14:08 / 19-04-2025
“Horadiz” sərhədində əməliyyat: saxlanılanlar var
12:27 / 19-04-2025
Bakıdakı toyda kütləvi zəhərlənmə olub - (Yenilənib)
12:24 / 19-04-2025
Dövlət Nəzarəti Xidmətinin ştat vahidi artırılıb
12:21 / 19-04-2025
“Kredit büroları haqqında” qanun dəyişib
11:49 / 19-04-2025
Prezident Qarabağ zonası üzrə yeni qanunu təsdiqləyib
11:40 / 19-04-2025
General "Bakı Korpusu"nun komandiri təyin olunub
11:17 / 19-04-2025
DİN: "Bank məlumatlarını naməlum şəxslərə verməyin"
09:12 / 19-04-2025
Azərbaycan Ordusunun mövqelərini atəşə tutulub
00:06 / 19-04-2025
"Qalatasaray" 32-ci turu qələbə ilə başa vurub
23:47 / 18-04-2025
Məhkəmədə Ermənistanın törətdiyi Xocalı soyqırımı ilə bağlı faktlar nümayiş olunub - Fotolar
20:35 / 18-04-2025
Rusiyaya qarşı sanksiyaları ləğv etmək istəyirlər
19:21 / 18-04-2025
ABŞ əsgərləri üç məntəqədən geri çəkilib
19:18 / 18-04-2025
İlham Əliyev və Mehriban Əliyeva “Sea Breeze”də - (Yenilənib) - Fotolar
19:08 / 18-04-2025
ABŞ-dan sonra ikinci müttəfiq: İsraili Bakı ilə nə birləşdirir?
18:45 / 18-04-2025
Bakı Şəhər İcra Hakimiyyəti 105 milyonluq tender elan edib
18:00 / 18-04-2025
Oleq Bakinskinin məhkəməsi: barışıq üçün danışıqlar aparılır
17:57 / 18-04-2025
ƏƏSMN: "Müavinət və təqaüdlər artırılacaq"
17:45 / 18-04-2025
Aktyor teatr direktorunu korrupsiyada ittiham edir
17:33 / 18-04-2025
Azərbaycanın dövlət borcu nə qədərdir? - Açıqlama
17:09 / 18-04-2025
AFFA “Turan Tovuz”un şikayətini təmin etməyib
17:03 / 18-04-2025
Qanunsuz ağac kəsimi ilə bağlı prokurorluğa müraciət olunacaq
16:35 / 18-04-2025
"Sevimli dad"ın kolbasası zay çıxıb - Foto
16:31 / 18-04-2025
Üzeyir Cəfərov: "Tanınmış şəxslərin çoxu hərbi xidmətdə olmayıblar
16:27 / 18-04-2025
İlham Əliyev Azərbaycanın xristian icmasını təbrik edib
16:06 / 18-04-2025
Azərbaycanda yeni fırıldaq növü yayılıb: "Kabus toxunuşu"
15:41 / 18-04-2025
Sabahdan bu yollar bağlancaq
15:14 / 18-04-2025
Marketdə saxta spirtli içkilər aşkarlanıb
14:36 / 18-04-2025
Ukraynada azərbaycanlı hərbçi itkin düşüb
14:21 / 18-04-2025
Nazirlik adı siyahıda olmayan plastik cərrahlarla bağlı izahat yayıb
21:48 / 14-04-2025
Əvəz Zeynallı ilə bağlı prezidentə müraciət ünvanlanıb
17:56 / 16-04-2025
Deputat: Vəziyyət ağırdır, hökumət ciddi bir iş görmür
09:26 / 15-04-2025
ABŞ Konqresi Rusiyaya təzyiqə başlayır
15:52 / 14-04-2025
"Kimyagər" romanı ekranlaşdırılacaq
18:09 / 15-04-2025
Maliyyə nazirinə birinci müavin təyin olunub
15:58 / 15-04-2025
Prezident məhkəmələrə sədr və hakimlər təyin edib - Siyahı
00:07 / 16-04-2025
Gözəllik müsabiqəsinin qalibləri bəlli olub - Foto
15:57 / 14-04-2025
Ermənilər Azərbaycan Ordusu ilə bağlı yalan məlumat yayıb
08:26 / 16-04-2025
Bakının bəzi yollarında nəqliyyatın hərəkətinə məhdudiyyətlər tətbiq edilib
13:41 / 16-04-2025
Mərkəzi Asiya respublikalarının xəyanəti: Kipr dilemması
16:40 / 15-04-2025
Gürcüstan prezidenti Azərbaycana gəlib - (Yenilənib)
17:08 / 15-04-2025
Müğənni Nura “Azercell”i qınayıb
Özünə kənardan baxan Səməd Vurğun və iki Vaqif - Kənan Hacı yazır
Tarix: 13-11-2021 13:44 | Bölmə: Kənan HACI
Gözüm gözünüzdən uzaq olsa da,
könüldən könülə yollar görünür.
