“Hələ bədr olmamış bir hilalım var…” - Kənan Hacı yazır
Tarix: 06-06-2022 09:45 | Bölmə: Kənan HACI
“Hələ bədr olmamış bir hilalım var…”

Kənan Hacı

Yazılarımdan birində bu ifadəni işlətmişəm: Xızı dağlarının sinəsi üzərinə sanki sumağ səpmisən. Eynən Təbrizdəki Eynalı dağını xatırladır. Dolama yollarla yüksəkliyə qalxırsan, boz dağları yaşıl vadilər, məxmər xalı kimi göyün ətəklərinə sərilmiş meşələr əvəz edir. Qara torpağın min-bir rəngə boyanmış bərəkətini görüncə ürək bir dağ boyu ucalır.

Maşın irəli şütüyür. Əhvalımız yüksəkdir, Bakıdan çıxandan yola şirin söhbətlə körpü salmışıq. Sözlər seyrələndə ustad xanəndə Ağakərim Nafisin zümzüməsi bulaq kimi qaynayır. Ağanın ələdüşməz, quş səsi eşitməyən söhbətləri aram olunca dəyərli muğam tədqiqatçısı, filologiya üzrə fəlsəfə doktoru Gülhüseyn Kazımlı onu sorğu-suala tutur:

- Akasiya sözünü mənası nədir?

Ağa dərhal cavab verir:

- Xari-müğilan. Yəni dəvə tikanı.


Mənzil başına çatandan sonra Gülhüseyn müəllimin bu sualı niyə verdiyi aydın olacaq. Hələ isə maşınımız yolları təkərinə dolayır. Sükan arxasında Xalq yazıçısı Əzizə Cəfərzadənin oğlu, onun irsini toplayıb yenidən nəşr etdirməklə böyük ədibimizi gənc nəslə yenidən tanıdan Turan İbrahimovdur. Biz sənətşünaslıq üzrə fəlsəfə doktoru, dəyərli dostum Abbasqulu Nəcəfzadənin dəvətilə Mikayıl Müşfiqin 114 yaşını qeyd etmək üçün Xızıya tələsirik... Maşın aramla şütüyür, biz isə həmişəcavan şairin görüşünə tələsirik.

Söhbət boyu elə adlar, elə şəxsiyyətlər xatırlanır ki, onların hər biri mədəniyyətimiz, ədəbiyyatımız üçün böyük xidmətlər göstəriblər. Sadıqcan, Mirzə Məhəmmədhəsən, Seyid Mirbabayev, Mirzə Fərəc, Əliağa Vahid, Tofiq Bayram, Qəşəm Aslanov, Tofiq Hacıyev... Sanki arada Müşfiq də söhbətə qoşulur, şux zarafatlarıyla ovqatımızı təzələyir.

Şurabadı, Təzəkəndi, Əngilanı keçirik. Gözümüz Müşfiqin kəndini – Sayaddını – axtarır. Baxırıq ki, Müşfiq həmişə olduğu kimi, mənzil başına yenə bizdən əvvəl çatıb.

Ötən həftə repressiyaya məruz qalmış nakam şair Əlirza Xızılı haqqında yazım mətbuatda dərc olundu. Yazı böyük reaksiya doğurdu. Bu səfərimiz Şairlər günündə Müşfiqin doğum günüylə bağlı idi. Xızıda Müşfiq ocağına xeyli qələm adamı toplaşmışdı. Əlirza Xızılı haqqında yeni məlumatlar öyrəndim. Yaşı səksəni haqlamış tanınmış şair Ağasəfa dedi ki, onun əlyazmaları məndədir, istəsən verərəm, tanış olarsan. Onun söhbətində bir məqam da diqqətimi çəkdi. Ağasəfa müəllim dedi ki, onun sürgündən yazdığı məktublar varmış. Kimdədir görəsən o məktublar...

