18:09 / 05-07-2025
Mingəçevirdə iki qayıq toqquşub - Beş nəfər xəsarət alıb
14:30 / 05-07-2025
Sabah yağış yağacaq
14:16 / 05-07-2025
Akademik Yusif Məmmədəliyevin 120 illiyi qeyd ediləcək - Sərəncam
12:19 / 05-07-2025
“AzerGold”-un qiymətli metal satışından gəlirləri artıb
12:09 / 05-07-2025
Beş kollecə direktor təyin ediblər - Siyahı
12:04 / 05-07-2025
Sadiq Qurbanov: “Xankəndidə keçirilən ECO Zirvəsi Azərbaycanın qələbəsidir”
10:36 / 05-07-2025
DTX-nin Akademiyasında növbəti məzun buraxılışı olub - Video
10:35 / 05-07-2025
Türkiyəyə güclü qar yağıb
10:31 / 05-07-2025
Kürdə boğulan 19 yaşlı gəncin meyiti tapılıb
10:09 / 05-07-2025
Azərbaycanlı “qanuni oğru”lar barədə qərar verilib
09:26 / 05-07-2025
Aşura günü ilə bağlı qanvermə aksiyası başlayıb
19:49 / 04-07-2025
Şəmkirdə üç uşaq göldə batıb - Yenilənib
19:48 / 04-07-2025
İran prezidenti Qarabağa gəlib - (Yenilənib)
19:46 / 04-07-2025
Qərbi Azərbaycana qayıdışın hüquqi əsasları müzakirə olunub - Fotolar
19:14 / 04-07-2025
Ərdoğanı Füzulidən yola salıblar - (Yenilənib) - Foto
18:42 / 04-07-2025
İlham Əliyevlə İran prezidenti arasında görüş olub - Fotolar (Yenilənib)
18:35 / 04-07-2025
Ukrayna və ABŞ prezidentləri telefonla danışıblar
18:25 / 04-07-2025
Müsavat Rusiya səfirliyi qarşısında aksiya keçirmək istəyir
18:19 / 04-07-2025
DTX-nın saxladığı sabiq diplomatın məhkəməsi başlayıb
18:01 / 04-07-2025
Ali Məhkəmə inzibati mübahisələrə dair işlərlə bağlı qərar qəbul edib
17:42 / 04-07-2025
Şavkat Mirziyoyevin Azərbaycana səfəri başa çatıb
17:21 / 04-07-2025
Deputatlar daha 15 qanuna dəyişiklik edəcək - Siyahı
17:05 / 04-07-2025
Fransada “səssiz etiraz”: ABŞ demokratiyasına şübhə ilə yanaşırlar
16:59 / 04-07-2025
Sadır Japarovun Azərbaycana səfəri başa çatıb
16:33 / 04-07-2025
ECO-nun növbəti sammiti İranda keçiriləcək
16:31 / 04-07-2025
Ərdoğan ilə Pezeşkian Xankəndidə görüşüblər
16:20 / 04-07-2025
Meyxanaçı azadlığa buraxılıb
16:17 / 04-07-2025
Azərbaycan diaspor rəhbəri Rusiya vətəndaşlığından çıxarılıb
16:01 / 04-07-2025
Xankəndidə 17-ci Zirvə görüşü: ölkə başçıları mesajlar verir - (Yenilənib) - Fotolar
15:47 / 04-07-2025
Üç şəhidimiz Kəlbəcərdə dəfn edilib - Fotolar
21:03 / 30-06-2025
Rusiyada öldürülən qardaşların cənazəsi Azərbaycana gətirilib - (Yenilənib)
13:01 / 01-07-2025
Ərdoğan “ikinci vətən”indən niyə küsüb?
13:16 / 02-07-2025
Mədəniyyət nazirinə kulturoloji tövsiyə - Akif Əli yazır
14:40 / 03-07-2025
İlham Əliyev Qarabağa səfər edib - (Yenilənib+) - Fotolar
07:52 / 01-07-2025
ABŞ gözlənilmədən Moskvaya ultimatum verib
12:16 / 02-07-2025
Cəlaloğlu: Güzəştə getsək, Rusiya daha ağır şərtlərlə üstümüzə gələcək
19:48 / 04-07-2025
İran prezidenti Qarabağa gəlib - (Yenilənib)
10:26 / 02-07-2025
Azərbaycana qarşı mənəvi-siyasi strategiya: Rusiya nəyə nail olmaq istəyir?
