22:37 / 31-03-2025
Zelenski prezident seçkilərinə hazırlaşır
19:41 / 31-03-2025
Keçmişə və gələcəyə yollanmaq reallığa çevriləcək
19:03 / 31-03-2025
Donetski ələ keçirmək rus ordusu üçün prioritetdir
18:45 / 31-03-2025
Almaniya səfiri Azərbaycan XİN-ə çağırılıb
18:31 / 31-03-2025
PUA və dronlar mövqelərimizə yaxınlaşıb, hərbçilərimiz atəşə tutulub - (Yenilənib)
17:25 / 31-03-2025
Genetik Ehtiyatlar İnstitutunun həyətindəki ağacları kəsirlər
17:15 / 31-03-2025
Xaçmaz və Qubanın kəndlərində yanğın olub
15:24 / 31-03-2025
Qlobal fond bazarlarında gərginlik yaranıb
15:11 / 31-03-2025
Atəşkəs Kiyev üçün təhlükə yarada bilər
14:31 / 31-03-2025
Əliyevlə Pezeşkian arasında telefon danışığı olub
14:12 / 31-03-2025
Sabahın hava proqnozu açıqlanıb
13:26 / 31-03-2025
Gərginlik yenidən artır: İran raketlərini həyəcan vəziyyətinə gətirib
12:49 / 31-03-2025
Sabah Almaniya prezidenti Azərbaycana gəlir
12:01 / 31-03-2025
Abşeronda oğul anasını qətlə yetirib
11:51 / 31-03-2025
Dövlət sərhədində müşahidə edilən uçuş aparatı zərərsizləşdirilib
11:37 / 31-03-2025
Prezident İlham Əliyev paylaşım edib - Foto
11:25 / 31-03-2025
Azərbaycana narkotik gətirən İran vətəndaşları saxlanılıb
10:51 / 31-03-2025
Mehriban Əliyeva Soyqırımı Günü ilə bağlı paylaşım edib - Foto
10:24 / 31-03-2025
Pentaqon rəhbəri məxfi məlumatları xanımı ilə bölüşür - Foto
10:08 / 31-03-2025
Ermənistanın əsassız iddialarına son qoyulmalıdır
09:58 / 31-03-2025
Ombudsman 31 mart soyqırımı ilə əlaqədar bəyanat yayıb
00:03 / 31-03-2025
Azərbaycanlıların soyqırımından 107 il ötür
23:39 / 30-03-2025
"Zirə" "Şamaxı"ya qalib gəlib
20:02 / 30-03-2025
May ayında iki gün iş olmayacaq
18:01 / 30-03-2025
Şeyx: "Bu, şəxsi işimdir, hər şeyi açıqlamalıyam?"
17:46 / 30-03-2025
Ərdoğan: "Türkiyə Azərbaycanda sülhə və təhlükəsizliyə önəmli töhfə verir"
17:45 / 30-03-2025
Belaruslu müxalifətçi itkin düşüb
15:24 / 30-03-2025
Ermənilər kəşfiyyat uçuşlarına cəhd edib, növbəti təxribata əl atıblar
14:06 / 30-03-2025
Sabah hava necə olacaq? - Proqnoz
10:52 / 30-03-2025
Səudiyyə Ərəbistanının Kralı İlham Əliyevi təbrik edib
13:35 / 27-03-2025
Prezident və birinci xanım Qarabağa səfər ediblər - (Yenilənib) - Foto
14:54 / 27-03-2025
İsrail israr edir: Türkiyədənsə, Suriyada Rusiya bazaları qalsın
23:29 / 28-03-2025
Azərbaycan solçuları Türkiyə kommunistlərindən narazıdır
16:12 / 27-03-2025
İlham Əliyev və Mehriban Əliyeva Şuşada bir sıra açılışlarda iştirak ediblər - Fotolar
14:31 / 27-03-2025
İlham Əliyev: Ağdam ölkəmizin ən gözəl şəhərlərindən birinə çevriləcək
14:22 / 27-03-2025
İrəvan yenidən Rusiyaya meyllənir
15:42 / 27-03-2025
Cüt bacıların söhbəti - Akif Əli yazır
22:59 / 27-03-2025
Ramazanın 28-ci günü:İmsak və iftar vaxtı
12:28 / 27-03-2025
Nazir: Rusiyaya qarşı sanksiyaların ləğvi Putinin hərəkətlərindən asılıdır
20:24 / 27-03-2025
Beşmərtəbəli villanı “gecəqondu” adı ilə sökmək istəyirlər
21:35 / 28-03-2025
"Qarabağ" "Turan Tovuz"a qalib gəlib
23:32 / 28-03-2025
Tramp: “Əgər Tehran bizimlə razılığa gəlməsə..."
