Zəbihullah Səfa: mötəbər mənbələrin müəllifi

Xəbər lenti

23:36 / 20-10-2025

Qurban Qurbanov: "Üstünlük bəlkə də rəqib tərəfdədir, çünki..."

22:54 / 20-10-2025

Əyləncəli heyvanlar... - Fotolar

22:25 / 20-10-2025

Fərid Qayıbov COP10-un sədri seçilib

22:14 / 20-10-2025

Xələf Xələfov Tehranda İran rəsmiləri ilə görüşüb - Fotolar

18:27 / 20-10-2025

Feldmarşal: Ukraynanı döyüşməyə təşviq etsək də, qalib gəlməsinə imkan vermədik

18:18 / 20-10-2025

Britaniya ordusu PUA-ları xəbərdarlıq etmədən vuracaq

18:17 / 20-10-2025

Yazıçı Anar: “Xəstəyəm, heç bir məsələ haqqında danışa bilmərəm...”

18:04 / 20-10-2025

Tramp Ukrayna prezidentini hədələyib

18:02 / 20-10-2025

"Qarabağ" İspaniyaya yollanıb

17:49 / 20-10-2025

Novella Cəfəroğlu: "Mən “vurulan” adamın arxasınca danışmamışam"

17:24 / 20-10-2025

Heydər Əliyev Mərkəzində caz konserti keçiriləcək

17:11 / 20-10-2025

Sabah güclü külək əsəcək - Xəbərdarlıq

16:56 / 20-10-2025

Bulvar İdarəsinin sabiq sədri hakim qarşısına çıxarılıb

16:51 / 20-10-2025

Nazirliyin istirahət evinin rəisi niyə tutulub? - Açıqlama

16:39 / 20-10-2025

Keçmiş baş nazirdən xəyanət şübhəsi var

16:31 / 20-10-2025

İlham Əliyev Qazaxıstana dövlət səfərinə gəlib - Fotolar

16:19 / 20-10-2025

Venesuela həmləsi - Nurlan Umudov yazır

16:07 / 20-10-2025

Mollazadə: Putin-Tramp görüşündə müsbət nəticə əldə edilməyəcək

15:52 / 20-10-2025

Nazir müavini vəzifədən azad olunub

15:51 / 20-10-2025

Ramiz Mehdiyev dövlətə təhlükə yaradıb - Professor

15:46 / 20-10-2025

Sabiq baş nazir: "Ramiz Mehdiyevdən kömək ummamışam"

15:23 / 20-10-2025

Ziya Məmmədovun qardaşı: "Məni istintaqa cəlb etməyiblər"

14:51 / 20-10-2025

Rektordan Mehdiyevin gəlini ilə bağlı - Açıqlama

14:42 / 20-10-2025

AZAL təyyarəsi Sankt-Peterburqa qayıtmağa məcbur olub - Yenilənib

14:41 / 20-10-2025

Nizami Rəmzinin qızı həbs edilib

14:28 / 20-10-2025

ANAMA əməkdaşı Xocavənddə minaya düşüb

13:02 / 20-10-2025

Ramiz Mehdiyevin gəlini işə çıxmır

12:53 / 20-10-2025

Tramp gücləndirilmiş təhlükəsizlik şəraitində Floridanı tərk edib

12:48 / 20-10-2025

Ramiz Mehdiyevin mühafizəçisi: "Səhhəti normaldır, evdə xanımı ilə özü qalır"

12:37 / 20-10-2025

Sabahın hava proqnozu açıqlanıb

Xəbər lentinin davamı

Ən çox oxunanlar

12:11 / 17-10-2025

Professor: Ramiz Mehdiyev yüksək vəzifələrə 900-dən çox kadr yerləşdirib

19:51 / 17-10-2025

Füzlinin intensiv inkişafı... - Şəfa Əliyev yazır

16:01 / 18-10-2025

Ramiz Mehdiyev Təhlükəsizlik Şurasının üzvlüyündən azad edilib

14:10 / 16-10-2025

“Ramiz Mehdiyev anti-milli ünsürdür” - DQC sədri

15:51 / 20-10-2025

Ramiz Mehdiyev dövlətə təhlükə yaradıb - Professor

16:07 / 20-10-2025

Mollazadə: Putin-Tramp görüşündə müsbət nəticə əldə edilməyəcək

11:33 / 16-10-2025

Ramiz Mehdiyevlə əlaqəli şəxslər həbs edilə bilər

13:05 / 16-10-2025

Təndir çörəyinin ətri - Etibar Cəbrayıloğlu yazır

16:15 / 18-10-2025

ANAMA sədrinə I müavin təyin olunub

23:49 / 15-10-2025

Vahid Əhmədovdan Ramiz Mehdiyev haqqında - Açıqlama

12:02 / 16-10-2025

Rusiya təcavüzün ikinci mərhələsinə hazırlaşır

14:28 / 20-10-2025

ANAMA əməkdaşı Xocavənddə minaya düşüb

Zəbihullah Səfa: mötəbər mənbələrin müəllifi
Tarix: 09-04-2022 14:08 | Bölmə: Ənvər ÇİNGİZOĞLU

Şirift ölçüsü:

Ənvər ÇİNGİZOĞLU
Jurnalist-etnoqraf

Zəbihullah Səfa İranın ədəbi-ictimai tarixində müstəsna rol oynamış bir ədəbiyyatşünasdır. O, ədəbiyyat tarixinin digər sahələri ilə yanaşı, xüsusi çətinlikləri olan İran klassik ədəbiyyatının fədakar və ardıcıl tədqiqatçılarından biridir.

Zəbihullah Səfa 7 may 1911-ci ildə Qacarlar dövlətinə bağlı Simnan vilayətinin Şahmirzad qəsəbəsində doğulmuşdu. Seyid Ələsgərin oğlu, Mir Səfinin nəvəsidir.

