10:39 / 02-04-2025
Almaniya prezidenti Şəhidlər xiyabanını ziyarət edib - Fotolar
10:32 / 02-04-2025
"Kanal S"in aparıcısı atasız qızlardan üzr istəyib
10:20 / 02-04-2025
Mətbuat Şurası “Kanal S”də baş verənləri pisləyib
10:04 / 02-04-2025
Azərbaycan və Almaniya prezidentləri görüşüb - (Yenilənib)
09:58 / 02-04-2025
Neftçalada Salyan rayon sakini tutulub
09:52 / 02-04-2025
Putinin hərəkəti Trampı məyus edib
09:45 / 02-04-2025
Dövlət Agentliyində yoxlama davam edir
09:01 / 02-04-2025
Cinsi zorakılıqda ittiham olunan məşhur aktyor yenə Rusiyaya üz tutub
08:53 / 02-04-2025
Pozner yeni telelayihəsindən danışıb
08:47 / 02-04-2025
Malayziyada güclü partlayış baş verib
08:41 / 02-04-2025
MAQATE rəhbərinin Rusiyaya səfəri gözlənilir
08:35 / 02-04-2025
Nazirlər münaqişənin əsas səbəblərdən danışıblar
08:30 / 02-04-2025
Kanada ABŞ mallarına yeni tariflər tətbiq edəcək
07:30 / 02-04-2025
Qarabağa növbəti köç karvanı gedib
00:08 / 02-04-2025
Aprel döyüşlərindən 9 il ötür
00:03 / 02-04-2025
İran böyük təhlükə ilə üz-üzədir - Ekspert
23:25 / 01-04-2025
Sumqayıtda sexdə yanğın olub
21:30 / 01-04-2025
Almaniya prezidenti Azərbaycana rəsmi səfərə gəlib - Foto
20:21 / 01-04-2025
Pakistan prezidentinin vəziyyəti pisləşib
19:33 / 01-04-2025
Zərərçəkmiş şəxslər Vardanyanın məhkəməsində ifadə veriblər
19:29 / 01-04-2025
"Sözün bitdiyi an" verilişinin yayımı dayandırılıb
18:52 / 01-04-2025
Ceyhun Bayramov İran prezidentinin müşaviri ilə görüşüb
18:44 / 01-04-2025
Paşinyan: "Ermənistan sülh gündəliyinə sadiqdir"
18:21 / 01-04-2025
Casus trillerin dünya nümayişi başlayıb - Foto
18:01 / 01-04-2025
"Top Qapı" restoranının sahibi cəzalandırılıb
17:50 / 01-04-2025
“Melissa Group”da satış dayandırılıb
17:46 / 01-04-2025
Attestasiyadan keçməyən müəllimlərin əmək müqaviləsinə xitam verilməyəcək
17:42 / 01-04-2025
Müğənni: "Aylıq qazancım 30 min manatdır"
23:29 / 28-03-2025
Azərbaycan solçuları Türkiyə kommunistlərindən narazıdır
23:32 / 28-03-2025
Tramp: “Əgər Tehran bizimlə razılığa gəlməsə..."
21:35 / 28-03-2025
"Qarabağ" "Turan Tovuz"a qalib gəlib
20:19 / 29-03-2025
İlham Əliyev Ramazan paylaşımı edib
11:05 / 28-03-2025
Sakinin evini başına uçuran tikinti şirkətinin rəhbəri saxlanılıb
13:54 / 29-03-2025
Şirkət rəhbəri barəsində həbs qərarı verilib
00:03 / 30-03-2025
Bu gün Ramazan bayramıdır
13:54 / 01-04-2025
Professorun arzuları - Etibar Cəbrayıloğlu yazır
18:37 / 28-03-2025
Dünyada yeganə kristala qiymət qoya bilmirlər
16:59 / 28-03-2025
Gimnastlarımız finala vəsiqə qazanıb
18:21 / 28-03-2025
Ali Rada ABŞ-dan Ukraynaya təklif olunan sazişi rədd edə bilər
Bu cür “yazının” bir adı var: biabırçılıq
Tarix: 31-05-2020 11:20 | Bölmə: Firuz MUSTAFA
Bakının gur yerlərindən birində xalq arasında “sürüşdürülən bina” kimi tanınan bir tarixi-memarlıq abidəsi var. Bəli, söhbət Füzuli küçəsində yerləşən məşhur binadan gedir. Bir neçə il əvvəl həmin bina öz əzəli yerindən tərpədilərək bir neçə metr kənara doğru “itələnmişdir”. Hər gün o binanın önündən minlərlə insan keçir.