50 illik yubiley təntənəsinə təşəkkür məktubunda xəstə şair dostlarını və oxucularını bu misralarla salamlayırdı...
Səməd Vurğun ölüm döşəyində yatarkən niyə məhz bu iki misranı xatırlamışdı? "Vaqif" dramında Vaqifin dilindən deyilmiş bu iki misra hansı assosiasiyaları doğurur? Ömrün-günün vəfasızlığınımı xatırladır, insanın öz etibarsızlığına haqq qazandırmasınımı qəsd edir?
İnsan doğulduğu gündən öləcəyi günə qədər yalnız getməklə məşğuldur. Dərsə, işə, uzaq səfərlərə... Və bütün bu getməklərin sonunda səni gözləyən bir qapıdan içəri keçirsən və bir də heç vaxt geri qayıtmırsan... Könüldən könülə yollar isə uzandıqca uzanır, şaxələnir, meridianlara çıxır...
"Şair, hökmdarın hüzurundasan!" Bu misra bir əsrə yaxındır ki, özündə böyük mətləbləri daşımaqla məşğuldur. Şumlanıb dincə qoyulmuş bu tipli ideoloji şeir sahələri gələcəkdə ədəbiyyat tariximizi araşdıracaq alimlər üçün xam torpaq misalında olacaq.
Stalinə yazılan mədhiyyələr bir yana, "Rəhbərə salam" şeiri bir yanadır. Bu şeir dövrün ruhunu özündə dəqiqliyi ilə əks etdirən nadir şeir nümunələrindəndir.
"Salam gətirmişəm hüzuruna mən,
bu gündən, gələcək qərinələrdən".
Axı Səməd Vurğun bu misraları da qələmə almışdı:
Alın tərimizi içdi böyüklər
gümüş qədəhlərdə al şərab kimi...
Ünvan başqaydı, amma hamı bilirdi ki, şairin qəsdi nədir... Bu qədər şəffaf işarəni sezməmək mümkünsüzdür. Gizlin (gizlin olduğu qədər də aşkar) işarələrin boşluğunda dolaşan mənalar Səməd Vurğunun əksər mətnlərində tez-tez görünüb itir. Səməd Vurğun ziddiyyətli şəxsiyyət deyildi, təpədən-dırnağa zamanəsinin övladı idi və onun şəxsiyyətində zamanın paradoksallığı və sistemin mahiyyəti öz əksini tapırdı.
37-ci il repressiyasında sağ qalanların vicdanı zədələndi. 38-ci ildə Səməd Vurğun “Vaqif” dramında Qacarın dilindən yazırdı:
Qılınclar toqquşub iş görən zaman
Neylər dediyiniz quru bir vicdan?!
Xatırlayıram, ömrünün son illərində Süleyman Rüstəm deyirmiş ki, “heç kəs bilmir ki, sovet sisteminin al bayraqları arxasında nələr dururdu”. Hər halda KQB arxivlərində Süleyman Rüstəmin Mikayıl Müşfiqlə bağlı bir cümləsi belə yoxdur. Deyirlər, repressiya maşını ziyalıları gedər-gəlməzə yollayanda o, Pirşağıdakı bağında oturub qorxu içində yoldan keçən maşınların səsinə qulaq verirmiş. 90-cı illərdə bu haqda bir yazı da yazmışdım. O yazıdan sonra Sabir Rüstəmxanlı ilə söhbət əsnasında dəyərli şairimiz dedi ki, Qarabağ hadisələrindən sonra Süleyman Rüstəmin içində bir şübhə baş qaldırmışdı. Onun kommunizm ideallarına inamı sarsılmışdı və dərin peşmançılıq hissi keçirirdi.
Səməd Vurğun da bu qorxuları yaşayıb. Total qorxu bütün yaradıcı insanların düşüncəsini şikəst etmişdi.
