Deputat: “Ölkədə maliyyə amnistiyası verilməlidir”

Xəbər lenti

21:24 / 18-04-2024

Bakıda litvalı dənizçi haqqında sənədli film nümayiş olunub

19:04 / 18-04-2024

Respublika Pediatriya Mərkəzi yaradılıb

18:49 / 18-04-2024

Narkokuryer Hacıqabulda 12 kq narkotiklə saxlanılıb

18:03 / 18-04-2024

Bakıda qətl: Elvin Əsədovun cinayət işi məhkəməyə göndərilib

17:55 / 18-04-2024

ABŞ və Britaniya İrana qarşı sanksiyaları genişlənidirib

17:44 / 18-04-2024

Əfv edilənlərin içində niyə qadınlar az olur? - Açıqlama

17:40 / 18-04-2024

Kəmaləddin Heydərovun daha bir şirkəti məhkəməyə verilib

17:36 / 18-04-2024

Hacıqabulda qatar qadını vurub

16:31 / 18-04-2024

Makronun sözü ilə əməli uyğun gəlmir

16:29 / 18-04-2024

Səməd Seyidov: "Yeni Kaledoniyanın müstəqilliyini əldə edəcəyinə inanırıq"

16:15 / 18-04-2024

Prezident Nyu-Yorkda keçmiş prezidentlə görüşüb

16:01 / 18-04-2024

Bakıda iki nəfər dəm qazından ölüb

15:52 / 18-04-2024

Daha iki bankın əmlakları hərraca çıxarılıb

15:46 / 18-04-2024

Qubad İbadoğluya yekun ittiham aktı elan edilib

15:29 / 18-04-2024

Zəngilanda silah-sursat aşkarlanıb

15:13 / 18-04-2024

İcra başçısını söyən şəxsə 5 sutka həbs cəzası verilib

14:47 / 18-04-2024

Rusiya XİN: "Ermənistanı tərk etmiş azərbaycanlıların geri qayıtması üçün..."

14:29 / 18-04-2024

Zaxarova: "Moskva Bakı ilə İrəvan arasında münasibətlərin nizamlanması üçün hər şeyi edib"

14:20 / 18-04-2024

QHT-lər Nobel Komitəsinə məktub göndərib

14:12 / 18-04-2024

Raketlərə qarşı yeni silah hazırlanır

13:54 / 18-04-2024

Azərbaycan və Yeni Kaledoniya parlamentləri əməkdaşlıq memorandumu imzalayıb

13:39 / 18-04-2024

Məhkəmə kokain kralı ilə bağlı qərar verib

13:28 / 18-04-2024

Qarabağdakı Türkiyə-Rusiya Birgə Monitorinq Mərkəzinin fəaliyyəti dayandırılacaq

13:12 / 18-04-2024

İki kluba texniki məğlubiyyət verilib

12:58 / 18-04-2024

Süni intellektdən qoruna biləcək sahələr sadalanıb

12:48 / 18-04-2024

Müəllimlərin sertifikatlaşdırılması başlayır

12:46 / 18-04-2024

400-ə yaxın müəllim öz ərizəsi ilə işdən azad edilib

12:24 / 18-04-2024

İsrail İrana zərbəni niyə ləngidir?