Dağdağan ağacına salam olsun! - Kənan Hacı yazır
Tarix: 05-10-2023 13:29 | Bölmə: Kənan HACI
Kənan HACI
Şair Fəxri Müslümün 75 yaşına bir neçə söz
Şeir şairin Tanrıya ünvanlanan dualarıdır. Hər şair şeirini dua kimi pıçıldayır. Səmanın yaxasında çiçək açır bu dualar... Şair yerdən səmanı bəzəyən bu çiçəklərə baxıb xoşbəxt olur... Torpağa səpilən buğda dənəsi kimi bu sözlərin nə zaman bəhər verəcəyini gözləməklə keçir şair ömrü... Dualar gözləntilərlə əkizdir. Dünyamızın, məmləkətimizin barış və sülh içində yaşaması üçün dualar pərvazlanır səmaya...
Bəlkə də çatmazdım səmaya, göyə,
Bu haya-haraya, bu səsə-küyə,
Ağrı uda-uda, söz yeyə-yeyə,
Göydə buludlanıb yerdə çən oldum.
Fəxri Müslümün söz ağacından bir yarpaq qopardım. “Göydə buludlanıb yerdə çənə” çevrilən şair şeirlərində yerlə göyü, ərşi-kürşü bir-birinə qatıb sözə öz ruhundan nəfəs verir. Bu sətirləri yaza-yaza ədəbiyyata yenicə qədəm basdığımız o ürkək çağlarımızı xatırlayıram. Vahid Poeziya evinə enli kürək, cüssəli, ağırtaxtalı bir kişi gəlib gedirdi. Kürəyində dağların nəfəsini, çiyinlərində başı göylərlə əlləşən ağacların sərinliyini gətirirdi. Sonralar bildim ki, əzəmətini qəlbi dağlardan alan o qədim-qayım kişi Fəxri Müslümdür. Tanışlığımız o zamandan bu günə yol gəlir. Xatırlayıram, “Yeni Azərbaycan” qəzetinin “Ədəbiyyat” əlavələrindən birində onun “Koroğlunun Şınıx səfəri” adlı şeirini oxumuşdum və öyrəşdiyimiz, gözümüzün alışdığı qoşma və gəraylılardan fərqli intonasiya, fərqli üslub məni bir qədər karıxdırmışdı. Bu, dastan poetikasının elementlərini özündə daşıyan, lakin modern nəfəsli bir şeir idi. Zaman şairin qələmində köhnəyə təptəzə bir don biçmişdi. Çox qəribədir, bu müasirlik ilkinliyi, qədimliyi zərrə qədər zədələməmişdi.
Sözün qaymağı, yovşan ətirli sehri şeirə yeni görüm, yeni duyum, yeni nəfəs gətirir. Dağların, çiçəklərin, suların, səhraların da ruhu var. Bunlar bütöv halda insan ruhunun təcəssümüdür. Fəxri Müslümün şeirlərində insan ruhunun necə şəkilləndiyini əyani şəkildə görürük.
Hardansa azan səsi
avazlandı,
dalğalandı həzin-həzin,
şəhərin binalarından yuxarı,
gecə ələkdən keçmişdi,
ağ-ağ çiçək kimi ağarırdı.
Üzümə sərin meh əsdi,
səhər açılmışdı,
Günəş gözümün çanağı kimi
qızarmışdı,
başımın üstündə ucalmışdı...
Səhəri dirigözlü açan şair gecəni, dünyanı ələkdən keçirir və bu metaforik yolçuluq hər gecə davam edir.
Fəxri Müslümün “Mən dağdağan ağacıyam” kitabına ön söz yazmış mərhum şairimiz Adil Mirseyid öz qələm dostunu bu cür xarakterizə edir: “...O, özü də dan üzündən gəlmiş adamdır – təpədən dırnağa qədər işıq içindədir. Bəzən şəhərin izdihamlı və laqeyd küçələri ilə onunla birgə addımlayanda mənə elə gəlir ki, o, bu şəhərdə, bu küçədə deyil, hardasa göy üzündə, bulud köçündədi. O bulud köçü Şınıx dağlarından baş alıb gəlir...”
