Şuşanı görüb gəldim...

Xəbər lenti

00:04 / 21-05-2025

Aİ “Azadlıq Radiosu”na 5,5 milyon avro ayırıb

22:36 / 20-05-2025

Sabirabaddakı qətl hadisəsi araşdırılır

19:07 / 20-05-2025

Milli Məclis daha 13 qanuna dəyişikliyi müzakirəyə çıxaracaq

18:45 / 20-05-2025

Yanacaqsız işləyən mühərrik kəşf ediblər

18:23 / 20-05-2025

Tramp Avropa liderlərini çıxılmaz vəziyyətlə üzləşdirir

18:14 / 20-05-2025

Tofiq Yaqublunun şikayəti rədd olunub

18:12 / 20-05-2025

Ukrayna nümayəndələri İstanbul görüşündə rus dilində danışıblar

18:02 / 20-05-2025

İlham Əliyevlə Viktor Orban görüşüb - Birgə bəyanat - (Yenilənib) - Fotolar+Video

17:54 / 20-05-2025

Bələdiyyələrin vahid informasiya sistemi yaradılacaq

17:48 / 20-05-2025

Polis 75 kq narkotik maddəni dövriyyədən çıxarıb - 10 nəfər saxlanılıb

17:24 / 20-05-2025

10 kiloqram qızılı talayan dəstə tutulub - Video

17:12 / 20-05-2025

Prokuror "Abzas işi" ilə bağlı cəza istəyib

16:34 / 20-05-2025

Tanınmış musiqiçi xeyriyyəçilik edib - Fotolar

16:01 / 20-05-2025

Ər arvadını öldürərək Kür çayına atıb

15:55 / 20-05-2025

Tramp sülh danışıqlarından çıxa bilər: “Bu, mənim müharibəm deyil”

15:43 / 20-05-2025

Xamnəi ABŞ-la danışıqlardan müsbət nəticə gözləmir

14:50 / 20-05-2025

III Çarlz Azərbaycan prezidentinə məktub göndərib - Mətn

14:47 / 20-05-2025

Kral Salman İlham Əliyevə məktub ünvanlayıb

14:30 / 20-05-2025

Sabah güclü külək əsəcək - Xəbərdarlıq

14:29 / 20-05-2025

Rusiyaya qarşı 17-ci sanksiya paketi təsdiqlənib

14:20 / 20-05-2025

Qarabağa növbəti köç karvanı gedib - (Yenilənib)

14:04 / 20-05-2025

İlham Əliyev Macarıstanda işgüzar səfərdədir - Fotolar

14:00 / 20-05-2025

İcra başçısı onları vəzifədən azad edib

13:33 / 20-05-2025

Hindistan Ermənistanın silah bazarında Rusiyanı əvəz edir

13:08 / 20-05-2025

Sumqayıtdakı zavodda partlayış olub - (Yenilənib)

13:02 / 20-05-2025

Limana və gəmilərə hücum ola bilər

12:59 / 20-05-2025

İki direktora şiddətli töhmət veriblər

12:51 / 20-05-2025

“Son zəng” iyunun 14-də çalınacaq

12:34 / 20-05-2025

Pakistan və Hindistan razılaşıb

12:22 / 20-05-2025

Ərdoğan vasitəçilikdən nə qazanır?

Xəbər lentinin davamı

Ən çox oxunanlar

15:02 / 16-05-2025

15 gün sovetlərsiz yaşayan Lənkəran...

08:45 / 16-05-2025

Çindən Qazaxıstana turist axını var

17:37 / 16-05-2025

Türkiyənin qlobal rolu artır, təsir imkanları genişlənir - Partiya sədri

09:51 / 16-05-2025

Professor: Əsas şüar “Vahid vətən, vahid dövlət, vahid bayraq!” ola bilər

01:38 / 16-05-2025

“Avroviziya-2025”-in finalçıları bəlli olub - Siyahı

14:21 / 16-05-2025

İlham Əliyev Avropa İttifaqı rəhbərləri ilə görüşüb - Fotolar

10:38 / 17-05-2025

Venera planetində yaşayış mümkündür

16:30 / 19-05-2025

Zülfüqarov: Şərtlər Avropadan Azərbaycanla sağlam münasibətlər qurmağı tələb edir

