00:07 / 19-03-2024
Azərbaycanda Novruz bayramı qeyd olunur
23:26 / 18-03-2024
Doğru seçim - Hikmət Sabiroğlu yazır
23:11 / 18-03-2024
Ukrayna ordusu geri çəkilir
23:00 / 18-03-2024
Rusiya Almaniyanı soyqırımda ittiham edir
22:45 / 18-03-2024
Ramazanın 9-cü günü: imsak və iftar vaxtları
21:30 / 18-03-2024
NATO Baş katibi: "Azərbaycanla yeni çərçivə sənədinin razılaşdırılması üzərində iş aparırıq" - Müsahibə
20:16 / 18-03-2024
Borrell ikibaşlı danışır
19:50 / 18-03-2024
Generalın cinayət işi üzrə növbəti məhkəmə prosesi keçirilib - Foto
19:44 / 18-03-2024
Keçmiş vəzifəli şəxslərin işi məhkəmə icraatındadır
18:48 / 18-03-2024
Müğənni Rəvan Polşada klip çəkdirib - Video
18:13 / 18-03-2024
Sərhəddə buraxılış məntəqələrinin sayı artırılıb
18:02 / 18-03-2024
Nazirlər Kabineti Təhlil Mərkəzinin işçilərinin sayı barədə qərar verib
17:50 / 18-03-2024
"Qarabağ"ın 8 futbolçusu milli komandaların heyətinə çağırılıb
16:56 / 18-03-2024
YAP İdarə Heyəti iclas keçirib
16:47 / 18-03-2024
Məşhur aktyor pərəstişkarlarını məyus edib - Fotolar
16:35 / 18-03-2024
Aprelin 14-də dövlət qulluğuna qəbul imtahanı keçiriləcək
16:28 / 18-03-2024
Yuxusuzluq kökəlməyə səbəb olur - Araşdırma
16:14 / 18-03-2024
Qarabağ zonasında daha 1394.5 hektar ərazi minalardan təmizlənib
16:12 / 18-03-2024
Avropa ölkələri Putini təbrik etməyəcək
16:08 / 18-03-2024
Yunanıstana qaçmağa çalışan FETÖ üzvləri tutulublar
15:57 / 18-03-2024
Xankəndinin mərkəzi meydanına “Zəfər meydanı” adı verilib
15:41 / 18-03-2024
XİN başçısı ABŞ rəsmisi ilə görüşüb
15:38 / 18-03-2024
İlham Əliyev Novruz bayramı münasibətilə Azərbaycan xalqını təbrik edib
15:11 / 18-03-2024
Dövlət qulluğuna imtahanın nəticələri açıqlanıb
14:29 / 18-03-2024
Ceyhun Bayramov NATO-nun Baş katibi ilə görüşüb - Fotolar
14:23 / 18-03-2024
Belqorodda ölənlərin və yaralanların sayı açıqlanıb
13:56 / 18-03-2024
Zakir Həsənov NATO-nun Baş katibi ilə regional təhlükəsizliyi müzakirə edib - Video - Fotolar
13:42 / 18-03-2024
İlham Əliyev Vladimir Putinə zəng edib - Yenilənib
13:34 / 18-03-2024
Rusiyada seçki: 87,1 milyondan çox vətəndaş səsvermədə iştirak edib
16:40 / 14-03-2024
XI Qlobal Bakı Forumu işə başlayıb - İlham Əliyev tədbirdə çıxış edib (Tam mətn) - Fotolar (Yenilənib)
23:57 / 14-03-2024
Fransada ələ keçən 8659 əsər Türkiyəyə qaytarılacaq - Fotolar
23:47 / 14-03-2024
Dəhşətli statistika: dünyadakı narkomanların təxmini sayı açıqlanıb
18:01 / 16-03-2024
Xl Qlobal Bakı Forumu başa çatıb - (Yenilənib)
01:18 / 16-03-2024
Rusiyaya qarşı yeni koalisiya yaradılıb
16:47 / 16-03-2024
Xocalıda kütləvi məzarlıq: 8-nin şəxsiyyəti müəyyən edilib (Fotolar)
09:47 / 14-03-2024
Avropa Liqası: "Qarabağ" səfərdə "Bayer 04" komandası ilə "döyüşəcək"
16:00 / 14-03-2024
Vergi işçilərinin aylıq əməkhaqları nə qədər artırılıb? - Açıqlama
19:32 / 14-03-2024
Baş nazir taksi sürücüləri ilə bağlı qərar verib
18:00 / 14-03-2024
Magistraturaya qəbul imtahanlarının yekun nəticələri açıqlanıb
23:43 / 14-03-2024
Avropa Liqası: "Bayer 04" və "Qarabağ"ın start heyətləri müəyyənləşib
Pakrəvan ailəsinin nəsibi - Ənvər Çingizoğlu yazır
Tarix: 05-08-2021 15:29 | Bölmə: Ənvər ÇİNGİZOĞLU
Söhbət açacağımız Pakrəvan ailəsi Təbatəbai seyidlərinə bağlıdır. Təbrizin tanınmış ailələrindən olub, Azərbaycan xalqının tarixində önəmli rol oynayıblar. Bu ailəni təmsil edən şəxslər dövlətçilik, idarəçilik, hərb, mədəniyyət, elm tariximizə parlaq səhifələr yazıblar. Pakrəvanlar barəsində çağdaş tarixdə dəyərli tədqiqat əsərləri yazılmayıb. Bu əski soy-kökə bağlı layiqli insanlar haqqında bilmədiklərimiz xeylidir. Gəlin yaxından tanış olaq.
