00:38 / 19-05-2025
Baydendə ağır xəstəlik aşkar ediblər
18:12 / 18-05-2025
Mənim çayımı tünd elə, a bala! - İmarət Cəlilqızı yazır
17:40 / 18-05-2025
Hikmət Hacıyev: Sülh üçün ideal şərait yaranıb
17:34 / 18-05-2025
İlham Əliyevin nəvəsi dünya çempionu olub
12:42 / 18-05-2025
Sabah hava necə olacaq? - Proqnoz
10:03 / 18-05-2025
Polşada prezident seçkisi keçirilir
08:36 / 18-05-2025
“Avroviziya-2025” mahnı müsabiqəsinin qalibi müəyyənləşib
19:28 / 17-05-2025
İranın konsorsium ideyası... - Tehran Körfəz qonşularına arxalanmaq istəyir
19:28 / 17-05-2025
General vəzifədən çıxarılıb
18:30 / 17-05-2025
Gəncədə 18 yaşlı gənc bıçaqlanıb
15:54 / 17-05-2025
Ədalət Partiyasına yeni sədr seçiblər - Yenilənib
13:59 / 17-05-2025
Küləkli hava şəraiti ilə bağlı sarı xəbərdarlıq verilib
13:15 / 17-05-2025
Dövlət qulluqçularının reyestri aparılacaq - Fərman
13:00 / 17-05-2025
İlham Əliyev Tokayevə zəng edib
12:52 / 17-05-2025
Prokurorluq və DİN məktəblinin ölümü ilə bağlı birgə məlumat yayıb
12:06 / 17-05-2025
Sabahın hava proqnozu açıqlanıb
10:38 / 17-05-2025
Venera planetində yaşayış mümkündür
09:35 / 17-05-2025
Kim Çen In orduya "müharibəyə hazır ol" tapşırığı verib
09:32 / 17-05-2025
Səfir Trampa görə istefa verib
09:18 / 17-05-2025
Gəncə Dövlət Filarmoniyasına direktor təyin olunub
00:07 / 17-05-2025
İlham Əliyev Azərbaycana dönüb
21:39 / 16-05-2025
Sumqayıtda daha bir nəfər dəm qazından ölüb
21:31 / 16-05-2025
Ermənistan ordusunun cinayətləri ilə bağlı hesabat məhkəmədə nümayiş olunub - Yenilənib
19:47 / 16-05-2025
Bu generallar üçün yaş məhdudiyyəti ləğv edilir
19:17 / 16-05-2025
Oleq Bakinskinin məhkəməsində mülki iddia qaldırılıb
18:31 / 16-05-2025
Gizlədilmiş üç vaqon qızılın yerini müəyyən ediblər - Foto
18:20 / 16-05-2025
MDB-nin təhlükəsizlik orqanlarının növbəti iclası keçirilib - Fotolar
17:38 / 16-05-2025
Bu gün Əfv Komissiyası 100-dən çox müraciətə baxıb - (Yenilənib)
17:37 / 16-05-2025
Türkiyənin qlobal rolu artır, təsir imkanları genişlənir - Partiya sədri
16:02 / 16-05-2025
İlham Əliyev Albaniyada Zirvə toplantısında - Yenilənib - Foto
08:33 / 14-05-2025

15:02 / 16-05-2025

23:22 / 14-05-2025

10:14 / 15-05-2025

15:22 / 15-05-2025

12:42 / 15-05-2025

11:59 / 15-05-2025

19:34 / 14-05-2025

13:11 / 14-05-2025

14:34 / 14-05-2025

17:37 / 16-05-2025

Zəbihullah Səfa: mötəbər mənbələrin müəllifi
Tarix: 09-04-2022 14:08 | Bölmə: Ənvər ÇİNGİZOĞLU