12:19 / 18-04-2024

Sabah hava necə olacaq? - Proqnoz

12:10 / 18-04-2024

Energetika naziri ABŞ-a gedib

Xəbər lentinin davamı

Ən çox oxunanlar

21:57 / 13-04-2024

Nəhəng rəqəmsal kamera kainatı araşdıracaq - Fotolar

22:08 / 13-04-2024

Nadir heyvan növü insan ovcuna yerləşir

00:07 / 14-04-2024

İran İsrailə PUA-larla hücum edib

00:02 / 15-04-2024

Ceyhun Bayramov Özbəkistana gedib - Yenilənib

18:06 / 14-04-2024

İordaniya Kralı COP29-a dəvət olunub

20:08 / 15-04-2024

Rusiya Ukrayna ilə savaşa özgələri göndərir

21:49 / 13-04-2024

Məşhur müğənni ağır xəstəlikdən əziyyət çəkir - Foto

23:11 / 14-04-2024

Oqtay Əsədovun həyat yoldaşı son bir ildə Moskvada 14 milyon qazanıb

14:18 / 14-04-2024

Azərbaycan və İordaniya müdafiə sahəsində əməkdaşlığa dair Saziş imzalayıb

18:51 / 15-04-2024

“Şəhid Əhməd – Oğluma məktub” filminin təqdimatı keçirilib - Fotolar

09:07 / 14-04-2024

Bu gün 34 mindən çox abituriyent imtahan verəcək

22:33 / 14-04-2024

İsrail prezidenti: "Bu, əsil müharibə elanıdır"

Deputat: “Ölkədə maliyyə amnistiyası verilməlidir” - Müsahibə
Tarix: 04-08-2019 18:03 | Bölmə: Müsahibə / Slayd

Şirift ölçüsü:

Fazil Mustafa: “Qanuni ya qanunsuz yolla toplanaraq xaricə aparılmış vəsaitlər üzərində amnistiyanın tətbiqi ölkənin investisiya mühitinə müsbət təsir edər”

Bu günə qədər bir çox siyasətçilər, iqtisadçı ekspertlər ölkəmizdə maliyyə amnistiyasına ehtiyac olduğunu bildiriblər. Milli Məclisin deputatı, Böyük Quruluş Partiyasının (BQP) başqanı Fazil Mustafa da amnistiya tərəfdarlarındandır.

Reyting.az Fazil Mustafanın AzPolitika.info-dakı bu və digər məsələlərdən bəhs edən müsahibəsini diqqətinizə çatdırır:

- Fazil bəy, Prezidentin sədrliyi ilə 2019-cu ilin birinci yarısının sosial-iqtisadi yekunlarına dair müşavirə keçirildi. Bu müşavirə, sizə görə, əvvəlkilərdən hansı xüsusiyyətlərinə görə fərqlənir?

- Qeyd edim ki, bu sosial-iqtisadi məsələlər, əldə olunan uğurlar və görüləcək işlərlə bağlı ənənəvi olaraq aparılan müzakirələrdir. Bu müzakirələr il ərzində baş verən hadisələr və proseslərə dair müzakirələri ehtiva edir. Bu mənada müşavirədəki çıxışlarda və nitqlərdə müəyyən yeniliklər olur. Amma ölkə Prezidentinin ölkədə iqtisadi-siyasi durumu, sosial vəziyyəti dəyərləndirməsi daha çox diqqəti cəlb edir. Çünki nazirlərin verdiyi hesabata Prezidentin yanaşması önəmlidir. Prezident də nitqində çox maraqlı tezislər irəli sürdü. Xüsusilə, bahalaşma, sahibkarların proseslərə cəlb edilməsi və daha çox insanların işlə təmin edilməsində sahibkarların iştirakı məsələsinə diqqət ayırdı. Bu olduqca vacibdir, çünki sahibkarlar proseslərdə bu və ya digər səbəbdən iştirak edə bilmirlər. Küskünlük yaranır, bürokratik maneələri aşa bilmirlər və bu da sahibkarlarda narazılıq yaradır. Odur ki, belə məsələlərin Prezident tərəfindən dilə gətirilməsi biznes mühitinin sağlamlaşdırılması, əlavə əngəllərin aradan qaldırılması baxımından təsirini göstərə bilər.

Hesab edirəm ki, müşavirədə vergi orqanlarının daha çevik işləməsi və iqtisadi sahədə müəyyən problemlərin ortadan qaldırılmasına köməklik göstərməsinin Prezident tərəfindən vurğulanması yerində oldu. Ümid edirəm ki, müşavirənin təsirləri olacaq. Böyük ehtimalla, rayonlarda da bu istiqamətdə müzakirələr gedəcək və real vəziyyət, problemlərlə bağlı fikirlər səslənəcək, habelə onların həlli üçün çalışılacaq.

