08:04 / 18-08-2025
Zaxarova: Fransa prezidenti “ucuz” yalan danışır
07:53 / 18-08-2025
Ruslar SOCAR-ın Odessadakı terminalını vurub
07:47 / 18-08-2025
Tramp Zelenskini Krımdan imtina etməyə çağırır
07:10 / 18-08-2025
FIFA klublararası dünya çempionatının formatını dəyişir
21:22 / 17-08-2025
Astarada 66 yaşlı kişi qətlə yetirilib
16:16 / 17-08-2025
Avropa liderləri Vaşinqtona səfər edəcək
13:08 / 17-08-2025
Sabahın hava proqnozu açıqlanıb
09:41 / 17-08-2025
İsrail hökumətinin rəhbər şəxsi ABŞ-da saxlanılıb
08:54 / 17-08-2025
Sərhəd Xidməti Aparatının inzibati binasında yanğın olub
20:53 / 16-08-2025
Cəlilabadda 62 yaşlı qadın öldürülüb - Yenilənib
18:21 / 16-08-2025
Müğənni Rəqsanə həbs edilib - 520 min dollarlıq ittiham
17:40 / 16-08-2025
“Şamaxı” klubunda təyinatlar olub
17:27 / 16-08-2025
Zelenski: "Cəbhə xətti boyunca çətin istiqamətlərdə uğurlar əldə edirik"
16:46 / 16-08-2025
Yazıçı Vidadi Babanlı vəfat edib
15:30 / 16-08-2025
Ceyhun Bayramovla Ukrayna XİN başçısı arasında telefon danışığı olub
13:58 / 16-08-2025
Əziz Ələkbərli: İcma qərbi azərbaycanlıların öz yurdlarına dönməsi üçün fəaliyyətini davam etdirəcək
13:46 / 16-08-2025
Sabah hava necə olacaq? - Proqnoz
12:48 / 16-08-2025
Üç hərbçiyə ali rütbə verilib
12:40 / 16-08-2025
Prezident hərbi qulluqçuları təltif edib - Siyahı
11:51 / 16-08-2025
Xəzər dənizində zəlzələ olub
11:30 / 16-08-2025
Lökbatanda yaşayış binasında partlayış: bir nəfər xəsarət alıb
09:27 / 16-08-2025
Tovuz rayonunda zəlzələ baş verib
08:20 / 16-08-2025
Qərbi Azərbaycanla bağlı yeni kitab nəşr olunub - Foto
07:50 / 16-08-2025
Premyer Liqa: ilk turun daha 2 oyunu keçiriləcək
07:12 / 16-08-2025
Prezidentlərin ikinci görüşü sülhlə nəticələnə bilər
03:20 / 16-08-2025
Putin və Tramp Ukrayna ilə bağlı bir çox məqamları razılaşdırıblar - (Yenilənib+) - Video - Fotolar
22:20 / 15-08-2025
Rusiya-ABŞ görüşü Putin üçün uğurdur
22:05 / 15-08-2025
Putin və Tramp qlobal strateji təhlükəsizliyi də müzakirə edəcəklər
20:42 / 15-08-2025
Zelenski Putin-Tramp görüşündən gözləntilərini açıqlayıb
19:12 / 15-08-2025
Aya astronavt göndərəcəklər - Foto
16:10 / 13-08-2025
Vahid Əhmədov Nəcməddin Sadıkovla bağlı sensasiyalı fakt açıqlayıb
03:20 / 16-08-2025
Putin və Tramp Ukrayna ilə bağlı bir çox məqamları razılaşdırıblar - (Yenilənib+) - Video - Fotolar
11:40 / 13-08-2025
Deputat: Vaşinqton razılaşması regionumuzda sülhə yol açır
13:17 / 14-08-2025
“Nikol Ermənistanı xilas etdi” - Ermənistanda hamı bu rəydədir?
