00:06 / 21-08-2025
Şəmkirdə 20 nəfər dönərdən zəhərlənib
23:38 / 20-08-2025
Tovuzda bir ailənin beş üzvü qidadan zəhərlənib
22:37 / 20-08-2025
Qazaxda 5 ay əvvəl törədilmiş qətlin üstü açılıb
18:57 / 20-08-2025
Bakıda 31 yaşlı kişi öldürülüb
18:40 / 20-08-2025
Şavkat Mirziyoyev İlham Əliyevə məktub göndərib
18:00 / 20-08-2025
QSC-nin Müşahidə Şurasının tərkibi dəyişib
17:55 / 20-08-2025
Şikayətçi: “Rəqsanə və əri ilə şəxsən görüşüb pulları vermişəm”
17:49 / 20-08-2025
Papuaşvili: Aİ Gürcüstandan Rusiya ilə qarşıdurma tələb etməməlidir
17:36 / 20-08-2025
Putin-Zelenski görüşünə şübhələr artır
17:32 / 20-08-2025
Növbəti iki gündə külək güclənəcək - Xəbərdarlıq
17:28 / 20-08-2025
İlham Əliyev və birinci xanım “Hacıkənd”in tikintisi ilə tanış olublar - (Yenilənib) - Fotolar
17:18 / 20-08-2025
Adəm Məmmədovun vəkillik fəaliyyətinə xitam verilib
17:10 / 20-08-2025
Prezident və birinci xanım Gəncəyə gediblər - (Yenilənib) - Fotolar
17:09 / 20-08-2025
Biləsuvarda gənc bacısının qayınatasını bıçaqlayıb
17:00 / 20-08-2025
Ruslar Ukraynanı “İsgəndər” raketləri ilə vurub
16:24 / 20-08-2025
Çin ilk litoqrafiya qurğusunu yaradıb - Fotolar
16:09 / 20-08-2025
Saakaşvili: Bu, Rusiyanın ən böyük məğlubiyyətidir
16:01 / 20-08-2025
ABŞ-da immiqrantlarla bağlı tələblər sərtləşdirilir - Foto
16:01 / 20-08-2025
Ağdərədə yanğın olub
15:42 / 20-08-2025
Bakıda 60 yaşlı kişi öldürülüb - Yenilənib
15:27 / 20-08-2025
Azərbaycan-Avropa İttifaqı münasibətləri müzakirə olunub
15:09 / 20-08-2025
Şair Məmməd İsmayıl Tovuzda dəfn olunub
14:57 / 20-08-2025
Kamran Əliyev iki rayona prokuror təyin edib
14:46 / 20-08-2025
Rusiyanın nüvə alimi Monqolustanda saxlanılıb
14:38 / 20-08-2025
Bakıda qeyri-etik reklam mətni olan elektron lövhə yığışdırılıb
14:32 / 20-08-2025
ABŞ silahlarını Ukraynaya 10 faiz baha satırlar
14:15 / 20-08-2025
Rusiyadan Britaniyaya gizli yolla taxta daşıyırlar
14:02 / 20-08-2025
Dərələyəzli Molla İmranın kitabları yüz ildir qorunur - Foto
13:27 / 20-08-2025
Azərbaycan hindistanlı kriminal avtoriteti ölkəsinə ekstradisiya edəcək
13:26 / 20-08-2025
Professor: Avropa lider böhranı ilə üzləşib - Fotolar
03:20 / 16-08-2025

21:45 / 18-08-2025

17:57 / 18-08-2025

20:53 / 16-08-2025

19:18 / 18-08-2025

08:20 / 16-08-2025

17:10 / 20-08-2025

12:48 / 16-08-2025

07:52 / 19-08-2025

21:22 / 17-08-2025

07:47 / 18-08-2025

10:41 / 18-08-2025

Faşizmdə ittiham olunan gəncəli general... - Fotolar
Tarix: 29-06-2020 14:32 | Bölmə: Ənvər ÇİNGİZOĞLU