Ailənin başçısı Fətullah xan 1880-ci ildə Təbriz şəhərində anadan olub. Hacı Mirzə Kazım xan Müşiri-ləşkərin oğludur. Anası Qacarlar dövlətinin islahatpərəst siyasətçilərindən olmuş Əmir Kəbir Mirzə Tağı xan Fərahaninin qızıydı.
Fətulla xan mükəmməl mədrəsə təhsili alıb. Sonra Fransada Sen Sir hərbi akademiyasında oxuyub.
Fətullah xan Pakrəvan
Mirzə Fətullah xan 1902-ci ildə Qacarlar dövlətinin Xarici İşlər vəzarətində işə daxil olub. O, İzmir və İstanbul konsulluğunda general, digər ölkələrdə də mühüm diplomatik vəzifələr daşıyıb. O cümlədən 1908, 1911 və 1913-cü illərdə Misirdə siyasi nümayəndə kimi fəaliyyət göstərib.
Mirzə Fətullah xan İran Milli məclisinin II çağırışında millət vəkili seçilib.
Mirzə Fətullah xan Müşiri-hüzur ləqəbini alıb.
Mirzə Fətullah xan 1923-cü ildə Pakrəvan soyadını qəbul edib.
Mirzə Fətullah xan Pakrəvan 1933-cü ildə İranın SSRİ-də səfiri vəzifəsində xidmət edib. (Mikhail Volodarsky. "The Soviet Union and Its Southern Neighbours: Iran and Afghanistan 1917-1933". (1993).)
Mirzə Fətulla xan Pakrəvan SSRİ-də persona non qrata elan olunub. (Robert Michael Burrell, Robert L. Jarman. "Iran: 1946-1951". Archive Editions, (1997), p. 241.)
Mirzə Fətullah xan Pakrəvan 1951-ci ildə vəfat edib.
Mirzə Fətullah xan Pakrəvan Əminə xanımla ailə qurmuşdu. Həsən xan adlı oğlu vardı.
Həsən Mirzə Fətullah xan oğlu Pakrəvan 4 avqust, 1911-ci ildə Tehran şəhərində doğulub. Atasının xidməti ilə bağlı orta məktəbə Misirdə, Fransız litseyində («Lycée français») getməli olub. 1923-cü ildə Fətulla xanla Əminə xanım boşanıb.
Fransız dili və ədəbiyyatından dərs deyən Əminə xanım ana tərəfdən avstriya kökənli idi və hətta Avstriya-Macarıstan imperiyasını idarə edən Habsburqlar sülaləsi ilə qohumluq əlaqələrinə malik olub.
Əminə xanım oğlunu da götürüb, Belçikaya Lyej şəhərinə yollanıb. Həsən xan orta təhsilinə Lyejdə davam edib. Orta təhsilini bitirəndən sonra elə həmin şəhərdə də universitetə daxil olub. Universiteti tamamlayandan sonra ali hərbi təhsil almaq üçün Fransaya - Puatye şəhərinə gedib. Bir müddət burda oxuyandan sonra Fontenblo artilleriya məktəbinə («Ecole d’application d’artillerie») dəyişilib. Bu məktəbi
bitirəndən sonra Moskvaya, səfir işləyən atasının yanına yollanıb. Atası SSRİ-də persona non qrata elan olunandan sonra İrana gedib. Tehran hərbi akademiyasında dərs deməyə başlayıb.
