20:48 / 13-09-2025
Deputat 120 şagirdə məktəb ləvazimatları verib - Fotolar
18:41 / 13-09-2025
Xocalının Daşbulaq kəndinə ilk köç olub - (Yenilənib)
16:41 / 13-09-2025
İqtisadi Şuranın iclası keçirilib - Fotolar
15:55 / 13-09-2025
“Space TV”nin yayımı 6 saatlıq dayandırılacaq
15:48 / 13-09-2025
Sabah Bakıda intensiv yağış yağacaq - Xəbərdarlıq
15:44 / 13-09-2025
Sosial şəbəkələrdə dələduzluq edən şəxs saxlanılıb
13:27 / 13-09-2025
İlk köç karvanı Xocalının Seyidbəyli kəndinə çatıb - (Yenilənib)
12:30 / 13-09-2025
Bakıda tikinti şirkətinin rəhbəri axtarışa verilib
12:25 / 13-09-2025
"Vüsal 300" kimi tanınan iş adamına cinayət işi açılıb
12:21 / 13-09-2025
"Sonsuz qardaşlıq - IV" çoxmillətli birgə təlimi davam edir
11:12 / 13-09-2025
Sosial şəbəkələrdə dələduzluq edən şəxs saxlanılıb
09:29 / 13-09-2025
Kamçatkada 7,1 maqnitudalı zəlzələ olub
23:44 / 12-09-2025
Aİ Rusiyaya qarşı sanksiyaların müddətini uzadıb
22:10 / 12-09-2025
Salyanda 62 yaşlı kişi güllələnib
18:29 / 12-09-2025
Külək Yasamalda yaşayış binasında təhlükəli vəziyyət yaradıb - Video
18:00 / 12-09-2025
“Slavyanka” sularından kəskin qoxu gəlir - AQTA məsələni araşdırır
17:50 / 12-09-2025
Sədr müavini: "Metroda gələcəkdə diferensial qiymət artımı ola bilər"
17:40 / 12-09-2025
Xocalının daha iki kəndinə köç olacaq
17:23 / 12-09-2025
Xırdalan–Sumqayıt–Xırdalan xətti üzrə sərnişin qatarlarının fəaliyyəti dayandırılır
17:12 / 12-09-2025
Premyer Liqada V və VI turun oyun proqramı açıqlanıb
17:01 / 12-09-2025
Donald Tramp: "Biz çox sərt hərəkət etməli olacağıq"
16:55 / 12-09-2025
Milli Süni İntellekt Mərkəzinə direktor təyin olunub
16:15 / 12-09-2025
BDU-da bəzi ixtisaslar üzrə dərslər 4 gün keçiriləcək
15:54 / 12-09-2025
Azərbaycanlı girovların öldürülməsi üzrə sənədlər elan olunub
15:43 / 12-09-2025
Kürşad Zorlu Naxçıvana gəlib - Yenilənib
15:33 / 12-09-2025
Qobustanda şəhidlə vida mərasimi olub
15:14 / 12-09-2025
Qarabağa daha iki köç karvanı gedib - (Yenilənib)
14:58 / 12-09-2025
İcra Hakimiyyətinin tenderi baş tutmayıb
14:55 / 12-09-2025
Azərbaycan III Türk Dövlətləri Universiadasının qalibi olub
14:49 / 12-09-2025
Qəbələdə şəhidlə vida mərasimi keçirilib
09:10 / 09-09-2025
Etibar Məmmədov aktiv siyasətə qayıda bilər
06:10 / 11-09-2025
Qarabağa növbəti köç karvanları gedib - (Yenilənib)
23:31 / 08-09-2025
“Tesla” ABŞ-da bazar payını itirir
23:10 / 08-09-2025
Fransanın baş naziri kabineti ilə istefaya göndərilir
23:20 / 08-09-2025
ABŞ düşüncələrə nəzarət etməyə çalışır
10:19 / 10-09-2025
Putin müharibəni genişləndirir, növbəti hədəf Polşadır
13:31 / 11-09-2025
Professor: Hər iki ölkədə sülhə qarşı çıxanlar var
22:00 / 09-09-2025
DÇ-2026: Azərbaycan millisi bir xal qazanıb
21:32 / 10-09-2025
"Neftçi" Ramil Şeydayevlə yollarını ayırıb
13:08 / 09-09-2025
Cəlaloğlu: Azərbaycan və Ermənistan arasında əməkdaşlıq formasına keçid baş verib
14:28 / 10-09-2025
Zülfüqarov: Rusiya ilə münasibətlərimiz əvvəlki səviyyəyə qayıtmayacaq
18:29 / 12-09-2025
Külək Yasamalda yaşayış binasında təhlükəli vəziyyət yaradıb - Video
Yazıçı qonorarı və... - Firuz Mustafa yazır
Tarix: 06-05-2020 11:53 | Bölmə: Firuz MUSTAFA
Tolstoyla Dostoyevskinin qələmhaqqı arasında nə qədər fərq vardı?