İrana səfərlərimin birində rəhmətlik dostum, polis polkovniki Akif Qorçubəyli tapşırdı ki, gör orda Sadıq xanın qohum-əqrabasını tapa bilərsənmi? Gəncədən İrana mühacirət ediblər. Mənim xanımımın simsarlarındandır. Arxiv, kitabxana qalmadı baş çəkməyəm. Tədqiqatçı dostlarımdan da xəbər aldım. Tapdıqlarımdan biri Məhəmmədsadıq xan Kopal oldu.
İran ordusunun məşhur komandanlarından biri, general-mayor Məhəmmədsadiq xan Kopal da əslən, soy-kökünə görə gəncəlidir.
Tədqiqatçı Pərviz Zare Şahmərəsi yazır:
"İran-rus müharibəsi sona çatdıqdan sonra ziyadoğlulardan bir neçə nəfər Xoya köçdülər. Deyilənə görə general-leytenant Məhəmmmədsadiq Kopal onlardan qalandır". (Pərviz Zare Şahmərəsi, Qacarlar dövründə qarabağlıların siyasət və hakimiyyətdə rolu, "Soy" dərgisi, Bakı, 2010. səh.95.)

Məhəmmədsadıq xan Kopal 1893-cü ildə Xoy şəhərində doğulub. Mirzə Məhəmməd tacirin övladıdır. İbtidai və orta təhsilini Xoy şəhərində alandan sonra İstanbula yollanıb. Orda hərbi məktəbə daxil olub, artileriyya bölməsini bitirib. İran ordusunda xidmət edib. Salare-Nizam ləqəbini daşıyırdı.
Mehdi Müctəhidinin “Məşrutiyyə dövründə Azərbaycanın görkəmli simaları” kitabında M. Kopalın tərcümeyi-halına da yer verilib. Bu kitabda qeyd olunur:
“Ordu komandanı Məhəmmədsadiq xan Kopal İran ordusunun ən ləyaqətli, əxlaqlı, şücaətli, bilikli və vətənpərvər rütbə sahiblərindən biridir. O, Xoyda doğulub, ibtidai təhsilini həmin şəhərdə başa vurub, öz tacir atası Ağa Mirzə Məhəmmədlə İstanbula gedib, orta və ali təhsilini Bosfor sahillərində tamamlayıb”. (Mehdi Müctəhidi, Recalə Azərbaycan dər əsre məşruteyyət, Təbriz, 1328, s.)
Məhəmmədsadiq xan Kopal 1911-ci ildə sultan (kapitan) rütbəsində idi.

Məhəmmədsadiq xan Kopal Əbülfət mirzə Salarüddövlənin tərəfdaşlarından idi. Salarüddövləni osmanlılar və almanlar dəstəkləyirdilər.
Məhəmmədsadiq xan Kopal 1914-cü ildə yavər (mayor) rütbəsində idi.
Məhəmmədsadiq xan Kopal Birinci Dünya müharibəsi dönəmində Kirmanşah müvəqqəti hökumətin tərkibindəki jandarm qüvvəsində xidmət edib. Sonra İstanbula yollanıb.
Məhəmmədsadiq xan Kopal 1920-ci ildə sərhəng (polkovnik) rütbəsi ilə Qacar ordusunda idi. Kürdüstanda jandarma qüvvələrinə başçılıq edirdi. Rza xanın qiyamında Tehrana gəlib, yeni hökumətin qurulmasına dəstək verdi. Yeni ordunun təşkilində iştirakçı oldu.

