23:17 / 25-10-2025
Vəkil Zabil Qəhrəmanov həbs olunub
18:00 / 25-10-2025
Anar Əsədlidən 4 şikayətçi var
17:55 / 25-10-2025
“Sputnik Azərbaycan”ın böyük redaktoru Rusiyaya gedib
15:45 / 25-10-2025
Onlayn qumar oyunları: 5 dəstə ifşa edilib
14:48 / 25-10-2025
Sədr postu uğrunda mübarizə ata-oğul qarşıdurmasına səbəb olub
13:09 / 25-10-2025
Sabah yağış yağacaq - Proqnoz
11:31 / 25-10-2025
Prezident İlham Əliyev Tokayevə məktub göndərib
11:01 / 25-10-2025
Metroda dava salan 4 nəfər saxlanılıb
10:34 / 25-10-2025
Bakıda Zəfər konserti və atəşfəşanlıq olacaq
10:17 / 25-10-2025
Azərbaycan XİN Qazaxıstana təbrik ünvanlayıb
10:02 / 25-10-2025
Rusiya üzərində 121 Ukrayna PUA-sı vurulub
09:30 / 25-10-2025
Rusiya Kiyevə zərbə endirib: yaralıların sayı artır - (Yenilənib)
09:05 / 25-10-2025
Premyer Liqa: bu gün 4 komanda qarşılaşacaq
00:13 / 25-10-2025
Prezident Qubadlı ilə bağlı video paylaşıb
00:01 / 25-10-2025
Qubadlı şəhərinin işğaldan azad olunmasından 5 il ötür
23:49 / 24-10-2025
Şahnaz Haşımova xəstəxanaya yerləşdirilib
20:54 / 24-10-2025
Azərbaycan BMT ilə 2026-2030-cu illər üçün Əməkdaşlığa dair Çərçivə Sənədi imzalayıb
18:03 / 24-10-2025
Ermənistan və İran sadələşdirilmiş gömrük dəhlizi üzrə saziş imzalayacaq
17:54 / 24-10-2025
“Bu dəfə əzrayılın əlindən qaçdım...” - Abid Şərifov
17:49 / 24-10-2025
Veteranlara verilən 80 manat artırılmayacaq
17:14 / 24-10-2025
Dövlət Agentliyinin rəisi vəzifədən azad olunub - Yeni təyinat - (Yenilənib)
16:54 / 24-10-2025
"Starlink" vasitəsilə kibercinayətkarlıq artıb - Foto
16:36 / 24-10-2025
Avropa yeni raketdaşıyıcısını təqdim edib - Fotolar
16:20 / 24-10-2025
Ceyhun Bayramov TDT Baş katibi ilə görüşüb
16:07 / 24-10-2025
Milli Məclisin növbəti iclasının vaxtı açıqlanıb
15:58 / 24-10-2025
Dövlət müəssisələrindən bir milyon manat mənimsəyənlərə cəza istənilib
14:58 / 24-10-2025
Vladimir Putin İlham Əliyevə zəng edib
14:56 / 24-10-2025
Xocalıya növbəti köç karvanı gedib - (Yenilənib) - Fotolar
14:28 / 24-10-2025
Şuşa ilə bağlı Tədbirlər Planı təsdiqlənib
14:17 / 24-10-2025
“Quş qripi” Almaniyanı təhdid edir
12:00 / 21-10-2025
Xankəndi: böyük qələbəmiz - Rauf Rəcəbov yazır
11:29 / 24-10-2025
Paşinyan Erməni Apostol Kilsəsini Azərbaycanla sülhə təhlükə görür
16:05 / 21-10-2025
Akademikin armudu stəkanındakı limon
13:40 / 23-10-2025
Xocalıya növbəti köç karvanı gedib - (Yenilənib) - Fotolar
13:12 / 21-10-2025
Daş Veysəlli kəndində Şəhidlər Abidə Kompleksi yaradılıb - Fotolar
19:39 / 22-10-2025
Azərbaycan və Ermənistan nümayəndələri Yerevanda görüşüblər - Fotolar
12:35 / 24-10-2025
Sülh savaşı - Zahid Oruc yazır
14:48 / 25-10-2025