15:33 / 02-07-2025
Rusiya daha da aqressivləşir
14:53 / 01-07-2025
Təkrar sertifikatlaşdırma: 2006 müəllim keçid balını toplaya bilməyib
16:55 / 02-07-2025
Professor: Rusiya başını itirmiş ayı kimi davranır
Dağdağan ağacına salam olsun! - Kənan Hacı yazır
Tarix: 05-10-2023 13:29 | Bölmə: Kənan HACI
Kənan HACI
Şair Fəxri Müslümün 75 yaşına bir neçə söz
Şeir şairin Tanrıya ünvanlanan dualarıdır. Hər şair şeirini dua kimi pıçıldayır. Səmanın yaxasında çiçək açır bu dualar... Şair yerdən səmanı bəzəyən bu çiçəklərə baxıb xoşbəxt olur... Torpağa səpilən buğda dənəsi kimi bu sözlərin nə zaman bəhər verəcəyini gözləməklə keçir şair ömrü... Dualar gözləntilərlə əkizdir. Dünyamızın, məmləkətimizin barış və sülh içində yaşaması üçün dualar pərvazlanır səmaya...
Bəlkə də çatmazdım səmaya, göyə,
Bu haya-haraya, bu səsə-küyə,
Ağrı uda-uda, söz yeyə-yeyə,
Göydə buludlanıb yerdə çən oldum.
Fəxri Müslümün söz ağacından bir yarpaq qopardım. “Göydə buludlanıb yerdə çənə” çevrilən şair şeirlərində yerlə göyü, ərşi-kürşü bir-birinə qatıb sözə öz ruhundan nəfəs verir. Bu sətirləri yaza-yaza ədəbiyyata yenicə qədəm basdığımız o ürkək çağlarımızı xatırlayıram. Vahid Poeziya evinə enli kürək, cüssəli, ağırtaxtalı bir kişi gəlib gedirdi. Kürəyində dağların nəfəsini, çiyinlərində başı göylərlə əlləşən ağacların sərinliyini gətirirdi. Sonralar bildim ki, əzəmətini qəlbi dağlardan alan o qədim-qayım kişi Fəxri Müslümdür. Tanışlığımız o zamandan bu günə yol gəlir. Xatırlayıram, “Yeni Azərbaycan” qəzetinin “Ədəbiyyat” əlavələrindən birində onun “Koroğlunun Şınıx səfəri” adlı şeirini oxumuşdum və öyrəşdiyimiz, gözümüzün alışdığı qoşma və gəraylılardan fərqli intonasiya, fərqli üslub məni bir qədər karıxdırmışdı. Bu, dastan poetikasının elementlərini özündə daşıyan, lakin modern nəfəsli bir şeir idi. Zaman şairin qələmində köhnəyə təptəzə bir don biçmişdi. Çox qəribədir, bu müasirlik ilkinliyi, qədimliyi zərrə qədər zədələməmişdi.
Sözün qaymağı, yovşan ətirli sehri şeirə yeni görüm, yeni duyum, yeni nəfəs gətirir. Dağların, çiçəklərin, suların, səhraların da ruhu var. Bunlar bütöv halda insan ruhunun təcəssümüdür. Fəxri Müslümün şeirlərində insan ruhunun necə şəkilləndiyini əyani şəkildə görürük.
Hardansa azan səsi
avazlandı,
dalğalandı həzin-həzin,
şəhərin binalarından yuxarı,
gecə ələkdən keçmişdi,
ağ-ağ çiçək kimi ağarırdı.
Üzümə sərin meh əsdi,
səhər açılmışdı,
Günəş gözümün çanağı kimi
qızarmışdı,
başımın üstündə ucalmışdı...
Səhəri dirigözlü açan şair gecəni, dünyanı ələkdən keçirir və bu metaforik yolçuluq hər gecə davam edir.
Fəxri Müslümün “Mən dağdağan ağacıyam” kitabına ön söz yazmış mərhum şairimiz Adil Mirseyid öz qələm dostunu bu cür xarakterizə edir: “...O, özü də dan üzündən gəlmiş adamdır – təpədən dırnağa qədər işıq içindədir. Bəzən şəhərin izdihamlı və laqeyd küçələri ilə onunla birgə addımlayanda mənə elə gəlir ki, o, bu şəhərdə, bu küçədə deyil, hardasa göy üzündə, bulud köçündədi. O bulud köçü Şınıx dağlarından baş alıb gəlir...”
