14:46 / 03-09-2025
Sərnişin hava limanının anons sistemini ələ keçirib
14:42 / 03-09-2025
Putin KXDR əsgərlərinə görə Kim Çen Ina təşəkkür edib
14:36 / 03-09-2025
Ruslar “Ansat” helikopterini sınaqdan keçirib
14:32 / 03-09-2025
Ağsuda yanğın törədən şəxs müəyyən olunub
14:09 / 03-09-2025
Azyaşlı qıza toy məclisinin keçirilməsinin qarşısı alınıb
14:08 / 03-09-2025
Asteroid sürətlə Yerə yaxınlaşır - Xəbərdarlıq
14:01 / 03-09-2025
Hakim Aytac Əhmədova cəzalandırılıb
13:51 / 03-09-2025
İsrail təyyarələri Türkiyə səmasından istifadə edirmi?
13:41 / 03-09-2025
Kreml Trampın fikirlərinə reaksiya verib
13:26 / 03-09-2025
Üç kollecə direktor müavini təyinatı olub
13:22 / 03-09-2025
Xankəndidə müğənni narkotikə görə həbs edilib
13:19 / 03-09-2025
Uşaqları ac saxlayan bağça müdiri vəzifədən çıxarılıb
13:06 / 03-09-2025
Dəstək ala bilməyən sədr parlamenti buraxır
12:59 / 03-09-2025
Paşinyan deputatlara Rusiya mövzusunda danışmamağı tapşırıb
12:48 / 03-09-2025
Dünyanı məhv etmək gücünə malik raketlər nümayiş olunub
12:46 / 03-09-2025
Sabah yağış yağacaq - Proqnoz
12:40 / 03-09-2025
Merz: Almaniya Ukraynaya qoşun göndərməyə hazırlaşmır
12:29 / 03-09-2025
Zakir Həsənov Vyetnam HDQ Komandanlığında olub
12:27 / 03-09-2025
Daha bir güclü zəlzələ: 1400-dən çox insan həyatını itirib
12:18 / 03-09-2025
Ukrayna Rusiyanın 451 hava hədəfini məhv edib
12:11 / 03-09-2025
Xəzər Universitetinə rektor təyinatı olub
11:58 / 03-09-2025
Üzeyir Hacıbəyli XVII Beynəlxalq Musiqi Festivalı başlayır
11:48 / 03-09-2025
"Telegram" üzərindən yeni dələduzluq halları çoxalıb
11:24 / 03-09-2025
Bakıya gizli gətirilən qızıl külçələr aşkarlanıb
11:20 / 03-09-2025
Ali Məhkəmə ad, soyad və ata adının dəyişilməsi ilə bağlı qərar verib
11:08 / 03-09-2025
Səhiyyə nazirinə müşavir təyin olunub
10:45 / 03-09-2025
Sertifikasiyadan kəsilən müəllimlər məhkəmədə iddia qaldırıblar
10:41 / 03-09-2025
İsmayıllıda dilindən arı sancan kişi ölüb
10:38 / 03-09-2025
Səfirliyin sabiq əməkdaşının məhkəməsi başlayıb
10:33 / 03-09-2025
Əliyevlə Putin salamlaşıblar - Video
08:13 / 30-08-2025
Bakı-Ağdam sərnişin qatarı istifadəyə verilib
19:36 / 30-08-2025
Bu gündən Bakının bəzi yollarında hərəkət məhdudlaşdırılacaq
19:01 / 29-08-2025
Bako Sahakyanın ibtidai istintaqa ifadəsi yayılıb
18:20 / 31-08-2025
Putin Çində Paşinyanla görüşüb
08:49 / 31-08-2025
Prezident İlham Əliyevin Çin lideri Si Cinpin ilə görüşü keçirilib - (Yenilənib) - Fotolar
00:24 / 30-08-2025
Töhmət alan icra başçısı: “İş olan yerdə nöqsan da olur"
15:02 / 31-08-2025
İlham Əliyev Çində görüşlər keçirib - (Yenilənib) - Fotolar
17:05 / 29-08-2025
Şəbnəm Tovuzlu Rusiyaya buraxılmayıb
09:27 / 30-08-2025
Premyer Liqa: bu gün daha iki qarşılaşma olacaq
00:10 / 30-08-2025
Azərbaycanla ABŞ arasında Anlaşma Memorandumu imzalanlb
17:53 / 29-08-2025
Gənclər Liqası və U-17 Liqada 2025/2026 mövsümünün püşkü atılıb
17:43 / 29-08-2025
DÇ-2026: Türkiyə yığmasının heyəti açıqlanıb
Azərbaycan səhnəsində qürbət arxetipi - Kənan Hacı yazır
Tarix: 20-05-2023 08:32 | Bölmə: Kənan HACI
Kənan HACI
“Qürbətdən gələn məktublar” tamaşası üzərinə qeydlər
Bu günlərdə Azərbaycan Akademik Milli Dram Teatrında Həsən Həsənovun “Qürbətdən gələn məktublar” tamaşası nümayiş olundu. Tamaşanın quruluşçu rejissoru Xalq artisti Mərahim Fərzəlibəyovdur. Qürbət mövzusu bu əsərdə Azərbaycan maarifçilik hərəkatının öncülü, dramaturgiyamızın əsasını qoymuş Mirzə Fətəli Axundzadənin və oğlu Rəşidin həyatı fonunda təqdim edilir. Bu tarixi şəxsiyyətlərin həyatı hamımıza məlumdur.
