00:37 / 20-04-2024
Hikmət Hacıyev: "Bu, diplomatik və siyasi cəsarətimizin təcəssümüdür"
23:26 / 19-04-2024
Aİ-dən 4 kəndin qaytarılmasına reaksiya: "Davamlı nizamlanmanı tam dəstəkləyirik"
21:22 / 19-04-2024
Buraxılış imtahanının nəticələri elan olunub
20:45 / 19-04-2024
19-cu əsrin solğun dagerreotiplərini bərpa ediblər
20:29 / 19-04-2024
Qəzza müharibəsi qloballaşır
18:35 / 19-04-2024
MKİ: “Moskva yaxınlığındakı terror aktını İŞİD təşkil edib”
18:14 / 19-04-2024
Qəzzada daha 42 nəfər dinc sakin həlak olub
18:08 / 19-04-2024
Eminemin qızı bikinidə görüntülənib
18:06 / 19-04-2024
Yaponiya süni intellektin inkişafına 475 milyon dollar ayırıb
17:57 / 19-04-2024
9 milyon manatlıq mənimsəmə... - Şirkət rəhbərinə 11 il həbs cəzası verilib
17:33 / 19-04-2024
Ağ ev Afrikada müttəfiqini itirə bilər
17:30 / 19-04-2024
İranda silsilə partlayışlar baş verib
17:27 / 19-04-2024
İranın İsrailə hücumunun əsl səbəbi bəlli olub
17:18 / 19-04-2024
Mustafayevlə Qriqoryan sərhəddə görüşüb - 4 kənd Azərbaycana qaytarılır
17:09 / 19-04-2024
Daxili İşlər Nazirliyində kollegiya iclası keçirilib - Fotolar
17:00 / 19-04-2024
Prezident Cinayət-Prosessual Məcəlləsində dəyişikliyi təsdiqləyib
16:46 / 19-04-2024
İlham Əliyev Rusiyaya gedir
16:34 / 19-04-2024
Universitetin sözçüsü vəzifədən ayrılıb
16:19 / 19-04-2024
Abel Məhərrəmov və xanımı məhkəməyə verilib
16:00 / 19-04-2024
Ədalət Məhkəməsində Azərbaycanın tələbi ilə ictimai dinləmələr keçirilib
15:47 / 19-04-2024
Tovuzda 22 yaşlı oğlan 34 yaşlı qadının üzərinə benzin tökərək yandırıb
15:36 / 19-04-2024
G7 ölkələri Azərbaycan və Ermənistanı sülh prosesinə sadiq olmağa çağırıb
15:29 / 19-04-2024
Ceyhun Bayramov Fələstinin baş naziri ilə telefonda müzakirə aparıb
15:24 / 19-04-2024
Rəsmi Berlindən İsrail və İrana çağırış olub
15:11 / 19-04-2024
Türkiyə XİN: "İran-İsrail gərginliyi daimi münaqişəyə çevrilə bilər"
14:54 / 19-04-2024
Sabiq rektora hansı cəza veriləcək? - Prorektorun qətl işi
14:22 / 19-04-2024
Bakı Fransız Liseyi fəaliyyətini dayandırır
14:19 / 19-04-2024
MKİ direktorundan xəbərdarlıq: "...Ukrayna ilin sonunadək məğlub ola bilər"
13:56 / 19-04-2024
Aİ-dən İsrail və İrana çağırış: "Təmkinli olun!"
20:08 / 15-04-2024
Rusiya Ukrayna ilə savaşa özgələri göndərir
18:51 / 15-04-2024
“Şəhid Əhməd – Oğluma məktub” filminin təqdimatı keçirilib - Fotolar
13:58 / 16-04-2024
Agentlik sədri vəzifədən azad edilib - Yeni təyinat
15:07 / 17-04-2024
Hikmət Hacıyev: “Sülhməramlıların Azərbaycandan çıxarılması barədə qərar qəbul edilib”
10:57 / 18-04-2024
60 milyard dollarlıq yardımın önü açılır
13:03 / 15-04-2024
Məşhur aktyor kinodan qovulub
09:07 / 15-04-2024
Puqaçova qastollardan nə qədər qazanacaq?
