18:43 / 23-05-2025
Cümşüd Nuriyev: Türkiyə ilə münasibətlərimizə kölgə salmağa çalışırlar
18:10 / 23-05-2025
Gözlənilən bir qərarın tarixçəsi
18:06 / 23-05-2025
Dövlət qurumlarının maşınları satışa çıxarılıb
17:54 / 23-05-2025
Məhkəmə Əvəz Zeynallı ilə birgə həbs olunan şəxslə bağlı qərar verib
17:34 / 23-05-2025
Regional idarəyə direktor təyin olunub
17:27 / 23-05-2025
Lalə Şövkət Azərbaycanı ayıq olmağa çağırıb
17:11 / 23-05-2025
Kamran Əsədov: "Məleykə Abbaszadə niyə narahatdır ki..."
16:59 / 23-05-2025
Növbəti iki gündə güclü külək əsəcək - Xəbərdarlıq
16:41 / 23-05-2025
"Anadolu Ankası - 2025": təlim uğurla başa çatıb
16:30 / 23-05-2025
Tanınmış aktyorlar həbs olunub
16:14 / 23-05-2025
Santuş: "Məqsədimiz yaxşı hazırlaşıb qələbə qazanmaqdır"
15:53 / 23-05-2025
Mnatsakanyan işğalda rolunu etiraf edib
15:27 / 23-05-2025
Məhkəmə işi: "Şuşa əlahiddə taboru”da əcnəbilərin iştirakı ifşa olunub
14:42 / 23-05-2025
İlham Əliyev Vergi Məcəlləsinə dəyişikliyi təsdiqləyib
14:35 / 23-05-2025
Putin “bufer zona” yaratmaq istəyir
14:17 / 23-05-2025
Rusiya ilə Ukrayna məhbus mübadiləsi edib
14:13 / 23-05-2025
“Vaqa" ləqəbli tiktokerin həbs müddəti uzadılıb
14:08 / 23-05-2025
Professor: Qərbi Azərbaycana qayıdışımız mümkündür
13:32 / 23-05-2025
Tarixi əsəri oğurlayan alman turist yaxalanıb
13:27 / 23-05-2025
Türkiyədə mafiyaya qarşı əməliyyat keçirilib - Foto
13:24 / 23-05-2025
Növbəti köç karvanı Ağdama çatıb - (Yenilənib)
13:13 / 23-05-2025
Zahid Oruc: 2024-cü ildə yol qəzasından 1952 nəfər ziyan çəkib
13:09 / 23-05-2025
Bir vəkilin fəaliyyəti dayandırılıb, beş vəkilə töhmət verilib
13:06 / 23-05-2025
Yeni kansler “Şimal axını”na qarşıdır
12:55 / 23-05-2025
Aİ nümayəndəsi Gürcüstana buraxılmayıb
12:51 / 23-05-2025
“Pasportlar haqqında” qanuna dəyişiklik edilib
12:50 / 23-05-2025
Tramp Rubionun təklifinə qarşı çıxır
12:42 / 23-05-2025
Sabah yağış yağacaq
12:39 / 23-05-2025
Vərəsəlik və miras haqqında qanun dəyişib
16:30 / 19-05-2025
Zülfüqarov: Şərtlər Avropadan Azərbaycanla sağlam münasibətlər qurmağı tələb edir
16:34 / 20-05-2025
Tanınmış musiqiçi xeyriyyəçilik edib - Fotolar
14:48 / 19-05-2025
Avropanın rəhbər şəxsləri Azərbaycana yanaşmalarını dəyişirlər
12:22 / 20-05-2025
Ərdoğan vasitəçilikdən nə qazanır?
