23:11 / 18-03-2024
Ukrayna ordusu geri çəkilir
20:16 / 18-03-2024
Borrell ikibaşlı danışır
Professor: “Rusiya imperiya ambissiyalarından tədricən geri çəkilmək məcburiyyətində qalacaq” - Müsahibə
Tarix: 06-03-2020 19:34 | Bölmə: Müsahibə / Slayd
Professor: “Rusiya imperiya ambissiyalarından tədricən geri çəkilmək məcburiyyətində qalacaq”

Toğrul İsmayıl deyir ki, müasir Rusiya özünü Çar Rusiyası və SSRİ-nin davamçısı kimi görsə də, günümüzün geopolitik gerçəkliyi bunun mümkün olmayacağını ortaya çıxarır

Son vaxtlar Türkiyə Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin həllində fəallıq nümayiş etdirir. Prezident Ərdoğanın Bakı səfərində Qarabağ haqqında fikir ifadə etməsinin ardınca Ankarada Türkiyənin Xarici işlər naziri Çavuşoğlu Minsk qrupunun həmsədrləri və ATƏT sədrinin şəxsi nümayəndəsi Anje Kaspirşiki qəbul etdi. Ermənistan tərəfi isə bu görüşə görə narahatlığını gizlətmir.

Türkiyədə yaşayan azərbaycanlı professor Toğrul İsmayıl Reyting.az-ın suallarını cavablandırarkən deyib ki, Türkiyə Dağlıq Qarabağ məsələsində hər zaman Azərbaycanın yanında yer alıb:

- Türkiyə Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin həllində aktiv şəkildə işini davam etdirir. Təbii ki, Türkiyə öz ətrafındakı ölkələrdə sabitliyin olmasında maraqlıdır. Mütəffiq Azərbaycanla əməkdaşlığını həm də bu çərçivədə qurur. Qənaətimcə, Türkiyənin Qarabağ məsələsindəki aktivliyi son dövrlər Rusiyanın Azərbaycan üzərinə təzyiqinin artırılması ilə bağlıdır. Türkiyə bu səhnədə var olduğunu nümayiş etdirərək, Azərbaycanın yanında yer aldığını ifadə edir ki, bir növ tarazlıq yaransın. Yəni Azərbaycanın tək olmadığı bu şəkildə ifadə edilir.

- Türkiyə Qarabağ məsələsində fəallığını artıran kimi Rusiyanın Ermənistandakı səfiri Sergey Kopırkin KTMT-nin, Ermənistan və Rusiyanın təhlükəsizlik sahəsində əməkdaşlığının Ermənistan-Azərbaycan sərhədində sabitliyi təmin edə biləcəyini deyib. Bu iki məsələdə əlaqə varmı?

- Əlbəttə. Hər kəs şahmat taxtasındakı kimi oyununu oynayır, həmlələr müxtəlif yerlərdən ola bilər. Ancaq görünən odur ki, Rusiya bəzi məsələləri qəbul etmək məcburiyyətindədir. Başqa sözlə, Rusiya imperiya ambissiyalarından tədricən geri çəkilmək məcburiyyətində qalacaq. Bunu dərk etməsi lazımdır. Çünki Rusiya iqtisadi və texnoloji olaraq müasir dövrün nəbzini tuta bilmir. Bir sıra məsələlər isə güc yolu ilə həll edilmir.

- Bu proseslər müşahidə edilən ərəfədə Azərbaycan ordusunun hərbi təlimlərə başlamasını necə qiymətləndirirsiniz?

- Hesab edirəm ki, bu da prosesin tərkib hissəsidir. Əslində rəsmi böyük çərçivədə görmək lazımdır. Məsələyə kiçik çərçivədə baxmağımız doğru olmazdı. Rusiya həmlələrini artırır və buna adekvat olaraq qarşı həmlələrin artırılması lazım gəlir.

İdlibdəki məsələni də İdlib mənzərəsində görmək doğru deyil. Çünki burada başqa məsələlər də var. Məsələn, Liviyadakı proseslər, Qarabağ məsələsi gündəmdədir. Eləcə də, Qara dəniz, Krım məsələsi və digərləri var.

- Türkiyə ilə Rusiya anlaşması Qarabağ münaqişəsinin həllinə müsbət təsir göstərə bilərmi?

- İndiki mərhələdə təsir göstərməyəcək. Sonrakı mərhələni isə yaşayıb dəyərləndirmək olar. Yəni biz sonrakı mərhələdə nələrin baş verəcəyini görmədiyimiz üçün bunu ifadə etmək də çətindir.

Əslində, Rusiya xarici siyasətini dəyişdirmədikcə ciddi problemlərlə qarşı-qarşıya qalacaq.

Müasir Rusiya özünü Çar Rusiyası və SSRİ-nin davamı olaraq görür, odur ki, əvvəlki ambissiyalarla hərəkət etməyə çalışır. Amma tarixi həqiqət və günümüzün geopolitik gerçəkliyi bunun mümkün olmayacağını ortaya çıxarır.

Ukrayna böhranından əvvəl Rusiyada mütəxəssislər, hətta Kremlə yaxın ekspertlər Rusiyanın ciddi şəkildə iqtisadi islahatlar keçirib hər hansı bir münaqişədə aktiv olmamasını qeyd edirlər. Amma indi belə deyil. Rusiya bataqlığın içinə girib. Suriya bataqlığının maliyyə xərcləri də az deyil. Eyni zamanda Krımda və Ukraynada böyük maliyyə xərcləməli olur. Çünki orada da müharibə var, hərbi gücünü artırır.

Mərkəzi Afrika ölkələrində, Liviyada ruslar aktiv olmağa çalışır. Amma bunlar da böyük xərc tələb edir. “Rusiyanın iqtisadi durumu bu yükün ağırlığını qaldıra bilərmi” sualına cavab vermək çox çətindir. O səbəbdən də, yaxın gələcəkdə Rusiyanın bu cür məsələləri necə həll edəcəyini, iqtisadi böhranın öhdəsindən necə gələcəyini açıq deyə bilmirəm. Çünki açıq iqtisadi modelləri də yoxdur, bu, qapalı bir sistemdir.

Eyni zamanda Rusiya itkilərini gizlədir. Yəni nə qədər insan resursu, əsgər və ya zabit itirdiyi bəlli deyil. Bunları bilmədən nələrsə demək çətindir.

Türkiyə isə Rusiya ilə müqayisədə açıq cəmiyyətdir. Bir əsgər şəhid olsa, dərhal bilinir. Amma Rusiyada itkilər açıqlanmır. Bu cür informasiyaları bilmədikdə gələcək Rusiya haqqında danışmaq doğru olmazdı.

Reyting.az




Bölməyə aid digər xəbərlər
{sape_links}{sape_article}