Məhəmmədsadiq xan Kopal 1929-cu ildə sərtib (briqadir) rütbəsinə yüksəldi. Onu şəhər polisinə rəis təyin etdilər. Bu təyinat uzun sürmədi. 1930-cu ildə onu bu vəzifədən kənarlaşdırdılar. Acığa düşüb, müxalif qüvvələrə qoşuldu. O, siyasi zəmanədaşları Əbdülhüseyn xan Teymurtaş, Firuz mirzə Nüsrətüddövlə kimi müxalifətçilərlə tutulub zindana atıldı. Rza şah siyasi rəqibləri ilə amansız rəftarı ilə tanınırdı. Amma peşiman olanları bağışlayırdı. Şah onu bağışlayıb, 1930-cu ildə Azərbaycanın əyalət ordusuna göndərdi. Əvvəlcə silah anbarında, sonra qərargahda xidmət etdi. (Aqili Baqir, Şərhi-hal rical siyasi və nizamiyi müasir İran, Tehran, 1370, III c. s. 1294)
Məhəmmədsadiq xan Kopal 1931-ci ildə Bütün İran Hərbi Hava qüvvələrinin rəisi idi.
Məhəmmədsadiq xan Kopal həmin dönəmdə Baş Qərargah rəisindən Türkiyədə hərbi attaşeliyə qədər müxtəlif vəzifələr tutub.
Məhəmmədsadiq xan Kopal 1941-ci ildə Qərbi Azərbaycanın ostandarı təyin olunub. Onu faşistlikdə ittiham edib, bir müddət həbsə atıblar. Həbsdən azad edildikdən sonra yenidən orduya qayıdıb. 1947-ci ildə general-mayor rütbəsi ilə bütün ölkənin jandarma qüvvələrinə rəhbərlik edib və daha sonra baş polis təyin olunub. Sonuncu vəzifədə yalnız bir il qaldıqdan sonra istefa verib və təqaüdə göndərilib.
O, İran ordusunda 20 il sərtib (briqadir) olaraq xidmət etmiş yeganə hərbçidir.
Məhəmmədsadıq xan Kopal 1955-ci ildə Tehranda vəfat edib. İbn Babuyə şəhərində torpağa tapşırılıb.
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 29-06-2020 14:32 | Bölmə: Ənvər ÇİNGİZOĞLU

İrana səfərlərimin birində rəhmətlik dostum, polis polkovniki Akif Qorçubəyli tapşırdı ki, gör orda Sadıq xanın qohum-əqrabasını tapa bilərsənmi? Gəncədən İrana mühacirət ediblər. Mənim xanımımın simsarlarındandır. Arxiv, kitabxana qalmadı baş çəkməyəm. Tədqiqatçı dostlarımdan da xəbər aldım. Tapdıqlarımdan biri Məhəmmədsadıq xan Kopal oldu.
İran ordusunun məşhur komandanlarından biri, general-mayor Məhəmmədsadiq xan Kopal da əslən, soy-kökünə görə gəncəlidir.
Tədqiqatçı Pərviz Zare Şahmərəsi yazır:
"İran-rus müharibəsi sona çatdıqdan sonra ziyadoğlulardan bir neçə nəfər Xoya köçdülər. Deyilənə görə general-leytenant Məhəmmmədsadiq Kopal onlardan qalandır". (Pərviz Zare Şahmərəsi, Qacarlar dövründə qarabağlıların siyasət və hakimiyyətdə rolu, "Soy" dərgisi, Bakı, 2010. səh.95.)

Məhəmmədsadıq xan Kopal 1893-cü ildə Xoy şəhərində doğulub. Mirzə Məhəmməd tacirin övladıdır. İbtidai və orta təhsilini Xoy şəhərində alandan sonra İstanbula yollanıb. Orda hərbi məktəbə daxil olub, artileriyya bölməsini bitirib. İran ordusunda xidmət edib. Salare-Nizam ləqəbini daşıyırdı.
Mehdi Müctəhidinin “Məşrutiyyə dövründə Azərbaycanın görkəmli simaları” kitabında M. Kopalın tərcümeyi-halına da yer verilib. Bu kitabda qeyd olunur:
“Ordu komandanı Məhəmmədsadiq xan Kopal İran ordusunun ən ləyaqətli, əxlaqlı, şücaətli, bilikli və vətənpərvər rütbə sahiblərindən biridir. O, Xoyda doğulub, ibtidai təhsilini həmin şəhərdə başa vurub, öz tacir atası Ağa Mirzə Məhəmmədlə İstanbula gedib, orta və ali təhsilini Bosfor sahillərində tamamlayıb”. (Mehdi Müctəhidi, Recalə Azərbaycan dər əsre məşruteyyət, Təbriz, 1328, s.)
Məhəmmədsadiq xan Kopal 1911-ci ildə sultan (kapitan) rütbəsində idi.

Məhəmmədsadiq xan Kopal Əbülfət mirzə Salarüddövlənin tərəfdaşlarından idi. Salarüddövləni osmanlılar və almanlar dəstəkləyirdilər.
Məhəmmədsadiq xan Kopal 1914-cü ildə yavər (mayor) rütbəsində idi.
Məhəmmədsadiq xan Kopal Birinci Dünya müharibəsi dönəmində Kirmanşah müvəqqəti hökumətin tərkibindəki jandarm qüvvəsində xidmət edib. Sonra İstanbula yollanıb.
Məhəmmədsadiq xan Kopal 1920-ci ildə sərhəng (polkovnik) rütbəsi ilə Qacar ordusunda idi. Kürdüstanda jandarma qüvvələrinə başçılıq edirdi. Rza xanın qiyamında Tehrana gəlib, yeni hökumətin qurulmasına dəstək verdi. Yeni ordunun təşkilində iştirakçı oldu.

