Cek London və Martin İden

Xəbər lenti

16:44 / 22-11-2024

Prezident İlham Əliyev daha bir qanunu təsdiqləyib

16:02 / 22-11-2024

Azərbaycan və Macarıstan İşçi Qrupunun növbəti iclası keçiriləcək

15:43 / 22-11-2024

Millətlər Liqası: pley-off mərhələsinin püşkü atılıb

15:30 / 22-11-2024

Nüvə müharibəsi ssenarisi - Təhlükədən qorunmaq üçün bunker sifariş edənlərin sayı artır

15:25 / 22-11-2024

Qazaxın azad olunmuş kəndlərində yeni zastavalar tikiləcək

15:13 / 22-11-2024

AFFA-nın sabiq vitse-prezidenti: "Artıq olanımızı da itirməyə başlamışıq"

14:59 / 22-11-2024

Arvadını öldürən vəzifəli şəxsə bir il cəza verilib

14:50 / 22-11-2024

Həlak olan azərbaycanlı hərbçinin nəşi 2 ay sonra tapılıb

14:47 / 22-11-2024

Pentaqon: ABŞ Rusiya ilə müharibə istəmir, amma...

14:43 / 22-11-2024

Nizami Rayon Məhkəməsində yoxlama başlayıb

14:40 / 22-11-2024

Azərbaycanın təşəbbüsü ilə Qlobal Cənub QHT Platforması yaradılır

14:13 / 22-11-2024

İran ABŞ-la danışıqlara gedəcək, yoxsa...

14:06 / 22-11-2024

Pərviz Şahbazov türkiyəli nazirlə müzakirə aparıb

13:54 / 22-11-2024

Ana və qızı xuliqanlığa görə həbs edilib

13:47 / 22-11-2024

Ruslar şəhərin 25 faizini ələ keçirib, döyüşlər davam edir - Foto

13:36 / 22-11-2024

ABŞ Polşadakı hərbi bazasını yüksək hazırlıq vəziyyətinə gətirib

13:27 / 22-11-2024

Türk ordusu daha beş terrorçunu zərərsizləşdirib

13:23 / 22-11-2024

Dövlət Xidməti daha 12 maşını satışa çıxarıb - Siyahı

13:21 / 22-11-2024

Putin Rusiyasını ifşa edən "Pis ruslar" kitabı nəşr olunub

13:09 / 22-11-2024

Putin nüvə silahından istifadə edə bilər - Xəbərdarlıq

13:02 / 22-11-2024

Keçmiş mərkəz direktoru vəzifəyə təyin olunub

12:53 / 22-11-2024

ABŞ rus ordusunu məğlub edə biləcək silah hazırlayıb

12:47 / 22-11-2024

Sabahın hava proqnozu açıqlanıb

12:35 / 22-11-2024

Ruslar bir məntəqəni işğal edib, daha səkkizinə doğru irəliləyir - Foto

12:23 / 22-11-2024

Dövlətə məxsus 35 su nəqliyyatı vasitəsi hərraca çıxarılıb - Siyahı

12:06 / 22-11-2024

İlham Əliyev İsrailin nəqliyyat və yol təhlükəsizliyi nazirini qəbul edib

12:00 / 22-11-2024

FIFA referisi Kamal Umudlu beynəlxalq oyuna təyinat alıb

11:54 / 22-11-2024

“Əmək miqrasiyası kvotasının müəyyən edilməsi Qaydası” dəyişib

11:45 / 22-11-2024

Polkovnikin oğlu ev dustaqlığına buraxılıb

11:09 / 22-11-2024

Leyla Əliyeva və Arzu Əliyeva sərgiləri ziyarət ediblər - Fotolar

Xəbər lentinin davamı

Ən çox oxunanlar

12:28 / 18-11-2024

Turan Manafzadə: “Mədəniyyət diplomatiyasından yararlanmağı bacarmalıyıq” - Müsahibə

12:05 / 19-11-2024

MMC vətəndaşın mənzilini dağıdıb, indi də obyektini ələ keçirmək istəyir - Fotolar

13:32 / 21-11-2024

Dünyanın ən güclü donanmaları... - Qardaş Türkiyə siyahıda neçəncidir?

19:50 / 19-11-2024

Beynəlxalq Bank 272 min manat cərimələnib

16:45 / 20-11-2024

Nazir: "Regionlardakı bəzi poçt şöbələrinin bağlanması araşdırılacaq"

16:22 / 20-11-2024

“Real Betis” klubunun nümayəndəsi Bakıda nəyə təəccüblənib? - Foto

15:29 / 18-11-2024

Daha üç şəhərə konsul təyinatı olub - Siyahı

16:45 / 21-11-2024

Prezident iki Mərkəzi ləğv edib - Sərəncam

10:03 / 20-11-2024

Azərbaycan və Türkiyənin bələdiyyə təşkilatları arasında görüş keçirilib - Fotolar

17:09 / 18-11-2024

Deputatın oğlu yeni vəzifəyə təyin olunub

09:37 / 21-11-2024

Naxçıvan səhiyyəsində həbslər başlayıb

00:07 / 22-11-2024

Hikmət Hacıyev: “Politico”nun üzr istəməsini tələb edirik!”

Cek London və Martin İden - Firuz Mustafa yazır
Tarix: 03-05-2020 00:10 | Bölmə: Firuz MUSTAFA

Şirift ölçüsü:

Ədəbiyyata gəlmək istəyən adamlara, xüsusən gənclərə daim bir neçə yazıçının əsərlərini oxumağı məsləhət görmüşəm. Onlardan biri də Cek London və onun özünə bənzəyən qəhrəmanının həyatından bəhs edən “Martin İden” romanıdır.