Pedaqogika üzrə fəlsəfə doktoru Qafar Əsgərzadə dedi ki, onun həbsiylə bağlı istintaq materialları Mikayıl Müşfiqin xatirə muzeyinin direktoru Orxan Əzimovdadır. Məni Orxan bəylə tanış edir. Söz verir ki, materialları mütləq mənə çatdıracaq. Əlirza Xızılıya “İkinci Müşfiq” deyirmişlər. Əzizə Cəfərzadə “Rübabə sultanım” romanında onun başına gəlmiş faciəvi hadisəni olduğu kimi qələmə alıb. Xatirələrində onu anır və Əlirzanın bir erməni qadının fitvasıyla gedər-gəlməzə yollandığını ürək yanğısıyla yazır. O da gənc yaşında dünyadan köçüb. Onun da Müşfiq kimi, məzarı yoxdur.



Ağacda meyvə ballanan kimi Müşfiqin sözləri də misralarda şirinləşir, irmaq-irmaq axıb ürəklərə dolur.

Ah, mən gündən-günə bu gözəlləşən
İşıqlı dünyadan necə əl çəkim?
Bu yerlə çarpışan, göylə əlləşən,
Dostdan-aşinadan necə əl çəkim?


Müşfiq sözləri uçurub hər yana səpələyib. Çiçək misalı, kəpənək misalı... Ruhsal aləmin səmalarında pərvaz edən şair xəyalı gələcəyin üfüqlərində sayrışan xoşbəxt həyatın ilğımını, sərabını gerçək mənalar müstəvisinə gətirir, sən o azadə həyatın rəngləriylə sehrlənirsən. Və bu əfsun dövrəni halə kimi bürüyür. Sehr bitmir, sehrin ecazı tükənmir, bitərsə, seyr sönər, solğunlaşar, cəzbini itirər... Onun şeirlərində sayrışan işıqlar əlindən tutub səni məna ənginliklərində, küləklərin qanadlarında gəzdirər. Müşfiqin taleyi və poeziyası təzadlarla cilvələnir... Müşfiqin işığını söndürdülər, milyon ürəkdə Müşfiq işığı yandı. Bu, Müşfiqin bir şair kimi qələbəsi idi. Bədii hissədəki çıxışımda bunu dilə gətirdim. Dedim ki, Müşfiqin gənc ömrünə qıyanları tarix də, tale də, Tanrı da cəzalandırdı. Əbədi lənətlə. Müşfiq isə bu gün də yaşayır və bu gün biz Müşfiqin adına yığışmışıq. O da burada, bizimlədir. Nəğmələri səslənir...

Dağların sinəsində Müşfiqin tarı dillənir. O nəğmə heç zaman susmayacaq.

Mən gəncəm, bilirəm istiqbalım var,
Hələ bədr olmamış bir hilalım var.
Yelkənim açılır, qara yel, əsmə,
Mənim bu dəryada bir sandalım var.


Müşfiq ocağında doğma simalar gördüm. Dəyərli şairəmiz Ofeliya Babayevanı, gözəl şair Tofiq Nurəlini, Firudin Qurbansoyu, yazıçı Elçin Hüseynbəylini, şair Elçin İsgəndərzadəni, qocaman və ruhu gənc şairimiz Ağasəfanı, unudulmaz xalq şairimiz Nəbi Xəzrinin oğlu, köhnə dostum Arzu Babayevi, ədəbiyyatşünas alim Rasim Nəbioğlunu... Müşfiqlə bağlı söhbətlər çözələndi. Həmin gün bizim üçün əsl poeziya bayramına çevrildi.

Ağasəfanın çıxışı xüsusilə yaddaşıma yazıldı. Şair dedi ki, dilimizdə qiyamət sözünün müxtəlif çalarları var. Qaniçənlər Müşfiqə qiyaməti bu dünyada yaşatdılar. Amma Müşfiq qiyamət oğlan idi!

Elçin İsgəndərzadə öz şair dostunun “Ömrün payız duaları” kitabını nəşr edib. Müşfiq ocağında həm də bu yeni kitabın təqdimatı oldu.