12:20 / 16-05-2025

“Əmək pensiyaları haqqında” qanun dəyişib

11:12 / 16-05-2025

Kirayə mənzillər layihəsində dələduzluq: kreditlər necə "fırladılır"? - Açıqlamalar

08:33 / 16-05-2025

Məşhur müğənni hücuma görə həbs edilib

09:20 / 16-05-2025

Tədris Cərrahiyyə Klinikası deputatın şirkətindən 1.2 milyonluq dərman alır

Şuşanı görüb gəldim... - Kənan Hacı yazır
Tarix: 18-07-2022 17:13 | Bölmə: Kənan HACI

Şirift ölçüsü:

Kənan Hacı

Getdin o yerə ki, getmək olmaz,
Yetdin o yerə ki, yetmək olmaz.

Şuşaya – ruhumuzun Kəbəsinə qədəm qoyanda qoca Füzulinin bu misralarını xatırladım. Hər müşkülü mümkünə çevirən Tanrıya şükürlər etdim. Bir bayatıda deyildiyi kimi: “Vətənə qovuşunca imana, dinə gəldim”.

Şuşa bir güzgüdür. Baxıb özünü görürsən. Bəzən də görə bilmirsən. Şuşa yağışda çimib özünə sığal vermiş, övladlarını qarşılamağa çıxmış anaya bənzəyir. Həyatın gözəlliyindən yazmaq asandır, amma iyirmi səkkiz il əsarətdə qalmış, yağı tapdağında qaralmış torpaqdan, Pənah xanın, Natəvanın şəhərindən yazmaq çətindir. Çətindən də çətin. O şəhər ki, Pənah xanın ruhundan doğulmuşdu. O şəhərdən ki, Qacarın inadını qırmışdı...

Şuşada adamların üzünə baxdım, çiçək kimi açan kim, su kimi axan kim, quş kimi uçan kim... Xoşbəxtlik adamları çiçəyə, suya, quşa çevirmişdi...

Şuşaya daxil olanda bizi dağlar, ağaclar, yollar qarşıladı. İnqilab İsaq deyir ki, Şuşanın rəngləri solub...

Dörd gözlə ətrafı seyr edirəm, gördüklərimi ürəyimə, yaddaşıma yığmağa çalışıram. İlan əyrisinə bənzər yollar bizi Şuşaya yaxınlaşdırır. Dərinlik, genişlik xəyalımızı qanadlandırır. Avtobusumuz dolayları ağır-ağır qalxdıqca hava pillə-pillə sərinləşir.

Şuşaya çatanda avtobusumuzun içində bir təlatüm yaşandı, həyəcanlar dilə gəldi, qələm dostlarımızın dilində “Qarabağ” sədası havalandı:

Bu çəmənlərdə gəzir Vaqifin şux gözəli,
Ruhunu burdan alıb Natəvanın qəzəli...

İzaholunmaz hislər keçirdim; bu səadəti dadmaq üçün iyirmi səkkiz il burnumuzun ucu göynəyib, həsrətimiz qara buluda dönüb başımız üstən çəkilmək bilməyib. Yuxu kimi, xəyal kimi xatırlamışıq... İndi Şuşa öz balalarına qucaq açıb. Bundan böyük səadət ola bilərmi?!

Şuşada Heydər Əliyev Fondu, Mədəniyyət Nazirliyi və Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin təşkilatçılığı ilə möhtəşəm Vaqif Poeziya Günləri keçirildi. Ən çox duyğulandığım anlardan biri də yazıçı Natəvan Dəmirçioğlunun Vaqif türbəsi qarşısında diz çöküb onun məzarıyla pıçıldaşmağı oldu. Şair İnqilab İsaqın “Eşidirsən, Şuşa?! Gəlmişik eeeey!!!” hayqırtısı oldu. İlahi, üzlərdə, gözlərdə sevinc çiçəkləri açmışdı. Bu qədər adamın bəxtiyarlığı qarşısında bütün sözlər acizdir.

