21:41 / 18-03-2025
Tramp ilə Putin arasında telefon danışığı olub - (Yenilənib)
19:19 / 18-03-2025
Prezident AMEA ilə bağlı sərəncam imzalayıb
18:30 / 18-03-2025
Prezident və xanımı Suqovuşanda məscidin açılışında iştirak ediblər - (Yenilənib) - Fotolar
18:09 / 18-03-2025
Sabunçuda yanmış evdən üç nəfərin meyiti tapılıb
18:02 / 18-03-2025
Ermənilər atəşkəsi pozub, ondan sui-istifadə etməyə çalışırlar - Tofiq Zülfüqarov
17:31 / 18-03-2025
Ukrayna bir gündə Kurskda 270-dən çox əsgər itirib
17:20 / 18-03-2025
İfrat sağçı partiya İsraildə hökumətə qayıdır
17:12 / 18-03-2025
İlham Əliyev Azərbaycan xalqını təbrik edib
17:08 / 18-03-2025
Putin Ukraynaya silah tədarükünü dayandırmağı tələb edir
16:59 / 18-03-2025
Əbu-Dabi-Qəbələ aviareysi fəaliyyətə başlayır
16:53 / 18-03-2025
Altı ayaqlı robotlar Aya enəcək
16:42 / 18-03-2025
İsrailin baş naziri Qəzzaya yeni hücumları müzakirə edib
16:27 / 18-03-2025
Məzahir Pənahov: Seçici siyahılarının dəqiqləşdirilməsinə başlanılacaq
15:50 / 18-03-2025
Proseslər Ukraynanın xeyrinə dəyişir
15:21 / 18-03-2025
Nazirlər Kabinetində müşavirə: qəzalı binalarla bağlı məsələ müzakirəyə çıxarılıb - Foto
14:36 / 18-03-2025
Penitensiar xidmətlə DİN birgə əməliyyat keçirib
14:00 / 18-03-2025
Mehriban Əliyeva Ağdərədən paylaşım edib - Foto
13:56 / 18-03-2025
Tramp Zelenski ilə qəsdən mübahisə etdiyini boynuna alıb
13:36 / 18-03-2025
Hüquq müdafiəçisinin həbs müddəti uzadılıb
13:26 / 18-03-2025
ABŞ-dan Azadlıq heykəlini geri istəyirlər
12:58 / 18-03-2025
Tramp Odessa limanını Rusiyaya verməyə razılaşa bilər
12:46 / 18-03-2025
ABŞ Avropadan yumurta istəyir
12:20 / 18-03-2025
İlham Əliyev Qarabağda Novruz tonqalını alovlandırıb - (Yenilənir)
12:12 / 18-03-2025
Xüsusi karantin rejiminin müddəti uzadılıb
11:57 / 18-03-2025
Kredit agentliyi fermerləri məhkəməyə verəcək
11:46 / 18-03-2025
Ermənilər Azərbaycan ərazilərini yenidən atəşə tutub
11:40 / 18-03-2025
ABŞ Krımı Rusiya ərazisi kimi tanıya bilər
11:24 / 18-03-2025
PUA ilə ölkəmizə narkotik maddə gətiriblər - Fotolar
11:03 / 18-03-2025
Süni intellekt 10 illik problemi iki günə həll edib
13:14 / 14-03-2025
Xocalı rayonuna növbəti köç karvanı gedib - (Yenilənib) - Fotolar
14:13 / 15-03-2025
Hava şəraiti dəyişir: yağış və qar yağacaq - Proqnoz
20:28 / 15-03-2025
Putin, Lukaşenko və Rəhmon Azərbaycan prezidentinə zəng ediblər
23:13 / 13-03-2025
Məhkəmə işi: Harutyunyan, Qukasyan, Sahakyan, İşxanyan, Babayan və digərləri ifadə verir - Fotolar
12:55 / 14-03-2025
Əliyevin Ermənistandan tələbləri beynəlxalq hüquq normalarına tam uyğundur - Professor
00:16 / 16-03-2025
Tramp generalı Ukraynaya xüsusi elçi təyin edib
08:00 / 14-03-2025
Məşhur aktyor motosikl yarışına qatılıb - Foto
21:21 / 14-03-2025
Arayik Harutyunyan Bakıda məhkəmə zalında: "Qondarma rejimdə “bank sistemi”..." - Fotolar
23:32 / 14-03-2025
QHT sədrləri həbs edilib - (Yenilənib)
10:52 / 14-03-2025
Ermənistan Qafqaz əhəmiyyətli referenduma hazırlaşır
13:38 / 15-03-2025
"Ulduz"lu görüşlər"in budəfəki qonağı şair Səlim Babullaoğlu olub - Fotolar
08:31 / 14-03-2025
Teleulduz ikinci dəfə oğurluq üstə tutulub
Dağdağan ağacına salam olsun! - Kənan Hacı yazır
Tarix: 05-10-2023 13:29 | Bölmə: Kənan HACI
Kənan HACI
Şair Fəxri Müslümün 75 yaşına bir neçə söz
Şeir şairin Tanrıya ünvanlanan dualarıdır. Hər şair şeirini dua kimi pıçıldayır. Səmanın yaxasında çiçək açır bu dualar... Şair yerdən səmanı bəzəyən bu çiçəklərə baxıb xoşbəxt olur... Torpağa səpilən buğda dənəsi kimi bu sözlərin nə zaman bəhər verəcəyini gözləməklə keçir şair ömrü... Dualar gözləntilərlə əkizdir. Dünyamızın, məmləkətimizin barış və sülh içində yaşaması üçün dualar pərvazlanır səmaya...
