09:47 / 06-07-2025
Azərbaycan ilə Ermənistan arasında sülh sazişinə mane olan səbəblər açıqlanıb - Foto
09:32 / 06-07-2025
Bu gün ali məktəblərə qəbul imtahanıdır
08:53 / 06-07-2025
Gəncin qətlində şübhəli şəxs saxlanılıb
18:09 / 05-07-2025
Mingəçevirdə iki qayıq toqquşub - Beş nəfər xəsarət alıb
14:30 / 05-07-2025
Sabah yağış yağacaq
14:16 / 05-07-2025
Akademik Yusif Məmmədəliyevin 120 illiyi qeyd ediləcək - Sərəncam
12:19 / 05-07-2025
“AzerGold”-un qiymətli metal satışından gəlirləri artıb
12:09 / 05-07-2025
Beş kollecə direktor təyin ediblər - Siyahı
12:04 / 05-07-2025
Sadiq Qurbanov: “Xankəndidə keçirilən ECO Zirvəsi Azərbaycanın qələbəsidir”
10:36 / 05-07-2025
DTX-nin Akademiyasında növbəti məzun buraxılışı olub - Video
10:35 / 05-07-2025
Türkiyəyə güclü qar yağıb
10:31 / 05-07-2025
Kürdə boğulan 19 yaşlı gəncin meyiti tapılıb
10:09 / 05-07-2025
Azərbaycanlı “qanuni oğru”lar barədə qərar verilib
09:26 / 05-07-2025
Aşura günü ilə bağlı qanvermə aksiyası başlayıb
19:49 / 04-07-2025
Şəmkirdə üç uşaq göldə batıb - Yenilənib
19:48 / 04-07-2025
İran prezidenti Qarabağa gəlib - (Yenilənib)
19:46 / 04-07-2025
Qərbi Azərbaycana qayıdışın hüquqi əsasları müzakirə olunub - Fotolar
19:14 / 04-07-2025
Ərdoğanı Füzulidən yola salıblar - (Yenilənib) - Foto
18:42 / 04-07-2025
İlham Əliyevlə İran prezidenti arasında görüş olub - Fotolar (Yenilənib)
18:35 / 04-07-2025
Ukrayna və ABŞ prezidentləri telefonla danışıblar
18:25 / 04-07-2025
Müsavat Rusiya səfirliyi qarşısında aksiya keçirmək istəyir
18:19 / 04-07-2025
DTX-nın saxladığı sabiq diplomatın məhkəməsi başlayıb
18:01 / 04-07-2025
Ali Məhkəmə inzibati mübahisələrə dair işlərlə bağlı qərar qəbul edib
17:42 / 04-07-2025
Şavkat Mirziyoyevin Azərbaycana səfəri başa çatıb
17:21 / 04-07-2025
Deputatlar daha 15 qanuna dəyişiklik edəcək - Siyahı
17:05 / 04-07-2025
Fransada “səssiz etiraz”: ABŞ demokratiyasına şübhə ilə yanaşırlar
16:59 / 04-07-2025
Sadır Japarovun Azərbaycana səfəri başa çatıb
16:33 / 04-07-2025
ECO-nun növbəti sammiti İranda keçiriləcək
16:31 / 04-07-2025
Ərdoğan ilə Pezeşkian Xankəndidə görüşüblər
16:20 / 04-07-2025
Meyxanaçı azadlığa buraxılıb
13:01 / 01-07-2025
Ərdoğan “ikinci vətən”indən niyə küsüb?
13:16 / 02-07-2025
Mədəniyyət nazirinə kulturoloji tövsiyə - Akif Əli yazır
14:40 / 03-07-2025
İlham Əliyev Qarabağa səfər edib - (Yenilənib+) - Fotolar
19:48 / 04-07-2025
İran prezidenti Qarabağa gəlib - (Yenilənib)
12:16 / 02-07-2025
Cəlaloğlu: Güzəştə getsək, Rusiya daha ağır şərtlərlə üstümüzə gələcək
10:26 / 02-07-2025
Azərbaycana qarşı mənəvi-siyasi strategiya: Rusiya nəyə nail olmaq istəyir?
14:53 / 01-07-2025
Təkrar sertifikatlaşdırma: 2006 müəllim keçid balını toplaya bilməyib
15:33 / 02-07-2025
Rusiya daha da aqressivləşir
17:18 / 02-07-2025
Daha üç şəhidimizin dəfn mərasimi olacaq - Fotolar
16:55 / 02-07-2025
Professor: Rusiya başını itirmiş ayı kimi davranır
00:12 / 02-07-2025
Azərbaycan diasporunun lideri sərbəst buraxılıb - (Yenilənib)
Politoloq: “Ermənistanda görüntü yaranıb ki, guya Qarabağ onlarındır. Əslində isə…” - Müsahibə
Tarix: 25-04-2020 20:02 | Bölmə: Müsahibə / Slayd
Zərdüşt Əlizadə deyir ki, Dağlıq Qarabağ münaqişəsini Rusiya başlayıb, onlar idarə edir, konflikti məhz o qızışdırır, o da soyudur. Bu halda Rusiyanın vasitəçiliyi ilə aparılan danışıqlardan müsbət nəticə gözləməyə dəyməz
Koronavirus (COVID-19) pandemiyası dünya ölkələrini təkcə iqtisadi deyil, həm də siyasi yöndən geri salıb. Beynəlxalq əhəmiyyətli tədbirlər ertələnib, canlı təmaslar dayandırılıb. Hətta Dağlıq Qarabağ problemi ilə bağlı müzakirələr də virtual məkana daşınıb.
