00:12 / 02-07-2025
Azərbaycan diasporunun lideri sərbəst buraxılıb - (Yenilənib)
23:39 / 01-07-2025
Bakıda Rusiya vətəndaşlarından ibarət dəstə üzvləri həbs olunub (Yenilənuib) - Fotolar
22:54 / 01-07-2025
Sumqayıtda qadın bıçaqlanıb
21:50 / 01-07-2025
Milli Məclis dezinformasiya kampaniyasına dair açıqlama yayıb
19:14 / 01-07-2025
Zelenski Əliyevə zəng edib
18:34 / 01-07-2025
Baş naziri vəzifədən uzaqlaşdırıblar
18:26 / 01-07-2025
Nəhəng ekzoplanetin görüntüsünü əldə ediblər - Fotolar
18:10 / 01-07-2025
İsrailin gizli planı üzə çıxıb - Foto
18:04 / 01-07-2025
“Sputnik Azərbaycan” işi üzrə 7 nəfər saxlanılıb - (Yenilənib) - Fotolar
17:45 / 01-07-2025
İşğal Azərbaycana 150 milyard dollar zərər vurub
17:39 / 01-07-2025
XİN Rusiyanı Azərbaycanın daxili işlərinə qarışmamağa çağırır
17:31 / 01-07-2025
Moskva ilə münasibətlər niyə pisləşir?
17:23 / 01-07-2025
Vəzifəli şəxslərin cinayət işini məhkəməyə göndəriblər
17:04 / 01-07-2025
Rusiya Azərbaycana nota verib
16:50 / 01-07-2025
Məhkəmələrə hakim təyinatları olub - Siyahı
16:26 / 01-07-2025
Beş şagirdimiz Azərbaycanı Yunanıstanda təmsil edəcək - Fotolar
16:16 / 01-07-2025
Rusiya NATO ölkələrinə təhdidlərini davam etdirir
15:47 / 01-07-2025
Professor zəlzələ ilə bağlı xəbərdarlıq edir - Foto
15:26 / 01-07-2025
Rusiyanın müdafiə sistemləri istehsal edən zavodu vurulub
15:10 / 01-07-2025
Rezidenturaya qəbul imtahanının nəticələri açıqlanıb
14:53 / 01-07-2025
Təkrar sertifikatlaşdırma: 2006 müəllim keçid balını toplaya bilməyib
14:08 / 01-07-2025
Fransada istilər səbəbindən məktəblər bağlanıb
13:59 / 01-07-2025
Rusiya iqtisadiyyatı tənəzzül həddinə çatır, sənaye böyük itki ilə üzləşir
13:34 / 01-07-2025
Baş prokuror Səfərovların öldürülməsi faktı ilə bağlı cinayət işi başladıb
13:01 / 01-07-2025
Ərdoğan “ikinci vətən”indən niyə küsüb?
12:39 / 01-07-2025
Azərbaycan Dünya Bankı ilə 173,5 milyon dollarlıq kredit sazişi imzalayıb
12:33 / 01-07-2025
Almaniya Rusiyaya qarşı hərbi gəmilər göndərəcək
12:16 / 01-07-2025
Avropa İttifaqına sədrlik Danimarkaya keçib
12:10 / 01-07-2025
İran nüvə danışıqları üçün şərtlər irəli sürür
11:56 / 01-07-2025
Deputat azərbaycanlılara qarşı törədilmiş cinayəti pisləyir
13:16 / 29-06-2025
Putin Rusiyada şovinizmi qızışdırır
12:57 / 27-06-2025
Prokurorluq Bakıdakı partlayış hadisəsini araşdırır
08:55 / 28-06-2025
İsrail-İran müharibəsi Orta Asiyanın yolunu bağlayıb?