Fəxri Müslüm
Bir də bunları yazır Adil Mirseyid: “Bu dünyada elə bir güc, qüvvə yoxdur ki, şairi boyun əyməyə, diz çökdürməyə məcbur etsin, onu atdan sala bilsin. Şairin biləyini bükmək, kürəyini yerə vurmaq hər igidin işi deyil – Şairin üstünə Tanrı kölgəsi düşər. Fəxri Müslüm kimi bir şairi bir bənövşə təbəssümü atdan salar, diz çökdürər”.
Ağrılarım çiçək-çiçək təzələndi,
Nazlanıb da keçib getdin, küsmüş kimi.
Əl daşında una dönmüş dən kimiydim,
Sən də məndən üz döndərmiş, küsmüş kimi.
Fəxri Müslümün şeirlərində türk təfəkkürünün çöl yaddaşı işarır. Böyük çölün əsintiləri var bu şeirlərdə...
Ağ bulud oynayar alnının üstə,
Bir dəli rəqs edər halının üstə.
Əl açar getdiyin yolunun üstə,
Söz-söhbət barıtdan, güllədən keçər.
Gümüşü alınlı atların üfüqlərə sonsuz yürüşündə atlının da alnında hər zaman bir ağ bulud oynayar. O alından çox buludlar ötüb keçər və sonda o alında Günəş parlayar. Türkün yenilməz ruhu qan yaddaşını oyatdıqca sözlər puçur-puçur olub açılar, misralara, avaza çevrilər. Alın yazımızı şeirə çevirənlərdən biridir Fəxri Müslüm.
Bu yolun, izin də zamanı varmış,
Dəyirman daşıdı, sahmanı varmış.
Əl göyə çatmadı, dumanı varmış,
Ağına-bozuna qarışmış olduq.
Dəli-dolu şair ömrünün yetmiş beşinci aşırımında yenə həmin dik qaməti, şax duruşu ilə söz köhlənini üzü dağlara doğru səyirdir.
Qıvrılıb ilantək sürüşüb getdim,
Ağrılar canımda boy atmış kimi.
Doğma ruhlarımla görüşüb getdim,
Özümü özümdən oyatmış kimi.
Onun poetik nəfəsi yaşın yorğunluğunu eyninə almır. O, yenə də dualarını Tanrıya ismarlayır. Uzun illər pedaqoji fəaliyyətlə məşğul olsa da şairliyi müəllimliyindən öndədir. Şəhərin küçələrində qərib ruh kimi dolaşan bu dağ adamı, Adil Mirseyidin təbirincə desək, dağdağan ağacı öz kölgəsinin sərinliyindən hər kəsə pay verir. Şəhər tünlüyündə bir əsim dağ havası təbərrük kimidir.
75 yaşlı Fəxrli Müslüm “boylanıb uzaqdan xatirələrə, qəriblik çəkirik...” desə də Tanrı zəmisini biçən dərviş kimi ömrün dolaylarında dolaşa-dolaşa öz ömrünün, taleyinin nəğməsini ötməkdədir. Özü nə gözəl demiş:
Bu keçən günlərə, bu yaşa baxma,
Neçə dan üzünün mehi qalıbdı.
İllər sıralanıb ömür payında,
Güldə, çiçəyində şehi qalıbdı.
İllər ömrə-günə misra-misra naxış salıb. Bol-bəhrəli, bərəkətli ömrün zirvə yaşı mübarək olsun, Fəxri Müslüm!
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 05-10-2023 13:29 | Bölmə: Kənan HACI
Kənan HACI
Şair Fəxri Müslümün 75 yaşına bir neçə söz
Şeir şairin Tanrıya ünvanlanan dualarıdır. Hər şair şeirini dua kimi pıçıldayır. Səmanın yaxasında çiçək açır bu dualar... Şair yerdən səmanı bəzəyən bu çiçəklərə baxıb xoşbəxt olur... Torpağa səpilən buğda dənəsi kimi bu sözlərin nə zaman bəhər verəcəyini gözləməklə keçir şair ömrü... Dualar gözləntilərlə əkizdir. Dünyamızın, məmləkətimizin barış və sülh içində yaşaması üçün dualar pərvazlanır səmaya...
