14:48 / 14-03-2025
85 Nobel mükafatçısı Nərgiz Məhəmmədiyə azadlıq istəyir
14:27 / 14-03-2025
Ata oğlunun ölümündə şübhəli bilinir
14:22 / 14-03-2025
Putin Trampın xüsusi nümayəndəsini qəbul edib
13:35 / 14-03-2025
Ruslar Kurskda daha bir yaşayış məntəqəsini azad edib
13:14 / 14-03-2025
Xocalı rayonuna növbəti köç karvanı gedib - (Yenilənib) - Fotolar
13:12 / 14-03-2025
Əfv Məsələləri Komissiyasının iclaslarının vaxtı uzadılıb
13:01 / 14-03-2025
Sabahın hava proqnozu açıqlanıb
12:55 / 14-03-2025
Əliyevin Ermənistandan tələbləri beynəlxalq hüquq normalarına tam uyğundur - Professor
12:35 / 14-03-2025
Jurnalistlərin həbs müddəti uzadılıb - (Yenilənib)
12:14 / 14-03-2025
Nazir Pərviz Şahbazovun biznes planı "batıb"
12:11 / 14-03-2025
Humanitar təşkilatlar Qəzzaya yardımı azaldır
12:04 / 14-03-2025
Mirzoyan: "Sülh sazişi imzalandıqdan sonra ATƏT-ə ehtiyac qalmayacaq"
11:52 / 14-03-2025
İşğaldan azad edilən ərazilərdə ötən il 3 min km yol salınıb
11:46 / 14-03-2025
2024-cü ildə istehsalatla əlaqəli 87 nəfər həyatını itirib
11:28 / 14-03-2025
Moskva yenidən PUA hücumuna məruz qalıb
11:00 / 14-03-2025
Yevlaxda iki nəfər bıçaqlanıb
10:53 / 14-03-2025
Bakıdakı "Boranı" restoranında yanğın olub
10:52 / 14-03-2025
Ermənistan Qafqaz əhəmiyyətli referenduma hazırlaşır
10:34 / 14-03-2025
DİN və Penitensiar Xidmət əməliyyat keçirib
10:06 / 14-03-2025
BMT-nin Ali Komissarlığı Vardanyan işi üzrə yekun rəyini açıqlayıb
10:02 / 14-03-2025
Ukrayna ordusu Kursk bölgəsini tərk edir
09:49 / 14-03-2025
Gəncədə iki yeniyetmə itkin düşüb
09:45 / 14-03-2025
Abşeronda yaşlı qadın dəm qazından boğulub
09:43 / 14-03-2025
Britaniya Azərbaycana müdafiə attaşesi göndərib - Foto
09:19 / 14-03-2025
Oğurluqda şübhəli bilinən beş nəfər ələ keçib - Foto
08:54 / 14-03-2025
Okeanlarda daha sürətlə qabarma prosesi gedir
08:48 / 14-03-2025
Xarici İşlər Nazirliyi İşçi Qrupun Ruben Vardanyan işi ilə bağlı rəyini alqışlayır
08:40 / 14-03-2025
Hava limanında sərnişin təyyarəsi yanıb
14:48 / 10-03-2025
Baş redaktorun “Facebook” hesabı ələ keçirilib
20:14 / 09-03-2025
Liana Vəzirova - Mədəni həyatın ayrılmaz hissəsi
21:05 / 10-03-2025
Arkadi Qukasyan: "Böyük Ermənistan” ideyası nağıldır" - Məhkəmə prosesi - Yenilənib
16:31 / 09-03-2025
Ağ evdə daxili münaqişə qızışır
22:52 / 10-03-2025
Azərbaycan güləşçisi Avropa çempionatının qalibi olub
19:56 / 11-03-2025
Erməni şahid Bakıda Ruben Vardanyanın məhkəməsində ifadə verib - (Yenilənib) - Fotolar
13:26 / 10-03-2025
Tələbələrlə şairin görüşü keçirilib - Foto
21:09 / 13-03-2025
İlham Əliyev XII Qlobal Bakı Forumunda çıxış edib - (Yenilənib) - Fotolar
15:56 / 10-03-2025
Naməlum sivilizasiyanın qalıqları tapılıb
17:57 / 10-03-2025
Professor: ABŞ Qrelandiyanı, Rusiya Baltikayanı ölkələri götürəcək
11:09 / 11-03-2025
Parisdəki səfirliyimizdə “Yeddi gözəl” konserti olub - Foto
Politoloq: “Ermənistanda görüntü yaranıb ki, guya Qarabağ onlarındır. Əslində isə…” - Müsahibə
Tarix: 25-04-2020 20:02 | Bölmə: Müsahibə / Slayd
Zərdüşt Əlizadə deyir ki, Dağlıq Qarabağ münaqişəsini Rusiya başlayıb, onlar idarə edir, konflikti məhz o qızışdırır, o da soyudur. Bu halda Rusiyanın vasitəçiliyi ilə aparılan danışıqlardan müsbət nəticə gözləməyə dəyməz
Koronavirus (COVID-19) pandemiyası dünya ölkələrini təkcə iqtisadi deyil, həm də siyasi yöndən geri salıb. Beynəlxalq əhəmiyyətli tədbirlər ertələnib, canlı təmaslar dayandırılıb. Hətta Dağlıq Qarabağ problemi ilə bağlı müzakirələr də virtual məkana daşınıb.