00:01 / 28-06-2025
Jurnalist Seyfəddin Hüseynlinin qardaşları öldürülüb - (Yenilənib)
17:57 / 30-06-2025
Bakıda əməliyyat: FTX-nın iki əməkdaşı saxlanılıb - (Yenilənib) - Fotolar
15:08 / 30-06-2025
Professor: Şovinizm Rusiyanı uçuruma aparır
11:12 / 28-06-2025
Rəsmi Bakı Rusiyada azərbaycanlılara hücumlarla bağlı bəyanat yayıb
13:20 / 29-06-2025
Rezidenturaya qəbul imtahanı keçirilib - (Yenilənib)
21:03 / 30-06-2025
Rusiyada öldürülən qardaşların cənazəsi Azərbaycana gətirilib - (Yenilənib)
11:32 / 27-06-2025
Nazirlik və dövlət komitəsi vətəndaşlara müraciət edib
23:20 / 27-06-2025
XİN İran səfirindən təkzib tələb edir
09:57 / 28-06-2025
İki məşhur aktyor 24 ildən sonra yenidən görüşüb
Fətulla xan Əkbər - Ənvər Çingizoğlu yazır
Tarix: 16-05-2021 09:47 | Bölmə: Ənvər ÇİNGİZOĞLU
Qacarlar dövründə Baş nazir vəzifəsində çalışmış şəxslərdən biri də Fətulla xan Əkbərdir. O, yerinə yetirdiyi bir çox tarixi missiya ilə xalqın sevimlisınə çevrilə bilib. Məşrutə dövründən etibarən ölkənin siyasi hakimiyyət olimpində möhkəm yer tutmağı bacarıb.
Fətulla xan 1878-ci Gilan əyalətinin Rəşt şəhərində anadan olub. Atası Hacı Mirzə Məhəmmədəli xan Əmşai Gilanın iri mülkədar ailəsinə mənsub idi. Babası Əkbər xan bəylərbəyi Nasirəddin şah dövrünün tanınmış əyan-əşraflarından sayılırdı. Dövlətin şimal gömrüklərini icarəyə götürmüşdü.
Fətulla xan təhsilini ailə şəraitində aldıqdan sonra əmisi Sadıq xanın övladları ilə bir yerdə oxuyub. Təhsilini tamamladıqdan sonra Qacar ordusunda naib (leytenant) rütbəsində xidmətə başlayıb. 1889-cu ildə əmir tümən (general-leytenant) rütbəsi daşıyırdı.
Fətulla xan Əkbər əvvəlcə Salari-Əfxəm, Salari-Əzəm, Sərdari-Mənsur ləqəblərini alıb.
Fətulla xan Əkbər 1901-ci ildə Poçt və teleqraf idarəsində xidmət edib. O, poçtu illik 600 tümənə icarəyə götürmüşdü. Sonra həmin xidmətin vəziri vəzifəsinə yüksəlib.
Fətulla xan Əkbər Məşrutə hərəkatı dövründə Sərdari Mənsur kimi məşhur idi. O, məşrutəçiləri himayə etdiyi üçün vəzifəsindən kənarlaşdırılıb. Bu hadisədən iki həftə sonra, 1908-ci ildə Məclis topa tutulub. Məclisin nümayəndələri bəstə əyləşiblər. Məhəmmədəli şah əlinə keçən millət vəkillərini Xorasana, Kəlat bölgəsinə sürgün etdirib.
Fətulla xan Əkbərin əmisi uşaqları Mirzə Kərim Rəşti, Əbdülhüseyn xan Müəzzəzüsultan (Sərdari-Möhyi), Əmidüssultan və digərləri məşrutəçilərlə birgə Gilanda qiyam qaldırıb, yolları tutublar. “Səttarxan komitəsi” yaradaraq Məşrutə inqilabına açıq dəstək veriblər. Bu dəstə başqa mücahidlərlə birləşib, əvvəlcə Qəzvini, sonra Tehranı ələ keçirib. Fətulla xan Əkbər bu dəstəyə bel bağlayaraq Məşrutə Hərəkatının qüdrətli şəxslərindən birinə çevrilib. Məhəmmədəli şah Rusiya səfirliyinə sığındıqdan sonra ölkəni idarə edəcək 28 nəfərlik komissiya yaradılıb. Fətulla xan Əkbər də həmin komissiyanın üzvü olub.