Fəxri Müslüm
Bir də bunları yazır Adil Mirseyid: “Bu dünyada elə bir güc, qüvvə yoxdur ki, şairi boyun əyməyə, diz çökdürməyə məcbur etsin, onu atdan sala bilsin. Şairin biləyini bükmək, kürəyini yerə vurmaq hər igidin işi deyil – Şairin üstünə Tanrı kölgəsi düşər. Fəxri Müslüm kimi bir şairi bir bənövşə təbəssümü atdan salar, diz çökdürər”.
Ağrılarım çiçək-çiçək təzələndi,
Nazlanıb da keçib getdin, küsmüş kimi.
Əl daşında una dönmüş dən kimiydim,
Sən də məndən üz döndərmiş, küsmüş kimi.
Fəxri Müslümün şeirlərində türk təfəkkürünün çöl yaddaşı işarır. Böyük çölün əsintiləri var bu şeirlərdə...
Ağ bulud oynayar alnının üstə,
Bir dəli rəqs edər halının üstə.
Əl açar getdiyin yolunun üstə,
Söz-söhbət barıtdan, güllədən keçər.
Gümüşü alınlı atların üfüqlərə sonsuz yürüşündə atlının da alnında hər zaman bir ağ bulud oynayar. O alından çox buludlar ötüb keçər və sonda o alında Günəş parlayar. Türkün yenilməz ruhu qan yaddaşını oyatdıqca sözlər puçur-puçur olub açılar, misralara, avaza çevrilər. Alın yazımızı şeirə çevirənlərdən biridir Fəxri Müslüm.
Bu yolun, izin də zamanı varmış,
Dəyirman daşıdı, sahmanı varmış.
Əl göyə çatmadı, dumanı varmış,
Ağına-bozuna qarışmış olduq.
Dəli-dolu şair ömrünün yetmiş beşinci aşırımında yenə həmin dik qaməti, şax duruşu ilə söz köhlənini üzü dağlara doğru səyirdir.
Qıvrılıb ilantək sürüşüb getdim,
Ağrılar canımda boy atmış kimi.
Doğma ruhlarımla görüşüb getdim,
Özümü özümdən oyatmış kimi.
Onun poetik nəfəsi yaşın yorğunluğunu eyninə almır. O, yenə də dualarını Tanrıya ismarlayır. Uzun illər pedaqoji fəaliyyətlə məşğul olsa da şairliyi müəllimliyindən öndədir. Şəhərin küçələrində qərib ruh kimi dolaşan bu dağ adamı, Adil Mirseyidin təbirincə desək, dağdağan ağacı öz kölgəsinin sərinliyindən hər kəsə pay verir. Şəhər tünlüyündə bir əsim dağ havası təbərrük kimidir.
75 yaşlı Fəxrli Müslüm “boylanıb uzaqdan xatirələrə, qəriblik çəkirik...” desə də Tanrı zəmisini biçən dərviş kimi ömrün dolaylarında dolaşa-dolaşa öz ömrünün, taleyinin nəğməsini ötməkdədir. Özü nə gözəl demiş:
Bu keçən günlərə, bu yaşa baxma,
Neçə dan üzünün mehi qalıbdı.
İllər sıralanıb ömür payında,
Güldə, çiçəyində şehi qalıbdı.
İllər ömrə-günə misra-misra naxış salıb. Bol-bəhrəli, bərəkətli ömrün zirvə yaşı mübarək olsun, Fəxri Müslüm!
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 05-10-2023 13:29 | Bölmə: Kənan HACI
Kənan HACI
Şair Fəxri Müslümün 75 yaşına bir neçə söz
Şeir şairin Tanrıya ünvanlanan dualarıdır. Hər şair şeirini dua kimi pıçıldayır. Səmanın yaxasında çiçək açır bu dualar... Şair yerdən səmanı bəzəyən bu çiçəklərə baxıb xoşbəxt olur... Torpağa səpilən buğda dənəsi kimi bu sözlərin nə zaman bəhər verəcəyini gözləməklə keçir şair ömrü... Dualar gözləntilərlə əkizdir. Dünyamızın, məmləkətimizin barış və sülh içində yaşaması üçün dualar pərvazlanır səmaya...