Könüldən könülə yollar görünür...
Bu yollarda da qorxu adlı məşum senzorlar dayanmışdı, azad fikrin qarşısını kəsirdilər...
Ürəkdən ürəyə çəkilən yollar, körpülər ən etibarlı yollar, körpülərdir. Bu yollar işıq sürətindən də itidir. Ömür möhlətinin bitəcəyində Səməd Vurğunun nisgil dolu məktubuna bu iki misranı əlavə etməsi onun özünü dissosiativ obrazda görmək istəyindən doğurdu. Özünə kənardan baxmaq, oxucularının və qələm dostlarının gözündə görünən Səməd Vurğunu tanımaq istəyirdi...
Bu təsnifatın müdhişliyi
Yollar yorğunu Vaqif Səmədoğlu isə sonda əlində çəlik Yaradana üz tutub belə dedi:
Allah, özüm gəlim,
ya kimisə göndərəcəksən?..
Hər üçü - Molla Pənah Vaqif də, Səməd Vurğun da, Vaqif Səmədoğlu da Azərbaycan poeziyasını yeni yola çıxartdı. Biri dilimizi ərəb-fasr izafətlərindən təmizlədi, biri dilimizi filtrdən keçirib durultdu, o birisi isə dilin ifadə imkanlarını daha da genişləndirdi.
Hər üçünə min rəhmət!
12 noyabr, 2021
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 13-11-2021 13:44 | Bölmə: Kənan HACI
Gözüm gözünüzdən uzaq olsa da,
könüldən könülə yollar görünür.
50 illik yubiley təntənəsinə təşəkkür məktubunda xəstə şair dostlarını və oxucularını bu misralarla salamlayırdı...
Səməd Vurğun ölüm döşəyində yatarkən niyə məhz bu iki misranı xatırlamışdı? "Vaqif" dramında Vaqifin dilindən deyilmiş bu iki misra hansı assosiasiyaları doğurur? Ömrün-günün vəfasızlığınımı xatırladır, insanın öz etibarsızlığına haqq qazandırmasınımı qəsd edir?
İnsan doğulduğu gündən öləcəyi günə qədər yalnız getməklə məşğuldur. Dərsə, işə, uzaq səfərlərə... Və bütün bu getməklərin sonunda səni gözləyən bir qapıdan içəri keçirsən və bir də heç vaxt geri qayıtmırsan... Könüldən könülə yollar isə uzandıqca uzanır, şaxələnir, meridianlara çıxır...
"Şair, hökmdarın hüzurundasan!" Bu misra bir əsrə yaxındır ki, özündə böyük mətləbləri daşımaqla məşğuldur. Şumlanıb dincə qoyulmuş bu tipli ideoloji şeir sahələri gələcəkdə ədəbiyyat tariximizi araşdıracaq alimlər üçün xam torpaq misalında olacaq.
Stalinə yazılan mədhiyyələr bir yana, "Rəhbərə salam" şeiri bir yanadır. Bu şeir dövrün ruhunu özündə dəqiqliyi ilə əks etdirən nadir şeir nümunələrindəndir.
"Salam gətirmişəm hüzuruna mən,
bu gündən, gələcək qərinələrdən".
Axı Səməd Vurğun bu misraları da qələmə almışdı:
Alın tərimizi içdi böyüklər
gümüş qədəhlərdə al şərab kimi...
Ünvan başqaydı, amma hamı bilirdi ki, şairin qəsdi nədir... Bu qədər şəffaf işarəni sezməmək mümkünsüzdür. Gizlin (gizlin olduğu qədər də aşkar) işarələrin boşluğunda dolaşan mənalar Səməd Vurğunun əksər mətnlərində tez-tez görünüb itir. Səməd Vurğun ziddiyyətli şəxsiyyət deyildi, təpədən-dırnağa zamanəsinin övladı idi və onun şəxsiyyətində zamanın paradoksallığı və sistemin mahiyyəti öz əksini tapırdı.
37-ci il repressiyasında sağ qalanların vicdanı zədələndi. 38-ci ildə Səməd Vurğun “Vaqif” dramında Qacarın dilindən yazırdı:
Qılınclar toqquşub iş görən zaman
Neylər dediyiniz quru bir vicdan?!
