“Rusiya Dağlıq Qarabağın Ermənistana peşkəş edilməsi üzərində işləyir” - Müsahibə
Tarix: 26-08-2017 12:49 | Bölmə: Müsahibə / Slayd
“Rusiya Dağlıq Qarabağın Ermənistana peşkəş edilməsi üzərində işləyir”
Zəlimxan Məmmədli iddia edir ki, şimal qonşumuzun üzərində çalışdığı digər variant demokratik dünyaya inteqrasiyanın durdurulması müqabilində Dağlıq Qarabağın formal olaraq Azərbaycanın tərkibində qalmasıdır

Son günlər Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin həlli ilə bağlı yeni müzakirələr başlayıb. Hətta Rusiyanın münaqişənin həlli istiqamətində yeni təkliflər hazırladığı, bunun detallarını tərəflərlərin ayrı-ayrılıqda müzakirə etdiyi də bildirilir.

Xatırladaq ki, bir neçə gün öncə Ermənistan prezidenti də rusiyalı həmkarı ilə görüşündə Qarabağ problemini müzakirə edib. Eyni zamanda, ATƏT-in Minsk qrupunun tərəflərin yenidən bir araya gəlməsi üçün danışıqlar apardığı da verilən məlumatlar sırasındadır.
Görünən odur ki, ortada yenə hansısa təkliflər paketi var, amma detalları ilə bağlı ictimaiyyətə məlumat verilmir.

“Borçalı” Cəmiyyətinin sədri, siyasi şərhçi Zəlimxan Məmmədli isə “Reytinq” qəzetinə müsahibəsində deyib ki, Rusiyanın Azərbaycan və Türkiyəyə münasibətində aqressiv, hiyləgər yanaşmanı ən azı son 200 illik tarixdə baş verən proseslər də təsdiqləyir.
Reyting.az saytı həmin müsahibəni təqdim edir:

- XIX və XX əsrin əvvəllərində baş verən proseslərin oxşarını görürəm. Rusiya aydın şəkildə Azərbaycanın bir hissəsinin – konkret olaraq Dağlıq Qarabağın Ermənistana peşkəş edilməsi variantları və ya istiqlalın təslimi üzərində işləyir. Yaxud da, demokratik dünyaya inteqrasiyanın durdurulması müqabilində Dağlıq Qarabağın yüksək dövlət statusu ilə, formal olaraq Azərbaycanın tərkibində qalmasına çalışır.
Rusiya həm də bütün vasitələrlə Türkiyənin zəifləməsi və Azərbaycanın ram olunması üçün şanslar aramaqdadır. Rusiyanın bu iddialardan imtinasının heç bir işartısı görünmür.

Rusiya demokratikləşsəydi fərqli fikir söyləmək mümkün idi. Bu mütərəqqi proses baş vermədikcə, Rusiya qonşu dövlətlər və dünya üçün qorxu mənbəyi olacaqdır. Bunlar reallıqdırsa, Azərbaycan xalqı Rusiyadan imdad diləmək əvəzinə onun təhdidlərindən, qorxulu planlarından sığortalanmaq üçün milli müqavimət təşkil etməli, dünyanın mütərəqqi hissəsinin - Avropanın dəstəyini qazanmaq üzərində düşünməlidir.
Rusiyanın Azərbaycana yönəlik siyasətində onu əzməkdən, sıradan çıxartmaqdan, şanlı üç rəngli bayrağını oraqlı-çəkicli əski parçası ilə əvəz etməkdən başqa bir şey yoxdur. Üst qatda qərar tutmuş “Beşinci kalon” isə iş başındadır.

- Zəlimxan bəy, maraqlı məqamlardan biri də odur ki, Amerika tərəfi də münaqişənin həlli ilə bağlı təkliflərlə çıxış etməyə başlayıb. Amerikalı həmsdər deyir ki, Dağlıq Qarabağda "dayanıqlı razılıq” əldə olunması üçün Madrid prinsiplərinə əsaslanan mühüm elementlər var. Onun sözlərinə görə, Dağlıq Qarabağın "mürəkkəb tarixini” nəzərə alaraq tərəflər regionun yekun statusunu danışıqlar əsasında müəyyən etməyə razı olmalı və bu istiqamətdə öhdəlik götürməlidir. Sizcə, bir tərəfdən də Amerikanın bu məsələdə aktivləşməsi nə deməkdir?

- Amerika demokratiyanın, mülki cəmiyyətin tam formalaşdığı bir dövlətdir. Özünəməxsus, eyni zamanda dünyaya təsir gücünə malik siyasi, iqtisadi, maliyyə, idarəetmə, hərbi sistemi var. Amerika çökmür və bunu yaxın on illiklərdə pronozlaşdırmaq da mümkünsüzdür. Rusiya isə sadalanan sahələrdə ciddi tənəzzül dövrünü yaşayır. Biz çökənə yapışıb qalmamalıyıq. Biz güclü ilə iş birliyinə keçid üzərində işləməliyik. Bunun üçün Rusiya ilə müharibə etməli deyilik, onunla ikitərəfli qarşılıqlı faydalı əməkdaşlıq, xüsusilə iqtisadi sahədə əməkdaşlığı genişləndirməyik. Eyni zamanda supergüc olaraq onunla ixtiyari müzakirəyə hazır olmalıyıq. Qonşu Gürcüstan və müttəfiq Ukrayna təcrübəsindən faydalanmağın vacibliyini düşünürəm.