Fətulla xan Əkbər yeni təşkil olunmuş hökumətdə Poçt və teleqraf naziri vəzifəsini tutub.
Fətulla xan Əkbər Məhəmmədvəli xan Tənkabuninin birinci Baş nazirliyi dövründə Ədliyyə naziri təyin olunub.
Fətulla xan Əkbər 1914-cü ildə Talış və Qorqandan Milli Məclisə nümayəndə seçilib.
Fətulla xan Əkbər Əbdülməcid mirzə Eynüddövlənin Baş nazirliyi dövründə (1 may 1915 – 18 avqust 1915) Ədliyyə naziri olub. Hökumət Kirmanşah hadisələrinə görə süqut etmişdi. Ölkədə ikihakimiyyətlilik yaranmışdı.
Fətulla xan Əkbər Əbdülhüseyn mirzə Fərmanfərmanın Baş nazirliyi dövründə (25 dekabr 1915 – 1 mart 1916) Poçt və teleqraf naziri vəzifəsində çalışıb.
Milli Məclis Məhəmmədvəli xan Tənkabuniyə Sepəhsalari-Əzəm ləqəbini verib. Sultan Əhməd şah Qacar da xas fərmanla təsdiqləyib. Onun əvvəlcə daşıdığı Sepəhdari-Əzəm ləqəbini Fətulla xan Əkbərə verdilər. Eyni zamanda da Poçt və teleqraf naziri vəzifəsini daşımağa başladı.
Fətulla xan Əkbər Mirzə Həsən xan Vüsuqüddövlənin birinci Baş nazirliyi dönəmində (29 avqust 1916-cı il - 5 iyun 1917-ci il) Qacarlar dövlətinin Daxili işlər və Hərbi nazirliklərinə başçılıq edib.
Fətulla xan Əkbər 1920-ci ildən 1921-ci ilədək Qacarlar dövlətinin Baş naziri olub. Bu dönəmdə onun bacarıqlı bir siyasi xadim, hökumət rəhbəri və təşkilatçı kimi fərdi keyfiyyətləri üzə çıxıb. Məhz bu qısa vaxt Fətulla xanı İranın ən görkəmli siyasi xadimlərindən biri kimi öz xalqına tanıdıb və sevdirib.
Fətulla xan Əkbər 1921-ci ildə Rza xan Sərdari-Sipəhin hərbi çevirilişindən sonra Rəştə yollanıb.
Fətulla xan Əkbər Rəştdən Milli Məclisə nümayəndə seçilib. Onun çıxışlarından yadda qalanı: “Milli Məclis vəkillərindən hər biri öz mənafeyini ümumiran mənafeyindən üstün tutur”.
Fətulla xan Əkbər 1967-ci ildə Tehran şəhərində dünyasını dəyişib, İbn Babaveyh gorgahında dəfn edilib.
Fətulla xan Əkbərin Möhsün xan adlı oğlu vardı.
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 16-05-2021 09:47 | Bölmə: Ənvər ÇİNGİZOĞLU
Qacarlar dövründə Baş nazir vəzifəsində çalışmış şəxslərdən biri də Fətulla xan Əkbərdir. O, yerinə yetirdiyi bir çox tarixi missiya ilə xalqın sevimlisınə çevrilə bilib. Məşrutə dövründən etibarən ölkənin siyasi hakimiyyət olimpində möhkəm yer tutmağı bacarıb.
Fətulla xan 1878-ci Gilan əyalətinin Rəşt şəhərində anadan olub. Atası Hacı Mirzə Məhəmmədəli xan Əmşai Gilanın iri mülkədar ailəsinə mənsub idi. Babası Əkbər xan bəylərbəyi Nasirəddin şah dövrünün tanınmış əyan-əşraflarından sayılırdı. Dövlətin şimal gömrüklərini icarəyə götürmüşdü.