11:58 / 14-08-2025
“Sumqayıt” İmani Barkerlə anlaşıb
14:59 / 15-08-2025
Tramp 907-ci düzəlişi rəsmən dayandırıb
20:53 / 16-08-2025
Cəlilabadda 62 yaşlı qadın öldürülüb - Yenilənib
08:07 / 15-08-2025
ABŞ və Rusiya dünyanı yenidən bölüşdürür
15:51 / 14-08-2025
Xəzərdə yeni ada kəşf ediblər
12:11 / 15-08-2025
Sabiq səfirlərdən çağırış: ABŞ ermənilərə və azərbaycanlılara real kömək etməlidir
20:42 / 15-08-2025
Zelenski Putin-Tramp görüşündən gözləntilərini açıqlayıb
12:33 / 14-08-2025
Daşkəsəndə minadan zərərçəkənlərin ehtiyacları öyrənilir - Fotolar
İsmayıl xan Şəfai: Tehran-43 konfransında şahın tərcüməçisi - Fotolar
Tarix: 20-08-2021 13:38 | Bölmə: Ənvər ÇİNGİZOĞLU
İranda tədqiqatlarımız zamanı xeyli mühacir soylarını ortalığa çıxarmışıq. Bunlardan biri də Şəfai soyudur. Bu soyun ünlü nümayəndələrindən biri…
İsmayıl xan Şəfai qafqazlı bir hərbçi ailəsinə mənsubdur. Atası Kazım ağa İran Kazak briqadasının alimənsəb zabitlərindən idi. Mirpənc (general-mayor) rütbəsi daşıyırdı. 1907-ci ildə Təbrizdə Məşrutə hadisəsi dövründə aldığı güllə yarasından həlak olub.
İsmayıl xan Kazım ağa oğlu 1885-ci ildə Tehran şəhərində doğulub. İbtidai təhsilini mollaxanada alıb. Sonra İran Kazak briqadasının məktəbində oxuyub. Doğma türk dilindən başqa fars, rus, fransız, ingilis və alman dillərini bilirdi.
İsmayıl xan Şəfai 1910-cu ildə İran Kazak briqadasında hərbi xidmətə başlayıb. Briqadanın süvari bölümündə sultan (kapitan) rütbəsində qulluq edib.
İsmayıl xan Şəfai Birinci Dünya müharibəsi dönəmində Rza xanla bir dəstədə xidmət göstərib. Rza xan onu göz bəbəyi kimi qoruyub. Atası Kazım ağadan çox yaxşılıqlar görüb. Yeniyetməliyindən onun yanında xidmət etdiyindən, generalın ailəsinə yaxşı bələd idi. İsmayıl xanı da, digər qardaşı Məhəmməd xanı da lap uşaqlığından tanıyırdı. 1907-ci ildə mirpənc Kazım ağa Rza xanın qucağında ölmüşdü. Rza xan ağlaya-ağlaya sevimli komandirinə bildirmişdi ki, hər zaman onun övladlarına pərəstar olacaq. Oldu da. Rza xan briqadanın rəisi, hərbi nazir, baş nazir, hətta şah olanda da İsmayıl xanı qoruyub-qolladı. Onu da, qardaşını da xaricdə oxutdurdu. İsmayıl xan yüksək rütbəli zabit, qardaşı Məhəmməd xan Şəfizadə doktor oldu...
İsmayıl xan Şəfai 1921-ci ildə naib sərhəng (podpolkovnik) rütbəsində idi. Onu Gilandan mərkəzə dəyişdilər. Ərkani hərbdə - qərargahda xidmət edəcəkdi.
İsmayıl xan Şəfai 1921-ci ildə yeni yaranmış “Mərkəz” diviziyasının qərargah rəisi təyin olundu. Diviziyanın qərargahı Tehranda yerləşirdi. Komandanı Rza xan Sərdari Sipəh idi. Diviziyanın əhatə zonası Tehran, Qəzvin, Gilan, Mazandaran, Qum, Simnan və Damqan bölgələri idi. Diviziyada 896 zabit, 13364 əsgər, 3996 baş at vardı.
