19:25 / 25-05-2020
Peskov Koronavirusdan sağalıb
19:22 / 25-05-2020
Lukaşenko Azərbaycan Prezidentinə məktub ünvanlayıb
18:31 / 25-05-2020
ABŞ-da koronavirusdan ölənlərin sayı 100 minə çatır
18:01 / 25-05-2020
FIFA referisi: "Futbol üçün darıxmışıq, amma əsas sağlamlıqdır"
17:53 / 25-05-2020
Gürcüstanın səhiyyə naziri erməni həmkarından izahat tələb edəcək
17:47 / 25-05-2020
İspaniya iyulun 1-dən əcnəbilər üçün karantin rejimini ləğv edəcək
17:40 / 25-05-2020
Prezident və xanımı daha bir ziyarətgahda oldu - Fotolar
17:17 / 25-05-2020
Prezident və Birinci xanım Şamaxıda xüsusi texnikalara baxış keçirdi, bağça açılışını etdi - Fotolar
16:55 / 25-05-2020
Prezident Şamaxıda Pirsaat Baba ziyarətgahında: görülən işlərlə bağlı məlumat verilib - Fotolar
16:42 / 25-05-2020
Lukaşenko: “Görünür, virus zəifləyib"
16:37 / 25-05-2020
Karantinə alınan icra başçısı danışdı: "İşimizi davam etdiririk"
16:30 / 25-05-2020
Gürcüstanda genişmiqyaslı müstəqillik günü tədbirləri keçirilməyəcək
16:20 / 25-05-2020
Azərbaycanda indiyədək koronavirusdan 2741 nəfər sağalıb
16:17 / 25-05-2020
Braziliyada vətəndaş müharibəsi ola bilər
16:11 / 25-05-2020
Azərbaycanda daha 149 nəfər koronavirusa yoluxub, iki nəfər vəfat edib
16:05 / 25-05-2020
Bakıda 17 kq-dan çox narkotik vasitəni onlayn yolla satmaq istəyən qardaşlar saxlanılıb
15:58 / 25-05-2020
Prezident İlham Əliyev və birinci xanım Şamaxıya səfər edib
15:56 / 25-05-2020
Futbolçu dostları ilə birgə qıza təcavüz edib - Foto
15:45 / 25-05-2020
Basketbol üzrə avrokuboklar ləğv olunub
15:37 / 25-05-2020
Macarıstan Prezidenti: “Azərbaycan bizim üçün yalnız strateji tərəfdaş deyil, həm də dost ölkədir”
15:32 / 25-05-2020
Firudin Cəlilov: “...Azərbaycan və Türkiyə arasında ortaq parlament də qurmaq olar”
15:27 / 25-05-2020
Gürcüstan XİN: "Ukraynadan münasibətlərin normallaşdırılması üzrə addımlar gözləyirik"
15:16 / 25-05-2020
Rusiyada 2 mindən çox hamilə koronavirusa yoluxub
15:16 / 25-05-2020
Atası diplomat olan “mavi” şoumenə hökm oxundu
15:12 / 25-05-2020
Yaponiyada fövqəladə vəziyyət ləğv edilib
14:42 / 25-05-2020
İtaliyanın dövlət başçısı Azərbaycan Prezidentini təbrik edib
14:36 / 25-05-2020
Avropanın daha bir ölkəsi koronavirus üzərində qələbəni elan etdi
14:35 / 25-05-2020
Teledərslərin sabaha olan cədvəli açıqlanıb
14:34 / 25-05-2020
Gürcüstanın Baş naziri dəyişəcək
14:22 / 25-05-2020
İranda daha 34 nəfər koronavirusdan vəfat edib
12:29 / 22-05-2020
Prezident daha bir icra başçısını vəzifədən azad etdi
15:15 / 22-05-2020
Prezident bir qrup şəxsi təltif etdi - Siyahı
16:35 / 21-05-2020
Təhsil naziri: "...hazır olmayanlar üçün avqust-sentyabr aylarında yenidən imtahanlar təşkil ediləcək"
18:23 / 24-05-2020
Qiyamçı general Türkiyəyə müharibə elan etdi
14:35 / 21-05-2020
Nazir müavini vəzifədən azad olundu - Yeni təyinat
22:12 / 20-05-2020
Təhlükə yenidən artır: nə etməliyik? - Professor yazır
17:11 / 21-05-2020
Prezident anons verdi: "İcra başçılarının fəaliyyəti təftiş edilir..."
