18:45 / 20-05-2025
Yanacaqsız işləyən mühərrik kəşf ediblər
18:23 / 20-05-2025
Tramp Avropa liderlərini çıxılmaz vəziyyətlə üzləşdirir
18:14 / 20-05-2025
Tofiq Yaqublunun şikayəti rədd olunub
18:12 / 20-05-2025
Ukrayna nümayəndələri İstanbul görüşündə rus dilində danışıblar
18:02 / 20-05-2025
İlham Əliyevlə Viktor Orban görüşüb - Birgə bəyanat - (Yenilənib) - Fotolar
17:54 / 20-05-2025
Bələdiyyələrin vahid informasiya sistemi yaradılacaq
17:48 / 20-05-2025
Polis 75 kq narkotik maddəni dövriyyədən çıxarıb - 10 nəfər saxlanılıb
17:24 / 20-05-2025
10 kiloqram qızılı talayan dəstə tutulub - Video
17:12 / 20-05-2025
Prokuror "Abzas işi" ilə bağlı cəza istəyib
16:34 / 20-05-2025
Tanınmış musiqiçi xeyriyyəçilik edib - Fotolar
16:01 / 20-05-2025
Ər arvadını öldürərək Kür çayına atıb
15:55 / 20-05-2025
Tramp sülh danışıqlarından çıxa bilər: “Bu, mənim müharibəm deyil”
15:43 / 20-05-2025
Xamnəi ABŞ-la danışıqlardan müsbət nəticə gözləmir
14:50 / 20-05-2025
III Çarlz Azərbaycan prezidentinə məktub göndərib - Mətn
14:47 / 20-05-2025
Kral Salman İlham Əliyevə məktub ünvanlayıb
14:30 / 20-05-2025
Sabah güclü külək əsəcək - Xəbərdarlıq
14:29 / 20-05-2025
Rusiyaya qarşı 17-ci sanksiya paketi təsdiqlənib
14:20 / 20-05-2025
Qarabağa növbəti köç karvanı gedib - (Yenilənib)
14:04 / 20-05-2025
İlham Əliyev Macarıstanda işgüzar səfərdədir - Fotolar
14:00 / 20-05-2025
İcra başçısı onları vəzifədən azad edib
13:33 / 20-05-2025
Hindistan Ermənistanın silah bazarında Rusiyanı əvəz edir
13:08 / 20-05-2025
Sumqayıtdakı zavodda partlayış olub - (Yenilənib)
13:02 / 20-05-2025
Limana və gəmilərə hücum ola bilər
12:59 / 20-05-2025
İki direktora şiddətli töhmət veriblər
12:51 / 20-05-2025
“Son zəng” iyunun 14-də çalınacaq
12:34 / 20-05-2025
Pakistan və Hindistan razılaşıb
12:22 / 20-05-2025
Ərdoğan vasitəçilikdən nə qazanır?
12:01 / 20-05-2025
Un neçəyədir? - Açıqlama
11:56 / 20-05-2025
Əleyhdarları lüks təyyarəni Trampdan almaq istəyirlər
11:34 / 20-05-2025
Üç ölkə İsraili sanksiyalarla hədələyir
15:02 / 16-05-2025
15 gün sovetlərsiz yaşayan Lənkəran...