Bilirik ki, Mirzə Fətəlinin oğlu Rəşid bəy yol mühəndisi idi. Sankt-Peterburqda təhsil almışdı, Belçikaya oxumaq üçün getsə də təhsilini yarımçıq qoyub Tiflisə qayıtmışdı, atasının məsləkinə uyğun olaraq Rusiya imperiyasının məmurlarından olmuşdu.
Bilirik ki, Rəşid bəy Brüsseldə təhsil aldığı dövrdə oradan mütəmadi olaraq atasına məktublar yazırdı. Həsən müəllim pyesi məhz bu məktublar əsasında qələmə alıb. Mən bu tamaşanı ideoloji dram janrı kimi qəbul etdim. Romantik məhəbbət Rəşidin milli düşüncəsi kontekstində konfliktə cəlb olunur. Əməkdar artist Elşən Cəbrayılov bu rolun öhdəsindən uğurla gəlir. Bundan əvvəl onu Qoqolun “Müfəttiş” tamaşasında Xlestakov rolunda görmüşdüm və bu gənc aktyorun oyun tərzinə heyran olmuşdum. Bilənlər bilir, məlumatı olmayanlara xatırladaq ki, Elşən unudulmaz aktyorumuz Şahin Cəbrayılovun oğludur.
Elşən Rəşidi coşqun temperamentlə, romantik teatr poetikasının estetik prinsipləri əsasında oynayırdı. O, öz əqidə, məslək mübarizəsində kifayət qədər qətiyyətli olmağına baxmayaraq romantik duyğularını da gizlətmir. Aktyor obrazın ifası üçün seçdiyi romantik boyaları realist ifadə vasitələri ilə sintezdə təqdim edir.
Aktyor ansamblında hər ifaçı öz rolundakı ideya yükünü və məqsədi düzgün icra etməklə tamaşanın bədii konsepsiyasına və rejissorun ali məqsədinə yaradıcılıqla bütövlük verməyə səylə çalışırdılar.
Tamaşada psixoloji dramatizm qabarıq verilmişdi. Müəyyən fərqli aktyorluq üslublarına rəğmən ifaçıların hamısı obrazları daxili ehtirasla, dinamik coşqunluqla, emosional dramatizmlə oynayırdı.
Atalar və oğullar problemi Mirzə Fətəli ilə oğlundan da yan keçməyib. Lakin bu konflikt dərinləşməyib. Rəşid bəy atasının maarifçilik missiyasını dərindən dərk edirdi və təbii olaraq gənclikdən doğan radikalizmlə bəzən atasının fikrləriylə razılaşmırdı. Həzrət Əlinin məşhur bir deyimi var: “Övladlarından daha çox öz zəmanələrinə bənzəyirlər”. Rəşid bəy də öz zəmanəsinin övladı idi. Bu zaman isə olduqca ziddiyyətli idi və onun da qismətinə belə bir mürəkkəb dövr düşmüşdü.
