10:27 / 03-07-2025
Dövlət büdcəsinin gəlirləri artıb
10:19 / 03-07-2025
Hindistanda təbii fəlakət: 50-dən çox insan ölüb
10:00 / 03-07-2025
Avropa İttifaqı Çinə sərt xəbərdarlıq edib
09:59 / 03-07-2025
"Lazurit" nəqliyyat dəhlizinin inkişafı müzakirə olunub
09:44 / 03-07-2025
Bir qrup şəxsin aylıq müavinəti dayandırılıb
09:22 / 03-07-2025
Qırğızıstan prezidenti Azərbaycana işgüzar səfərə gəlir
09:11 / 03-07-2025
İki qəsəbədə qaz təchizatı dayandırılacaq
09:07 / 03-07-2025
Rusiya üzərində 69 PUA vurulub
08:22 / 03-07-2025
Meladzenin Yurmala konsertində qalmaqal olub
08:12 / 03-07-2025
Marsın səhraya çevrilməsinə səbəb nədir?
08:08 / 03-07-2025
Bali sahillərində bərə batıb
08:03 / 03-07-2025
Odessada partlayışlar baş verib
07:59 / 03-07-2025
ABŞ-la hərbi ittifaqda, Rusiya ilə praqmatik münasibətdə
07:53 / 03-07-2025
Tramp Ukrayna ilə bağlı hansı addımı atacaq?
22:44 / 02-07-2025
Ayxan Cavadov Avropa çempionu olub
21:18 / 02-07-2025
Azərbaycan və Özbəkistan prezidentləri görüşüblər - (Yenilənib) - Fotolar
21:11 / 02-07-2025
Göygöldə təcili tibbi yardım briqadasına hücum olub
20:57 / 02-07-2025
İlham Əliyev və Özbəkistan prezidenti “Sea Breeze”də - Fotolar
20:51 / 02-07-2025
Yekaterinburqda həbs olunan azərbaycanlıların sayı səkkizə çatıb - Yenilənib
19:09 / 02-07-2025
Çexiya rusiyalı məmura sanksiya tətbiq edib
18:55 / 02-07-2025
Roma Papası Türkiyəyə səfər etmək niyyətindədir
18:41 / 02-07-2025
Türkiyədə yenidən zəlzələ baş verib
18:32 / 02-07-2025
Bakıda “Özbəkistan” parkının təməli qoyulub
18:01 / 02-07-2025
Kibercinayətkarlıqda təqsirləndirilən dəstə üzvlərinin məhkəməsi başlayıb
17:54 / 02-07-2025
Əli Əsədov Əfqanıstanın Baş nazirinin müavini ilə görüşüb
17:25 / 02-07-2025
Rusiyanın Bakıdakı səfiri Xarici İşlər Nazirliyinə çağırılıb
17:18 / 02-07-2025
Daha üç şəhidimizin dəfn mərasimi olacaq - Fotolar
17:05 / 02-07-2025
Məhkəmə vəzifəli şəxslərin cinayət əməlini araşdıracaq
16:55 / 02-07-2025
Professor: Rusiya başını itirmiş ayı kimi davranır
13:16 / 29-06-2025
Putin Rusiyada şovinizmi qızışdırır
17:57 / 30-06-2025
Bakıda əməliyyat: FTX-nın iki əməkdaşı saxlanılıb - (Yenilənib) - Fotolar
15:08 / 30-06-2025
Professor: Şovinizm Rusiyanı uçuruma aparır
11:12 / 28-06-2025
Rəsmi Bakı Rusiyada azərbaycanlılara hücumlarla bağlı bəyanat yayıb
21:03 / 30-06-2025
Rusiyada öldürülən qardaşların cənazəsi Azərbaycana gətirilib - (Yenilənib)
13:20 / 29-06-2025
Rezidenturaya qəbul imtahanı keçirilib - (Yenilənib)
13:01 / 01-07-2025
Ərdoğan “ikinci vətən”indən niyə küsüb?