Politoloq Zərdüşt Əlizadə Reyting.az-a müsahibəsində həm dünyanı təhdid edən COVID-19 pandemiyası ilə bağlı bəzi dövlətlərin bir-birlərini ittiham etməsindən, həm də Azərbaycanın ən böyük problemi olan Dağlıq Qarabağa dair Xarici işlər nazirlərinin son virtual müzakirələrdən söz açıb:
- Dağlıq Qarabağ danışıqlarının virtual və ya real formada aparılmasının, fikrimcə, əhəmiyyəti yoxdur. Əsas söhbət mahiyyətdə olmalıdır. Azərbaycan və Ermənistanın Rusiyanın vasitəçiliyi ilə apardıqları danışıqların hansı nəticəsi ola bilər? Bəllidir ki, bu münaqişəni Rusiya başlayıb, onlar idarə edir, konflikti məhz o qızışdırır, o da soyudur. Bu halda danışıqlardan müsbət mənada nə gözləyə bilərik? Əgər müsbət nəsə gözləyiriksə, bu o deməkdir ki, münaqişənin mahiyyəti barədə təsəvvürümüz yoxdur.
Mən münaqişənin mahiyyətini qanıram, bu mövzuda yüzlərlə məqalə yazmışam. Fikirlərimi rusların, diplomatların və ermənilərin də üzünə demişəm. Yəni danışıqlardan nəticə gözləmirəm.
- Sizcə bu formatda - Minsk qrupu həmsədrilərinin iştirakı ilə Qarabağ danışıqlarına ehtiyac varmı? Azərbaycan nə etməlidir? Bəlkə bu danışıqlardan imtina edib başqa formatlar düşünməli, mümkün olarsa, digər dövlətlər də prosesə cəlb olunmalıdır? Təklifiniz nədir?
- Münaqişə kimə xeyirdir? Bunun cavabını tapmaqla həm də çıxış yolları haqqında düşünmək olar.
Bəli, Qarabağ münaqişəsi Rusiyaya xeyirdir. Eləcə də Qərbə xeyirdir. Son 30 ilə - münaqişə dövründə baxın, görün nə qədər insan, məmur varlanıb. Bu münaqişə yalnız xalqların xeyrinə deyil. Bu münaqişə erməni xalqını Rusiyanın vassalı edib.
Mənim düşüncəm belədir ki, bu dalandan çıxmaq üçün bizə barışıq lazımdır. Ancaq Rusiya başda olmaqla, bu barışığa imkan vermirlər.
Ermənistanda türk və azərbaycanlılara qarşı nifrət təlqin edilir. Bizdə də əks reaksiya olaraq erməni xalqına nifrət aşılanır. Nəticə olaraq biz Qarabağsız yaşayırıq.
Ermənistanda görüntü yaranıb ki, guya Qarabağ onlarındır. Əslində belə deyil, Qarabağ rusların əlindədir. Qarabağda separatçıların keçirdiyi son “seçki” də bunu göstərdi. Faktiki olaraq Paşinyan heç nə edə bilmədi. Separatçıların yeni “prezidenti” Araik Arutyunyan rusların nökəridir..
- Minsk qrupu formatında danışıqlar aparılmalıdır, yoxsa bundan imtina etmək və başqa fomatlar barəsində düşünmək lazımdır?
- Yox, bu fomatdan çıxmaq səhv olardı. Minsk qrupundakı böyük dövlətlərin hər biri öz maraq və mənafeyini güdür. Onlar heç bizi adam saymırlar. Onlar özlərinin iqtisadi, siyasi və geosiyasi maraqlarını güdürlər. Və buna görə də onlardan incimək lazım deyil.
Əksinə, çox yaxşı haldır ki, Fransa gəlib Minsk qrupuna soxuldu və indi də öz mənafeyini Cənubi Qafqazda bu formatda iştirakı hesabına həyata keçirməyə çalışır.
ABŞ nə yaxşı ki, gəlib Minsk qrupunda daxil oldu, müəyyən qədər Rusiyanı sıxışdırdı. Sözsüz ki, bu format əsasında da özünün siyasi və iqtisadi maraqlarını qoruyur.
Rusiya da ənənəvi siyasətinə sadiq qalaraq, münaqişə tərəfləri olan xalqları zamanında münaqişəyə cəlb etməklə öz təsirini saxlayır.
İndi barışıq lazımdır. Bunun üçün xalqların siyasi şüuru dəyişilməlidir. Bunu isə həmin xalqların ziyalıları etməlidir.
Avropa nümunəsinə baxıb çoxlu uğurlu modellər tapmaq olar, hansı ki, düşmən olan xalqlar barışıb və dinc yaşayırlar. Məsələn, finlərlə isveçlilər barışıb və ortaya Aland modeli qoyulub. İndi də bəy balası kimi yaşayır, ildə adambaşına gəlir 30 min avrodur. Bizdə, Ermənistanda bu baxımdan durum necədir?
Habelə başqa nümunələrə də baxmaq olar.
Almanlar və fransızlar qatı düşmən idi, indi dostdur. Eləcə də polyaklarla almanlar düşmən xalqlar idi. Yəni şüur dəyişməlidir. Çıxış yolları, nümunələr çoxdur.
- Sizcə, postkoronavirus dövrü dünyaya nə vəd edir? Artıq bəzi ölkələr koronavirusun ilk yayıldığı Çini virusla bağlı ilkin məlumatları dünya ictimaiyyətindən gizlətməkdə ittiham edib, bu ölkəyə qarşı yüksək məbləğdə təzminat davasının anonsunu verirlər. Bu tələblər dünyada yeni siyasi-diplomatik gərginlik yarada bilərmi?
- Hərbi-siyasi gərginlik gözləmirəm. Çin o qədər böyükdür ki, ona heç nə edə bilməzlər. Mən, 1950-ci illərdə Çinin zəif vaxtlarını görmüşəm. Təsəvvür edin ki, o dövrdə ABŞ təyyarələri gəlib Çinin hava məkanını pozur, saatlarla uçuşlar edir, fotolar çəkirdilər. Yəni açıq həyasızlıq edirdilər. Çin yalnız xəbərdarlıq notaları verirdi.
Lakin ABŞ onun sərhədlərini pozmaqda davam edirdi. Çin bir şey edə bilmirdi. Amma ABŞ da Çinin üzərinə açıq gəlmirdi, çünki əhali çox idi.
