00:24 / 23-03-2025
Azərbaycan millisi uduzub
00:23 / 23-03-2025
Əli Kərimlinin mühafizəçisi saxlanılıb
23:15 / 22-03-2025
Ramazanın 23-cü gününün duası - İmsak və iftar vaxtı
21:55 / 22-03-2025
Dünya şöhrətli memarın yeni layihəsi Tbilisidə reallaşacaq - Fotolar
13:01 / 22-03-2025
Külək güclənəcək, dolu və qar yağacaq
12:28 / 22-03-2025
Qar uçqununda həlak olmuş əsgərlərimizlə vida mərasimi keçirilib - Foto
12:12 / 22-03-2025
Jurnalist Etibar Cəbrayıloğluya ağır itki üz verib
11:58 / 22-03-2025
Qazaxıstanda unikal festival keçirilir
11:52 / 22-03-2025
9 May paradında kimlər iştirak edəcək?
11:48 / 22-03-2025
Roma Papasının dili tutulub?
11:40 / 22-03-2025
Tramp: “Tesla” vandalları cəzalandırılacaq!
11:30 / 22-03-2025
Azərbaycan Qırğızıstana yardım göndərib - Foto
11:04 / 22-03-2025
Ağdamda silahlı şəxs tutulub
23:33 / 21-03-2025
Məsud Pezeşkian İlham Əliyevə məktub yazıb
20:11 / 21-03-2025
Çin lideri Azərbaycan prezidentinə təbrik məktubu göndərib
17:50 / 21-03-2025
Qar uçqununa düşən əsgərlərimizin meyiti tapılıb - (Yenilənib) - Foto
15:03 / 21-03-2025
Putin İlham Əliyevi təbrik edib
14:39 / 21-03-2025
Ərdoğan İlham Əliyevə məktub göndərib
13:47 / 21-03-2025
Quzu əti - Hekayə
12:30 / 21-03-2025
Ərdoğan: Fələstinlilərə dəstəyimizi davam etdirəcəyik
12:20 / 21-03-2025
Paşinyan tələsir, Bakıda niyə belə astagəldirlər?
12:09 / 21-03-2025
Sabahın hava proqnozu açıqlanıb
12:05 / 21-03-2025
Mirzoyan əsassız iddialar səsləndirir
11:33 / 21-03-2025
Ordumuzun mövqeləri üç istiqamətdən atəşə tutulub
11:13 / 21-03-2025
Yubilyar diplomata dini orden veriblər
11:09 / 21-03-2025
“DR” “prezidenti” Kiyevlə razılaşmadan danışıb
11:04 / 21-03-2025
Ukrayna Krımı hədəfə alıb?
11:00 / 21-03-2025
Fazil Mustafaya sui-qəsdə görə tutulmuş Səricanovun oğlunu da həbs ediblər
10:54 / 21-03-2025
Birlik rəhbəri barəsində ev dustaqlığı tədbiri seçilib
09:45 / 21-03-2025
Rayonlara qar yağıb
21:41 / 18-03-2025
Tramp ilə Putin arasında telefon danışığı olub - (Yenilənib)
18:30 / 18-03-2025
Prezident və xanımı Suqovuşanda məscidin açılışında iştirak ediblər - (Yenilənib) - Fotolar
20:37 / 20-03-2025
Tramp Tehrana 2 aylıq möhlət verib: ya yeni saziş, ya da...
