08:18 / 27-04-2024
"Bir qalanın sirri" Musiqili Teatrda açılacaq - Fotolar
08:09 / 27-04-2024
Rusiyada azərbaycanlılarla taciklər arasında kütləvi dava: ölən və yaralananlar var
21:36 / 26-04-2024
Prezident İlham Əliyevin Almaniyaya işgüzar səfəri başa çatıb - Fotolar
20:58 / 26-04-2024
İlham Əliyevlə Olaf Şolts birgə mətbuat konfransı keçiriblər
20:46 / 26-04-2024
Azərbaycan və Almaniya prezidentləri görüşüb - (Yenilənib) - Fotolar
19:35 / 26-04-2024
43 pişiyi ac-susuz saxlayan şəxsi həbs ediblər
19:06 / 26-04-2024
Rusların hücum etmək istədiyi iki xəstəxana təcili boşaldılır
18:43 / 26-04-2024
Türk dövlətləri parlamentlərinin komitə sədrləri Xankəndi və Şuşaya səfər ediblər - (Yenilənib) - Foto
18:41 / 26-04-2024
İsveç Latviyaya qoşun və zirehli texnika göndərir
18:36 / 26-04-2024
Blinken Pekində Çini hədələyib
18:20 / 26-04-2024
20-yə yaxın məhbus həbsxanadan qaçmağa cəhd edib - Foto
18:15 / 26-04-2024
Azərbaycanla Ermənistan arasında sərhəddə koordinatlar dəqiqləşdirilir
18:08 / 26-04-2024
Erməni deputatlar saxlanılıb
17:58 / 26-04-2024
Ermənistan XİN: "Azərbaycandan sülh sazişinə dair təkliflər almışıq"
17:39 / 26-04-2024
"Beşiktaş" daha bir futbolçu ilə müqaviləni yeniləyib
17:30 / 26-04-2024
İlham Əliyev Almaniyada tədbirə qatılıb - (Yenilənib) - Fotolar
17:23 / 26-04-2024
Prezident İlham Əliyev BƏƏ-nin sənaye və qabaqcıl texnologiyalar naziri ilə görüşüb
17:15 / 26-04-2024
Quba-Xaçmaz Regional filialına müdir təyinatı olub
16:58 / 26-04-2024
“Krokus”dakı terror aktına görə daha bir şübhəli saxlanılıb
16:56 / 26-04-2024
Prezident İlham Əliyev Almaniya XİN rəhbəri ilə görüşüb - Foto
16:11 / 26-04-2024
Azərbaycanda partiya rəhbəri həbs edilib
16:05 / 26-04-2024
Əli Əsədov daha bir qərar imzalayıb
15:52 / 26-04-2024
Qəzzada daha 51 dinc sakin həlak olub
15:46 / 26-04-2024
Avtomobil şirkəti daha bir yeniliyə imza atıb - Fotolar
15:33 / 26-04-2024
Keçmiş rektor son söz üçün məhkəmədən yenə vaxt istəyib
15:14 / 26-04-2024
Azərbaycan prezidenti Almaniya kansleri ilə görüşüb - (Yenilənib) - Fotolar
14:06 / 26-04-2024
Rusiyanın yeni silahı ABŞ-a məxsus peykləri vura biləcək
13:54 / 26-04-2024
"Qarabağ" klubu cərimələnib
13:28 / 26-04-2024
Naxçıvan Nazirlər Kabinetinə Aparat rəhbəri təyin edilib
13:21 / 26-04-2024
Tehran-Tel-Əviv qarşıdurmasının növbəti dayanacağı haradadır?