Ancaq indi Çin dünyanın qüdrətli dövlətidir. Atom silahı var, raketləri var, aya adam çıxarmağı planlaşdırır, dünyanın ikinci, bəlkə də birinci iqtisadi dövlətidir. Çinin 2 tirlyon dollarlıq ehtiyatı var. Təyyarədaşıyan, sualtı gəmiləri var. Ən güclü ordu ondadır. Üstəlik, ABŞ, Avropa və Rusiya ilə geniş iqtisadi əlaqələrə malikdir. Belə olduğu təqdirdə Çinə nə edə bilərlər? Heç nə. Danışıb, sonra oturacaqlar yerlərində. Yəni oyundur.
Bizim müxalifət arada bir hökuməti “sancır”. Amma iqtidarın vecinə deyil. Elə ABŞ başda olmaqla bəzi dövlətlərin hoppanıb-düşməsi də Çinin vecinə deyil.
- Bəzi mütəxəssislər koronavirusu təbiət hadisəsi sayıb, təqsiri yarasa və digər heyvanların üzərinə atsalar da, dünyada tanınmış bəzi siyasilər bunun bioloji silah olduğunu, Uhandakı bioloji laboratoriyadan sızdığını iddia edirlər. Siz nə düşünürsünüz, təqsirkar böyük güclər, yoxsa heyvanlardır?
- Mən nə həkim, nə də bu sahə üzrə mütəxəssisəm. Amma hadisəni izləyirəm. Karantin rejimində zaman çox olduğundan günlərlə bioloqların, infeksiya üzrə mütəxəssislərin, həkimlərin, virusoloqların çıxışlarını izləmişəm. Və belə qərara gəlmişəm ki, pandemiya haqqında iki rəy var:
Bincisi, bu bioloji silahdır, insan ağlının məhsuludur.
İkincisi, bu tamamilə təbii hadisədir və bəşər tarixində yüzlərlə belə xəstəliklər, viruslar olub.
Hər iki rəyin çox sanballı, inandırıcı, ağıllı tərəfdarları var. Odur ki, mən öz qəti rəyimi demirəm, amma mənim fikrim belədir ki, bu, təbii prosesdir.
Sovet dövrünün sonuna yaxın SSRİ-də balaca xolera başlamışdı. Onun qarşısını kəsdilər. Onda SSRİ-nin baş infeksionisti yaraşıqlı və cavan elmlər doktoru idi. Ona sual verdilər ki, xoleradan qaçmaq üçün nə etmək lazımdır? Cavabında dedi ki, yuyulmayan meyvə yeməyin, əllərinizi yuyun, əlinizə çirkli bir şey dəyməsin. Yəni sən virusdan qorunmaq istəyisənsə, əllərini yu, xəstə adamlarla təmasda olma, adi həyatını yaşa.
Mən çalışdım koronavirusla bağlı mütəxəssis rəylərini izləyim. Həm də o mütəxəssis rəylərini izləyim ki, hökumətlərin təsir dairəsindən uzaqdırlar. Belə mütəxəssis rəylərini Almaniyanın “Alman səsi” telekanalında çıxış edən alman alimlərində tapdım. Mən burada çıxış edən infeksionist elmlər namizədinin fikirlərinə inandım. Məsələn, o qeyd edirdi ki, Yer kürəsində əhalinin ümumi sayına nisbətdə vəfat edənlərin ümumi sayı 0,6 faiz deyil. Yəni bir faizdən də azdır. Yoluxanlara görə isə, 0,37-dir. Yenə 1 faiz də deyil. Bu mənada koronavirusla bağlı şişirdilmiş həyacan da var.
Məsələn, alimlər qeyd edirdilər ki, Almaniyada hökumət meyitləri yarmağı qadağan edib. Amma Hamburq rəhbərliyi göstəriş verib ki, bütün ölüləri yarın. Həmin elmlər doktorunun qeydinə görə, Hamburqda ölüləri yaranda həm də müayinə ediblər. Məlum olub ki, koronavirus diaqnozu ilə ölənlərin cəmi 75 faizi koronavirusdan, 25 faizi başqa xəstəliklərdən vəfat edib.
Sözsüz ki, bu mövzuda siyasi möhtəkirlik, məqsədlər də var.
- ABŞ prezidenti Donald Trampın keçmiş müşaviri Roger Stone “Microsoft”un qurucusu Bill Qeytsi də hədəfə gətirib. Deyir ki, Bill Qeyts insanlara mikroçip taxmaq üçün COVID-19-un yayılmasında maraqlı ola bilər...
- Ermənilər türkləri ittiham edirlər ki, soyqırımı həyata keçirərək erməniləri məhv ediblər. Biz də erməniləri ittiham edirik ki, bizi qırıblar, soyqırımı həyata keçirilib. Yəni ABŞ-da da koronavirusla bağlı maraqlı şəxslərin bir-birini ittiham etməsi buna bənzəyir. Əgər siyasi rəqiblər bir-birini ittiham edirlərsə, siz orada ədalət və məntiq yox, siyasi qazanc axtarın.
- Amma Bill Qeyts siyasət adamı deyil, biznesmendir...
- Deyilən fikirlərin hamısı siyasi məqsədlədir. Hansı əsasla deyirlər ki, bunu Çin uydurub? Çində deyir ki, Uhanda hərbi paradın keçirilməsində ABŞ- əsgərləri də iştirak edib və koronavirusu onlar yayıb. İndi bu sözlərdən hansına inanmaq olar? Bu qəbildən deyilən bütün sözlərdə siyasi məqsəd var. Təbii ki, insan öz məntiqinə, ağıllı mütəxəssislərin rəyinə inanmalıdır.
- Ümumiyyətlə, yerləşdiyi region üçün təhlükə mənbəyi sayılan bioloji laboratoriya məsələsinə necə baxırsınız? ABŞ-a məxsus belə bir laboratoriyanın qonşu Gürcüstanda da olduğu bildirilir...