Ənvər ÇİNGİZOĞLU
Jurnalist-etnoqraf
Zəbihullah Səfa İranın ədəbi-ictimai tarixində müstəsna rol oynamış bir ədəbiyyatşünasdır. O, ədəbiyyat tarixinin digər sahələri ilə yanaşı, xüsusi çətinlikləri olan İran klassik ədəbiyyatının fədakar və ardıcıl tədqiqatçılarından biridir.
Zəbihullah Səfa 7 may 1911-ci ildə Qacarlar dövlətinə bağlı Simnan vilayətinin Şahmirzad qəsəbəsində doğulmuşdu. Seyid Ələsgərin oğlu, Mir Səfinin nəvəsidir.
O, ibtidai təhsilini atasının ticarətlə məşğul olduğu Babüldə (1925), orta və ali təhsilini isə Tehran Ali Müəllimlər məktəbində və Tehran Universitetinin ədəbiyyat fakültəsinin fılsəfə və fars dili və ədəbiyyatı bölümlərində tamamlayıb (1936). Dörd il litseydə müəllimlik etdikdən sonra məzun olduğu universitetdə akademik kariyerinə başlayıb və 1948-ci ildə fars dili və ədəbiyyatı professoru ünvanı alıb. 1962-1963-cü illər dərs ilində saat hesabı olaraq Hamburq Universitetində dərs verib. Almaniyadan dönüşündə kafedra müdiri vəzifəsin gətirilib və fakültənin dekanlığına seçilib. Universitet müəllimliyi sırasında ayrıca prorektor, Tehran Universiteti nəşriyyat müdiri, UNESCO Milli Komissiyası katibi və İran Qızıl Aypara Cəmiyyətinin başçısı vəzifələrində çalışıb. Hələ tələbəliyi dövründə başladığı qəzet və dərgilərə yazı yazma, tərcüməçilik, idarəçilik və redaktorluq kimi işlərlə də maraqlanıb.

1969-cu ildə Tehran Universiteti müəllimliyindən əməkliyə ayrılan Zəbiullah Səfa Almaniyaya gedərək bir il müddətində Hamburq Universitetində dərs deyib. Ardından İrana dönüb və Tehranda elmi tədqiqatlarına davam edib. Həyatı boyunca can qoyduğu elmi və ədəbi xidmətlərindən dolayı Palmes Académiques (Fransa, 1970) daxil müxtəlif mükafatlar alıb.
Zəbihullah Səfa 29 aprel 1999-cu ildə Almaniyanın Lübek şəhərində vəfat edib. O, Hamburqdakı müsəlman məzarlığında dəfn edilib.
Bütün fəaliyyəti boyu çox məhsuldar işləyən görkəmli alim bir çox əsərlərin müəllifidir. Onun əsərləri sırasında “Həmase-serayi dər İran ta qərn-i çahardehom-i hicri” (Tehran, 1324/1945), “Tarix-i ulum-i ʿəqli dər təməddün-i İslami” (Tehran, 1331/1952.), “Le livre du millenaire dAvicenne” (Tehran, 1953), “Anthologie de poésie persane” (Paris, 1964), “Gənc-I söxən” (I-VI, Tehran, 1339/1960), “Əl-Biruni, ses oeuvres et ses pensés” (Tehran, 1353/1973), “La prose rythmique persane” (Paris, 1976), “Amuzişgahha və amuzişha dər İran” (Tehran, 1354/1975), “Gahşomari və cəşnha-yi milli-yi İraniyan” (Tehran, 1355/1976), “Tarix-i ədəbiyyat dər İran və dər qələmrov-i zeban-i farsi” (I-V, Tehran, 1358/1979), “Gəncine-i söxən” (I-VI, Tehran, 1363/1984) kimi əsərlər yer alıb. Bunlar klassik ədəbiyyatın bu mahir tədqiqatçısının çoxillik elmi axtarışları nəticəsində meydana çıxmış sanballı kitablardır.
Zəbihullah Səfa görkəmli ədəbiyyatşünas alim, fədakar tərtibçi-mətnşünas və bacarıqlı tərcüməçi kimi bir çox kitablara imza atıb. Tərcümə kitablarından “Mərg-i Soḳraṭ” (Tehran, 1314, Lamartinein La mort de Socratdan); “Rəfail” (Tehran, 1317, Lamartinein Rafaelindən), “Kəyaniyan” (Tehran, 1336, Arthur Christensenin Les kayanidesindən) adlı əsərləri göstərmək olar.