Həsən xan Pakrəvan
Həsən Pakrəvan bir müddət II Departament üzrə şahın adyutantı olub. 1949-1951-ci illərdə Pakistanda, 1954-1957-ci illərdə Hindistanda hərbi ataşşe kimi xidmət edib.
Həsən Pakrəvan 1951-1953-cü illərdə hərbi kəşfiyyatın rəisi vəzifəsində çalışıb. 1957-1961-ci illərdə SAVAK direktorunun xarici əlaqələr üzrə müavini olub. Bu ildən sonra dünya siyasətində tanınmağa başlayıb.
1961-ci ilin iyununda SAVAK direktoru postuna general Həsən Pakrəvan gətirilib. Onun direktorluğu dönəmi İran tarixinin həddindən artıq mürəkkəb dövrünü əhatə edib. Məhəmmədza şah Pəhləvi 1963-cü ildə "Ağ inqilab" adını verdiyi köklü islahatlar siyasətinə başlayıb. Bu addım İranda siyasi vəziyyəti xeyli gərginləşdirib. Xüsusən ruhanilər “Ağ inqilab”ın bəzi müddəalarından, əsasən də qadınlara seçib-seçilmək hüququnun verilməsindən narazı idilər.
Müxalif ruhanilərin ən radikal nümayəndəsi Ruhulla Xomeyni iyunun 3-də, Aşura günü Qum şəhərində etdiyi çıxışında şahı Əməvi xəlifəsi Yezidlə müqayisə etdiyi üçün iyunun 5-ə keçən gecə həbs edilib. Tərəfdarları buna "15 xordad üsyanı" (xordad İranda tətbiq olunan hicri-şəmsi təqvimində aydır, 22 may - 21 iyun günlərini əhatə edir) dını alan etirazlarla cavab veriblər. Hökumət Tehran və Şirazda hərbi vəziyyət elan edib, açılan atəş nəticəsində hökumət mənbələrinə görə 86, əleyhdarlarına görə isə 400-ə qədər insan həyatını itirib.
Xomeyni haqqında açılan cinayət işinin maddələri hətta edama qədər cəza nəzərdə tuturdu. Həsən Pakrəvan bunu yolverilməz sayıb, belə bir addımın İranda böyük etirazlara səbəb olacağına inanıb. O, nüfuzlu ayətullah Şəriətmədari ilə əlaqə saxlayaraq vəziyyətdən çıxış yollarını arayır. Nəticədə, avqustun 5-də üç böyük ayətullah - Şəriətmədari, Milani və Gülpeyqani fitva verərək Xomeynini mərceyi-təqlid kimi tanıdıqlarını bildiriblər. İran Konstitusiyasına görə isə mərceyi-təqlid hüquqi immunitetə malik idi, onu nəinki edam, heç həbs və mühakimə etmək olmazdı.
Belə olduqda, hakimiyyət bir neçə gündən sonra Xomeyninin həbsini ev dustaqlığı ilə əvəz edib. 1964-cü ilin aprelində isə onu tam azad edərək Qum şəhərinə qayıtmasına icazə veriblər. Lakin tənqidi çıxışlarına ara vermədiyini gördükdə oktyabr ayında ölkədən sürgün ediblər. Bir müddət Türkiyənin Bursa şəhərində yaşayan Xomeyni daha sonra İraqın Nəcəf şəhərində məskunlaşıb.
1965-ci ilin yanvarında İranın Baş naziri Həsənəli Mənsur parlament önündə avtomobilindən enərkən "İslam fədailəri" təşkilatının 17 yaşlı üzvü tərəfindən güllələnib və bir neçə gün sonra vəfat edib. Bu hadisə Həsən Pakrəvanın SAVAK karyerasına son qoyub. O, yeni yaradılan İnformasiya və Turizm Nazirliyinin rəhbəri təyin edilib.
