00:54 / 05-08-2025
Azərbaycanda Hərbi Dəniz Donanması Günüdür
00:03 / 05-08-2025
Qurban Qurbanov: "İlk matçın səfərdə olması rəqib üçün üstünlükdür"
23:55 / 04-08-2025
Səbail rayonunda transformatorda güclü yanğın başlayıb
23:34 / 04-08-2025
Bakıda ermənilərin növbəti məhkəməsi keçirilib
20:03 / 04-08-2025
Minadan zərərçəkənlərin siyahısı dəqiqləşdirilir - Fotolar
19:49 / 04-08-2025
Daha bir qrup ukraynalı uşaq Azərbaycana gətirilir
19:43 / 04-08-2025
Azərbaycan diasporunun rəhbəri barəsində həbs qərarı verilib
18:33 / 04-08-2025
Ermənilər Azərbaycan Ordusu ilə bağlı yalan məlumat yayıb
18:28 / 04-08-2025
Putin Netanyahu ilə telefonla danışıb
18:17 / 04-08-2025
Nəsimi rayonunda bu gecə işıq olmayacaq
18:01 / 04-08-2025
Bred Pittin karyerasında ən gəlirli film bəlli olub
17:45 / 04-08-2025
“Sabah” və “Araz-Naxçıvan”ın potensial rəqibləri bəlli olub
17:40 / 04-08-2025
Ermənistan Əliyev-Paşinyan görüşünü nə təkzib edir, nə də təsdiqləyir
17:28 / 04-08-2025
"Qəbələ" klubu müdafiəçi alıb
17:12 / 04-08-2025
Tramp-Putin görüşü Pekində reallaşa bilər
17:08 / 04-08-2025
Prokurorluqda qulluqda olmanın yaş həddi qaldırılıb
16:59 / 04-08-2025
Prezident tikinti prosedurları haqqında qaydaları dəyişib
16:45 / 04-08-2025
“Dövlət borcu haqqında” qanuna dəyişiklik edilib
16:39 / 04-08-2025
Rezidenturaya qəbul imtahanının 2-ci mərhələsi keçiriləcək
16:34 / 04-08-2025
Hərbi ekspert: Cəbhədə real dəyişiklik baş vermir
16:11 / 04-08-2025
Anar Abdullayev məhkəmə zalında həbs edilib
16:05 / 04-08-2025
İmişlidə 30-dan artıq karxananın fəaliyyəti dayandırılıb
15:42 / 04-08-2025
Avropa Liqası: “Qarabağ”ın potensial rəqibləri müəyyənləşib
15:39 / 04-08-2025
24 direktor vəzifədən çıxarılıb
15:33 / 04-08-2025
Sabiq nazir haqqındakı iddiaları cavablandırmayıb
15:22 / 04-08-2025
Ceyhun Bayramovla Hakan Fidan telefonla danışıblar
15:02 / 04-08-2025
Ruslar şovinizmdən əl çəkmir
14:38 / 04-08-2025
Pezeşkian münasibətləri normallaşdırmağa çalışır, amma… - Professor
14:35 / 04-08-2025
Xalq yazıçısı Elçin Əfəndiyev dəfn olunub - Yenilənib
14:32 / 04-08-2025
Prezident Elçin Əfəndiyevin vəfatı ilə bağlı nekroloq imzalayıb
10:28 / 04-08-2025
Akif Əlinin yeni kitabı işıq üzü görüb - Fotolar
15:07 / 31-07-2025
Qarabağa növbəti köç gedib - (Yenilənib)
08:57 / 01-08-2025
Xalq artisti Arif Babayev vəfat edib
12:30 / 31-07-2025
Qəzalardan necə qorunaq? - Vüqar Vəliyev yazır
12:24 / 01-08-2025
Rusiyanın axtarışa verdiyi diaspor sədri Azərbaycan səfirliyinə sığınıb
13:01 / 31-07-2025
İranda hakimiyyətə Pəhləvi gələcək, yoxsa...