Qədim dövr və Orta əsrlər ədəbiyyatına müraciət edərkən Zəbihullah Səfa İran klassik ədəbiyyatının az öyrənilmiş, bir çox hallarda isə naməlum qalmış qatlarının üzə çıxarılıb öyrənilməsinə, tədqiq edilib dəyərləndirilməsinə həmişə xüsusi diqqət yetirib. Onun nəşr etdiyi kitablar fikrimizi sübut edir. “Mənẓume-yi yadgar-i Zərir” (Tehran, 1322.), “Divan-i Əbdülvasiʿ-i Cəbəli” (1339); “Darabname-yi Biġəmi” (Tehran, 1339), “Divan-i Seyfəddin Məḥəmməd Fərqani” (Tehran, 1341), “Darabname-yi Ṭərsusi” (Tehran, 1344), “Bəxtiyarnamə” (Tehran, 1345), “Vərqa və Gülşah” (Tehran, 1349) kimi əsərlər mühüm əhəmiyyət daşıyır.
Yeni ədəbiyyatşünaslar nəslinin yetişməsində mühüm rol oynayan, eyni zamanda zəngin mətnşünaslıq fəaliyyəti göstərən görkəmli alimin əsərləri bir çox dillərə tərcümə olunub.
İran ədəbiyyatı klassiklərinin zəngin ədəbi irsini, bədii mətnlərin dərin qatlarını, daxili dünyasını diqqətlə araşdırıb öyrənməsi və elmi-nəzəri cəhətdən obyektiv şəkildə qiymətləndirilməsi əsasında dəyərləndirməsi onun ədəbiyyatşünaslıq elmindəki özünəməxsus yerini və mövqeyini müəyyənləşdirir.
Zəbihullah Səfanın sanballı elmi əsərləri yeni nəsil tədqiqatçılar üçün mötəbər mənbələrdir.
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 09-04-2022 14:08 | Bölmə: Ənvər ÇİNGİZOĞLU

Ənvər ÇİNGİZOĞLU
Jurnalist-etnoqraf
Zəbihullah Səfa İranın ədəbi-ictimai tarixində müstəsna rol oynamış bir ədəbiyyatşünasdır. O, ədəbiyyat tarixinin digər sahələri ilə yanaşı, xüsusi çətinlikləri olan İran klassik ədəbiyyatının fədakar və ardıcıl tədqiqatçılarından biridir.
Zəbihullah Səfa 7 may 1911-ci ildə Qacarlar dövlətinə bağlı Simnan vilayətinin Şahmirzad qəsəbəsində doğulmuşdu. Seyid Ələsgərin oğlu, Mir Səfinin nəvəsidir.
O, ibtidai təhsilini atasının ticarətlə məşğul olduğu Babüldə (1925), orta və ali təhsilini isə Tehran Ali Müəllimlər məktəbində və Tehran Universitetinin ədəbiyyat fakültəsinin fılsəfə və fars dili və ədəbiyyatı bölümlərində tamamlayıb (1936). Dörd il litseydə müəllimlik etdikdən sonra məzun olduğu universitetdə akademik kariyerinə başlayıb və 1948-ci ildə fars dili və ədəbiyyatı professoru ünvanı alıb. 1962-1963-cü illər dərs ilində saat hesabı olaraq Hamburq Universitetində dərs verib. Almaniyadan dönüşündə kafedra müdiri vəzifəsin gətirilib və fakültənin dekanlığına seçilib. Universitet müəllimliyi sırasında ayrıca prorektor, Tehran Universiteti nəşriyyat müdiri, UNESCO Milli Komissiyası katibi və İran Qızıl Aypara Cəmiyyətinin başçısı vəzifələrində çalışıb. Hələ tələbəliyi dövründə başladığı qəzet və dərgilərə yazı yazma, tərcüməçilik, idarəçilik və redaktorluq kimi işlərlə də maraqlanıb.

1969-cu ildə Tehran Universiteti müəllimliyindən əməkliyə ayrılan Zəbiullah Səfa Almaniyaya gedərək bir il müddətində Hamburq Universitetində dərs deyib. Ardından İrana dönüb və Tehranda elmi tədqiqatlarına davam edib. Həyatı boyunca can qoyduğu elmi və ədəbi xidmətlərindən dolayı Palmes Académiques (Fransa, 1970) daxil müxtəlif mükafatlar alıb.
Zəbihullah Səfa 29 aprel 1999-cu ildə Almaniyanın Lübek şəhərində vəfat edib. O, Hamburqdakı müsəlman məzarlığında dəfn edilib.
Bütün fəaliyyəti boyu çox məhsuldar işləyən görkəmli alim bir çox əsərlərin müəllifidir. Onun əsərləri sırasında “Həmase-serayi dər İran ta qərn-i çahardehom-i hicri” (Tehran, 1324/1945), “Tarix-i ulum-i ʿəqli dər təməddün-i İslami” (Tehran, 1331/1952.), “Le livre du millenaire dAvicenne” (Tehran, 1953), “Anthologie de poésie persane” (Paris, 1964), “Gənc-I söxən” (I-VI, Tehran, 1339/1960), “Əl-Biruni, ses oeuvres et ses pensés” (Tehran, 1353/1973), “La prose rythmique persane” (Paris, 1976), “Amuzişgahha və amuzişha dər İran” (Tehran, 1354/1975), “Gahşomari və cəşnha-yi milli-yi İraniyan” (Tehran, 1355/1976), “Tarix-i ədəbiyyat dər İran və dər qələmrov-i zeban-i farsi” (I-V, Tehran, 1358/1979), “Gəncine-i söxən” (I-VI, Tehran, 1363/1984) kimi əsərlər yer alıb. Bunlar klassik ədəbiyyatın bu mahir tədqiqatçısının çoxillik elmi axtarışları nəticəsində meydana çıxmış sanballı kitablardır.
Zəbihullah Səfa görkəmli ədəbiyyatşünas alim, fədakar tərtibçi-mətnşünas və bacarıqlı tərcüməçi kimi bir çox kitablara imza atıb. Tərcümə kitablarından “Mərg-i Soḳraṭ” (Tehran, 1314, Lamartinein La mort de Socratdan); “Rəfail” (Tehran, 1317, Lamartinein Rafaelindən), “Kəyaniyan” (Tehran, 1336, Arthur Christensenin Les kayanidesindən) adlı əsərləri göstərmək olar.

