23:57 / 18-06-2021
Türkiyə yeni raketini sınaqdan çıxarıb
23:05 / 18-06-2021
Buraxılış imtahanlarının nəticələri açıqlanıb
21:36 / 18-06-2021
Hikmət Hacıyev: “Sosial media saxta xəbərləri böyüdür”
20:58 / 18-06-2021
Rusiyadan Azərbaycana təyyarə uçuşlarının sayı artacaq
20:41 / 18-06-2021
Türkiyədə daha 5575 nəfərdə koronavirus aşkarlanıb
20:06 / 18-06-2021
Şirvanda 40 yaşlı kişi qətlə yetirilib
19:56 / 18-06-2021
Dövlət Komissiyasında dəymiş ziyanın aradan qaldırılması məsələləri müzakirə edilib
19:50 / 18-06-2021
Avropa çempionatı: daha bir güləşçimiz üçüncü olub
19:36 / 18-06-2021
Türkiyəli iş adamı “Can Azərbaycan!” xeyriyyə aksiyası keçirib - Foto
19:31 / 18-06-2021
Ceyhun Bayramov Somalinin XİN başçısı ilə görüşüb
19:18 / 18-06-2021
AVRO-2020: Bakıda personajların növbəti paradı keçirilib
19:07 / 18-06-2021
Prezident İlham Əliyev səhiyyə işçilərini təltif edib - Siyahı
18:51 / 18-06-2021
ÜST rəsmisi: "COVID-19-un "Delta variantı" daha sürətli yayılır"
18:35 / 18-06-2021
Qarabağ zonasında rabitə xidmətlərinin təşkilinə dair Fəaliyyət Proqramı hazırlanıb
18:15 / 18-06-2021
Milli Məclisdə əlilliyin müəyyən olunması meyarları müzakirə olunub
18:03 / 18-06-2021
Deputatlar daha 14 məsələni müzakirə edəcək
17:59 / 18-06-2021
Ermənistanda siyasi terror təhlükəsi artır
17:58 / 18-06-2021
Mərkəzi Bank uçot dərəcəsini sabit saxlayıb
17:49 / 18-06-2021
418 iaşə obyektində monitorinq: cərimələnənlər var - Siyahı
17:38 / 18-06-2021
BMT-yə Baş katib təyin olunub
17:33 / 18-06-2021
Prezident komitə əməkdaşlarını təltif edib - Siyahı
17:29 / 18-06-2021
Direktor vəzifədən azad edilib - Təyinat
17:24 / 18-06-2021
Nazir: "İşğaldan azad edilmiş ərazilərdə 13 307 əmlak inventarlaşdırılıb"
17:03 / 18-06-2021
Dolların 3 günlük rəsmi məzənnəsi açıqlanıb
16:37 / 18-06-2021
Ölkəmizdə koronavirusa yoluxanların sayı açıqlanıb
16:30 / 18-06-2021
Novella Cəfəroğlu: “Şuşanı Müsiqi Məkkəsinə çevirsələr...”
16:06 / 18-06-2021
Müəllimlər sertifikatlaşdırmaya cəlb olunacaq - Qaydalar
15:56 / 18-06-2021
Baş prokuror özünə köməkçi təyin edib
15:37 / 18-06-2021
Mətbuat xidmətinin rəhbəri ölümlə hədələnir
15:09 / 18-06-2021
Prezident və xanımı açılışda iştirak ediblər - Foto
00:03 / 14-06-2021
Ekstrasens Bayram Nurlu cinsini dəyişib? - Açıqlama
13:09 / 14-06-2021
Füzulidə avtomobil çaya aşıb – Ölən var
16:49 / 14-06-2021
Məzun "Son zəng"dən sonra Kür çayında boğulub
16:06 / 18-06-2021
Müəllimlər sertifikatlaşdırmaya cəlb olunacaq - Qaydalar
20:28 / 14-06-2021
Putin varisi haqqında danışıb
11:40 / 16-06-2021
Məktəb direktoru vəzifəsi üçün müsahibə başlayır
16:17 / 17-06-2021
“Xankəndi məsələsi də xeyrimizə həll olunacaq” - Ekspert
14:05 / 14-06-2021
10 hərbçimiz itkin düşmüş sayılır - Siyahı
10:55 / 15-06-2021
Casusun yerini deyən 500 milyon mükafat alacaq
13:01 / 17-06-2021
Laçında iki hərbçimiz həlak olub - Fotolar (Yenilənib)
18:36 / 14-06-2021
Gürcüstanın baş naziri: “NATO-ya üzvlüyə hazırlaşırıq”
12:37 / 15-06-2021
İsi Məlikzadə haqqında - Seymur Baycan yazır
Nəcəfqulu xan Səmsamüssəltənə - Fotolar
Tarix: 12-05-2021 11:34 | Bölmə: Ənvər ÇİNGİZOĞLU
Bəzi şəxslər siyasi mərkəzlərdən uzaq əyalətlərdə doğulurlar. Zaman keçdikcə belə şəxsiyyətlər mənsub olduğu bölgənin sərhədlərini aşaraq bütün regionun həyatında ehtiyac duyulan siyasi liderə çevrilirlər. Belə şəxsiyyətlərdən biri də Nəcəfqulu xan Səmsamüssəltənədir.