- Siz hesab edirsiniz ki, müşavirədə müzakirə edilən məsələlər praktiki həyatda mövcud olan real problemləri əhatə etdi?...

- Əlbəttə. Hamısını tam əhatə etməsə də... Əslində bir müşavirə ilə hamısını əhatə etmək də mümkün deyil. Amma bütün hallarda hökumətin məsuliyyətini artıracaq müşavirədir. Orada müvafiq qurumların rəhbərləri, nazirlər iştirak edirdi. Ölkənin maliyyə durumu, gömrük və vergi siyasəti ilə bağlı məsələlər ələ alındı. Prezident də qeyd etdi ki, bizim daha çox gəlirlər gömrük və vergi vasitəsilə əldə olunan gəlirlərdir. Bu da artırılmalıdır.

Amma qeyri-neft sektorunun inkişaf etdirilməsi ilə bağlı müşavirədə fikirlər səsləndirildi. Xüsusilə, kənd təsərrüfatının inkişafı ilə bağlı maraqlı təklif və mülahizələr ortaya qoydu. Məncə, bunların hamısı ciddi şəkildə müzakirəyə layiqdir və bunu da dərindən müzakirə etmək vacibdir.

- Müşavirədə Prezident süni qiymət artımı, inflyasiya ilə bağlı fikirlər səsləndirdi, açıq bəyan etdi ki, burada kartel sövdələşmələr istisna olunmur. Süni qiymət artımının qarşısı hansı yollarla alınmalıdır?

- Söhbət ondan gedir ki, bazar iqtisadiyyatı şəraitində qiymət artımına inzibati qaydada tam nəzarət etmək doğru olmaz. Ancaq elə mühit yaratmalıyıq ki, qəsdən sosial ajiotaj yaratmaq məqsədilə buna gedilməsin. Hər halda bu məsələdə sahibkarların da maraqlarını düşünmək lazımdır, amma həm də əhalini narazı salacaq elementlərin ortadan qaldırılması ilə bağlı müəyyən fikirlərin səsləndirilməsi vacibdir. Çünki bu məsələdə hərtərəfli problemlər yarana bilər. Əhalinin alıcılıq qabiliyyəti aşağı düşürsə, bu sonradan sosial narazılığın genişlənməsinə səbəb ola bilər. Prezident də bunları nəzərə alaraq süni qiymət məsələsi üzərinə xüsusi vurğu etdi.

- Azərbaycanda bir ənənə var: maaşlar, pensiyalar, sosial müavinətlər artır, amma bazarda qiymətlər bundan öncə artır. Bu vəziyyət illərdir davam edir…

- Hesab edirəm ki, azad bazar siyasəti mühitində bunu tənzimləmək olduqca çətindir. Hər dəfə belə halın baş verməsinə səbəb odur ki, hamı istəyir özünü sığortalasın. Maaş artımından sonra elə bilirlər ki, əhalinin alıcılıq qabiliyyəti sürətlə artır. Bunu sığortalamaq istəyirlər və bu da inflyasiyanın genişlənməsinə gətirib çıxarır. Çünki əhalinin maaş artımının effekti qalmır. Maaş artırsa və onunla paralel qiymətlər də qalxırsa, deməli, maaşın effekti qalmır. Prezident də çıxışı zamanı bu məqamı nəzərdə tuturdu. Fikrimcə, bunun da çıxış yolu sahibkarların üzərində bütün maneələrin ortadan qaldırılmasından və sahibkarlığın səmimi şəkildə inkişafına dəstək verilməsindən keçir. Bunlar baş verərsə, qısa müddətdə mənfi tendensiyaların qarşısını almaq mümkündür.

- Bir neçə il əvvəl Prezident sahibkarlıq subyektlərinin yoxlanılması prosesinin dayandırılması haqda qərar verdi. Bu qərar indi də qüvvədədir. Belə olduqda məmurlar sahibkarlar üçün hansı maneəni təşkil edə bilərlər?

