22:37 / 31-03-2025
Zelenski prezident seçkilərinə hazırlaşır
19:41 / 31-03-2025
Keçmişə və gələcəyə yollanmaq reallığa çevriləcək
19:03 / 31-03-2025
Donetski ələ keçirmək rus ordusu üçün prioritetdir
18:45 / 31-03-2025
Almaniya səfiri Azərbaycan XİN-ə çağırılıb
18:31 / 31-03-2025
PUA və dronlar mövqelərimizə yaxınlaşıb, hərbçilərimiz atəşə tutulub - (Yenilənib)
17:25 / 31-03-2025
Genetik Ehtiyatlar İnstitutunun həyətindəki ağacları kəsirlər
17:15 / 31-03-2025
Xaçmaz və Qubanın kəndlərində yanğın olub
15:24 / 31-03-2025
Qlobal fond bazarlarında gərginlik yaranıb
15:11 / 31-03-2025
Atəşkəs Kiyev üçün təhlükə yarada bilər
14:31 / 31-03-2025
Əliyevlə Pezeşkian arasında telefon danışığı olub
14:12 / 31-03-2025
Sabahın hava proqnozu açıqlanıb
13:26 / 31-03-2025
Gərginlik yenidən artır: İran raketlərini həyəcan vəziyyətinə gətirib
12:49 / 31-03-2025
Sabah Almaniya prezidenti Azərbaycana gəlir
12:01 / 31-03-2025
Abşeronda oğul anasını qətlə yetirib
11:51 / 31-03-2025
Dövlət sərhədində müşahidə edilən uçuş aparatı zərərsizləşdirilib
11:37 / 31-03-2025
Prezident İlham Əliyev paylaşım edib - Foto
11:25 / 31-03-2025
Azərbaycana narkotik gətirən İran vətəndaşları saxlanılıb
10:51 / 31-03-2025
Mehriban Əliyeva Soyqırımı Günü ilə bağlı paylaşım edib - Foto
10:24 / 31-03-2025
Pentaqon rəhbəri məxfi məlumatları xanımı ilə bölüşür - Foto
10:08 / 31-03-2025
Ermənistanın əsassız iddialarına son qoyulmalıdır
09:58 / 31-03-2025
Ombudsman 31 mart soyqırımı ilə əlaqədar bəyanat yayıb
00:03 / 31-03-2025
Azərbaycanlıların soyqırımından 107 il ötür
23:39 / 30-03-2025
"Zirə" "Şamaxı"ya qalib gəlib
20:02 / 30-03-2025
May ayında iki gün iş olmayacaq
18:01 / 30-03-2025
Şeyx: "Bu, şəxsi işimdir, hər şeyi açıqlamalıyam?"
17:46 / 30-03-2025
Ərdoğan: "Türkiyə Azərbaycanda sülhə və təhlükəsizliyə önəmli töhfə verir"
17:45 / 30-03-2025
Belaruslu müxalifətçi itkin düşüb
15:24 / 30-03-2025
Ermənilər kəşfiyyat uçuşlarına cəhd edib, növbəti təxribata əl atıblar
14:06 / 30-03-2025
Sabah hava necə olacaq? - Proqnoz
10:52 / 30-03-2025
Səudiyyə Ərəbistanının Kralı İlham Əliyevi təbrik edib
13:35 / 27-03-2025

14:54 / 27-03-2025

23:29 / 28-03-2025

16:12 / 27-03-2025

14:31 / 27-03-2025

14:22 / 27-03-2025

15:42 / 27-03-2025

22:59 / 27-03-2025

12:28 / 27-03-2025

20:24 / 27-03-2025

21:35 / 28-03-2025

23:32 / 28-03-2025

Həqiqət naminə bədii yalan - Kənan Hacı yazır
Tarix: 20-01-2021 19:21 | Bölmə: Kənan HACI

