Professor: “Koronavirus yalnız tibbi və bioloji məsələ deyil” - Müsahibə
Tarix: 05-12-2020 11:23 | Bölmə: Müsahibə
Professor: “Koronavirus yalnız tibbi və bioloji məsələ deyil”

Yaqub Məmmədov koronavirus məsələsinin arxasında böyük iqtisadi və siyasi maraqların gizləndiyini iddia edir: “Gedən proseslər göstərir ki, bu işin ABŞ-dakı seçkilərə də böyük təsiri olub və mümkündür ki, bundan sonra da olacaq”

Azərbaycan da daxil olmaqla müxtəlif ölkələrdə koronavirus özünün pik mərhələsini yaşayır, yoluxmanın sürətlə artdığı müşahidə olunur. Azərbaycan Tibb Universitetinin keçmiş rektoru, tibb elmləri doktoru, professor Yaqub Məmmədov Reyting.az-a müsahibəsində deyib ki, pandemiya yalnız tibbi məsələ deyil, burada həm siyasi, həm iqtisadi, həm də digər böyük maraqlar var:

- İndi bütövlükdə dünyada pandemiya inkişaf edir, xəstəliklərə tutulanların sayında sürətlə artım müşahidə edilir. Hesab edirəm ki, pandemiya ancaq tibbi məsələ deyil, burada həm siyasi, həm iqtisadi, həm də böyük maraqlar var.

Azərbaycanda da yoluxma sayı artır və sözsüz ki, bu, böyük narahatlıq doğurur. Hesab edirəm ki, bunun səbəbi həm də karantin şərtlərinə əməl olunmamasından irəli gəlir.

Xalqımız karantin qaydalarına əməl etmədi, rayonlarımız işğaldan azad olunduqca insanlarımız ruhlandı, küçələrə çıxdı. Eləcədə müəyyən yığıncaqlar, tədbirlər təşkil edildi. Məhz bu kimi hallar infeksiyanın inkişafına şərait yaratdı. Odur ki, obyektiv şəraiti nəzərə almaq lazımdır.

Pandemiyanın sürətlə inkişaf etməsi, yoluxmaların sayında maksimal artım təkcə Azərbaycnla bağlı məsələ deyil. Bu, ümumilikdə dünya üçün xarakterikdir. Amma ümid edirəm ki, bunun da bir əlacı tapılacaq, biz bu ağır və riskli mərhələni geridə qoyacağıq.

- Yaqub müəllim, hazırda həkimlər karantin rejiminin sərtləşdirilməsinə dair müzakirələr aparırlar. Sizcə, buna ehtiyac varmı?

- Karantin rejimi sərtləşdirilməlidir. Lakin SMS sisteminin tətbiqi heç bir nəticə verməyəcək. Bunun əkstəsirləri olacaq. Əgər karantin rejiminin sərtləşdirilməsi deyiləndə SMS sisteminin tətbiqini nəzərdə tuturlarsa, mən bunun effekt verəcəyinə inanmıram. Sözsüz ki, başqa tədbirlər görülməlidir. Hesab edirəm ki, qoruyucu maskalardan istifadə gücləndirilməli, parklarda, kafelərdə, restoranlarda insanların toplaşmasına qarşı qəti tədbirlər görülməlidir. Həmçinin nəqliyyatdan istifadə məsələsi var. İctimai nəqliyyatda vətəndaşların istifdəsinə nəzarət olunmalıdır. Müəyyən belə vacib tədbirlər görmək olar. Amma başqa tədbirlərə ehtiyac olmayacaq.

- Azərbaycanda karantin rejimi sərt olduğu zaman gündəlik yoluxma min nəfərə çatmırdı. İndi yoluxma az qala 5 min nəfərə çatır. Elə qonşu Gürcüstanda və Ermənistanda da vəziyyət bizdən yaxşı deyil. Siz bunu nə ilə əlaqələndirirsiniz?

- Əslində, indiki vəziyyət öncədən proqnozlaşdırılırdı. Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatının proqnozlarında qeyd edilirdi ki, payızda ikinci dalğa daha şiddətli olacaq. Müşahidələrə əsasən deyə bilərik ki, indi baş verənlər proqnoza tam uyğundur. Əlbəttə, payız fəslində havaların dəyişməsi ilə əlaqədar infeksional xəstəliklərin statistikasında artım olur. Müxtəlif növ qrup xəstəlikləri, soyuqlamalar bu fəsildə baş verir və şübhəsiz ki, bunun da pandemiyaya müəyyən təsirləri olur. Başqa sözlə, immunitet zəifləyir və imkan yaradır ki, patogen amillər, viruslar öz təsirlərini gücləndirsinlər və xəstəliklər inkişaf etsin. Yəni payız fəsli və sosial problemlər təsir edir ki, xəstəliklər geniş yayılsın. Odur ki, indi baş verənlərdə qanunauyğunluq var. Amma sözsüz ki, tədbirlərin görülməsinə də ehtiyac var.