Nazir vəzifəsini bir il tutandan sonra general əvvəlcə Pakistanda (1966-1969), sonra isə Fransada (1969-1973) səfir vəzifələrində çalışıb. Səlahiyyət müddəti başa çatdıqda təqaüdə çıxaraq ailəsilə birlikdə Parisdə yaşamaq istəyib. Amma şahın dəvətini rədd edə bilməyərək İrana qayıdıraraq Ədliyyə Nazirliyində baş məsləhətçi işləyib, korrusiya ilə mübarizəyə başçılıq edib, 1977-ci ildə istefaya gedib.
İslam inqilabı zamanı Həsən Pakrəvan bir çox yüksək ranqlı məmurlardan fərqli olaraq ölkəni tərk etməyib. O, bəlkə də 16 il öncə Xomeyniyə etdiyi yaxşılığa arxayın olub. Ancaq ümidləri doğrulmayıb və inqilabın qələbəsindən bir neçə gün sonra, yeni hökumətin bir sıra nümayəndələrinin, o cümlədən Baş nazir Mehdi Bazərganın etirazlarına baxmayaraq həbs edilib.
Deyilənlərə görə, Ayətullah Xomeyni Pakrəvanın onu xilas etməsini xatırladanlara "biz onun səhvini təkrar etməməliyik",- cavabını verib. İran inqilab tribunalının rəhbəri, özünün çoxsaylı edam cəzaları ilə məşhur olan Ayətullah Sadeq Xalxalinin çıxardığı hökmə əsasən Həsən Pakrəvan 1979-cu il aprelin 11-də güllələnib.
Həsən xan Pakrəvan Fatimə xanımla ailəli olub. Səidə xanım adlı qızı var.
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 05-08-2021 15:29 | Bölmə: Ənvər ÇİNGİZOĞLU
Söhbət açacağımız Pakrəvan ailəsi Təbatəbai seyidlərinə bağlıdır. Təbrizin tanınmış ailələrindən olub, Azərbaycan xalqının tarixində önəmli rol oynayıblar. Bu ailəni təmsil edən şəxslər dövlətçilik, idarəçilik, hərb, mədəniyyət, elm tariximizə parlaq səhifələr yazıblar. Pakrəvanlar barəsində çağdaş tarixdə dəyərli tədqiqat əsərləri yazılmayıb. Bu əski soy-kökə bağlı layiqli insanlar haqqında bilmədiklərimiz xeylidir. Gəlin yaxından tanış olaq.
Ailənin başçısı Fətullah xan 1880-ci ildə Təbriz şəhərində anadan olub. Hacı Mirzə Kazım xan Müşiri-ləşkərin oğludur. Anası Qacarlar dövlətinin islahatpərəst siyasətçilərindən olmuş Əmir Kəbir Mirzə Tağı xan Fərahaninin qızıydı.
Fətulla xan mükəmməl mədrəsə təhsili alıb. Sonra Fransada Sen Sir hərbi akademiyasında oxuyub.
Fətullah xan Pakrəvan
Mirzə Fətullah xan 1902-ci ildə Qacarlar dövlətinin Xarici İşlər vəzarətində işə daxil olub. O, İzmir və İstanbul konsulluğunda general, digər ölkələrdə də mühüm diplomatik vəzifələr daşıyıb. O cümlədən 1908, 1911 və 1913-cü illərdə Misirdə siyasi nümayəndə kimi fəaliyyət göstərib.
Mirzə Fətullah xan İran Milli məclisinin II çağırışında millət vəkili seçilib.
Mirzə Fətullah xan Müşiri-hüzur ləqəbini alıb.
Mirzə Fətullah xan 1923-cü ildə Pakrəvan soyadını qəbul edib.
Mirzə Fətullah xan Pakrəvan 1933-cü ildə İranın SSRİ-də səfiri vəzifəsində xidmət edib. (Mikhail Volodarsky. "The Soviet Union and Its Southern Neighbours: Iran and Afghanistan 1917-1933". (1993).)
Mirzə Fətulla xan Pakrəvan SSRİ-də persona non qrata elan olunub. (Robert Michael Burrell, Robert L. Jarman. "Iran: 1946-1951". Archive Editions, (1997), p. 241.)
Mirzə Fətullah xan Pakrəvan 1951-ci ildə vəfat edib.
Mirzə Fətullah xan Pakrəvan Əminə xanımla ailə qurmuşdu. Həsən xan adlı oğlu vardı.