- Dünya bir-birinə bölünmüş dövlətlər şəklində olanda bütün növ silahlardan yararlanmaqla düşməni məhv etmək niyyəti var idi. SSRİ də bioloji silah üzrə araşdırma aparırdı, laboratoriyalar işləyirdi. Məqsəd burada əldə ediləcək silahı Qərb dünyasına qarşı tətbiq etmək idi. Qərb də sosialist dünyasına tətbiq etmək üçün eynilə bioloji silahı işləyir və hazırlayırdı. Bu nə dərəcədə anti-humanist, cinayətə bərabər əməl olsa da, hökumətlərin qərarı ilə bunu edirdilər. Beləcə, böyük maliyyə ayrılır, alimlər işləyirdi və s.
SSRİ dağıldıqdan sonra dünyada düşmənçilik edən dövlətlər yox oldu? Yox. Çin var və ABŞ onu düşmən sayır. Müsəlman dünyasını - İranı, Kubanı düşmən sayır. Sözüm odur ki, SSRİ süqutundan sonra da ABŞ bioloji silah proqramını dayandırmadı. Ruslar deyəcək ki, dayandırıb. Bu, mümkündür. Çünki artıq Rusiyanın sirli heç bir sahəsi qalmadı. Ən gizli hərbi bazalarına ABŞ müfəttişləri girib yoxladılar, hərbi sənayesini məhv etdilər. Ola bilsin ki, belə laboratoriyalar artıq Rusiyada yoxdur, amma Qərbdə var. Qərb bu bioloji silahı işləyir, hazırlayır. O cümlədən bəzi laboratoriyaları keçmiş Sovet respublikalarında qurub. Gürcüstanda da, Ermənistanda da belə laboratoriyalar var. Ukraynada da həmçinin. Rusiya da əsəbi halda soruşur ki, siz niyə belə laboratoriyaları öz ərazinizdə deyil, gətirib burada qurmusunuz? Qərb də deyir ki, biz, bunu dinc məqsədlə edirik.
Belə ehtimallar var ki, millətlərin genlərinin müxtəlifliyindən istifadə edərək ABŞ çalışıb elə silah icad etmək istəyir ki, bu silah ruslara və ya italiyanlara qarşı istifadə edilsin. Yəni ruslara təsir etsin, başqa millətlərə etməsin. Bir sözlə, genetik səviyyədə hansısa silah hazırlanmasından söhbət gedir. Ruslar bu barədə yazır və deyirlər. Lakin əllərində sübutları yoxur.
Ancaq sözsüz ki, bioloji laboratoriyaların olması təhlükəlidir.
Y. QACAR
Reyting.az
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 25-04-2020 20:02 | Bölmə: Müsahibə / Slayd
Zərdüşt Əlizadə deyir ki, Dağlıq Qarabağ münaqişəsini Rusiya başlayıb, onlar idarə edir, konflikti məhz o qızışdırır, o da soyudur. Bu halda Rusiyanın vasitəçiliyi ilə aparılan danışıqlardan müsbət nəticə gözləməyə dəyməz
Koronavirus (COVID-19) pandemiyası dünya ölkələrini təkcə iqtisadi deyil, həm də siyasi yöndən geri salıb. Beynəlxalq əhəmiyyətli tədbirlər ertələnib, canlı təmaslar dayandırılıb. Hətta Dağlıq Qarabağ problemi ilə bağlı müzakirələr də virtual məkana daşınıb.
Politoloq Zərdüşt Əlizadə Reyting.az-a müsahibəsində həm dünyanı təhdid edən COVID-19 pandemiyası ilə bağlı bəzi dövlətlərin bir-birlərini ittiham etməsindən, həm də Azərbaycanın ən böyük problemi olan Dağlıq Qarabağa dair Xarici işlər nazirlərinin son virtual müzakirələrdən söz açıb:
- Dağlıq Qarabağ danışıqlarının virtual və ya real formada aparılmasının, fikrimcə, əhəmiyyəti yoxdur. Əsas söhbət mahiyyətdə olmalıdır. Azərbaycan və Ermənistanın Rusiyanın vasitəçiliyi ilə apardıqları danışıqların hansı nəticəsi ola bilər? Bəllidir ki, bu münaqişəni Rusiya başlayıb, onlar idarə edir, konflikti məhz o qızışdırır, o da soyudur. Bu halda danışıqlardan müsbət mənada nə gözləyə bilərik? Əgər müsbət nəsə gözləyiriksə, bu o deməkdir ki, münaqişənin mahiyyəti barədə təsəvvürümüz yoxdur.
Mən münaqişənin mahiyyətini qanıram, bu mövzuda yüzlərlə məqalə yazmışam. Fikirlərimi rusların, diplomatların və ermənilərin də üzünə demişəm. Yəni danışıqlardan nəticə gözləmirəm.
- Sizcə bu formatda - Minsk qrupu həmsədrilərinin iştirakı ilə Qarabağ danışıqlarına ehtiyac varmı? Azərbaycan nə etməlidir? Bəlkə bu danışıqlardan imtina edib başqa formatlar düşünməli, mümkün olarsa, digər dövlətlər də prosesə cəlb olunmalıdır? Təklifiniz nədir?
- Münaqişə kimə xeyirdir? Bunun cavabını tapmaqla həm də çıxış yolları haqqında düşünmək olar.
Bəli, Qarabağ münaqişəsi Rusiyaya xeyirdir. Eləcə də Qərbə xeyirdir. Son 30 ilə - münaqişə dövründə baxın, görün nə qədər insan, məmur varlanıb. Bu münaqişə yalnız xalqların xeyrinə deyil. Bu münaqişə erməni xalqını Rusiyanın vassalı edib.
Mənim düşüncəm belədir ki, bu dalandan çıxmaq üçün bizə barışıq lazımdır. Ancaq Rusiya başda olmaqla, bu barışığa imkan vermirlər.