Rəşid bəyin xaricə oxumağa getməsi səhnəsi yadımıza Mirzə Fətəli Axundzadənin “Hekayəti Müsyö Jordan həkimi-nəbatat və dərviş Məstəli şah cadükuni məşhur” komediyasında Şahbaz bəyin Parisə oxumağa getməsiylə bağlı situasiyanı salır. Tubu xanım (Xalq artisti Laləzar Mustafayeva) oğlunun xaricə getməsini istəmir. Onun burada Firəngiz (Əməkdar artist Vəfa Zeynalova) adlı sevgilisi var, onlar bir-birlərini sevirlər. Lakin Mirzə Fətəli ( Xalq artisti Əli Nur) oğlunun elm dalınca getmək istəyini təmkinlə qarşılayır.
Rəşid Brüsseldə Fransuaza adlı qızla tanış olur və aralarında eşq münasibətləri yaranır. Rəşid vətəndə qoyub gəldiyi Firəngizi də unuda bilmir. Onun mənəvi tərəddüdləri, daxili çırpıntıları Elşən Cəbrayılovun ifasında son dərəcə təbii idi.
Patrik obrazını yaradan istedadlı aktyor Elçin Əfəndi də özünəməxsus oyun plastikası nümayiş etdirir. O, tamaşadan əvvəl ayağını zədələmişdi, yeriməkdə çətinlik çəkirdi. Düşünürdük ki, bəs səhnədə necə gəzəcək? Tamaşa boyu onun ayağının zədəli olması zərrə qədər hiss olunmadı. Səhnənin cazibə qüvvəsi öz sözünü demişdi.
Xalq artisti Əli Nurun ifasında Mirzə Fətəli Axundzadəni ailə daxilində görürük. Lakin aktyor böyük dramaturqun millətin gələcək taleyi ilə bağlı narahatlığını, iztirab və intizarını mimikalarıyla, səhnə mizanlarıyla son dərəcə ustalıqla göstərə bilir, pauzadan, gərgin sükutdan yerində, məqamında istifadə edir. Əli Nur səhnədə sükutun da haqqını verir, o sükutu mənalandırır. Şübhəsiz, Əli Nur geniş diapazonlu aktyordur və bu tamaşada da Mirzə Fətəlinin yaşantılarını öz içindən keçirərək, özününküləşdirərək tamaşaçıya təqdim edir.
Böyük dramaturqun son nəfəsində oğluna dedikləri də tamaşaçını son dərəcə mütəəssir edir. “Mən islama deyil, cəhalətə, xurafata qarşı mübarizə aparmışam, oğul”. Və kəlmeyi-şəhadətini deyərək canını tapşırır. Mirzə Fətəlinin xalqın taleyində oynadığı rol bu tamaşada öz əksini tapır.
Kəlağayı da tamaşada son dərəcə uğurlu tapıntıdır və milli element olaraq Rəşid bəyin nə qədər vətənə, milli gələnəklərə bağlı olduğunu simvolizə edir.
Rejissor Axundzadənin xurafatla mübarizəsinin məqsəd aydınlığını aktyor ansamblının ümumi oyun prinsipində tam dolğunluğu ilə realizə edə bilib. İdeya qabartmaları Nəcəfin, Rəşidin, Axundzadənin replikalarında özünü büruzə verir. Nəticədə dərin məna yükü daşıyan forma-kompozisiya alınıb.
Qürbət arxetipi Mirzə Fətəlinin və Rəşid bəyin xarakterini açmaq, tamaşanın mahiyyətini anlamaq baxımından son dərəcə mühüm əhəmiyyət daşıyır. Bir sözlə, “Qürbətdən gələn məktublar” Azərbaycan Milli teatrının ən yaddaqalan tarixi tamaşalarından biridir.
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 20-05-2023 08:32 | Bölmə: Kənan HACI
Kənan HACI
“Qürbətdən gələn məktublar” tamaşası üzərinə qeydlər
Bu günlərdə Azərbaycan Akademik Milli Dram Teatrında Həsən Həsənovun “Qürbətdən gələn məktublar” tamaşası nümayiş olundu. Tamaşanın quruluşçu rejissoru Xalq artisti Mərahim Fərzəlibəyovdur. Qürbət mövzusu bu əsərdə Azərbaycan maarifçilik hərəkatının öncülü, dramaturgiyamızın əsasını qoymuş Mirzə Fətəli Axundzadənin və oğlu Rəşidin həyatı fonunda təqdim edilir. Bu tarixi şəxsiyyətlərin həyatı hamımıza məlumdur.