17:50 / 21-03-2025
Qar uçqununa düşən əsgərlərimizin meyiti tapılıb - (Yenilənib) - Foto
15:21 / 18-03-2025
Nazirlər Kabinetində müşavirə: qəzalı binalarla bağlı məsələ müzakirəyə çıxarılıb - Foto
15:50 / 18-03-2025
Proseslər Ukraynanın xeyrinə dəyişir
18:02 / 18-03-2025
Ermənilər atəşkəsi pozub, ondan sui-istifadə etməyə çalışırlar - Tofiq Zülfüqarov
12:20 / 18-03-2025
İlham Əliyev Qarabağda Novruz tonqalını alovlandırıb - (Yenilənir)
21:19 / 19-03-2025
Ermənilər Azərbaycana qarşı növbəti təxribata əl atıb
08:06 / 18-03-2025
Bu gün İlaxır çərşənbə qeyd olunur
00:06 / 20-03-2025
Azərbaycanda 12 günlük tətil başlayıb
Onun böyük ürəyi - Kənan Hacı yazır
Tarix: 16-05-2022 18:40 | Bölmə: Kənan HACI
Kənan Hacı
90-cı illərin ortaları... Mətbuatda yazılarım yenicə çap olunmağa başlamışdı. Gənclik enerjisi ilə təcrübənin kəsişdiyi nöqtədə mümkün qədər daha çox oxumağa, daha çox öyrənməyə çalışırdım. Buzovna kəndinin axundu, tədqiqatçı alim Hacı Soltan Əlizadə ilə dostluğumuz o vaxtdan möhkəmlənməyə başladı. Hacının təşkil etdiyi şeir-sənət məclislərində iştirak edir, bacardığım qədər bu tədbirləri mətbuatda işıqlandırmağa çalışırdım. Bu görüşlərin mənim həyatımda müstəsna əhəmiyyəti həm də ondan ibarət idi ki, orda mədəniyyətimizin, ədəbiyyatımızın tanınmış nümayəndələri ilə tanış olur, onlarla ünsiyyət qurmağa çalışırdım.
Azərbaycanda qədim zamanlardan üzübəri ədəbi-musiqili məclislər olub və bu məclislərdə dövrünün sayılıb-seçilən nəzm ustaları, xanəndələri, sazəndələr öz sənətlərini nümayiş etdiriblər. XIX əsrin sonlarında Şamaxıda Mahmud ağanın keçirdiyi məclislər bu gün də dildə-ağızda dolaşır. Mahmud ağa Azərbaycan ədəbiyyatı, mədəniyyəti tarixində klassik şairlərimiz qədər tanınan simalardandır. Bu qəbil məclislərin keçirilməsinin əhəmiyyəti həm də ondan ibarətdir ki, şairlər öz təbi ilə, xanəndələr səsi ilə imtahana çəkilirdi. Azərbaycanda ədəbi məclislər təkcə istirahət məkanı deyildi, həm də sənət məktəbi idi, kimlərsə öyrədirdi, kimlərsə öyrənirdi. Neçə-neçə şair, xanəndə bu məclislərdə püxtələşib sənətkar məqamına yetişiblər.
XIX əsrin ikinci yarısında Bakıda muğam məclislərinin yaradıcılarından biri də Məşədi Məlik bəy idi. Onun İçərişəhərdəki evində ilk muğam məclisi 1863-cü ildə keçirilib və o vaxtdan ömrünün sonunadək bu evin qapıları xanəndələrin, şairlərin, musiqiçilərin üzünə açıq olub. Onun muğam məclislərinin şöhrəti İrana, Tiflisə, Qarabağa və digər bölgələrə yayılmışdı. Məşədi Məlik bəy ustad tarzən Bəhram Mənsurovun babası idi.
Buzovnalı Əliyar bəy, Məcməüş-şüəra ədəbi məclisinə bir müddət rəhbərlik etmiş Məşədi Azər də öz mülklərində ədəbi məclislər keçirərmişlər. Fransız yazıçısı Aleksandr Düma, rus tarixçisi Berezin Əliyar bəyin qonağı olmuşdular. Məmməd Səid Ordubadi, Cəfər Cabbarlı, Əliağa Vahid və digər görkəmli ədəbi simalar tez-tez Məşədi Azərin evində təşkil etdiyi şeir-sənət məclislərinin qonağı olardılar.