- Məsələ təkcə sahibkarların yoxlanılması və ya yoxlanılmaması ilə bağlı deyil ki. Məsələn, gömrükdə şəffaflıq var və sahibkar malını gətirdi, hər şey əladır. Sonda nə olsun? Axı şəffaflıqla məsələ yekunlaşmır, ortaya başqa problemlər çıxır. Məsələn, bazara giriş üçün inhisarı aşa bilmir. Bu, ciddi problemdir. Yəni sahibkar malı gətirib, amma bazar inhisardadır deyə bir çox sahələrə girə bilmir. Digər tərəfdən, tikintiyə icazədən tutmuş müxtəlif sənədlərin alınmasına qədər, bir çox məsələlərdə ciddi problemlər ortaya çıxır. Hesab edirəm ki, bunları da müəyyən dərəcədə düşünmək lazımdır. Bu mənada hesab edirəm ki, problemlər kifayət qədər çoxdur və onları səmimi şəkildə ortadan qaldırmaq lazımdır. Sahibkarı yoxlamamaq olsun, amma kimlərsə sahibkardan qeyri-rəsmi vəsait almamalıdır. Bu prinsipləri qızıl qaydaya çevirməsək, çətin olacaq. Söhbət sahibkarın işləməsindən deyil, güvənindən gedir. Hamı pulunu çıxarıb başqa ölkələrdə fırladır, öz ölkəsinə yatırmır. Təminat vermək lazımdır ki, sizin hüququnuzu məhkəmə qoruyur. Məhkəmə hakimiyyəti sahibkarın hüquqlarını qoruya biləcək səviyyədə şəffaf olmalıdır. Bunlar olarsa, Prezidentin dediyi kimi, sahibkarlar da mühitə daha çox fayda vermiş olacaqlar.

- Siz inhisarçılıqdan bəhs etdiniz. 20 ildir ki, mətbuat yazır, bəzi deputatlar parlamentdə bu haqda danışır, Prezident xəbərdarlıq edir, amma bu problem aradan qalxmır. Axı bu inhisarçılar kimlərdir, doğrudanmı onlar əlahiddə gücə sahibdirlər?

- İmtiyazlı təbəqələrdən söhbət gedir. Yəni siyasi hakimiyyətə də müəyyən qədər təsiri olan insanlardan bəhs edilir. Rəqabətsiz bir mühitdə pul qazanmaq və bunu illərlə davam etdirməkdən gedir. Əslində XIX əsrdə ABŞ-da da belə hallar olub. Ancaq onlar “Şerman qanunu” qəbul etdilər və rəqabəti əsas prinsipə çevirdilər. Bundan sonra hər hansı bir şəkildə haqsız rəqabət mühiti yaranmadı, sahibkarlığın inkişafı ilə əslində ölkə inkişaf etdi. Bizdə də bunu etmək lazımdır. İlk növbədə də maliyyə amnistiyası vermək lazımdır. Maliyyə amnistiyasi verməyincə, hamı qorxub pulunu ortaya çıxarmayacaq. Maliyyə amnistiyası verdikdən sonra ola bilsin ki, birinin maddi vəziyyəti digərindən qat-qat üstün olacaq, amma qabiliyyət imkanları sıfırlananda daha qabiliyyətli az vəsaitlə qısa müddətdə böyük xariqələr yarada bilir. Amma rəqabətsiz mühitdə milyardlar qazanan adam rəqabət mühitində qazandığını itirmiş ola bilər. Bu, bazar iqtisadiyyatının əlifbasıdır. Biz gerçək bazar iqtisadiyyatına keçməliyik. Bazar iqtisadiyyatının əsas şərtlərindən biri valyutanın məzənnəsidir. Məsələn, ABŞ dollarının kursu iki ildir sabit qalırsa, deməli inzibati qaydada tənzimlənir. Amma normal sahibkarlıq inkişaf edəndə heç buna ehtiyac qalmır və pulun saxlanmasına maliyyə də cəlb edilmir. Və real sektorla iqtisadi proqnozlaşdırmanı aparmaq daha asan olur.