Politoloq Zərdüşt Əlizadə Reyting.az-a müsahibəsində həm dünyanı təhdid edən COVID-19 pandemiyası ilə bağlı bəzi dövlətlərin bir-birlərini ittiham etməsindən, həm də Azərbaycanın ən böyük problemi olan Dağlıq Qarabağa dair Xarici işlər nazirlərinin son virtual müzakirələrdən söz açıb:
- Dağlıq Qarabağ danışıqlarının virtual və ya real formada aparılmasının, fikrimcə, əhəmiyyəti yoxdur. Əsas söhbət mahiyyətdə olmalıdır. Azərbaycan və Ermənistanın Rusiyanın vasitəçiliyi ilə apardıqları danışıqların hansı nəticəsi ola bilər? Bəllidir ki, bu münaqişəni Rusiya başlayıb, onlar idarə edir, konflikti məhz o qızışdırır, o da soyudur. Bu halda danışıqlardan müsbət mənada nə gözləyə bilərik? Əgər müsbət nəsə gözləyiriksə, bu o deməkdir ki, münaqişənin mahiyyəti barədə təsəvvürümüz yoxdur.
Mən münaqişənin mahiyyətini qanıram, bu mövzuda yüzlərlə məqalə yazmışam. Fikirlərimi rusların, diplomatların və ermənilərin də üzünə demişəm. Yəni danışıqlardan nəticə gözləmirəm.
- Sizcə bu formatda - Minsk qrupu həmsədrilərinin iştirakı ilə Qarabağ danışıqlarına ehtiyac varmı? Azərbaycan nə etməlidir? Bəlkə bu danışıqlardan imtina edib başqa formatlar düşünməli, mümkün olarsa, digər dövlətlər də prosesə cəlb olunmalıdır? Təklifiniz nədir?
- Münaqişə kimə xeyirdir? Bunun cavabını tapmaqla həm də çıxış yolları haqqında düşünmək olar.
Bəli, Qarabağ münaqişəsi Rusiyaya xeyirdir. Eləcə də Qərbə xeyirdir. Son 30 ilə - münaqişə dövründə baxın, görün nə qədər insan, məmur varlanıb. Bu münaqişə yalnız xalqların xeyrinə deyil. Bu münaqişə erməni xalqını Rusiyanın vassalı edib.
Mənim düşüncəm belədir ki, bu dalandan çıxmaq üçün bizə barışıq lazımdır. Ancaq Rusiya başda olmaqla, bu barışığa imkan vermirlər.
Ermənistanda türk və azərbaycanlılara qarşı nifrət təlqin edilir. Bizdə də əks reaksiya olaraq erməni xalqına nifrət aşılanır. Nəticə olaraq biz Qarabağsız yaşayırıq.
Ermənistanda görüntü yaranıb ki, guya Qarabağ onlarındır. Əslində belə deyil, Qarabağ rusların əlindədir. Qarabağda separatçıların keçirdiyi son “seçki” də bunu göstərdi. Faktiki olaraq Paşinyan heç nə edə bilmədi. Separatçıların yeni “prezidenti” Araik Arutyunyan rusların nökəridir..
- Minsk qrupu formatında danışıqlar aparılmalıdır, yoxsa bundan imtina etmək və başqa fomatlar barəsində düşünmək lazımdır?
- Yox, bu fomatdan çıxmaq səhv olardı. Minsk qrupundakı böyük dövlətlərin hər biri öz maraq və mənafeyini güdür. Onlar heç bizi adam saymırlar. Onlar özlərinin iqtisadi, siyasi və geosiyasi maraqlarını güdürlər. Və buna görə də onlardan incimək lazım deyil.
Əksinə, çox yaxşı haldır ki, Fransa gəlib Minsk qrupuna soxuldu və indi də öz mənafeyini Cənubi Qafqazda bu formatda iştirakı hesabına həyata keçirməyə çalışır.
ABŞ nə yaxşı ki, gəlib Minsk qrupunda daxil oldu, müəyyən qədər Rusiyanı sıxışdırdı. Sözsüz ki, bu format əsasında da özünün siyasi və iqtisadi maraqlarını qoruyur.
Rusiya da ənənəvi siyasətinə sadiq qalaraq, münaqişə tərəfləri olan xalqları zamanında münaqişəyə cəlb etməklə öz təsirini saxlayır.
İndi barışıq lazımdır. Bunun üçün xalqların siyasi şüuru dəyişilməlidir. Bunu isə həmin xalqların ziyalıları etməlidir.
Avropa nümunəsinə baxıb çoxlu uğurlu modellər tapmaq olar, hansı ki, düşmən olan xalqlar barışıb və dinc yaşayırlar. Məsələn, finlərlə isveçlilər barışıb və ortaya Aland modeli qoyulub. İndi də bəy balası kimi yaşayır, ildə adambaşına gəlir 30 min avrodur. Bizdə, Ermənistanda bu baxımdan durum necədir?
Habelə başqa nümunələrə də baxmaq olar.
Almanlar və fransızlar qatı düşmən idi, indi dostdur. Eləcə də polyaklarla almanlar düşmən xalqlar idi. Yəni şüur dəyişməlidir. Çıxış yolları, nümunələr çoxdur.
- Sizcə, postkoronavirus dövrü dünyaya nə vəd edir? Artıq bəzi ölkələr koronavirusun ilk yayıldığı Çini virusla bağlı ilkin məlumatları dünya ictimaiyyətindən gizlətməkdə ittiham edib, bu ölkəyə qarşı yüksək məbləğdə təzminat davasının anonsunu verirlər. Bu tələblər dünyada yeni siyasi-diplomatik gərginlik yarada bilərmi?
- Hərbi-siyasi gərginlik gözləmirəm. Çin o qədər böyükdür ki, ona heç nə edə bilməzlər. Mən, 1950-ci illərdə Çinin zəif vaxtlarını görmüşəm. Təsəvvür edin ki, o dövrdə ABŞ təyyarələri gəlib Çinin hava məkanını pozur, saatlarla uçuşlar edir, fotolar çəkirdilər. Yəni açıq həyasızlıq edirdilər. Çin yalnız xəbərdarlıq notaları verirdi.