Bəlkə də çatmazdım səmaya, göyə,
Bu haya-haraya, bu səsə-küyə,
Ağrı uda-uda, söz yeyə-yeyə,
Göydə buludlanıb yerdə çən oldum.
Fəxri Müslümün söz ağacından bir yarpaq qopardım. “Göydə buludlanıb yerdə çənə” çevrilən şair şeirlərində yerlə göyü, ərşi-kürşü bir-birinə qatıb sözə öz ruhundan nəfəs verir. Bu sətirləri yaza-yaza ədəbiyyata yenicə qədəm basdığımız o ürkək çağlarımızı xatırlayıram. Vahid Poeziya evinə enli kürək, cüssəli, ağırtaxtalı bir kişi gəlib gedirdi. Kürəyində dağların nəfəsini, çiyinlərində başı göylərlə əlləşən ağacların sərinliyini gətirirdi. Sonralar bildim ki, əzəmətini qəlbi dağlardan alan o qədim-qayım kişi Fəxri Müslümdür. Tanışlığımız o zamandan bu günə yol gəlir. Xatırlayıram, “Yeni Azərbaycan” qəzetinin “Ədəbiyyat” əlavələrindən birində onun “Koroğlunun Şınıx səfəri” adlı şeirini oxumuşdum və öyrəşdiyimiz, gözümüzün alışdığı qoşma və gəraylılardan fərqli intonasiya, fərqli üslub məni bir qədər karıxdırmışdı. Bu, dastan poetikasının elementlərini özündə daşıyan, lakin modern nəfəsli bir şeir idi. Zaman şairin qələmində köhnəyə təptəzə bir don biçmişdi. Çox qəribədir, bu müasirlik ilkinliyi, qədimliyi zərrə qədər zədələməmişdi.
Sözün qaymağı, yovşan ətirli sehri şeirə yeni görüm, yeni duyum, yeni nəfəs gətirir. Dağların, çiçəklərin, suların, səhraların da ruhu var. Bunlar bütöv halda insan ruhunun təcəssümüdür. Fəxri Müslümün şeirlərində insan ruhunun necə şəkilləndiyini əyani şəkildə görürük.
Hardansa azan səsi
avazlandı,
dalğalandı həzin-həzin,
şəhərin binalarından yuxarı,
gecə ələkdən keçmişdi,
ağ-ağ çiçək kimi ağarırdı.
Üzümə sərin meh əsdi,
səhər açılmışdı,
Günəş gözümün çanağı kimi
qızarmışdı,
başımın üstündə ucalmışdı...
Səhəri dirigözlü açan şair gecəni, dünyanı ələkdən keçirir və bu metaforik yolçuluq hər gecə davam edir.
Fəxri Müslümün “Mən dağdağan ağacıyam” kitabına ön söz yazmış mərhum şairimiz Adil Mirseyid öz qələm dostunu bu cür xarakterizə edir: “...O, özü də dan üzündən gəlmiş adamdır – təpədən dırnağa qədər işıq içindədir. Bəzən şəhərin izdihamlı və laqeyd küçələri ilə onunla birgə addımlayanda mənə elə gəlir ki, o, bu şəhərdə, bu küçədə deyil, hardasa göy üzündə, bulud köçündədi. O bulud köçü Şınıx dağlarından baş alıb gəlir...”
Fəxri Müslüm
Bir də bunları yazır Adil Mirseyid: “Bu dünyada elə bir güc, qüvvə yoxdur ki, şairi boyun əyməyə, diz çökdürməyə məcbur etsin, onu atdan sala bilsin. Şairin biləyini bükmək, kürəyini yerə vurmaq hər igidin işi deyil – Şairin üstünə Tanrı kölgəsi düşər. Fəxri Müslüm kimi bir şairi bir bənövşə təbəssümü atdan salar, diz çökdürər”.
Ağrılarım çiçək-çiçək təzələndi,
Nazlanıb da keçib getdin, küsmüş kimi.
Əl daşında una dönmüş dən kimiydim,
Sən də məndən üz döndərmiş, küsmüş kimi.
Fəxri Müslümün şeirlərində türk təfəkkürünün çöl yaddaşı işarır. Böyük çölün əsintiləri var bu şeirlərdə...
Ağ bulud oynayar alnının üstə,
Bir dəli rəqs edər halının üstə.
Əl açar getdiyin yolunun üstə,
Söz-söhbət barıtdan, güllədən keçər.