Tarixi yaddaşın qoruyub saxladığı və nəsildən nəsilə ötürdüyü bu gözəl ənənəni indi də yaşadanlar var. Xeyriyyəçi Hacı İntiqam bu qəbil insanlardandır. Onun Şüvəlandakı evində ilk dəfə 1997-ci ildə olmuşam. Hacı Soltan bir gün dedi ki, səni çox maraqlı bir yerə aparacağam. Jurnalist marağı ilə Hacını sorğu-suala tutdum. Dedi Şüvəlanda xeyriyyəçi Hacı İntiqam adlı bir şəxs var, o, mütəmadi olaraq öz evində ədəbi məclislər keçirir. Xatırlayıram, Azərbaycan qadınlarıyla bağlı bir tədbir idi. Mən ilk dəfə idi ki, bu qədər şair və yazıçını eyni vaxtda bir yerdə görürdüm. Gözüm dörd olmuşdu. Kimlər yox idi ki, o məclisdə?... Xalq yazıçısı Əzizə Cəfərzadə, Xalq şairləri Mirvarid Dilbazi, Qabil, Həkimə Billüri, zərif ruhlu şairəmiz Nurəngiz Gün, Rəfiqə Nuray...
Rəhmətlik Qabil müəllimlə tanış idik, o, tez-tez buzovnalı dostu Ağaşərifə baş çəkməyə gəlirdi. Ağaşərif dayı ilə biz çəpər qonşusu idik. Hər dəfə Qabil gələndə Ağaşərif dayı mənə xəbər göndərirdi ki, dostun gəlib, sən də gəl. Əlbəttə, “dost” sözünü zarafatla deyirdi, mən o zamanlar yeniyetmə idim və o da mənim ədəbiyyata sonsuz marağımı, sevgimi görüb istəyirdi ki, həmin məclislərdə iştirak edim. Qabil müəllim məni o evin, o ailənin bir üzvü kimi qəbul edirdi. Hacı İntiqamın məclisində gözü məni aldı. “Buzovnalı balası, sən nə yaxşı buradasan?” deyə soruşdu. Dedim Qabil müəllim, mən qəzetdə işləyirəm. Məni bu məclisə Hacı Soltan gətirib, bəlkə qəzet üçün bir material hazırladım. Kefi kökəldi. Dedi nə yaxşı iş görmüsən, bu məclislər bir tarixdir, bunları yaz, gələcək üçün qalsın. O vədələr Məşədi Azər haqqında geniş bir yazı hazırlayırdım. Qabildən xeyli məsləhətlər aldım. Bu barədə “Məşədi Azər təzkirəsi” kitabımda təfsilatı ilə yazmışam.
Həmin tədbirdə filologiya elmləri doktoru, professor Təvəkkül Səlimovla yanaşı əyləşmişdik. Birlikdə fotomuz da var. Aradan iyirmi dörd il keçir - əsrin dördə biri. Amma o görüşün təəssüratları hələ də mənim yaddaşımda öz təzəliyini qoruyub saxlayır. Bu illər ərzində Hacı İntiqam saysız-hesabsız ədəbi məclislər keçirib, bu məclislər haqqında yazılar, kitablar yazılıb.
Hacı İntiqam şair deyil, ədib deyil, xanəndə deyil, alim deyil, amma bu sənətlərin hamısı onun həyatından gəlib keçib. O mənada ki, sayılıb-seçilən qələm adamları, ustad xanəndələr, fikir adamları Hacı İntiqam ocağına məhz onun millət qarşısında fədakarlığına, xidmətkarlığına dərin hörmət və ehtiram əlaməti olaraq qədəm qoyublar. Bu cür insanların xidmətləri unudulmamalıdır. Hacı İntiqam Azərbaycan mədəniyyətinin hamilərindən biridir, salnaməçidir. Onun təşkil etdiyi məclislər ədəbi-estetik parametlərinə görə klassika təsnifatına uyğun gəlir ki, bu da ənənənin bir halqasıdır. Mahmud ağadan, Əliyar bəydən, Mirzə Məlikdən üzübəri davam edən, arada qırılan və yenidən bərpa olunan bu arxetip yığnaq mədəniyyəti Hacı İntiqamın timsalında yenidən dirçəldi.
Bu günlərdə Mərdəkan Mədəniyyət Sarayında “Abşerondan Şuşanın ətri gəlir” adlı tədbir keçirildi. Tədbirin təşkilatçısı Hacı İntiqam idi. İllər yaş üstünə yaş gətirsə də, həmişəki qıvraqlığı, çevikliyi yerində idi. Tədbirin təşkilatı məsələlərindən əlavə hər bir detalın işlənməsində, səhnədə mikrofonların qurulmasında, qonaqların qarşılanıb yerbəyer edilməsində birbaşa özü iştirak edirdi. Hətta arada zaldan aparıcıya müəyyən istiqamət verir, tədbirin proqramına da nəzarət edirdi. Jurnalistlərin tədbiri işıqlandırması qayğısına da qalırdı.