Bəlkə də çatmazdım səmaya, göyə,
Bu haya-haraya, bu səsə-küyə,
Ağrı uda-uda, söz yeyə-yeyə,
Göydə buludlanıb yerdə çən oldum.
Fəxri Müslümün söz ağacından bir yarpaq qopardım. “Göydə buludlanıb yerdə çənə” çevrilən şair şeirlərində yerlə göyü, ərşi-kürşü bir-birinə qatıb sözə öz ruhundan nəfəs verir. Bu sətirləri yaza-yaza ədəbiyyata yenicə qədəm basdığımız o ürkək çağlarımızı xatırlayıram. Vahid Poeziya evinə enli kürək, cüssəli, ağırtaxtalı bir kişi gəlib gedirdi. Kürəyində dağların nəfəsini, çiyinlərində başı göylərlə əlləşən ağacların sərinliyini gətirirdi. Sonralar bildim ki, əzəmətini qəlbi dağlardan alan o qədim-qayım kişi Fəxri Müslümdür. Tanışlığımız o zamandan bu günə yol gəlir. Xatırlayıram, “Yeni Azərbaycan” qəzetinin “Ədəbiyyat” əlavələrindən birində onun “Koroğlunun Şınıx səfəri” adlı şeirini oxumuşdum və öyrəşdiyimiz, gözümüzün alışdığı qoşma və gəraylılardan fərqli intonasiya, fərqli üslub məni bir qədər karıxdırmışdı. Bu, dastan poetikasının elementlərini özündə daşıyan, lakin modern nəfəsli bir şeir idi. Zaman şairin qələmində köhnəyə təptəzə bir don biçmişdi. Çox qəribədir, bu müasirlik ilkinliyi, qədimliyi zərrə qədər zədələməmişdi.
Sözün qaymağı, yovşan ətirli sehri şeirə yeni görüm, yeni duyum, yeni nəfəs gətirir. Dağların, çiçəklərin, suların, səhraların da ruhu var. Bunlar bütöv halda insan ruhunun təcəssümüdür. Fəxri Müslümün şeirlərində insan ruhunun necə şəkilləndiyini əyani şəkildə görürük.
Hardansa azan səsi
avazlandı,
dalğalandı həzin-həzin,
şəhərin binalarından yuxarı,
gecə ələkdən keçmişdi,
ağ-ağ çiçək kimi ağarırdı.
Üzümə sərin meh əsdi,
səhər açılmışdı,
Günəş gözümün çanağı kimi
qızarmışdı,
başımın üstündə ucalmışdı...
Səhəri dirigözlü açan şair gecəni, dünyanı ələkdən keçirir və bu metaforik yolçuluq hər gecə davam edir.
Fəxri Müslümün “Mən dağdağan ağacıyam” kitabına ön söz yazmış mərhum şairimiz Adil Mirseyid öz qələm dostunu bu cür xarakterizə edir: “...O, özü də dan üzündən gəlmiş adamdır – təpədən dırnağa qədər işıq içindədir. Bəzən şəhərin izdihamlı və laqeyd küçələri ilə onunla birgə addımlayanda mənə elə gəlir ki, o, bu şəhərdə, bu küçədə deyil, hardasa göy üzündə, bulud köçündədi. O bulud köçü Şınıx dağlarından baş alıb gəlir...”