Hansısa tarixi şəxsiyyət haqqında əsər yazırsansa, tarix kitabında yazılanları təkrarlamamalısan. Ədəbiyyat faktlarla üst-üstə düşməyən bədii gerçəklik yaradır. Rus yazıçısı Yuri Belov yazır ki, Tolstoyun yaratdığı Kutuzov tarixdə yaşamış Kutuzovdan tamamilə fərqli bir obrazdır. Ədəbiyyatdan həqiqəti əks etdirməyi deyil, həyatın mahiyyətinə nüfuz edə bilməyi tələb etmək lazımdır. Söhbət bədii əsərdən gedirsə, burada hətta real personajlar bədii fikrin inkişafı üçün həqiqətə uyğun olmayan addımlar ata bilərlər. Sənət bədii həqiqətin dərinliyinə enə bilmək, həyatın mahiyyətini göstərə bilmək üçün bədii yalandan istifadəyə yol verir. Dövrün tarixi mənzərəsini geniş görə bilmək üçün ona həm sənədlərin, həm də əfsanələrin gözüylə baxmaq lazım gəlir. Əgər sən hansısa gerçək qəhrəmanın həyatını qələmə alırsansa, bu həyat yazıçının yaradıcılıq mətbəxində formasını dəyişərək tamamilə başqa cür təzahür edir. Yazıçı eyni zamanda həm sənədliliyə, həm bədiiliyə yönəlir, bunların arasında balansı qoruyub saxlayır.
Hal-hazırda iki şəhid haqqında paralel olaraq iki roman üzərində işləyirəm. Yaradıcı həyatım boyu bu qədər çətinlik çəkdiyim olmayıb. Heç vaxt sifarişlə nəsə yazmamışam, istər-istəməz özünü çərçivədə hiss edirsən, bədii manevrlər etməyə ehtiyat edirsən, təxəyyülünü cilovlayırsan, daha çox fakta söykənməyə çalışırsan. Sonra düşünürsən ki, sən sadəcə, konstatasiya ilə məşğulsan. Qızıl ortanı tutub getmək çox çətin görünür. Şahidlərin şablon, standart fikirləri sənə heç bir material verməyəndə təxəyyülünü işə salmağa məcbur olursan. Başqa əlac qalmır. Yazıçı üçün ən çox çətinlik yaradan məhz bu məqamdır. Necə edəsən ki, həqiqətə sadiq qalasan, faktı təhrif etməyəsən? İnsanlar hiss və yaşantılarını ifadə etməkdə çətinlik çəkirlər, hadisələri sanki unutmuş kimi görünürlər yaxud danışmaq istəmirlər. Belə olan halda yazıçı fantaziyası köməyə yetir.
Amma şəhidlər haqqında, onların döyüş yolu haqqında yazmaq hər bir Azərbaycan yazıçısının mənəvi borcudur. Peşəkar qələm sahibi, tanınmış jurnalist Aida Eyvazlının “Qalibiyyət: şahidlər və şəhidlər” ikicildliyini oxuyanda heyrətə gəlmişdim. Bu kitab aprel döyüşlərinin salnaməsidir. Mən bu əsəri roman kimi oxudum və gerçəkdən də bu əsər publisistikadan daha çox roman janrına daha yaxındır. Bir dəfə də bu haqda yazmışdım; bir qadının ürəyi üçün bu yük çox ağırdır. Həssas, kövrək qadın qəlbi şəhid analarının ağrısını, kədərini özündə necə daşıya, onu necə sözə çevirə bilib?! Sonra düşündüm ki, Vətən sevgisi, vətəndaşlıq duyğusu yazıçının qələmi üçün lampadakı fitil rolunu oynayır, o fitil yandıqca ürəyinin odunda bişən sözlər bir-birinin yanında düzülür. Təbii ki, bundan belə ədəbiyyatımızda qalibiyyət mövzusu daha geniş işlənəcək, bədii əsərlər yazılacaq. Mən bir neçə il bundan öncə aprel döyüşləriylə bağlı “İsgəndər şikəstəsi” adlı kinopovest yazdım. Ötən il Qarabağ savaşıyla bağlı bir neçə hekayə yazdım, mətbuatda çap olundu. İndi də iki roman üzərində çalışıram. Düşünürəm ki, bu əsərləri bitirdikdən sonra uzun müddət dincəlmək lazım gələcək. Səhhətimdə yaranan problemlər əvvəlki templə işləməyə imkan vermir. Ola bilsin, bundan sonra daha heç nə yazmayım.
2019-cu ildə Nuru Paşanın başçılığı ilə Qafqaz İslam Ordusunun Bakıya gəlişiylə bağlı “Hacı İsgəndər” romanını yazdım, kitab çap olundu. Kitabın təqdimatı ərəfəsində pandemiya səbəbindən bütün tədbirlər ləğv edildi. O kitab da diqqətdən kənarda qaldı. Türkiyədə şeirlər, Bakıda hekayələr kitablarım çap olundu. Yeni esselər yazdım. Ötən ilin yayında “Kəpənək vadisi” adlı bir roman yazdım. Yəqin ki, bu il imkan olsa, o romanı kitab halında çap etdirəcəyəm. Pandemiyanın bu il bitəcəyinə ümid edirəm. İndi məni ən çox qayğılandıran isə üzərində çalışdığım iki romandır. İstərdim ki, qələbə ilə bitən Zəfər savaşımızda mənim də qələm adamı olaraq kiçik bir payım olsun.
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 20-01-2021 19:21 | Bölmə: Kənan HACI