Ən varlı yazıçı kimdir?
Qraf Lev Tolstoy gəncliyində pulu sağa-sola xərcləyən əhlikef bir adam olub. O, orta yaşlarından etibarən pulu sevməyə başlayıb. Amma qocalıq yaşına çatandan sonra Tolstoyun nəinki pula, hətta bu dünyada baş verən bir çox məsələlərə heç bir marağı qalmamışdı. Bunu bir çoxları bilmir, ömrünün lap son günündə evdən çıxıb getməyinə də bir səbəb yazıçı ilə öz arvadı Sofya Bers arasında pul və sərvətlə bağlı yaranan mübahisə olmuşdu. Yox, bu, pula sevgidən deyildi...
Dediyim kimi, artıq bu vaxtlar Tolstoy üçün pul elə bir mahiyyət kəsb etmirdi. Hələ bu azmış kimi, qoca Lev Nikolayeviç öz ailə büdcəsini də “talayır”, xeyriyyəçilik edir, kasıblara əl tuturdu. O vaxtlar Rusiyada haqları pozulan dini azlıqların - duxoborların Rusiyadan sağ-salamat çıxıb getməsinə də Tolstoy yardım etmişdi. Yazıçı “Hərb və sülh” romanını nəzərdə tutduğu vaxtdan xeyli əvvəl bitirib nəşriyyata vermiş, aldığı yüksək qonorarın hamısını Rusiyadan Kanadaya köçən dini təriqətin üzvlərinə, yəni duxoborlara xərcləmişdi.
Qonorar demişkən...
Xatırladaq ki, Lev Tolstoy sağlığında Rusiyanın ən çox qonorar alan yazıçılarından biri, lap elə birincisi idi. Belə ki, Dostoyevski hər çap vərəq üçün yüz rubl alırdısa, Tolstoy beşyüz rubl alırdı.
Tarixən Şərqdə yazı-pozu adamlarına qonorar yox, ənam verirdilər.
İlk qonorarı Avropa yazıçıları almağa başlayıb.
Rus ədəbiyyatında ilk sistemli qonorar alan Puşkin olub.
Şeir kitabları elə o vaxt da gəlirli deyildi. Daha çox nəsr əsərləri qazanc gətirirdi.
Bəs görəsən, ümumiyyətlə, rus yazıçıları nə qədər qonorar alırdı?
Məsələn, Mixail Zaqoskin 1831-ci ildə nəşr edilən “Roslavlev” kitabına görə 40.000 rubl, A. S. Puşkin 1833-cü ildə nəşr edilən “Yevgeni Onegin”ə görə 12.000 rubl, M. Lermontov “Zəmanəmizin qəhrəmanı” romanına görə (1841-ci ildə) 1.500 rubl, İ. Qonçarov “Oblamov” romanına görə (1859-cu ildə) 10.000 rubl, İ. Turgenev “Zadəgan yuvası” romanına görə (1859-cu ildə) 4.000 rubl, F. Dostoyevski “İdiot” romanına görə (1868-cu ildə) 7.000 rubl, L. Tolstoy “Anna Karenina” romanına görə (1877-ci ildə) 20.000 rubl qonorar almışdı.
