18:03 / 27-10-2025
Qırıcılarımız Bakı səmasında - Video
17:51 / 27-10-2025
Ukraynadan daha 30 uşaq reabilitasiya üçün Azərbaycana gətirilib
17:36 / 27-10-2025
Rəqqasə: “Zalımların o dünyada yanmasının nə xeyri var?”
17:26 / 27-10-2025
Nobel mükafatını ən çox hansı ölkənin təmsilçiləri alıb? - Siyahı
16:57 / 27-10-2025
1500 illik qızıl sikkə xəzinəsi tapılıb
16:45 / 27-10-2025
İran: Rusiyadan “S-400” tələb etməmişik
16:37 / 27-10-2025
Prezident səfirləri geri çağırıb - Yeni təyinatlar - (Yenilənib)
16:28 / 27-10-2025
Bu şəxslərin maaşı qalxıb - Siyahı
16:17 / 27-10-2025
Ramiz Mehdiyevin Rusiyaya yazdığı gizli məktub üzə çıxıb - Fotofakt
16:11 / 27-10-2025
ASC-də nöqsanlar aşkar edilib
15:58 / 27-10-2025
Bakıda və Abşeronda güclü külək olacaq - Xəbərdarlıq
15:47 / 27-10-2025
"Üzeyir Hacıbəyli Mükafatı" müsabiqəsi elan olunub
15:29 / 27-10-2025
Ölkədən çıxışın bloklanmasını daha br qurumdan yoxlamaq mümkün olacaq
15:19 / 27-10-2025
Sel olacaq - Xəbərdarlıq
15:16 / 27-10-2025
Pokrovskda qanlı döyüşlər davam edir
15:04 / 27-10-2025
UNO hesab edilən kometa Yerə doğru istiqamət götürəcək - Foto
14:52 / 27-10-2025
Zabil Qəhrəmanovun həbsindən şikayəti verilib
14:40 / 27-10-2025
İki məşhurun rəsm əsəri satışa çıxarılıb - Fotolar
14:30 / 27-10-2025
Laçın şəhərində əmək yarmarkası keçiriləcək
14:24 / 27-10-2025
Türkiyə xarici işlər nazirinin müavini Azərbaycana gəlib
13:18 / 27-10-2025
Döyüş filmi kimi çəkiblər, amma...
13:10 / 27-10-2025
Audiovizual Şura MTV kanalı ilə bağlı protokol tərtib edib
13:08 / 27-10-2025
Bağçalara işə qəbul üzrə keçid balları müəyyən olunub
12:37 / 27-10-2025
Rusiyada tələbə xanımlara hamiləlik müavinəti veriləcək
12:36 / 27-10-2025
Sabah hava necə olacaq? - Proqnoz
12:31 / 27-10-2025
Saleh Səmədovun rəis oğlunu vəzifədən uzaqlaşdırıblar
12:30 / 27-10-2025
Ukrayna ordusu bir kəndi işğaldan azad edib
12:22 / 27-10-2025
Azərbaycanın Yaxın Şərq həmləsi: Vaşinqtondan dəstək var
11:29 / 24-10-2025
Paşinyan Erməni Apostol Kilsəsini Azərbaycanla sülhə təhlükə görür
13:40 / 23-10-2025
Xocalıya növbəti köç karvanı gedib - (Yenilənib) - Fotolar
14:48 / 25-10-2025
Sədr postu uğrunda mübarizə ata-oğul qarşıdurmasına səbəb olub
12:35 / 24-10-2025
Sülh savaşı - Zahid Oruc yazır
19:39 / 22-10-2025
Azərbaycan və Ermənistan nümayəndələri Yerevanda görüşüblər - Fotolar
17:50 / 23-10-2025
On yeddi mindən çox müəllimin maaşı artacaq
14:16 / 23-10-2025
Hərbi ekspert: Azərbaycan Cənubi Qafqazda sabitliyi təmin edən əsas aktordur
17:14 / 24-10-2025
Dövlət Agentliyinin rəisi vəzifədən azad olunub - Yeni təyinat - (Yenilənib)
15:34 / 23-10-2025
Ərdoğan və Netanyahunun yeni döyüş meydanı - Kipr
18:00 / 25-10-2025
Anar Əsədlidən 4 şikayətçi var
23:17 / 25-10-2025
Vəkil Zabil Qəhrəmanov həbs olunub
Bu cür “yazının” bir adı var: biabırçılıq
Tarix: 31-05-2020 11:20 | Bölmə: Firuz MUSTAFA
Bakının gur yerlərindən birində xalq arasında “sürüşdürülən bina” kimi tanınan bir tarixi-memarlıq abidəsi var. Bəli, söhbət Füzuli küçəsində yerləşən məşhur binadan gedir. Bir neçə il əvvəl həmin bina öz əzəli yerindən tərpədilərək bir neçə metr kənara doğru “itələnmişdir”. Hər gün o binanın önündən minlərlə insan keçir.
