv əzbərdən bilirəm. Və başladım İblisin son monoloqunu deməyə. Kişi də mənə qoşuldu. Son misraları “xorla” deyib hər ikimiz güldük.
“...Kimdir cümlə xəyanətlərə bais?
İblis, İblis, İblis...”
Təzə siqaret yandırdıq.
Kişi tüstünün arxasından “boylanaraq” boğuq səslə dilləndi:
- Mən Cavidlə birlikdə olmuşam.
Araya sükut çökdü.
Mən onun fikrini qırmaq istəmirdim.
Kişi handan-hana dedi:
- Mən onunla sürgündə bir yerdə olmuşam... Yəni bir yerdə “yatmışıq”.. Sibirdə... İrkutskda. O, gözümün qabağında keçinib. Hər ikimizi eyni “statya” ilə tutmuşdular.
Mən susurdum. Bu maraqlı söhbətin ardını dinləmək istəyirdim.
Kişi dedi:
- Gör bir aradan neçə il keçib? Otuz beş il. Amma sanki hər şey dünən olub...
Biz təzədən vaqona qayıtdıq. Mən Cavid əfəndi ilə bağlı bu qocaman müəllimlə ətraflı söhbət etmək istəyirdim.
Bir azdan bələdçinin qapısı açıldı. Yarımaçıq qapıdan meyxoş tüstü ətri gəlirdi. Hiss olunurdu ki, qadın bayaqdan öz iş kabinəsində siqaret çəkirmiş. Ətrindən bilinirdi ki, onun çəkdiyi siqaret bizimki kimi ucuz deyil.
Kişi ayağa durub dinməz-söyləməz perrona sarı yönəldi. Mən səbrsizliklə onun qayıdacağını gözləyirdim. Amma qocaman müəllim sanki buxarlanıb havaya çəkilmişdi. Mən bələdçi xanımdan bayaqkı adamın yerini soruşdum.
O, əsnəyə-əsnəyə dedi:
- O, bizim vaqonda deyil ki. Yəqin onun yeri qonşudakı “ümumi” vaqondadır... Elə bildim ki, sənin tanışındar, yolüstü söhbət etməyə gəlib...
Mən gecə Saatlı dəmir yol stansiyasında qatardan düşdüm. Sabah dərs günü idi. Ətrafa göz gəzdirdim. Amma “yol yoldaşım” gözə dəymirdi...
Sonralar mən Saatlıda çoxdan işləyən, bu tərəflərin ziyalılarını yaxşı tanıyan müəllim dostum Məmməd Təhməzova (şair Məmməd Elliyə) bu barədə danışanda o, belə dedi:
- Elli, mən həmin adamı tanıyıram. Sabirabadda müəllimdir. Düz deyir, Sibirdə Cavidlə bir lagerdə sürgündə olub. Bir az qəribəliyi olan adamdır.
Mən Sibirdə Cavidlə eyni “maddə” ilə yatan o “qəribə adamı” bir daha görmədim...
Və gör bir aradan neçə neçə il keçib?
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 08-06-2020 10:53 | Bölmə: Firuz MUSTAFA
Bakıdan Yerevana gedən qatardakı ümumi vaqonda yerimi müəyyən edib əl çantamı və yağmurluğumu yuxarıdakı qatlama ağac “polkanın” üstünə atdım. İçəri alaqaranlıq idi. Bir az dincəlib vaqonun dəhlizinə çıxdım. Adam az idi. Bələdçi qadın girişdə dayanıb dəmir tutacağa söykənmişdi.
Açıq pəncərənin ağzında, ensiz dəhlizdəki kiçik dəmir oturacaqda əyləşdim. Payız olsa da hava xoş idi. Pəncərədən bayıra boylandım. Təbiətin qızıl fəsli, yəni son baharın təkrarsız rəngləri hətta, dəmiryol vağzalının bomboz beton səkilərində, daha doğrusu səki boyu sıralanmış təkəmseyrək ağacların yarpaqlarında da hiss olunurdu.
Qatar yerindən tərpəndi. Bələdçi qadın vaqonun girişindəki kiçik “hücrəsinə” çəkildi.
Adam az olduğuna görə sakitlik idi. Mən perrona çıxıb siqaret çəkmək istəyirdim. Bu əsnada arıq, uzun, qaraşın sifətini dərin qırışların “şumladığı” bir kişi mənə yaxınlaşıb boğuq səslə dedi:
- Salam. Axşamınız deyir. Oturmaq olar burada?
Kişi əli ilə üzbəüzdəki dəmir oturacağı göstərib cavab gözləmədən əyləşdi. Mən dilucu kişinin salamını aldım.
Əslində vaqonun ensiz dəhlizi boyu səpələnmiş dəmir oturacaqların az qala hamısı boş idi. Amma yaşı yəqin ki, yetmişi çoxdan adlamış bu ahıl adam mənimlə qabaq-qənşər əyləşmək istəyirdi. Yəqin ki, söhbət etməyə adam axtaran birisidir. İstədim ki, ayağa durub siqaret çəkməyə çıxam. Kişi ürəyimi oxuyubmuş kimi dilləndı:
- Siqaret çəkən deyilsiz ki?
Könülsüz halda:
- Çəkirəm, - deyə, cavab verdim.
- Hə, mən də çəkənəm.
Perrona çıxdıq. Siqaret alışdırdıq.
- Müəllim işləyirsiz?
Aşsaqqalın sualına sualla cavab verdim:
- Haradan bidiniz?
Kişi gülümsədi:
- Mən də müəlliməm.
Əl verib təzədən tanış olduq.
Ordan-burdan danışmağa başladıq. Mən gənc mütəxəssis kimi Saatlı rayonunda müəllim işlədiyimi dedim.