O, indiyədək çox məclislər təşkil edib. Amma həmin gün yenə də möhkəm həyəcan keçirirdi. Birdən kimsə diqqətdən kənarda qalar, birdən nəsə yaddan çıxar... Vətəndaş yanğısı, məsuliyyət hissi, gördüyü işə sonsuz sevgi. Onu bu işlərə sövq edən məhz həmin xüsusiyyətlərdir. Qarabağ qazilərinin də iştirak etdiyi bu tədbirin müstəsnalığı həm də onda idi ki, möhtəşəm Zəfərimizi əks etdirirdi. Şuşa hər birimiz üçün müqəddəsdir. Şuşanı görmüş insanlar bu dünyanın cənnətini görmüş hesab edilirlər. “Hakimə açılan atəş” romanını yazanda mən Şuşanı belə görmüşəm:
“İsa bulağı Şuşanın qərb aşacağında, bakir gözəlliyə malik meşənin qoynunda idi. Nə çiçəyinin rəngini, rayihəsini, nə göylərə boy çəkən ağaclarının sayını, növünü sayıb başa çıxan vardı. Bütün dörd fəslin dördündə də öz təkrarsız, dilrüba gözəlliyi ilə göz qamaşdırırdı. Güllü Qarabağın hansı elinə-obasına hörmətli qonaq gələrdisə, onun əylənməyi, şənlənib səfa sürməyi üçün İsa bulağı yada düşərdi. Məclislər qurulardı, hər məclisin özünə yaraşan xanəndə, çalğıçı dəvət olunardı. İsa bulağı meşəsində səs özü də, səsin məlahəti də pərdə-pərdə güclənib artıb ruhlara meydan verərdi. İsa bulağını bir görən min xatırlayardı, bir görən min duyardı. Bu bulağın, bu meşənin səsi-sorağı Şuşanın özü ilə bərabər dünyanın çox-çox adlı-sanlı, səfalı ölkələrində deyilirdi. Şuşa Qafqazın məlahətli, şaqraq səs-istedad, təbiətcə nadir gözəllik məskəni idisə, İsa bulağı Şuşanın şöhrəti idi. Şuşadan öz ölkəsinə qayıdan hər kəsdən İsa bulağını, Cıdır düzünü xəbər alardılar. Bunları sənə göstərməyiblərsə, buralarda seyrə çıxmayıbsansa, deməli, sənə əsl ali hörmət bəslənməyib.
İsa bulağı mühitində, bu tutaş meşədə göyün üzü görünmürdü. Lakin buranın tünd, mavi, firuzə rəngində öz səması vardı. Burada sanki günəş görünmürdü, di gəl, deyirdin bəs əlahiddə İsa bulağı günəşi vardı ki, aləmi qızılı nura qərq eləyirdi. Buradan ay da çətin seçilirdi, amma bu aləm gümüşlənmiş aydınlıqla dolu olardı. Bu möcüzəni görmək az idi, duymaq lazım idi ki, mətləblər, mənalar sənə aydın olsun. Bulağın qoşulduğu kiçicik dərə çayı açıq səma rəngində, ay şəfəqi rəngində axırdı. Xanəndələr susanda elə bil zümzümələri dərə çayında, İsa bulağının axarında qalırdı...
Soltanbud meşəsi... Keçmiş əyyamlarda hər hansı bir karvan Soltanbudun qalın-qara kölgələri, yalnız göyləri ala-tala görünən nəhəng qovaqları arasından vaxtlı-sərvaxt keçməyə cəhd eləyərdi. Qovaqları göy üzündə baş-başa çatılan, gündüzü də gecəsi kimi vahiməli-qaranlıq olan bu böyük meşə ibtidadan hərəmi, yolkəsən yuvası idi. Bura elə bil əjdahanın boğazı idi. Bir köçü bir uduma uda bilən bu “əjdaha”nın gövdəsi Kür sahillərinə uzanıb Tuğay meşələri ilə budaq-budağa verirdi. Bir polk da yerisə, basılmış köçün, karvanın izini-tozunu müəyyən edə bilməzdi”.