Fəxri Müslüm
Bir də bunları yazır Adil Mirseyid: “Bu dünyada elə bir güc, qüvvə yoxdur ki, şairi boyun əyməyə, diz çökdürməyə məcbur etsin, onu atdan sala bilsin. Şairin biləyini bükmək, kürəyini yerə vurmaq hər igidin işi deyil – Şairin üstünə Tanrı kölgəsi düşər. Fəxri Müslüm kimi bir şairi bir bənövşə təbəssümü atdan salar, diz çökdürər”.
Ağrılarım çiçək-çiçək təzələndi,
Nazlanıb da keçib getdin, küsmüş kimi.
Əl daşında una dönmüş dən kimiydim,
Sən də məndən üz döndərmiş, küsmüş kimi.
Fəxri Müslümün şeirlərində türk təfəkkürünün çöl yaddaşı işarır. Böyük çölün əsintiləri var bu şeirlərdə...
Ağ bulud oynayar alnının üstə,
Bir dəli rəqs edər halının üstə.
Əl açar getdiyin yolunun üstə,
Söz-söhbət barıtdan, güllədən keçər.
Gümüşü alınlı atların üfüqlərə sonsuz yürüşündə atlının da alnında hər zaman bir ağ bulud oynayar. O alından çox buludlar ötüb keçər və sonda o alında Günəş parlayar. Türkün yenilməz ruhu qan yaddaşını oyatdıqca sözlər puçur-puçur olub açılar, misralara, avaza çevrilər. Alın yazımızı şeirə çevirənlərdən biridir Fəxri Müslüm.
Bu yolun, izin də zamanı varmış,
Dəyirman daşıdı, sahmanı varmış.
Əl göyə çatmadı, dumanı varmış,
Ağına-bozuna qarışmış olduq.
Dəli-dolu şair ömrünün yetmiş beşinci aşırımında yenə həmin dik qaməti, şax duruşu ilə söz köhlənini üzü dağlara doğru səyirdir.
Qıvrılıb ilantək sürüşüb getdim,
Ağrılar canımda boy atmış kimi.
Doğma ruhlarımla görüşüb getdim,
Özümü özümdən oyatmış kimi.
Onun poetik nəfəsi yaşın yorğunluğunu eyninə almır. O, yenə də dualarını Tanrıya ismarlayır. Uzun illər pedaqoji fəaliyyətlə məşğul olsa da şairliyi müəllimliyindən öndədir. Şəhərin küçələrində qərib ruh kimi dolaşan bu dağ adamı, Adil Mirseyidin təbirincə desək, dağdağan ağacı öz kölgəsinin sərinliyindən hər kəsə pay verir. Şəhər tünlüyündə bir əsim dağ havası təbərrük kimidir.
75 yaşlı Fəxrli Müslüm “boylanıb uzaqdan xatirələrə, qəriblik çəkirik...” desə də Tanrı zəmisini biçən dərviş kimi ömrün dolaylarında dolaşa-dolaşa öz ömrünün, taleyinin nəğməsini ötməkdədir. Özü nə gözəl demiş:
Bu keçən günlərə, bu yaşa baxma,
Neçə dan üzünün mehi qalıbdı.
İllər sıralanıb ömür payında,
Güldə, çiçəyində şehi qalıbdı.
İllər ömrə-günə misra-misra naxış salıb. Bol-bəhrəli, bərəkətli ömrün zirvə yaşı mübarək olsun, Fəxri Müslüm!
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 05-10-2023 13:29 | Bölmə: Kənan HACI
Kənan HACI
Şair Fəxri Müslümün 75 yaşına bir neçə söz
Şeir şairin Tanrıya ünvanlanan dualarıdır. Hər şair şeirini dua kimi pıçıldayır. Səmanın yaxasında çiçək açır bu dualar... Şair yerdən səmanı bəzəyən bu çiçəklərə baxıb xoşbəxt olur... Torpağa səpilən buğda dənəsi kimi bu sözlərin nə zaman bəhər verəcəyini gözləməklə keçir şair ömrü... Dualar gözləntilərlə əkizdir. Dünyamızın, məmləkətimizin barış və sülh içində yaşaması üçün dualar pərvazlanır səmaya...