09:51 / 16-05-2025
Professor: Əsas şüar “Vahid vətən, vahid dövlət, vahid bayraq!” ola bilər
17:37 / 16-05-2025
Türkiyənin qlobal rolu artır, təsir imkanları genişlənir - Partiya sədri
08:45 / 16-05-2025
Çindən Qazaxıstana turist axını var
01:38 / 16-05-2025
“Avroviziya-2025”-in finalçıları bəlli olub - Siyahı
14:21 / 16-05-2025
İlham Əliyev Avropa İttifaqı rəhbərləri ilə görüşüb - Fotolar
10:38 / 17-05-2025
Venera planetində yaşayış mümkündür
16:30 / 19-05-2025
Zülfüqarov: Şərtlər Avropadan Azərbaycanla sağlam münasibətlər qurmağı tələb edir
12:20 / 16-05-2025
“Əmək pensiyaları haqqında” qanun dəyişib
08:33 / 16-05-2025
Məşhur müğənni hücuma görə həbs edilib
11:12 / 16-05-2025
Kirayə mənzillər layihəsində dələduzluq: kreditlər necə "fırladılır"? - Açıqlamalar
09:20 / 16-05-2025
Tədris Cərrahiyyə Klinikası deputatın şirkətindən 1.2 milyonluq dərman alır
Qəlblərin sevimlisi - Kənan Hacı yazır
Tarix: 27-05-2024 10:07 | Bölmə: Kənan HACI
Kənan HACI
Böyük fikir və düşüncə adamı, türkoloq alim Ramiz Əsgərin əziz xatirəsinə
Böyük türkoloq alim Ramiz Əsgərlə tanışlığımız ötən əsrin 90-cı illərindən başlayır. O zaman Jurnalistlər Birliyinə tez-tez gedib-gəlirdim, o da Birliyin katiblərindən idi. “Odlar yurdu” qəzetindəki əfsanəvi fəaliyyətindən xəbərdar idim. Bu qəzet müstəqilliyimizin ilk illərində milli düşüncənin formalaşmasında müstəsna rol oynadı. Qəzet üç əlifbada (kiril, latın və əski əlifba ilə) çıxırdı və oxucu dairəsi kifayət qədər geniş idi. Ən əsası, bu qəzetdə o vaxta qədər qadağan olunmuş mövzularda yazılar dərc olunurdu ki, bu da böyük rezonans doğururdu, qəzet əl-əl gəzirdi. 90-cı illərin ortalarında ondan geniş müsahibə almışdım və söhbətimiz geniş marağa səbəb olmuşdu. O vaxt qəzet oxuyanların sayı daha çox idi və xatırlayıram, həmin müsahibə ilə bağlı redaksiyaya bir neçə oxucu məktubu da daxil olmuşdu. Türk dünyasının ortaq dəyərləri ilə bağlı son dərəcə maraqlı fikirlər səsləndirmişdi və onun otuz il bundan əvvəl dedikləri bu gün reallığa çevrilir. Böyük Turan birliyi yaranır. Ramiz müəllim hələ o vaxt gələcək tarixin üfüqlərində Türk dünyasının birliyinin işartılarını görürdü.
Ramiz Əsgərin xidmətləri ölçüyəgəlməzdir, o, bir neçə İnstitutun işini görmüş azman bir tədqiqatçı idi. Mahmud Kaşğarinin “Divani-lüğəti-türk” əsərini, özbək ədəbiyyatının klassiki Əlişir Nəvainin “Xəmsə”sini və risalələrini, Yusif Balasaqunlunun “Qudatqu-bilik” əsərini və saysız-hesabsız yazılı mədəniyyət abidələrini ana dilmizə tərcümə etmişdi. Sonuncu görüşümüz təxminən bir ay bundan öncə olmuşdu. Mərkəzi Elmi Kitabxanada “Azərbaycan-Özbəkistan ədəbi-mədəni əlaqələri” mövzusunda dəyirmi masa keçirilirdi. Son dərəcə maraqlı diskussiya oldu və o tədbirdə Ramiz Əsgər də çıxış etdi. Fasilə zamanı yaxınlaşıb hal-əhval tutdum, soruşdu ki, sən Folklor İnstitutunda işləyirsən? Dedim, Ramiz müəllim, uzun müddətdir işsizəm. Bir az təəccübləndi, “nə əcəb bu İnstitutlardan birində işə düzəlmirsən, səni hamı tanıyır axı”,- dedi. Məsləhət gördü ki, elmi iş götürüb müdafiə edim. Çox gümrah görünürdü. Ağlıma gəlməzdi ki, bu, bizim Ramiz müəllimlə son görüşümüz olacaq.