00:40 / 29-06-2025
Aleksey Overçukun Azərbaycana səfəri ləğv olunub
21:41 / 28-06-2025
Zaxarovadan azərbaycanlılarıın saxlanılması haqqında - Açıqlama
13:16 / 02-07-2025
Mədəniyyət nazirinə kulturoloji tövsiyə - Akif Əli yazır
14:15 / 30-06-2025
Qarabağa növbəti köç karvanı gedib - (Yenilənib)
Zəbihullah Səfa: mötəbər mənbələrin müəllifi
Tarix: 09-04-2022 14:08 | Bölmə: Ənvər ÇİNGİZOĞLU
Ənvər ÇİNGİZOĞLU
Jurnalist-etnoqraf
Zəbihullah Səfa İranın ədəbi-ictimai tarixində müstəsna rol oynamış bir ədəbiyyatşünasdır. O, ədəbiyyat tarixinin digər sahələri ilə yanaşı, xüsusi çətinlikləri olan İran klassik ədəbiyyatının fədakar və ardıcıl tədqiqatçılarından biridir.
Zəbihullah Səfa 7 may 1911-ci ildə Qacarlar dövlətinə bağlı Simnan vilayətinin Şahmirzad qəsəbəsində doğulmuşdu. Seyid Ələsgərin oğlu, Mir Səfinin nəvəsidir.
O, ibtidai təhsilini atasının ticarətlə məşğul olduğu Babüldə (1925), orta və ali təhsilini isə Tehran Ali Müəllimlər məktəbində və Tehran Universitetinin ədəbiyyat fakültəsinin fılsəfə və fars dili və ədəbiyyatı bölümlərində tamamlayıb (1936). Dörd il litseydə müəllimlik etdikdən sonra məzun olduğu universitetdə akademik kariyerinə başlayıb və 1948-ci ildə fars dili və ədəbiyyatı professoru ünvanı alıb. 1962-1963-cü illər dərs ilində saat hesabı olaraq Hamburq Universitetində dərs verib. Almaniyadan dönüşündə kafedra müdiri vəzifəsin gətirilib və fakültənin dekanlığına seçilib. Universitet müəllimliyi sırasında ayrıca prorektor, Tehran Universiteti nəşriyyat müdiri, UNESCO Milli Komissiyası katibi və İran Qızıl Aypara Cəmiyyətinin başçısı vəzifələrində çalışıb. Hələ tələbəliyi dövründə başladığı qəzet və dərgilərə yazı yazma, tərcüməçilik, idarəçilik və redaktorluq kimi işlərlə də maraqlanıb.
1969-cu ildə Tehran Universiteti müəllimliyindən əməkliyə ayrılan Zəbiullah Səfa Almaniyaya gedərək bir il müddətində Hamburq Universitetində dərs deyib. Ardından İrana dönüb və Tehranda elmi tədqiqatlarına davam edib. Həyatı boyunca can qoyduğu elmi və ədəbi xidmətlərindən dolayı Palmes Académiques (Fransa, 1970) daxil müxtəlif mükafatlar alıb.
Zəbihullah Səfa 29 aprel 1999-cu ildə Almaniyanın Lübek şəhərində vəfat edib. O, Hamburqdakı müsəlman məzarlığında dəfn edilib.
Bütün fəaliyyəti boyu çox məhsuldar işləyən görkəmli alim bir çox əsərlərin müəllifidir. Onun əsərləri sırasında “Həmase-serayi dər İran ta qərn-i çahardehom-i hicri” (Tehran, 1324/1945), “Tarix-i ulum-i ʿəqli dər təməddün-i İslami” (Tehran, 1331/1952.), “Le livre du millenaire dAvicenne” (Tehran, 1953), “Anthologie de poésie persane” (Paris, 1964), “Gənc-I söxən” (I-VI, Tehran, 1339/1960), “Əl-Biruni, ses oeuvres et ses pensés” (Tehran, 1353/1973), “La prose rythmique persane” (Paris, 1976), “Amuzişgahha və amuzişha dər İran” (Tehran, 1354/1975), “Gahşomari və cəşnha-yi milli-yi İraniyan” (Tehran, 1355/1976), “Tarix-i ədəbiyyat dər İran və dər qələmrov-i zeban-i farsi” (I-V, Tehran, 1358/1979), “Gəncine-i söxən” (I-VI, Tehran, 1363/1984) kimi əsərlər yer alıb. Bunlar klassik ədəbiyyatın bu mahir tədqiqatçısının çoxillik elmi axtarışları nəticəsində meydana çıxmış sanballı kitablardır.