Sədr postu uğrunda mübarizə ata-oğul qarşıdurmasına səbəb olub
17:50 / 23-10-2025
On yeddi mindən çox müəllimin maaşı artacaq
14:16 / 23-10-2025
Hərbi ekspert: Azərbaycan Cənubi Qafqazda sabitliyi təmin edən əsas aktordur
17:14 / 24-10-2025
Dövlət Agentliyinin rəisi vəzifədən azad olunub - Yeni təyinat - (Yenilənib)
15:34 / 23-10-2025
Ərdoğan və Netanyahunun yeni döyüş meydanı - Kipr
Qəlblərin sevimlisi - Kənan Hacı yazır
Tarix: 27-05-2024 10:07 | Bölmə: Kənan HACI
Kənan HACI
Böyük fikir və düşüncə adamı, türkoloq alim Ramiz Əsgərin əziz xatirəsinə
Böyük türkoloq alim Ramiz Əsgərlə tanışlığımız ötən əsrin 90-cı illərindən başlayır. O zaman Jurnalistlər Birliyinə tez-tez gedib-gəlirdim, o da Birliyin katiblərindən idi. “Odlar yurdu” qəzetindəki əfsanəvi fəaliyyətindən xəbərdar idim. Bu qəzet müstəqilliyimizin ilk illərində milli düşüncənin formalaşmasında müstəsna rol oynadı. Qəzet üç əlifbada (kiril, latın və əski əlifba ilə) çıxırdı və oxucu dairəsi kifayət qədər geniş idi. Ən əsası, bu qəzetdə o vaxta qədər qadağan olunmuş mövzularda yazılar dərc olunurdu ki, bu da böyük rezonans doğururdu, qəzet əl-əl gəzirdi. 90-cı illərin ortalarında ondan geniş müsahibə almışdım və söhbətimiz geniş marağa səbəb olmuşdu. O vaxt qəzet oxuyanların sayı daha çox idi və xatırlayıram, həmin müsahibə ilə bağlı redaksiyaya bir neçə oxucu məktubu da daxil olmuşdu. Türk dünyasının ortaq dəyərləri ilə bağlı son dərəcə maraqlı fikirlər səsləndirmişdi və onun otuz il bundan əvvəl dedikləri bu gün reallığa çevrilir. Böyük Turan birliyi yaranır. Ramiz müəllim hələ o vaxt gələcək tarixin üfüqlərində Türk dünyasının birliyinin işartılarını görürdü.
Ramiz Əsgərin xidmətləri ölçüyəgəlməzdir, o, bir neçə İnstitutun işini görmüş azman bir tədqiqatçı idi. Mahmud Kaşğarinin “Divani-lüğəti-türk” əsərini, özbək ədəbiyyatının klassiki Əlişir Nəvainin “Xəmsə”sini və risalələrini, Yusif Balasaqunlunun “Qudatqu-bilik” əsərini və saysız-hesabsız yazılı mədəniyyət abidələrini ana dilmizə tərcümə etmişdi. Sonuncu görüşümüz təxminən bir ay bundan öncə olmuşdu. Mərkəzi Elmi Kitabxanada “Azərbaycan-Özbəkistan ədəbi-mədəni əlaqələri” mövzusunda dəyirmi masa keçirilirdi. Son dərəcə maraqlı diskussiya oldu və o tədbirdə Ramiz Əsgər də çıxış etdi. Fasilə zamanı yaxınlaşıb hal-əhval tutdum, soruşdu ki, sən Folklor İnstitutunda işləyirsən? Dedim, Ramiz müəllim, uzun müddətdir işsizəm. Bir az təəccübləndi, “nə əcəb bu İnstitutlardan birində işə düzəlmirsən, səni hamı tanıyır axı”,- dedi. Məsləhət gördü ki, elmi iş götürüb müdafiə edim. Çox gümrah görünürdü. Ağlıma gəlməzdi ki, bu, bizim Ramiz müəllimlə son görüşümüz olacaq.