Lakin ABŞ onun sərhədlərini pozmaqda davam edirdi. Çin bir şey edə bilmirdi. Amma ABŞ da Çinin üzərinə açıq gəlmirdi, çünki əhali çox idi.
Ancaq indi Çin dünyanın qüdrətli dövlətidir. Atom silahı var, raketləri var, aya adam çıxarmağı planlaşdırır, dünyanın ikinci, bəlkə də birinci iqtisadi dövlətidir. Çinin 2 tirlyon dollarlıq ehtiyatı var. Təyyarədaşıyan, sualtı gəmiləri var. Ən güclü ordu ondadır. Üstəlik, ABŞ, Avropa və Rusiya ilə geniş iqtisadi əlaqələrə malikdir. Belə olduğu təqdirdə Çinə nə edə bilərlər? Heç nə. Danışıb, sonra oturacaqlar yerlərində. Yəni oyundur.
Bizim müxalifət arada bir hökuməti “sancır”. Amma iqtidarın vecinə deyil. Elə ABŞ başda olmaqla bəzi dövlətlərin hoppanıb-düşməsi də Çinin vecinə deyil.
- Bəzi mütəxəssislər koronavirusu təbiət hadisəsi sayıb, təqsiri yarasa və digər heyvanların üzərinə atsalar da, dünyada tanınmış bəzi siyasilər bunun bioloji silah olduğunu, Uhandakı bioloji laboratoriyadan sızdığını iddia edirlər. Siz nə düşünürsünüz, təqsirkar böyük güclər, yoxsa heyvanlardır?
- Mən nə həkim, nə də bu sahə üzrə mütəxəssisəm. Amma hadisəni izləyirəm. Karantin rejimində zaman çox olduğundan günlərlə bioloqların, infeksiya üzrə mütəxəssislərin, həkimlərin, virusoloqların çıxışlarını izləmişəm. Və belə qərara gəlmişəm ki, pandemiya haqqında iki rəy var:
Bincisi, bu bioloji silahdır, insan ağlının məhsuludur.
İkincisi, bu tamamilə təbii hadisədir və bəşər tarixində yüzlərlə belə xəstəliklər, viruslar olub.
Hər iki rəyin çox sanballı, inandırıcı, ağıllı tərəfdarları var. Odur ki, mən öz qəti rəyimi demirəm, amma mənim fikrim belədir ki, bu, təbii prosesdir.
Sovet dövrünün sonuna yaxın SSRİ-də balaca xolera başlamışdı. Onun qarşısını kəsdilər. Onda SSRİ-nin baş infeksionisti yaraşıqlı və cavan elmlər doktoru idi. Ona sual verdilər ki, xoleradan qaçmaq üçün nə etmək lazımdır? Cavabında dedi ki, yuyulmayan meyvə yeməyin, əllərinizi yuyun, əlinizə çirkli bir şey dəyməsin. Yəni sən virusdan qorunmaq istəyisənsə, əllərini yu, xəstə adamlarla təmasda olma, adi həyatını yaşa.
Mən çalışdım koronavirusla bağlı mütəxəssis rəylərini izləyim. Həm də o mütəxəssis rəylərini izləyim ki, hökumətlərin təsir dairəsindən uzaqdırlar. Belə mütəxəssis rəylərini Almaniyanın “Alman səsi” telekanalında çıxış edən alman alimlərində tapdım. Mən burada çıxış edən infeksionist elmlər namizədinin fikirlərinə inandım. Məsələn, o qeyd edirdi ki, Yer kürəsində əhalinin ümumi sayına nisbətdə vəfat edənlərin ümumi sayı 0,6 faiz deyil. Yəni bir faizdən də azdır. Yoluxanlara görə isə, 0,37-dir. Yenə 1 faiz də deyil. Bu mənada koronavirusla bağlı şişirdilmiş həyacan da var.
Məsələn, alimlər qeyd edirdilər ki, Almaniyada hökumət meyitləri yarmağı qadağan edib. Amma Hamburq rəhbərliyi göstəriş verib ki, bütün ölüləri yarın. Həmin elmlər doktorunun qeydinə görə, Hamburqda ölüləri yaranda həm də müayinə ediblər. Məlum olub ki, koronavirus diaqnozu ilə ölənlərin cəmi 75 faizi koronavirusdan, 25 faizi başqa xəstəliklərdən vəfat edib.
Sözsüz ki, bu mövzuda siyasi möhtəkirlik, məqsədlər də var.
- ABŞ prezidenti Donald Trampın keçmiş müşaviri Roger Stone “Microsoft”un qurucusu Bill Qeytsi də hədəfə gətirib. Deyir ki, Bill Qeyts insanlara mikroçip taxmaq üçün COVID-19-un yayılmasında maraqlı ola bilər...
- Ermənilər türkləri ittiham edirlər ki, soyqırımı həyata keçirərək erməniləri məhv ediblər. Biz də erməniləri ittiham edirik ki, bizi qırıblar, soyqırımı həyata keçirilib. Yəni ABŞ-da da koronavirusla bağlı maraqlı şəxslərin bir-birini ittiham etməsi buna bənzəyir. Əgər siyasi rəqiblər bir-birini ittiham edirlərsə, siz orada ədalət və məntiq yox, siyasi qazanc axtarın.
- Amma Bill Qeyts siyasət adamı deyil, biznesmendir...
- Deyilən fikirlərin hamısı siyasi məqsədlədir. Hansı əsasla deyirlər ki, bunu Çin uydurub? Çində deyir ki, Uhanda hərbi paradın keçirilməsində ABŞ- əsgərləri də iştirak edib və koronavirusu onlar yayıb. İndi bu sözlərdən hansına inanmaq olar? Bu qəbildən deyilən bütün sözlərdə siyasi məqsəd var. Təbii ki, insan öz məntiqinə, ağıllı mütəxəssislərin rəyinə inanmalıdır.
- Ümumiyyətlə, yerləşdiyi region üçün təhlükə mənbəyi sayılan bioloji laboratoriya məsələsinə necə baxırsınız? ABŞ-a məxsus belə bir laboratoriyanın qonşu Gürcüstanda da olduğu bildirilir...