Bəlkə də çatmazdım səmaya, göyə,
Bu haya-haraya, bu səsə-küyə,
Ağrı uda-uda, söz yeyə-yeyə,
Göydə buludlanıb yerdə çən oldum.
Fəxri Müslümün söz ağacından bir yarpaq qopardım. “Göydə buludlanıb yerdə çənə” çevrilən şair şeirlərində yerlə göyü, ərşi-kürşü bir-birinə qatıb sözə öz ruhundan nəfəs verir. Bu sətirləri yaza-yaza ədəbiyyata yenicə qədəm basdığımız o ürkək çağlarımızı xatırlayıram. Vahid Poeziya evinə enli kürək, cüssəli, ağırtaxtalı bir kişi gəlib gedirdi. Kürəyində dağların nəfəsini, çiyinlərində başı göylərlə əlləşən ağacların sərinliyini gətirirdi. Sonralar bildim ki, əzəmətini qəlbi dağlardan alan o qədim-qayım kişi Fəxri Müslümdür. Tanışlığımız o zamandan bu günə yol gəlir. Xatırlayıram, “Yeni Azərbaycan” qəzetinin “Ədəbiyyat” əlavələrindən birində onun “Koroğlunun Şınıx səfəri” adlı şeirini oxumuşdum və öyrəşdiyimiz, gözümüzün alışdığı qoşma və gəraylılardan fərqli intonasiya, fərqli üslub məni bir qədər karıxdırmışdı. Bu, dastan poetikasının elementlərini özündə daşıyan, lakin modern nəfəsli bir şeir idi. Zaman şairin qələmində köhnəyə təptəzə bir don biçmişdi. Çox qəribədir, bu müasirlik ilkinliyi, qədimliyi zərrə qədər zədələməmişdi.
Sözün qaymağı, yovşan ətirli sehri şeirə yeni görüm, yeni duyum, yeni nəfəs gətirir. Dağların, çiçəklərin, suların, səhraların da ruhu var. Bunlar bütöv halda insan ruhunun təcəssümüdür. Fəxri Müslümün şeirlərində insan ruhunun necə şəkilləndiyini əyani şəkildə görürük.
Hardansa azan səsi
avazlandı,
dalğalandı həzin-həzin,
şəhərin binalarından yuxarı,
gecə ələkdən keçmişdi,
ağ-ağ çiçək kimi ağarırdı.
Üzümə sərin meh əsdi,
səhər açılmışdı,
Günəş gözümün çanağı kimi
qızarmışdı,
başımın üstündə ucalmışdı...
Səhəri dirigözlü açan şair gecəni, dünyanı ələkdən keçirir və bu metaforik yolçuluq hər gecə davam edir.
Fəxri Müslümün “Mən dağdağan ağacıyam” kitabına ön söz yazmış mərhum şairimiz Adil Mirseyid öz qələm dostunu bu cür xarakterizə edir: “...O, özü də dan üzündən gəlmiş adamdır – təpədən dırnağa qədər işıq içindədir. Bəzən şəhərin izdihamlı və laqeyd küçələri ilə onunla birgə addımlayanda mənə elə gəlir ki, o, bu şəhərdə, bu küçədə deyil, hardasa göy üzündə, bulud köçündədi. O bulud köçü Şınıx dağlarından baş alıb gəlir...”
Fəxri Müslüm
Bir də bunları yazır Adil Mirseyid: “Bu dünyada elə bir güc, qüvvə yoxdur ki, şairi boyun əyməyə, diz çökdürməyə məcbur etsin, onu atdan sala bilsin. Şairin biləyini bükmək, kürəyini yerə vurmaq hər igidin işi deyil – Şairin üstünə Tanrı kölgəsi düşər. Fəxri Müslüm kimi bir şairi bir bənövşə təbəssümü atdan salar, diz çökdürər”.
Ağrılarım çiçək-çiçək təzələndi,
Nazlanıb da keçib getdin, küsmüş kimi.
Əl daşında una dönmüş dən kimiydim,
Sən də məndən üz döndərmiş, küsmüş kimi.
Fəxri Müslümün şeirlərində türk təfəkkürünün çöl yaddaşı işarır. Böyük çölün əsintiləri var bu şeirlərdə...
Ağ bulud oynayar alnının üstə,
Bir dəli rəqs edər halının üstə.
Əl açar getdiyin yolunun üstə,
Söz-söhbət barıtdan, güllədən keçər.