Fətulla xan təhsilini ailə şəraitində aldıqdan sonra əmisi Sadıq xanın övladları ilə bir yerdə oxuyub. Təhsilini tamamladıqdan sonra Qacar ordusunda naib (leytenant) rütbəsində xidmətə başlayıb. 1889-cu ildə əmir tümən (general-leytenant) rütbəsi daşıyırdı.
Fətulla xan Əkbər əvvəlcə Salari-Əfxəm, Salari-Əzəm, Sərdari-Mənsur ləqəblərini alıb.
Fətulla xan Əkbər 1901-ci ildə Poçt və teleqraf idarəsində xidmət edib. O, poçtu illik 600 tümənə icarəyə götürmüşdü. Sonra həmin xidmətin vəziri vəzifəsinə yüksəlib.
Fətulla xan Əkbər Məşrutə hərəkatı dövründə Sərdari Mənsur kimi məşhur idi. O, məşrutəçiləri himayə etdiyi üçün vəzifəsindən kənarlaşdırılıb. Bu hadisədən iki həftə sonra, 1908-ci ildə Məclis topa tutulub. Məclisin nümayəndələri bəstə əyləşiblər. Məhəmmədəli şah əlinə keçən millət vəkillərini Xorasana, Kəlat bölgəsinə sürgün etdirib.
Fətulla xan Əkbərin əmisi uşaqları Mirzə Kərim Rəşti, Əbdülhüseyn xan Müəzzəzüsultan (Sərdari-Möhyi), Əmidüssultan və digərləri məşrutəçilərlə birgə Gilanda qiyam qaldırıb, yolları tutublar. “Səttarxan komitəsi” yaradaraq Məşrutə inqilabına açıq dəstək veriblər. Bu dəstə başqa mücahidlərlə birləşib, əvvəlcə Qəzvini, sonra Tehranı ələ keçirib. Fətulla xan Əkbər bu dəstəyə bel bağlayaraq Məşrutə Hərəkatının qüdrətli şəxslərindən birinə çevrilib. Məhəmmədəli şah Rusiya səfirliyinə sığındıqdan sonra ölkəni idarə edəcək 28 nəfərlik komissiya yaradılıb. Fətulla xan Əkbər də həmin komissiyanın üzvü olub.
Fətulla xan Əkbər yeni təşkil olunmuş hökumətdə Poçt və teleqraf naziri vəzifəsini tutub.
Fətulla xan Əkbər Məhəmmədvəli xan Tənkabuninin birinci Baş nazirliyi dövründə Ədliyyə naziri təyin olunub.
Fətulla xan Əkbər 1914-cü ildə Talış və Qorqandan Milli Məclisə nümayəndə seçilib.
Fətulla xan Əkbər Əbdülməcid mirzə Eynüddövlənin Baş nazirliyi dövründə (1 may 1915 – 18 avqust 1915) Ədliyyə naziri olub. Hökumət Kirmanşah hadisələrinə görə süqut etmişdi. Ölkədə ikihakimiyyətlilik yaranmışdı.
Fətulla xan Əkbər Əbdülhüseyn mirzə Fərmanfərmanın Baş nazirliyi dövründə (25 dekabr 1915 – 1 mart 1916) Poçt və teleqraf naziri vəzifəsində çalışıb.
Milli Məclis Məhəmmədvəli xan Tənkabuniyə Sepəhsalari-Əzəm ləqəbini verib. Sultan Əhməd şah Qacar da xas fərmanla təsdiqləyib. Onun əvvəlcə daşıdığı Sepəhdari-Əzəm ləqəbini Fətulla xan Əkbərə verdilər. Eyni zamanda da Poçt və teleqraf naziri vəzifəsini daşımağa başladı.
Fətulla xan Əkbər Mirzə Həsən xan Vüsuqüddövlənin birinci Baş nazirliyi dönəmində (29 avqust 1916-cı il - 5 iyun 1917-ci il) Qacarlar dövlətinin Daxili işlər və Hərbi nazirliklərinə başçılıq edib.