Zəbihullah Səfa görkəmli ədəbiyyatşünas alim, fədakar tərtibçi-mətnşünas və bacarıqlı tərcüməçi kimi bir çox kitablara imza atıb. Tərcümə kitablarından “Mərg-i Soḳraṭ” (Tehran, 1314, Lamartinein La mort de Socratdan); “Rəfail” (Tehran, 1317, Lamartinein Rafaelindən), “Kəyaniyan” (Tehran, 1336, Arthur Christensenin Les kayanidesindən) adlı əsərləri göstərmək olar.
Qədim dövr və Orta əsrlər ədəbiyyatına müraciət edərkən Zəbihullah Səfa İran klassik ədəbiyyatının az öyrənilmiş, bir çox hallarda isə naməlum qalmış qatlarının üzə çıxarılıb öyrənilməsinə, tədqiq edilib dəyərləndirilməsinə həmişə xüsusi diqqət yetirib. Onun nəşr etdiyi kitablar fikrimizi sübut edir. “Mənẓume-yi yadgar-i Zərir” (Tehran, 1322.), “Divan-i Əbdülvasiʿ-i Cəbəli” (1339); “Darabname-yi Biġəmi” (Tehran, 1339), “Divan-i Seyfəddin Məḥəmməd Fərqani” (Tehran, 1341), “Darabname-yi Ṭərsusi” (Tehran, 1344), “Bəxtiyarnamə” (Tehran, 1345), “Vərqa və Gülşah” (Tehran, 1349) kimi əsərlər mühüm əhəmiyyət daşıyır.
Yeni ədəbiyyatşünaslar nəslinin yetişməsində mühüm rol oynayan, eyni zamanda zəngin mətnşünaslıq fəaliyyəti göstərən görkəmli alimin əsərləri bir çox dillərə tərcümə olunub.
İran ədəbiyyatı klassiklərinin zəngin ədəbi irsini, bədii mətnlərin dərin qatlarını, daxili dünyasını diqqətlə araşdırıb öyrənməsi və elmi-nəzəri cəhətdən obyektiv şəkildə qiymətləndirilməsi əsasında dəyərləndirməsi onun ədəbiyyatşünaslıq elmindəki özünəməxsus yerini və mövqeyini müəyyənləşdirir.
Zəbihullah Səfanın sanballı elmi əsərləri yeni nəsil tədqiqatçılar üçün mötəbər mənbələrdir.
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 09-04-2022 14:08 | Bölmə: Ənvər ÇİNGİZOĞLU
Ənvər ÇİNGİZOĞLU
Jurnalist-etnoqraf
Zəbihullah Səfa İranın ədəbi-ictimai tarixində müstəsna rol oynamış bir ədəbiyyatşünasdır. O, ədəbiyyat tarixinin digər sahələri ilə yanaşı, xüsusi çətinlikləri olan İran klassik ədəbiyyatının fədakar və ardıcıl tədqiqatçılarından biridir.
Zəbihullah Səfa 7 may 1911-ci ildə Qacarlar dövlətinə bağlı Simnan vilayətinin Şahmirzad qəsəbəsində doğulmuşdu. Seyid Ələsgərin oğlu, Mir Səfinin nəvəsidir.