İndiki halda söhbət nə o binanın şərəfli tarixindən, nə təmirinin keyfiyyətindən, nə də bahalı bərpasından gedir. Söhbətin məğzi, mövzusu əslində çox “xırda” bir məsələ ilə bağlıdır. Bu “xırda” məsələnin kökündə, yumşaq şəkildə ifadə etməyə çalışsam, bizim doğma dilimizə laqeydlik, biganəlik, etinasızlıq dayanır.
Ortaya təbii olaraq belə bir sual çıxır: bina hara, dil məsələsi hara? Yaxşı sualdır. İş burasındadır ki, haqqında söhbət açılan binanın yaxasından bir lövhə asılıb və həmin lövhədə cəmi bir cümlədən ibarət olan çox əcaib-qəraib bir mətn yazılıb. Gəlin əvvəlcə həmin “mətnlə” tanış olaq:
“Azərbaycan Respublikasının Prezidenti
CƏNAB İLHAM ƏLİYEVİN
sərəncamı ilə 1908-ci ildə
Hacınski qardaşları tərəfindən
inşa olunmuş 18000 ton ağırlığında
tarixi-memarlıq abidəsi kimi
qeydiyyata alınmış yaşayış binası
Füzuli küçəsinin genişləndirilməsi
məqsədilə 23+27 aprel 2013-cü il
tarixdə 10.5 metr geriyə
sürüşdürülmüşdür”.
Bu bir cümləlik məlumatın elə ilk söz və ifadələrini oxuyarkən, indiki “jurnalistlərin” və jurnalistikanın tez-tez istifadə etdiyi bir söz yada düşür: şok. Hələ şok bir yana, sanki adamı üstəlik “tok” da vurur. Necə yəni “Azərbaycan Respublikasının Prezidenti CƏNAB İLHAM ƏLİYEVİN sərəncamı ilə 1908-ci ildə Hacınski qardaşları tərəfindən inşa olunmuş” bina? Bu nə deməkdir? Bu hansı dilin “məhsuludur”? Hələ orasını demirik ki, “18000 ton ağırlığında tarixi memarlıq abidəsi kimi qeydiyyata alınmış” söz birləşməsinin “açmasını” kimin verəcəyi də sual altındadır.
Əslində bu bir cümlənin “siqləti” haqqında çox şey yazmaq olar. Amma oxucuların qızıldan qiymətli vaxtını almaq istəmədiyim üçün, siyasətçilər demiş, birbaşa konstruktiv təklifə keçmək istəyirəm. İndi gəlin, təqdim edilən cümlənin quruluşunu bir az dəyişib “adam dilində” birlikdə “tərtib” edək.
Birinci variant:
“1908-ci ildə
Hacınski qardaşları tərəfindən
inşa olunmuş 18000 ton ağırlığında
tarixi-memarlıq abidəsi kimi
qeydiyyata alınmış yaşayış binası
Füzuli küçəsinin genişləndirilməsi
məqsədilə Azərbaycan Respublikasının Prezidenti
CƏNAB İLHAM ƏLİYEVİN
sərəncamı ilə 23+27 aprel 2013-cü il
tarixdə 10.5 metr geriyə
sürüşdürülmüşdür”.