O dövrdəki pulun dəyərini öyrənmək istəyənlərin nəzərinə belə bir “aydınlaşdırıcı məsəl” çəkmək istəyirəm. Məsələn, 12.000 rubla Moskvada ev almaq olurdu. 2.000 rubla dördnəfərlik kareta, 30 rubla 30 şüşə amerikan romu, 400 rubla 400 kisə kartof, 600 rubla dörd yüz dənə yekə qarpız, 2 rubla 500 yumurta almaq olurdu.
Dediyim kimi, Rusiyada təxminən iki yüz il bundan əvvəl formalaşmağa başlayan qonorar sistemi, yaradıcı adamların həyatının stimullaşmasında mühüm rol oynadı. Xüsusən adlı-sanlı nasirlər aldıqları qonorarın hesabına normal yaşayırdılar. Sonralar bu cəhətdən dramaturqlar nasirləri üstələməyə başladılar.
Zəruri qeyd. Yarızarafat-yarıciddi, hərdən düşünürəm ki, o vaxt mənim bu vaxtkı qədər əsərim tamaşaya qoyulsaydı, gör bir nə qədər qonorar alardım... Hərçənd ki, əlimə qələm alanda və yazı prosesində heç vaxt əsərin gətirəcəyi gəlir, yəni qonorar haqda düşünmürəm. Yalnız əsəri bitirəndən sonra zarafatla “qara nər” dediyim qələmhaqqı yadıma düşür.
Bəs görəsən bu günkü yazıçılar nə qədər qonorar alır?..
Bəribaşdan deyim ki, bizim yazıçıların əksəriyyəti nəinki qonorar almır, heç bu barədə təsəvvürləri də yoxdur. Bilirəm, bu yerdə “bəziləri” köks ötürüb deyəcək ki, heyif deyildi Sovet vaxtı, yazıçıların hamısı qonorar alırdı. Doğrudur, həmin dövrdə kitabları çıxanlara qonorar verirdilər. Amma məsələ burasındadır ki, o vaxtkı yazıçıların kitabları nəyəsə yarayırdı. Olsun ki, o əsərlərin bir çoxu ideoloji cəhətdən bu günlə səsləşə bilməsin. Amma heç olmasa cümlələr yerli-yerində idi. Bədii əsərlərin çoxu sözün yaxşı (və ya pis) mənasında “süzgəcdən” keçirdi. Redaktə və korrektə işinə də söz ola bilməzdi. Amma indi...
İndi özünü “yazıçı” hesab edənlərin çoxunun kitablarını o vaxt nəşriyyatlar yaxına belə buraxmazdılar.
Bəli, indi kitab çıxarmaq istəyən adam “tərləməlidir”, yəni pul xərcləməlidir. Hələ pul verib başqasına “əsər” yazdıran “ədib” və “ədibələri” demirəm.
Ortaya daha konkret bir sual da çıxır: bəs görəsən bu günün ən çox qonorar alan qələm sahibi kimdir?..
Haşiyə. Coan Roulinq, Ceyms Patterson, Stiven Kinq, Canet İvanoviç Amerikanın ən varlı yazıçısıdır. Onların illik gəliri dollar hesabı ilə milyonlarla dəyərləndirilir.
Rusiyada da qonorarla yaşayan yazıçılar vardır. Məsələn, Pelevin, Bıkov, Donsova, Akunin kimi yazıçıların illik gəliri aşağı-yuxarı yüz min dollardan yuxarıdır.
Və onu da əlavə etmək istəyirəm ki, bu günkü yazıçıların əksəriyyəti ədəbiyyata “söz sənəti”, “mənəviyyat güzgüsü” kimi yox, biznes kimi yanaşırlar. Ədəbiyyat və bazar. Vaxtilə bu barədə də yazmışam.
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 06-05-2020 11:53 | Bölmə: Firuz MUSTAFA
Tolstoyla Dostoyevskinin qələmhaqqı arasında nə qədər fərq vardı?
Ən varlı yazıçı kimdir?