O, ibtidai təhsilini atasının ticarətlə məşğul olduğu Babüldə (1925), orta və ali təhsilini isə Tehran Ali Müəllimlər məktəbində və Tehran Universitetinin ədəbiyyat fakültəsinin fılsəfə və fars dili və ədəbiyyatı bölümlərində tamamlayıb (1936). Dörd il litseydə müəllimlik etdikdən sonra məzun olduğu universitetdə akademik kariyerinə başlayıb və 1948-ci ildə fars dili və ədəbiyyatı professoru ünvanı alıb. 1962-1963-cü illər dərs ilində saat hesabı olaraq Hamburq Universitetində dərs verib. Almaniyadan dönüşündə kafedra müdiri vəzifəsin gətirilib və fakültənin dekanlığına seçilib. Universitet müəllimliyi sırasında ayrıca prorektor, Tehran Universiteti nəşriyyat müdiri, UNESCO Milli Komissiyası katibi və İran Qızıl Aypara Cəmiyyətinin başçısı vəzifələrində çalışıb. Hələ tələbəliyi dövründə başladığı qəzet və dərgilərə yazı yazma, tərcüməçilik, idarəçilik və redaktorluq kimi işlərlə də maraqlanıb.

1969-cu ildə Tehran Universiteti müəllimliyindən əməkliyə ayrılan Zəbiullah Səfa Almaniyaya gedərək bir il müddətində Hamburq Universitetində dərs deyib. Ardından İrana dönüb və Tehranda elmi tədqiqatlarına davam edib. Həyatı boyunca can qoyduğu elmi və ədəbi xidmətlərindən dolayı Palmes Académiques (Fransa, 1970) daxil müxtəlif mükafatlar alıb.

Zəbihullah Səfa 29 aprel 1999-cu ildə Almaniyanın Lübek şəhərində vəfat edib. O, Hamburqdakı müsəlman məzarlığında dəfn edilib.

Bütün fəaliyyəti boyu çox məhsuldar işləyən görkəmli alim bir çox əsərlərin müəllifidir. Onun əsərləri sırasında “Həmase-serayi dər İran ta qərn-i çahardehom-i hicri” (Tehran, 1324/1945), “Tarix-i ulum-i ʿəqli dər təməddün-i İslami” (Tehran, 1331/1952.), “Le livre du millenaire dAvicenne” (Tehran, 1953), “Anthologie de poésie persane” (Paris, 1964), “Gənc-I söxən” (I-VI, Tehran, 1339/1960), “Əl-Biruni, ses oeuvres et ses pensés” (Tehran, 1353/1973), “La prose rythmique persane” (Paris, 1976), “Amuzişgahha və amuzişha dər İran” (Tehran, 1354/1975), “Gahşomari və cəşnha-yi milli-yi İraniyan” (Tehran, 1355/1976), “Tarix-i ədəbiyyat dər İran və dər qələmrov-i zeban-i farsi” (I-V, Tehran, 1358/1979), “Gəncine-i söxən” (I-VI, Tehran, 1363/1984) kimi əsərlər yer alıb. Bunlar klassik ədəbiyyatın bu mahir tədqiqatçısının çoxillik elmi axtarışları nəticəsində meydana çıxmış sanballı kitablardır.

Zəbihullah Səfa görkəmli ədəbiyyatşünas alim, fədakar tərtibçi-mətnşünas və bacarıqlı tərcüməçi kimi bir çox kitablara imza atıb. Tərcümə kitablarından “Mərg-i Soḳraṭ” (Tehran, 1314, Lamartinein La mort de Socratdan); “Rəfail” (Tehran, 1317, Lamartinein Rafaelindən), “Kəyaniyan” (Tehran, 1336, Arthur Christensenin Les kayanidesindən) adlı əsərləri göstərmək olar.

Qədim dövr və Orta əsrlər ədəbiyyatına müraciət edərkən Zəbihullah Səfa İran klassik ədəbiyyatının az öyrənilmiş, bir çox hallarda isə naməlum qalmış qatlarının üzə çıxarılıb öyrənilməsinə, tədqiq edilib dəyərləndirilməsinə həmişə xüsusi diqqət yetirib. Onun nəşr etdiyi kitablar fikrimizi sübut edir. “Mənẓume-yi yadgar-i Zərir” (Tehran, 1322.), “Divan-i Əbdülvasiʿ-i Cəbəli” (1339); “Darabname-yi Biġəmi” (Tehran, 1339), “Divan-i Seyfəddin Məḥəmməd Fərqani” (Tehran, 1341), “Darabname-yi Ṭərsusi” (Tehran, 1344), “Bəxtiyarnamə” (Tehran, 1345), “Vərqa və Gülşah” (Tehran, 1349) kimi əsərlər mühüm əhəmiyyət daşıyır.

Yeni ədəbiyyatşünaslar nəslinin yetişməsində mühüm rol oynayan, eyni zamanda zəngin mətnşünaslıq fəaliyyəti göstərən görkəmli alimin əsərləri bir çox dillərə tərcümə olunub.

İran ədəbiyyatı klassiklərinin zəngin ədəbi irsini, bədii mətnlərin dərin qatlarını, daxili dünyasını diqqətlə araşdırıb öyrənməsi və elmi-nəzəri cəhətdən obyektiv şəkildə qiymətləndirilməsi əsasında dəyərləndirməsi onun ədəbiyyatşünaslıq elmindəki özünəməxsus yerini və mövqeyini müəyyənləşdirir.

Zəbihullah Səfanın sanballı elmi əsərləri yeni nəsil tədqiqatçılar üçün mötəbər mənbələrdir.