Ermənistanda türk və azərbaycanlılara qarşı nifrət təlqin edilir. Bizdə də əks reaksiya olaraq erməni xalqına nifrət aşılanır. Nəticə olaraq biz Qarabağsız yaşayırıq.
Ermənistanda görüntü yaranıb ki, guya Qarabağ onlarındır. Əslində belə deyil, Qarabağ rusların əlindədir. Qarabağda separatçıların keçirdiyi son “seçki” də bunu göstərdi. Faktiki olaraq Paşinyan heç nə edə bilmədi. Separatçıların yeni “prezidenti” Araik Arutyunyan rusların nökəridir..
- Minsk qrupu formatında danışıqlar aparılmalıdır, yoxsa bundan imtina etmək və başqa fomatlar barəsində düşünmək lazımdır?
- Yox, bu fomatdan çıxmaq səhv olardı. Minsk qrupundakı böyük dövlətlərin hər biri öz maraq və mənafeyini güdür. Onlar heç bizi adam saymırlar. Onlar özlərinin iqtisadi, siyasi və geosiyasi maraqlarını güdürlər. Və buna görə də onlardan incimək lazım deyil.
Əksinə, çox yaxşı haldır ki, Fransa gəlib Minsk qrupuna soxuldu və indi də öz mənafeyini Cənubi Qafqazda bu formatda iştirakı hesabına həyata keçirməyə çalışır.
ABŞ nə yaxşı ki, gəlib Minsk qrupunda daxil oldu, müəyyən qədər Rusiyanı sıxışdırdı. Sözsüz ki, bu format əsasında da özünün siyasi və iqtisadi maraqlarını qoruyur.
Rusiya da ənənəvi siyasətinə sadiq qalaraq, münaqişə tərəfləri olan xalqları zamanında münaqişəyə cəlb etməklə öz təsirini saxlayır.
İndi barışıq lazımdır. Bunun üçün xalqların siyasi şüuru dəyişilməlidir. Bunu isə həmin xalqların ziyalıları etməlidir.
Avropa nümunəsinə baxıb çoxlu uğurlu modellər tapmaq olar, hansı ki, düşmən olan xalqlar barışıb və dinc yaşayırlar. Məsələn, finlərlə isveçlilər barışıb və ortaya Aland modeli qoyulub. İndi də bəy balası kimi yaşayır, ildə adambaşına gəlir 30 min avrodur. Bizdə, Ermənistanda bu baxımdan durum necədir?
Habelə başqa nümunələrə də baxmaq olar.
Almanlar və fransızlar qatı düşmən idi, indi dostdur. Eləcə də polyaklarla almanlar düşmən xalqlar idi. Yəni şüur dəyişməlidir. Çıxış yolları, nümunələr çoxdur.
- Sizcə, postkoronavirus dövrü dünyaya nə vəd edir? Artıq bəzi ölkələr koronavirusun ilk yayıldığı Çini virusla bağlı ilkin məlumatları dünya ictimaiyyətindən gizlətməkdə ittiham edib, bu ölkəyə qarşı yüksək məbləğdə təzminat davasının anonsunu verirlər. Bu tələblər dünyada yeni siyasi-diplomatik gərginlik yarada bilərmi?
- Hərbi-siyasi gərginlik gözləmirəm. Çin o qədər böyükdür ki, ona heç nə edə bilməzlər. Mən, 1950-ci illərdə Çinin zəif vaxtlarını görmüşəm. Təsəvvür edin ki, o dövrdə ABŞ təyyarələri gəlib Çinin hava məkanını pozur, saatlarla uçuşlar edir, fotolar çəkirdilər. Yəni açıq həyasızlıq edirdilər. Çin yalnız xəbərdarlıq notaları verirdi.
Lakin ABŞ onun sərhədlərini pozmaqda davam edirdi. Çin bir şey edə bilmirdi. Amma ABŞ da Çinin üzərinə açıq gəlmirdi, çünki əhali çox idi.
Ancaq indi Çin dünyanın qüdrətli dövlətidir. Atom silahı var, raketləri var, aya adam çıxarmağı planlaşdırır, dünyanın ikinci, bəlkə də birinci iqtisadi dövlətidir. Çinin 2 tirlyon dollarlıq ehtiyatı var. Təyyarədaşıyan, sualtı gəmiləri var. Ən güclü ordu ondadır. Üstəlik, ABŞ, Avropa və Rusiya ilə geniş iqtisadi əlaqələrə malikdir. Belə olduğu təqdirdə Çinə nə edə bilərlər? Heç nə. Danışıb, sonra oturacaqlar yerlərində. Yəni oyundur.
Bizim müxalifət arada bir hökuməti “sancır”. Amma iqtidarın vecinə deyil. Elə ABŞ başda olmaqla bəzi dövlətlərin hoppanıb-düşməsi də Çinin vecinə deyil.
- Bəzi mütəxəssislər koronavirusu təbiət hadisəsi sayıb, təqsiri yarasa və digər heyvanların üzərinə atsalar da, dünyada tanınmış bəzi siyasilər bunun bioloji silah olduğunu, Uhandakı bioloji laboratoriyadan sızdığını iddia edirlər. Siz nə düşünürsünüz, təqsirkar böyük güclər, yoxsa heyvanlardır?
- Mən nə həkim, nə də bu sahə üzrə mütəxəssisəm. Amma hadisəni izləyirəm. Karantin rejimində zaman çox olduğundan günlərlə bioloqların, infeksiya üzrə mütəxəssislərin, həkimlərin, virusoloqların çıxışlarını izləmişəm. Və belə qərara gəlmişəm ki, pandemiya haqqında iki rəy var:
Bincisi, bu bioloji silahdır, insan ağlının məhsuludur.
İkincisi, bu tamamilə təbii hadisədir və bəşər tarixində yüzlərlə belə xəstəliklər, viruslar olub.
Hər iki rəyin çox sanballı, inandırıcı, ağıllı tərəfdarları var. Odur ki, mən öz qəti rəyimi demirəm, amma mənim fikrim belədir ki, bu, təbii prosesdir.