Nəcəfqulu xan 1851-ci ildə Çaharmahal və Bəxtiyari əyalətinin Çehraz kəndində anadan olmuşdu. Əslən Bəxtiyari elindəndir. Atası Hüseynqulu xan Elxani, anası Mehrəfruz xanımdır. Ata babası Cəfərqulu xan, ana babası Şəfi xandır.
Nəcəfqulu xan ibtidai təhsilini molla yanında alsa da, sonradan mədrəsədə oxuyub. Böyük qardaşı İsfəndiyar xan 1905-ci ildə vəfat edəndən sonra soylarına məxsus olan elxanlıq vəzifəsi ona çatıb. Atası 1906-cı ildə vəfat etdikdən sonra isə Müzəffərəddin şah Qacardan Səmsamüssəltənə ləqəbini alıb. Ailə irsinə yiyə durduqdan sonra fəal siyasətlə məşğul olmağa başlayıb. Kiçik qardaşı Əliqulu xan Sərdar Əsədlə əl-ələ verib, gündəmin nəbzini tutub, Məşrutə hərəkatına qatılıb.
Nəcəfqulu xan Səmsamüssəltənə 1908-ci ildən 1909-cu ilədək İsfahan əyalətinin valisi olub. Sonra bu vəzifəni Bəxtiyari elinin elbəyisi Sultan Məhəmməd xan Sərdari-Əşcəyə verərək Tehrana yollanıb.
Həmin dönəm Məhəmmədəli şaha qarşı xalqın hiddəti artmışdı. Təbriz, Rəşt, Məşhəd, Qəzvin, Kirman və Şiraz əncümənləri şahın devrilməsini tələb edirdilər. Məclisin liberal qanadı ilə sazişə gedən Şah, hökuməti istefaya göndərməyə məcbur olub. Rusiya və İngiltərənin köməyinə arxalanan Şah 1908-ci ilin iyununda Tehranda hərbi vəziyyət elan edib. Konstitusiya müdafiəçilərinə divan tutulub. İyunun 23-də Məclis və Məscid bombardman edilib. Əksinqilabi çevriliş baş verib, Əncümənlər və Məclis buraxılıb, demokratik qəzetlərin nəşri dayandırılıb.
Həmin vaxt əksinqilabi çevriliş vəziyyəti daha da kəskinləşdirib, Təbrizdə üsyan baş verib. Gilanda yaradılmış Cəngəl hərəkatının fədailəri və bəxtiyari dəstələri Tehrana daxil olublar. Şah Rusiya səfirliyində sığınacaq tapmaq məcburiyyətində qalıb.
1909-cu il iyulun 16-da fədailərin, ali ruhanilərin, keçmiş nazirlərin və deputatların iştirakı ilə Milli Şuranın fövqəladə iclası keçirilib. İclas Məhəmmədəli şahın devrilməsi və onun 14 yaşlı oğlu Sultan Əhməd mirzənin şah elan olunması barədə qərar çıxarıb, İclas müvəqqəti hökumətin yaradılması, Konstitusiyanın bərpası və İkinci Məclisə seçkilər keçirilməsi barədə də qərarlar verib.