Axşam çağıdır, “Qarabağ” otelinin qarşısında, çay süfrəsi arxasında toplaşmışıq. Sayman Aruz, Elşad Barat, Elşən Əzim, İnqilab İsaq... Şeir oxuyuruq... Cıdır düzündən, Kirs dağından əsən sərin meh ruhumuza sığal çəkir. Sinəmizə çəkilən dağlar əriyir, illər boyu qövr edən yaralarımız sağalır. Bütövlüyümüzü, qüdrətimizi, bu torpaqların sahibi olduğumuzu bütün varlığımızla hiss edirik.

Yazarlar ikibir-üçbir ötelin həyətində gəzişir. Dayandur Sevgin uşaq təbəssümüylə soruşur:

- Siz heç bilirsiniz biz hardayıq?
- Əlbəttə! Biz Şuşadayıq! – deyirəm.
- Bəli! Şuşadayıq eyyy, Şuşada! – qəhər boğazında düyünlənir.

Axırıncı dəfə nə vaxt belə rahat yatdığımı xatırlamıram. Dan yerinə xal düşəndə yuxudan oyandım. Şuşada yuxudan oyanmaq bilirsiniz nə deməkdir?! Eyvandan şüanın, oksigenin maneəsiz axını ciyərlərimi təzələyir, kərə yağı kimi ilişməyən nəfəs sinəmi yumşaldır. Şehli, ətirli dağ havası adamı məst edir. Yuyunub həyətə düşürəm, İnqilab İsaqla birlikdə Saatlı məscidindən azca yuxarı qalxırıq, səhər-səhər ac qarına şirin tutun dadına baxırıq. Şuşanın şirinliyi canımıza yayılır. Ağacları burun-budaq etmiş armudun saplağından bal damır. Pərişan məhəllələr, üstü salamat, içərisi bərbad, sahibsiz, daşları mamır bağlamış evlər, dəstəkləri pas atmış, taxtaları rütubətdən qabarmış binalar kədər hissi doğurur. Şuşanın yaraları hələ tam sağalmayıb...

Bir azdan “Qarabağ” otelinin həyətində Kitab Sərgisi nümayiş etdiriləcək. Mən də öz kitabımı, İlhamə xanımın “Bayrağı öpən ruhlar” kitabını özümlə gətirmişəm. İlhamə Dağlı bu əsəri yazanda hələ Vətən savaşı bitməmişdi, əsər Şuşanın azad olunmasıyla bitir. Özümü çox xoşbəxt hiss edirəm ki, bu kitab Şuşa Kitabxanasında yer alacaq. Vətən savaşı başlayanda mən Qarabağda şəhid olmuş Məhərrəm Məmmədovun həyatı haqqında roman üzərində işləyirdim. Əsəri Zəfər günündən az sonra bitirdim və möhtəşəm qələbəmizi həmin romanda təsvir etdim. Romandan bir parçanı bu yazıda təqdim edirəm:

Hələ İsa bulağı... İsa bulağı Şuşanın qərb aşacağında, bakir gözəlliyə malik meşənin qoynunda idi. Nə çiçəyinin rəngini, rayihəsini, nə göylərə boy çəkən ağaclarının sayını, növünü sayıb başa çıxan vardı. Bütün dörd fəslin dördündə də öz təkrarsız, dilrüba gözəlliyi ilə göz qamaşdırırdı. Güllü Qarabağın hansı elinə-obasına hörmətli qonaq gələrdisə, onun əylənməyi, şənlənib səfa sürməyi üçün İsa bulağı yada düşərdi. Məclislər qurulardı, hər məclisin özünə yaraşan xanəndə, çalğıçı dəvət olunardı. İsa bulağı meşəsində səs özü də, səsin məlahəti də pərdə-pərdə güclənib artıb ruhlara meydan verərdi. İsa bulağını bir görən min xatırlayardı, bir görən min duyardı. Bu bulağın, bu meşənin səsi-sorağı Şuşanın özü ilə bərabər dünyanın çox-çox adlı-sanlı, səfalı ölkələrində deyilirdi. Şuşa Qafqazın məlahətli, şaqraq səs-istedad, təbiətcə nadir gözəllik məskəni idisə, İsa bulağı Şuşanın şöhrəti idi. Şuşadan öz ölkəsinə qayıdan hər kəsdən İsa bulağını, Cıdır düzünü xəbər alardılar. Bunları sənə göstərməyiblərsə, buralarda seyrə çıxmayıbsansa, deməli, sənə əsl ali hörmət bəslənməyib.