Jurnalistlər binasında qonşu idik və axşam gəzintilərində çox vaxt birlikdə olurduq. Gəzdiyi türk obalarından, türk ellərindən o qədər maraqlı əhvalatlar danışırdı ki, deyirdim, Ramiz müəllim, bunları mütləq yazın. “Tərcümələrdən vaxt qalsa, yazaram”, - deyirdi. Təpədən-dırnağa Turan sevdalısı idi. Deyirdi ki, cığatay üslubunda yazan şairlər oğuz-qıpçaq dillərini bir araya gətirərək bir dilin ərazisini, mənəviyyatını bütövləşdirən sənətkarlar olublar. Oğuznamələr türk xalqlarının həyatını, mübarizəsini, mənəviyyatını obrazlar, bədii lövhələrlə əks etdirən ədəbi tarixi qaynaqlardır.
Mənə çoxlu kitablar bağışlamışdı. Kitabxanam bir az da zənginləşmişdi.
Ramiz Əsgər
Neçə gündür Ramiz müəllimlə bağlı xatirələr beynimdə, yaddaşımda dolaşır. Mən onları ipə-sapa düzə bilmirdim. Çünki yoxluğu ilə barışmaq çox çətindir. Qeyri-ixtiyari əlim kitab rəfində Əlişir Nəvainin “Əsərləri”nə uzandı və “Məhbub ül-qülub” (“Qəlblərin sevgilisi”) əsəri diqqətimi çəkdi. Balasaqunlunun “Qutadqu-bilik” əsəri ilə müqayisə oluna biləcək bu əsəri oxumaq o qədər də asan məsələ deyil. Əsərin dili çox qəlizdir, Ramiz müəllim orijinala sadiq qalmaqla əsərin sonunda lüğət təqdim edir. Bu, ən məqbul yoldur. Eyni zamanda əsərin mövzusu əlvan və rəngarəngidr. Orta əsr ənənələrinə müvafiq olaraq didaktik üslubda yazılmış bu pəndnaməni Nəvai ömrünün müdrik çağlarında qələmə alıb.
Əsəri şairin bir növ, həyati müşahidələrinin, keçdiyi ömür yolunun yekunudur. Ağsaqqal mərtəbəsində öyüd-nəsihət vermək haqqı qazanmış Nəvai dünyanın işləklərindən bəhs edir, münəccimlərin, təbiblərin, qissəxanların, bəzirganların və digər peşə sahiblərinin mənfi cəhətlərini sadalayır. Əsərdə onun nadan vəzirlərə, bəylərə, naiblərə tənqidi münasibəti diqqəti cəlb edir. Şair uzun ömründə hər cür insanla qarşılaşmışdı, qoca dünyanın hər üzünü görmüşdü və istəyirdi ki, ondan sonra gələn nəsillər bu vaqeələrdən ibrət götürsünlər. Əsərini də bu niyyətlə yazmışdı. “Qəlblərin sevgilisi” onun həm də gələcəkdə yaşayanlara bir vəsiyyəti idi.
Bu sətirləri yazarkən Nəvainin timsalında müdrik insan Ramiz Əsgəri xatırlayıram. O, özündən sonra böyük zəngin mənəvi sərvət qoyub getdi. Hər dəfə “Qudatqu bilik”i, “Divani-lüğəti-türk”ü, Əlişir Nəvainin kitablarını vərəqləyəndə onu minnətdarlıq hissiylə xatırlayacağıq. O, gerçəkdən qəlblərin sevimlisi idi. Çünki, Nəvai demiş, içi dışı ilə müvafiq, zahiri batini ilə eyni olanlardan idi.