Məhəmmədsadiq xan Kopal 1929-cu ildə sərtib (briqadir) rütbəsinə yüksəldi. Onu şəhər polisinə rəis təyin etdilər. Bu təyinat uzun sürmədi. 1930-cu ildə onu bu vəzifədən kənarlaşdırdılar. Acığa düşüb, müxalif qüvvələrə qoşuldu. O, siyasi zəmanədaşları Əbdülhüseyn xan Teymurtaş, Firuz mirzə Nüsrətüddövlə kimi müxalifətçilərlə tutulub zindana atıldı. Rza şah siyasi rəqibləri ilə amansız rəftarı ilə tanınırdı. Amma peşiman olanları bağışlayırdı. Şah onu bağışlayıb, 1930-cu ildə Azərbaycanın əyalət ordusuna göndərdi. Əvvəlcə silah anbarında, sonra qərargahda xidmət etdi. (Aqili Baqir, Şərhi-hal rical siyasi və nizamiyi müasir İran, Tehran, 1370, III c. s. 1294)
Məhəmmədsadiq xan Kopal 1931-ci ildə Bütün İran Hərbi Hava qüvvələrinin rəisi idi.
Məhəmmədsadiq xan Kopal həmin dönəmdə Baş Qərargah rəisindən Türkiyədə hərbi attaşeliyə qədər müxtəlif vəzifələr tutub.
Məhəmmədsadiq xan Kopal 1941-ci ildə Qərbi Azərbaycanın ostandarı təyin olunub. Onu faşistlikdə ittiham edib, bir müddət həbsə atıblar. Həbsdən azad edildikdən sonra yenidən orduya qayıdıb. 1947-ci ildə general-mayor rütbəsi ilə bütün ölkənin jandarma qüvvələrinə rəhbərlik edib və daha sonra baş polis təyin olunub. Sonuncu vəzifədə yalnız bir il qaldıqdan sonra istefa verib və təqaüdə göndərilib.
O, İran ordusunda 20 il sərtib (briqadir) olaraq xidmət etmiş yeganə hərbçidir.
Məhəmmədsadıq xan Kopal 1955-ci ildə Tehranda vəfat edib. İbn Babuyə şəhərində torpağa tapşırılıb.

Müəllifin bütün yazıları - Ənvər ÇİNGİZOĞLU
Bölməyə aid digər xəbərlər
11-04-2022, 21:25
Mazandaran alimi - Ənvər Çingizoğlu yazır
23-03-2022, 18:55
Rəşid Yasəmi: ədəbiyyatda nəciblik nümunəsi
17-03-2022, 09:49
Vahid Dəstigirdi: Nizaminin tədqiqatçısı
12-03-2022, 22:31
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Səid Nəfisi: Azərbaycan qəhrəmanı Babək Xürrəmdin əsərinin müəllifi
19-10-2021, 09:58
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Məhəmmədəli Füruği: siyasətçi, diplomat, tarixçi, tərcüməçi və millətçi kimi
16-10-2021, 01:06
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Hacıəli xan Rəzmara: Qurban bayramında doğuldu, terror qurbanı oldu
13-09-2021, 16:31
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Şəkinskilərin İran qolu haqqında... - Ənvər Çingizoğlunun araşdırması
10-09-2021, 17:27
Nəcəfqulu xan Sərşar: Qaradağın ağ gün görməmiş şairi
27-08-2021, 16:48
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Məhəmmədqulu xan Alar: inqilabda sərkərdə, işdə sərkar.. - Fotolar
20-08-2021, 13:38
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - İsmayıl xan Şəfai: Tehran-43 konfransında şahın tərcüməçisi - Fotolar
16-08-2021, 15:51
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Seyid Məhəmməd Dəbirsiyaqi: tədqiq və tədrisin işığında - Fotolar
24-07-2021, 16:15
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Qaradağ elləri: beloğludan eloğluya qədər - Ənvər Çingizoğlu yazır