18:56 / 22-04-2024
Azərbaycan və Rusiya prezidentlərinin təkbətək görüşü olub - (Yenilənib) - Fotolar
00:11 / 23-04-2024
Sağlam və uzun ömür yaşamağın 10 asan yolu var - Siyahı
09:53 / 22-04-2024
Ümid nəğməsi - Etibar Cəbrayıloğlu yazır
13:54 / 22-04-2024
Füzuli şəhərinə növbəti köç olub - (Yenilənib)
16:58 / 23-04-2024
İlham Əliyev “COP29 və Azərbaycan üçün Yaşıl Baxış” beynəlxalq forumda iştirak edir - (Yenilənib)
14:10 / 23-04-2024
Füzuli şəhərinə növbəti köç karvanı yola salınıb - (Yenilənib)
16:10 / 22-04-2024
Ölkələr sürətlə silahlanır - Ümumi hərbi xərclər 2,4 trilyon dolları keçib
14:03 / 24-04-2024
Professor Nəsib Quliyev özünü güllələyib
00:05 / 23-04-2024
Abramoviç yeni futbol klubunu Avropanın ən yaxşısı edəcək
00:02 / 23-04-2024
Məşhur boksçu Mayk Tayson şirkətin səfiri olub
17:30 / 26-04-2024
İlham Əliyev Almaniyada tədbirə qatılıb - (Yenilənib) - Fotolar
12:40 / 22-04-2024
Cavanşir Məmmədovun nəvəsi: "Babamın ürəyi haqsızlığa dözmədi"
Özünə kənardan baxan Səməd Vurğun və iki Vaqif - Kənan Hacı yazır
Tarix: 13-11-2021 13:44 | Bölmə: Kənan HACI
Gözüm gözünüzdən uzaq olsa da,
könüldən könülə yollar görünür.
50 illik yubiley təntənəsinə təşəkkür məktubunda xəstə şair dostlarını və oxucularını bu misralarla salamlayırdı...
Səməd Vurğun ölüm döşəyində yatarkən niyə məhz bu iki misranı xatırlamışdı? "Vaqif" dramında Vaqifin dilindən deyilmiş bu iki misra hansı assosiasiyaları doğurur? Ömrün-günün vəfasızlığınımı xatırladır, insanın öz etibarsızlığına haqq qazandırmasınımı qəsd edir?
İnsan doğulduğu gündən öləcəyi günə qədər yalnız getməklə məşğuldur. Dərsə, işə, uzaq səfərlərə... Və bütün bu getməklərin sonunda səni gözləyən bir qapıdan içəri keçirsən və bir də heç vaxt geri qayıtmırsan... Könüldən könülə yollar isə uzandıqca uzanır, şaxələnir, meridianlara çıxır...
"Şair, hökmdarın hüzurundasan!" Bu misra bir əsrə yaxındır ki, özündə böyük mətləbləri daşımaqla məşğuldur. Şumlanıb dincə qoyulmuş bu tipli ideoloji şeir sahələri gələcəkdə ədəbiyyat tariximizi araşdıracaq alimlər üçün xam torpaq misalında olacaq.
Stalinə yazılan mədhiyyələr bir yana, "Rəhbərə salam" şeiri bir yanadır. Bu şeir dövrün ruhunu özündə dəqiqliyi ilə əks etdirən nadir şeir nümunələrindəndir.
"Salam gətirmişəm hüzuruna mən,
bu gündən, gələcək qərinələrdən".
Axı Səməd Vurğun bu misraları da qələmə almışdı:
Alın tərimizi içdi böyüklər
gümüş qədəhlərdə al şərab kimi...
Ünvan başqaydı, amma hamı bilirdi ki, şairin qəsdi nədir... Bu qədər şəffaf işarəni sezməmək mümkünsüzdür. Gizlin (gizlin olduğu qədər də aşkar) işarələrin boşluğunda dolaşan mənalar Səməd Vurğunun əksər mətnlərində tez-tez görünüb itir. Səməd Vurğun ziddiyyətli şəxsiyyət deyildi, təpədən-dırnağa zamanəsinin övladı idi və onun şəxsiyyətində zamanın paradoksallığı və sistemin mahiyyəti öz əksini tapırdı.
37-ci il repressiyasında sağ qalanların vicdanı zədələndi. 38-ci ildə Səməd Vurğun “Vaqif” dramında Qacarın dilindən yazırdı:
Qılınclar toqquşub iş görən zaman
Neylər dediyiniz quru bir vicdan?!
Xatırlayıram, ömrünün son illərində Süleyman Rüstəm deyirmiş ki, “heç kəs bilmir ki, sovet sisteminin al bayraqları arxasında nələr dururdu”. Hər halda KQB arxivlərində Süleyman Rüstəmin Mikayıl Müşfiqlə bağlı bir cümləsi belə yoxdur. Deyirlər, repressiya maşını ziyalıları gedər-gəlməzə yollayanda o, Pirşağıdakı bağında oturub qorxu içində yoldan keçən maşınların səsinə qulaq verirmiş. 90-cı illərdə bu haqda bir yazı da yazmışdım. O yazıdan sonra Sabir Rüstəmxanlı ilə söhbət əsnasında dəyərli şairimiz dedi ki, Qarabağ hadisələrindən sonra Süleyman Rüstəmin içində bir şübhə baş qaldırmışdı. Onun kommunizm ideallarına inamı sarsılmışdı və dərin peşmançılıq hissi keçirirdi.