- Dünya bir-birinə bölünmüş dövlətlər şəklində olanda bütün növ silahlardan yararlanmaqla düşməni məhv etmək niyyəti var idi. SSRİ də bioloji silah üzrə araşdırma aparırdı, laboratoriyalar işləyirdi. Məqsəd burada əldə ediləcək silahı Qərb dünyasına qarşı tətbiq etmək idi. Qərb də sosialist dünyasına tətbiq etmək üçün eynilə bioloji silahı işləyir və hazırlayırdı. Bu nə dərəcədə anti-humanist, cinayətə bərabər əməl olsa da, hökumətlərin qərarı ilə bunu edirdilər. Beləcə, böyük maliyyə ayrılır, alimlər işləyirdi və s.
SSRİ dağıldıqdan sonra dünyada düşmənçilik edən dövlətlər yox oldu? Yox. Çin var və ABŞ onu düşmən sayır. Müsəlman dünyasını - İranı, Kubanı düşmən sayır. Sözüm odur ki, SSRİ süqutundan sonra da ABŞ bioloji silah proqramını dayandırmadı. Ruslar deyəcək ki, dayandırıb. Bu, mümkündür. Çünki artıq Rusiyanın sirli heç bir sahəsi qalmadı. Ən gizli hərbi bazalarına ABŞ müfəttişləri girib yoxladılar, hərbi sənayesini məhv etdilər. Ola bilsin ki, belə laboratoriyalar artıq Rusiyada yoxdur, amma Qərbdə var. Qərb bu bioloji silahı işləyir, hazırlayır. O cümlədən bəzi laboratoriyaları keçmiş Sovet respublikalarında qurub. Gürcüstanda da, Ermənistanda da belə laboratoriyalar var. Ukraynada da həmçinin. Rusiya da əsəbi halda soruşur ki, siz niyə belə laboratoriyaları öz ərazinizdə deyil, gətirib burada qurmusunuz? Qərb də deyir ki, biz, bunu dinc məqsədlə edirik.
Belə ehtimallar var ki, millətlərin genlərinin müxtəlifliyindən istifadə edərək ABŞ çalışıb elə silah icad etmək istəyir ki, bu silah ruslara və ya italiyanlara qarşı istifadə edilsin. Yəni ruslara təsir etsin, başqa millətlərə etməsin. Bir sözlə, genetik səviyyədə hansısa silah hazırlanmasından söhbət gedir. Ruslar bu barədə yazır və deyirlər. Lakin əllərində sübutları yoxur.
Ancaq sözsüz ki, bioloji laboratoriyaların olması təhlükəlidir.
Y. QACAR
Reyting.az
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 25-04-2020 20:02 | Bölmə: Müsahibə / Slayd
Zərdüşt Əlizadə deyir ki, Dağlıq Qarabağ münaqişəsini Rusiya başlayıb, onlar idarə edir, konflikti məhz o qızışdırır, o da soyudur. Bu halda Rusiyanın vasitəçiliyi ilə aparılan danışıqlardan müsbət nəticə gözləməyə dəyməz
Koronavirus (COVID-19) pandemiyası dünya ölkələrini təkcə iqtisadi deyil, həm də siyasi yöndən geri salıb. Beynəlxalq əhəmiyyətli tədbirlər ertələnib, canlı təmaslar dayandırılıb. Hətta Dağlıq Qarabağ problemi ilə bağlı müzakirələr də virtual məkana daşınıb.
Politoloq Zərdüşt Əlizadə Reyting.az-a müsahibəsində həm dünyanı təhdid edən COVID-19 pandemiyası ilə bağlı bəzi dövlətlərin bir-birlərini ittiham etməsindən, həm də Azərbaycanın ən böyük problemi olan Dağlıq Qarabağa dair Xarici işlər nazirlərinin son virtual müzakirələrdən söz açıb:
- Dağlıq Qarabağ danışıqlarının virtual və ya real formada aparılmasının, fikrimcə, əhəmiyyəti yoxdur. Əsas söhbət mahiyyətdə olmalıdır. Azərbaycan və Ermənistanın Rusiyanın vasitəçiliyi ilə apardıqları danışıqların hansı nəticəsi ola bilər? Bəllidir ki, bu münaqişəni Rusiya başlayıb, onlar idarə edir, konflikti məhz o qızışdırır, o da soyudur. Bu halda danışıqlardan müsbət mənada nə gözləyə bilərik? Əgər müsbət nəsə gözləyiriksə, bu o deməkdir ki, münaqişənin mahiyyəti barədə təsəvvürümüz yoxdur.
Mən münaqişənin mahiyyətini qanıram, bu mövzuda yüzlərlə məqalə yazmışam. Fikirlərimi rusların, diplomatların və ermənilərin də üzünə demişəm. Yəni danışıqlardan nəticə gözləmirəm.
- Sizcə bu formatda - Minsk qrupu həmsədrilərinin iştirakı ilə Qarabağ danışıqlarına ehtiyac varmı? Azərbaycan nə etməlidir? Bəlkə bu danışıqlardan imtina edib başqa formatlar düşünməli, mümkün olarsa, digər dövlətlər də prosesə cəlb olunmalıdır? Təklifiniz nədir?
- Münaqişə kimə xeyirdir? Bunun cavabını tapmaqla həm də çıxış yolları haqqında düşünmək olar.
Bəli, Qarabağ münaqişəsi Rusiyaya xeyirdir. Eləcə də Qərbə xeyirdir. Son 30 ilə - münaqişə dövründə baxın, görün nə qədər insan, məmur varlanıb. Bu münaqişə yalnız xalqların xeyrinə deyil. Bu münaqişə erməni xalqını Rusiyanın vassalı edib.
Mənim düşüncəm belədir ki, bu dalandan çıxmaq üçün bizə barışıq lazımdır. Ancaq Rusiya başda olmaqla, bu barışığa imkan vermirlər.