Bəlkə də çatmazdım səmaya, göyə,
Bu haya-haraya, bu səsə-küyə,
Ağrı uda-uda, söz yeyə-yeyə,
Göydə buludlanıb yerdə çən oldum.
Fəxri Müslümün söz ağacından bir yarpaq qopardım. “Göydə buludlanıb yerdə çənə” çevrilən şair şeirlərində yerlə göyü, ərşi-kürşü bir-birinə qatıb sözə öz ruhundan nəfəs verir. Bu sətirləri yaza-yaza ədəbiyyata yenicə qədəm basdığımız o ürkək çağlarımızı xatırlayıram. Vahid Poeziya evinə enli kürək, cüssəli, ağırtaxtalı bir kişi gəlib gedirdi. Kürəyində dağların nəfəsini, çiyinlərində başı göylərlə əlləşən ağacların sərinliyini gətirirdi. Sonralar bildim ki, əzəmətini qəlbi dağlardan alan o qədim-qayım kişi Fəxri Müslümdür. Tanışlığımız o zamandan bu günə yol gəlir. Xatırlayıram, “Yeni Azərbaycan” qəzetinin “Ədəbiyyat” əlavələrindən birində onun “Koroğlunun Şınıx səfəri” adlı şeirini oxumuşdum və öyrəşdiyimiz, gözümüzün alışdığı qoşma və gəraylılardan fərqli intonasiya, fərqli üslub məni bir qədər karıxdırmışdı. Bu, dastan poetikasının elementlərini özündə daşıyan, lakin modern nəfəsli bir şeir idi. Zaman şairin qələmində köhnəyə təptəzə bir don biçmişdi. Çox qəribədir, bu müasirlik ilkinliyi, qədimliyi zərrə qədər zədələməmişdi.
Sözün qaymağı, yovşan ətirli sehri şeirə yeni görüm, yeni duyum, yeni nəfəs gətirir. Dağların, çiçəklərin, suların, səhraların da ruhu var. Bunlar bütöv halda insan ruhunun təcəssümüdür. Fəxri Müslümün şeirlərində insan ruhunun necə şəkilləndiyini əyani şəkildə görürük.
Hardansa azan səsi
avazlandı,
dalğalandı həzin-həzin,
şəhərin binalarından yuxarı,
gecə ələkdən keçmişdi,
ağ-ağ çiçək kimi ağarırdı.
Üzümə sərin meh əsdi,
səhər açılmışdı,
Günəş gözümün çanağı kimi
qızarmışdı,
başımın üstündə ucalmışdı...
Səhəri dirigözlü açan şair gecəni, dünyanı ələkdən keçirir və bu metaforik yolçuluq hər gecə davam edir.
Fəxri Müslümün “Mən dağdağan ağacıyam” kitabına ön söz yazmış mərhum şairimiz Adil Mirseyid öz qələm dostunu bu cür xarakterizə edir: “...O, özü də dan üzündən gəlmiş adamdır – təpədən dırnağa qədər işıq içindədir. Bəzən şəhərin izdihamlı və laqeyd küçələri ilə onunla birgə addımlayanda mənə elə gəlir ki, o, bu şəhərdə, bu küçədə deyil, hardasa göy üzündə, bulud köçündədi. O bulud köçü Şınıx dağlarından baş alıb gəlir...”
Fəxri Müslüm
Bir də bunları yazır Adil Mirseyid: “Bu dünyada elə bir güc, qüvvə yoxdur ki, şairi boyun əyməyə, diz çökdürməyə məcbur etsin, onu atdan sala bilsin. Şairin biləyini bükmək, kürəyini yerə vurmaq hər igidin işi deyil – Şairin üstünə Tanrı kölgəsi düşər. Fəxri Müslüm kimi bir şairi bir bənövşə təbəssümü atdan salar, diz çökdürər”.
Ağrılarım çiçək-çiçək təzələndi,
Nazlanıb da keçib getdin, küsmüş kimi.
Əl daşında una dönmüş dən kimiydim,
Sən də məndən üz döndərmiş, küsmüş kimi.
Fəxri Müslümün şeirlərində türk təfəkkürünün çöl yaddaşı işarır. Böyük çölün əsintiləri var bu şeirlərdə...
Ağ bulud oynayar alnının üstə,
Bir dəli rəqs edər halının üstə.