Hər insan nəsə bir şey tikir, qurur; qala tikən də var, daxma qaralayan da, göydələn ucaldan da. Ürəklərdə yurd salmaq isə maddi imkana bağlı deyil və hər insan ürəklərdə sevgi qalası ucalda bilmir. Hacı İntiqam bunu bacarıb. Onun qəlbindəki iman çox uca və möhtəşəmdir. Hər işdə ona bələdçilik edən, güc, qüvvət bəxş edən də imandır.
Hacı İntiqam milli burjuaziyanın hələ də formalaşmadığı bir zamanda məhdud imkanlarla sənət adamlarına himayədarlıq edir, ədəbi məclislər keçirir. Onun bu fədakarlığı hörmət və ehtirama layiqdir. Kaş bütün milyonçular ondan nümunə götürəydi, müdriklik sənətini ondan öyrənəydilər. Mədəniyyətin də, ədəbiyyatın da onun kimi insanlara çox böyük ehtiyacı var.
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 16-05-2022 18:40 | Bölmə: Kənan HACI
Kənan Hacı
90-cı illərin ortaları... Mətbuatda yazılarım yenicə çap olunmağa başlamışdı. Gənclik enerjisi ilə təcrübənin kəsişdiyi nöqtədə mümkün qədər daha çox oxumağa, daha çox öyrənməyə çalışırdım. Buzovna kəndinin axundu, tədqiqatçı alim Hacı Soltan Əlizadə ilə dostluğumuz o vaxtdan möhkəmlənməyə başladı. Hacının təşkil etdiyi şeir-sənət məclislərində iştirak edir, bacardığım qədər bu tədbirləri mətbuatda işıqlandırmağa çalışırdım. Bu görüşlərin mənim həyatımda müstəsna əhəmiyyəti həm də ondan ibarət idi ki, orda mədəniyyətimizin, ədəbiyyatımızın tanınmış nümayəndələri ilə tanış olur, onlarla ünsiyyət qurmağa çalışırdım.
Azərbaycanda qədim zamanlardan üzübəri ədəbi-musiqili məclislər olub və bu məclislərdə dövrünün sayılıb-seçilən nəzm ustaları, xanəndələri, sazəndələr öz sənətlərini nümayiş etdiriblər. XIX əsrin sonlarında Şamaxıda Mahmud ağanın keçirdiyi məclislər bu gün də dildə-ağızda dolaşır. Mahmud ağa Azərbaycan ədəbiyyatı, mədəniyyəti tarixində klassik şairlərimiz qədər tanınan simalardandır. Bu qəbil məclislərin keçirilməsinin əhəmiyyəti həm də ondan ibarətdir ki, şairlər öz təbi ilə, xanəndələr səsi ilə imtahana çəkilirdi. Azərbaycanda ədəbi məclislər təkcə istirahət məkanı deyildi, həm də sənət məktəbi idi, kimlərsə öyrədirdi, kimlərsə öyrənirdi. Neçə-neçə şair, xanəndə bu məclislərdə püxtələşib sənətkar məqamına yetişiblər.
XIX əsrin ikinci yarısında Bakıda muğam məclislərinin yaradıcılarından biri də Məşədi Məlik bəy idi. Onun İçərişəhərdəki evində ilk muğam məclisi 1863-cü ildə keçirilib və o vaxtdan ömrünün sonunadək bu evin qapıları xanəndələrin, şairlərin, musiqiçilərin üzünə açıq olub. Onun muğam məclislərinin şöhrəti İrana, Tiflisə, Qarabağa və digər bölgələrə yayılmışdı. Məşədi Məlik bəy ustad tarzən Bəhram Mənsurovun babası idi.