İsmayıl xan Şəfai 1922-ci ildə yeni ordunun sursat anbarının rəisi idi. Sərhəng (polkovnik) rütbəsi daşıyırdı.
Rza xan Sərdari Sipəh 1924-cü ildə 23 nəfər gənc zabiti Avropaya ali hərbi təhsil almağa göndərmişdi. Bu zabitlərin arasında İsmayıl xan Şəfai də vardı. O, Almaniyada ali hərbi akademiyada oxuyub və İrana dönəndən sonra şahın xüsusi adyutantı (acudane məxsus) olub.
İsmayıl xan Şəfai sərləşkər (general-mayor) rütbəsi daşıyırdı.
İsmayıl xan Şəfai Rza şah Pəhləvinin tacgüzarlığında iştirak edib. Tacqoyma mərasimində Şah İsmayıl Səfəvinin zirehini götürüb.
İsmayıl xan Şəfai 1941-ci ildən sonra Rza şahın tapşırığı ilə gənc Məhəmmədrza şahı yalnız buraxmayıb.
İsmayıl xan Şəfai 1943-cü ildə Tehran şəhərində keçirilən konfransda Stalin, Ruzvelt və Məhəmmədrza şah təkbətək görüşərkən şahın tərcüməçisi olub. İkinci Dünya müharibəsinin gedişində diplomatik mübarizədə Tehran konfransı xüsusi yer tutur. Müharibənin gedişində əsaslı dönüş başa çatdıqdan sonra anti-hitler koalisiyasının əsas dövlət başçılarının - Stalinin, Ruzveltin və Çörçillin iştirakı ilə 1943-cü il noyabrın 28-dən dekabrın 1-dək Tehran konfransı keçirilib. Avropada ikinci cəbhənin açılması haqqında məsələ konfransın işində mühüm yer tutub. Bu, müttəfiqlər arasında ən kəskin məsələlərdən biri idi. (Бережков В. Тегеран 1943. — М.: Издательство Агентства печати Новости, 1968.)
Tehran konfransı keçiriləndə İran şahı Məhəmmədrza Pəhləvi çox gənc idi – cəmi, 24 yaşı vardı və iqtidara gəlməsindən heç üç il də keçməmişdi. Həmin Məhəmmədrza Pəhləvi ancaq saatlarca Böyük Britaniya və ABŞ-ın Tehrandakı səfirliyində gözlədikdən sonra U. Çörçil və F. Ruzveltlə qısa müddətə görüşə bilib. İsmayıl xan Şəfai araçılığı ilə onlara çatdırmışdı ki, SSRİ İranı təhdid etməkdən əl çəksin. Onlar gənc şaha müsbət cavab verir. Məhəmmədrza şah sonra İosif Stalinlə görüşmək fikrinə düşür. Öz fikrini İsmayıl xana bildirir. İsmayıl xan razılaşır. Şahın səlahiyyətli nümayəndəsi Sovet səfirliyinə zəng vurub “İran şahı, Marşal Stalini, – əgər müsaid zamanları varsa, – ziyarət etməyi rica edir. Marşal Stalin şahənşahı qəbul etmək istərmi?” - deyə soruşanda, İ. V. Stalin gözlənilməz cavab verir: “İran şahı İ. V. Stalini nə zaman qəbul etmək istəyir?”
Cavab o qədər gözlənilməz olur ki, şahın səlahiyyətli nümayəndəsi özünü itirir və sovet səfirliyi əməkdaşlarının onu yanlış anladıqlarını zənn edir. Təkrar eyni cümləni söylədikdə, Stalinin budəfəki cavabı şahın nümayəndəsini şoka salır: “Şah, İ. V. Stalini indi qəbul edə bilərmi?”