Ermənistanda türk və azərbaycanlılara qarşı nifrət təlqin edilir. Bizdə də əks reaksiya olaraq erməni xalqına nifrət aşılanır. Nəticə olaraq biz Qarabağsız yaşayırıq.
Ermənistanda görüntü yaranıb ki, guya Qarabağ onlarındır. Əslində belə deyil, Qarabağ rusların əlindədir. Qarabağda separatçıların keçirdiyi son “seçki” də bunu göstərdi. Faktiki olaraq Paşinyan heç nə edə bilmədi. Separatçıların yeni “prezidenti” Araik Arutyunyan rusların nökəridir..
- Minsk qrupu formatında danışıqlar aparılmalıdır, yoxsa bundan imtina etmək və başqa fomatlar barəsində düşünmək lazımdır?
- Yox, bu fomatdan çıxmaq səhv olardı. Minsk qrupundakı böyük dövlətlərin hər biri öz maraq və mənafeyini güdür. Onlar heç bizi adam saymırlar. Onlar özlərinin iqtisadi, siyasi və geosiyasi maraqlarını güdürlər. Və buna görə də onlardan incimək lazım deyil.
Əksinə, çox yaxşı haldır ki, Fransa gəlib Minsk qrupuna soxuldu və indi də öz mənafeyini Cənubi Qafqazda bu formatda iştirakı hesabına həyata keçirməyə çalışır.
ABŞ nə yaxşı ki, gəlib Minsk qrupunda daxil oldu, müəyyən qədər Rusiyanı sıxışdırdı. Sözsüz ki, bu format əsasında da özünün siyasi və iqtisadi maraqlarını qoruyur.
Rusiya da ənənəvi siyasətinə sadiq qalaraq, münaqişə tərəfləri olan xalqları zamanında münaqişəyə cəlb etməklə öz təsirini saxlayır.
İndi barışıq lazımdır. Bunun üçün xalqların siyasi şüuru dəyişilməlidir. Bunu isə həmin xalqların ziyalıları etməlidir.
Avropa nümunəsinə baxıb çoxlu uğurlu modellər tapmaq olar, hansı ki, düşmən olan xalqlar barışıb və dinc yaşayırlar. Məsələn, finlərlə isveçlilər barışıb və ortaya Aland modeli qoyulub. İndi də bəy balası kimi yaşayır, ildə adambaşına gəlir 30 min avrodur. Bizdə, Ermənistanda bu baxımdan durum necədir?
Habelə başqa nümunələrə də baxmaq olar.
Almanlar və fransızlar qatı düşmən idi, indi dostdur. Eləcə də polyaklarla almanlar düşmən xalqlar idi. Yəni şüur dəyişməlidir. Çıxış yolları, nümunələr çoxdur.
- Sizcə, postkoronavirus dövrü dünyaya nə vəd edir? Artıq bəzi ölkələr koronavirusun ilk yayıldığı Çini virusla bağlı ilkin məlumatları dünya ictimaiyyətindən gizlətməkdə ittiham edib, bu ölkəyə qarşı yüksək məbləğdə təzminat davasının anonsunu verirlər. Bu tələblər dünyada yeni siyasi-diplomatik gərginlik yarada bilərmi?
- Hərbi-siyasi gərginlik gözləmirəm. Çin o qədər böyükdür ki, ona heç nə edə bilməzlər. Mən, 1950-ci illərdə Çinin zəif vaxtlarını görmüşəm. Təsəvvür edin ki, o dövrdə ABŞ təyyarələri gəlib Çinin hava məkanını pozur, saatlarla uçuşlar edir, fotolar çəkirdilər. Yəni açıq həyasızlıq edirdilər. Çin yalnız xəbərdarlıq notaları verirdi.
Lakin ABŞ onun sərhədlərini pozmaqda davam edirdi. Çin bir şey edə bilmirdi. Amma ABŞ da Çinin üzərinə açıq gəlmirdi, çünki əhali çox idi.
Ancaq indi Çin dünyanın qüdrətli dövlətidir. Atom silahı var, raketləri var, aya adam çıxarmağı planlaşdırır, dünyanın ikinci, bəlkə də birinci iqtisadi dövlətidir. Çinin 2 tirlyon dollarlıq ehtiyatı var. Təyyarədaşıyan, sualtı gəmiləri var. Ən güclü ordu ondadır. Üstəlik, ABŞ, Avropa və Rusiya ilə geniş iqtisadi əlaqələrə malikdir. Belə olduğu təqdirdə Çinə nə edə bilərlər? Heç nə. Danışıb, sonra oturacaqlar yerlərində. Yəni oyundur.
Bizim müxalifət arada bir hökuməti “sancır”. Amma iqtidarın vecinə deyil. Elə ABŞ başda olmaqla bəzi dövlətlərin hoppanıb-düşməsi də Çinin vecinə deyil.
- Bəzi mütəxəssislər koronavirusu təbiət hadisəsi sayıb, təqsiri yarasa və digər heyvanların üzərinə atsalar da, dünyada tanınmış bəzi siyasilər bunun bioloji silah olduğunu, Uhandakı bioloji laboratoriyadan sızdığını iddia edirlər. Siz nə düşünürsünüz, təqsirkar böyük güclər, yoxsa heyvanlardır?
- Mən nə həkim, nə də bu sahə üzrə mütəxəssisəm. Amma hadisəni izləyirəm. Karantin rejimində zaman çox olduğundan günlərlə bioloqların, infeksiya üzrə mütəxəssislərin, həkimlərin, virusoloqların çıxışlarını izləmişəm. Və belə qərara gəlmişəm ki, pandemiya haqqında iki rəy var:
Bincisi, bu bioloji silahdır, insan ağlının məhsuludur.
İkincisi, bu tamamilə təbii hadisədir və bəşər tarixində yüzlərlə belə xəstəliklər, viruslar olub.