Əl açar getdiyin yolunun üstə,
Söz-söhbət barıtdan, güllədən keçər.
Gümüşü alınlı atların üfüqlərə sonsuz yürüşündə atlının da alnında hər zaman bir ağ bulud oynayar. O alından çox buludlar ötüb keçər və sonda o alında Günəş parlayar. Türkün yenilməz ruhu qan yaddaşını oyatdıqca sözlər puçur-puçur olub açılar, misralara, avaza çevrilər. Alın yazımızı şeirə çevirənlərdən biridir Fəxri Müslüm.
Bu yolun, izin də zamanı varmış,
Dəyirman daşıdı, sahmanı varmış.
Əl göyə çatmadı, dumanı varmış,
Ağına-bozuna qarışmış olduq.
Dəli-dolu şair ömrünün yetmiş beşinci aşırımında yenə həmin dik qaməti, şax duruşu ilə söz köhlənini üzü dağlara doğru səyirdir.
Qıvrılıb ilantək sürüşüb getdim,
Ağrılar canımda boy atmış kimi.
Doğma ruhlarımla görüşüb getdim,
Özümü özümdən oyatmış kimi.
Onun poetik nəfəsi yaşın yorğunluğunu eyninə almır. O, yenə də dualarını Tanrıya ismarlayır. Uzun illər pedaqoji fəaliyyətlə məşğul olsa da şairliyi müəllimliyindən öndədir. Şəhərin küçələrində qərib ruh kimi dolaşan bu dağ adamı, Adil Mirseyidin təbirincə desək, dağdağan ağacı öz kölgəsinin sərinliyindən hər kəsə pay verir. Şəhər tünlüyündə bir əsim dağ havası təbərrük kimidir.
75 yaşlı Fəxrli Müslüm “boylanıb uzaqdan xatirələrə, qəriblik çəkirik...” desə də Tanrı zəmisini biçən dərviş kimi ömrün dolaylarında dolaşa-dolaşa öz ömrünün, taleyinin nəğməsini ötməkdədir. Özü nə gözəl demiş:
Bu keçən günlərə, bu yaşa baxma,
Neçə dan üzünün mehi qalıbdı.
İllər sıralanıb ömür payında,
Güldə, çiçəyində şehi qalıbdı.
İllər ömrə-günə misra-misra naxış salıb. Bol-bəhrəli, bərəkətli ömrün zirvə yaşı mübarək olsun, Fəxri Müslüm!
Müəllifin bütün yazıları - Kənan HACI
Bölməyə aid digər xəbərlər
9-03-2023, 16:34
Kənan HACI - Əzizə Cəfərzadənin oxuculara tanış olmayan romanı - “Qobustan çökəklərində”
26-12-2022, 17:30
Kənan HACI - Azərbaycanın dünya ədəbiyyatındakı boş qalmış yeri - Kənan Hacı yazır
15-08-2022, 17:31
“Hamı yoldan yarısın...” - Kənan Hacı yazır
4-07-2022, 12:08
Yazıçının son əsəri - “Eşq sultanı” - Kənan Hacı yazır
31-01-2022, 10:43
Epifaniya və ya “Omikron” mövsümü - Kənan Hacı yazır
Qüdrət Həsənquliyevin fikrincə, Tramp görsə ki, Ukrayna qalib gəlir, Rusiyaya təkcə siyasi yox, hərbi dəstək də verəcək
"Xalq qəzeti"nin şöbə müdiri deyir ki, ömrü boyu özünü axtaran, dəfələrlə yanından ötüb keçən o qədər insan var ki
Nadir Azməmmədov: “Təəssüf ki, indi rejissor olmaq, kino və serial çəkmək adiləşib, bəzən bunun məsuliyyətini dərk etmirlər”
Türkiyədə yaşayan Əməkdar artist deyir ki, siyasilərin illərlə həllinə çalışdığı hansısa bir məsələni bəzən uğurlu bir musiqi əsəri həll edə bilər
Qüdrət Həsənquliyev: “Düşmənçiliyə son qoymaq üçün ədalətli sülhə nail olmaq gərəkdir. Bunun üçün ya tərəflər 1991-ci ilin sərhədləri çərçivəsində bir-birinin ərazi bütövlüyünü tanıyır, ya da ərazi mübadiləsinə gedirlər. Amma indiki mərhələdə bu, az inandırıcı görünür”