Qraf Lev Tolstoy gəncliyində pulu sağa-sola xərcləyən əhlikef bir adam olub. O, orta yaşlarından etibarən pulu sevməyə başlayıb. Amma qocalıq yaşına çatandan sonra Tolstoyun nəinki pula, hətta bu dünyada baş verən bir çox məsələlərə heç bir marağı qalmamışdı. Bunu bir çoxları bilmir, ömrünün lap son günündə evdən çıxıb getməyinə də bir səbəb yazıçı ilə öz arvadı Sofya Bers arasında pul və sərvətlə bağlı yaranan mübahisə olmuşdu. Yox, bu, pula sevgidən deyildi...
Dediyim kimi, artıq bu vaxtlar Tolstoy üçün pul elə bir mahiyyət kəsb etmirdi. Hələ bu azmış kimi, qoca Lev Nikolayeviç öz ailə büdcəsini də “talayır”, xeyriyyəçilik edir, kasıblara əl tuturdu. O vaxtlar Rusiyada haqları pozulan dini azlıqların - duxoborların Rusiyadan sağ-salamat çıxıb getməsinə də Tolstoy yardım etmişdi. Yazıçı “Hərb və sülh” romanını nəzərdə tutduğu vaxtdan xeyli əvvəl bitirib nəşriyyata vermiş, aldığı yüksək qonorarın hamısını Rusiyadan Kanadaya köçən dini təriqətin üzvlərinə, yəni duxoborlara xərcləmişdi.
Qonorar demişkən...
Xatırladaq ki, Lev Tolstoy sağlığında Rusiyanın ən çox qonorar alan yazıçılarından biri, lap elə birincisi idi. Belə ki, Dostoyevski hər çap vərəq üçün yüz rubl alırdısa, Tolstoy beşyüz rubl alırdı.
Tarixən Şərqdə yazı-pozu adamlarına qonorar yox, ənam verirdilər.
İlk qonorarı Avropa yazıçıları almağa başlayıb.
Rus ədəbiyyatında ilk sistemli qonorar alan Puşkin olub.
Şeir kitabları elə o vaxt da gəlirli deyildi. Daha çox nəsr əsərləri qazanc gətirirdi.
Bəs görəsən, ümumiyyətlə, rus yazıçıları nə qədər qonorar alırdı?
Məsələn, Mixail Zaqoskin 1831-ci ildə nəşr edilən “Roslavlev” kitabına görə 40.000 rubl, A. S. Puşkin 1833-cü ildə nəşr edilən “Yevgeni Onegin”ə görə 12.000 rubl, M. Lermontov “Zəmanəmizin qəhrəmanı” romanına görə (1841-ci ildə) 1.500 rubl, İ. Qonçarov “Oblamov” romanına görə (1859-cu ildə) 10.000 rubl, İ. Turgenev “Zadəgan yuvası” romanına görə (1859-cu ildə) 4.000 rubl, F. Dostoyevski “İdiot” romanına görə (1868-cu ildə) 7.000 rubl, L. Tolstoy “Anna Karenina” romanına görə (1877-ci ildə) 20.000 rubl qonorar almışdı.
O dövrdəki pulun dəyərini öyrənmək istəyənlərin nəzərinə belə bir “aydınlaşdırıcı məsəl” çəkmək istəyirəm. Məsələn, 12.000 rubla Moskvada ev almaq olurdu. 2.000 rubla dördnəfərlik kareta, 30 rubla 30 şüşə amerikan romu, 400 rubla 400 kisə kartof, 600 rubla dörd yüz dənə yekə qarpız, 2 rubla 500 yumurta almaq olurdu.
Dediyim kimi, Rusiyada təxminən iki yüz il bundan əvvəl formalaşmağa başlayan qonorar sistemi, yaradıcı adamların həyatının stimullaşmasında mühüm rol oynadı. Xüsusən adlı-sanlı nasirlər aldıqları qonorarın hesabına normal yaşayırdılar. Sonralar bu cəhətdən dramaturqlar nasirləri üstələməyə başladılar.
Zəruri qeyd. Yarızarafat-yarıciddi, hərdən düşünürəm ki, o vaxt mənim bu vaxtkı qədər əsərim tamaşaya qoyulsaydı, gör bir nə qədər qonorar alardım... Hərçənd ki, əlimə qələm alanda və yazı prosesində heç vaxt əsərin gətirəcəyi gəlir, yəni qonorar haqda düşünmürəm. Yalnız əsəri bitirəndən sonra zarafatla “qara nər” dediyim qələmhaqqı yadıma düşür.