- Siz maliyyə amnistiyası deyəndə uzun illərdir ki, məmurların qanunsuz olaraq topladığı kapitalın rəsmiləşdirilməsini nəzərdə tutursunuz?

- Qanuni, qanunsuz yolla kim nə toplayıbsa, amnistiya tətbiq edirsən və deyirsən ki, pulunu xaricdən gətir, qoy öz ölkənə. Və buna görə məsuliyyət daşımırsan, məhkəmə də qarantiya verir. Beləcə, onlar pulu gətirib sərmayə kimi qoyurlar və başqa qaydalarla işləməyə başlayırlar. Yəni ancaq vergini tanıyır və vergi xaricində heç bir qurumu tanımır. Ondan sonra görün ölkə qısa müddətə neçə çiçəklənəcək.

- Amnistiya verildikdən sonra qanunsuz şəkildə böyük pullara sahiblənən məmurların kapitalını ölkəyə qoyacaqlarına dair sizdə qəti əminlik haradandır?

- Əslində məndə bu əminlik özümün kəşfim deyil. Əminliyi tarixi təcrübəyə görə deyirəm. Onlarla ölkənin təcrübəsində bu var. Onlarda da belə narazılıq olub ki, maliyyə amnistiyasından sonra onların kapitalını gətirib ölkəyə qoyacaqlarına zəmanət yoxdur. Hər halda onların 50 faizinin kapitalını gətirib qoyması kifayət edər.

- Hökumətin mövqeyi və yanaşması belədir ki, ölkə inkişaf edir, hər şey yaxşıdır, irəliləyiş var, qeyri-neft sektoru inkişaf edir. Müstəqil iqtisadçılar isə elan edirlər ki, vəziyyət mürəkkəbdir və belə davam etsə mənfi ssenarilər ortaya çıxa bilər. Sizcə, bu iki fərqli fikrin hansı daha realdır?

- Hesab edirəm ki, panikaya da ehtiyac yoxdur. Çünki Azərbaycan iqtisadiyyatı ilə bağlı belə panikalar illərdir deyilir, amma siz deyən tənəzzül və çöküş vəziyyətinə gəlib çıxmır.

Lakin durum ürəkaçan da deyil. Biz çalışmalıyıq ki, bu simptomu yaxşı istiqamətə dəyişəcək. Açığı, sizə deyim ki, son dövrlər ölkə Prezidenti tərəfindən əhalinin rifahını, sosial-iqtisadi durumu yaxşılaşdırmaq məqsədilə böyük addımlar atılıb. Təqaüdlər, pensiyalar, əməkhaqları, müavinətlər artırıldı, amma bazar da qiyməti buna adekvat artır. Eyni zamanda, bizdə dövlətə yük olan əhali sayı artmağa başlayıb. Hamı dövlətdən ummağa başlayır. Halbuki, işsizlik, müavinət və digər məsələlərin yükünü özəl sektor paylaşmalıdır. Üstəlik, neftdən asılılıq o səviyyədədir ki, neftin qiymətinin dəyişməsi ilə böyük təhlükəyə tərəf yönələ bilərik. Odur ki, bizim indiki durumumuz xeyli risklidir. Bu mənada qeyri-neft sektorunu daha açıq və şəffaf şəkildə inkişaf etdirmək yolunu düşünməliyik. Məsələn, biz boş və mənasız layihələrə xərclədiyimiz pulları kənd təsərrüfatına qoysaydıq, indi özünü kənd təsərrüfatı məhsulları ilə təmin edən ölkə durumunda olardıq. Fikrimcə, strateji planlaşdırmanı düzgün istiqamətdə aparmalıyıq ki, bu dəfə kataklizmdə, dünya böhranı zamanı zərər çəkən tərəf olmayaq.

Ana səhifəyə dön