- Sizcə, üçüncü dalğa gözləniləndir?

- İşlərin belə gedişatı göstərir ki, əgər vaksinasiya məsələsi reallaşmasa üçüncü dalğa yaşana bilər. İndi ən vacib məsələ koronavirusun vaksinin əldə edilməsidir.

- Son zamanlar həm də belə ehtimallar irəli sürülür ki, COVID-19 pandemiyası ABŞ prezidenti Donald Trampı hakimiyyətdən uzaqlaşdırmaq üçün hazırlanan ssenari olub. Reallıqda da bəlli olur ki, bu xəstəlik ən çox Amerikaya ziyan vurub. Real rəqəmlər də göstərir ki, həm yoluxma, həm ölüm, həm də böyük vəsaitin xərclənməsi və iqtisadiyyatın zəifləməsi baxımından ABŞ ən çox ziyan çəkən ölkədir. Siz bu iddiaları nə dərəcədə real sayırsınız?

- Mən hesab edirəm ki, koronavirus ancaq tibbi və bioloji məsələ deyil. Burada həm böyük iqtisadi, həm də siyasi problemlər var. Siz dedikləriniz də bunlardan biridir. Mən bunu istisna etmirəm. Gedən proseslər göstərir ki, bu işin ABŞ-dakı seçkilərə böyük təsiri olub və mümkündür ki, bundan sonra da olacaq.

- İndi müşahidə olunan və yüz minlərlə insanın ölümünə səbəb olan bu proses hansı ana qədər davam edə bilər?

- Mənim fikrimcə, peyvənd məsələsini həll edə, yəni bu infeksiyasının əlacını tapa bilsələr proseslər nisbətən səngiyəcək. Amma bunun üçün dünyada vaksin problemini həll etmək vacibdir. Bu baş versə, çətinliklər və pandemiya yaz aylarına qədər həllini tapar. Yox, əgər bu baş verməsə və koronavirusun ayrıca spesfik müalicə üsulu tapılmasa, o zaman proses uzana bilər.

- İndi koronavirusla bağlı gördüklərimiz ümumilikdə dünya səhiyyə strukturlarının böhran içində olduğunu göstərmirmi?

- Mən bu cür düşünmürəm.

- Ancaq fakt odur ki, az qala bir ilə yaxındır koronavirus tüğyan edir, amma vaksin problemi hələ həll edilməyib...

- Əslində müasir səhiyyə sistemi olmasaydı pandemiya daha böyük faciələrə gətirib çıxara bilərdi. Səhiyyə sisteminin əlində bu xəstəliyə qarşı spesfik müalicə üsulunun olmamasına baxmayaraq böyük tədbirlər həyata keçirildi və bunun sayəsində xəstəlik daha geniş vüsət almadı. Bu, çox mürəkkəb prosesdir. Səhiyyə sistemi də bunun içindədir. Əslində baş verənlər dünya müasir səhiyyə sisteminin nəyə qadir olduğunu göstərdi. Mən bunu çox yüksək qiymətləndirirəm və bütün səhiyyə sistemini günahlandırmaq ədalətsizlik olardı.

- Yaqub Məmmədovun özü pandemiyadan necə qorunur?

- Karantin rejiminin bütün tələblərinə əməl edirəm. Ehtiyac olmadığı halda evdən çıxmıram, işə getmirəm, qoruyucu maskadan istifadə edirəm, mağaza və ya aptekə gedəndə sosial məsafəni saxlayıram. Yəni bütün tələblərə əməl edirəm.

Həmçinin camaatımızı bu tələblərə əməl etməyə çağırıram. Səhiyyə təşkilatları, ölkə rəhbərliyi tərəfindən təklif olunan karantin və qorunma tədbirlərinə ciddi əməl etmələrini rica edirəm. Mən hesab edirəm ki, biz karantin qaydalarına əməl etməklə koronavirusla müharibədə qalib gələ biləcəyik.

Reyting.az




Bölməyə aid digər xəbərlər
{sape_links}{sape_article}