Jurnalistlər binasında qonşu idik və axşam gəzintilərində çox vaxt birlikdə olurduq. Gəzdiyi türk obalarından, türk ellərindən o qədər maraqlı əhvalatlar danışırdı ki, deyirdim, Ramiz müəllim, bunları mütləq yazın. “Tərcümələrdən vaxt qalsa, yazaram”, - deyirdi. Təpədən-dırnağa Turan sevdalısı idi. Deyirdi ki, cığatay üslubunda yazan şairlər oğuz-qıpçaq dillərini bir araya gətirərək bir dilin ərazisini, mənəviyyatını bütövləşdirən sənətkarlar olublar. Oğuznamələr türk xalqlarının həyatını, mübarizəsini, mənəviyyatını obrazlar, bədii lövhələrlə əks etdirən ədəbi tarixi qaynaqlardır.
Mənə çoxlu kitablar bağışlamışdı. Kitabxanam bir az da zənginləşmişdi.
Ramiz Əsgər
Neçə gündür Ramiz müəllimlə bağlı xatirələr beynimdə, yaddaşımda dolaşır. Mən onları ipə-sapa düzə bilmirdim. Çünki yoxluğu ilə barışmaq çox çətindir. Qeyri-ixtiyari əlim kitab rəfində Əlişir Nəvainin “Əsərləri”nə uzandı və “Məhbub ül-qülub” (“Qəlblərin sevgilisi”) əsəri diqqətimi çəkdi. Balasaqunlunun “Qutadqu-bilik” əsəri ilə müqayisə oluna biləcək bu əsəri oxumaq o qədər də asan məsələ deyil. Əsərin dili çox qəlizdir, Ramiz müəllim orijinala sadiq qalmaqla əsərin sonunda lüğət təqdim edir. Bu, ən məqbul yoldur. Eyni zamanda əsərin mövzusu əlvan və rəngarəngidr. Orta əsr ənənələrinə müvafiq olaraq didaktik üslubda yazılmış bu pəndnaməni Nəvai ömrünün müdrik çağlarında qələmə alıb.
Əsəri şairin bir növ, həyati müşahidələrinin, keçdiyi ömür yolunun yekunudur. Ağsaqqal mərtəbəsində öyüd-nəsihət vermək haqqı qazanmış Nəvai dünyanın işləklərindən bəhs edir, münəccimlərin, təbiblərin, qissəxanların, bəzirganların və digər peşə sahiblərinin mənfi cəhətlərini sadalayır. Əsərdə onun nadan vəzirlərə, bəylərə, naiblərə tənqidi münasibəti diqqəti cəlb edir. Şair uzun ömründə hər cür insanla qarşılaşmışdı, qoca dünyanın hər üzünü görmüşdü və istəyirdi ki, ondan sonra gələn nəsillər bu vaqeələrdən ibrət götürsünlər. Əsərini də bu niyyətlə yazmışdı. “Qəlblərin sevgilisi” onun həm də gələcəkdə yaşayanlara bir vəsiyyəti idi.
Bu sətirləri yazarkən Nəvainin timsalında müdrik insan Ramiz Əsgəri xatırlayıram. O, özündən sonra böyük zəngin mənəvi sərvət qoyub getdi. Hər dəfə “Qudatqu bilik”i, “Divani-lüğəti-türk”ü, Əlişir Nəvainin kitablarını vərəqləyəndə onu minnətdarlıq hissiylə xatırlayacağıq. O, gerçəkdən qəlblərin sevimlisi idi. Çünki, Nəvai demiş, içi dışı ilə müvafiq, zahiri batini ilə eyni olanlardan idi.