Qədim dövr və Orta əsrlər ədəbiyyatına müraciət edərkən Zəbihullah Səfa İran klassik ədəbiyyatının az öyrənilmiş, bir çox hallarda isə naməlum qalmış qatlarının üzə çıxarılıb öyrənilməsinə, tədqiq edilib dəyərləndirilməsinə həmişə xüsusi diqqət yetirib. Onun nəşr etdiyi kitablar fikrimizi sübut edir. “Mənẓume-yi yadgar-i Zərir” (Tehran, 1322.), “Divan-i Əbdülvasiʿ-i Cəbəli” (1339); “Darabname-yi Biġəmi” (Tehran, 1339), “Divan-i Seyfəddin Məḥəmməd Fərqani” (Tehran, 1341), “Darabname-yi Ṭərsusi” (Tehran, 1344), “Bəxtiyarnamə” (Tehran, 1345), “Vərqa və Gülşah” (Tehran, 1349) kimi əsərlər mühüm əhəmiyyət daşıyır.
Yeni ədəbiyyatşünaslar nəslinin yetişməsində mühüm rol oynayan, eyni zamanda zəngin mətnşünaslıq fəaliyyəti göstərən görkəmli alimin əsərləri bir çox dillərə tərcümə olunub.
İran ədəbiyyatı klassiklərinin zəngin ədəbi irsini, bədii mətnlərin dərin qatlarını, daxili dünyasını diqqətlə araşdırıb öyrənməsi və elmi-nəzəri cəhətdən obyektiv şəkildə qiymətləndirilməsi əsasında dəyərləndirməsi onun ədəbiyyatşünaslıq elmindəki özünəməxsus yerini və mövqeyini müəyyənləşdirir.
Zəbihullah Səfanın sanballı elmi əsərləri yeni nəsil tədqiqatçılar üçün mötəbər mənbələrdir.

Müəllifin bütün yazıları - Ənvər ÇİNGİZOĞLU
Bölməyə aid digər xəbərlər
11-04-2022, 21:25
Mazandaran alimi - Ənvər Çingizoğlu yazır
23-03-2022, 18:55
Rəşid Yasəmi: ədəbiyyatda nəciblik nümunəsi
17-03-2022, 09:49
Vahid Dəstigirdi: Nizaminin tədqiqatçısı
12-03-2022, 22:31
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Səid Nəfisi: Azərbaycan qəhrəmanı Babək Xürrəmdin əsərinin müəllifi
19-10-2021, 09:58
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Məhəmmədəli Füruği: siyasətçi, diplomat, tarixçi, tərcüməçi və millətçi kimi
16-10-2021, 01:06
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Hacıəli xan Rəzmara: Qurban bayramında doğuldu, terror qurbanı oldu
13-09-2021, 16:31
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Şəkinskilərin İran qolu haqqında... - Ənvər Çingizoğlunun araşdırması
10-09-2021, 17:27
Nəcəfqulu xan Sərşar: Qaradağın ağ gün görməmiş şairi
27-08-2021, 16:48
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Məhəmmədqulu xan Alar: inqilabda sərkərdə, işdə sərkar.. - Fotolar
20-08-2021, 13:38
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - İsmayıl xan Şəfai: Tehran-43 konfransında şahın tərcüməçisi - Fotolar
16-08-2021, 15:51
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Seyid Məhəmməd Dəbirsiyaqi: tədqiq və tədrisin işığında - Fotolar
24-07-2021, 16:15
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Qaradağ elləri: beloğludan eloğluya qədər - Ənvər Çingizoğlu yazır