Buzovnalı Əliyar bəy, Məcməüş-şüəra ədəbi məclisinə bir müddət rəhbərlik etmiş Məşədi Azər də öz mülklərində ədəbi məclislər keçirərmişlər. Fransız yazıçısı Aleksandr Düma, rus tarixçisi Berezin Əliyar bəyin qonağı olmuşdular. Məmməd Səid Ordubadi, Cəfər Cabbarlı, Əliağa Vahid və digər görkəmli ədəbi simalar tez-tez Məşədi Azərin evində təşkil etdiyi şeir-sənət məclislərinin qonağı olardılar.
Tarixi yaddaşın qoruyub saxladığı və nəsildən nəsilə ötürdüyü bu gözəl ənənəni indi də yaşadanlar var. Xeyriyyəçi Hacı İntiqam bu qəbil insanlardandır. Onun Şüvəlandakı evində ilk dəfə 1997-ci ildə olmuşam. Hacı Soltan bir gün dedi ki, səni çox maraqlı bir yerə aparacağam. Jurnalist marağı ilə Hacını sorğu-suala tutdum. Dedi Şüvəlanda xeyriyyəçi Hacı İntiqam adlı bir şəxs var, o, mütəmadi olaraq öz evində ədəbi məclislər keçirir. Xatırlayıram, Azərbaycan qadınlarıyla bağlı bir tədbir idi. Mən ilk dəfə idi ki, bu qədər şair və yazıçını eyni vaxtda bir yerdə görürdüm. Gözüm dörd olmuşdu. Kimlər yox idi ki, o məclisdə?... Xalq yazıçısı Əzizə Cəfərzadə, Xalq şairləri Mirvarid Dilbazi, Qabil, Həkimə Billüri, zərif ruhlu şairəmiz Nurəngiz Gün, Rəfiqə Nuray...
Rəhmətlik Qabil müəllimlə tanış idik, o, tez-tez buzovnalı dostu Ağaşərifə baş çəkməyə gəlirdi. Ağaşərif dayı ilə biz çəpər qonşusu idik. Hər dəfə Qabil gələndə Ağaşərif dayı mənə xəbər göndərirdi ki, dostun gəlib, sən də gəl. Əlbəttə, “dost” sözünü zarafatla deyirdi, mən o zamanlar yeniyetmə idim və o da mənim ədəbiyyata sonsuz marağımı, sevgimi görüb istəyirdi ki, həmin məclislərdə iştirak edim. Qabil müəllim məni o evin, o ailənin bir üzvü kimi qəbul edirdi. Hacı İntiqamın məclisində gözü məni aldı. “Buzovnalı balası, sən nə yaxşı buradasan?” deyə soruşdu. Dedim Qabil müəllim, mən qəzetdə işləyirəm. Məni bu məclisə Hacı Soltan gətirib, bəlkə qəzet üçün bir material hazırladım. Kefi kökəldi. Dedi nə yaxşı iş görmüsən, bu məclislər bir tarixdir, bunları yaz, gələcək üçün qalsın. O vədələr Məşədi Azər haqqında geniş bir yazı hazırlayırdım. Qabildən xeyli məsləhətlər aldım. Bu barədə “Məşədi Azər təzkirəsi” kitabımda təfsilatı ilə yazmışam.
Həmin tədbirdə filologiya elmləri doktoru, professor Təvəkkül Səlimovla yanaşı əyləşmişdik. Birlikdə fotomuz da var. Aradan iyirmi dörd il keçir - əsrin dördə biri. Amma o görüşün təəssüratları hələ də mənim yaddaşımda öz təzəliyini qoruyub saxlayır. Bu illər ərzində Hacı İntiqam saysız-hesabsız ədəbi məclislər keçirib, bu məclislər haqqında yazılar, kitablar yazılıb.
Hacı İntiqam şair deyil, ədib deyil, xanəndə deyil, alim deyil, amma bu sənətlərin hamısı onun həyatından gəlib keçib. O mənada ki, sayılıb-seçilən qələm adamları, ustad xanəndələr, fikir adamları Hacı İntiqam ocağına məhz onun millət qarşısında fədakarlığına, xidmətkarlığına dərin hörmət və ehtiram əlaməti olaraq qədəm qoyublar. Bu cür insanların xidmətləri unudulmamalıdır. Hacı İntiqam Azərbaycan mədəniyyətinin hamilərindən biridir, salnaməçidir. Onun təşkil etdiyi məclislər ədəbi-estetik parametlərinə görə klassika təsnifatına uyğun gəlir ki, bu da ənənənin bir halqasıdır. Mahmud ağadan, Əliyar bəydən, Mirzə Məlikdən üzübəri davam edən, arada qırılan və yenidən bərpa olunan bu arxetip yığnaq mədəniyyəti Hacı İntiqamın timsalında yenidən dirçəldi.