1909-cu il noyabrın 19-da İkinci Məclisin ilk iclası keçirilib. İkinci Məclis daha demokratik olub. Orada əksəriyyət təşkil edən mülkədarlar və ruhanilərlə yanaşı aşağı təbəqələrin nümayəndələri də təmsil olunublar.
Nəcəfqulu xan Səmsamüssəltənə 3 may 1909-cu ildən 16 iyul 1909-cu ilədək birinci dönəm Qacarlar dövlətinin Baş naziri olub.
Məhəmmədəli şah İrana təkrar dönə bilmək üçün noyabr 1910-cu ildə tərəfdarlarıyla Vyanada apardığı görüşlərin ardından hazırladığı və rusların da dəstəklədiyi güclü bir ordu ilə Xəzər dənizi üzərindən Astrabad yaxınlığına gəlib; daha öncə anlaşdığı tərəfdarları da Kürdistanda üsyan başlayıblar. Hökumətin göndərdiyi ordu ilə 5 sentyabr 1911-ci ildə Vəramin yaxınlarında qarşılaşan Məhəmmədəli şahın qüvvələri məğlubiyyətə uğrayıb. Öndə gələn adamları öldürülən keçmiş şah qaçdığı Astrabaddan gəmi ilə Rusiyaya geri dönmək məcburiyyətində qalıb (fevral 1912); bu uğursuz təşəbbüs onun səltənət ümidlərini sona çatdırıb.
Nəcəfqulu xan Səmsamüssəltənə Sepəhdari-Əzəmin Baş nazirliyi dönəmində, 12 mart 1911-ci ildən 26 iyul 1911-ci ilədək Qacarlar dövlətinin Hərbi naziri olub.
Nəcəfqulu xan Səmsamüssəltənə 23 dekabr 1912-ci ildən 11 yanvar 1913-cü ilədək ikinci dönəm Baş nazir vəzifəsini tutub. Hərbi nazir vəzifəsini də özünə saxlayıb. Həmin dönəmdə dövlət daxilində bir çox böhranlar baş verib. Məhəmmədəli şah yenidən taxta qayıtmaq istəyir və tərəfdarlarını dövlətə qarşı qiyamlara vadar edir. Şahzadə Əbülfət mirzə Salarüddövlə (1881-1961) taxt-taca yiyələnmək istədiyindən xarici havadarlarına arxayın olub, məxşuşluq törədirdi. Türkmənlər sərhədboyu əyalətlərdə qətl-qarətlərlərlə məşğul olurdular.
Morqan Şusterin İranda xəzinədarlığa gətirilməsini xoş qarşılamayan Rusiya dövləti Qacarlara ültimatum verdikdən sonra ordu Məşhəd şəhərində İmam Rza türbəsini topa tutub. Həmin dövrdə “İranın boğulması” kitabında M. Şuster yazırdı: “İran xalqının ona veriləndən daha yaxşı həyata layiq olduğu şəksiz idi, amma ingilislər və ruslar uğur qazanmağımıza qətiyyətlə mane oldular”. (W. Morgan Shuster, The Strangling of Persia, 1st edition, 3rd impression (T. Fisher Unwin, London, 1913).
Siyasətin dərinliklərindən baş çıxarmayan Səmsamüssəltənə rəqiblərinin töhmət-təhnizlərinə cavab verə bilmirdi. Milli Məclisin təsir və təpkisiylə kabinəsi süqut etdi.
Nəcəfqulu xan Səmsamüssəltənə 1913-cü ildən 1915-ci ilədək İsfahana əyalətinə valilik edib.
Nəcəfqulu xan Səmsamüssəltənə 1 may 1918-ci ildən 8 avqust 1918-ci ilədək Qacarlar dövlətinin Baş naziri olub. O, Möcəzat komitəsinin başçılarını zindandan azad edib. Yalnız Bahadurüssəltənə komitə üzvlərinin qorxusundan zindanda qalıb.