Bilirik ki, Mirzə Fətəlinin oğlu Rəşid bəy yol mühəndisi idi. Sankt-Peterburqda təhsil almışdı, Belçikaya oxumaq üçün getsə də təhsilini yarımçıq qoyub Tiflisə qayıtmışdı, atasının məsləkinə uyğun olaraq Rusiya imperiyasının məmurlarından olmuşdu.
Bilirik ki, Rəşid bəy Brüsseldə təhsil aldığı dövrdə oradan mütəmadi olaraq atasına məktublar yazırdı. Həsən müəllim pyesi məhz bu məktublar əsasında qələmə alıb. Mən bu tamaşanı ideoloji dram janrı kimi qəbul etdim. Romantik məhəbbət Rəşidin milli düşüncəsi kontekstində konfliktə cəlb olunur. Əməkdar artist Elşən Cəbrayılov bu rolun öhdəsindən uğurla gəlir. Bundan əvvəl onu Qoqolun “Müfəttiş” tamaşasında Xlestakov rolunda görmüşdüm və bu gənc aktyorun oyun tərzinə heyran olmuşdum. Bilənlər bilir, məlumatı olmayanlara xatırladaq ki, Elşən unudulmaz aktyorumuz Şahin Cəbrayılovun oğludur.
Elşən Rəşidi coşqun temperamentlə, romantik teatr poetikasının estetik prinsipləri əsasında oynayırdı. O, öz əqidə, məslək mübarizəsində kifayət qədər qətiyyətli olmağına baxmayaraq romantik duyğularını da gizlətmir. Aktyor obrazın ifası üçün seçdiyi romantik boyaları realist ifadə vasitələri ilə sintezdə təqdim edir.
Aktyor ansamblında hər ifaçı öz rolundakı ideya yükünü və məqsədi düzgün icra etməklə tamaşanın bədii konsepsiyasına və rejissorun ali məqsədinə yaradıcılıqla bütövlük verməyə səylə çalışırdılar.
Tamaşada psixoloji dramatizm qabarıq verilmişdi. Müəyyən fərqli aktyorluq üslublarına rəğmən ifaçıların hamısı obrazları daxili ehtirasla, dinamik coşqunluqla, emosional dramatizmlə oynayırdı.
Atalar və oğullar problemi Mirzə Fətəli ilə oğlundan da yan keçməyib. Lakin bu konflikt dərinləşməyib. Rəşid bəy atasının maarifçilik missiyasını dərindən dərk edirdi və təbii olaraq gənclikdən doğan radikalizmlə bəzən atasının fikrləriylə razılaşmırdı. Həzrət Əlinin məşhur bir deyimi var: “Övladlarından daha çox öz zəmanələrinə bənzəyirlər”. Rəşid bəy də öz zəmanəsinin övladı idi. Bu zaman isə olduqca ziddiyyətli idi və onun da qismətinə belə bir mürəkkəb dövr düşmüşdü.
Rəşid bəyin xaricə oxumağa getməsi səhnəsi yadımıza Mirzə Fətəli Axundzadənin “Hekayəti Müsyö Jordan həkimi-nəbatat və dərviş Məstəli şah cadükuni məşhur” komediyasında Şahbaz bəyin Parisə oxumağa getməsiylə bağlı situasiyanı salır. Tubu xanım (Xalq artisti Laləzar Mustafayeva) oğlunun xaricə getməsini istəmir. Onun burada Firəngiz (Əməkdar artist Vəfa Zeynalova) adlı sevgilisi var, onlar bir-birlərini sevirlər. Lakin Mirzə Fətəli ( Xalq artisti Əli Nur) oğlunun elm dalınca getmək istəyini təmkinlə qarşılayır.
Rəşid Brüsseldə Fransuaza adlı qızla tanış olur və aralarında eşq münasibətləri yaranır. Rəşid vətəndə qoyub gəldiyi Firəngizi də unuda bilmir. Onun mənəvi tərəddüdləri, daxili çırpıntıları Elşən Cəbrayılovun ifasında son dərəcə təbii idi.