15:18 / 01-08-2025
Kreml Azərbaycanla gərginliyi artırır
16:41 / 01-08-2025
Mollazadə: Pezeşkian Azərbaycanla münasibətləri düzəltmək istəsə də, bu, çətin olacaq
13:53 / 03-08-2025
Xalq yazıçısı Elçin Əfəndiyev vəfat edib
12:01 / 01-08-2025
Paytaxtı sel basıb: qocalar evindəki insanları təxliyə etmək mümkün olmayıb
07:48 / 01-08-2025
İran ABŞ-dan təzminat tələb edir
14:10 / 01-08-2025
Prezident "Media haqqında" qanuna dəyişikliyi təsdiqləyib - (Yenilənib)
Özünə kənardan baxan Səməd Vurğun və iki Vaqif - Kənan Hacı yazır
Tarix: 13-11-2021 13:44 | Bölmə: Kənan HACI
Gözüm gözünüzdən uzaq olsa da,
könüldən könülə yollar görünür.
50 illik yubiley təntənəsinə təşəkkür məktubunda xəstə şair dostlarını və oxucularını bu misralarla salamlayırdı...
Səməd Vurğun ölüm döşəyində yatarkən niyə məhz bu iki misranı xatırlamışdı? "Vaqif" dramında Vaqifin dilindən deyilmiş bu iki misra hansı assosiasiyaları doğurur? Ömrün-günün vəfasızlığınımı xatırladır, insanın öz etibarsızlığına haqq qazandırmasınımı qəsd edir?
İnsan doğulduğu gündən öləcəyi günə qədər yalnız getməklə məşğuldur. Dərsə, işə, uzaq səfərlərə... Və bütün bu getməklərin sonunda səni gözləyən bir qapıdan içəri keçirsən və bir də heç vaxt geri qayıtmırsan... Könüldən könülə yollar isə uzandıqca uzanır, şaxələnir, meridianlara çıxır...
"Şair, hökmdarın hüzurundasan!" Bu misra bir əsrə yaxındır ki, özündə böyük mətləbləri daşımaqla məşğuldur. Şumlanıb dincə qoyulmuş bu tipli ideoloji şeir sahələri gələcəkdə ədəbiyyat tariximizi araşdıracaq alimlər üçün xam torpaq misalında olacaq.
Stalinə yazılan mədhiyyələr bir yana, "Rəhbərə salam" şeiri bir yanadır. Bu şeir dövrün ruhunu özündə dəqiqliyi ilə əks etdirən nadir şeir nümunələrindəndir.
"Salam gətirmişəm hüzuruna mən,
bu gündən, gələcək qərinələrdən".
Axı Səməd Vurğun bu misraları da qələmə almışdı:
Alın tərimizi içdi böyüklər
gümüş qədəhlərdə al şərab kimi...
Ünvan başqaydı, amma hamı bilirdi ki, şairin qəsdi nədir... Bu qədər şəffaf işarəni sezməmək mümkünsüzdür. Gizlin (gizlin olduğu qədər də aşkar) işarələrin boşluğunda dolaşan mənalar Səməd Vurğunun əksər mətnlərində tez-tez görünüb itir. Səməd Vurğun ziddiyyətli şəxsiyyət deyildi, təpədən-dırnağa zamanəsinin övladı idi və onun şəxsiyyətində zamanın paradoksallığı və sistemin mahiyyəti öz əksini tapırdı.
37-ci il repressiyasında sağ qalanların vicdanı zədələndi. 38-ci ildə Səməd Vurğun “Vaqif” dramında Qacarın dilindən yazırdı:
Qılınclar toqquşub iş görən zaman
Neylər dediyiniz quru bir vicdan?!
Xatırlayıram, ömrünün son illərində Süleyman Rüstəm deyirmiş ki, “heç kəs bilmir ki, sovet sisteminin al bayraqları arxasında nələr dururdu”. Hər halda KQB arxivlərində Süleyman Rüstəmin Mikayıl Müşfiqlə bağlı bir cümləsi belə yoxdur. Deyirlər, repressiya maşını ziyalıları gedər-gəlməzə yollayanda o, Pirşağıdakı bağında oturub qorxu içində yoldan keçən maşınların səsinə qulaq verirmiş. 90-cı illərdə bu haqda bir yazı da yazmışdım. O yazıdan sonra Sabir Rüstəmxanlı ilə söhbət əsnasında dəyərli şairimiz dedi ki, Qarabağ hadisələrindən sonra Süleyman Rüstəmin içində bir şübhə baş qaldırmışdı. Onun kommunizm ideallarına inamı sarsılmışdı və dərin peşmançılıq hissi keçirirdi.