14:53 / 24-05-2020
Əbülfəs Qarayevlə Elçin Quliyevə Britaniyada cinayət işi açılıb
13:58 / 21-05-2020
Ağ Evin qarşısı cəsədlərlə doludur - ABŞ-da və daha iki ölkədə gərginlik artır - Fotolar
15:49 / 21-05-2020
Baş prokurora yeni müavinlər təyin olunub
14:21 / 21-05-2020
İlham Əliyev naziri vəzifədən azad etdi
Oxşar süjetlər, fərqli təqdimatlar... - Firuz Mustafa yazır
Tarix: 22-04-2020 20:34 | Bölmə: Firuz MUSTAFA
...əbədi və ədəbi suallar
Dünya ədəbiyyatında oxşar, hətta, az qala eyni süjet əsasında ortaya gələn dahiyanə əsərlər az deyildir. Buna aid saysız-hesabsız nümunələr də gətirmək olar. Məsələn, yeri gəlmişkən bu yaxınlarda eyni ildə doğulan (1924-cü ildə) və eyni yaşda (96 yaşında-F.M.) vəfat etmiş iki görkəmli rus yazıçısının əsərlərini - Yuri Bondarevin “Sahil” romanının və Leonid Zorinin “Varşava melodiyası” dramını xatırlatmaq istəyirəm. Bu əsərlər sırasında Nobel mükafatı laureatı Qabriel Qarsia Markesin “Taun vaxtı məhəbbət” əsərini də yada salmağı lazım bilirəm. Məsələ burasındadır ki, hər üç əsərin süjeti və əsas qəhrəmanları bir-birlərinə çox bənzəyirlər. Hər üç əsərin qəhrəmanı yaşlı kişilərdir. Süjeti uzun-uzadı danışıb çox vaxt almaq istəmirəm. Bu əsərlərin məğzi həm də ondan ibarətdir ki, qəhrəmanlar ilk gənclik çağlarında gənc xanımlara vurulurlar və sonralar obyektiv səbəblər ucbatından öz sevgililərindən uzaq düşürlər. Aradan onillər keçəndən sonra bu qəhrəmanlar, yəni bu ahıl adamlar bir-birlərinə yenidən qovuşurlar və gənclik çağlarında olduğu kimi, yenə çılğın bir sevgi yaşayırlar.
Lakin kim deyə bilər ki, bu əsərlər “plagiatdır”, oxşardır və yaxud biri digərinin təkrarıdır? Belə bir iddiada bulunmaq yalnız səfehliyə dəlalət edə bilər. Süjet eyni olsa da təhkiyə, manera, təqdimat, təsvir, üslub tamamilə fərqlidir.
(Haşiyə. İndi bu sətirləri yaza-yaza xatırladım ki, elə mənim “Tıxac” pyesimin qəhrəmanları da təxminən bu taleni yaşamış insanlardır, amma onlar əsərdə ikinci planda iştirak edirlər. Yaxşı ki, vaxtilə Gəncə teatrında tamaşaya qoyulmuş bu əsər çox da geniş təbliğ edilməyib. Yaxşı ki, elə mən özüm də elə çox məşhur deyiləm. Yoxsa bəzi ədəbi sərsəmlər mənim də həmin dahilərdən “bəhrələndiyimi” israr edəcəkdilər. Bu anologiya, halbuki mənim yadıma elə indi düşdü).
...Lap elə, yeri gəlmişkən, bu “oxşarlıq” kontekstində dünyaca məşhur başqa bir çox əsərləri də yada salmaq olar.
Məsələn, Qustav Flöberin “Madam Bovari”, Lev Tolstoyun “Anna Karenina”, Mixail Şoloxovun “Sakit Don” adlı dünyaca məşhur romanlarının əsas qadın qəhrəmanları – Emma Bovari, Anna Karenina və Aksinya ərli ola-ola yad kişilərlə eşq yaşayırlar.
İndi bu qəhrəmanlara, necə deyərlər, “gözün üstə qaşın var” deyən yoxdur. Əksinə, həmin əsərlər yüsək ödüllərə layiq görülüb.
Amma “Beşmərtəbəli evin altıncı mərtəbəsi” əsərinin müəllifi Anarı və onun qəhrəmanlarını tənqid edənlər az deyil. Yad kişiyə vurulmş ailəli qadının obrazını yaratdığına görə müəllifi az qala ittiham edirlər. Axı Anar nə vaxt, harada bu obraza bəraət verdiyini və ya Təhminənin ideal qadın olduğunu söyləyib? Belə şey olmayıb axı.