13:33 / 20-05-2025
Hindistan Ermənistanın silah bazarında Rusiyanı əvəz edir
14:20 / 20-05-2025
Qarabağa növbəti köç karvanı gedib - (Yenilənib)
20:48 / 19-05-2025
Trampla Putin telefonla danışıblar - (Yenilənib)
08:12 / 19-05-2025
Ukraynanın “Avroviziya”dakı münsifləri tənqid edilib
10:25 / 19-05-2025
Rasim Balayev: "Onun qaranlıq taleyi dərhal araşdırılmalıdır”
12:31 / 19-05-2025
Görkəmli sənətkarın oğlu: "Anamdan mənə bircə evi yadigar qalıb"
13:26 / 22-05-2025
Qarabağa növbəti köç karvanı gedib - (Yenilənib) - Fotolar
11:23 / 22-05-2025
Özbəkistan Şuşa Bəyannaməsinə qoşulur
Bu cür “yazının” bir adı var: biabırçılıq
Tarix: 31-05-2020 11:20 | Bölmə: Firuz MUSTAFA
Bakının gur yerlərindən birində xalq arasında “sürüşdürülən bina” kimi tanınan bir tarixi-memarlıq abidəsi var. Bəli, söhbət Füzuli küçəsində yerləşən məşhur binadan gedir. Bir neçə il əvvəl həmin bina öz əzəli yerindən tərpədilərək bir neçə metr kənara doğru “itələnmişdir”. Hər gün o binanın önündən minlərlə insan keçir.
İndiki halda söhbət nə o binanın şərəfli tarixindən, nə təmirinin keyfiyyətindən, nə də bahalı bərpasından gedir. Söhbətin məğzi, mövzusu əslində çox “xırda” bir məsələ ilə bağlıdır. Bu “xırda” məsələnin kökündə, yumşaq şəkildə ifadə etməyə çalışsam, bizim doğma dilimizə laqeydlik, biganəlik, etinasızlıq dayanır.
Ortaya təbii olaraq belə bir sual çıxır: bina hara, dil məsələsi hara? Yaxşı sualdır. İş burasındadır ki, haqqında söhbət açılan binanın yaxasından bir lövhə asılıb və həmin lövhədə cəmi bir cümlədən ibarət olan çox əcaib-qəraib bir mətn yazılıb. Gəlin əvvəlcə həmin “mətnlə” tanış olaq:
“Azərbaycan Respublikasının Prezidenti
CƏNAB İLHAM ƏLİYEVİN
sərəncamı ilə 1908-ci ildə
Hacınski qardaşları tərəfindən
inşa olunmuş 18000 ton ağırlığında
tarixi-memarlıq abidəsi kimi
qeydiyyata alınmış yaşayış binası
Füzuli küçəsinin genişləndirilməsi
məqsədilə 23+27 aprel 2013-cü il
tarixdə 10.5 metr geriyə
sürüşdürülmüşdür”.
Bu bir cümləlik məlumatın elə ilk söz və ifadələrini oxuyarkən, indiki “jurnalistlərin” və jurnalistikanın tez-tez istifadə etdiyi bir söz yada düşür: şok. Hələ şok bir yana, sanki adamı üstəlik “tok” da vurur. Necə yəni “Azərbaycan Respublikasının Prezidenti CƏNAB İLHAM ƏLİYEVİN sərəncamı ilə 1908-ci ildə Hacınski qardaşları tərəfindən inşa olunmuş” bina? Bu nə deməkdir? Bu hansı dilin “məhsuludur”? Hələ orasını demirik ki, “18000 ton ağırlığında tarixi memarlıq abidəsi kimi qeydiyyata alınmış” söz birləşməsinin “açmasını” kimin verəcəyi də sual altındadır.
Əslində bu bir cümlənin “siqləti” haqqında çox şey yazmaq olar. Amma oxucuların qızıldan qiymətli vaxtını almaq istəmədiyim üçün, siyasətçilər demiş, birbaşa konstruktiv təklifə keçmək istəyirəm. İndi gəlin, təqdim edilən cümlənin quruluşunu bir az dəyişib “adam dilində” birlikdə “tərtib” edək.
Birinci variant:
“1908-ci ildə
Hacınski qardaşları tərəfindən
inşa olunmuş 18000 ton ağırlığında
tarixi-memarlıq abidəsi kimi
qeydiyyata alınmış yaşayış binası
Füzuli küçəsinin genişləndirilməsi
məqsədilə Azərbaycan Respublikasının Prezidenti
CƏNAB İLHAM ƏLİYEVİN
sərəncamı ilə 23+27 aprel 2013-cü il
tarixdə 10.5 metr geriyə
sürüşdürülmüşdür”.
