18:49 / 27-04-2024
Abşeronda qətl törədilib
Məşədi Məhəmməd Fərzəliyevin məzarının bir addımlığında
Tarix: 05-07-2023 11:54 | Bölmə: Kənan HACI
Məşədi Məhəmməd Fərzəliyevin məzarının bir addımlığında
Kənan Hacı

Bir başdaşı zümzüməsi
sızlar indi qulağımda…


İsa İsmayılzadə

Muğam irsimizin tədqiqatçısı, filologiya üzrə fəlsəfə doktoru Gülhüseyn Kazımlı uzun müddət idi ki, Azərbaycan muğamının sütunlarından olan əvəzsiz səs sahibi, “Şüştər” muğamının və eləcə də digər muğam və xalq mahnılarının misilsiz ifaçısı, xanəndə Məşədi Məhəmməd Fərzəliyevlə bağlı araşdırmalar aparır, onunla bağlı kitab üzərində işləyirdi. İşin ən çətini bu idi ki, Məşədi Məhəmmədin ömrünün xeyli hissəsi mühacirətdə keçmişdi və elə orda da dünyasını dəyişmişdi.

Gənclik çağlarında bir çox ölkələri gəzmiş, konsertlər vermiş Məşədi Məhəmməd 1929-cu ildə Türkiyəyə gedir və bir daha Azərbaycana qayıtmır. Bu tarixdən ömrünün sonuna qədər (1962-ci ildə dünyasını dəyişib) İstanbulda yaşayan xanəndə otuz üç il ərzində hansı işlərlə məşğul olub? Bu barədə heç bir məlumat yox idi. Gülhüseyn müəllimin uzun axtarışlarından sonra müəyyən nəticələr ortaya çıxdı. Türkiyədə yaşayan gənc tədqiqatçı Dilqəm Əhməd Gülhüseyn müəllimin təşəbbüsü ilə Məşədi Məhəmmədin izinə düşdü və bəzi sənədləri əldə etdi. Sən demə, Məşədi Məhəmməd Fərzəliyev Şuşalı Türkiyədə yaşadığı illərdə muğamdan bir gün də ayrı yaşamayıb. Orada Məhəmməd Çaylı kimi tanınan xanəndə davamlı konsertlər vermiş, ifaçılıq fəaliyyətini davam etdirmişdir.

Mərhum xalq yazıçımız Əzizə Cəfərzadənin oğlu, texnika elmləri üzə fəlsəfə doktoru Turan İbrahimov, hal-hazırda Türkiyədə təhsil alan gənc tarixçi Amin Namazlı, mən və Beynəlxalq Muğam Mərkəzinin rəhbərliyi məsələni gündəmdə saxlamağa çalışdıq. Televiziya kanallarında bu haqda süjetlər getdi. Gülhüseyn müəllimin “Salam, Məşədi” kitabı Beynəlxalq Muğam Mərkəzinin dəstəyi ilə çap olundu və kitabın təntənəli təqdimat mərasimi keçirildi. Amma bu da hələ işin sonu deyildi. Məşədi Məhəmməd Fərzəliyevin məzarının axtarılması istiqamətində işlər davam edirdi. Nəhayət, bu günlərdə Gülhüseyn müəllim özünün sosial şəbəkə hesabında belə bir status yazdı:

“Xeyli müddətdir ki, mədəniyyət nazirinin müavini hörmətli Murad Hüseynov (hələ BMM-in direktoru işləyərkən), mən, Dilqəm Əhməd və Hafiz Əhmədovdan ibarət araşdırma qrupumuz böyük Azərbaycan xanəndəsi Məşədi Məhəmməd Fərzəliyevin İstanbuldakı məzarının axtarışındayıq. Hələlik Dilqəm Əhməd xanəndənin oğlu Mahmud Çaylının və nəvəsi Çingiz Çaylının birgə dəfn olunduğu məzarı Feriköy məzarlığında tapa bildi, qrup üzvləri adından böyük təşəkkür, inşallah Məşədinin öz məzarı da tapılar!”



Beləliklə, Məşədi Məhəmmədin oğlunun və nəvəsinin məzarları tapıldı. Çox güman ki, Məşədi Məhəmməd də həmin məzarlıqda dəfn edilib. Biz ən yaxın zamanda böyük xanəndəmizin məzarının tapılacağına ümid edirik. Mənə elə gəlir ki, onun məzarı elə doğmalarının həndəvərindədir. Bəlkə də lap bir addımlığındadır!

Məşədi Məhəmmədin mənəvi varisi, dəyərli ziyalımız, elm xadimi, muğam irsimizin yorulmaz tədqiqatçısı Gülhüseyn Kazımlıya bu böyük xanəndəni xalqımıza daha yaxından tanıtdığı üçün sonsuz minnətdarlıq borcumuz var. Onun araşdırma şövqü, tədqiqatçı marağı hələ çox səsyazılarının sükutunu pozacaq, çox itgin məzarlarının həsrətinə son qoyacaq...

Müəllifin bütün yazıları - Kənan HACI



Bölməyə aid digər xəbərlər
{sape_links}{sape_article}