10:00 / 15-04-2024
Çingiz Abdullayev sabah xəstəxanadan evə buraxılacaq
15:08 / 15-04-2024
Ali məktəblərə qəbul başlayıb
23:48 / 16-04-2024
Tbilisidə polis qanuna etiraz edən 11 nəfəri saxlayıb
09:26 / 16-04-2024
Ulduz aktrisanın psixoloji problemi yaranıb - Fotolar
12:27 / 15-04-2024
Tokayev və Paşinyan İrəvanda nəyi müzakirə edəcəklər?
Həqiqət naminə bədii yalan - Kənan Hacı yazır
Tarix: 20-01-2021 19:21 | Bölmə: Kənan HACI
Hansısa tarixi şəxsiyyət haqqında əsər yazırsansa, tarix kitabında yazılanları təkrarlamamalısan. Ədəbiyyat faktlarla üst-üstə düşməyən bədii gerçəklik yaradır. Rus yazıçısı Yuri Belov yazır ki, Tolstoyun yaratdığı Kutuzov tarixdə yaşamış Kutuzovdan tamamilə fərqli bir obrazdır. Ədəbiyyatdan həqiqəti əks etdirməyi deyil, həyatın mahiyyətinə nüfuz edə bilməyi tələb etmək lazımdır. Söhbət bədii əsərdən gedirsə, burada hətta real personajlar bədii fikrin inkişafı üçün həqiqətə uyğun olmayan addımlar ata bilərlər. Sənət bədii həqiqətin dərinliyinə enə bilmək, həyatın mahiyyətini göstərə bilmək üçün bədii yalandan istifadəyə yol verir. Dövrün tarixi mənzərəsini geniş görə bilmək üçün ona həm sənədlərin, həm də əfsanələrin gözüylə baxmaq lazım gəlir. Əgər sən hansısa gerçək qəhrəmanın həyatını qələmə alırsansa, bu həyat yazıçının yaradıcılıq mətbəxində formasını dəyişərək tamamilə başqa cür təzahür edir. Yazıçı eyni zamanda həm sənədliliyə, həm bədiiliyə yönəlir, bunların arasında balansı qoruyub saxlayır.
Hal-hazırda iki şəhid haqqında paralel olaraq iki roman üzərində işləyirəm. Yaradıcı həyatım boyu bu qədər çətinlik çəkdiyim olmayıb. Heç vaxt sifarişlə nəsə yazmamışam, istər-istəməz özünü çərçivədə hiss edirsən, bədii manevrlər etməyə ehtiyat edirsən, təxəyyülünü cilovlayırsan, daha çox fakta söykənməyə çalışırsan. Sonra düşünürsən ki, sən sadəcə, konstatasiya ilə məşğulsan. Qızıl ortanı tutub getmək çox çətin görünür. Şahidlərin şablon, standart fikirləri sənə heç bir material verməyəndə təxəyyülünü işə salmağa məcbur olursan. Başqa əlac qalmır. Yazıçı üçün ən çox çətinlik yaradan məhz bu məqamdır. Necə edəsən ki, həqiqətə sadiq qalasan, faktı təhrif etməyəsən? İnsanlar hiss və yaşantılarını ifadə etməkdə çətinlik çəkirlər, hadisələri sanki unutmuş kimi görünürlər yaxud danışmaq istəmirlər. Belə olan halda yazıçı fantaziyası köməyə yetir.
