Deputat: “Qarabağ və Zəngəzur iqtisadi rayonları həm də siyasi əhəmiyyət daşıyır” - Müsahibə
Tarix: 09-07-2021 17:23 | Bölmə: Müsahibə
Deputat: “Qarabağ və Zəngəzur iqtisadi rayonları həm də siyasi əhəmiyyət daşıyır”

Vüqar Bayramov: “Həm Şərqi Zəngəzur, həm də Qarabağ iqtisadi rayonları növbəti mərhələdə Azərbaycan iqtisadiyyatının drayverlərindən birinə çevriləcəklər”

Prezident İlham Əliyev iki gün öncə “Azərbaycan Respublikasında iqtisadi rayonların yeni bölgüsü haqqında” fərman imzalayıb. Milli Məclisin deputatı, iqtisadçı alim Vüqar Bayramov iqtisadi rayonların yeni bögüsünü şərh edərkən Reyting.az-a deyib ki, Azərbaycanda vahidlərlə yanaşı iqtisadi rayonlar ayrıca qruplaşır:

- İqtisadi rayonların təsnifatı və qruplaşdırılması onunla bağlıdır ki, iqtisadi rayonların təsnifatı artıq dövlət proqramlarının daha ünvanlı və daha sistemli şəkildə həyata keçirilməsinə imkan verəcək.

İkincisi, belə bölgü yalnız MDB-də deyil. Həm də inkişaf etmiş ölkələrdə potensialına, istehsal xarakterinə görə bölgələrin qruplaşdırılması praktikası var. Məsələn, elə bölgələr var ki, orada aqrar sektorun daha çox dəstəklənməsinə ehtiyac duyulur. Həmin iqtisadi rayon aqrar rayondur, onunla bağlı aqrar sektora yönəlik proqramlar icra edilir.

Digər iqtisadi rayonlarda xidmət, turizm, sənayenin dəstəklənməsinə ehtiyac olur. Bu baxımdan əslində, iqtisadi rayonların yaranmasında əsas məqsəd həmin rayonların ünvanlı şəkildə dəstəklənməsi və ünvanlı şəkildə dövlət proqramlarının icra edilməsidir.

Təbii ki, rayonların sosial-iqtisadi inkişafı bizim dövlət proqramlarına uyğun olaraq ünvanların müəyyənləşməsi və həmin rayonlara dövlət dəstəyinin artırılmasına nail olmaqdan ibarətdir.

- Yeni iqtisadi bölgü işğaldan azad edilmiş ərazilərin zəngin iqtisadi potensialından, təbii sərvətlərindən və geniş turizm imkanlarından səmərəli istifadəyə tam şərait yarada biləcəkmi?

- Əvvəla nəzərə alınmalıdır ki, həm Şərqi Zəngəzur iqtisadi rayonunun, həm də Qarabağ iqtisadi rayonunun kifayət qədər böyük potensialı var. Baxmayaraq ki, bu rayonların potensialı böyükdür, ancaq uzun müddət işğal faktı bu potensialdan istifadəni mümkünsüz edib.

Qarabağ iqtisadi rayonunun - hansı ki əvvəlki dövrdə Yuxarı Qarabağ iqtisadi rayonu adlanırdı - Azərbaycanda ümumi məhsul istehsalında 0,6 faizi olub. Bu da birbaşa həmin iqtisadi rayonun ərazisinin işğal altında olması ilə bağlı idi. Eyni zamanda indiki Şərqi Zəngəzur iqtisadi rayonunun Azərbaycan iqtisadiyyatındakı payı 0,1 faiz olub. Mən, 2019-cu ilin nəticələrindən bəhs edirəm. Əlbəttə, buna səbəb həmin ərazilərin əhəmiyyətli hissəsinin işğal altında olması idi. Amma buna rəğmən potensial böyükdür.

Qarabağ iqtisadi rayonunun aqrar sektorda potensialı var. Füzuli, Ağdam, Ağcəbədi kimi rayonların torpaqlarının əhəmiyyətli hissəsi məhsuldardır. Ağdam rayonunun torpaqlarının 95 faizindən çoxu məhsuldarlıq və əkinçilik üçün imkanlar yaradır.

Eyni zamanda sənayedə və turizmdə potensial böyükdür. Bu baxımdan həm Şərqi Zəngəzur, həm də Qarabağ iqtisadi rayonları növbəti mərhələdə Azərbaycan iqtisadiyyatının drayverlərindən birinə çevriləcəklər.

İndiki Şərqi Zəngəzur iqtisadi rayonu həm də təbii ehtiyatlarla zəngindir. Burada qızıl və mis ehtiyatları, inşaat materialları istehsalı ilə bağlı potensial var. Bu baxımdan imkanlar və potensial böyükdür. Bunun iqtisadi rayon kimi formalaşması imkan verəcək ki, bu potensialdan səmərəli istifadə edilsin.

- Yeni iqtisadi bölgü Zəngilan, Qubadlı, Cəbrayıl, Laçın və Kəlbəcəri vahid iqtisadi rayonda birləşdirir, eyni zamanda Şərqi Zəngəzur tarixi adını bərpa edir. Bu məsələyə necə baxırsınız?

- Şərqi Zəngəzur iqtisadi rayonu Azərbaycan üçün strateji əhəmiyyət daşıyır. Əbəttə, iqtisadi əhəmiyyəti ilə yanaşı tarixi əhəmiyyətə də malikdir. Təbii ki, Zəngəzur tarixi bölgədir və nəzərə almalıyıq ki, onun qərb hissəsi ötən əsrin əvvəllərində əsassız olaraq Ermənistana verilib. Şərqi Zəngəzurun olması həm də o anlama gəlir ki, Qərbi Zəngəzur da var. Ancaq bu hissə Ermənistana verildiyi üçün Azərbaycan əraziləri deyil, amma tarixən bizim torpaqlarımızdır. Bu reallıqdır. Düşünürəm ki, Şərqi Zəngəzur ifadəsi tarixi ədalətin bərpası baxımından da çox vacib idi.

- Prezident fərmanı ilə Xankəndi və Xocalı Qarabağ iqtisadi rayonununa daxil edilib. Bununla yanaşı vaxtilə bolşeviklərin tətbiq etdiyi “Dağlıq Qarabağ” süni bölgüsü artıq əhəmiyyətini itirib. Bu, Azərbaycana həm iqtisadi, həm də siyasi baxımdan hansı üstünlüklər verəcək?

- Yuxarıda qeyd etdiyim kimi, bir zamanlar bura “Yuxarı Qarabağ” kimi tənifatlaşdırılırdı. Amma Qarabağ iqtisadi rayonu həm ərazinin dağlıq, həm də aşağı hissəsini əhatə edəcək. Yəni Qarabağda olan bütün rayonlar Qarabağ iqtisadi rayonunda təmsil olunacaq. Aydındır ki, bu, həm strateji, həm də geostrateji əhəmiyyət daşıyır. Nəticə etibarı ilə ondan xəbər verir ki, yeni iqtisadi rayonlarının formalaşması fonunda Zəngəzur dəhlizinin istifadəyə verilməsi, kommunikasiyaların bərpası ilə bağlı danışıqların sürətləndirilməsi çox vacibdir. Bütün hallarda iki iqtisadi rayonun təsnifatı -Qarabağ və Zəngəzur iqtisadi rayonlarının yaradılması tarixi hadisə olmaqla yanaşı, həm də siyasi əhəmiyyət daşıyır.

Reyting.az




Bölməyə aid digər xəbərlər
bütün xəbərlər