Yol yoldaşım tüstünü acgözlüklə sinəsinə çəkirdi. Onun tüstü arxasından bozaran sifətinı doğrayan dərin qırışlar qədim tarix kitablarının səhifələrindən boy verən əzilmiş xəritəyə oxşayırdı. Havada burulan tüstünün çoxu sanki onun sifətindəki bu dərin qırışların dolanbanc “çığırlarında” yoxa çıxırdı.
Yol yoldaşım sən demə 30-cu illərin müəllimi imiş. Kişi həmin illərin tanınmış şəxsiyyətlərini bizim kimi televizorda yox, həyatda görübmüş.
Qocaman müəllimin danışdıqları mənim üçün çox maraqlı idi. Söhbətin şirin yerində o, siqaretinə dərin qullab vurub məndən soruşdu:
- Hüseyn Cavid necə şairdir?
Bu suala heç bir cavab vermədən bildirdim ki, mən Cavidin “İblis” dramını az qala bütöv əzbərdən bilirəm. Və başladım İblisin son monoloqunu deməyə. Kişi də mənə qoşuldu. Son misraları “xorla” deyib hər ikimiz güldük.
“...Kimdir cümlə xəyanətlərə bais?
İblis, İblis, İblis...”
Təzə siqaret yandırdıq.
Kişi tüstünün arxasından “boylanaraq” boğuq səslə dilləndi:
- Mən Cavidlə birlikdə olmuşam.
Araya sükut çökdü.
Mən onun fikrini qırmaq istəmirdim.
Kişi handan-hana dedi:
- Mən onunla sürgündə bir yerdə olmuşam... Yəni bir yerdə “yatmışıq”.. Sibirdə... İrkutskda. O, gözümün qabağında keçinib. Hər ikimizi eyni “statya” ilə tutmuşdular.
Mən susurdum. Bu maraqlı söhbətin ardını dinləmək istəyirdim.
Kişi dedi:
- Gör bir aradan neçə il keçib? Otuz beş il. Amma sanki hər şey dünən olub...
Biz təzədən vaqona qayıtdıq. Mən Cavid əfəndi ilə bağlı bu qocaman müəllimlə ətraflı söhbət etmək istəyirdim.
Bir azdan bələdçinin qapısı açıldı. Yarımaçıq qapıdan meyxoş tüstü ətri gəlirdi. Hiss olunurdu ki, qadın bayaqdan öz iş kabinəsində siqaret çəkirmiş. Ətrindən bilinirdi ki, onun çəkdiyi siqaret bizimki kimi ucuz deyil.
Kişi ayağa durub dinməz-söyləməz perrona sarı yönəldi. Mən səbrsizliklə onun qayıdacağını gözləyirdim. Amma qocaman müəllim sanki buxarlanıb havaya çəkilmişdi. Mən bələdçi xanımdan bayaqkı adamın yerini soruşdum.
O, əsnəyə-əsnəyə dedi:
- O, bizim vaqonda deyil ki. Yəqin onun yeri qonşudakı “ümumi” vaqondadır... Elə bildim ki, sənin tanışındar, yolüstü söhbət etməyə gəlib...
Mən gecə Saatlı dəmir yol stansiyasında qatardan düşdüm. Sabah dərs günü idi. Ətrafa göz gəzdirdim. Amma “yol yoldaşım” gözə dəymirdi...
Sonralar mən Saatlıda çoxdan işləyən, bu tərəflərin ziyalılarını yaxşı tanıyan müəllim dostum Məmməd Təhməzova (şair Məmməd Elliyə) bu barədə danışanda o, belə dedi:
- Elli, mən həmin adamı tanıyıram. Sabirabadda müəllimdir. Düz deyir, Sibirdə Cavidlə bir lagerdə sürgündə olub. Bir az qəribəliyi olan adamdır.
Mən Sibirdə Cavidlə eyni “maddə” ilə yatan o “qəribə adamı” bir daha görmədim...
Və gör bir aradan neçə neçə il keçib?
Müəllifin bütün yazıları - Firuz MUSTAFA
Bölməyə aid digər xəbərlər
29-07-2020, 09:23
Firuz MUSTAFA - Türk və hindu dillərinin kök yaxınlığı haqda... - Firuz Mustafa yazır
4-07-2020, 01:05
Firuz MUSTAFA - Rejissor Mərahim Fərzəlibəyovun əmək kitabçası… - Firuz Mustafa yazır
1-07-2020, 20:38
Firuz MUSTAFA - Oljas Süleymenov: “Azərbaycan həmişə ürəyimdədir...” - Firuz Mustafa yazır
Qüdrət Həsənquliyevin fikrincə, Tramp görsə ki, Ukrayna qalib gəlir, Rusiyaya təkcə siyasi yox, hərbi dəstək də verəcək
"Xalq qəzeti"nin şöbə müdiri deyir ki, ömrü boyu özünü axtaran, dəfələrlə yanından ötüb keçən o qədər insan var ki
Nadir Azməmmədov: “Təəssüf ki, indi rejissor olmaq, kino və serial çəkmək adiləşib, bəzən bunun məsuliyyətini dərk etmirlər”
Türkiyədə yaşayan Əməkdar artist deyir ki, siyasilərin illərlə həllinə çalışdığı hansısa bir məsələni bəzən uğurlu bir musiqi əsəri həll edə bilər
Qüdrət Həsənquliyev: “Düşmənçiliyə son qoymaq üçün ədalətli sülhə nail olmaq gərəkdir. Bunun üçün ya tərəflər 1991-ci ilin sərhədləri çərçivəsində bir-birinin ərazi bütövlüyünü tanıyır, ya da ərazi mübadiləsinə gedirlər. Amma indiki mərhələdə bu, az inandırıcı görünür”