Amma şəhidlər haqqında, onların döyüş yolu haqqında yazmaq hər bir Azərbaycan yazıçısının mənəvi borcudur. Peşəkar qələm sahibi, tanınmış jurnalist Aida Eyvazlının “Qalibiyyət: şahidlər və şəhidlər” ikicildliyini oxuyanda heyrətə gəlmişdim. Bu kitab aprel döyüşlərinin salnaməsidir. Mən bu əsəri roman kimi oxudum və gerçəkdən də bu əsər publisistikadan daha çox roman janrına daha yaxındır. Bir dəfə də bu haqda yazmışdım; bir qadının ürəyi üçün bu yük çox ağırdır. Həssas, kövrək qadın qəlbi şəhid analarının ağrısını, kədərini özündə necə daşıya, onu necə sözə çevirə bilib?! Sonra düşündüm ki, Vətən sevgisi, vətəndaşlıq duyğusu yazıçının qələmi üçün lampadakı fitil rolunu oynayır, o fitil yandıqca ürəyinin odunda bişən sözlər bir-birinin yanında düzülür. Təbii ki, bundan belə ədəbiyyatımızda qalibiyyət mövzusu daha geniş işlənəcək, bədii əsərlər yazılacaq. Mən bir neçə il bundan öncə aprel döyüşləriylə bağlı “İsgəndər şikəstəsi” adlı kinopovest yazdım. Ötən il Qarabağ savaşıyla bağlı bir neçə hekayə yazdım, mətbuatda çap olundu. İndi də iki roman üzərində çalışıram. Düşünürəm ki, bu əsərləri bitirdikdən sonra uzun müddət dincəlmək lazım gələcək. Səhhətimdə yaranan problemlər əvvəlki templə işləməyə imkan vermir. Ola bilsin, bundan sonra daha heç nə yazmayım.
2019-cu ildə Nuru Paşanın başçılığı ilə Qafqaz İslam Ordusunun Bakıya gəlişiylə bağlı “Hacı İsgəndər” romanını yazdım, kitab çap olundu. Kitabın təqdimatı ərəfəsində pandemiya səbəbindən bütün tədbirlər ləğv edildi. O kitab da diqqətdən kənarda qaldı. Türkiyədə şeirlər, Bakıda hekayələr kitablarım çap olundu. Yeni esselər yazdım. Ötən ilin yayında “Kəpənək vadisi” adlı bir roman yazdım. Yəqin ki, bu il imkan olsa, o romanı kitab halında çap etdirəcəyəm. Pandemiyanın bu il bitəcəyinə ümid edirəm. İndi məni ən çox qayğılandıran isə üzərində çalışdığım iki romandır. İstərdim ki, qələbə ilə bitən Zəfər savaşımızda mənim də qələm adamı olaraq kiçik bir payım olsun.
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 20-01-2021 19:21 | Bölmə: Kənan HACI
Hansısa tarixi şəxsiyyət haqqında əsər yazırsansa, tarix kitabında yazılanları təkrarlamamalısan. Ədəbiyyat faktlarla üst-üstə düşməyən bədii gerçəklik yaradır. Rus yazıçısı Yuri Belov yazır ki, Tolstoyun yaratdığı Kutuzov tarixdə yaşamış Kutuzovdan tamamilə fərqli bir obrazdır. Ədəbiyyatdan həqiqəti əks etdirməyi deyil, həyatın mahiyyətinə nüfuz edə bilməyi tələb etmək lazımdır. Söhbət bədii əsərdən gedirsə, burada hətta real personajlar bədii fikrin inkişafı üçün həqiqətə uyğun olmayan addımlar ata bilərlər. Sənət bədii həqiqətin dərinliyinə enə bilmək, həyatın mahiyyətini göstərə bilmək üçün bədii yalandan istifadəyə yol verir. Dövrün tarixi mənzərəsini geniş görə bilmək üçün ona həm sənədlərin, həm də əfsanələrin gözüylə baxmaq lazım gəlir. Əgər sən hansısa gerçək qəhrəmanın həyatını qələmə alırsansa, bu həyat yazıçının yaradıcılıq mətbəxində formasını dəyişərək tamamilə başqa cür təzahür edir. Yazıçı eyni zamanda həm sənədliliyə, həm bədiiliyə yönəlir, bunların arasında balansı qoruyub saxlayır.
Hal-hazırda iki şəhid haqqında paralel olaraq iki roman üzərində işləyirəm. Yaradıcı həyatım boyu bu qədər çətinlik çəkdiyim olmayıb. Heç vaxt sifarişlə nəsə yazmamışam, istər-istəməz özünü çərçivədə hiss edirsən, bədii manevrlər etməyə ehtiyat edirsən, təxəyyülünü cilovlayırsan, daha çox fakta söykənməyə çalışırsan. Sonra düşünürsən ki, sən sadəcə, konstatasiya ilə məşğulsan. Qızıl ortanı tutub getmək çox çətin görünür. Şahidlərin şablon, standart fikirləri sənə heç bir material verməyəndə təxəyyülünü işə salmağa məcbur olursan. Başqa əlac qalmır. Yazıçı üçün ən çox çətinlik yaradan məhz bu məqamdır. Necə edəsən ki, həqiqətə sadiq qalasan, faktı təhrif etməyəsən? İnsanlar hiss və yaşantılarını ifadə etməkdə çətinlik çəkirlər, hadisələri sanki unutmuş kimi görünürlər yaxud danışmaq istəmirlər. Belə olan halda yazıçı fantaziyası köməyə yetir.