Gümüşü alınlı atların üfüqlərə sonsuz yürüşündə atlının da alnında hər zaman bir ağ bulud oynayar. O alından çox buludlar ötüb keçər və sonda o alında Günəş parlayar. Türkün yenilməz ruhu qan yaddaşını oyatdıqca sözlər puçur-puçur olub açılar, misralara, avaza çevrilər. Alın yazımızı şeirə çevirənlərdən biridir Fəxri Müslüm.
Bu yolun, izin də zamanı varmış,
Dəyirman daşıdı, sahmanı varmış.
Əl göyə çatmadı, dumanı varmış,
Ağına-bozuna qarışmış olduq.
Dəli-dolu şair ömrünün yetmiş beşinci aşırımında yenə həmin dik qaməti, şax duruşu ilə söz köhlənini üzü dağlara doğru səyirdir.
Qıvrılıb ilantək sürüşüb getdim,
Ağrılar canımda boy atmış kimi.
Doğma ruhlarımla görüşüb getdim,
Özümü özümdən oyatmış kimi.
Onun poetik nəfəsi yaşın yorğunluğunu eyninə almır. O, yenə də dualarını Tanrıya ismarlayır. Uzun illər pedaqoji fəaliyyətlə məşğul olsa da şairliyi müəllimliyindən öndədir. Şəhərin küçələrində qərib ruh kimi dolaşan bu dağ adamı, Adil Mirseyidin təbirincə desək, dağdağan ağacı öz kölgəsinin sərinliyindən hər kəsə pay verir. Şəhər tünlüyündə bir əsim dağ havası təbərrük kimidir.
75 yaşlı Fəxrli Müslüm “boylanıb uzaqdan xatirələrə, qəriblik çəkirik...” desə də Tanrı zəmisini biçən dərviş kimi ömrün dolaylarında dolaşa-dolaşa öz ömrünün, taleyinin nəğməsini ötməkdədir. Özü nə gözəl demiş:
Bu keçən günlərə, bu yaşa baxma,
Neçə dan üzünün mehi qalıbdı.
İllər sıralanıb ömür payında,
Güldə, çiçəyində şehi qalıbdı.
İllər ömrə-günə misra-misra naxış salıb. Bol-bəhrəli, bərəkətli ömrün zirvə yaşı mübarək olsun, Fəxri Müslüm!
Müəllifin bütün yazıları - Kənan HACI
Bölməyə aid digər xəbərlər
9-03-2023, 16:34
Kənan HACI - Əzizə Cəfərzadənin oxuculara tanış olmayan romanı - “Qobustan çökəklərində”
26-12-2022, 17:30
Kənan HACI - Azərbaycanın dünya ədəbiyyatındakı boş qalmış yeri - Kənan Hacı yazır
15-08-2022, 17:31
“Hamı yoldan yarısın...” - Kənan Hacı yazır
4-07-2022, 12:08
Yazıçının son əsəri - “Eşq sultanı” - Kənan Hacı yazır
31-01-2022, 10:43
Epifaniya və ya “Omikron” mövsümü - Kənan Hacı yazır
3-04-2020, 17:50
Kənan HACI - Virussuz dünya və ya Hararinin görə bilmədiyi fəlakət - Kənan Hacı yazır
Qüdrət Həsənquliyevin fikrincə, Tramp görsə ki, Ukrayna qalib gəlir, Rusiyaya təkcə siyasi yox, hərbi dəstək də verəcək
"Xalq qəzeti"nin şöbə müdiri deyir ki, ömrü boyu özünü axtaran, dəfələrlə yanından ötüb keçən o qədər insan var ki
Nadir Azməmmədov: “Təəssüf ki, indi rejissor olmaq, kino və serial çəkmək adiləşib, bəzən bunun məsuliyyətini dərk etmirlər”
Türkiyədə yaşayan Əməkdar artist deyir ki, siyasilərin illərlə həllinə çalışdığı hansısa bir məsələni bəzən uğurlu bir musiqi əsəri həll edə bilər
Qüdrət Həsənquliyev: “Düşmənçiliyə son qoymaq üçün ədalətli sülhə nail olmaq gərəkdir. Bunun üçün ya tərəflər 1991-ci ilin sərhədləri çərçivəsində bir-birinin ərazi bütövlüyünü tanıyır, ya da ərazi mübadiləsinə gedirlər. Amma indiki mərhələdə bu, az inandırıcı görünür”
