23:52 / 26-07-2024
Paris-2024: Azərbaycan heyəti açılış mərasimində paraddan keçib
20:40 / 26-07-2024
I və IV ixtisas qrupları üzrə qəbul imtahanının nəticəsi elan olunub
19:35 / 26-07-2024
Parkinqdə 1500 avtomobil yanıb
19:26 / 26-07-2024
Türk ordusu dünyanın ən güclüsüdür
19:07 / 26-07-2024
BMCMİ 7 nəfəri saxlayıb - Video
19:01 / 26-07-2024
Qorxulu virus dünyanı yenidən təhdid edir
18:43 / 26-07-2024
Ukrayna ordusu Toretsk yaxınlığında mühasirəyə düşə bilər
18:32 / 26-07-2024
Avropa İttifaqı 7 ölkənin büdcəsi ilə bağlı araşdırmaya başlayıb
18:22 / 26-07-2024
Rusiyanın hesabından Ukraynaya 1,5 milayrd avro verilib
18:13 / 26-07-2024
Avropa İttifaqı terrorçu təşkilatların siyahısını yeniləyib
18:01 / 26-07-2024
Yaşar Gülər Azərbaycanın Ankaradakı səfiri ilə görüşüb
18:00 / 26-07-2024
Tramp: İran yer üzündən silinməlidir!
17:47 / 26-07-2024
Sərdar Cəlaloğlu seçkilərdən geri çəkilib
17:42 / 26-07-2024
Alimin qətlində “Rusiya izi” axtarırlar - Foto
17:32 / 26-07-2024
Məhkəmə Bəxtiyar Hacıyevin vəsatətini təmin etməyib
17:11 / 26-07-2024
Partiya sədrinin namizədliyi qeydə alınıb
16:58 / 26-07-2024
Obamalar Harrisin namizədliyini dəstəkləyir
16:49 / 26-07-2024
Dördüncü “Yüksəliş” müsabiqəsinin qalibləri mükafatlandırılıb
16:38 / 26-07-2024
Serbiya: mikroavtobus aşıb, 30-dan çox yaralı var
16:29 / 26-07-2024
Mixail Podolyak: “Rusiya danışıqlara hazır deyil”
16:28 / 26-07-2024
Avropa İttifaqının Cənubi Qafqaz üzrə xüsusi nümayəndəsi təyin edilib
16:12 / 26-07-2024
İlham Əliyev Qazaxıstanla əməkdaşlıq Sazişini təsdiqləyib
16:10 / 26-07-2024
Müdafiə nazirinin keçmiş müavini saxlanılıb
16:01 / 26-07-2024
Əsədin Moskvaya səfəri Ərdoğanla barışığa hazırlıqdır?
15:45 / 26-07-2024
Mikayıl Cabbarov: Özəl sektorda aktivliyi artırmaq niyyətindəyik
15:25 / 26-07-2024
Bəzi universitetlərdə illik təhsil haqqı artırılıb - Siyahı
14:51 / 26-07-2024
Qəbələdə orta məktəb binası yanıb
14:06 / 26-07-2024
AFFA Hakimlər Komitəsinə sədr təyinatı olub
13:56 / 26-07-2024
Aİ Ukraynaya 1,5 milyard avro köçürəcək
09:58 / 22-07-2024
![](/uploads/posts/2024-07/mireli-1.jpg)
17:13 / 23-07-2024
![](/uploads/posts/2024-07/agadadasjpg-1620334292.jpg)
08:11 / 22-07-2024
![](/uploads/posts/2024-07/talkov.png)
09:02 / 23-07-2024
![](/uploads/posts/2024-07/qir-1.jpg)
15:39 / 22-07-2024
![](/uploads/posts/2024-07/1721649494_serencam-ilham.jpg)
17:19 / 22-07-2024
![](/uploads/posts/2024-07/lacin.jpg)
14:25 / 22-07-2024
![](/uploads/posts/2024-07/1721643878_db33b9cb-27c8-3b92-9adf-9d0b6b1191c7_850.jpg)
22:40 / 22-07-2024
![](/uploads/posts/2024-07/az-er-2.jpg)
22:16 / 23-07-2024
![](/uploads/posts/2024-07/cempijpg-1593437237.jpg)
17:37 / 23-07-2024
![](/uploads/posts/2024-07/eli-mireliyev.jpg)
Məhəmməd Şahbəxti: muğamatın sirrini öyrənmək istədi, amma...