Bu günlərdə Mərdəkan Mədəniyyət Sarayında “Abşerondan Şuşanın ətri gəlir” adlı tədbir keçirildi. Tədbirin təşkilatçısı Hacı İntiqam idi. İllər yaş üstünə yaş gətirsə də, həmişəki qıvraqlığı, çevikliyi yerində idi. Tədbirin təşkilatı məsələlərindən əlavə hər bir detalın işlənməsində, səhnədə mikrofonların qurulmasında, qonaqların qarşılanıb yerbəyer edilməsində birbaşa özü iştirak edirdi. Hətta arada zaldan aparıcıya müəyyən istiqamət verir, tədbirin proqramına da nəzarət edirdi. Jurnalistlərin tədbiri işıqlandırması qayğısına da qalırdı.
O, indiyədək çox məclislər təşkil edib. Amma həmin gün yenə də möhkəm həyəcan keçirirdi. Birdən kimsə diqqətdən kənarda qalar, birdən nəsə yaddan çıxar... Vətəndaş yanğısı, məsuliyyət hissi, gördüyü işə sonsuz sevgi. Onu bu işlərə sövq edən məhz həmin xüsusiyyətlərdir. Qarabağ qazilərinin də iştirak etdiyi bu tədbirin müstəsnalığı həm də onda idi ki, möhtəşəm Zəfərimizi əks etdirirdi. Şuşa hər birimiz üçün müqəddəsdir. Şuşanı görmüş insanlar bu dünyanın cənnətini görmüş hesab edilirlər. “Hakimə açılan atəş” romanını yazanda mən Şuşanı belə görmüşəm:
“İsa bulağı Şuşanın qərb aşacağında, bakir gözəlliyə malik meşənin qoynunda idi. Nə çiçəyinin rəngini, rayihəsini, nə göylərə boy çəkən ağaclarının sayını, növünü sayıb başa çıxan vardı. Bütün dörd fəslin dördündə də öz təkrarsız, dilrüba gözəlliyi ilə göz qamaşdırırdı. Güllü Qarabağın hansı elinə-obasına hörmətli qonaq gələrdisə, onun əylənməyi, şənlənib səfa sürməyi üçün İsa bulağı yada düşərdi. Məclislər qurulardı, hər məclisin özünə yaraşan xanəndə, çalğıçı dəvət olunardı. İsa bulağı meşəsində səs özü də, səsin məlahəti də pərdə-pərdə güclənib artıb ruhlara meydan verərdi. İsa bulağını bir görən min xatırlayardı, bir görən min duyardı. Bu bulağın, bu meşənin səsi-sorağı Şuşanın özü ilə bərabər dünyanın çox-çox adlı-sanlı, səfalı ölkələrində deyilirdi. Şuşa Qafqazın məlahətli, şaqraq səs-istedad, təbiətcə nadir gözəllik məskəni idisə, İsa bulağı Şuşanın şöhrəti idi. Şuşadan öz ölkəsinə qayıdan hər kəsdən İsa bulağını, Cıdır düzünü xəbər alardılar. Bunları sənə göstərməyiblərsə, buralarda seyrə çıxmayıbsansa, deməli, sənə əsl ali hörmət bəslənməyib.
İsa bulağı mühitində, bu tutaş meşədə göyün üzü görünmürdü. Lakin buranın tünd, mavi, firuzə rəngində öz səması vardı. Burada sanki günəş görünmürdü, di gəl, deyirdin bəs əlahiddə İsa bulağı günəşi vardı ki, aləmi qızılı nura qərq eləyirdi. Buradan ay da çətin seçilirdi, amma bu aləm gümüşlənmiş aydınlıqla dolu olardı. Bu möcüzəni görmək az idi, duymaq lazım idi ki, mətləblər, mənalar sənə aydın olsun. Bulağın qoşulduğu kiçicik dərə çayı açıq səma rəngində, ay şəfəqi rəngində axırdı. Xanəndələr susanda elə bil zümzümələri dərə çayında, İsa bulağının axarında qalırdı...