Az sonra İ. V. Stalin öz heyəti ilə bərabər şahın sarayına gəlir. Şahla Stalinin görüşü müsbət nəticə ilə tamamlanır. O zamanlar SSRİ Baş Kəşfiyyat İdarəsinin Tehrandakı rezidenti olmuş polkovnik B. Q. Razin 02. 12. 1943-cü ildə Mərkəzə göndərdiyi şifroqramda İ. V. Stalinin İran monarxına şəxsi qırıcı təyyarə hədiyyə etdiyini (Məhəmməd Rza Pəhləvi I dərəcəli hərbi pilot idi), İran qoşunlarına 20 hərbi təyyarə, 20 tank bağışladığını, Məşhəd şəhərində hərbi aviasiya, Tehranda isə tank məktəbinin yaradılması barədə göstəriş verdiyini bildirir.
İsmayıl xan Şəfai baş nazir Əli Süheylinin kabinəsində (15 fevral 1943 – 6 aprel 1944) Ticarət və Sənaye naziri təyin olunub.
İsmayıl xan Şəfai 1960-cı ilin hesabatına görə, framason təşkilatın üzvü idi.
İsmayıl xan Şəfainin ömrünün son dönəmləri və ailəsi haqqında bilgimiz yoxdur. Gözümüz axtarışdadır. Yeni faktlarla rastlaşsaq, həmən anda sizə bilgi verəcəyik. Hələliksə bunlarla yetinək…
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 20-08-2021 13:38 | Bölmə: Ənvər ÇİNGİZOĞLU
İranda tədqiqatlarımız zamanı xeyli mühacir soylarını ortalığa çıxarmışıq. Bunlardan biri də Şəfai soyudur. Bu soyun ünlü nümayəndələrindən biri…
İsmayıl xan Şəfai qafqazlı bir hərbçi ailəsinə mənsubdur. Atası Kazım ağa İran Kazak briqadasının alimənsəb zabitlərindən idi. Mirpənc (general-mayor) rütbəsi daşıyırdı. 1907-ci ildə Təbrizdə Məşrutə hadisəsi dövründə aldığı güllə yarasından həlak olub.
İsmayıl xan Kazım ağa oğlu 1885-ci ildə Tehran şəhərində doğulub. İbtidai təhsilini mollaxanada alıb. Sonra İran Kazak briqadasının məktəbində oxuyub. Doğma türk dilindən başqa fars, rus, fransız, ingilis və alman dillərini bilirdi.
İsmayıl xan Şəfai 1910-cu ildə İran Kazak briqadasında hərbi xidmətə başlayıb. Briqadanın süvari bölümündə sultan (kapitan) rütbəsində qulluq edib.
İsmayıl xan Şəfai Birinci Dünya müharibəsi dönəmində Rza xanla bir dəstədə xidmət göstərib. Rza xan onu göz bəbəyi kimi qoruyub. Atası Kazım ağadan çox yaxşılıqlar görüb. Yeniyetməliyindən onun yanında xidmət etdiyindən, generalın ailəsinə yaxşı bələd idi. İsmayıl xanı da, digər qardaşı Məhəmməd xanı da lap uşaqlığından tanıyırdı. 1907-ci ildə mirpənc Kazım ağa Rza xanın qucağında ölmüşdü. Rza xan ağlaya-ağlaya sevimli komandirinə bildirmişdi ki, hər zaman onun övladlarına pərəstar olacaq. Oldu da. Rza xan briqadanın rəisi, hərbi nazir, baş nazir, hətta şah olanda da İsmayıl xanı qoruyub-qolladı. Onu da, qardaşını da xaricdə oxutdurdu. İsmayıl xan yüksək rütbəli zabit, qardaşı Məhəmməd xan Şəfizadə doktor oldu...
İsmayıl xan Şəfai 1921-ci ildə naib sərhəng (podpolkovnik) rütbəsində idi. Onu Gilandan mərkəzə dəyişdilər. Ərkani hərbdə - qərargahda xidmət edəcəkdi.
İsmayıl xan Şəfai 1921-ci ildə yeni yaranmış “Mərkəz” diviziyasının qərargah rəisi təyin olundu. Diviziyanın qərargahı Tehranda yerləşirdi. Komandanı Rza xan Sərdari Sipəh idi. Diviziyanın əhatə zonası Tehran, Qəzvin, Gilan, Mazandaran, Qum, Simnan və Damqan bölgələri idi. Diviziyada 896 zabit, 13364 əsgər, 3996 baş at vardı.
