Zəbihullah Səfa: mötəbər mənbələrin müəllifi

Xəbər lenti

00:04 / 29-08-2025

Namiq Qaraçuxurlunu Rusiyada saxlayıblar

23:50 / 28-08-2025

“Miray” ləqəbli tiktoker saxlanılıb

23:00 / 28-08-2025

Arne Slot: "Liverpul" üçün "Qarabağ"la qarşılaşmaq xoş olacaq"

21:29 / 28-08-2025

Çempionlar Liqası: "Qarabağ"ın rəqibləri müəyyənləşib

21:17 / 28-08-2025

Gəncədə 29 yaşlı şəxsi bıçaqlayıblar

20:42 / 28-08-2025

Məmmədəli Ağayev Moskvada saxlanılıb - Foto

18:43 / 28-08-2025

"Səfirliyimizə zərər dəyib" - XİN Rusiyanın Kiyevə hücumu ilə bağlı məlumat yayıb

18:13 / 28-08-2025

Ərdoğan Ukraynadakı müharibənin “ədalətli həlli”ni mümkün sayır

18:00 / 28-08-2025

Qaxda 13 yaşlı qıza 30-dan çox kişi təcavüz edib - Yenilənib

17:56 / 28-08-2025

“Meydan TV”-nin əməkdaşlarına 8 maddə ilə ittiham elan olunub

17:51 / 28-08-2025

Sabirabad sakini anasını güllələyib, özünü isə öldürüb

17:37 / 28-08-2025

Abşeronda 54 yaşlı kişi öldürülüb - Yenilənib

17:31 / 28-08-2025

ABŞ-da təhsil vizasının verilmə qaydası çətinləşib

17:29 / 28-08-2025

Çin İsraili hərbi əməliyyatları dayandırmağa çağırır

17:19 / 28-08-2025

Magistraturaya əlavə yerləşdirmənin qeydiyyat müddəti uzadılıb

17:19 / 28-08-2025

Professor: “Dövlətin dəstəyi olmasa, Azərbaycan teatrı yaşaya bilməyəcək”

17:01 / 28-08-2025

Sabiq nazir: "Hər universiteti kəndə, rayona köçürmək düzgün yanaşma deyil"

16:15 / 28-08-2025

Qukasyanın cinayət işi: sənədlər elan edilib

15:53 / 28-08-2025

Səkinə İsmayılova: “Mən olsaydım, var-gücümlə ədaləti bərpa edərdim”

15:50 / 28-08-2025

Ağdamda zorakılığa məruz qalan azyaşlılar körpələr evinə yerləşdiriləcək

15:21 / 28-08-2025

Rejissor yeni filmə görə studiyaları tənqid edib

15:03 / 28-08-2025

Partlayış olan binadakı 15 mənzilin sakininə kirayəpulu veriləcək

14:46 / 28-08-2025

Sabiq komitə sədrinin qızı vəzifədən azad olunub

14:43 / 28-08-2025

Sabirabadda yol qəzası: baba və nəvə ölüb, 4 nəfər xəsarət alıb - Fotolar

14:11 / 28-08-2025

Ukraynalı komandirə sanksiya tətbiq olunub

14:01 / 28-08-2025

Meksika parlamentində dava düşüb

13:48 / 28-08-2025

Biznesmenin cəsədini 68 metr dərinlikdən çıxarırlar

13:45 / 28-08-2025

Paşinyan: "II Qaregin vəzifəsini tərk etməlidir"

13:44 / 28-08-2025

Ağ evin qərarı istefalara səbəb olub

13:31 / 28-08-2025

Bakıda nəqliyyatda gedişhaqqı artırılacaq? - Açıqlama

Xəbər lentinin davamı

Ən çox oxunanlar

15:41 / 25-08-2025

Ticarət mərkəzindəki güclü yanğın söndürülüb - (Yenilənir+) - Fotolar

14:04 / 26-08-2025

Quranı yandıran siyasətçi müsəlmanları hədələyir - Video

19:23 / 24-08-2025

Ticarət mərkəzindəki yanğında 12 nəfər zəhərlənib - Yenilənib

01:04 / 26-08-2025

Bu gün Laçın Şəhəri Günüdür

00:03 / 25-08-2025

Almeyda Türkiyəyə baş məşqçi kimi dönüb - Foto

10:51 / 25-08-2025

Ermənistan ordudan imtina edir?

18:09 / 27-08-2025

Bakının üç rayonunda söküntü işlərinə başlayırlar

17:14 / 25-08-2025

Qəzzada 300 nəfər acından ölüb - 117-si uşaqdır

11:13 / 26-08-2025

Zəngəzur dəhlizi Türkiyəyə effektiv yol açır

12:50 / 27-08-2025

Keçmiş rəqiblər barışır: Türkiyə Səddamla əlaqə qurur

11:12 / 24-08-2025

İlham Əliyev Ukrayna prezidentini təbrik edib

16:14 / 25-08-2025

Vəhşi təbiət... - Fotolar

Zəbihullah Səfa: mötəbər mənbələrin müəllifi
Tarix: 09-04-2022 14:08 | Bölmə: Ənvər ÇİNGİZOĞLU

Şirift ölçüsü:

Ənvər ÇİNGİZOĞLU
Jurnalist-etnoqraf

Zəbihullah Səfa İranın ədəbi-ictimai tarixində müstəsna rol oynamış bir ədəbiyyatşünasdır. O, ədəbiyyat tarixinin digər sahələri ilə yanaşı, xüsusi çətinlikləri olan İran klassik ədəbiyyatının fədakar və ardıcıl tədqiqatçılarından biridir.

Zəbihullah Səfa 7 may 1911-ci ildə Qacarlar dövlətinə bağlı Simnan vilayətinin Şahmirzad qəsəbəsində doğulmuşdu. Seyid Ələsgərin oğlu, Mir Səfinin nəvəsidir.