O, ibtidai təhsilini atasının ticarətlə məşğul olduğu Babüldə (1925), orta və ali təhsilini isə Tehran Ali Müəllimlər məktəbində və Tehran Universitetinin ədəbiyyat fakültəsinin fılsəfə və fars dili və ədəbiyyatı bölümlərində tamamlayıb (1936). Dörd il litseydə müəllimlik etdikdən sonra məzun olduğu universitetdə akademik kariyerinə başlayıb və 1948-ci ildə fars dili və ədəbiyyatı professoru ünvanı alıb. 1962-1963-cü illər dərs ilində saat hesabı olaraq Hamburq Universitetində dərs verib. Almaniyadan dönüşündə kafedra müdiri vəzifəsin gətirilib və fakültənin dekanlığına seçilib. Universitet müəllimliyi sırasında ayrıca prorektor, Tehran Universiteti nəşriyyat müdiri, UNESCO Milli Komissiyası katibi və İran Qızıl Aypara Cəmiyyətinin başçısı vəzifələrində çalışıb. Hələ tələbəliyi dövründə başladığı qəzet və dərgilərə yazı yazma, tərcüməçilik, idarəçilik və redaktorluq kimi işlərlə də maraqlanıb.
1969-cu ildə Tehran Universiteti müəllimliyindən əməkliyə ayrılan Zəbiullah Səfa Almaniyaya gedərək bir il müddətində Hamburq Universitetində dərs deyib. Ardından İrana dönüb və Tehranda elmi tədqiqatlarına davam edib. Həyatı boyunca can qoyduğu elmi və ədəbi xidmətlərindən dolayı Palmes Académiques (Fransa, 1970) daxil müxtəlif mükafatlar alıb.
Zəbihullah Səfa 29 aprel 1999-cu ildə Almaniyanın Lübek şəhərində vəfat edib. O, Hamburqdakı müsəlman məzarlığında dəfn edilib.
Bütün fəaliyyəti boyu çox məhsuldar işləyən görkəmli alim bir çox əsərlərin müəllifidir. Onun əsərləri sırasında “Həmase-serayi dər İran ta qərn-i çahardehom-i hicri” (Tehran, 1324/1945), “Tarix-i ulum-i ʿəqli dər təməddün-i İslami” (Tehran, 1331/1952.), “Le livre du millenaire dAvicenne” (Tehran, 1953), “Anthologie de poésie persane” (Paris, 1964), “Gənc-I söxən” (I-VI, Tehran, 1339/1960), “Əl-Biruni, ses oeuvres et ses pensés” (Tehran, 1353/1973), “La prose rythmique persane” (Paris, 1976), “Amuzişgahha və amuzişha dər İran” (Tehran, 1354/1975), “Gahşomari və cəşnha-yi milli-yi İraniyan” (Tehran, 1355/1976), “Tarix-i ədəbiyyat dər İran və dər qələmrov-i zeban-i farsi” (I-V, Tehran, 1358/1979), “Gəncine-i söxən” (I-VI, Tehran, 1363/1984) kimi əsərlər yer alıb. Bunlar klassik ədəbiyyatın bu mahir tədqiqatçısının çoxillik elmi axtarışları nəticəsində meydana çıxmış sanballı kitablardır.
Zəbihullah Səfa görkəmli ədəbiyyatşünas alim, fədakar tərtibçi-mətnşünas və bacarıqlı tərcüməçi kimi bir çox kitablara imza atıb. Tərcümə kitablarından “Mərg-i Soḳraṭ” (Tehran, 1314, Lamartinein La mort de Socratdan); “Rəfail” (Tehran, 1317, Lamartinein Rafaelindən), “Kəyaniyan” (Tehran, 1336, Arthur Christensenin Les kayanidesindən) adlı əsərləri göstərmək olar.
Qədim dövr və Orta əsrlər ədəbiyyatına müraciət edərkən Zəbihullah Səfa İran klassik ədəbiyyatının az öyrənilmiş, bir çox hallarda isə naməlum qalmış qatlarının üzə çıxarılıb öyrənilməsinə, tədqiq edilib dəyərləndirilməsinə həmişə xüsusi diqqət yetirib. Onun nəşr etdiyi kitablar fikrimizi sübut edir. “Mənẓume-yi yadgar-i Zərir” (Tehran, 1322.), “Divan-i Əbdülvasiʿ-i Cəbəli” (1339); “Darabname-yi Biġəmi” (Tehran, 1339), “Divan-i Seyfəddin Məḥəmməd Fərqani” (Tehran, 1341), “Darabname-yi Ṭərsusi” (Tehran, 1344), “Bəxtiyarnamə” (Tehran, 1345), “Vərqa və Gülşah” (Tehran, 1349) kimi əsərlər mühüm əhəmiyyət daşıyır.