Əgər hiss etdinizsə, bu cümlədə də “nəsə” bir “çatışmazlıq” vardır. Elə isə digər bir variantı təklif etmək olar:
“Hacınski qardaşları tərəfindən 1908-ci ildə inşa olunmuş 18000 ton ağırlığında tarixi-memarlıq abidəsi kimi qeydiyyata alınmış yaşayış binası Füzuli küçəsinin genişləndirilməsi məqsədilə Azərbaycan Respublikasının Prezidenti CƏNAB İLHAM ƏLİYEVİN sərəncamı ilə 23+27 aprel 2013-cü il tarixdə 10.5 metr geriyə
sürüşdürülmüşdür”.
Əlbəttə, yalnız “lövhədə” istifadə olunmuş leksemlərə istinadən yazılmış bu “mətn”də də çatışmazlıq var.
Amma “ehtiyatda” başqa variantlar da var. Allaha şükür, bizim zəngin dilimiz ən mürəkkəb fikri belə ifarə etməyə qadirdir.
Bu kiçik mətnin baş-ayaq qurulmuş strukturundan hiss olunur ki, “lövhəni” hazırlayan və ya hazırladan şanlı məmurlar bütün “intellektual” güclərini səfərbər edərək, nəyin bahasına olursa-olsun dövlət rəhbərinin adını cümlənin əvvəlində işlətməyə çalışıblar. Çalışıblar və çaşıblar. İstəkləri və istədikləri alınmayıb. Halbuki onların ürəklərindən keçən fikri ifadə edə biləcək kifayət qədər “variantlar” tapmaq olardı. Sadəcə, bunun üçün bir az baş işlətmək lazım idi. İndi mən həmin variantlardan birini sizə təqdim edirəm. Və rica edirəm ki, Allah xatirinə, o lövhədəki mətni tezliklə dəyişin. Belə bir “lövhəni” şəhərin düz ortasındakı gözəl bir binanın yaxasından asmaq həm onu inşa edənlərin, həm onun bərpasını və yerinin dəyişdirilməsini təşkil edənlərin adına təhqirdir. Hələ Füzulini demirəm. Axı həmin bina dilimizdəki hər sözün üstündə ürəyi nanə yarpağı kimi əsən dahi şairin adını daşıyan küçədə yerləşir.
Hə, indi isə elə bu “yazını” mərmər lövhənin üstündə həkk etdirmiş məmurların da arzu və istəyini təmin edə biləcək alternativ mətni təqdim edirəm:
“Azərbaycan Respublikasının Prezidenti
CƏNAB İLHAM ƏLİYEVİN
sərəncamı ilə 23-27 aprel 2013-cü il
tarixdə Füzuli küçəsinin genişləndirilməsi
məqsədilə 10.5 metr geriyə
sürüşdürülmüş, 18000 ton ağırlığında
tarixi-memarlıq abidəsi kimi
qeydiyyata alınmış yaşayış binası
Hacınski qardaşları tərəfindən
1908-ci ildə
inşa olunmuşdur”.
Vəssalam. Cümlədəki “18000 ton ağırlığında” ifadəsini dəyişib “ümumi çəkisi 18000 ton olan” şəklində vermək daha münasib olardı...
Əlbəttə, bu kiçik lövhənin arxasında böyük istehlakçı məqsədi və merkantel maraq, sadə şəkildə desək “çörək ağacı” aşıq-aşkar görünür. Amma, ancaq, lakin və fəqət... Bu cür məsuliyyətsiz, savadsız, başdansovdu “yazının” bir adı var: BİABIRÇILIQ...
Öz şəxsi maraqlarınız naminə dilimizi korlamayın, cənablar. “Dilbilən” olmaq hələ “dili bilən” olmaq deyil. Çalışın yanınızda dili bilənlər olsun.
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 31-05-2020 11:20 | Bölmə: Firuz MUSTAFA
Bakının gur yerlərindən birində xalq arasında “sürüşdürülən bina” kimi tanınan bir tarixi-memarlıq abidəsi var. Bəli, söhbət Füzuli küçəsində yerləşən məşhur binadan gedir. Bir neçə il əvvəl həmin bina öz əzəli yerindən tərpədilərək bir neçə metr kənara doğru “itələnmişdir”. Hər gün o binanın önündən minlərlə insan keçir.