Nəcəfqulu xan Səmsamüssəltənə Çaharmahal və Bəxtiyari əyalətindən İran Milli Məclisinə vəkil seçilib. Lorların qiyamını xüsusi amansızlıqla yatıran Rza xan Sərdari-Sipəhi sərt tənqid edib. Çətin durumda olan bölgə əhalisinə qarşı hərbi əməliyyatların başlama səbəbləri barədə Milli Məclisə məlumat verən Səmsamüssəltənə bildirib ki, İran məmləkətini Məhəmmədəli şahın çəngindən bəxtiyarilər qurtarıb. Demokratik partiyanın üzvü olan Səmsamüssəltənə öz mövqeyini aydın şəkildə ifadə etsə də, hökumət tərəfindən onu dinləyən olmayıb. O, bölgədəki cəng-cidalın qurban tələb etdiyini və qəddarlıq olduğunu göstərməklə yanaşı, məclisin diqqətinə Rza xanın əməliyyatlarının fərqlərini çatdıra bilib.
Nəcəfqulu xan Səmsamüssəltənə Pəhləvilər sülaləsi hakimiyyətində heç bir vəzifə tutmayıb.
Səmsamüssəltənə Nəcəfqulu xan Bəxtiyari 1931-ci ildə vəfat edib.
Nəcəfqulu xan Səmsamüssəltənənin Mürtəzaqulu xan adlı oğlu vardı.
Nəcəfqulu xan Səmsamüssəltənənin həyat və fəaliyyəti haqqında xatırlatdığımız faktlar tam deyil. Təəssüflər olsun ki, hələlik bu qədərlə keçinməli olduq. Axtarışlarımız davam edir...
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 12-05-2021 11:34 | Bölmə: Ənvər ÇİNGİZOĞLU
Bəzi şəxslər siyasi mərkəzlərdən uzaq əyalətlərdə doğulurlar. Zaman keçdikcə belə şəxsiyyətlər mənsub olduğu bölgənin sərhədlərini aşaraq bütün regionun həyatında ehtiyac duyulan siyasi liderə çevrilirlər. Belə şəxsiyyətlərdən biri də Nəcəfqulu xan Səmsamüssəltənədir.
Nəcəfqulu xan 1851-ci ildə Çaharmahal və Bəxtiyari əyalətinin Çehraz kəndində anadan olmuşdu. Əslən Bəxtiyari elindəndir. Atası Hüseynqulu xan Elxani, anası Mehrəfruz xanımdır. Ata babası Cəfərqulu xan, ana babası Şəfi xandır.
Nəcəfqulu xan ibtidai təhsilini molla yanında alsa da, sonradan mədrəsədə oxuyub. Böyük qardaşı İsfəndiyar xan 1905-ci ildə vəfat edəndən sonra soylarına məxsus olan elxanlıq vəzifəsi ona çatıb. Atası 1906-cı ildə vəfat etdikdən sonra isə Müzəffərəddin şah Qacardan Səmsamüssəltənə ləqəbini alıb. Ailə irsinə yiyə durduqdan sonra fəal siyasətlə məşğul olmağa başlayıb. Kiçik qardaşı Əliqulu xan Sərdar Əsədlə əl-ələ verib, gündəmin nəbzini tutub, Məşrutə hərəkatına qatılıb.
Nəcəfqulu xan Səmsamüssəltənə 1908-ci ildən 1909-cu ilədək İsfahan əyalətinin valisi olub. Sonra bu vəzifəni Bəxtiyari elinin elbəyisi Sultan Məhəmməd xan Sərdari-Əşcəyə verərək Tehrana yollanıb.
Həmin dönəm Məhəmmədəli şaha qarşı xalqın hiddəti artmışdı. Təbriz, Rəşt, Məşhəd, Qəzvin, Kirman və Şiraz əncümənləri şahın devrilməsini tələb edirdilər. Məclisin liberal qanadı ilə sazişə gedən Şah, hökuməti istefaya göndərməyə məcbur olub. Rusiya və İngiltərənin köməyinə arxalanan Şah 1908-ci ilin iyununda Tehranda hərbi vəziyyət elan edib. Konstitusiya müdafiəçilərinə divan tutulub. İyunun 23-də Məclis və Məscid bombardman edilib. Əksinqilabi çevriliş baş verib, Əncümənlər və Məclis buraxılıb, demokratik qəzetlərin nəşri dayandırılıb.
Həmin vaxt əksinqilabi çevriliş vəziyyəti daha da kəskinləşdirib, Təbrizdə üsyan baş verib. Gilanda yaradılmış Cəngəl hərəkatının fədailəri və bəxtiyari dəstələri Tehrana daxil olublar. Şah Rusiya səfirliyində sığınacaq tapmaq məcburiyyətində qalıb.