Səməd Vurğun da bu qorxuları yaşayıb. Total qorxu bütün yaradıcı insanların düşüncəsini şikəst etmişdi.
Könüldən könülə yollar görünür...
Bu yollarda da qorxu adlı məşum senzorlar dayanmışdı, azad fikrin qarşısını kəsirdilər...
Ürəkdən ürəyə çəkilən yollar, körpülər ən etibarlı yollar, körpülərdir. Bu yollar işıq sürətindən də itidir. Ömür möhlətinin bitəcəyində Səməd Vurğunun nisgil dolu məktubuna bu iki misranı əlavə etməsi onun özünü dissosiativ obrazda görmək istəyindən doğurdu. Özünə kənardan baxmaq, oxucularının və qələm dostlarının gözündə görünən Səməd Vurğunu tanımaq istəyirdi...
Bu təsnifatın müdhişliyi
Yollar yorğunu Vaqif Səmədoğlu isə sonda əlində çəlik Yaradana üz tutub belə dedi:
Allah, özüm gəlim,
ya kimisə göndərəcəksən?..
Hər üçü - Molla Pənah Vaqif də, Səməd Vurğun da, Vaqif Səmədoğlu da Azərbaycan poeziyasını yeni yola çıxartdı. Biri dilimizi ərəb-fasr izafətlərindən təmizlədi, biri dilimizi filtrdən keçirib durultdu, o birisi isə dilin ifadə imkanlarını daha da genişləndirdi.
Hər üçünə min rəhmət!
12 noyabr, 2021
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 13-11-2021 13:44 | Bölmə: Kənan HACI
Gözüm gözünüzdən uzaq olsa da,
könüldən könülə yollar görünür.
50 illik yubiley təntənəsinə təşəkkür məktubunda xəstə şair dostlarını və oxucularını bu misralarla salamlayırdı...
Səməd Vurğun ölüm döşəyində yatarkən niyə məhz bu iki misranı xatırlamışdı? "Vaqif" dramında Vaqifin dilindən deyilmiş bu iki misra hansı assosiasiyaları doğurur? Ömrün-günün vəfasızlığınımı xatırladır, insanın öz etibarsızlığına haqq qazandırmasınımı qəsd edir?
İnsan doğulduğu gündən öləcəyi günə qədər yalnız getməklə məşğuldur. Dərsə, işə, uzaq səfərlərə... Və bütün bu getməklərin sonunda səni gözləyən bir qapıdan içəri keçirsən və bir də heç vaxt geri qayıtmırsan... Könüldən könülə yollar isə uzandıqca uzanır, şaxələnir, meridianlara çıxır...
"Şair, hökmdarın hüzurundasan!" Bu misra bir əsrə yaxındır ki, özündə böyük mətləbləri daşımaqla məşğuldur. Şumlanıb dincə qoyulmuş bu tipli ideoloji şeir sahələri gələcəkdə ədəbiyyat tariximizi araşdıracaq alimlər üçün xam torpaq misalında olacaq.
Stalinə yazılan mədhiyyələr bir yana, "Rəhbərə salam" şeiri bir yanadır. Bu şeir dövrün ruhunu özündə dəqiqliyi ilə əks etdirən nadir şeir nümunələrindəndir.
"Salam gətirmişəm hüzuruna mən,
bu gündən, gələcək qərinələrdən".
Axı Səməd Vurğun bu misraları da qələmə almışdı:
Alın tərimizi içdi böyüklər
gümüş qədəhlərdə al şərab kimi...
Ünvan başqaydı, amma hamı bilirdi ki, şairin qəsdi nədir... Bu qədər şəffaf işarəni sezməmək mümkünsüzdür. Gizlin (gizlin olduğu qədər də aşkar) işarələrin boşluğunda dolaşan mənalar Səməd Vurğunun əksər mətnlərində tez-tez görünüb itir. Səməd Vurğun ziddiyyətli şəxsiyyət deyildi, təpədən-dırnağa zamanəsinin övladı idi və onun şəxsiyyətində zamanın paradoksallığı və sistemin mahiyyəti öz əksini tapırdı.
37-ci il repressiyasında sağ qalanların vicdanı zədələndi. 38-ci ildə Səməd Vurğun “Vaqif” dramında Qacarın dilindən yazırdı:
Qılınclar toqquşub iş görən zaman
Neylər dediyiniz quru bir vicdan?!