İndiki halda söhbət nə o binanın şərəfli tarixindən, nə təmirinin keyfiyyətindən, nə də bahalı bərpasından gedir. Söhbətin məğzi, mövzusu əslində çox “xırda” bir məsələ ilə bağlıdır. Bu “xırda” məsələnin kökündə, yumşaq şəkildə ifadə etməyə çalışsam, bizim doğma dilimizə laqeydlik, biganəlik, etinasızlıq dayanır.
Ortaya təbii olaraq belə bir sual çıxır: bina hara, dil məsələsi hara? Yaxşı sualdır. İş burasındadır ki, haqqında söhbət açılan binanın yaxasından bir lövhə asılıb və həmin lövhədə cəmi bir cümlədən ibarət olan çox əcaib-qəraib bir mətn yazılıb. Gəlin əvvəlcə həmin “mətnlə” tanış olaq:
“Azərbaycan Respublikasının Prezidenti
CƏNAB İLHAM ƏLİYEVİN
sərəncamı ilə 1908-ci ildə
Hacınski qardaşları tərəfindən
inşa olunmuş 18000 ton ağırlığında
tarixi-memarlıq abidəsi kimi
qeydiyyata alınmış yaşayış binası
Füzuli küçəsinin genişləndirilməsi
məqsədilə 23+27 aprel 2013-cü il
tarixdə 10.5 metr geriyə
sürüşdürülmüşdür”.
Bu bir cümləlik məlumatın elə ilk söz və ifadələrini oxuyarkən, indiki “jurnalistlərin” və jurnalistikanın tez-tez istifadə etdiyi bir söz yada düşür: şok. Hələ şok bir yana, sanki adamı üstəlik “tok” da vurur. Necə yəni “Azərbaycan Respublikasının Prezidenti CƏNAB İLHAM ƏLİYEVİN sərəncamı ilə 1908-ci ildə Hacınski qardaşları tərəfindən inşa olunmuş” bina? Bu nə deməkdir? Bu hansı dilin “məhsuludur”? Hələ orasını demirik ki, “18000 ton ağırlığında tarixi memarlıq abidəsi kimi qeydiyyata alınmış” söz birləşməsinin “açmasını” kimin verəcəyi də sual altındadır.
Əslində bu bir cümlənin “siqləti” haqqında çox şey yazmaq olar. Amma oxucuların qızıldan qiymətli vaxtını almaq istəmədiyim üçün, siyasətçilər demiş, birbaşa konstruktiv təklifə keçmək istəyirəm. İndi gəlin, təqdim edilən cümlənin quruluşunu bir az dəyişib “adam dilində” birlikdə “tərtib” edək.
Birinci variant:
“1908-ci ildə
Hacınski qardaşları tərəfindən
inşa olunmuş 18000 ton ağırlığında
tarixi-memarlıq abidəsi kimi
qeydiyyata alınmış yaşayış binası
Füzuli küçəsinin genişləndirilməsi
məqsədilə Azərbaycan Respublikasının Prezidenti
CƏNAB İLHAM ƏLİYEVİN
sərəncamı ilə 23+27 aprel 2013-cü il
tarixdə 10.5 metr geriyə
sürüşdürülmüşdür”.
Əgər hiss etdinizsə, bu cümlədə də “nəsə” bir “çatışmazlıq” vardır. Elə isə digər bir variantı təklif etmək olar:
“Hacınski qardaşları tərəfindən 1908-ci ildə inşa olunmuş 18000 ton ağırlığında tarixi-memarlıq abidəsi kimi qeydiyyata alınmış yaşayış binası Füzuli küçəsinin genişləndirilməsi məqsədilə Azərbaycan Respublikasının Prezidenti CƏNAB İLHAM ƏLİYEVİN sərəncamı ilə 23+27 aprel 2013-cü il tarixdə 10.5 metr geriyə
sürüşdürülmüşdür”.
Əlbəttə, yalnız “lövhədə” istifadə olunmuş leksemlərə istinadən yazılmış bu “mətn”də də çatışmazlıq var.
Amma “ehtiyatda” başqa variantlar da var. Allaha şükür, bizim zəngin dilimiz ən mürəkkəb fikri belə ifarə etməyə qadirdir.