Hər iki rəyin çox sanballı, inandırıcı, ağıllı tərəfdarları var. Odur ki, mən öz qəti rəyimi demirəm, amma mənim fikrim belədir ki, bu, təbii prosesdir.
Sovet dövrünün sonuna yaxın SSRİ-də balaca xolera başlamışdı. Onun qarşısını kəsdilər. Onda SSRİ-nin baş infeksionisti yaraşıqlı və cavan elmlər doktoru idi. Ona sual verdilər ki, xoleradan qaçmaq üçün nə etmək lazımdır? Cavabında dedi ki, yuyulmayan meyvə yeməyin, əllərinizi yuyun, əlinizə çirkli bir şey dəyməsin. Yəni sən virusdan qorunmaq istəyisənsə, əllərini yu, xəstə adamlarla təmasda olma, adi həyatını yaşa.
Mən çalışdım koronavirusla bağlı mütəxəssis rəylərini izləyim. Həm də o mütəxəssis rəylərini izləyim ki, hökumətlərin təsir dairəsindən uzaqdırlar. Belə mütəxəssis rəylərini Almaniyanın “Alman səsi” telekanalında çıxış edən alman alimlərində tapdım. Mən burada çıxış edən infeksionist elmlər namizədinin fikirlərinə inandım. Məsələn, o qeyd edirdi ki, Yer kürəsində əhalinin ümumi sayına nisbətdə vəfat edənlərin ümumi sayı 0,6 faiz deyil. Yəni bir faizdən də azdır. Yoluxanlara görə isə, 0,37-dir. Yenə 1 faiz də deyil. Bu mənada koronavirusla bağlı şişirdilmiş həyacan da var.
Məsələn, alimlər qeyd edirdilər ki, Almaniyada hökumət meyitləri yarmağı qadağan edib. Amma Hamburq rəhbərliyi göstəriş verib ki, bütün ölüləri yarın. Həmin elmlər doktorunun qeydinə görə, Hamburqda ölüləri yaranda həm də müayinə ediblər. Məlum olub ki, koronavirus diaqnozu ilə ölənlərin cəmi 75 faizi koronavirusdan, 25 faizi başqa xəstəliklərdən vəfat edib.
Sözsüz ki, bu mövzuda siyasi möhtəkirlik, məqsədlər də var.
- ABŞ prezidenti Donald Trampın keçmiş müşaviri Roger Stone “Microsoft”un qurucusu Bill Qeytsi də hədəfə gətirib. Deyir ki, Bill Qeyts insanlara mikroçip taxmaq üçün COVID-19-un yayılmasında maraqlı ola bilər...
- Ermənilər türkləri ittiham edirlər ki, soyqırımı həyata keçirərək erməniləri məhv ediblər. Biz də erməniləri ittiham edirik ki, bizi qırıblar, soyqırımı həyata keçirilib. Yəni ABŞ-da da koronavirusla bağlı maraqlı şəxslərin bir-birini ittiham etməsi buna bənzəyir. Əgər siyasi rəqiblər bir-birini ittiham edirlərsə, siz orada ədalət və məntiq yox, siyasi qazanc axtarın.
- Amma Bill Qeyts siyasət adamı deyil, biznesmendir...
- Deyilən fikirlərin hamısı siyasi məqsədlədir. Hansı əsasla deyirlər ki, bunu Çin uydurub? Çində deyir ki, Uhanda hərbi paradın keçirilməsində ABŞ- əsgərləri də iştirak edib və koronavirusu onlar yayıb. İndi bu sözlərdən hansına inanmaq olar? Bu qəbildən deyilən bütün sözlərdə siyasi məqsəd var. Təbii ki, insan öz məntiqinə, ağıllı mütəxəssislərin rəyinə inanmalıdır.
- Ümumiyyətlə, yerləşdiyi region üçün təhlükə mənbəyi sayılan bioloji laboratoriya məsələsinə necə baxırsınız? ABŞ-a məxsus belə bir laboratoriyanın qonşu Gürcüstanda da olduğu bildirilir...
- Dünya bir-birinə bölünmüş dövlətlər şəklində olanda bütün növ silahlardan yararlanmaqla düşməni məhv etmək niyyəti var idi. SSRİ də bioloji silah üzrə araşdırma aparırdı, laboratoriyalar işləyirdi. Məqsəd burada əldə ediləcək silahı Qərb dünyasına qarşı tətbiq etmək idi. Qərb də sosialist dünyasına tətbiq etmək üçün eynilə bioloji silahı işləyir və hazırlayırdı. Bu nə dərəcədə anti-humanist, cinayətə bərabər əməl olsa da, hökumətlərin qərarı ilə bunu edirdilər. Beləcə, böyük maliyyə ayrılır, alimlər işləyirdi və s.
SSRİ dağıldıqdan sonra dünyada düşmənçilik edən dövlətlər yox oldu? Yox. Çin var və ABŞ onu düşmən sayır. Müsəlman dünyasını - İranı, Kubanı düşmən sayır. Sözüm odur ki, SSRİ süqutundan sonra da ABŞ bioloji silah proqramını dayandırmadı. Ruslar deyəcək ki, dayandırıb. Bu, mümkündür. Çünki artıq Rusiyanın sirli heç bir sahəsi qalmadı. Ən gizli hərbi bazalarına ABŞ müfəttişləri girib yoxladılar, hərbi sənayesini məhv etdilər. Ola bilsin ki, belə laboratoriyalar artıq Rusiyada yoxdur, amma Qərbdə var. Qərb bu bioloji silahı işləyir, hazırlayır. O cümlədən bəzi laboratoriyaları keçmiş Sovet respublikalarında qurub. Gürcüstanda da, Ermənistanda da belə laboratoriyalar var. Ukraynada da həmçinin. Rusiya da əsəbi halda soruşur ki, siz niyə belə laboratoriyaları öz ərazinizdə deyil, gətirib burada qurmusunuz? Qərb də deyir ki, biz, bunu dinc məqsədlə edirik.