Bəs görəsən bu günkü yazıçılar nə qədər qonorar alır?..
Bəribaşdan deyim ki, bizim yazıçıların əksəriyyəti nəinki qonorar almır, heç bu barədə təsəvvürləri də yoxdur. Bilirəm, bu yerdə “bəziləri” köks ötürüb deyəcək ki, heyif deyildi Sovet vaxtı, yazıçıların hamısı qonorar alırdı. Doğrudur, həmin dövrdə kitabları çıxanlara qonorar verirdilər. Amma məsələ burasındadır ki, o vaxtkı yazıçıların kitabları nəyəsə yarayırdı. Olsun ki, o əsərlərin bir çoxu ideoloji cəhətdən bu günlə səsləşə bilməsin. Amma heç olmasa cümlələr yerli-yerində idi. Bədii əsərlərin çoxu sözün yaxşı (və ya pis) mənasında “süzgəcdən” keçirdi. Redaktə və korrektə işinə də söz ola bilməzdi. Amma indi...
İndi özünü “yazıçı” hesab edənlərin çoxunun kitablarını o vaxt nəşriyyatlar yaxına belə buraxmazdılar.
Bəli, indi kitab çıxarmaq istəyən adam “tərləməlidir”, yəni pul xərcləməlidir. Hələ pul verib başqasına “əsər” yazdıran “ədib” və “ədibələri” demirəm.
Ortaya daha konkret bir sual da çıxır: bəs görəsən bu günün ən çox qonorar alan qələm sahibi kimdir?..
Haşiyə. Coan Roulinq, Ceyms Patterson, Stiven Kinq, Canet İvanoviç Amerikanın ən varlı yazıçısıdır. Onların illik gəliri dollar hesabı ilə milyonlarla dəyərləndirilir.
Rusiyada da qonorarla yaşayan yazıçılar vardır. Məsələn, Pelevin, Bıkov, Donsova, Akunin kimi yazıçıların illik gəliri aşağı-yuxarı yüz min dollardan yuxarıdır.
Və onu da əlavə etmək istəyirəm ki, bu günkü yazıçıların əksəriyyəti ədəbiyyata “söz sənəti”, “mənəviyyat güzgüsü” kimi yox, biznes kimi yanaşırlar. Ədəbiyyat və bazar. Vaxtilə bu barədə də yazmışam.
Müəllifin bütün yazıları - Firuz MUSTAFA
Bölməyə aid digər xəbərlər
29-07-2020, 09:23
Firuz MUSTAFA - Türk və hindu dillərinin kök yaxınlığı haqda... - Firuz Mustafa yazır
4-07-2020, 01:05
Firuz MUSTAFA - Rejissor Mərahim Fərzəlibəyovun əmək kitabçası… - Firuz Mustafa yazır
1-07-2020, 20:38
Firuz MUSTAFA - Oljas Süleymenov: “Azərbaycan həmişə ürəyimdədir...” - Firuz Mustafa yazır
Xalq artisti deyir ki, rəqqasların səhnə ömrü çox qısa olur. Bu az müddətdə uğur qazanmaq, əsl sənətkar kimi yetişmək üçün daha çox zəhmət çəkmək lazımıdır
Rus Dram Teatrının aktyoru deyir ki. bölgə teatrlarında diplomlu aktyor və rejissor tapmaq müşkül məsələdir
Qüdrət Həsənquliyevin fikrincə, Tramp görsə ki, Ukrayna qalib gəlir, Rusiyaya təkcə siyasi yox, hərbi dəstək də verəcək
"Xalq qəzeti"nin şöbə müdiri deyir ki, ömrü boyu özünü axtaran, dəfələrlə yanından ötüb keçən o qədər insan var ki
Nadir Azməmmədov: “Təəssüf ki, indi rejissor olmaq, kino və serial çəkmək adiləşib, bəzən bunun məsuliyyətini dərk etmirlər”