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 27-05-2024 10:07 | Bölmə: Kənan HACI
Kənan HACI
Böyük fikir və düşüncə adamı, türkoloq alim Ramiz Əsgərin əziz xatirəsinə
Böyük türkoloq alim Ramiz Əsgərlə tanışlığımız ötən əsrin 90-cı illərindən başlayır. O zaman Jurnalistlər Birliyinə tez-tez gedib-gəlirdim, o da Birliyin katiblərindən idi. “Odlar yurdu” qəzetindəki əfsanəvi fəaliyyətindən xəbərdar idim. Bu qəzet müstəqilliyimizin ilk illərində milli düşüncənin formalaşmasında müstəsna rol oynadı. Qəzet üç əlifbada (kiril, latın və əski əlifba ilə) çıxırdı və oxucu dairəsi kifayət qədər geniş idi. Ən əsası, bu qəzetdə o vaxta qədər qadağan olunmuş mövzularda yazılar dərc olunurdu ki, bu da böyük rezonans doğururdu, qəzet əl-əl gəzirdi. 90-cı illərin ortalarında ondan geniş müsahibə almışdım və söhbətimiz geniş marağa səbəb olmuşdu. O vaxt qəzet oxuyanların sayı daha çox idi və xatırlayıram, həmin müsahibə ilə bağlı redaksiyaya bir neçə oxucu məktubu da daxil olmuşdu. Türk dünyasının ortaq dəyərləri ilə bağlı son dərəcə maraqlı fikirlər səsləndirmişdi və onun otuz il bundan əvvəl dedikləri bu gün reallığa çevrilir. Böyük Turan birliyi yaranır. Ramiz müəllim hələ o vaxt gələcək tarixin üfüqlərində Türk dünyasının birliyinin işartılarını görürdü.
Ramiz Əsgərin xidmətləri ölçüyəgəlməzdir, o, bir neçə İnstitutun işini görmüş azman bir tədqiqatçı idi. Mahmud Kaşğarinin “Divani-lüğəti-türk” əsərini, özbək ədəbiyyatının klassiki Əlişir Nəvainin “Xəmsə”sini və risalələrini, Yusif Balasaqunlunun “Qudatqu-bilik” əsərini və saysız-hesabsız yazılı mədəniyyət abidələrini ana dilmizə tərcümə etmişdi. Sonuncu görüşümüz təxminən bir ay bundan öncə olmuşdu. Mərkəzi Elmi Kitabxanada “Azərbaycan-Özbəkistan ədəbi-mədəni əlaqələri” mövzusunda dəyirmi masa keçirilirdi. Son dərəcə maraqlı diskussiya oldu və o tədbirdə Ramiz Əsgər də çıxış etdi. Fasilə zamanı yaxınlaşıb hal-əhval tutdum, soruşdu ki, sən Folklor İnstitutunda işləyirsən? Dedim, Ramiz müəllim, uzun müddətdir işsizəm. Bir az təəccübləndi, “nə əcəb bu İnstitutlardan birində işə düzəlmirsən, səni hamı tanıyır axı”,- dedi. Məsləhət gördü ki, elmi iş götürüb müdafiə edim. Çox gümrah görünürdü. Ağlıma gəlməzdi ki, bu, bizim Ramiz müəllimlə son görüşümüz olacaq.
Jurnalistlər binasında qonşu idik və axşam gəzintilərində çox vaxt birlikdə olurduq. Gəzdiyi türk obalarından, türk ellərindən o qədər maraqlı əhvalatlar danışırdı ki, deyirdim, Ramiz müəllim, bunları mütləq yazın. “Tərcümələrdən vaxt qalsa, yazaram”, - deyirdi. Təpədən-dırnağa Turan sevdalısı idi. Deyirdi ki, cığatay üslubunda yazan şairlər oğuz-qıpçaq dillərini bir araya gətirərək bir dilin ərazisini, mənəviyyatını bütövləşdirən sənətkarlar olublar. Oğuznamələr türk xalqlarının həyatını, mübarizəsini, mənəviyyatını obrazlar, bədii lövhələrlə əks etdirən ədəbi tarixi qaynaqlardır.
Mənə çoxlu kitablar bağışlamışdı. Kitabxanam bir az da zənginləşmişdi.