Əgər hiss etdinizsə, bu cümlədə də “nəsə” bir “çatışmazlıq” vardır. Elə isə digər bir variantı təklif etmək olar:
“Hacınski qardaşları tərəfindən 1908-ci ildə inşa olunmuş 18000 ton ağırlığında tarixi-memarlıq abidəsi kimi qeydiyyata alınmış yaşayış binası Füzuli küçəsinin genişləndirilməsi məqsədilə Azərbaycan Respublikasının Prezidenti CƏNAB İLHAM ƏLİYEVİN sərəncamı ilə 23+27 aprel 2013-cü il tarixdə 10.5 metr geriyə
sürüşdürülmüşdür”.
Əlbəttə, yalnız “lövhədə” istifadə olunmuş leksemlərə istinadən yazılmış bu “mətn”də də çatışmazlıq var.
Amma “ehtiyatda” başqa variantlar da var. Allaha şükür, bizim zəngin dilimiz ən mürəkkəb fikri belə ifarə etməyə qadirdir.
Bu kiçik mətnin baş-ayaq qurulmuş strukturundan hiss olunur ki, “lövhəni” hazırlayan və ya hazırladan şanlı məmurlar bütün “intellektual” güclərini səfərbər edərək, nəyin bahasına olursa-olsun dövlət rəhbərinin adını cümlənin əvvəlində işlətməyə çalışıblar. Çalışıblar və çaşıblar. İstəkləri və istədikləri alınmayıb. Halbuki onların ürəklərindən keçən fikri ifadə edə biləcək kifayət qədər “variantlar” tapmaq olardı. Sadəcə, bunun üçün bir az baş işlətmək lazım idi. İndi mən həmin variantlardan birini sizə təqdim edirəm. Və rica edirəm ki, Allah xatirinə, o lövhədəki mətni tezliklə dəyişin. Belə bir “lövhəni” şəhərin düz ortasındakı gözəl bir binanın yaxasından asmaq həm onu inşa edənlərin, həm onun bərpasını və yerinin dəyişdirilməsini təşkil edənlərin adına təhqirdir. Hələ Füzulini demirəm. Axı həmin bina dilimizdəki hər sözün üstündə ürəyi nanə yarpağı kimi əsən dahi şairin adını daşıyan küçədə yerləşir.
Hə, indi isə elə bu “yazını” mərmər lövhənin üstündə həkk etdirmiş məmurların da arzu və istəyini təmin edə biləcək alternativ mətni təqdim edirəm:
“Azərbaycan Respublikasının Prezidenti
CƏNAB İLHAM ƏLİYEVİN
sərəncamı ilə 23-27 aprel 2013-cü il
tarixdə Füzuli küçəsinin genişləndirilməsi
məqsədilə 10.5 metr geriyə
sürüşdürülmüş, 18000 ton ağırlığında
tarixi-memarlıq abidəsi kimi
qeydiyyata alınmış yaşayış binası
Hacınski qardaşları tərəfindən
1908-ci ildə
inşa olunmuşdur”.
Vəssalam. Cümlədəki “18000 ton ağırlığında” ifadəsini dəyişib “ümumi çəkisi 18000 ton olan” şəklində vermək daha münasib olardı...
Əlbəttə, bu kiçik lövhənin arxasında böyük istehlakçı məqsədi və merkantel maraq, sadə şəkildə desək “çörək ağacı” aşıq-aşkar görünür. Amma, ancaq, lakin və fəqət... Bu cür məsuliyyətsiz, savadsız, başdansovdu “yazının” bir adı var: BİABIRÇILIQ...
Öz şəxsi maraqlarınız naminə dilimizi korlamayın, cənablar. “Dilbilən” olmaq hələ “dili bilən” olmaq deyil. Çalışın yanınızda dili bilənlər olsun.
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 31-05-2020 11:20 | Bölmə: Firuz MUSTAFA
Bakının gur yerlərindən birində xalq arasında “sürüşdürülən bina” kimi tanınan bir tarixi-memarlıq abidəsi var. Bəli, söhbət Füzuli küçəsində yerləşən məşhur binadan gedir. Bir neçə il əvvəl həmin bina öz əzəli yerindən tərpədilərək bir neçə metr kənara doğru “itələnmişdir”. Hər gün o binanın önündən minlərlə insan keçir.