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 27-05-2024 10:07 | Bölmə: Kənan HACI
Kənan HACI
Böyük fikir və düşüncə adamı, türkoloq alim Ramiz Əsgərin əziz xatirəsinə
Böyük türkoloq alim Ramiz Əsgərlə tanışlığımız ötən əsrin 90-cı illərindən başlayır. O zaman Jurnalistlər Birliyinə tez-tez gedib-gəlirdim, o da Birliyin katiblərindən idi. “Odlar yurdu” qəzetindəki əfsanəvi fəaliyyətindən xəbərdar idim. Bu qəzet müstəqilliyimizin ilk illərində milli düşüncənin formalaşmasında müstəsna rol oynadı. Qəzet üç əlifbada (kiril, latın və əski əlifba ilə) çıxırdı və oxucu dairəsi kifayət qədər geniş idi. Ən əsası, bu qəzetdə o vaxta qədər qadağan olunmuş mövzularda yazılar dərc olunurdu ki, bu da böyük rezonans doğururdu, qəzet əl-əl gəzirdi. 90-cı illərin ortalarında ondan geniş müsahibə almışdım və söhbətimiz geniş marağa səbəb olmuşdu. O vaxt qəzet oxuyanların sayı daha çox idi və xatırlayıram, həmin müsahibə ilə bağlı redaksiyaya bir neçə oxucu məktubu da daxil olmuşdu. Türk dünyasının ortaq dəyərləri ilə bağlı son dərəcə maraqlı fikirlər səsləndirmişdi və onun otuz il bundan əvvəl dedikləri bu gün reallığa çevrilir. Böyük Turan birliyi yaranır. Ramiz müəllim hələ o vaxt gələcək tarixin üfüqlərində Türk dünyasının birliyinin işartılarını görürdü.
Ramiz Əsgərin xidmətləri ölçüyəgəlməzdir, o, bir neçə İnstitutun işini görmüş azman bir tədqiqatçı idi. Mahmud Kaşğarinin “Divani-lüğəti-türk” əsərini, özbək ədəbiyyatının klassiki Əlişir Nəvainin “Xəmsə”sini və risalələrini, Yusif Balasaqunlunun “Qudatqu-bilik” əsərini və saysız-hesabsız yazılı mədəniyyət abidələrini ana dilmizə tərcümə etmişdi. Sonuncu görüşümüz təxminən bir ay bundan öncə olmuşdu. Mərkəzi Elmi Kitabxanada “Azərbaycan-Özbəkistan ədəbi-mədəni əlaqələri” mövzusunda dəyirmi masa keçirilirdi. Son dərəcə maraqlı diskussiya oldu və o tədbirdə Ramiz Əsgər də çıxış etdi. Fasilə zamanı yaxınlaşıb hal-əhval tutdum, soruşdu ki, sən Folklor İnstitutunda işləyirsən? Dedim, Ramiz müəllim, uzun müddətdir işsizəm. Bir az təəccübləndi, “nə əcəb bu İnstitutlardan birində işə düzəlmirsən, səni hamı tanıyır axı”,- dedi. Məsləhət gördü ki, elmi iş götürüb müdafiə edim. Çox gümrah görünürdü. Ağlıma gəlməzdi ki, bu, bizim Ramiz müəllimlə son görüşümüz olacaq.
Jurnalistlər binasında qonşu idik və axşam gəzintilərində çox vaxt birlikdə olurduq. Gəzdiyi türk obalarından, türk ellərindən o qədər maraqlı əhvalatlar danışırdı ki, deyirdim, Ramiz müəllim, bunları mütləq yazın. “Tərcümələrdən vaxt qalsa, yazaram”, - deyirdi. Təpədən-dırnağa Turan sevdalısı idi. Deyirdi ki, cığatay üslubunda yazan şairlər oğuz-qıpçaq dillərini bir araya gətirərək bir dilin ərazisini, mənəviyyatını bütövləşdirən sənətkarlar olublar. Oğuznamələr türk xalqlarının həyatını, mübarizəsini, mənəviyyatını obrazlar, bədii lövhələrlə əks etdirən ədəbi tarixi qaynaqlardır.
Mənə çoxlu kitablar bağışlamışdı. Kitabxanam bir az da zənginləşmişdi.
Ramiz Əsgər
Neçə gündür Ramiz müəllimlə bağlı xatirələr beynimdə, yaddaşımda dolaşır. Mən onları ipə-sapa düzə bilmirdim. Çünki yoxluğu ilə barışmaq çox çətindir. Qeyri-ixtiyari əlim kitab rəfində Əlişir Nəvainin “Əsərləri”nə uzandı və “Məhbub ül-qülub” (“Qəlblərin sevgilisi”) əsəri diqqətimi çəkdi. Balasaqunlunun “Qutadqu-bilik” əsəri ilə müqayisə oluna biləcək bu əsəri oxumaq o qədər də asan məsələ deyil. Əsərin dili çox qəlizdir, Ramiz müəllim orijinala sadiq qalmaqla əsərin sonunda lüğət təqdim edir. Bu, ən məqbul yoldur. Eyni zamanda əsərin mövzusu əlvan və rəngarəngidr. Orta əsr ənənələrinə müvafiq olaraq didaktik üslubda yazılmış bu pəndnaməni Nəvai ömrünün müdrik çağlarında qələmə alıb.