İndiki halda söhbət nə o binanın şərəfli tarixindən, nə təmirinin keyfiyyətindən, nə də bahalı bərpasından gedir. Söhbətin məğzi, mövzusu əslində çox “xırda” bir məsələ ilə bağlıdır. Bu “xırda” məsələnin kökündə, yumşaq şəkildə ifadə etməyə çalışsam, bizim doğma dilimizə laqeydlik, biganəlik, etinasızlıq dayanır.
Ortaya təbii olaraq belə bir sual çıxır: bina hara, dil məsələsi hara? Yaxşı sualdır. İş burasındadır ki, haqqında söhbət açılan binanın yaxasından bir lövhə asılıb və həmin lövhədə cəmi bir cümlədən ibarət olan çox əcaib-qəraib bir mətn yazılıb. Gəlin əvvəlcə həmin “mətnlə” tanış olaq:
“Azərbaycan Respublikasının Prezidenti
CƏNAB İLHAM ƏLİYEVİN
sərəncamı ilə 1908-ci ildə
Hacınski qardaşları tərəfindən
inşa olunmuş 18000 ton ağırlığında
tarixi-memarlıq abidəsi kimi
qeydiyyata alınmış yaşayış binası
Füzuli küçəsinin genişləndirilməsi
məqsədilə 23+27 aprel 2013-cü il
tarixdə 10.5 metr geriyə
sürüşdürülmüşdür”.
Bu bir cümləlik məlumatın elə ilk söz və ifadələrini oxuyarkən, indiki “jurnalistlərin” və jurnalistikanın tez-tez istifadə etdiyi bir söz yada düşür: şok. Hələ şok bir yana, sanki adamı üstəlik “tok” da vurur. Necə yəni “Azərbaycan Respublikasının Prezidenti CƏNAB İLHAM ƏLİYEVİN sərəncamı ilə 1908-ci ildə Hacınski qardaşları tərəfindən inşa olunmuş” bina? Bu nə deməkdir? Bu hansı dilin “məhsuludur”? Hələ orasını demirik ki, “18000 ton ağırlığında tarixi memarlıq abidəsi kimi qeydiyyata alınmış” söz birləşməsinin “açmasını” kimin verəcəyi də sual altındadır.
Əslində bu bir cümlənin “siqləti” haqqında çox şey yazmaq olar. Amma oxucuların qızıldan qiymətli vaxtını almaq istəmədiyim üçün, siyasətçilər demiş, birbaşa konstruktiv təklifə keçmək istəyirəm. İndi gəlin, təqdim edilən cümlənin quruluşunu bir az dəyişib “adam dilində” birlikdə “tərtib” edək.
Birinci variant:
“1908-ci ildə
Hacınski qardaşları tərəfindən
inşa olunmuş 18000 ton ağırlığında
tarixi-memarlıq abidəsi kimi
qeydiyyata alınmış yaşayış binası
Füzuli küçəsinin genişləndirilməsi
məqsədilə Azərbaycan Respublikasının Prezidenti
CƏNAB İLHAM ƏLİYEVİN
sərəncamı ilə 23+27 aprel 2013-cü il
tarixdə 10.5 metr geriyə
sürüşdürülmüşdür”.
Əgər hiss etdinizsə, bu cümlədə də “nəsə” bir “çatışmazlıq” vardır. Elə isə digər bir variantı təklif etmək olar:
“Hacınski qardaşları tərəfindən 1908-ci ildə inşa olunmuş 18000 ton ağırlığında tarixi-memarlıq abidəsi kimi qeydiyyata alınmış yaşayış binası Füzuli küçəsinin genişləndirilməsi məqsədilə Azərbaycan Respublikasının Prezidenti CƏNAB İLHAM ƏLİYEVİN sərəncamı ilə 23+27 aprel 2013-cü il tarixdə 10.5 metr geriyə
sürüşdürülmüşdür”.