Sovet dövrünün sonuna yaxın SSRİ-də balaca xolera başlamışdı. Onun qarşısını kəsdilər. Onda SSRİ-nin baş infeksionisti yaraşıqlı və cavan elmlər doktoru idi. Ona sual verdilər ki, xoleradan qaçmaq üçün nə etmək lazımdır? Cavabında dedi ki, yuyulmayan meyvə yeməyin, əllərinizi yuyun, əlinizə çirkli bir şey dəyməsin. Yəni sən virusdan qorunmaq istəyisənsə, əllərini yu, xəstə adamlarla təmasda olma, adi həyatını yaşa.
Mən çalışdım koronavirusla bağlı mütəxəssis rəylərini izləyim. Həm də o mütəxəssis rəylərini izləyim ki, hökumətlərin təsir dairəsindən uzaqdırlar. Belə mütəxəssis rəylərini Almaniyanın “Alman səsi” telekanalında çıxış edən alman alimlərində tapdım. Mən burada çıxış edən infeksionist elmlər namizədinin fikirlərinə inandım. Məsələn, o qeyd edirdi ki, Yer kürəsində əhalinin ümumi sayına nisbətdə vəfat edənlərin ümumi sayı 0,6 faiz deyil. Yəni bir faizdən də azdır. Yoluxanlara görə isə, 0,37-dir. Yenə 1 faiz də deyil. Bu mənada koronavirusla bağlı şişirdilmiş həyacan da var.
Məsələn, alimlər qeyd edirdilər ki, Almaniyada hökumət meyitləri yarmağı qadağan edib. Amma Hamburq rəhbərliyi göstəriş verib ki, bütün ölüləri yarın. Həmin elmlər doktorunun qeydinə görə, Hamburqda ölüləri yaranda həm də müayinə ediblər. Məlum olub ki, koronavirus diaqnozu ilə ölənlərin cəmi 75 faizi koronavirusdan, 25 faizi başqa xəstəliklərdən vəfat edib.
Sözsüz ki, bu mövzuda siyasi möhtəkirlik, məqsədlər də var.
- ABŞ prezidenti Donald Trampın keçmiş müşaviri Roger Stone “Microsoft”un qurucusu Bill Qeytsi də hədəfə gətirib. Deyir ki, Bill Qeyts insanlara mikroçip taxmaq üçün COVID-19-un yayılmasında maraqlı ola bilər...
- Ermənilər türkləri ittiham edirlər ki, soyqırımı həyata keçirərək erməniləri məhv ediblər. Biz də erməniləri ittiham edirik ki, bizi qırıblar, soyqırımı həyata keçirilib. Yəni ABŞ-da da koronavirusla bağlı maraqlı şəxslərin bir-birini ittiham etməsi buna bənzəyir. Əgər siyasi rəqiblər bir-birini ittiham edirlərsə, siz orada ədalət və məntiq yox, siyasi qazanc axtarın.
- Amma Bill Qeyts siyasət adamı deyil, biznesmendir...
- Deyilən fikirlərin hamısı siyasi məqsədlədir. Hansı əsasla deyirlər ki, bunu Çin uydurub? Çində deyir ki, Uhanda hərbi paradın keçirilməsində ABŞ- əsgərləri də iştirak edib və koronavirusu onlar yayıb. İndi bu sözlərdən hansına inanmaq olar? Bu qəbildən deyilən bütün sözlərdə siyasi məqsəd var. Təbii ki, insan öz məntiqinə, ağıllı mütəxəssislərin rəyinə inanmalıdır.
- Ümumiyyətlə, yerləşdiyi region üçün təhlükə mənbəyi sayılan bioloji laboratoriya məsələsinə necə baxırsınız? ABŞ-a məxsus belə bir laboratoriyanın qonşu Gürcüstanda da olduğu bildirilir...
- Dünya bir-birinə bölünmüş dövlətlər şəklində olanda bütün növ silahlardan yararlanmaqla düşməni məhv etmək niyyəti var idi. SSRİ də bioloji silah üzrə araşdırma aparırdı, laboratoriyalar işləyirdi. Məqsəd burada əldə ediləcək silahı Qərb dünyasına qarşı tətbiq etmək idi. Qərb də sosialist dünyasına tətbiq etmək üçün eynilə bioloji silahı işləyir və hazırlayırdı. Bu nə dərəcədə anti-humanist, cinayətə bərabər əməl olsa da, hökumətlərin qərarı ilə bunu edirdilər. Beləcə, böyük maliyyə ayrılır, alimlər işləyirdi və s.
SSRİ dağıldıqdan sonra dünyada düşmənçilik edən dövlətlər yox oldu? Yox. Çin var və ABŞ onu düşmən sayır. Müsəlman dünyasını - İranı, Kubanı düşmən sayır. Sözüm odur ki, SSRİ süqutundan sonra da ABŞ bioloji silah proqramını dayandırmadı. Ruslar deyəcək ki, dayandırıb. Bu, mümkündür. Çünki artıq Rusiyanın sirli heç bir sahəsi qalmadı. Ən gizli hərbi bazalarına ABŞ müfəttişləri girib yoxladılar, hərbi sənayesini məhv etdilər. Ola bilsin ki, belə laboratoriyalar artıq Rusiyada yoxdur, amma Qərbdə var. Qərb bu bioloji silahı işləyir, hazırlayır. O cümlədən bəzi laboratoriyaları keçmiş Sovet respublikalarında qurub. Gürcüstanda da, Ermənistanda da belə laboratoriyalar var. Ukraynada da həmçinin. Rusiya da əsəbi halda soruşur ki, siz niyə belə laboratoriyaları öz ərazinizdə deyil, gətirib burada qurmusunuz? Qərb də deyir ki, biz, bunu dinc məqsədlə edirik.