İsmayıl xan Şəfai 1922-ci ildə yeni ordunun sursat anbarının rəisi idi. Sərhəng (polkovnik) rütbəsi daşıyırdı.
Rza xan Sərdari Sipəh 1924-cü ildə 23 nəfər gənc zabiti Avropaya ali hərbi təhsil almağa göndərmişdi. Bu zabitlərin arasında İsmayıl xan Şəfai də vardı. O, Almaniyada ali hərbi akademiyada oxuyub və İrana dönəndən sonra şahın xüsusi adyutantı (acudane məxsus) olub.
İsmayıl xan Şəfai sərləşkər (general-mayor) rütbəsi daşıyırdı.
İsmayıl xan Şəfai Rza şah Pəhləvinin tacgüzarlığında iştirak edib. Tacqoyma mərasimində Şah İsmayıl Səfəvinin zirehini götürüb.
İsmayıl xan Şəfai 1941-ci ildən sonra Rza şahın tapşırığı ilə gənc Məhəmmədrza şahı yalnız buraxmayıb.
İsmayıl xan Şəfai 1943-cü ildə Tehran şəhərində keçirilən konfransda Stalin, Ruzvelt və Məhəmmədrza şah təkbətək görüşərkən şahın tərcüməçisi olub. İkinci Dünya müharibəsinin gedişində diplomatik mübarizədə Tehran konfransı xüsusi yer tutur. Müharibənin gedişində əsaslı dönüş başa çatdıqdan sonra anti-hitler koalisiyasının əsas dövlət başçılarının - Stalinin, Ruzveltin və Çörçillin iştirakı ilə 1943-cü il noyabrın 28-dən dekabrın 1-dək Tehran konfransı keçirilib. Avropada ikinci cəbhənin açılması haqqında məsələ konfransın işində mühüm yer tutub. Bu, müttəfiqlər arasında ən kəskin məsələlərdən biri idi. (Бережков В. Тегеран 1943. — М.: Издательство Агентства печати Новости, 1968.)
Tehran konfransı keçiriləndə İran şahı Məhəmmədrza Pəhləvi çox gənc idi – cəmi, 24 yaşı vardı və iqtidara gəlməsindən heç üç il də keçməmişdi. Həmin Məhəmmədrza Pəhləvi ancaq saatlarca Böyük Britaniya və ABŞ-ın Tehrandakı səfirliyində gözlədikdən sonra U. Çörçil və F. Ruzveltlə qısa müddətə görüşə bilib. İsmayıl xan Şəfai araçılığı ilə onlara çatdırmışdı ki, SSRİ İranı təhdid etməkdən əl çəksin. Onlar gənc şaha müsbət cavab verir. Məhəmmədrza şah sonra İosif Stalinlə görüşmək fikrinə düşür. Öz fikrini İsmayıl xana bildirir. İsmayıl xan razılaşır. Şahın səlahiyyətli nümayəndəsi Sovet səfirliyinə zəng vurub “İran şahı, Marşal Stalini, – əgər müsaid zamanları varsa, – ziyarət etməyi rica edir. Marşal Stalin şahənşahı qəbul etmək istərmi?” - deyə soruşanda, İ. V. Stalin gözlənilməz cavab verir: “İran şahı İ. V. Stalini nə zaman qəbul etmək istəyir?”
Cavab o qədər gözlənilməz olur ki, şahın səlahiyyətli nümayəndəsi özünü itirir və sovet səfirliyi əməkdaşlarının onu yanlış anladıqlarını zənn edir. Təkrar eyni cümləni söylədikdə, Stalinin budəfəki cavabı şahın nümayəndəsini şoka salır: “Şah, İ. V. Stalini indi qəbul edə bilərmi?”