“Madam Bovari” haqda da bir neçə kəlmə əlavə etmək istəyirəm. Vaxtilə Qustav Flöberi ittiham edənlər ondan israrla soruşurdular ki, hörmətli ədib, de görək sən Fransada ərinə xəyanət edən belə bir qadını şəxsən tanıyırsanmı? Yazıq Flöber konkret fakt deməyə çəkinirdi. Axı bədii əsərdə hansı “faktologiyadan” danışasan? Amma “oxucular” ondan əl çəkmək istəmirdilər. Axırda boğaza yığılan yazıçı məcburiyyət qarşısında qalıb belə dedi: “Əzizlərim, Madam Bovari elə mən özüməm”.
Və elə buradaca bir haşiyə çıxmaq istəyirəm.
Məsələ burasındadır ki, bir varianta görə, Flöberdən heç də az məşhur olmayan digər bir dahi fransız yazıçısı Gi De Mopassan məhz ... Flöberin nikahdankənar doğulmuş oğludur.
Düzdür, Mopassanın atası rəsmən zadəgan nəslindən olan bir adamdı və tərs kimi onun da adı Qustav idi, yəni Qustav de Mopassan. Amma gələcək yazıçının anası xanım Laura Le-Puatvan o zaman məşhur olan yazıçı Flöberin fanatı idi və memurlarda yazılanlara inansaq, gələcək dahi yazıçının əsl atası onun rəsmi, yəni bizdə deyildiyi kimi, əri “kağız üstə olan” Qustav de Mopassan deyil, məhz indi hamının tanıdığı Qustav Flöber idi. Ki yəni, Mopassanın yazıçılığı da elə bu gendən, yəni anasının məşuqu olan dahidən gəlir.
Sözümün canı odur ki, özümüz özümüzə, yəni özümüzünkülərin yazdığına hücum etməyə daim hazırıq.
Təəssüf ki¸ indi bizdə az oxuyub çox danışanlar az deyil. Heç oxumayıb lap çox danışanların da sayı-hesabı yoxdur. Ən maraqlısı isə budur ki, bu “savadın” sahibləri arasında “ədəbiyyyat cəfakeşləri” də kifayət qədərdir.
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 22-04-2020 20:34 | Bölmə: Firuz MUSTAFA
...əbədi və ədəbi suallar
Dünya ədəbiyyatında oxşar, hətta, az qala eyni süjet əsasında ortaya gələn dahiyanə əsərlər az deyildir. Buna aid saysız-hesabsız nümunələr də gətirmək olar. Məsələn, yeri gəlmişkən bu yaxınlarda eyni ildə doğulan (1924-cü ildə) və eyni yaşda (96 yaşında-F.M.) vəfat etmiş iki görkəmli rus yazıçısının əsərlərini - Yuri Bondarevin “Sahil” romanının və Leonid Zorinin “Varşava melodiyası” dramını xatırlatmaq istəyirəm. Bu əsərlər sırasında Nobel mükafatı laureatı Qabriel Qarsia Markesin “Taun vaxtı məhəbbət” əsərini də yada salmağı lazım bilirəm. Məsələ burasındadır ki, hər üç əsərin süjeti və əsas qəhrəmanları bir-birlərinə çox bənzəyirlər. Hər üç əsərin qəhrəmanı yaşlı kişilərdir. Süjeti uzun-uzadı danışıb çox vaxt almaq istəmirəm. Bu əsərlərin məğzi həm də ondan ibarətdir ki, qəhrəmanlar ilk gənclik çağlarında gənc xanımlara vurulurlar və sonralar obyektiv səbəblər ucbatından öz sevgililərindən uzaq düşürlər. Aradan onillər keçəndən sonra bu qəhrəmanlar, yəni bu ahıl adamlar bir-birlərinə yenidən qovuşurlar və gənclik çağlarında olduğu kimi, yenə çılğın bir sevgi yaşayırlar.
Lakin kim deyə bilər ki, bu əsərlər “plagiatdır”, oxşardır və yaxud biri digərinin təkrarıdır? Belə bir iddiada bulunmaq yalnız səfehliyə dəlalət edə bilər. Süjet eyni olsa da təhkiyə, manera, təqdimat, təsvir, üslub tamamilə fərqlidir.
(Haşiyə. İndi bu sətirləri yaza-yaza xatırladım ki, elə mənim “Tıxac” pyesimin qəhrəmanları da təxminən bu taleni yaşamış insanlardır, amma onlar əsərdə ikinci planda iştirak edirlər. Yaxşı ki, vaxtilə Gəncə teatrında tamaşaya qoyulmuş bu əsər çox da geniş təbliğ edilməyib. Yaxşı ki, elə mən özüm də elə çox məşhur deyiləm. Yoxsa bəzi ədəbi sərsəmlər mənim də həmin dahilərdən “bəhrələndiyimi” israr edəcəkdilər. Bu anologiya, halbuki mənim yadıma elə indi düşdü).