O, ibtidai təhsilini atasının ticarətlə məşğul olduğu Babüldə (1925), orta və ali təhsilini isə Tehran Ali Müəllimlər məktəbində və Tehran Universitetinin ədəbiyyat fakültəsinin fılsəfə və fars dili və ədəbiyyatı bölümlərində tamamlayıb (1936). Dörd il litseydə müəllimlik etdikdən sonra məzun olduğu universitetdə akademik kariyerinə başlayıb və 1948-ci ildə fars dili və ədəbiyyatı professoru ünvanı alıb. 1962-1963-cü illər dərs ilində saat hesabı olaraq Hamburq Universitetində dərs verib. Almaniyadan dönüşündə kafedra müdiri vəzifəsin gətirilib və fakültənin dekanlığına seçilib. Universitet müəllimliyi sırasında ayrıca prorektor, Tehran Universiteti nəşriyyat müdiri, UNESCO Milli Komissiyası katibi və İran Qızıl Aypara Cəmiyyətinin başçısı vəzifələrində çalışıb. Hələ tələbəliyi dövründə başladığı qəzet və dərgilərə yazı yazma, tərcüməçilik, idarəçilik və redaktorluq kimi işlərlə də maraqlanıb.

1969-cu ildə Tehran Universiteti müəllimliyindən əməkliyə ayrılan Zəbiullah Səfa Almaniyaya gedərək bir il müddətində Hamburq Universitetində dərs deyib. Ardından İrana dönüb və Tehranda elmi tədqiqatlarına davam edib. Həyatı boyunca can qoyduğu elmi və ədəbi xidmətlərindən dolayı Palmes Académiques (Fransa, 1970) daxil müxtəlif mükafatlar alıb.

Zəbihullah Səfa 29 aprel 1999-cu ildə Almaniyanın Lübek şəhərində vəfat edib. O, Hamburqdakı müsəlman məzarlığında dəfn edilib.

Bütün fəaliyyəti boyu çox məhsuldar işləyən görkəmli alim bir çox əsərlərin müəllifidir. Onun əsərləri sırasında “Həmase-serayi dər İran ta qərn-i çahardehom-i hicri” (Tehran, 1324/1945), “Tarix-i ulum-i ʿəqli dər təməddün-i İslami” (Tehran, 1331/1952.), “Le livre du millenaire dAvicenne” (Tehran, 1953), “Anthologie de poésie persane” (Paris, 1964), “Gənc-I söxən” (I-VI, Tehran, 1339/1960), “Əl-Biruni, ses oeuvres et ses pensés” (Tehran, 1353/1973), “La prose rythmique persane” (Paris, 1976), “Amuzişgahha və amuzişha dər İran” (Tehran, 1354/1975), “Gahşomari və cəşnha-yi milli-yi İraniyan” (Tehran, 1355/1976), “Tarix-i ədəbiyyat dər İran və dər qələmrov-i zeban-i farsi” (I-V, Tehran, 1358/1979), “Gəncine-i söxən” (I-VI, Tehran, 1363/1984) kimi əsərlər yer alıb. Bunlar klassik ədəbiyyatın bu mahir tədqiqatçısının çoxillik elmi axtarışları nəticəsində meydana çıxmış sanballı kitablardır.

Zəbihullah Səfa görkəmli ədəbiyyatşünas alim, fədakar tərtibçi-mətnşünas və bacarıqlı tərcüməçi kimi bir çox kitablara imza atıb. Tərcümə kitablarından “Mərg-i Soḳraṭ” (Tehran, 1314, Lamartinein La mort de Socratdan); “Rəfail” (Tehran, 1317, Lamartinein Rafaelindən), “Kəyaniyan” (Tehran, 1336, Arthur Christensenin Les kayanidesindən) adlı əsərləri göstərmək olar.

Qədim dövr və Orta əsrlər ədəbiyyatına müraciət edərkən Zəbihullah Səfa İran klassik ədəbiyyatının az öyrənilmiş, bir çox hallarda isə naməlum qalmış qatlarının üzə çıxarılıb öyrənilməsinə, tədqiq edilib dəyərləndirilməsinə həmişə xüsusi diqqət yetirib. Onun nəşr etdiyi kitablar fikrimizi sübut edir. “Mənẓume-yi yadgar-i Zərir” (Tehran, 1322.), “Divan-i Əbdülvasiʿ-i Cəbəli” (1339); “Darabname-yi Biġəmi” (Tehran, 1339), “Divan-i Seyfəddin Məḥəmməd Fərqani” (Tehran, 1341), “Darabname-yi Ṭərsusi” (Tehran, 1344), “Bəxtiyarnamə” (Tehran, 1345), “Vərqa və Gülşah” (Tehran, 1349) kimi əsərlər mühüm əhəmiyyət daşıyır.

Yeni ədəbiyyatşünaslar nəslinin yetişməsində mühüm rol oynayan, eyni zamanda zəngin mətnşünaslıq fəaliyyəti göstərən görkəmli alimin əsərləri bir çox dillərə tərcümə olunub.

İran ədəbiyyatı klassiklərinin zəngin ədəbi irsini, bədii mətnlərin dərin qatlarını, daxili dünyasını diqqətlə araşdırıb öyrənməsi və elmi-nəzəri cəhətdən obyektiv şəkildə qiymətləndirilməsi əsasında dəyərləndirməsi onun ədəbiyyatşünaslıq elmindəki özünəməxsus yerini və mövqeyini müəyyənləşdirir.

Zəbihullah Səfanın sanballı elmi əsərləri yeni nəsil tədqiqatçılar üçün mötəbər mənbələrdir.