Əlbəttə, yalnız “lövhədə” istifadə olunmuş leksemlərə istinadən yazılmış bu “mətn”də də çatışmazlıq var.
Amma “ehtiyatda” başqa variantlar da var. Allaha şükür, bizim zəngin dilimiz ən mürəkkəb fikri belə ifarə etməyə qadirdir.
Bu kiçik mətnin baş-ayaq qurulmuş strukturundan hiss olunur ki, “lövhəni” hazırlayan və ya hazırladan şanlı məmurlar bütün “intellektual” güclərini səfərbər edərək, nəyin bahasına olursa-olsun dövlət rəhbərinin adını cümlənin əvvəlində işlətməyə çalışıblar. Çalışıblar və çaşıblar. İstəkləri və istədikləri alınmayıb. Halbuki onların ürəklərindən keçən fikri ifadə edə biləcək kifayət qədər “variantlar” tapmaq olardı. Sadəcə, bunun üçün bir az baş işlətmək lazım idi. İndi mən həmin variantlardan birini sizə təqdim edirəm. Və rica edirəm ki, Allah xatirinə, o lövhədəki mətni tezliklə dəyişin. Belə bir “lövhəni” şəhərin düz ortasındakı gözəl bir binanın yaxasından asmaq həm onu inşa edənlərin, həm onun bərpasını və yerinin dəyişdirilməsini təşkil edənlərin adına təhqirdir. Hələ Füzulini demirəm. Axı həmin bina dilimizdəki hər sözün üstündə ürəyi nanə yarpağı kimi əsən dahi şairin adını daşıyan küçədə yerləşir.
Hə, indi isə elə bu “yazını” mərmər lövhənin üstündə həkk etdirmiş məmurların da arzu və istəyini təmin edə biləcək alternativ mətni təqdim edirəm:
“Azərbaycan Respublikasının Prezidenti
CƏNAB İLHAM ƏLİYEVİN
sərəncamı ilə 23-27 aprel 2013-cü il
tarixdə Füzuli küçəsinin genişləndirilməsi
məqsədilə 10.5 metr geriyə
sürüşdürülmüş, 18000 ton ağırlığında
tarixi-memarlıq abidəsi kimi
qeydiyyata alınmış yaşayış binası
Hacınski qardaşları tərəfindən
1908-ci ildə
inşa olunmuşdur”.
Vəssalam. Cümlədəki “18000 ton ağırlığında” ifadəsini dəyişib “ümumi çəkisi 18000 ton olan” şəklində vermək daha münasib olardı...
Əlbəttə, bu kiçik lövhənin arxasında böyük istehlakçı məqsədi və merkantel maraq, sadə şəkildə desək “çörək ağacı” aşıq-aşkar görünür. Amma, ancaq, lakin və fəqət... Bu cür məsuliyyətsiz, savadsız, başdansovdu “yazının” bir adı var: BİABIRÇILIQ...
Öz şəxsi maraqlarınız naminə dilimizi korlamayın, cənablar. “Dilbilən” olmaq hələ “dili bilən” olmaq deyil. Çalışın yanınızda dili bilənlər olsun.
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 31-05-2020 11:20 | Bölmə: Firuz MUSTAFA
Bakının gur yerlərindən birində xalq arasında “sürüşdürülən bina” kimi tanınan bir tarixi-memarlıq abidəsi var. Bəli, söhbət Füzuli küçəsində yerləşən məşhur binadan gedir. Bir neçə il əvvəl həmin bina öz əzəli yerindən tərpədilərək bir neçə metr kənara doğru “itələnmişdir”. Hər gün o binanın önündən minlərlə insan keçir.
İndiki halda söhbət nə o binanın şərəfli tarixindən, nə təmirinin keyfiyyətindən, nə də bahalı bərpasından gedir. Söhbətin məğzi, mövzusu əslində çox “xırda” bir məsələ ilə bağlıdır. Bu “xırda” məsələnin kökündə, yumşaq şəkildə ifadə etməyə çalışsam, bizim doğma dilimizə laqeydlik, biganəlik, etinasızlıq dayanır.