Mən bu iki adın bir-biri ilə “səhv”, daha doğrusu “qarışıq” düşdüyünün çox şahidi olmuşam. Yəni dəfələrlə təhsilli, yarımtəhsilli və təhsilsiz adamlardan eşitmişəm: “Martin İdenin Cek London romanı”... Və yaxud, əksinə...

Çek Londonun kim olduğu ədəbiyyatsevərlərə yaxşı məlumdur. O, amerikan yazıçısıdır. Cəmi 40 il yaşayıb.

“Martin İden” romanının eyniadlı qəhrəmanı da müəllifin özü kimi yazıçıdır. Martin İden təkcə ədəbi qəhrəman yox, həm də həyat qəhrəmanıdır. Özü də sərt həyatın sərt qəhrəmanı.

Martin İden moryakdır, dənizçidir. O, fiziki cəhətdən güçlü bir gəncdir. Cəmi 21-22 yaşı var. O, “yüksək” dairədən olan Ruf adlı qıza ilk baxışdan vurulur. Ruf savadlıdır, həssasdır, şıltaqdır, ağıllıdır. Bu xanım qız gənc dostuna ədəbiyyat, dil, mədəniyyət haqda ətraflı bilgi verir. “Qaba” Martin get-gedə elit həyata nüfuz edir və... yazıçı olmaq qərarına gəlir...

Bundan sonra ədəbiyyata gəlmək istəyən gəncin ağır, məşəqqətli, həmçinin maraqlı həyatı başlayır.

Martin İden dəniz fırtınalarından uzaqlaşıb həyat və yaradıcılıq fırtınalarına baş vurur. Sən demə, həyatın fırtınaları daha təhlükəli imiş. Bunu qəhrəman və oxucu bütün çalar və rəngləri ilə görür.

Gənc, güclü, əzmkar Martin gecə-gündüz yazır. O, yüksək cəmiyyətə can atır. Kitablarından bolluca qonorar almaq istəyir. Vurulduğu qızın - Rufun rəğbətini qazanmaq istəyir. Bir sözlə, o, cəmiyyətdə özünü təsdiq etmək istəyir.

Nədənsə bu qəhrəman mənə hər zaman təkcə müəllifin (Cek Londonun) özünü yox, həm də dahi fransız yazıçısı Balzakı xatırladıb. Çünki Onore de Balzak da bu “de” titulunu və sevdiyi qrafinya Evelina Qanskayanın rəğbətini, əslində məhəbbətini qazanmaq üçün çox məşəqqətlərə düçar olur.

Martin İden gecə-gündüz yazır və öz arzusuna çatır. O, artıq məşhur, imkanlı bir şəxsdir. Bütün Amerika ondan danışır.

O vaxtlar cəmiyyətdə ədəbiyyatın və yazıçının hörməti böyük idi. Hazırkı vaxt olsaydı ola bilsin ki, Cek London öz əsərinə ya siyasətçini, ya idmançını, ya da müğənni və ya da hansısa mafiozu, indiki anlamda “biznesmeni” qəhrəman seçərdi...

Mən əsərin məzmununu danışmaq niyyətində deyiləm.

Vaxtilə Fəlsəfə tarixi ilə paralel Dünya ədəbiyyatı tarixi üzrə də mühazirələr demişəm.

“Martin İden” romanını bir neçə dəfə oxumuşam. Əlbəttə, təkcə dərs dediyim üçün yox.

Mən hələ orta məktəbdə oxuyarkən bir neçə dəfə bu əsərin o başından vurub bu başına “çıxmışam”. Martin İden sonralar evdə, işdə, səfərlərdə də mənimlə çox “dostluq” edib. Hər oxuduqca da heyran olmuşam bu qəhrəmana.

Mən indi onunla “mübahisələrimi” də xatırlayıram. Əslində o, intihar etməyə də bilərdi. Onun yaşamaq “limiti” hələ tam tükənməmişdi. Belə bir nəhəng enerjiyə malik adam mövcud cəmiyyətə uzun müddət müqavimət göstərə bilərdi...

Amma Cek Londona və ya Martin İdenə “bəraət” verdiyim vaxtlar da az olmayıb. Axı bu zalım oğlu Cek London özü də sonda öz qəhrəmanı kimi intihar edir. Belə çıxır ki, yazıçı bu əsəri yazmaqla özünü bir növ ölümə hazırlayırmış.

Mən sonralar cəmi qırx il ömür sürmüş bu böyük ədibin “Həyat eşqi”, “Dəniz canavarı”, “Dəmir daban”, “Meksikalı”, “Aylı vadi” və digər əsərlərini də oxudum. Amma “Martin İden” sərt dəniz rəngləri və cəsur dənizçi xarakteri ilə yaddaşımda əbədi iz qoydu.

Yeri gəlmişkən, “Martin İden” romanını mərhum İslam İbrahimov dilimizə çox yüksək səviyyədə çevirib.

Ədəbiyyata gəlmək istəyən adamlara, xüsusən gənclərə daim bir neçə yazıçının əsərlərini mütləq oxumağı məsləhət görmüşəm. Onlardan biri də Cek London və onun özünə bənzəyən qəhrəmanının həyatından bəhs edən “Martin İden”idir. Bu əsər həm də ədəbi fırtınanın qoynuna atılmaq istəyənlər üçün bir dərslikdir, bir xrestomatiyadır.

Böyük yazıçının olumundan və ölümündən onillər keçir.

Cek London bu gün də əsərləri dünyada ən çox tirajlanan, deməli ən çox oxunan yazıçılardan biridir.

Elə bu gün də Cek London öz əsərləri ilə daim müasirdir, maraqlıdır, aktualdır.

Müəllifin bütün yazıları - Firuz MUSTAFA

Bütün yazarlar

Ana səhifəyə dön