Səməd Vurğun da bu qorxuları yaşayıb. Total qorxu bütün yaradıcı insanların düşüncəsini şikəst etmişdi.
Könüldən könülə yollar görünür...
Bu yollarda da qorxu adlı məşum senzorlar dayanmışdı, azad fikrin qarşısını kəsirdilər...
Ürəkdən ürəyə çəkilən yollar, körpülər ən etibarlı yollar, körpülərdir. Bu yollar işıq sürətindən də itidir. Ömür möhlətinin bitəcəyində Səməd Vurğunun nisgil dolu məktubuna bu iki misranı əlavə etməsi onun özünü dissosiativ obrazda görmək istəyindən doğurdu. Özünə kənardan baxmaq, oxucularının və qələm dostlarının gözündə görünən Səməd Vurğunu tanımaq istəyirdi...
Bu təsnifatın müdhişliyi
Yollar yorğunu Vaqif Səmədoğlu isə sonda əlində çəlik Yaradana üz tutub belə dedi:
Allah, özüm gəlim,
ya kimisə göndərəcəksən?..
Hər üçü - Molla Pənah Vaqif də, Səməd Vurğun da, Vaqif Səmədoğlu da Azərbaycan poeziyasını yeni yola çıxartdı. Biri dilimizi ərəb-fasr izafətlərindən təmizlədi, biri dilimizi filtrdən keçirib durultdu, o birisi isə dilin ifadə imkanlarını daha da genişləndirdi.
Hər üçünə min rəhmət!
12 noyabr, 2021
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 13-11-2021 13:44 | Bölmə: Kənan HACI
Gözüm gözünüzdən uzaq olsa da,
könüldən könülə yollar görünür.
50 illik yubiley təntənəsinə təşəkkür məktubunda xəstə şair dostlarını və oxucularını bu misralarla salamlayırdı...
Səməd Vurğun ölüm döşəyində yatarkən niyə məhz bu iki misranı xatırlamışdı? "Vaqif" dramında Vaqifin dilindən deyilmiş bu iki misra hansı assosiasiyaları doğurur? Ömrün-günün vəfasızlığınımı xatırladır, insanın öz etibarsızlığına haqq qazandırmasınımı qəsd edir?
İnsan doğulduğu gündən öləcəyi günə qədər yalnız getməklə məşğuldur. Dərsə, işə, uzaq səfərlərə... Və bütün bu getməklərin sonunda səni gözləyən bir qapıdan içəri keçirsən və bir də heç vaxt geri qayıtmırsan... Könüldən könülə yollar isə uzandıqca uzanır, şaxələnir, meridianlara çıxır...
"Şair, hökmdarın hüzurundasan!" Bu misra bir əsrə yaxındır ki, özündə böyük mətləbləri daşımaqla məşğuldur. Şumlanıb dincə qoyulmuş bu tipli ideoloji şeir sahələri gələcəkdə ədəbiyyat tariximizi araşdıracaq alimlər üçün xam torpaq misalında olacaq.
Stalinə yazılan mədhiyyələr bir yana, "Rəhbərə salam" şeiri bir yanadır. Bu şeir dövrün ruhunu özündə dəqiqliyi ilə əks etdirən nadir şeir nümunələrindəndir.
"Salam gətirmişəm hüzuruna mən,
bu gündən, gələcək qərinələrdən".
Axı Səməd Vurğun bu misraları da qələmə almışdı:
Alın tərimizi içdi böyüklər
gümüş qədəhlərdə al şərab kimi...
Ünvan başqaydı, amma hamı bilirdi ki, şairin qəsdi nədir... Bu qədər şəffaf işarəni sezməmək mümkünsüzdür. Gizlin (gizlin olduğu qədər də aşkar) işarələrin boşluğunda dolaşan mənalar Səməd Vurğunun əksər mətnlərində tez-tez görünüb itir. Səməd Vurğun ziddiyyətli şəxsiyyət deyildi, təpədən-dırnağa zamanəsinin övladı idi və onun şəxsiyyətində zamanın paradoksallığı və sistemin mahiyyəti öz əksini tapırdı.
37-ci il repressiyasında sağ qalanların vicdanı zədələndi. 38-ci ildə Səməd Vurğun “Vaqif” dramında Qacarın dilindən yazırdı:
Qılınclar toqquşub iş görən zaman
Neylər dediyiniz quru bir vicdan?!