Tədbirdən sonra Ağasəfa müəllim bir neçə kitabını mənə hədiyyə etdi. O kitabların içərisində “Müşfiq tufanı” kitabı da vardı. Kitaba Müşfiqə həsr olunmuş şeirlər və bir poema daxil edilib. “Qanlı imza” poemasında Ağasəfa Müşfiqi güdaza verənləri təsvir edib.

- Dilim quruyaydı...
- Yox! Dil-dil ötdün...
Bütün qəzetlərə uzandı dilin.
- Mən onda...
- Sən onda böhtan yeritdin,
Bizim qanımıza boyandı əlin.

Bu poemada Müşfiqi güdaza verən, ondan donoslar yazan, sonralar döşünü ordenlər bəzəyən şairciklərin iç üzünü açır Ağasəfa.

Tarix heç nəyi unutmayıb. Zaman vicdandakı ləkələri silmək gücündə deyil. Müşfiqin işıqlı yolunda “xari-muğilan”lar çox bitmişdi. O, şeir gülüstanını yabanı otlardan təmizləyib çiçək dənizinə çevirdi.

Ağsaqqal şairimiz uzun illərdir ki, dağ kəndində, Qarabulaqda sözün işığını yandırır. Bizi evinə qonaq dəvət edir, “üzümüz ağdır, kəndə təzə yol çəkilib, əziyyət çəkməyəcəksiniz” – deyir. Yenidən görüşmək ümidilə Müşfiq ocağından ayrılırıq.

Mənzərələr dəyişir, qarşımıza yaşıl donlu dağlar gözəli Altıağac çıxır. Maşını əyləyib dincimizi almaq istəyirik. Bulaq suyunu ovuclayıb doyunca içirik, ürəyimiz sərinləyir. Meşənin qoynunda bizi şeirli-nəğməli məclis gözləyir. Gülhüseyn müəllim muğam üstə zümzümə edir, bilirəm, qəsdi Ağakərim Nafizi dilə gətirməkdir. Ustadın qavalını gətirirlər. Müşfiqin şeiri muğamın xallarında cilvələnir.

Oxu, tar, fikrimdə oyansın
Baharın, Seyidin qəzəli.
Oxu, tar, ruhlansın
Şirvanın, Gəncənin mehriban gözəli!..
... Oxu, tar, oxu, tar!
Səsindən ən lətif şeirlər dinləyim.
Oxu, tar, bir qadar!
Nəğməni su kimi alışan ruhuma çiləyim.
Oxu, tar!
Səni kim unutar?!

Kamera o unudulmaz məclisi lentə alırdı. Müşfiqlə bağlı xatirələr dilə gəldi. Şeirləri səsləndi. “Mən poeziyası bu qədər həyat eşqiylə coşub-çağlayan ikinci bir şair tanımıram ki, onu Müşfiqlə müqayisə eləyim” – dedim.

Bir yanda tərlanlar, dumanlı dağlar,
Bir yanda kəkliklər, ayna bulaqlar,
Bir yanda bülbüllər, çiçəkli bağlar,
Mən bu tamaşadan necə əl çəkim?

Hər dəfə bu şeiri oxuyanda qəhər boğazımda düyünlənir. Keçirdiyim hislər izaha gəlmir. Mən bilmirəm ki, içimdəki təbəddülatları necə ifadə edim...

Dünyaya gəlişinlə həyat şeirə, nəğməyə çevrildi. Poeziyamızın şirin ləhcəli bülbülü oldun. Dünyaya gəlişinlə durğun çay kimi ahəstə axan şeirin bəndini qırıb onu okena çevirdin. Dünyaya gəlişinlə dünyada həmişə cavan qaldın, əziz Müşfiq!

Bizdən gələcək illərdə yaşayacaq insanlara salam söylə!...


Müəllifin bütün yazıları - Kənan HACI



Bölməyə aid digər xəbərlər
bütün xəbərlər