Fətulla xan Əkbər 1920-ci ildən 1921-ci ilədək Qacarlar dövlətinin Baş naziri olub. Bu dönəmdə onun bacarıqlı bir siyasi xadim, hökumət rəhbəri və təşkilatçı kimi fərdi keyfiyyətləri üzə çıxıb. Məhz bu qısa vaxt Fətulla xanı İranın ən görkəmli siyasi xadimlərindən biri kimi öz xalqına tanıdıb və sevdirib.
Fətulla xan Əkbər 1921-ci ildə Rza xan Sərdari-Sipəhin hərbi çevirilişindən sonra Rəştə yollanıb.
Fətulla xan Əkbər Rəştdən Milli Məclisə nümayəndə seçilib. Onun çıxışlarından yadda qalanı: “Milli Məclis vəkillərindən hər biri öz mənafeyini ümumiran mənafeyindən üstün tutur”.
Fətulla xan Əkbər 1967-ci ildə Tehran şəhərində dünyasını dəyişib, İbn Babaveyh gorgahında dəfn edilib.
Fətulla xan Əkbərin Möhsün xan adlı oğlu vardı.
Müəllifin bütün yazıları - Ənvər ÇİNGİZOĞLU
Bölməyə aid digər xəbərlər
11-04-2022, 21:25
Mazandaran alimi - Ənvər Çingizoğlu yazır
23-03-2022, 18:55
Rəşid Yasəmi: ədəbiyyatda nəciblik nümunəsi
17-03-2022, 09:49
Vahid Dəstigirdi: Nizaminin tədqiqatçısı
12-03-2022, 22:31
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Səid Nəfisi: Azərbaycan qəhrəmanı Babək Xürrəmdin əsərinin müəllifi
19-10-2021, 09:58
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Məhəmmədəli Füruği: siyasətçi, diplomat, tarixçi, tərcüməçi və millətçi kimi
16-10-2021, 01:06
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Hacıəli xan Rəzmara: Qurban bayramında doğuldu, terror qurbanı oldu
13-09-2021, 16:31
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Şəkinskilərin İran qolu haqqında... - Ənvər Çingizoğlunun araşdırması
10-09-2021, 17:27
Nəcəfqulu xan Sərşar: Qaradağın ağ gün görməmiş şairi
27-08-2021, 16:48
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Məhəmmədqulu xan Alar: inqilabda sərkərdə, işdə sərkar.. - Fotolar
20-08-2021, 13:38
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - İsmayıl xan Şəfai: Tehran-43 konfransında şahın tərcüməçisi - Fotolar
16-08-2021, 15:51
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Seyid Məhəmməd Dəbirsiyaqi: tədqiq və tədrisin işığında - Fotolar
24-07-2021, 16:15
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Qaradağ elləri: beloğludan eloğluya qədər - Ənvər Çingizoğlu yazır
Qüdrət Həsənquliyevin fikrincə, Tramp görsə ki, Ukrayna qalib gəlir, Rusiyaya təkcə siyasi yox, hərbi dəstək də verəcək
"Xalq qəzeti"nin şöbə müdiri deyir ki, ömrü boyu özünü axtaran, dəfələrlə yanından ötüb keçən o qədər insan var ki
Nadir Azməmmədov: “Təəssüf ki, indi rejissor olmaq, kino və serial çəkmək adiləşib, bəzən bunun məsuliyyətini dərk etmirlər”
Türkiyədə yaşayan Əməkdar artist deyir ki, siyasilərin illərlə həllinə çalışdığı hansısa bir məsələni bəzən uğurlu bir musiqi əsəri həll edə bilər
Qüdrət Həsənquliyev: “Düşmənçiliyə son qoymaq üçün ədalətli sülhə nail olmaq gərəkdir. Bunun üçün ya tərəflər 1991-ci ilin sərhədləri çərçivəsində bir-birinin ərazi bütövlüyünü tanıyır, ya da ərazi mübadiləsinə gedirlər. Amma indiki mərhələdə bu, az inandırıcı görünür”