Hansısa tarixi şəxsiyyət haqqında əsər yazırsansa, tarix kitabında yazılanları təkrarlamamalısan. Ədəbiyyat faktlarla üst-üstə düşməyən bədii gerçəklik yaradır. Rus yazıçısı Yuri Belov yazır ki, Tolstoyun yaratdığı Kutuzov tarixdə yaşamış Kutuzovdan tamamilə fərqli bir obrazdır. Ədəbiyyatdan həqiqəti əks etdirməyi deyil, həyatın mahiyyətinə nüfuz edə bilməyi tələb etmək lazımdır. Söhbət bədii əsərdən gedirsə, burada hətta real personajlar bədii fikrin inkişafı üçün həqiqətə uyğun olmayan addımlar ata bilərlər. Sənət bədii həqiqətin dərinliyinə enə bilmək, həyatın mahiyyətini göstərə bilmək üçün bədii yalandan istifadəyə yol verir. Dövrün tarixi mənzərəsini geniş görə bilmək üçün ona həm sənədlərin, həm də əfsanələrin gözüylə baxmaq lazım gəlir. Əgər sən hansısa gerçək qəhrəmanın həyatını qələmə alırsansa, bu həyat yazıçının yaradıcılıq mətbəxində formasını dəyişərək tamamilə başqa cür təzahür edir. Yazıçı eyni zamanda həm sənədliliyə, həm bədiiliyə yönəlir, bunların arasında balansı qoruyub saxlayır.
Hal-hazırda iki şəhid haqqında paralel olaraq iki roman üzərində işləyirəm. Yaradıcı həyatım boyu bu qədər çətinlik çəkdiyim olmayıb. Heç vaxt sifarişlə nəsə yazmamışam, istər-istəməz özünü çərçivədə hiss edirsən, bədii manevrlər etməyə ehtiyat edirsən, təxəyyülünü cilovlayırsan, daha çox fakta söykənməyə çalışırsan. Sonra düşünürsən ki, sən sadəcə, konstatasiya ilə məşğulsan. Qızıl ortanı tutub getmək çox çətin görünür. Şahidlərin şablon, standart fikirləri sənə heç bir material verməyəndə təxəyyülünü işə salmağa məcbur olursan. Başqa əlac qalmır. Yazıçı üçün ən çox çətinlik yaradan məhz bu məqamdır. Necə edəsən ki, həqiqətə sadiq qalasan, faktı təhrif etməyəsən? İnsanlar hiss və yaşantılarını ifadə etməkdə çətinlik çəkirlər, hadisələri sanki unutmuş kimi görünürlər yaxud danışmaq istəmirlər. Belə olan halda yazıçı fantaziyası köməyə yetir.
