Ensiklopediyada bir ömür - Kənan Hacı yazır
Tarix: 01-04-2022 17:09 | Bölmə: Kənan HACI
Ensiklopediyada bir ömür

Qısa tanıtım:

Validə İmaməliyeva 1937-ci il aprelin 1-də Bakının Buzovna kəndində ziyalı ailəsində dünyaya gəlib. Həmin gün bu körpə qızın böyük bir həyat eşqi və bir missiya ilə doğulduğunu heç kim bilmirdi. Tezliklə böyüdü, Buzovna qəsəbəsindəki 125 nömrəli məktəbdə orta təhsilini başa vurub o vaxt S.M Kirov adına Azərbaycan Dövlət Universitetinin biologiya-coğrafiya fakültəsinə daxil oldu. Tələbə idi, amma çox cəsarətli, zəhmətsevər bir tələbə. Yəqin elə buna görə də universiteti bitirməyi gözləmədən əmək fəaliyyətinə başlamışdı. Ali təhsillini başa vuranda (1955-1960) artıq iki illik təcrübəsi vardı, çünki o, AKP MK yanında Partiya Tarixi İnstitutunun (Sov. İKP MK yanında Marksizm-Leninizm İnstitutunun filialını) kiçik redaktoru idi.

Respublikanın görkəmli alimlərinin və tərcüməçilərinin çalışdığı bir elm mərkəzində işləmək onda nəşriyyat işinə böyük maraq yaratmışdı. Bu iş sonradan onun əsas missiyası, həyatının mənası olacaqdı. Əlbəttə ki, onun xarakteri qədər diribaşlığı, doğma dilinə bağlılığı və ədəbiyyata olan sevgisi də öz işini görmüşdü. Ixtisasca bioloq - coğrafiyaçı olmasına baxmayaraq, bədii ədəbiyyata marağı çox böyük idi.Həm də taleyini, ixtisasca biblioqraf olan söz - sənət vurğunu, özü kimi həssas və şair təbiətli bir insanla bağlamağa hazırlaşdığından bu sahə də həvəsi iki qat artmışdı. Məhz bu həvəs onu "Azərtədrisnəşr" ə ( indiki "Təhsil, keçmiş "Maarif") gətirdi. Validə xanım 6 il bu nəşriyyatda çoğrafiya dərsliklərinin redaktoru kimi çalışdı.

Hələ çox gənc olmasına baxmayaraq, öz təşəbbüsü ilə orta məktəblər üçün nəzərdə tutulan çoğrafiya atlaslarını Azərbaycan dilinə ustalıqla tərcümə etməsi rəhbərliyin diqqətindən yayınmadı. Gələcək naşirin zəhmətinin yüksək qiymətləndirilməsi onun işə olan həvəsini birə - beş artırdı. Bu, həm də onun nəşriyyat sahəsində qazandığı ilk uğuru oldu.

Artıq ailə qurmuş, Rəhimağa İmaməliyevlə əl- ələ verərək arzularla dolu uzun bir yola çıxmışdılar. Ailədəki səmimiyyət, sədaqət, ənənələrə və zəhmətə bağlıllq uzun illər hər ikisi üçün stimul oldu. Validə xanıma ailəsi və zəhmətsevərliyi bütün çətinlikləri və yorğunluqları unutdurdu. Məhz buna görə də 1966 -1992 -ci illərdə elmi redaktor və böyük elmi redaktor olduğu, həm də həyat yoldaşı ilə birlikdə çalışdığı Azərbaycan Sovet Ensiklopediyası Baş Redaksiyasına gələrkən Buzovnadan şəhərə gələn yol boyu söhbətləri elmdən, sənətdən olur, həmin gün hansı məqaləni necə işləyəcəyi haqda düşünə bilirdi. Bu düşüncələr, elmi müzakirələr sonralar çox sayda əsərlərin yaranmasına səbəb oldu. Burada işlədiyi 26 il ərzində 10 cildlik "Azərbaycan Sovet Ensiklopediyası" və 2 cildlik "Uşaq Ensiklopediyası"nda nəşr olunan yüzlərlə məqalənin tərtibçisi və müəllifi oldu.



1993-cü ildə təqaüdə çıxsa da fəaliyyətini Rəhimağa müəllimin unudulmuş qələm sahiblərinin əlyazmalarını nəşr etmək məqsədilə yaratdığı, 2003-cü ildən Validə xanımı tərk edərək ona əmanət qoyduğu "Boz oğuz" nəşriyyatında "Klassik irs və tərcümə ədəbiyyatı" şöbəsinin müdiri kimi, Azərbaycan Respublikası Xatirə Kitabı və "Qanun nəşriyyatlarında redaktor olaraq davam etdirmiş, çoxlu sayda müxtəlif janrlı kitabların redaktoru (1993-2002) olmuşdur. "Azərbaycan salnaməsindən səhifələr", "Hikmət və kəlam" ensiklopedik-məlumat kitablarının, dövrü mətbuatda dərc olunan elmi-publisistik yazıların müəllifidir. “İslam Ensiklopediyası”, “Azərbaycan naşirləri, poliqrafçıları və jurnalistləri”, “Bakı kəndləri” ensiklopedik kitablarını birlikdə hazırlayıb çap etdirdilər. Bu işlər gecəli-gündüzlü fasiləsiz zəhmətin bəhrəsi idi. Onlar bunu təmənnasız, xalqımızın mədəni irsininin, tarixinin yaşaması, gələcək nəsillərə yadigar qalması naminə edirdilər.

"Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" elmi mərkəzinin fəaliyyətə başladığı 2004-cü ildən rəhbərlik tərəfindən işə dəvət edilmişdir və hazırda "Kimya, biologiya, tibb, mikrobiologiya və torpaqşünaslıq" redaksiyasında çalışır. Azərbaycan Milli Ensiklopediyası” Elmi Mərkəzinin aparıcı böyük elmi redaktoru, Biologiya, tibb redaksiyası müdirinin müavinidir.

Validə İmaməliyeva 50 ildən artıqdır ki, həyatının mənasına çevrilən nəşriyyat işi ilə, ensiklopediya, lüğətşünaslıq və tərcüməçiliklə məşğuldur. O, Azərbaycan Jurnalistlər Birliyinin üzvü, Həsən bəy Zərdabi mükafatı laureatı, əmək veteranıdır. Dövlətimiz tərəfindən xidmətləri yüksək qiymətləndirilmiş, Azərbaycan Respublikasının Əməkdar Mədəniyyət işçisi fəxri adına layiq görülmüşdür.

******

Validə xanım İmaməliyeva XX əsr Azərbaycan ziyalılarının o nəslinə mənsubdur ki, onlar mədəniyyətimizin, mətbuatımızın inkişafı, mətbuat tariximizin, klassik irsimizin öyrənilməsi, tədqiqi naminə böyük xidmətlər göstərmişlər.

Onun adının mənası - Ana deməkdir. Validə xanım sözün əsl mənasında Sözü ana kimi qoruyub, onun qayğısını çəkib və zərif çiyinlərində Sözün yükünü mətanətlə, ləyaqətlə daşıyıb. Bu zəriflik müqabilində güclü xarakterə malik qadındır. O, yarım əsrə yaxındır ki, Azərbaycan Milli Ensiklopediyasına yorulmadan, usanmadan, sonsuz məhəbbətlə xidmət edir. Bu fədakarlığın arxasında milli mədəniyyətimizə, klassik irsimizə, Xalqa, Vətənə, Sözə böyük bir Vətəndaş bağlılığı dayanır.

Tale elə gətirib ki, bu mütəvazi insan mənim də taleyimdə mühüm rol oynayıb. Mən onu ən böyük müəllimlərimdən biri hesab edirəm. Validə xanımın həyat yoldaşı, ensiklopedist alim, naşir, jurnalist Rəhimağa İmaməliyev də kitab nəşri sahəsində ölçüyəgəlməz xidmətlər göstərib. Bu haqda ayrıca yazı da yazmışam. Mən "Məşədi Azər təzkirəsi" kitabımı unudulmaz müəllimim Rəhimağa İmaməliyevin ruhuna həsr etmişəm. Özümü xoşbəxt hesab edirəm ki, yazı-pozuya başladığım ilk illərdə “Boz Oğuz” nəşriyyatında onlarla birlikdə çalışmışam və böyük məktəb keçmişəm. Rəhimağa müəllimin, Validə xanımın mənə inanması, etimad göstərməsi üzərimə böyük məsuliyyət qoyurdu və var qüvvəmlə onların bu etimadını doğrultmağa çalışırdım. Bu gün qazandığım bütün uğurlarıma görə özümü məhz onlara borclu hesab edirəm. Hər uğurumda onların danılmaz payı var. Bu gün Azərbaycan mətbuatında, ədəbiyyatında “Kənan Hacı” imzası mövcuddursa, bu, birbaşa İmaməliyevlərin xidmətidir. Bunu dəfələrlə yazmışam, demişəm, bu yubiley yazısında da təkrarlamağı özümə vicdan borcu sayıram.



Bu gün Validə xanımın 85 yaşa gəlib çatması mənə inanılmaz görünür. Çünki bu gün də sonsuz bir entuziazmla, şövqlə öz işinin başındadır. Lap günlərdə çapdan çıxmış "Buzovna ensiklopediyası" onun titanik fəaliyyətinin nəticəsidir. Mən Validə xanıma uzun ömür, can sağlığı arzulayıram! Onun yubileyi mənim üçün də şəxsi bayramdır. Çünki hər dəfə onunla ünsiyyətdə olanda, onun görüşünə gedəndə, o doğma, məhrəm münasibəti görəndə yeniyetməlik çağlarımdan etibarən əhatələrində olduğum, sonralar birgə çalışdığımız, təkcə ədəbi-mətbu deyil, səmimi insani münasibətlərdə olduğum görkəmli ziyalılarımızı, qələm sahiblərimizi, o cümlədən, Rəhimağa İmaməliyevi də görürəm və onların hərarətini hiss edirəm. Əlbəttə, onların ruhu şaddır. Xüsusən, görəndə ki, gördükləri iş yarımçıq qalmayıb, bu işləri davam etdirənlər var.

Bu mənada Validə xanım bu gün mənim həyatımda ən doğma, ən munis hesab etdiyim insanlardan birincisidir. Buna görə onun yubileyi mənim üçün də şəxsi bayramdır!

Çox yaşayın, Validə ana!

Müəllifin bütün yazıları - Kənan HACI



Bölməyə aid digər xəbərlər
{sape_links}{sape_article}