Xatırlayıram, ömrünün son illərində Süleyman Rüstəm deyirmiş ki, “heç kəs bilmir ki, sovet sisteminin al bayraqları arxasında nələr dururdu”. Hər halda KQB arxivlərində Süleyman Rüstəmin Mikayıl Müşfiqlə bağlı bir cümləsi belə yoxdur. Deyirlər, repressiya maşını ziyalıları gedər-gəlməzə yollayanda o, Pirşağıdakı bağında oturub qorxu içində yoldan keçən maşınların səsinə qulaq verirmiş. 90-cı illərdə bu haqda bir yazı da yazmışdım. O yazıdan sonra Sabir Rüstəmxanlı ilə söhbət əsnasında dəyərli şairimiz dedi ki, Qarabağ hadisələrindən sonra Süleyman Rüstəmin içində bir şübhə baş qaldırmışdı. Onun kommunizm ideallarına inamı sarsılmışdı və dərin peşmançılıq hissi keçirirdi.
Səməd Vurğun da bu qorxuları yaşayıb. Total qorxu bütün yaradıcı insanların düşüncəsini şikəst etmişdi.
Könüldən könülə yollar görünür...
Bu yollarda da qorxu adlı məşum senzorlar dayanmışdı, azad fikrin qarşısını kəsirdilər...
Ürəkdən ürəyə çəkilən yollar, körpülər ən etibarlı yollar, körpülərdir. Bu yollar işıq sürətindən də itidir. Ömür möhlətinin bitəcəyində Səməd Vurğunun nisgil dolu məktubuna bu iki misranı əlavə etməsi onun özünü dissosiativ obrazda görmək istəyindən doğurdu. Özünə kənardan baxmaq, oxucularının və qələm dostlarının gözündə görünən Səməd Vurğunu tanımaq istəyirdi...
Bu təsnifatın müdhişliyi
Yollar yorğunu Vaqif Səmədoğlu isə sonda əlində çəlik Yaradana üz tutub belə dedi:
Allah, özüm gəlim,
ya kimisə göndərəcəksən?..
Hər üçü - Molla Pənah Vaqif də, Səməd Vurğun da, Vaqif Səmədoğlu da Azərbaycan poeziyasını yeni yola çıxartdı. Biri dilimizi ərəb-fasr izafətlərindən təmizlədi, biri dilimizi filtrdən keçirib durultdu, o birisi isə dilin ifadə imkanlarını daha da genişləndirdi.
Hər üçünə min rəhmət!
12 noyabr, 2021
Müəllifin bütün yazıları - Kənan HACI
Bölməyə aid digər xəbərlər
9-03-2023, 16:34
Kənan HACI - Əzizə Cəfərzadənin oxuculara tanış olmayan romanı - “Qobustan çökəklərində”
26-12-2022, 17:30
Kənan HACI - Azərbaycanın dünya ədəbiyyatındakı boş qalmış yeri - Kənan Hacı yazır
15-08-2022, 17:31
“Hamı yoldan yarısın...” - Kənan Hacı yazır
4-07-2022, 12:08
Yazıçının son əsəri - “Eşq sultanı” - Kənan Hacı yazır
31-01-2022, 10:43
Epifaniya və ya “Omikron” mövsümü - Kənan Hacı yazır
3-04-2020, 17:50
Kənan HACI - Virussuz dünya və ya Hararinin görə bilmədiyi fəlakət - Kənan Hacı yazır
Milli Qəhrəman Pəhlivan Fərzəliyevin oğlu deyir ki, 44 günlük savaşda iştirak etmək arzusu həyata keçməsə də, döyüşlərin şiddətli vaxtında atasının şəhid olduğu Xəzəz dağını ziyarət edə bilib
Şair deyir ki, nə tənqidçiləri qınayır, nə də pul verib onlara tənqid adı altında tərif yazdıranları
Əks-kəşfiyyat xidmətinin sabiq rəhbəri deyir ki, hava hücumu reallaşarsa, itkilər böyük ola bilər
Eyni tamaşada həm Dövşanı, həm də Tülkünü səsləndirən Aygül Ağayeva deyir ki, kuklaçı olmaq çox çətindir
Məhəmməd Şahməmmədli “Apatiya”nı şedevr hesab etmir və filmdə səhvlərin olduğunu deyir