Amma şəhidlər haqqında, onların döyüş yolu haqqında yazmaq hər bir Azərbaycan yazıçısının mənəvi borcudur. Peşəkar qələm sahibi, tanınmış jurnalist Aida Eyvazlının “Qalibiyyət: şahidlər və şəhidlər” ikicildliyini oxuyanda heyrətə gəlmişdim. Bu kitab aprel döyüşlərinin salnaməsidir. Mən bu əsəri roman kimi oxudum və gerçəkdən də bu əsər publisistikadan daha çox roman janrına daha yaxındır. Bir dəfə də bu haqda yazmışdım; bir qadının ürəyi üçün bu yük çox ağırdır. Həssas, kövrək qadın qəlbi şəhid analarının ağrısını, kədərini özündə necə daşıya, onu necə sözə çevirə bilib?! Sonra düşündüm ki, Vətən sevgisi, vətəndaşlıq duyğusu yazıçının qələmi üçün lampadakı fitil rolunu oynayır, o fitil yandıqca ürəyinin odunda bişən sözlər bir-birinin yanında düzülür. Təbii ki, bundan belə ədəbiyyatımızda qalibiyyət mövzusu daha geniş işlənəcək, bədii əsərlər yazılacaq. Mən bir neçə il bundan öncə aprel döyüşləriylə bağlı “İsgəndər şikəstəsi” adlı kinopovest yazdım. Ötən il Qarabağ savaşıyla bağlı bir neçə hekayə yazdım, mətbuatda çap olundu. İndi də iki roman üzərində çalışıram. Düşünürəm ki, bu əsərləri bitirdikdən sonra uzun müddət dincəlmək lazım gələcək. Səhhətimdə yaranan problemlər əvvəlki templə işləməyə imkan vermir. Ola bilsin, bundan sonra daha heç nə yazmayım.
2019-cu ildə Nuru Paşanın başçılığı ilə Qafqaz İslam Ordusunun Bakıya gəlişiylə bağlı “Hacı İsgəndər” romanını yazdım, kitab çap olundu. Kitabın təqdimatı ərəfəsində pandemiya səbəbindən bütün tədbirlər ləğv edildi. O kitab da diqqətdən kənarda qaldı. Türkiyədə şeirlər, Bakıda hekayələr kitablarım çap olundu. Yeni esselər yazdım. Ötən ilin yayında “Kəpənək vadisi” adlı bir roman yazdım. Yəqin ki, bu il imkan olsa, o romanı kitab halında çap etdirəcəyəm. Pandemiyanın bu il bitəcəyinə ümid edirəm. İndi məni ən çox qayğılandıran isə üzərində çalışdığım iki romandır. İstərdim ki, qələbə ilə bitən Zəfər savaşımızda mənim də qələm adamı olaraq kiçik bir payım olsun.
Müəllifin bütün yazıları - Kənan HACI
Bölməyə aid digər xəbərlər
9-03-2023, 16:34
Kənan HACI - Əzizə Cəfərzadənin oxuculara tanış olmayan romanı - “Qobustan çökəklərində”
26-12-2022, 17:30
Kənan HACI - Azərbaycanın dünya ədəbiyyatındakı boş qalmış yeri - Kənan Hacı yazır
15-08-2022, 17:31
“Hamı yoldan yarısın...” - Kənan Hacı yazır
4-07-2022, 12:08
Yazıçının son əsəri - “Eşq sultanı” - Kənan Hacı yazır
31-01-2022, 10:43
Epifaniya və ya “Omikron” mövsümü - Kənan Hacı yazır
3-04-2020, 17:50
Kənan HACI - Virussuz dünya və ya Hararinin görə bilmədiyi fəlakət - Kənan Hacı yazır