Əsəri şairin bir növ, həyati müşahidələrinin, keçdiyi ömür yolunun yekunudur. Ağsaqqal mərtəbəsində öyüd-nəsihət vermək haqqı qazanmış Nəvai dünyanın işləklərindən bəhs edir, münəccimlərin, təbiblərin, qissəxanların, bəzirganların və digər peşə sahiblərinin mənfi cəhətlərini sadalayır. Əsərdə onun nadan vəzirlərə, bəylərə, naiblərə tənqidi münasibəti diqqəti cəlb edir. Şair uzun ömründə hər cür insanla qarşılaşmışdı, qoca dünyanın hər üzünü görmüşdü və istəyirdi ki, ondan sonra gələn nəsillər bu vaqeələrdən ibrət götürsünlər. Əsərini də bu niyyətlə yazmışdı. “Qəlblərin sevgilisi” onun həm də gələcəkdə yaşayanlara bir vəsiyyəti idi.
Bu sətirləri yazarkən Nəvainin timsalında müdrik insan Ramiz Əsgəri xatırlayıram. O, özündən sonra böyük zəngin mənəvi sərvət qoyub getdi. Hər dəfə “Qudatqu bilik”i, “Divani-lüğəti-türk”ü, Əlişir Nəvainin kitablarını vərəqləyəndə onu minnətdarlıq hissiylə xatırlayacağıq. O, gerçəkdən qəlblərin sevimlisi idi. Çünki, Nəvai demiş, içi dışı ilə müvafiq, zahiri batini ilə eyni olanlardan idi.
Müəllifin bütün yazıları - Kənan HACI
Bölməyə aid digər xəbərlər
9-03-2023, 16:34
Kənan HACI - Əzizə Cəfərzadənin oxuculara tanış olmayan romanı - “Qobustan çökəklərində”
26-12-2022, 17:30
Kənan HACI - Azərbaycanın dünya ədəbiyyatındakı boş qalmış yeri - Kənan Hacı yazır
15-08-2022, 17:31
“Hamı yoldan yarısın...” - Kənan Hacı yazır
4-07-2022, 12:08
Yazıçının son əsəri - “Eşq sultanı” - Kənan Hacı yazır
31-01-2022, 10:43
Epifaniya və ya “Omikron” mövsümü - Kənan Hacı yazır
3-04-2020, 17:50
Kənan HACI - Virussuz dünya və ya Hararinin görə bilmədiyi fəlakət - Kənan Hacı yazır
Qüdrət Həsənquliyevin fikrincə, Tramp görsə ki, Ukrayna qalib gəlir, Rusiyaya təkcə siyasi yox, hərbi dəstək də verəcək
"Xalq qəzeti"nin şöbə müdiri deyir ki, ömrü boyu özünü axtaran, dəfələrlə yanından ötüb keçən o qədər insan var ki
Nadir Azməmmədov: “Təəssüf ki, indi rejissor olmaq, kino və serial çəkmək adiləşib, bəzən bunun məsuliyyətini dərk etmirlər”
Türkiyədə yaşayan Əməkdar artist deyir ki, siyasilərin illərlə həllinə çalışdığı hansısa bir məsələni bəzən uğurlu bir musiqi əsəri həll edə bilər
Qüdrət Həsənquliyev: “Düşmənçiliyə son qoymaq üçün ədalətli sülhə nail olmaq gərəkdir. Bunun üçün ya tərəflər 1991-ci ilin sərhədləri çərçivəsində bir-birinin ərazi bütövlüyünü tanıyır, ya da ərazi mübadiləsinə gedirlər. Amma indiki mərhələdə bu, az inandırıcı görünür”