Belə ehtimallar var ki, millətlərin genlərinin müxtəlifliyindən istifadə edərək ABŞ çalışıb elə silah icad etmək istəyir ki, bu silah ruslara və ya italiyanlara qarşı istifadə edilsin. Yəni ruslara təsir etsin, başqa millətlərə etməsin. Bir sözlə, genetik səviyyədə hansısa silah hazırlanmasından söhbət gedir. Ruslar bu barədə yazır və deyirlər. Lakin əllərində sübutları yoxur.
Ancaq sözsüz ki, bioloji laboratoriyaların olması təhlükəlidir.
Y. QACAR
Reyting.az
Bölməyə aid digər xəbərlər
1-03-2025, 15:45
Deputat: Ukraynanı yalnız ABŞ xalqının Trampa qarşı qalxması xilas edə bilər - Müsahibə
23-01-2025, 19:03
İmran Bədirxanlı: “Özünü tapandan sonra yaşamaq asanlaşır” - Müsahibə
8-01-2025, 10:49
“Kino adamı kimi bir çox şeylər məni qane etmir” - Müsahibə
18-11-2024, 12:28
Turan Manafzadə: “Mədəniyyət diplomatiyasından yararlanmağı bacarmalıyıq” - Müsahibə
17-08-2024, 15:25
“Böyük güclər sülhdə maraqlı görünmürlər” - Müsahibə
12-08-2024, 11:00
Emin Əfəndiyev: “Yeni ssenarilər, layihələr barədə düşünürəm” - Müsahibə
22-07-2024, 09:58
Gənc xanəndə: “Məcnun kimi səhnəyə çıxmaq ən böyük arzularımdan biri olub” - Müsahibə
8-07-2024, 10:43
Aktrisa: “Mən ürək adamıyam...” - Müsahibə
14-06-2024, 15:06
Nazir: “Sertifikatlaşdırmada iştirak edən hər beş müəllimdən biri kəsilir” - Müsahibə
6-04-2024, 21:12
Qulu Ağsəs: “Tənqidi indi çox tənqid edirlər” - Müsahibə
2-04-2024, 20:28
“Hava hücumu ssenarisi mümkündür” - Müsahibə
19-02-2024, 16:33
Aktyor: “Əvvəldən bilsəydim o filmə çəkilməzdim...” - Müsahibə
16-02-2024, 12:55
Bəstəkar: “Zamanın ritmini tutmaq çətinləşib” - Müsahibə
28-01-2024, 15:36
Qüdrət Həsənquliyev: “Azərbaycan yenidən qurulmalıdır” - Müsahibə
9-12-2023, 20:57
Hərbi ekspert: “Krım körpüsü dağıdılmalıdır” - Müsahibə
14-11-2023, 19:08
Xalq artisti: “Teatrın ən ağrılı məsələlərindən biri də yaş senzi ilə bağlıdır” - Müsahibə
4-11-2023, 09:41
İlham Əziz: “Hər yazıçının öz əlifbası olmalıdır” - Müsahibə
27-10-2023, 15:19
Zahid Oruc: “Zəfər dövləti, Zəfər təşkilatı, Zəfər təhsil modeli yaradılmalıdır” - Müsahibə
27-10-2023, 11:01
Əlizadə Nuri: “Şairlik-sözlə inqilab etməkdir” - Müsahibə
23-10-2023, 18:22
General Sırski: “Düşmən ciddi itkilər verir, lakin onlar...” - Müsahibə
23-10-2023, 10:26
Aktrisa: “Özümü olmalı olduğum yerdə hiss edirəm” - Müsahibə
19-09-2023, 13:48
Hərbi analitik: “Rusiya Moskvanı lazımi şəkildə qoruya bilmirsə, deməli...” - Müsahibə
5-09-2023, 18:40
General: “Rusiya elitası Putini devirməyə hazırdır” - Müsahibə
23-08-2023, 18:14
Beynəlxalq ekspert: “Ruslar Ukrayna ilə uzunmüddətli hərbi qarşıdurmaya ümid edirlər” - Müsahibə
16-08-2023, 12:08
Kənan Məmmədov: “Kino günündə göstərməyə yeni film olmadı” - Müsahibə
10-08-2023, 15:00
Rıjenko: “Rusiyanın Qara dəniz donanmasını məhv etmək üçün yüzlərlə drona ehtiyac var” - Müsahibə
30-05-2023, 16:48
Kinorejissor: “Bəzilərini kinonun taleyi yox, kinostudiyanın ərazisi maraqlandırır”
16-05-2023, 16:48
Şeytelman: “Priqojin Rusiyada yeganə şəxsdir ki, dövlət çevrilişlərini uğurla həyata keçirə bilir”
13-05-2023, 09:34
Qüdrət Həsənquliyev: “Davamlı sülh üçün danışıqları Türkiyə və Rusiya ilə aparmalıyıq” - Müsahibə
3-03-2023, 16:55
Keçmiş deputat: “Rus imperiyasının dağılması qaçılmazdır” - Müsahibə
9-02-2023, 12:36
Deputat: “Ciddi əks-zərbə vurulmalıdır” - Müsahibə
7-01-2023, 15:55
Sərdar Cəlaloğlu: “Rusiya Qarabağı ələ keçirməyə çalışır” - Müsahibə
30-12-2022, 10:55
Köçəri Nağıbəyli: “Bizim öz torpaqlarımızda yaşamaq hüququmuz olmalıdır” - Müsahibə
11-12-2022, 13:12
Səxavət Əlisoy: “Partiya sədrlərinin əksəriyyəti təkəbbürlü və yekəxanadır” - Müsahibə
27-11-2022, 10:15
Professor: “Rusiya və Fransa Azərbaycan-Ermənistan danışıqlarında böhranlı vəziyyət yaradıb” - Müsahibə
12-11-2022, 19:43
Tofiq Zülfüqarov: “Rusiyada siyasi böhran zamanıdır” - Müsahibə
28-10-2022, 13:08
Deputat: "Putin ikinci böyük səhvə yol verdi, həm də sübut etdi ki..."