İndiki halda söhbət nə o binanın şərəfli tarixindən, nə təmirinin keyfiyyətindən, nə də bahalı bərpasından gedir. Söhbətin məğzi, mövzusu əslində çox “xırda” bir məsələ ilə bağlıdır. Bu “xırda” məsələnin kökündə, yumşaq şəkildə ifadə etməyə çalışsam, bizim doğma dilimizə laqeydlik, biganəlik, etinasızlıq dayanır.
Ortaya təbii olaraq belə bir sual çıxır: bina hara, dil məsələsi hara? Yaxşı sualdır. İş burasındadır ki, haqqında söhbət açılan binanın yaxasından bir lövhə asılıb və həmin lövhədə cəmi bir cümlədən ibarət olan çox əcaib-qəraib bir mətn yazılıb. Gəlin əvvəlcə həmin “mətnlə” tanış olaq:
“Azərbaycan Respublikasının Prezidenti
CƏNAB İLHAM ƏLİYEVİN
sərəncamı ilə 1908-ci ildə
Hacınski qardaşları tərəfindən
inşa olunmuş 18000 ton ağırlığında
tarixi-memarlıq abidəsi kimi
qeydiyyata alınmış yaşayış binası
Füzuli küçəsinin genişləndirilməsi
məqsədilə 23+27 aprel 2013-cü il
tarixdə 10.5 metr geriyə
sürüşdürülmüşdür”.
Bu bir cümləlik məlumatın elə ilk söz və ifadələrini oxuyarkən, indiki “jurnalistlərin” və jurnalistikanın tez-tez istifadə etdiyi bir söz yada düşür: şok. Hələ şok bir yana, sanki adamı üstəlik “tok” da vurur. Necə yəni “Azərbaycan Respublikasının Prezidenti CƏNAB İLHAM ƏLİYEVİN sərəncamı ilə 1908-ci ildə Hacınski qardaşları tərəfindən inşa olunmuş” bina? Bu nə deməkdir? Bu hansı dilin “məhsuludur”? Hələ orasını demirik ki, “18000 ton ağırlığında tarixi memarlıq abidəsi kimi qeydiyyata alınmış” söz birləşməsinin “açmasını” kimin verəcəyi də sual altındadır.
Əslində bu bir cümlənin “siqləti” haqqında çox şey yazmaq olar. Amma oxucuların qızıldan qiymətli vaxtını almaq istəmədiyim üçün, siyasətçilər demiş, birbaşa konstruktiv təklifə keçmək istəyirəm. İndi gəlin, təqdim edilən cümlənin quruluşunu bir az dəyişib “adam dilində” birlikdə “tərtib” edək.
Birinci variant:
“1908-ci ildə
Hacınski qardaşları tərəfindən
inşa olunmuş 18000 ton ağırlığında
tarixi-memarlıq abidəsi kimi
qeydiyyata alınmış yaşayış binası
Füzuli küçəsinin genişləndirilməsi
məqsədilə Azərbaycan Respublikasının Prezidenti
CƏNAB İLHAM ƏLİYEVİN
sərəncamı ilə 23+27 aprel 2013-cü il
tarixdə 10.5 metr geriyə
sürüşdürülmüşdür”.
Əgər hiss etdinizsə, bu cümlədə də “nəsə” bir “çatışmazlıq” vardır. Elə isə digər bir variantı təklif etmək olar:
“Hacınski qardaşları tərəfindən 1908-ci ildə inşa olunmuş 18000 ton ağırlığında tarixi-memarlıq abidəsi kimi qeydiyyata alınmış yaşayış binası Füzuli küçəsinin genişləndirilməsi məqsədilə Azərbaycan Respublikasının Prezidenti CƏNAB İLHAM ƏLİYEVİN sərəncamı ilə 23+27 aprel 2013-cü il tarixdə 10.5 metr geriyə
sürüşdürülmüşdür”.
Əlbəttə, yalnız “lövhədə” istifadə olunmuş leksemlərə istinadən yazılmış bu “mətn”də də çatışmazlıq var.
Amma “ehtiyatda” başqa variantlar da var. Allaha şükür, bizim zəngin dilimiz ən mürəkkəb fikri belə ifarə etməyə qadirdir.