...Lap elə, yeri gəlmişkən, bu “oxşarlıq” kontekstində dünyaca məşhur başqa bir çox əsərləri də yada salmaq olar.
Məsələn, Qustav Flöberin “Madam Bovari”, Lev Tolstoyun “Anna Karenina”, Mixail Şoloxovun “Sakit Don” adlı dünyaca məşhur romanlarının əsas qadın qəhrəmanları – Emma Bovari, Anna Karenina və Aksinya ərli ola-ola yad kişilərlə eşq yaşayırlar.
İndi bu qəhrəmanlara, necə deyərlər, “gözün üstə qaşın var” deyən yoxdur. Əksinə, həmin əsərlər yüsək ödüllərə layiq görülüb.
Amma “Beşmərtəbəli evin altıncı mərtəbəsi” əsərinin müəllifi Anarı və onun qəhrəmanlarını tənqid edənlər az deyil. Yad kişiyə vurulmş ailəli qadının obrazını yaratdığına görə müəllifi az qala ittiham edirlər. Axı Anar nə vaxt, harada bu obraza bəraət verdiyini və ya Təhminənin ideal qadın olduğunu söyləyib? Belə şey olmayıb axı.
“Madam Bovari” haqda da bir neçə kəlmə əlavə etmək istəyirəm. Vaxtilə Qustav Flöberi ittiham edənlər ondan israrla soruşurdular ki, hörmətli ədib, de görək sən Fransada ərinə xəyanət edən belə bir qadını şəxsən tanıyırsanmı? Yazıq Flöber konkret fakt deməyə çəkinirdi. Axı bədii əsərdə hansı “faktologiyadan” danışasan? Amma “oxucular” ondan əl çəkmək istəmirdilər. Axırda boğaza yığılan yazıçı məcburiyyət qarşısında qalıb belə dedi: “Əzizlərim, Madam Bovari elə mən özüməm”.
Və elə buradaca bir haşiyə çıxmaq istəyirəm.
Məsələ burasındadır ki, bir varianta görə, Flöberdən heç də az məşhur olmayan digər bir dahi fransız yazıçısı Gi De Mopassan məhz ... Flöberin nikahdankənar doğulmuş oğludur.
Düzdür, Mopassanın atası rəsmən zadəgan nəslindən olan bir adamdı və tərs kimi onun da adı Qustav idi, yəni Qustav de Mopassan. Amma gələcək yazıçının anası xanım Laura Le-Puatvan o zaman məşhur olan yazıçı Flöberin fanatı idi və memurlarda yazılanlara inansaq, gələcək dahi yazıçının əsl atası onun rəsmi, yəni bizdə deyildiyi kimi, əri “kağız üstə olan” Qustav de Mopassan deyil, məhz indi hamının tanıdığı Qustav Flöber idi. Ki yəni, Mopassanın yazıçılığı da elə bu gendən, yəni anasının məşuqu olan dahidən gəlir.
Sözümün canı odur ki, özümüz özümüzə, yəni özümüzünkülərin yazdığına hücum etməyə daim hazırıq.
Təəssüf ki¸ indi bizdə az oxuyub çox danışanlar az deyil. Heç oxumayıb lap çox danışanların da sayı-hesabı yoxdur. Ən maraqlısı isə budur ki, bu “savadın” sahibləri arasında “ədəbiyyyat cəfakeşləri” də kifayət qədərdir.
Müəllifin bütün yazıları - Firuz MUSTAFA
Bölməyə aid digər xəbərlər
20-04-2020, 23:09
Firuz MUSTAFA - İnək əmən əsgərlər, qarı nənənin şikayəti və Brejnevin səfəri haqda... - Foto
Prezidentin sabiq köməkçisi deyir ki, əvvəlki yanaşma və üsullarla, belə diplomatiya ilə Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin həllinə nail olmaq mümkün deyil
Səyyad Əlizadə: "Sən necə nazirsən ki, əlinin altında nələrin baş verdiyini bilmirsən?"
Bədrəddin Quliyev: “Azərbaycan hakimiyyətində təmsil olunan bəlli qüvvələr indiyə qədər bizi milli baxımdan danışıqlara getməyə, siyasi qüvvələrin bir araya gəlməsinə imkan verməyiblər”
Köçəri Nağıbəyli təklif edir ki, Qərbi Azərbaycan mühacir hökuməti Ermənistanla sərhəd rayonda fəaliyyət göstərsin
Hüquqşünas: “Çindən kompensasiya tələbinə Rusiya və digər dövlətlərin də qoşulması mümkündür”