25-10-2022, 08:35
Politoloq: “Rusiya və İran Azərbaycanda nələrəsə nail olmağa çalışsa da...” - Müsahibə
21-10-2022, 13:42
Vahid Əhmədov: “Heç kim bahalaşmanın qarşısını ala bilmir” - Müsahibə
15-10-2022, 09:58
Deputat: “Rusiya ilə məsələni konkretləşdirməyin vaxtı çatıb” - Müsahibə
Bu gün, 09:32
Bu gün ali məktəblərə qəbul imtahanıdır
4-07-2025, 15:47
Üç şəhidimiz Kəlbəcərdə dəfn edilib - Fotolar
3-07-2025, 13:08
Ermənistan Türkiyə ilə münasibətləri normallaşdırmağa çalışır
2-07-2025, 16:55
Professor: Rusiya başını itirmiş ayı kimi davranır
2-07-2025, 15:56
Azərbaycan Rusiyadan tam uzaqlaşır?
2-07-2025, 15:33
Rusiya daha da aqressivləşir
2-07-2025, 14:37
Avropa müharibəyə hazırlaşır - Foto
2-07-2025, 11:25
İran ABŞ və İsraildən kiberqisas alır?
1-07-2025, 16:50
Məhkəmələrə hakim təyinatları olub - Siyahı
1-07-2025, 13:01
Ərdoğan “ikinci vətən”indən niyə küsüb?
1-07-2025, 10:45
Rusiya yeni ərazilərin işğalına hazırlaşır
1-07-2025, 09:03
Süni intellekt dünyanı ələ keçirir - Foto
30-06-2025, 16:27
Şahın atom bombası istəyi: ABŞ bunun qarşısını necə alıb?
30-06-2025, 15:08
Professor: Şovinizm Rusiyanı uçuruma aparır
30-06-2025, 12:21
Paşinyan onu “Dəccal” adlandıran kilsəyə müharibə elan edib
30-06-2025, 11:03
Rusiya ilə bağlı dəhşətli statistika açıqlanıb
30-06-2025, 10:57
Ağdamda polis minaya düşüb - (Yenilənib)
30-06-2025, 08:19
Sedna planetinin sirri açılacaq
29-06-2025, 13:16
Putin Rusiyada şovinizmi qızışdırır
29-06-2025, 11:16
Yekaterinburqda saxlanılan azərbaycanlılar hakim qarşısına çıxarılıb - (Yenilənib) - Fotolar
29-06-2025, 10:35
Deputat: Rusiyanın təzyiqləri həm də Azərbaycanın xarici siyasəti ilə əlaqədar ola bilər
28-06-2025, 11:12
Rəsmi Bakı Rusiyada azərbaycanlılara hücumlarla bağlı bəyanat yayıb
28-06-2025, 08:55
İsrail-İran müharibəsi Orta Asiyanın yolunu bağlayıb?
28-06-2025, 00:01
Jurnalist Seyfəddin Hüseynlinin qardaşları öldürülüb - (Yenilənib)
26-06-2025, 08:51
Cənubi Qafqazın ən güclüsü...
25-06-2025, 13:50
Nüvə müharibəsi... - Böyük fəlakətdən iki ölkə qurtulacaq
25-06-2025, 13:03
İsrail-İran müharibəsi Zəngəzur yolunu aça bilər
25-06-2025, 11:20
Beş hərbçiyə general-mayor rütbəsi verilib
25-06-2025, 10:56
Ermənistanda dövlət çevrilişi etmək istəyiblər
24-06-2025, 14:42
Beş ölkə Rusiyanın işğalından qorunmaq üçün milyonlarla mina basdıracaq
24-06-2025, 12:51
“Qiyamət planı” üzə çıxıb - Fotolar
23-06-2025, 19:12
Cəlaloğlu: "İranı əvvəlki məcrasına qaytarmaq istəyirlərsə, onda hakimiyyətdə Qacarlar oturmalıdır” - Müsahibə
23-06-2025, 18:53
Yeni dünya düzəni Yaxın Şərqin simasını dəyişir
23-06-2025, 15:14
İran MAQATE ilə əməkdaşlığı dayandırmaq istəyir
23-06-2025, 14:49
Neftin qiyməti son beş ayda ən yüksək həddə çatıb
23-06-2025, 14:23
İlham Əliyev Goranboyda müəssisənin açılışını edib - (Yenilənib)
23-06-2025, 13:56
Prezident Yevlaxa gedib - (Yenilənib) - Fotolar
23-06-2025, 11:57
Xüsusi karantin rejiminin müddəti uzadılıb
Qüdrət Həsənquliyevin fikrincə, Tramp görsə ki, Ukrayna qalib gəlir, Rusiyaya təkcə siyasi yox, hərbi dəstək də verəcək
"Xalq qəzeti"nin şöbə müdiri deyir ki, ömrü boyu özünü axtaran, dəfələrlə yanından ötüb keçən o qədər insan var ki
Nadir Azməmmədov: “Təəssüf ki, indi rejissor olmaq, kino və serial çəkmək adiləşib, bəzən bunun məsuliyyətini dərk etmirlər”
Türkiyədə yaşayan Əməkdar artist deyir ki, siyasilərin illərlə həllinə çalışdığı hansısa bir məsələni bəzən uğurlu bir musiqi əsəri həll edə bilər
Qüdrət Həsənquliyev: “Düşmənçiliyə son qoymaq üçün ədalətli sülhə nail olmaq gərəkdir. Bunun üçün ya tərəflər 1991-ci ilin sərhədləri çərçivəsində bir-birinin ərazi bütövlüyünü tanıyır, ya da ərazi mübadiləsinə gedirlər. Amma indiki mərhələdə bu, az inandırıcı görünür”