Tarix: 05-04-2022 22:38 | Bölmə: Ənvər ÇİNGİZOĞLU
![Məhəmməd Şahbəxti: muğamatın sirrini öyrənmək istədi, amma...](/uploads/posts/2022-04/1649183717_1648443045_1648047258_1647934038_1647583595_1647496220_1647191221_1647109846_1647018531_1634622909_1634331974_enver.jpg)
Ənvər Çingizoğlu
Jurnalist-etnoqraf
Azərbaycan türkləri İran tаriхinə bir sırа görkəmli hərbi хаdimlər bəхş еdib. İran Şahənşah ordusunun peşəkar və bacarıqlı hərbçilərindən biri də general-leytenant Məhəmməd Şahbəxtidir.
1893-cü ildə Kərəc şəhərində anadan olan Məhəmməd ibtidai təhsilini məhəllə mollaxanasında alıb.
Onun İran Kazak briqadasında xidmət etməyinin qəribə bir tarixçəsi var. Məhəmməd öz şəhərlərində peşə ilə məşğul olurdu. Gözəl də səsi vardı. Pul tapıb, musiqini, muğamatın sirlərini öyrənmək istəyirdi. Ona lağ edən qardaşları ilə mübahisə edib, Tehrana yollanır. İran Kazak briqadasında adi kazak kimi xidmət etməyə başlayır. Həmədan, Qəzvin, İsfahan dəstələrində (otryadlarında) xidmət edir. Əvvəlcə Zəkəriyya soyadı ilə tanınır. 1926-cı ildə Şahbəxti soyadını qəbul edir.
Məhəmməd Şahbəxti İran Kazak briqadasının keçirdiyi bir çox əməliyyatlarda iştirak edib. Mirzə Kiçik xanın başçılıq etdiyi “Cəngəlilər hərəkatı”nın yatırılmasında önəmli rol oynayıb.
![](/uploads/posts/2022-04/1649183780_mhmmd-ahbxti-3.jpg)
Məhəmməd Şahbəxti Rza xan Sərdar Sipəh həyata keçirdiyi hökumət çevrilişinin fəal üzvülərindən biri olub. 1920-ci ildə Tehrana hücum planı hazırlanmışdı. Rza xanla əlbir olan zabitlər: sərtib sevvum Əhməd ağa (Əmir Əhmədi), sərhəng tamam Mürtəza xan (Yəzdanpənah), sərhəng duvvum Məhəmməd xan Zəkəriyya (Şahbəxti), sultan Rzaqulu xan (Əmir Xosrovi) və Bağır xan Bəmbi (Nikandiş). Onlar Mehrabada daxil oldular.
Məhəmməd Şahbəxti 1921-ci ildə hökumət çevrilişindən sonra Rza xan Sərdari Sipəhdən sərtib (briqada generalı) rütbəsi alıb. Uzun illər orduda xidmət edib. Lorestan və Qərbi Azərbaycan hərbi birləşmələrinin komandanı olub. Lorların qiyamanın yatırılmasında fəallıq göstərib.
Məhəmməd Şahbəxti 1922-ci ildən sonra İran ordusunun yaradılmasında yaxından iştirak edib. Onun vəzifələrindən biri yeni yaradılan ordunun müasir silahla təmin edilməsi, ən vacib bölgələrdə yeni tipli ordunun yerləşdirilməsi idi.
Həyatını hərb sənətinə bağlayan Məhəmməd Şahbəxti 1933-cü ildə sərləşkər (general-mayor) rütbəsi alıb. Xidmət etdiyi müddət ərzində öz hərbi bacarığını və peşəkarlığını nümayiş etdirməyi bacarıb. Ona yüksək hərbi vəzifələr həvalə edilib.
![](/uploads/posts/2022-04/1649183865_mhmmd-ahbxti.jpg)
Məhəmməd Şahbəxti sovet-ingilis müdaxiləsinin ən ağır dövründə, 1941-ci ildə Əhvaz ətrafında xidmət göstərib. İngilislər 27 avqustda 8-ci Hind diviziyası ilə Karun çayı dövrəbərində səngərə yatmış Şahbəxtinin başçılıq etdiyi orduya hücum ediblər. Hazırlıqlı olan İran ordusu ingilisləri 28 avqustda xeyli geri püskürdüb. İngilislərin “Valentiya” təyyarələri Həftkəl neft yataqlarına bir taqım piyada çıxarıblar. Şahbəxti mərkəzə məktub yazıb, təcili hərbi yardım istəsə də, hökumətdən müharibəni saxlamaq əmri gəlib.
Məhəmməd Şahbəxti sonra sepəhbud (general-leytenant) rütbəsinə layiq görülüb. İran silahlı qüvvələrin formalaşmasında və təkmilləşməsində onun xüsusi xidmətləri olub. Şah ona olduqca xoş münasibət bəsləyib.