Amma şəhidlər haqqında, onların döyüş yolu haqqında yazmaq hər bir Azərbaycan yazıçısının mənəvi borcudur. Peşəkar qələm sahibi, tanınmış jurnalist Aida Eyvazlının “Qalibiyyət: şahidlər və şəhidlər” ikicildliyini oxuyanda heyrətə gəlmişdim. Bu kitab aprel döyüşlərinin salnaməsidir. Mən bu əsəri roman kimi oxudum və gerçəkdən də bu əsər publisistikadan daha çox roman janrına daha yaxındır. Bir dəfə də bu haqda yazmışdım; bir qadının ürəyi üçün bu yük çox ağırdır. Həssas, kövrək qadın qəlbi şəhid analarının ağrısını, kədərini özündə necə daşıya, onu necə sözə çevirə bilib?! Sonra düşündüm ki, Vətən sevgisi, vətəndaşlıq duyğusu yazıçının qələmi üçün lampadakı fitil rolunu oynayır, o fitil yandıqca ürəyinin odunda bişən sözlər bir-birinin yanında düzülür. Təbii ki, bundan belə ədəbiyyatımızda qalibiyyət mövzusu daha geniş işlənəcək, bədii əsərlər yazılacaq. Mən bir neçə il bundan öncə aprel döyüşləriylə bağlı “İsgəndər şikəstəsi” adlı kinopovest yazdım. Ötən il Qarabağ savaşıyla bağlı bir neçə hekayə yazdım, mətbuatda çap olundu. İndi də iki roman üzərində çalışıram. Düşünürəm ki, bu əsərləri bitirdikdən sonra uzun müddət dincəlmək lazım gələcək. Səhhətimdə yaranan problemlər əvvəlki templə işləməyə imkan vermir. Ola bilsin, bundan sonra daha heç nə yazmayım.
2019-cu ildə Nuru Paşanın başçılığı ilə Qafqaz İslam Ordusunun Bakıya gəlişiylə bağlı “Hacı İsgəndər” romanını yazdım, kitab çap olundu. Kitabın təqdimatı ərəfəsində pandemiya səbəbindən bütün tədbirlər ləğv edildi. O kitab da diqqətdən kənarda qaldı. Türkiyədə şeirlər, Bakıda hekayələr kitablarım çap olundu. Yeni esselər yazdım. Ötən ilin yayında “Kəpənək vadisi” adlı bir roman yazdım. Yəqin ki, bu il imkan olsa, o romanı kitab halında çap etdirəcəyəm. Pandemiyanın bu il bitəcəyinə ümid edirəm. İndi məni ən çox qayğılandıran isə üzərində çalışdığım iki romandır. İstərdim ki, qələbə ilə bitən Zəfər savaşımızda mənim də qələm adamı olaraq kiçik bir payım olsun.
Müəllifin bütün yazıları - Kənan HACI
Bölməyə aid digər xəbərlər
9-03-2023, 16:34
Kənan HACI - Əzizə Cəfərzadənin oxuculara tanış olmayan romanı - “Qobustan çökəklərində”
26-12-2022, 17:30
Kənan HACI - Azərbaycanın dünya ədəbiyyatındakı boş qalmış yeri - Kənan Hacı yazır
15-08-2022, 17:31
“Hamı yoldan yarısın...” - Kənan Hacı yazır
4-07-2022, 12:08
Yazıçının son əsəri - “Eşq sultanı” - Kənan Hacı yazır
31-01-2022, 10:43
Epifaniya və ya “Omikron” mövsümü - Kənan Hacı yazır
3-04-2020, 17:50
Kənan HACI - Virussuz dünya və ya Hararinin görə bilmədiyi fəlakət - Kənan Hacı yazır