Ortaya təbii olaraq belə bir sual çıxır: bina hara, dil məsələsi hara? Yaxşı sualdır. İş burasındadır ki, haqqında söhbət açılan binanın yaxasından bir lövhə asılıb və həmin lövhədə cəmi bir cümlədən ibarət olan çox əcaib-qəraib bir mətn yazılıb. Gəlin əvvəlcə həmin “mətnlə” tanış olaq:
“Azərbaycan Respublikasının Prezidenti
CƏNAB İLHAM ƏLİYEVİN
sərəncamı ilə 1908-ci ildə
Hacınski qardaşları tərəfindən
inşa olunmuş 18000 ton ağırlığında
tarixi-memarlıq abidəsi kimi
qeydiyyata alınmış yaşayış binası
Füzuli küçəsinin genişləndirilməsi
məqsədilə 23+27 aprel 2013-cü il
tarixdə 10.5 metr geriyə
sürüşdürülmüşdür”.
Bu bir cümləlik məlumatın elə ilk söz və ifadələrini oxuyarkən, indiki “jurnalistlərin” və jurnalistikanın tez-tez istifadə etdiyi bir söz yada düşür: şok. Hələ şok bir yana, sanki adamı üstəlik “tok” da vurur. Necə yəni “Azərbaycan Respublikasının Prezidenti CƏNAB İLHAM ƏLİYEVİN sərəncamı ilə 1908-ci ildə Hacınski qardaşları tərəfindən inşa olunmuş” bina? Bu nə deməkdir? Bu hansı dilin “məhsuludur”? Hələ orasını demirik ki, “18000 ton ağırlığında tarixi memarlıq abidəsi kimi qeydiyyata alınmış” söz birləşməsinin “açmasını” kimin verəcəyi də sual altındadır.
Əslində bu bir cümlənin “siqləti” haqqında çox şey yazmaq olar. Amma oxucuların qızıldan qiymətli vaxtını almaq istəmədiyim üçün, siyasətçilər demiş, birbaşa konstruktiv təklifə keçmək istəyirəm. İndi gəlin, təqdim edilən cümlənin quruluşunu bir az dəyişib “adam dilində” birlikdə “tərtib” edək.
Birinci variant:
“1908-ci ildə
Hacınski qardaşları tərəfindən
inşa olunmuş 18000 ton ağırlığında
tarixi-memarlıq abidəsi kimi
qeydiyyata alınmış yaşayış binası
Füzuli küçəsinin genişləndirilməsi
məqsədilə Azərbaycan Respublikasının Prezidenti
CƏNAB İLHAM ƏLİYEVİN
sərəncamı ilə 23+27 aprel 2013-cü il
tarixdə 10.5 metr geriyə
sürüşdürülmüşdür”.
Əgər hiss etdinizsə, bu cümlədə də “nəsə” bir “çatışmazlıq” vardır. Elə isə digər bir variantı təklif etmək olar:
“Hacınski qardaşları tərəfindən 1908-ci ildə inşa olunmuş 18000 ton ağırlığında tarixi-memarlıq abidəsi kimi qeydiyyata alınmış yaşayış binası Füzuli küçəsinin genişləndirilməsi məqsədilə Azərbaycan Respublikasının Prezidenti CƏNAB İLHAM ƏLİYEVİN sərəncamı ilə 23+27 aprel 2013-cü il tarixdə 10.5 metr geriyə
sürüşdürülmüşdür”.
Əlbəttə, yalnız “lövhədə” istifadə olunmuş leksemlərə istinadən yazılmış bu “mətn”də də çatışmazlıq var.
Amma “ehtiyatda” başqa variantlar da var. Allaha şükür, bizim zəngin dilimiz ən mürəkkəb fikri belə ifarə etməyə qadirdir.