Belə ehtimallar var ki, millətlərin genlərinin müxtəlifliyindən istifadə edərək ABŞ çalışıb elə silah icad etmək istəyir ki, bu silah ruslara və ya italiyanlara qarşı istifadə edilsin. Yəni ruslara təsir etsin, başqa millətlərə etməsin. Bir sözlə, genetik səviyyədə hansısa silah hazırlanmasından söhbət gedir. Ruslar bu barədə yazır və deyirlər. Lakin əllərində sübutları yoxur.
Ancaq sözsüz ki, bioloji laboratoriyaların olması təhlükəlidir.
Y. QACAR
Reyting.az
Bölməyə aid digər xəbərlər
1-03-2025, 15:45
Deputat: Ukraynanı yalnız ABŞ xalqının Trampa qarşı qalxması xilas edə bilər - Müsahibə
23-01-2025, 19:03
İmran Bədirxanlı: “Özünü tapandan sonra yaşamaq asanlaşır” - Müsahibə
8-01-2025, 10:49
“Kino adamı kimi bir çox şeylər məni qane etmir” - Müsahibə
18-11-2024, 12:28
Turan Manafzadə: “Mədəniyyət diplomatiyasından yararlanmağı bacarmalıyıq” - Müsahibə
17-08-2024, 15:25
“Böyük güclər sülhdə maraqlı görünmürlər” - Müsahibə
12-08-2024, 11:00
Emin Əfəndiyev: “Yeni ssenarilər, layihələr barədə düşünürəm” - Müsahibə
22-07-2024, 09:58
Gənc xanəndə: “Məcnun kimi səhnəyə çıxmaq ən böyük arzularımdan biri olub” - Müsahibə
8-07-2024, 10:43
Aktrisa: “Mən ürək adamıyam...” - Müsahibə
14-06-2024, 15:06
Nazir: “Sertifikatlaşdırmada iştirak edən hər beş müəllimdən biri kəsilir” - Müsahibə
6-04-2024, 21:12
Qulu Ağsəs: “Tənqidi indi çox tənqid edirlər” - Müsahibə
2-04-2024, 20:28
“Hava hücumu ssenarisi mümkündür” - Müsahibə
19-02-2024, 16:33
Aktyor: “Əvvəldən bilsəydim o filmə çəkilməzdim...” - Müsahibə
16-02-2024, 12:55
Bəstəkar: “Zamanın ritmini tutmaq çətinləşib” - Müsahibə
28-01-2024, 15:36
Qüdrət Həsənquliyev: “Azərbaycan yenidən qurulmalıdır” - Müsahibə
9-12-2023, 20:57
Hərbi ekspert: “Krım körpüsü dağıdılmalıdır” - Müsahibə
14-11-2023, 19:08
Xalq artisti: “Teatrın ən ağrılı məsələlərindən biri də yaş senzi ilə bağlıdır” - Müsahibə
4-11-2023, 09:41
İlham Əziz: “Hər yazıçının öz əlifbası olmalıdır” - Müsahibə
27-10-2023, 15:19
Zahid Oruc: “Zəfər dövləti, Zəfər təşkilatı, Zəfər təhsil modeli yaradılmalıdır” - Müsahibə
27-10-2023, 11:01
Əlizadə Nuri: “Şairlik-sözlə inqilab etməkdir” - Müsahibə
23-10-2023, 18:22
General Sırski: “Düşmən ciddi itkilər verir, lakin onlar...” - Müsahibə
23-10-2023, 10:26
Aktrisa: “Özümü olmalı olduğum yerdə hiss edirəm” - Müsahibə
19-09-2023, 13:48
Hərbi analitik: “Rusiya Moskvanı lazımi şəkildə qoruya bilmirsə, deməli...” - Müsahibə
5-09-2023, 18:40
General: “Rusiya elitası Putini devirməyə hazırdır” - Müsahibə
23-08-2023, 18:14
Beynəlxalq ekspert: “Ruslar Ukrayna ilə uzunmüddətli hərbi qarşıdurmaya ümid edirlər” - Müsahibə
16-08-2023, 12:08
Kənan Məmmədov: “Kino günündə göstərməyə yeni film olmadı” - Müsahibə
10-08-2023, 15:00
Rıjenko: “Rusiyanın Qara dəniz donanmasını məhv etmək üçün yüzlərlə drona ehtiyac var” - Müsahibə
30-05-2023, 16:48
Kinorejissor: “Bəzilərini kinonun taleyi yox, kinostudiyanın ərazisi maraqlandırır”
16-05-2023, 16:48
Şeytelman: “Priqojin Rusiyada yeganə şəxsdir ki, dövlət çevrilişlərini uğurla həyata keçirə bilir”
13-05-2023, 09:34
Qüdrət Həsənquliyev: “Davamlı sülh üçün danışıqları Türkiyə və Rusiya ilə aparmalıyıq” - Müsahibə
3-03-2023, 16:55
Keçmiş deputat: “Rus imperiyasının dağılması qaçılmazdır” - Müsahibə
9-02-2023, 12:36
Deputat: “Ciddi əks-zərbə vurulmalıdır” - Müsahibə
7-01-2023, 15:55
Sərdar Cəlaloğlu: “Rusiya Qarabağı ələ keçirməyə çalışır” - Müsahibə
30-12-2022, 10:55
Köçəri Nağıbəyli: “Bizim öz torpaqlarımızda yaşamaq hüququmuz olmalıdır” - Müsahibə
11-12-2022, 13:12
Səxavət Əlisoy: “Partiya sədrlərinin əksəriyyəti təkəbbürlü və yekəxanadır” - Müsahibə
27-11-2022, 10:15
Professor: “Rusiya və Fransa Azərbaycan-Ermənistan danışıqlarında böhranlı vəziyyət yaradıb” - Müsahibə
12-11-2022, 19:43
Tofiq Zülfüqarov: “Rusiyada siyasi böhran zamanıdır” - Müsahibə
28-10-2022, 13:08
Deputat: "Putin ikinci böyük səhvə yol verdi, həm də sübut etdi ki..."