Bu kiçik mətnin baş-ayaq qurulmuş strukturundan hiss olunur ki, “lövhəni” hazırlayan və ya hazırladan şanlı məmurlar bütün “intellektual” güclərini səfərbər edərək, nəyin bahasına olursa-olsun dövlət rəhbərinin adını cümlənin əvvəlində işlətməyə çalışıblar. Çalışıblar və çaşıblar. İstəkləri və istədikləri alınmayıb. Halbuki onların ürəklərindən keçən fikri ifadə edə biləcək kifayət qədər “variantlar” tapmaq olardı. Sadəcə, bunun üçün bir az baş işlətmək lazım idi. İndi mən həmin variantlardan birini sizə təqdim edirəm. Və rica edirəm ki, Allah xatirinə, o lövhədəki mətni tezliklə dəyişin. Belə bir “lövhəni” şəhərin düz ortasındakı gözəl bir binanın yaxasından asmaq həm onu inşa edənlərin, həm onun bərpasını və yerinin dəyişdirilməsini təşkil edənlərin adına təhqirdir. Hələ Füzulini demirəm. Axı həmin bina dilimizdəki hər sözün üstündə ürəyi nanə yarpağı kimi əsən dahi şairin adını daşıyan küçədə yerləşir.
Hə, indi isə elə bu “yazını” mərmər lövhənin üstündə həkk etdirmiş məmurların da arzu və istəyini təmin edə biləcək alternativ mətni təqdim edirəm:
“Azərbaycan Respublikasının Prezidenti
CƏNAB İLHAM ƏLİYEVİN
sərəncamı ilə 23-27 aprel 2013-cü il
tarixdə Füzuli küçəsinin genişləndirilməsi
məqsədilə 10.5 metr geriyə
sürüşdürülmüş, 18000 ton ağırlığında
tarixi-memarlıq abidəsi kimi
qeydiyyata alınmış yaşayış binası
Hacınski qardaşları tərəfindən
1908-ci ildə
inşa olunmuşdur”.
Vəssalam. Cümlədəki “18000 ton ağırlığında” ifadəsini dəyişib “ümumi çəkisi 18000 ton olan” şəklində vermək daha münasib olardı...
Əlbəttə, bu kiçik lövhənin arxasında böyük istehlakçı məqsədi və merkantel maraq, sadə şəkildə desək “çörək ağacı” aşıq-aşkar görünür. Amma, ancaq, lakin və fəqət... Bu cür məsuliyyətsiz, savadsız, başdansovdu “yazının” bir adı var: BİABIRÇILIQ...
Öz şəxsi maraqlarınız naminə dilimizi korlamayın, cənablar. “Dilbilən” olmaq hələ “dili bilən” olmaq deyil. Çalışın yanınızda dili bilənlər olsun.
Müəllifin bütün yazıları - Firuz MUSTAFA
Bölməyə aid digər xəbərlər
29-07-2020, 09:23
Firuz MUSTAFA - Türk və hindu dillərinin kök yaxınlığı haqda... - Firuz Mustafa yazır
4-07-2020, 01:05
Firuz MUSTAFA - Rejissor Mərahim Fərzəlibəyovun əmək kitabçası… - Firuz Mustafa yazır
1-07-2020, 20:38
Firuz MUSTAFA - Oljas Süleymenov: “Azərbaycan həmişə ürəyimdədir...” - Firuz Mustafa yazır
Qüdrət Həsənquliyevin fikrincə, Tramp görsə ki, Ukrayna qalib gəlir, Rusiyaya təkcə siyasi yox, hərbi dəstək də verəcək
"Xalq qəzeti"nin şöbə müdiri deyir ki, ömrü boyu özünü axtaran, dəfələrlə yanından ötüb keçən o qədər insan var ki
Nadir Azməmmədov: “Təəssüf ki, indi rejissor olmaq, kino və serial çəkmək adiləşib, bəzən bunun məsuliyyətini dərk etmirlər”
Türkiyədə yaşayan Əməkdar artist deyir ki, siyasilərin illərlə həllinə çalışdığı hansısa bir məsələni bəzən uğurlu bir musiqi əsəri həll edə bilər
Qüdrət Həsənquliyev: “Düşmənçiliyə son qoymaq üçün ədalətli sülhə nail olmaq gərəkdir. Bunun üçün ya tərəflər 1991-ci ilin sərhədləri çərçivəsində bir-birinin ərazi bütövlüyünü tanıyır, ya da ərazi mübadiləsinə gedirlər. Amma indiki mərhələdə bu, az inandırıcı görünür”