Patrik obrazını yaradan istedadlı aktyor Elçin Əfəndi də özünəməxsus oyun plastikası nümayiş etdirir. O, tamaşadan əvvəl ayağını zədələmişdi, yeriməkdə çətinlik çəkirdi. Düşünürdük ki, bəs səhnədə necə gəzəcək? Tamaşa boyu onun ayağının zədəli olması zərrə qədər hiss olunmadı. Səhnənin cazibə qüvvəsi öz sözünü demişdi.
Xalq artisti Əli Nurun ifasında Mirzə Fətəli Axundzadəni ailə daxilində görürük. Lakin aktyor böyük dramaturqun millətin gələcək taleyi ilə bağlı narahatlığını, iztirab və intizarını mimikalarıyla, səhnə mizanlarıyla son dərəcə ustalıqla göstərə bilir, pauzadan, gərgin sükutdan yerində, məqamında istifadə edir. Əli Nur səhnədə sükutun da haqqını verir, o sükutu mənalandırır. Şübhəsiz, Əli Nur geniş diapazonlu aktyordur və bu tamaşada da Mirzə Fətəlinin yaşantılarını öz içindən keçirərək, özününküləşdirərək tamaşaçıya təqdim edir.
Böyük dramaturqun son nəfəsində oğluna dedikləri də tamaşaçını son dərəcə mütəəssir edir. “Mən islama deyil, cəhalətə, xurafata qarşı mübarizə aparmışam, oğul”. Və kəlmeyi-şəhadətini deyərək canını tapşırır. Mirzə Fətəlinin xalqın taleyində oynadığı rol bu tamaşada öz əksini tapır.
Kəlağayı da tamaşada son dərəcə uğurlu tapıntıdır və milli element olaraq Rəşid bəyin nə qədər vətənə, milli gələnəklərə bağlı olduğunu simvolizə edir.
Rejissor Axundzadənin xurafatla mübarizəsinin məqsəd aydınlığını aktyor ansamblının ümumi oyun prinsipində tam dolğunluğu ilə realizə edə bilib. İdeya qabartmaları Nəcəfin, Rəşidin, Axundzadənin replikalarında özünü büruzə verir. Nəticədə dərin məna yükü daşıyan forma-kompozisiya alınıb.
Qürbət arxetipi Mirzə Fətəlinin və Rəşid bəyin xarakterini açmaq, tamaşanın mahiyyətini anlamaq baxımından son dərəcə mühüm əhəmiyyət daşıyır. Bir sözlə, “Qürbətdən gələn məktublar” Azərbaycan Milli teatrının ən yaddaqalan tarixi tamaşalarından biridir.
Müəllifin bütün yazıları - Kənan HACI
Bölməyə aid digər xəbərlər
9-03-2023, 16:34
Kənan HACI - Əzizə Cəfərzadənin oxuculara tanış olmayan romanı - “Qobustan çökəklərində”
26-12-2022, 17:30
Kənan HACI - Azərbaycanın dünya ədəbiyyatındakı boş qalmış yeri - Kənan Hacı yazır
15-08-2022, 17:31
“Hamı yoldan yarısın...” - Kənan Hacı yazır
4-07-2022, 12:08
Yazıçının son əsəri - “Eşq sultanı” - Kənan Hacı yazır
31-01-2022, 10:43
Epifaniya və ya “Omikron” mövsümü - Kənan Hacı yazır
Xalq artisti deyir ki, rəqqasların səhnə ömrü çox qısa olur. Bu az müddətdə uğur qazanmaq, əsl sənətkar kimi yetişmək üçün daha çox zəhmət çəkmək lazımıdır
Rus Dram Teatrının aktyoru deyir ki. bölgə teatrlarında diplomlu aktyor və rejissor tapmaq müşkül məsələdir
Qüdrət Həsənquliyevin fikrincə, Tramp görsə ki, Ukrayna qalib gəlir, Rusiyaya təkcə siyasi yox, hərbi dəstək də verəcək
"Xalq qəzeti"nin şöbə müdiri deyir ki, ömrü boyu özünü axtaran, dəfələrlə yanından ötüb keçən o qədər insan var ki
Nadir Azməmmədov: “Təəssüf ki, indi rejissor olmaq, kino və serial çəkmək adiləşib, bəzən bunun məsuliyyətini dərk etmirlər”