Ramiz Əsgər
Neçə gündür Ramiz müəllimlə bağlı xatirələr beynimdə, yaddaşımda dolaşır. Mən onları ipə-sapa düzə bilmirdim. Çünki yoxluğu ilə barışmaq çox çətindir. Qeyri-ixtiyari əlim kitab rəfində Əlişir Nəvainin “Əsərləri”nə uzandı və “Məhbub ül-qülub” (“Qəlblərin sevgilisi”) əsəri diqqətimi çəkdi. Balasaqunlunun “Qutadqu-bilik” əsəri ilə müqayisə oluna biləcək bu əsəri oxumaq o qədər də asan məsələ deyil. Əsərin dili çox qəlizdir, Ramiz müəllim orijinala sadiq qalmaqla əsərin sonunda lüğət təqdim edir. Bu, ən məqbul yoldur. Eyni zamanda əsərin mövzusu əlvan və rəngarəngidr. Orta əsr ənənələrinə müvafiq olaraq didaktik üslubda yazılmış bu pəndnaməni Nəvai ömrünün müdrik çağlarında qələmə alıb.
Əsəri şairin bir növ, həyati müşahidələrinin, keçdiyi ömür yolunun yekunudur. Ağsaqqal mərtəbəsində öyüd-nəsihət vermək haqqı qazanmış Nəvai dünyanın işləklərindən bəhs edir, münəccimlərin, təbiblərin, qissəxanların, bəzirganların və digər peşə sahiblərinin mənfi cəhətlərini sadalayır. Əsərdə onun nadan vəzirlərə, bəylərə, naiblərə tənqidi münasibəti diqqəti cəlb edir. Şair uzun ömründə hər cür insanla qarşılaşmışdı, qoca dünyanın hər üzünü görmüşdü və istəyirdi ki, ondan sonra gələn nəsillər bu vaqeələrdən ibrət götürsünlər. Əsərini də bu niyyətlə yazmışdı. “Qəlblərin sevgilisi” onun həm də gələcəkdə yaşayanlara bir vəsiyyəti idi.
Bu sətirləri yazarkən Nəvainin timsalında müdrik insan Ramiz Əsgəri xatırlayıram. O, özündən sonra böyük zəngin mənəvi sərvət qoyub getdi. Hər dəfə “Qudatqu bilik”i, “Divani-lüğəti-türk”ü, Əlişir Nəvainin kitablarını vərəqləyəndə onu minnətdarlıq hissiylə xatırlayacağıq. O, gerçəkdən qəlblərin sevimlisi idi. Çünki, Nəvai demiş, içi dışı ilə müvafiq, zahiri batini ilə eyni olanlardan idi.
Müəllifin bütün yazıları - Kənan HACI
Bölməyə aid digər xəbərlər
9-03-2023, 16:34
Kənan HACI - Əzizə Cəfərzadənin oxuculara tanış olmayan romanı - “Qobustan çökəklərində”
26-12-2022, 17:30
Kənan HACI - Azərbaycanın dünya ədəbiyyatındakı boş qalmış yeri - Kənan Hacı yazır
15-08-2022, 17:31
“Hamı yoldan yarısın...” - Kənan Hacı yazır
4-07-2022, 12:08
Yazıçının son əsəri - “Eşq sultanı” - Kənan Hacı yazır
31-01-2022, 10:43
Epifaniya və ya “Omikron” mövsümü - Kənan Hacı yazır
ADP sədri ehtimal edir ki, “Tərtər işi” yaxşı araşdırılsa, onun da altından Mehdiyev və əlaltıları çıxacaq
Xalq artisti deyir ki, rəqqasların səhnə ömrü çox qısa olur. Bu az müddətdə uğur qazanmaq, əsl sənətkar kimi yetişmək üçün daha çox zəhmət çəkmək lazımıdır
Rus Dram Teatrının aktyoru deyir ki. bölgə teatrlarında diplomlu aktyor və rejissor tapmaq müşkül məsələdir
Qüdrət Həsənquliyevin fikrincə, Tramp görsə ki, Ukrayna qalib gəlir, Rusiyaya təkcə siyasi yox, hərbi dəstək də verəcək
"Xalq qəzeti"nin şöbə müdiri deyir ki, ömrü boyu özünü axtaran, dəfələrlə yanından ötüb keçən o qədər insan var ki