Yeni ədəbiyyatşünaslar nəslinin yetişməsində mühüm rol oynayan, eyni zamanda zəngin mətnşünaslıq fəaliyyəti göstərən görkəmli alimin əsərləri bir çox dillərə tərcümə olunub.
İran ədəbiyyatı klassiklərinin zəngin ədəbi irsini, bədii mətnlərin dərin qatlarını, daxili dünyasını diqqətlə araşdırıb öyrənməsi və elmi-nəzəri cəhətdən obyektiv şəkildə qiymətləndirilməsi əsasında dəyərləndirməsi onun ədəbiyyatşünaslıq elmindəki özünəməxsus yerini və mövqeyini müəyyənləşdirir.
Zəbihullah Səfanın sanballı elmi əsərləri yeni nəsil tədqiqatçılar üçün mötəbər mənbələrdir.
Müəllifin bütün yazıları - Ənvər ÇİNGİZOĞLU
Bölməyə aid digər xəbərlər
11-04-2022, 21:25
Mazandaran alimi - Ənvər Çingizoğlu yazır
23-03-2022, 18:55
Rəşid Yasəmi: ədəbiyyatda nəciblik nümunəsi
17-03-2022, 09:49
Vahid Dəstigirdi: Nizaminin tədqiqatçısı
12-03-2022, 22:31
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Səid Nəfisi: Azərbaycan qəhrəmanı Babək Xürrəmdin əsərinin müəllifi
19-10-2021, 09:58
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Məhəmmədəli Füruği: siyasətçi, diplomat, tarixçi, tərcüməçi və millətçi kimi
16-10-2021, 01:06
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Hacıəli xan Rəzmara: Qurban bayramında doğuldu, terror qurbanı oldu
13-09-2021, 16:31
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Şəkinskilərin İran qolu haqqında... - Ənvər Çingizoğlunun araşdırması
10-09-2021, 17:27
Nəcəfqulu xan Sərşar: Qaradağın ağ gün görməmiş şairi
27-08-2021, 16:48
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Məhəmmədqulu xan Alar: inqilabda sərkərdə, işdə sərkar.. - Fotolar
20-08-2021, 13:38
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - İsmayıl xan Şəfai: Tehran-43 konfransında şahın tərcüməçisi - Fotolar
16-08-2021, 15:51
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Seyid Məhəmməd Dəbirsiyaqi: tədqiq və tədrisin işığında - Fotolar
24-07-2021, 16:15
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Qaradağ elləri: beloğludan eloğluya qədər - Ənvər Çingizoğlu yazır
Qüdrət Həsənquliyevin fikrincə, Tramp görsə ki, Ukrayna qalib gəlir, Rusiyaya təkcə siyasi yox, hərbi dəstək də verəcək
"Xalq qəzeti"nin şöbə müdiri deyir ki, ömrü boyu özünü axtaran, dəfələrlə yanından ötüb keçən o qədər insan var ki
Nadir Azməmmədov: “Təəssüf ki, indi rejissor olmaq, kino və serial çəkmək adiləşib, bəzən bunun məsuliyyətini dərk etmirlər”
Türkiyədə yaşayan Əməkdar artist deyir ki, siyasilərin illərlə həllinə çalışdığı hansısa bir məsələni bəzən uğurlu bir musiqi əsəri həll edə bilər
Qüdrət Həsənquliyev: “Düşmənçiliyə son qoymaq üçün ədalətli sülhə nail olmaq gərəkdir. Bunun üçün ya tərəflər 1991-ci ilin sərhədləri çərçivəsində bir-birinin ərazi bütövlüyünü tanıyır, ya da ərazi mübadiləsinə gedirlər. Amma indiki mərhələdə bu, az inandırıcı görünür”