Xatırlayıram, ömrünün son illərində Süleyman Rüstəm deyirmiş ki, “heç kəs bilmir ki, sovet sisteminin al bayraqları arxasında nələr dururdu”. Hər halda KQB arxivlərində Süleyman Rüstəmin Mikayıl Müşfiqlə bağlı bir cümləsi belə yoxdur. Deyirlər, repressiya maşını ziyalıları gedər-gəlməzə yollayanda o, Pirşağıdakı bağında oturub qorxu içində yoldan keçən maşınların səsinə qulaq verirmiş. 90-cı illərdə bu haqda bir yazı da yazmışdım. O yazıdan sonra Sabir Rüstəmxanlı ilə söhbət əsnasında dəyərli şairimiz dedi ki, Qarabağ hadisələrindən sonra Süleyman Rüstəmin içində bir şübhə baş qaldırmışdı. Onun kommunizm ideallarına inamı sarsılmışdı və dərin peşmançılıq hissi keçirirdi.
Səməd Vurğun da bu qorxuları yaşayıb. Total qorxu bütün yaradıcı insanların düşüncəsini şikəst etmişdi.
Könüldən könülə yollar görünür...
Bu yollarda da qorxu adlı məşum senzorlar dayanmışdı, azad fikrin qarşısını kəsirdilər...
Ürəkdən ürəyə çəkilən yollar, körpülər ən etibarlı yollar, körpülərdir. Bu yollar işıq sürətindən də itidir. Ömür möhlətinin bitəcəyində Səməd Vurğunun nisgil dolu məktubuna bu iki misranı əlavə etməsi onun özünü dissosiativ obrazda görmək istəyindən doğurdu. Özünə kənardan baxmaq, oxucularının və qələm dostlarının gözündə görünən Səməd Vurğunu tanımaq istəyirdi...
Bu təsnifatın müdhişliyi
Yollar yorğunu Vaqif Səmədoğlu isə sonda əlində çəlik Yaradana üz tutub belə dedi:
Allah, özüm gəlim,
ya kimisə göndərəcəksən?..
Hər üçü - Molla Pənah Vaqif də, Səməd Vurğun da, Vaqif Səmədoğlu da Azərbaycan poeziyasını yeni yola çıxartdı. Biri dilimizi ərəb-fasr izafətlərindən təmizlədi, biri dilimizi filtrdən keçirib durultdu, o birisi isə dilin ifadə imkanlarını daha da genişləndirdi.
Hər üçünə min rəhmət!
12 noyabr, 2021
Müəllifin bütün yazıları - Kənan HACI
Bölməyə aid digər xəbərlər
9-03-2023, 16:34
Kənan HACI - Əzizə Cəfərzadənin oxuculara tanış olmayan romanı - “Qobustan çökəklərində”
26-12-2022, 17:30
Kənan HACI - Azərbaycanın dünya ədəbiyyatındakı boş qalmış yeri - Kənan Hacı yazır
15-08-2022, 17:31
“Hamı yoldan yarısın...” - Kənan Hacı yazır
4-07-2022, 12:08
Yazıçının son əsəri - “Eşq sultanı” - Kənan Hacı yazır
31-01-2022, 10:43
Epifaniya və ya “Omikron” mövsümü - Kənan Hacı yazır
3-04-2020, 17:50
Kənan HACI - Virussuz dünya və ya Hararinin görə bilmədiyi fəlakət - Kənan Hacı yazır
Qüdrət Həsənquliyevin fikrincə, Tramp görsə ki, Ukrayna qalib gəlir, Rusiyaya təkcə siyasi yox, hərbi dəstək də verəcək
"Xalq qəzeti"nin şöbə müdiri deyir ki, ömrü boyu özünü axtaran, dəfələrlə yanından ötüb keçən o qədər insan var ki
Nadir Azməmmədov: “Təəssüf ki, indi rejissor olmaq, kino və serial çəkmək adiləşib, bəzən bunun məsuliyyətini dərk etmirlər”
Türkiyədə yaşayan Əməkdar artist deyir ki, siyasilərin illərlə həllinə çalışdığı hansısa bir məsələni bəzən uğurlu bir musiqi əsəri həll edə bilər
Qüdrət Həsənquliyev: “Düşmənçiliyə son qoymaq üçün ədalətli sülhə nail olmaq gərəkdir. Bunun üçün ya tərəflər 1991-ci ilin sərhədləri çərçivəsində bir-birinin ərazi bütövlüyünü tanıyır, ya da ərazi mübadiləsinə gedirlər. Amma indiki mərhələdə bu, az inandırıcı görünür”