1909-cu il iyulun 16-da fədailərin, ali ruhanilərin, keçmiş nazirlərin və deputatların iştirakı ilə Milli Şuranın fövqəladə iclası keçirilib. İclas Məhəmmədəli şahın devrilməsi və onun 14 yaşlı oğlu Sultan Əhməd mirzənin şah elan olunması barədə qərar çıxarıb, İclas müvəqqəti hökumətin yaradılması, Konstitusiyanın bərpası və İkinci Məclisə seçkilər keçirilməsi barədə də qərarlar verib.
1909-cu il noyabrın 19-da İkinci Məclisin ilk iclası keçirilib. İkinci Məclis daha demokratik olub. Orada əksəriyyət təşkil edən mülkədarlar və ruhanilərlə yanaşı aşağı təbəqələrin nümayəndələri də təmsil olunublar.
Nəcəfqulu xan Səmsamüssəltənə 3 may 1909-cu ildən 16 iyul 1909-cu ilədək birinci dönəm Qacarlar dövlətinin Baş naziri olub.
Məhəmmədəli şah İrana təkrar dönə bilmək üçün noyabr 1910-cu ildə tərəfdarlarıyla Vyanada apardığı görüşlərin ardından hazırladığı və rusların da dəstəklədiyi güclü bir ordu ilə Xəzər dənizi üzərindən Astrabad yaxınlığına gəlib; daha öncə anlaşdığı tərəfdarları da Kürdistanda üsyan başlayıblar. Hökumətin göndərdiyi ordu ilə 5 sentyabr 1911-ci ildə Vəramin yaxınlarında qarşılaşan Məhəmmədəli şahın qüvvələri məğlubiyyətə uğrayıb. Öndə gələn adamları öldürülən keçmiş şah qaçdığı Astrabaddan gəmi ilə Rusiyaya geri dönmək məcburiyyətində qalıb (fevral 1912); bu uğursuz təşəbbüs onun səltənət ümidlərini sona çatdırıb.
Nəcəfqulu xan Səmsamüssəltənə Sepəhdari-Əzəmin Baş nazirliyi dönəmində, 12 mart 1911-ci ildən 26 iyul 1911-ci ilədək Qacarlar dövlətinin Hərbi naziri olub.
Nəcəfqulu xan Səmsamüssəltənə 23 dekabr 1912-ci ildən 11 yanvar 1913-cü ilədək ikinci dönəm Baş nazir vəzifəsini tutub. Hərbi nazir vəzifəsini də özünə saxlayıb. Həmin dönəmdə dövlət daxilində bir çox böhranlar baş verib. Məhəmmədəli şah yenidən taxta qayıtmaq istəyir və tərəfdarlarını dövlətə qarşı qiyamlara vadar edir. Şahzadə Əbülfət mirzə Salarüddövlə (1881-1961) taxt-taca yiyələnmək istədiyindən xarici havadarlarına arxayın olub, məxşuşluq törədirdi. Türkmənlər sərhədboyu əyalətlərdə qətl-qarətlərlərlə məşğul olurdular.
Morqan Şusterin İranda xəzinədarlığa gətirilməsini xoş qarşılamayan Rusiya dövləti Qacarlara ültimatum verdikdən sonra ordu Məşhəd şəhərində İmam Rza türbəsini topa tutub. Həmin dövrdə “İranın boğulması” kitabında M. Şuster yazırdı: “İran xalqının ona veriləndən daha yaxşı həyata layiq olduğu şəksiz idi, amma ingilislər və ruslar uğur qazanmağımıza qətiyyətlə mane oldular”. (W. Morgan Shuster, The Strangling of Persia, 1st edition, 3rd impression (T. Fisher Unwin, London, 1913).
Siyasətin dərinliklərindən baş çıxarmayan Səmsamüssəltənə rəqiblərinin töhmət-təhnizlərinə cavab verə bilmirdi. Milli Məclisin təsir və təpkisiylə kabinəsi süqut etdi.
Nəcəfqulu xan Səmsamüssəltənə 1913-cü ildən 1915-ci ilədək İsfahana əyalətinə valilik edib.