Bu kiçik mətnin baş-ayaq qurulmuş strukturundan hiss olunur ki, “lövhəni” hazırlayan və ya hazırladan şanlı məmurlar bütün “intellektual” güclərini səfərbər edərək, nəyin bahasına olursa-olsun dövlət rəhbərinin adını cümlənin əvvəlində işlətməyə çalışıblar. Çalışıblar və çaşıblar. İstəkləri və istədikləri alınmayıb. Halbuki onların ürəklərindən keçən fikri ifadə edə biləcək kifayət qədər “variantlar” tapmaq olardı. Sadəcə, bunun üçün bir az baş işlətmək lazım idi. İndi mən həmin variantlardan birini sizə təqdim edirəm. Və rica edirəm ki, Allah xatirinə, o lövhədəki mətni tezliklə dəyişin. Belə bir “lövhəni” şəhərin düz ortasındakı gözəl bir binanın yaxasından asmaq həm onu inşa edənlərin, həm onun bərpasını və yerinin dəyişdirilməsini təşkil edənlərin adına təhqirdir. Hələ Füzulini demirəm. Axı həmin bina dilimizdəki hər sözün üstündə ürəyi nanə yarpağı kimi əsən dahi şairin adını daşıyan küçədə yerləşir.
Hə, indi isə elə bu “yazını” mərmər lövhənin üstündə həkk etdirmiş məmurların da arzu və istəyini təmin edə biləcək alternativ mətni təqdim edirəm:
“Azərbaycan Respublikasının Prezidenti
CƏNAB İLHAM ƏLİYEVİN
sərəncamı ilə 23-27 aprel 2013-cü il
tarixdə Füzuli küçəsinin genişləndirilməsi
məqsədilə 10.5 metr geriyə
sürüşdürülmüş, 18000 ton ağırlığında
tarixi-memarlıq abidəsi kimi
qeydiyyata alınmış yaşayış binası
Hacınski qardaşları tərəfindən
1908-ci ildə
inşa olunmuşdur”.
Vəssalam. Cümlədəki “18000 ton ağırlığında” ifadəsini dəyişib “ümumi çəkisi 18000 ton olan” şəklində vermək daha münasib olardı...
Əlbəttə, bu kiçik lövhənin arxasında böyük istehlakçı məqsədi və merkantel maraq, sadə şəkildə desək “çörək ağacı” aşıq-aşkar görünür. Amma, ancaq, lakin və fəqət... Bu cür məsuliyyətsiz, savadsız, başdansovdu “yazının” bir adı var: BİABIRÇILIQ...
Öz şəxsi maraqlarınız naminə dilimizi korlamayın, cənablar. “Dilbilən” olmaq hələ “dili bilən” olmaq deyil. Çalışın yanınızda dili bilənlər olsun.
Müəllifin bütün yazıları - Firuz MUSTAFA
Bölməyə aid digər xəbərlər
29-07-2020, 09:23
Firuz MUSTAFA - Türk və hindu dillərinin kök yaxınlığı haqda... - Firuz Mustafa yazır
4-07-2020, 01:05
Firuz MUSTAFA - Rejissor Mərahim Fərzəlibəyovun əmək kitabçası… - Firuz Mustafa yazır
1-07-2020, 20:38
Firuz MUSTAFA - Oljas Süleymenov: “Azərbaycan həmişə ürəyimdədir...” - Firuz Mustafa yazır
ADP sədri ehtimal edir ki, “Tərtər işi” yaxşı araşdırılsa, onun da altından Mehdiyev və əlaltıları çıxacaq
Xalq artisti deyir ki, rəqqasların səhnə ömrü çox qısa olur. Bu az müddətdə uğur qazanmaq, əsl sənətkar kimi yetişmək üçün daha çox zəhmət çəkmək lazımıdır
Rus Dram Teatrının aktyoru deyir ki. bölgə teatrlarında diplomlu aktyor və rejissor tapmaq müşkül məsələdir
Qüdrət Həsənquliyevin fikrincə, Tramp görsə ki, Ukrayna qalib gəlir, Rusiyaya təkcə siyasi yox, hərbi dəstək də verəcək
"Xalq qəzeti"nin şöbə müdiri deyir ki, ömrü boyu özünü axtaran, dəfələrlə yanından ötüb keçən o qədər insan var ki