- Sizcə, ən optimal və obyektiv həll yolu təklifi hansı dövlətdən, hansı beynəlxalq qurumdan gələ bilər?

- Məncə, obyektiv həll yolu təklifinin müəllifi Azərbaycan özü olmalı, bu iddialarını gerçəkləşdirmək istiqamətində kordinal dəyişiklik etməli, ərazi bütövlüyünün tamlığının təmini istiqamətində beynəlxalq hüququn imkanlarından və BMT Təhlükəsizlik Şurasının qətnamələrinin yerinə yetirilməsi istiqamətində diplomatik hücum taktikasından bəhrələnməlidir.

- Azərbaycan indiki zamanda buna qadirdirmi, diqtə etmək gücü varmı?

- Biz heç zaman nə diplomatiyamızda, nə hərbimizdə bir addım da irəli getməmiş, heç buna səy də göstərməmişik. İndiki Azərbaycanın kursu dediklərimi etmək gücündə və həvəsində deyil. Amma məsələni konseptual qoyuruqsa, başqa alternativ yoxdur.

- Aprel döyüşlərində bəzi ölkələrin rekasiyasını gördük. Sizcə, yenidən hərbi, ya diplomatik hücuma keçsək, analoji təpkilər və diplomatik etirazlarla qarşılalaşmayacağımızın təminatı varmı?

- Azərbaycanda güclü dünyanın oyun qaydaları - demokratik siyasi sistem, xalqın iradəsi ilə formalaşan hakimiyyətin dinc demokratik qaydada dəyişilmə ənənəsi bərqərar olmayıbsa, iqtisadiyyatda liberallaşma hakim deyilsə, məhkəmələrin müstəqilliyi təmin olunmayıbsa, dünya bizim avtoritar zehniyyətimizi dəstəkləməyəcək. Bizdəki rəsmi iqtidar sehniyyəti, həyat tərzi mütərəqqi dünya ilə ziddiyətlidir. Eyni təfəkkürlülər də bizimkiləri dəstəkləyir. Məncə, güclü dünyanın dəstəyini mütləq anlamda qazanmağın açarı demokratik cəmiyyət quruculuğundadır. Bunu bərqərar etmək isə xalqımızın vəzifə borcudur və bunu hökmən etməlidir. Yoxsa böyük fəlakətlər qaçılmaz ola bilər.

- Qarabağ münaqişəsinin həlli prosesinə Türkiyənin də hər hansı formada cəlb olunmasına necə baxırsınız?

- Türkiyənin Avropa Birliyi ilə, son zamanlar isə Almaniya ilə münasibətlərində gərginliklər müşahidə olunmaqdadır. Bu münasibətlərin anlaşma ilə sonuclanması da gözləniləndir. Bunlara baxmayaraq, Türkiyə birmənalı şəkildə Azərbaycanın yanında olacağını ən yüksək kürsülərdən bəyan edib. Türkiyənin Suriya krizindən salamat çıxması çox önəmlidir. Allah eləməmiş, Türkiyə keçən əsrin əvvəllərindəki kimi zəif düşsə fərqli situasiya yarana bilər. Unudulmamalıdır ki, Türkiyə həm də Avropa üçün təhlükəsizlik və enerjidaşıyıcılarla təminat baxımından əhəmiyyətli dövlətdir. Azərbaycan və Orta Asiyadan başlayan iri kommunikasiya xətlərinin əhəmiyyətli hissəsi Türkiyə üzərindən Avropaya çatır. Hesab edirəm ki, Türkiyənin cəsarətli diplomatik gedişləri, siyasi sistemi ilə cəmiyyətin bütövlüyü optimist olmağa əsas verir. Yəni o, keçən əsrin əvvəlindəki Türkiyə deyil. Zərurət yaranarsa Türkiyə Azərbaycana ehtimal olunan təcavüzləri dəf etmək üçün bütün vasitələrdən istifadə edər.

Etnik və dini eynilikdən başqa Azərbaycan, həm də neft və qaz ölkəsi olaraq Türkiyənin təhlükəsizliyi üçün strateji əhəmiyyətli bir dövlətə çevrilib. Odur ki, Türkiyə Qarabağ probleminin Azərbaycanın milli maraqlarını təhdid edən bir variantda həllinə heç zaman razı olmaz. Artıq Azərbaycan xalqı da 100 il bundan əvvəlki deyil.

- Bu arada müxalifətin, medianın, eləcə də cəmiyyətin üzərinə hansı missiya düşür?

- Ən vacibi odur ki, vətəndaş olmaq, qorxunu candan çıxartmaq, həqiqətin yanında olmaq lazımdır. Bunlara əməl etsək, bizə ölüm yoxdur. Biz öz sözümüzü hər zaman demişik. Əksəriyyət bu formula meyllənsə, əla olar. Zatən millət olaraq başqa yolumuz da yoxdur.

Zaur ƏHMƏD




Bölməyə aid digər xəbərlər
bütün xəbərlər