Nəcəfqulu xan Səmsamüssəltənə 1 may 1918-ci ildən 8 avqust 1918-ci ilədək Qacarlar dövlətinin Baş naziri olub. O, Möcəzat komitəsinin başçılarını zindandan azad edib. Yalnız Bahadurüssəltənə komitə üzvlərinin qorxusundan zindanda qalıb.
Nəcəfqulu xan Səmsamüssəltənə Çaharmahal və Bəxtiyari əyalətindən İran Milli Məclisinə vəkil seçilib. Lorların qiyamını xüsusi amansızlıqla yatıran Rza xan Sərdari-Sipəhi sərt tənqid edib. Çətin durumda olan bölgə əhalisinə qarşı hərbi əməliyyatların başlama səbəbləri barədə Milli Məclisə məlumat verən Səmsamüssəltənə bildirib ki, İran məmləkətini Məhəmmədəli şahın çəngindən bəxtiyarilər qurtarıb. Demokratik partiyanın üzvü olan Səmsamüssəltənə öz mövqeyini aydın şəkildə ifadə etsə də, hökumət tərəfindən onu dinləyən olmayıb. O, bölgədəki cəng-cidalın qurban tələb etdiyini və qəddarlıq olduğunu göstərməklə yanaşı, məclisin diqqətinə Rza xanın əməliyyatlarının fərqlərini çatdıra bilib.
Nəcəfqulu xan Səmsamüssəltənə Pəhləvilər sülaləsi hakimiyyətində heç bir vəzifə tutmayıb.
Səmsamüssəltənə Nəcəfqulu xan Bəxtiyari 1931-ci ildə vəfat edib.
Nəcəfqulu xan Səmsamüssəltənənin Mürtəzaqulu xan adlı oğlu vardı.
Nəcəfqulu xan Səmsamüssəltənənin həyat və fəaliyyəti haqqında xatırlatdığımız faktlar tam deyil. Təəssüflər olsun ki, hələlik bu qədərlə keçinməli olduq. Axtarışlarımız davam edir...
Müəllifin bütün yazıları - Ənvər ÇİNGİZOĞLU
Bölməyə aid digər xəbərlər
22-04-2021, 10:29
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Hacı Mirzə İbrahim xan Kəlantər: vəzirliyi Asəfdən öyrənmiş şəxs
17-04-2021, 19:00
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Mehdiqulu xan Hidayət: haqq yolunu azmış adam - Ənvər Çingizoğlu yazır
15-08-2020, 18:17
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Nökərçilikdən baş nazir vəzifəsinədək... - Ənvər Çingizoğlu yazır
8-08-2020, 18:06
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Mirzə Möhsün xan Təbrizi: diplomatiyada tarzən, lojada ustad - Foto
5-08-2020, 10:21
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Məlik Mənsur mirzə Şüaüssəltənə: mərdlik siyasətə sığmır - Fotolar
Nəsib Məhəməliyev: “Vəzifəsinin öhdəsindən gəlməyən və yaxud sui-istifadə edən məmurun işdən azad olunması, qanunlara uyğun olaraq cəzalandırılması qorxusu, məsuliyyət hissi olmalıdır”
Elman Məmmədov: “Ərazilərimizi Ermənistan ordusunun tör-töküntülərindən və Qarabağdakı quldur dəstələrindən təmizləməliyik”
Minsk qrupunun fəaliyyət fəlsəfəsinin dəyişməsini vacib sayan Milli Məclis üzvü deyir ki, Ermənistanda üçtərəfli bəyanatın məğzini ya anlamır, ya da özlərinə sərfəli formada təfsir etməyə cəhd göstərirlər
Qüdrət Həsənquliyev: “Onlar hesab edirlər ki, Rusiya Dağlıq Qarabağda yerləşməklə öz mövqelərini bir az da gücləndirir, Ermənistana və Azərbaycana təsir imkanlarını daha da artırır. Bu səbəbdən Ermənistandan istifadə etməklə bu münaqişənin davam etməsinə və gərginliyin saxlanmasında maraqlıdırlar”
Parlamentin sabiq sədri: “Paşinyan hakimiyyətdə qalmasa və radikallar hakimiyyəti götürsə, zənnimcə, gərginlik davam edə və bir qədər də kəskinləşə bilər. Ancaq onların nə etməsindən asılı olmayaraq, bu, Ter-Petrosyanın dediyi kimi, erməni xalqının ziddinədir”