Gümüşü alınlı atların üfüqlərə sonsuz yürüşündə atlının da alnında hər zaman bir ağ bulud oynayar. O alından çox buludlar ötüb keçər və sonda o alında Günəş parlayar. Türkün yenilməz ruhu qan yaddaşını oyatdıqca sözlər puçur-puçur olub açılar, misralara, avaza çevrilər. Alın yazımızı şeirə çevirənlərdən biridir Fəxri Müslüm.
Bu yolun, izin də zamanı varmış,
Dəyirman daşıdı, sahmanı varmış.
Əl göyə çatmadı, dumanı varmış,
Ağına-bozuna qarışmış olduq.
Dəli-dolu şair ömrünün yetmiş beşinci aşırımında yenə həmin dik qaməti, şax duruşu ilə söz köhlənini üzü dağlara doğru səyirdir.
Qıvrılıb ilantək sürüşüb getdim,
Ağrılar canımda boy atmış kimi.
Doğma ruhlarımla görüşüb getdim,
Özümü özümdən oyatmış kimi.
Onun poetik nəfəsi yaşın yorğunluğunu eyninə almır. O, yenə də dualarını Tanrıya ismarlayır. Uzun illər pedaqoji fəaliyyətlə məşğul olsa da şairliyi müəllimliyindən öndədir. Şəhərin küçələrində qərib ruh kimi dolaşan bu dağ adamı, Adil Mirseyidin təbirincə desək, dağdağan ağacı öz kölgəsinin sərinliyindən hər kəsə pay verir. Şəhər tünlüyündə bir əsim dağ havası təbərrük kimidir.
75 yaşlı Fəxrli Müslüm “boylanıb uzaqdan xatirələrə, qəriblik çəkirik...” desə də Tanrı zəmisini biçən dərviş kimi ömrün dolaylarında dolaşa-dolaşa öz ömrünün, taleyinin nəğməsini ötməkdədir. Özü nə gözəl demiş:
Bu keçən günlərə, bu yaşa baxma,
Neçə dan üzünün mehi qalıbdı.
İllər sıralanıb ömür payında,
Güldə, çiçəyində şehi qalıbdı.
İllər ömrə-günə misra-misra naxış salıb. Bol-bəhrəli, bərəkətli ömrün zirvə yaşı mübarək olsun, Fəxri Müslüm!
Müəllifin bütün yazıları - Kənan HACI
Bölməyə aid digər xəbərlər
9-03-2023, 16:34
Kənan HACI - Əzizə Cəfərzadənin oxuculara tanış olmayan romanı - “Qobustan çökəklərində”
26-12-2022, 17:30
Kənan HACI - Azərbaycanın dünya ədəbiyyatındakı boş qalmış yeri - Kənan Hacı yazır
15-08-2022, 17:31
“Hamı yoldan yarısın...” - Kənan Hacı yazır
4-07-2022, 12:08
Yazıçının son əsəri - “Eşq sultanı” - Kənan Hacı yazır
31-01-2022, 10:43
Epifaniya və ya “Omikron” mövsümü - Kənan Hacı yazır
3-04-2020, 17:50
Kənan HACI - Virussuz dünya və ya Hararinin görə bilmədiyi fəlakət - Kənan Hacı yazır
Qüdrət Həsənquliyevin fikrincə, Tramp görsə ki, Ukrayna qalib gəlir, Rusiyaya təkcə siyasi yox, hərbi dəstək də verəcək
"Xalq qəzeti"nin şöbə müdiri deyir ki, ömrü boyu özünü axtaran, dəfələrlə yanından ötüb keçən o qədər insan var ki
Nadir Azməmmədov: “Təəssüf ki, indi rejissor olmaq, kino və serial çəkmək adiləşib, bəzən bunun məsuliyyətini dərk etmirlər”
Türkiyədə yaşayan Əməkdar artist deyir ki, siyasilərin illərlə həllinə çalışdığı hansısa bir məsələni bəzən uğurlu bir musiqi əsəri həll edə bilər
Qüdrət Həsənquliyev: “Düşmənçiliyə son qoymaq üçün ədalətli sülhə nail olmaq gərəkdir. Bunun üçün ya tərəflər 1991-ci ilin sərhədləri çərçivəsində bir-birinin ərazi bütövlüyünü tanıyır, ya da ərazi mübadiləsinə gedirlər. Amma indiki mərhələdə bu, az inandırıcı görünür”