Həsən Mirzə Fətullah xan oğlu Pakrəvan 4 avqust, 1911-ci ildə Tehran şəhərində doğulub. Atasının xidməti ilə bağlı orta məktəbə Misirdə, Fransız litseyində («Lycée français») getməli olub. 1923-cü ildə Fətulla xanla Əminə xanım boşanıb.
Fransız dili və ədəbiyyatından dərs deyən Əminə xanım ana tərəfdən avstriya kökənli idi və hətta Avstriya-Macarıstan imperiyasını idarə edən Habsburqlar sülaləsi ilə qohumluq əlaqələrinə malik olub.
Əminə xanım oğlunu da götürüb, Belçikaya Lyej şəhərinə yollanıb. Həsən xan orta təhsilinə Lyejdə davam edib. Orta təhsilini bitirəndən sonra elə həmin şəhərdə də universitetə daxil olub. Universiteti tamamlayandan sonra ali hərbi təhsil almaq üçün Fransaya - Puatye şəhərinə gedib. Bir müddət burda oxuyandan sonra Fontenblo artilleriya məktəbinə («Ecole d’application d’artillerie») dəyişilib. Bu məktəbi
bitirəndən sonra Moskvaya, səfir işləyən atasının yanına yollanıb. Atası SSRİ-də persona non qrata elan olunandan sonra İrana gedib. Tehran hərbi akademiyasında dərs deməyə başlayıb.
Həsən xan Pakrəvan
Həsən Pakrəvan bir müddət II Departament üzrə şahın adyutantı olub. 1949-1951-ci illərdə Pakistanda, 1954-1957-ci illərdə Hindistanda hərbi ataşşe kimi xidmət edib.
Həsən Pakrəvan 1951-1953-cü illərdə hərbi kəşfiyyatın rəisi vəzifəsində çalışıb. 1957-1961-ci illərdə SAVAK direktorunun xarici əlaqələr üzrə müavini olub. Bu ildən sonra dünya siyasətində tanınmağa başlayıb.
1961-ci ilin iyununda SAVAK direktoru postuna general Həsən Pakrəvan gətirilib. Onun direktorluğu dönəmi İran tarixinin həddindən artıq mürəkkəb dövrünü əhatə edib. Məhəmmədza şah Pəhləvi 1963-cü ildə "Ağ inqilab" adını verdiyi köklü islahatlar siyasətinə başlayıb. Bu addım İranda siyasi vəziyyəti xeyli gərginləşdirib. Xüsusən ruhanilər “Ağ inqilab”ın bəzi müddəalarından, əsasən də qadınlara seçib-seçilmək hüququnun verilməsindən narazı idilər.
Müxalif ruhanilərin ən radikal nümayəndəsi Ruhulla Xomeyni iyunun 3-də, Aşura günü Qum şəhərində etdiyi çıxışında şahı Əməvi xəlifəsi Yezidlə müqayisə etdiyi üçün iyunun 5-ə keçən gecə həbs edilib. Tərəfdarları buna "15 xordad üsyanı" (xordad İranda tətbiq olunan hicri-şəmsi təqvimində aydır, 22 may - 21 iyun günlərini əhatə edir) dını alan etirazlarla cavab veriblər. Hökumət Tehran və Şirazda hərbi vəziyyət elan edib, açılan atəş nəticəsində hökumət mənbələrinə görə 86, əleyhdarlarına görə isə 400-ə qədər insan həyatını itirib.
Xomeyni haqqında açılan cinayət işinin maddələri hətta edama qədər cəza nəzərdə tuturdu. Həsən Pakrəvan bunu yolverilməz sayıb, belə bir addımın İranda böyük etirazlara səbəb olacağına inanıb. O, nüfuzlu ayətullah Şəriətmədari ilə əlaqə saxlayaraq vəziyyətdən çıxış yollarını arayır. Nəticədə, avqustun 5-də üç böyük ayətullah - Şəriətmədari, Milani və Gülpeyqani fitva verərək Xomeynini mərceyi-təqlid kimi tanıdıqlarını bildiriblər. İran Konstitusiyasına görə isə mərceyi-təqlid hüquqi immunitetə malik idi, onu nəinki edam, heç həbs və mühakimə etmək olmazdı.