Bu kiçik mətnin baş-ayaq qurulmuş strukturundan hiss olunur ki, “lövhəni” hazırlayan və ya hazırladan şanlı məmurlar bütün “intellektual” güclərini səfərbər edərək, nəyin bahasına olursa-olsun dövlət rəhbərinin adını cümlənin əvvəlində işlətməyə çalışıblar. Çalışıblar və çaşıblar. İstəkləri və istədikləri alınmayıb. Halbuki onların ürəklərindən keçən fikri ifadə edə biləcək kifayət qədər “variantlar” tapmaq olardı. Sadəcə, bunun üçün bir az baş işlətmək lazım idi. İndi mən həmin variantlardan birini sizə təqdim edirəm. Və rica edirəm ki, Allah xatirinə, o lövhədəki mətni tezliklə dəyişin. Belə bir “lövhəni” şəhərin düz ortasındakı gözəl bir binanın yaxasından asmaq həm onu inşa edənlərin, həm onun bərpasını və yerinin dəyişdirilməsini təşkil edənlərin adına təhqirdir. Hələ Füzulini demirəm. Axı həmin bina dilimizdəki hər sözün üstündə ürəyi nanə yarpağı kimi əsən dahi şairin adını daşıyan küçədə yerləşir.
Hə, indi isə elə bu “yazını” mərmər lövhənin üstündə həkk etdirmiş məmurların da arzu və istəyini təmin edə biləcək alternativ mətni təqdim edirəm:
“Azərbaycan Respublikasının Prezidenti
CƏNAB İLHAM ƏLİYEVİN
sərəncamı ilə 23-27 aprel 2013-cü il
tarixdə Füzuli küçəsinin genişləndirilməsi
məqsədilə 10.5 metr geriyə
sürüşdürülmüş, 18000 ton ağırlığında
tarixi-memarlıq abidəsi kimi
qeydiyyata alınmış yaşayış binası
Hacınski qardaşları tərəfindən
1908-ci ildə
inşa olunmuşdur”.
Vəssalam. Cümlədəki “18000 ton ağırlığında” ifadəsini dəyişib “ümumi çəkisi 18000 ton olan” şəklində vermək daha münasib olardı...
Əlbəttə, bu kiçik lövhənin arxasında böyük istehlakçı məqsədi və merkantel maraq, sadə şəkildə desək “çörək ağacı” aşıq-aşkar görünür. Amma, ancaq, lakin və fəqət... Bu cür məsuliyyətsiz, savadsız, başdansovdu “yazının” bir adı var: BİABIRÇILIQ...
Öz şəxsi maraqlarınız naminə dilimizi korlamayın, cənablar. “Dilbilən” olmaq hələ “dili bilən” olmaq deyil. Çalışın yanınızda dili bilənlər olsun.
Müəllifin bütün yazıları - Firuz MUSTAFA
Bölməyə aid digər xəbərlər
29-07-2020, 09:23
Firuz MUSTAFA - Türk və hindu dillərinin kök yaxınlığı haqda... - Firuz Mustafa yazır
4-07-2020, 01:05
Firuz MUSTAFA - Rejissor Mərahim Fərzəlibəyovun əmək kitabçası… - Firuz Mustafa yazır
1-07-2020, 20:38
Firuz MUSTAFA - Oljas Süleymenov: “Azərbaycan həmişə ürəyimdədir...” - Firuz Mustafa yazır
Qüdrət Həsənquliyevin fikrincə, Tramp görsə ki, Ukrayna qalib gəlir, Rusiyaya təkcə siyasi yox, hərbi dəstək də verəcək
"Xalq qəzeti"nin şöbə müdiri deyir ki, ömrü boyu özünü axtaran, dəfələrlə yanından ötüb keçən o qədər insan var ki
Nadir Azməmmədov: “Təəssüf ki, indi rejissor olmaq, kino və serial çəkmək adiləşib, bəzən bunun məsuliyyətini dərk etmirlər”
Türkiyədə yaşayan Əməkdar artist deyir ki, siyasilərin illərlə həllinə çalışdığı hansısa bir məsələni bəzən uğurlu bir musiqi əsəri həll edə bilər
Qüdrət Həsənquliyev: “Düşmənçiliyə son qoymaq üçün ədalətli sülhə nail olmaq gərəkdir. Bunun üçün ya tərəflər 1991-ci ilin sərhədləri çərçivəsində bir-birinin ərazi bütövlüyünü tanıyır, ya da ərazi mübadiləsinə gedirlər. Amma indiki mərhələdə bu, az inandırıcı görünür”