25-10-2022, 08:35
Politoloq: “Rusiya və İran Azərbaycanda nələrəsə nail olmağa çalışsa da...” - Müsahibə
21-10-2022, 13:42
Vahid Əhmədov: “Heç kim bahalaşmanın qarşısını ala bilmir” - Müsahibə
15-10-2022, 09:58
Deputat: “Rusiya ilə məsələni konkretləşdirməyin vaxtı çatıb” - Müsahibə
Bu gün, 12:55
Əliyevin Ermənistandan tələbləri beynəlxalq hüquq normalarına tam uyğundur - Professor
Bu gün, 10:52
Ermənistan Qafqaz əhəmiyyətli referenduma hazırlaşır
Bu gün, 08:06
Ağ ev Moskvaya təzyiqi artırır
Bu gün, 07:59
İlin ilk Ay tutulması başlayıb
Dünən, 15:31
Ceyhun Bayramov: "Ermənistanla sülh sazişinin mətni üzrə danışıqlar prosesi yekunlaşıb"
Dünən, 13:46
“Atəşkəsə təminat yoxdur” - Hərbi ekspert
12-03-2025, 17:55
Turan məsələsi böyük güclərin maraq dairəsinə düşür - Professor
12-03-2025, 15:03
Qərb kəşfiyyatı: Putin Trampı aldadır
12-03-2025, 12:24
Azərbaycana qarşı təxribat Ermənistanın sonu ola bilər
12-03-2025, 11:46
Rusiya və İran Suriyada şansını itirib - Professor
12-03-2025, 11:29
Müharibəsiz 30 gün: Kreml Ciddə razılaşmalarına “hə” deyəcəkmi?
12-03-2025, 09:29
İki ölkə Türkiyənin Avropaya yolunu bağlamaq istəyir
11-03-2025, 16:27
Ukraynada atəşkəs qeyri-mümkündür - Ekspert
11-03-2025, 09:09
Sabiq maliyyə naziri: Dünya böhran fazasına daxil olur - Xəbərdarlıq
10-03-2025, 20:20
ABŞ və Rusiya Ukraynaya alternativ seçim imkanı vermir
10-03-2025, 18:55
Cənubi Qafqaz bütövlükdə bir supergücün təsirində olacaq
10-03-2025, 17:57
Professor: ABŞ Qrelandiyanı, Rusiya Baltikayanı ölkələri götürəcək
10-03-2025, 15:46
Hərbi ekspert: ...Zelenskini aradan götürmək istəyirlər
10-03-2025, 11:20
Putin Azərbaycanın açdığı qapıdan keçəcəkmi?
10-03-2025, 09:52
Agentliyin əməkdaşı həbs edilib
9-03-2025, 16:31
Ağ evdə daxili münaqişə qızışır
7-03-2025, 16:12
Dünyanın mövcud nizamını dağıdırlar
7-03-2025, 15:45
Zülfüqarov: Qarşıdurmaların nüvəsində imperalist maraqlar dayanır
7-03-2025, 14:07
Azərbaycan türk dünyası üçün dəhliz açacaq - Professor
7-03-2025, 13:12
Milli Məclis Azərbaycanın D-8-ə qoşulmasını ratifikasiya edib
7-03-2025, 13:11
Türkiyə Avropaya qoşun yeridəcək?
7-03-2025, 08:07
Minsk qrupu Ukraynanı aldadıb
6-03-2025, 13:10
Professor: İranla müharibə ssenarisi real deyil
6-03-2025, 12:11
İğdır-Naxçıvan qaz kəməri: iqtisadi layihə siyasi baxımdan da əhəmiyyətlidir - Professorun şərhi
6-03-2025, 10:10
Sabiq nazir: ABŞ Rusiyanı özünə müttəfiq etmək istəyir
6-03-2025, 09:34
Mollazadə: Ermənistan baş naziri sülh prosesindən qaçır
5-03-2025, 18:47
Qasımov: İran qonşu ölkələri təzyiq altında saxlamağa çalışır
5-03-2025, 14:56
“Şəffaflıq Azərbaycan” təşkilatı fəaliyyətini dayandırır
5-03-2025, 14:56
“Gürcü Arzusu” medianın dabanını senzura ilə basdalayır
5-03-2025, 14:45
Azərbaycan-Türkiyə qardaşlığı... - Təhlil
5-03-2025, 14:41
Dövlət Turizm Agentliyinin sədri istintaqa çəlb olunub
5-03-2025, 14:21
Xocavənddə hərbi sursat partlayıb, xəsarət alan var
5-03-2025, 14:09
Vəkil Adəm Məmmədov həbs edilib
5-03-2025, 14:03
Azərbaycan Ordusunun mövqeləri atəşə tutulub
Qüdrət Həsənquliyevin fikrincə, Tramp görsə ki, Ukrayna qalib gəlir, Rusiyaya təkcə siyasi yox, hərbi dəstək də verəcək
"Xalq qəzeti"nin şöbə müdiri deyir ki, ömrü boyu özünü axtaran, dəfələrlə yanından ötüb keçən o qədər insan var ki
Nadir Azməmmədov: “Təəssüf ki, indi rejissor olmaq, kino və serial çəkmək adiləşib, bəzən bunun məsuliyyətini dərk etmirlər”
Türkiyədə yaşayan Əməkdar artist deyir ki, siyasilərin illərlə həllinə çalışdığı hansısa bir məsələni bəzən uğurlu bir musiqi əsəri həll edə bilər
Qüdrət Həsənquliyev: “Düşmənçiliyə son qoymaq üçün ədalətli sülhə nail olmaq gərəkdir. Bunun üçün ya tərəflər 1991-ci ilin sərhədləri çərçivəsində bir-birinin ərazi bütövlüyünü tanıyır, ya da ərazi mübadiləsinə gedirlər. Amma indiki mərhələdə bu, az inandırıcı görünür”