Belə olduqda, hakimiyyət bir neçə gündən sonra Xomeyninin həbsini ev dustaqlığı ilə əvəz edib. 1964-cü ilin aprelində isə onu tam azad edərək Qum şəhərinə qayıtmasına icazə veriblər. Lakin tənqidi çıxışlarına ara vermədiyini gördükdə oktyabr ayında ölkədən sürgün ediblər. Bir müddət Türkiyənin Bursa şəhərində yaşayan Xomeyni daha sonra İraqın Nəcəf şəhərində məskunlaşıb.
1965-ci ilin yanvarında İranın Baş naziri Həsənəli Mənsur parlament önündə avtomobilindən enərkən "İslam fədailəri" təşkilatının 17 yaşlı üzvü tərəfindən güllələnib və bir neçə gün sonra vəfat edib. Bu hadisə Həsən Pakrəvanın SAVAK karyerasına son qoyub. O, yeni yaradılan İnformasiya və Turizm Nazirliyinin rəhbəri təyin edilib.
Nazir vəzifəsini bir il tutandan sonra general əvvəlcə Pakistanda (1966-1969), sonra isə Fransada (1969-1973) səfir vəzifələrində çalışıb. Səlahiyyət müddəti başa çatdıqda təqaüdə çıxaraq ailəsilə birlikdə Parisdə yaşamaq istəyib. Amma şahın dəvətini rədd edə bilməyərək İrana qayıdıraraq Ədliyyə Nazirliyində baş məsləhətçi işləyib, korrusiya ilə mübarizəyə başçılıq edib, 1977-ci ildə istefaya gedib.
İslam inqilabı zamanı Həsən Pakrəvan bir çox yüksək ranqlı məmurlardan fərqli olaraq ölkəni tərk etməyib. O, bəlkə də 16 il öncə Xomeyniyə etdiyi yaxşılığa arxayın olub. Ancaq ümidləri doğrulmayıb və inqilabın qələbəsindən bir neçə gün sonra, yeni hökumətin bir sıra nümayəndələrinin, o cümlədən Baş nazir Mehdi Bazərganın etirazlarına baxmayaraq həbs edilib.
Deyilənlərə görə, Ayətullah Xomeyni Pakrəvanın onu xilas etməsini xatırladanlara "biz onun səhvini təkrar etməməliyik",- cavabını verib. İran inqilab tribunalının rəhbəri, özünün çoxsaylı edam cəzaları ilə məşhur olan Ayətullah Sadeq Xalxalinin çıxardığı hökmə əsasən Həsən Pakrəvan 1979-cu il aprelin 11-də güllələnib.
Həsən xan Pakrəvan Fatimə xanımla ailəli olub. Səidə xanım adlı qızı var.
Müəllifin bütün yazıları - Ənvər ÇİNGİZOĞLU
Bölməyə aid digər xəbərlər
11-04-2022, 21:25
Mazandaran alimi - Ənvər Çingizoğlu yazır
23-03-2022, 18:55
Rəşid Yasəmi: ədəbiyyatda nəciblik nümunəsi
17-03-2022, 09:49
Vahid Dəstigirdi: Nizaminin tədqiqatçısı
12-03-2022, 22:31
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Səid Nəfisi: Azərbaycan qəhrəmanı Babək Xürrəmdin əsərinin müəllifi
19-10-2021, 09:58
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Məhəmmədəli Füruği: siyasətçi, diplomat, tarixçi, tərcüməçi və millətçi kimi
16-10-2021, 01:06
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Hacıəli xan Rəzmara: Qurban bayramında doğuldu, terror qurbanı oldu
13-09-2021, 16:31
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Şəkinskilərin İran qolu haqqında... - Ənvər Çingizoğlunun araşdırması
10-09-2021, 17:27
Nəcəfqulu xan Sərşar: Qaradağın ağ gün görməmiş şairi
27-08-2021, 16:48
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Məhəmmədqulu xan Alar: inqilabda sərkərdə, işdə sərkar.. - Fotolar
20-08-2021, 13:38
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - İsmayıl xan Şəfai: Tehran-43 konfransında şahın tərcüməçisi - Fotolar
16-08-2021, 15:51
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Seyid Məhəmməd Dəbirsiyaqi: tədqiq və tədrisin işığında - Fotolar
24-07-2021, 16:15
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Qaradağ elləri: beloğludan eloğluya qədər - Ənvər Çingizoğlu yazır