Az sonra İ. V. Stalin öz heyəti ilə bərabər şahın sarayına gəlir. Şahla Stalinin görüşü müsbət nəticə ilə tamamlanır. O zamanlar SSRİ Baş Kəşfiyyat İdarəsinin Tehrandakı rezidenti olmuş polkovnik B. Q. Razin 02. 12. 1943-cü ildə Mərkəzə göndərdiyi şifroqramda İ. V. Stalinin İran monarxına şəxsi qırıcı təyyarə hədiyyə etdiyini (Məhəmməd Rza Pəhləvi I dərəcəli hərbi pilot idi), İran qoşunlarına 20 hərbi təyyarə, 20 tank bağışladığını, Məşhəd şəhərində hərbi aviasiya, Tehranda isə tank məktəbinin yaradılması barədə göstəriş verdiyini bildirir.
İsmayıl xan Şəfai baş nazir Əli Süheylinin kabinəsində (15 fevral 1943 – 6 aprel 1944) Ticarət və Sənaye naziri təyin olunub.
İsmayıl xan Şəfai 1960-cı ilin hesabatına görə, framason təşkilatın üzvü idi.
İsmayıl xan Şəfainin ömrünün son dönəmləri və ailəsi haqqında bilgimiz yoxdur. Gözümüz axtarışdadır. Yeni faktlarla rastlaşsaq, həmən anda sizə bilgi verəcəyik. Hələliksə bunlarla yetinək…
Müəllifin bütün yazıları - Ənvər ÇİNGİZOĞLU
Bölməyə aid digər xəbərlər
11-04-2022, 21:25
Mazandaran alimi - Ənvər Çingizoğlu yazır
23-03-2022, 18:55
Rəşid Yasəmi: ədəbiyyatda nəciblik nümunəsi
17-03-2022, 09:49
Vahid Dəstigirdi: Nizaminin tədqiqatçısı
12-03-2022, 22:31
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Səid Nəfisi: Azərbaycan qəhrəmanı Babək Xürrəmdin əsərinin müəllifi
19-10-2021, 09:58
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Məhəmmədəli Füruği: siyasətçi, diplomat, tarixçi, tərcüməçi və millətçi kimi
16-10-2021, 01:06
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Hacıəli xan Rəzmara: Qurban bayramında doğuldu, terror qurbanı oldu
13-09-2021, 16:31
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Şəkinskilərin İran qolu haqqında... - Ənvər Çingizoğlunun araşdırması
10-09-2021, 17:27
Nəcəfqulu xan Sərşar: Qaradağın ağ gün görməmiş şairi
27-08-2021, 16:48
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Məhəmmədqulu xan Alar: inqilabda sərkərdə, işdə sərkar.. - Fotolar
20-08-2021, 13:38
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - İsmayıl xan Şəfai: Tehran-43 konfransında şahın tərcüməçisi - Fotolar
16-08-2021, 15:51
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Seyid Məhəmməd Dəbirsiyaqi: tədqiq və tədrisin işığında - Fotolar
24-07-2021, 16:15
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Qaradağ elləri: beloğludan eloğluya qədər - Ənvər Çingizoğlu yazır
Xalq artisti deyir ki, rəqqasların səhnə ömrü çox qısa olur. Bu az müddətdə uğur qazanmaq, əsl sənətkar kimi yetişmək üçün daha çox zəhmət çəkmək lazımıdır
Rus Dram Teatrının aktyoru deyir ki. bölgə teatrlarında diplomlu aktyor və rejissor tapmaq müşkül məsələdir
Qüdrət Həsənquliyevin fikrincə, Tramp görsə ki, Ukrayna qalib gəlir, Rusiyaya təkcə siyasi yox, hərbi dəstək də verəcək
"Xalq qəzeti"nin şöbə müdiri deyir ki, ömrü boyu özünü axtaran, dəfələrlə yanından ötüb keçən o qədər insan var ki
Nadir Azməmmədov: “Təəssüf ki, indi rejissor olmaq, kino və serial çəkmək adiləşib, bəzən bunun məsuliyyətini dərk etmirlər”