Soltanbud meşəsi... Keçmiş əyyamlarda hər hansı bir karvan Soltanbudun qalın-qara kölgələri, yalnız göyləri ala-tala görünən nəhəng qovaqları arasından vaxtlı-sərvaxt keçməyə cəhd eləyərdi. Qovaqları göy üzündə baş-başa çatılan, gündüzü də gecəsi kimi vahiməli-qaranlıq olan bu böyük meşə ibtidadan hərəmi, yolkəsən yuvası idi. Bura elə bil əjdahanın boğazı idi. Bir köçü bir uduma uda bilən bu “əjdaha”nın gövdəsi Kür sahillərinə uzanıb Tuğay meşələri ilə budaq-budağa verirdi. Bir polk da yerisə, basılmış köçün, karvanın izini-tozunu müəyyən edə bilməzdi”.
Hər insan nəsə bir şey tikir, qurur; qala tikən də var, daxma qaralayan da, göydələn ucaldan da. Ürəklərdə yurd salmaq isə maddi imkana bağlı deyil və hər insan ürəklərdə sevgi qalası ucalda bilmir. Hacı İntiqam bunu bacarıb. Onun qəlbindəki iman çox uca və möhtəşəmdir. Hər işdə ona bələdçilik edən, güc, qüvvət bəxş edən də imandır.
Hacı İntiqam milli burjuaziyanın hələ də formalaşmadığı bir zamanda məhdud imkanlarla sənət adamlarına himayədarlıq edir, ədəbi məclislər keçirir. Onun bu fədakarlığı hörmət və ehtirama layiqdir. Kaş bütün milyonçular ondan nümunə götürəydi, müdriklik sənətini ondan öyrənəydilər. Mədəniyyətin də, ədəbiyyatın da onun kimi insanlara çox böyük ehtiyacı var.
Müəllifin bütün yazıları - Kənan HACI
Bölməyə aid digər xəbərlər
9-03-2023, 16:34
Kənan HACI - Əzizə Cəfərzadənin oxuculara tanış olmayan romanı - “Qobustan çökəklərində”
26-12-2022, 17:30
Kənan HACI - Azərbaycanın dünya ədəbiyyatındakı boş qalmış yeri - Kənan Hacı yazır
15-08-2022, 17:31
“Hamı yoldan yarısın...” - Kənan Hacı yazır
4-07-2022, 12:08
Yazıçının son əsəri - “Eşq sultanı” - Kənan Hacı yazır
31-01-2022, 10:43
Epifaniya və ya “Omikron” mövsümü - Kənan Hacı yazır
3-04-2020, 17:50
Kənan HACI - Virussuz dünya və ya Hararinin görə bilmədiyi fəlakət - Kənan Hacı yazır
Qüdrət Həsənquliyevin fikrincə, Tramp görsə ki, Ukrayna qalib gəlir, Rusiyaya təkcə siyasi yox, hərbi dəstək də verəcək
"Xalq qəzeti"nin şöbə müdiri deyir ki, ömrü boyu özünü axtaran, dəfələrlə yanından ötüb keçən o qədər insan var ki
Nadir Azməmmədov: “Təəssüf ki, indi rejissor olmaq, kino və serial çəkmək adiləşib, bəzən bunun məsuliyyətini dərk etmirlər”
Türkiyədə yaşayan Əməkdar artist deyir ki, siyasilərin illərlə həllinə çalışdığı hansısa bir məsələni bəzən uğurlu bir musiqi əsəri həll edə bilər
Qüdrət Həsənquliyev: “Düşmənçiliyə son qoymaq üçün ədalətli sülhə nail olmaq gərəkdir. Bunun üçün ya tərəflər 1991-ci ilin sərhədləri çərçivəsində bir-birinin ərazi bütövlüyünü tanıyır, ya da ərazi mübadiləsinə gedirlər. Amma indiki mərhələdə bu, az inandırıcı görünür”