İsa bulağı mühitində, bu tutaş meşədə göyün üzü görünmürdü. Lakin buranın tünd, mavi, firuzə rəngində öz səması vardı. Burada sanki günəş görünmürdü, di gəl, deyirdin bəs əlahiddə İsa bulağı günəşi vardı ki, aləmi qızılı nura qərq eləyirdi. Buradan ay da çətin seçilirdi, amma bu aləm gümüşlənmiş aydınlıqla dolu olardı. Bu möcüzəni görmək az idi, duymaq lazım idi ki, mətləblər, mənalar sənə aydın olsun. Bulağın qoşulduğu kiçicik dərə çayı açıq səma rəngində, ay şəfəqi rəngində axırdı. Xanəndələr susanda elə bil zümzümələri dərə çayında, İsa bulağının axarında qalırdı...”

Heç ağlımın ucundan da keçməzdi ki, bu sətirləri yazdıqdan cəmi iki il sonra Şuşanı, Cıdır düzünü, İsa bulağını görmək mənə nəsib olacaq. İsa bulağına gedəndə çox həyəcanlı idim. Əyilib suyunu ovuclayanda yazıçı Mübariz Örən şəklimi çəkdi. İndi o şəkilə baxıram, düşünürəm ki, heç vaxt bu qədər xoşbəxt olduğum yadıma gəlmir. İsa bulağının bircə içim suyunu içib ürəkdən “oxqayy!” deyirəm. Dil-dil ötən meşənin səfası, çayların, bulaqların avazı ömrə ömür calayır. Dikdirlərin sinəsini minbir dərdin dərmanı olan çiçəklər bəzəmişdi. İnqilab İsaq yolüstü maşını saxladım boy çiçəyi yığır. Çiçəklərin ətri adamı bihuş edir.

Vaqifin məqbərəsi önündə şeir ehtişamını seyr etmək bir ayrı aləmdir. AYB sədri, Xalq yazıçısı Anarın, Xalq yazıçısı Çingiz Abdullayevin, AYB sədrinin müavini Rəşad Məcidin, İlqar Fəhminin, Səlim Babullaoğlunun, Sayman Aruzun, Xalq şairi Vahid Əzizin, Firuzə Məmmədlinin, Xəyal Rzanın, Baba Vəziroğlunun, Nigar Həsənzadənin çıxışları səsləndikdən sonra “Qarabağ şikəstəsi” havalandı. Dərələr bu səsə qəribsəmişdi. Vaqiflə Vidadi Cıdır düzündə yenidən görüşüb qucaqlaşdılar. Əməkdar artist Nicat Kazımovun hazırladığı kompozisiya möhtəşəmliyi ilə yadda qaldı. Vaqifin durnaları səhnədə səfə düzülmüşdü.

Cıdır düzü! Burada o qədər ürəklər sərinləyib ki! O qədər ürəklər yanıb ki! Cıdır düzünə ancaq şənlik yaraşır. Qalaylı qayalar, ağ-ala daşlarla birləşib gümüşü ahəng yaratmışdı. Sanki gümüşü duyğuları əridib dərə aşağı axıtmışdılar ki, dərinliklər gecələr də işıqlansın. Cıdır düzü uçurumun qaşındadır. Axşama yaxın buludlar sanki cıdıra çıxmışdı, ötüşə-ötüşə Daşaltı dərəsində üst-üstə çin-çin yığılmışdı. Sənə elə gəlir ki, dibigörünməz qayalardan özünü atsan, buludlar pərqu döşək kimi səni göydə tutar.

Şuşa Qarabağın gümüşü papağıdır. Gümüşdən də qiymətli xəzinədir Şuşa!

Səfərimiz başa çatır. Bundan belə istədiyimiz vaxt Şuşaya – öz evimizə, öz el-obamıza gələcəyik.

Şuşa gümüşü yorğanını başına çəkib yuxuya gedir. Yuxun şirin olsun, Şuşa!

Müəllifin bütün yazıları - Kənan HACI

Bütün yazarlar

Ana səhifəyə dön