Xatırlayıram, ömrünün son illərində Süleyman Rüstəm deyirmiş ki, “heç kəs bilmir ki, sovet sisteminin al bayraqları arxasında nələr dururdu”. Hər halda KQB arxivlərində Süleyman Rüstəmin Mikayıl Müşfiqlə bağlı bir cümləsi belə yoxdur. Deyirlər, repressiya maşını ziyalıları gedər-gəlməzə yollayanda o, Pirşağıdakı bağında oturub qorxu içində yoldan keçən maşınların səsinə qulaq verirmiş. 90-cı illərdə bu haqda bir yazı da yazmışdım. O yazıdan sonra Sabir Rüstəmxanlı ilə söhbət əsnasında dəyərli şairimiz dedi ki, Qarabağ hadisələrindən sonra Süleyman Rüstəmin içində bir şübhə baş qaldırmışdı. Onun kommunizm ideallarına inamı sarsılmışdı və dərin peşmançılıq hissi keçirirdi.
Səməd Vurğun da bu qorxuları yaşayıb. Total qorxu bütün yaradıcı insanların düşüncəsini şikəst etmişdi.
Könüldən könülə yollar görünür...
Bu yollarda da qorxu adlı məşum senzorlar dayanmışdı, azad fikrin qarşısını kəsirdilər...
Ürəkdən ürəyə çəkilən yollar, körpülər ən etibarlı yollar, körpülərdir. Bu yollar işıq sürətindən də itidir. Ömür möhlətinin bitəcəyində Səməd Vurğunun nisgil dolu məktubuna bu iki misranı əlavə etməsi onun özünü dissosiativ obrazda görmək istəyindən doğurdu. Özünə kənardan baxmaq, oxucularının və qələm dostlarının gözündə görünən Səməd Vurğunu tanımaq istəyirdi...
Bu təsnifatın müdhişliyi
Yollar yorğunu Vaqif Səmədoğlu isə sonda əlində çəlik Yaradana üz tutub belə dedi:
Allah, özüm gəlim,
ya kimisə göndərəcəksən?..
Hər üçü - Molla Pənah Vaqif də, Səməd Vurğun da, Vaqif Səmədoğlu da Azərbaycan poeziyasını yeni yola çıxartdı. Biri dilimizi ərəb-fasr izafətlərindən təmizlədi, biri dilimizi filtrdən keçirib durultdu, o birisi isə dilin ifadə imkanlarını daha da genişləndirdi.
Hər üçünə min rəhmət!
12 noyabr, 2021
Müəllifin bütün yazıları - Kənan HACI
Bölməyə aid digər xəbərlər
9-03-2023, 16:34
Kənan HACI - Əzizə Cəfərzadənin oxuculara tanış olmayan romanı - “Qobustan çökəklərində”
26-12-2022, 17:30
Kənan HACI - Azərbaycanın dünya ədəbiyyatındakı boş qalmış yeri - Kənan Hacı yazır
15-08-2022, 17:31
“Hamı yoldan yarısın...” - Kənan Hacı yazır
4-07-2022, 12:08
Yazıçının son əsəri - “Eşq sultanı” - Kənan Hacı yazır
31-01-2022, 10:43
Epifaniya və ya “Omikron” mövsümü - Kənan Hacı yazır
Rus Dram Teatrının aktyoru deyir ki. bölgə teatrlarında diplomlu aktyor və rejissor tapmaq müşkül məsələdir
Qüdrət Həsənquliyevin fikrincə, Tramp görsə ki, Ukrayna qalib gəlir, Rusiyaya təkcə siyasi yox, hərbi dəstək də verəcək
"Xalq qəzeti"nin şöbə müdiri deyir ki, ömrü boyu özünü axtaran, dəfələrlə yanından ötüb keçən o qədər insan var ki
Nadir Azməmmədov: “Təəssüf ki, indi rejissor olmaq, kino və serial çəkmək adiləşib, bəzən bunun məsuliyyətini dərk etmirlər”
Türkiyədə yaşayan Əməkdar artist deyir ki, siyasilərin illərlə həllinə çalışdığı hansısa bir məsələni bəzən uğurlu bir musiqi əsəri həll edə bilər