Məhəmməd Şahbəxti bir neçə çağırış İran Milli məclisinə nümayəndə seçilib. Senator idi.
![](/uploads/posts/2022-04/1649183785_mhmmd-xan-ahbxti.jpg)
Məhəmməd Şahbəxti nöqsansız hərbi xidmətə və Lorestanda qazandığı qələbəyə görə Zülfiqar ordeni ilə təltif olunub. Rza şahdan qılınc hədiyyəsi alıb.
Məhəmməd Şahbəxti ədəbiyyatla ilgilənib, şeir yazıb. O, Əbülqasim Firdovsinin “Şahnamə” əsərini əzbər bilirdi.
Məhəmməd Şahbəxti 1962-ci ildə vəfat edib. Hərbi şərəflə İbn Babuyə gorgahında dəfn edilib.
Məhəmməd Şahbəxtinin iki qızı vardı. Birinin həyat yoldaşı sepəhbud (general-leytenant) Kərim Vərəhram (1907-2003) idi.
ХХ əsr İran tаriхinin tаnınmış şəхsiyyətlərindən оlаn bu böyük hərbçi hаqdа həqiqətləri оlduğu kimi охuculаrа çаtdırmаq tаriхşünаslığın önəmli və vаcib məsələlərindəndir.
![](/uploads/posts/2022-04/1649183834_rza-ah-v-ahbxti.jpg)
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 05-04-2022 22:38 | Bölmə: Ənvər ÇİNGİZOĞLU
![Məhəmməd Şahbəxti: muğamatın sirrini öyrənmək istədi, amma...](/uploads/posts/2022-04/1649183717_1648443045_1648047258_1647934038_1647583595_1647496220_1647191221_1647109846_1647018531_1634622909_1634331974_enver.jpg)
Ənvər Çingizoğlu
Jurnalist-etnoqraf
Azərbaycan türkləri İran tаriхinə bir sırа görkəmli hərbi хаdimlər bəхş еdib. İran Şahənşah ordusunun peşəkar və bacarıqlı hərbçilərindən biri də general-leytenant Məhəmməd Şahbəxtidir.
1893-cü ildə Kərəc şəhərində anadan olan Məhəmməd ibtidai təhsilini məhəllə mollaxanasında alıb.
Onun İran Kazak briqadasında xidmət etməyinin qəribə bir tarixçəsi var. Məhəmməd öz şəhərlərində peşə ilə məşğul olurdu. Gözəl də səsi vardı. Pul tapıb, musiqini, muğamatın sirlərini öyrənmək istəyirdi. Ona lağ edən qardaşları ilə mübahisə edib, Tehrana yollanır. İran Kazak briqadasında adi kazak kimi xidmət etməyə başlayır. Həmədan, Qəzvin, İsfahan dəstələrində (otryadlarında) xidmət edir. Əvvəlcə Zəkəriyya soyadı ilə tanınır. 1926-cı ildə Şahbəxti soyadını qəbul edir.
Məhəmməd Şahbəxti İran Kazak briqadasının keçirdiyi bir çox əməliyyatlarda iştirak edib. Mirzə Kiçik xanın başçılıq etdiyi “Cəngəlilər hərəkatı”nın yatırılmasında önəmli rol oynayıb.
![](/uploads/posts/2022-04/1649183780_mhmmd-ahbxti-3.jpg)
Məhəmməd Şahbəxti Rza xan Sərdar Sipəh həyata keçirdiyi hökumət çevrilişinin fəal üzvülərindən biri olub. 1920-ci ildə Tehrana hücum planı hazırlanmışdı. Rza xanla əlbir olan zabitlər: sərtib sevvum Əhməd ağa (Əmir Əhmədi), sərhəng tamam Mürtəza xan (Yəzdanpənah), sərhəng duvvum Məhəmməd xan Zəkəriyya (Şahbəxti), sultan Rzaqulu xan (Əmir Xosrovi) və Bağır xan Bəmbi (Nikandiş). Onlar Mehrabada daxil oldular.
Məhəmməd Şahbəxti 1921-ci ildə hökumət çevrilişindən sonra Rza xan Sərdari Sipəhdən sərtib (briqada generalı) rütbəsi alıb. Uzun illər orduda xidmət edib. Lorestan və Qərbi Azərbaycan hərbi birləşmələrinin komandanı olub. Lorların qiyamanın yatırılmasında fəallıq göstərib.
Məhəmməd Şahbəxti 1922-ci ildən sonra İran ordusunun yaradılmasında yaxından iştirak edib. Onun vəzifələrindən biri yeni yaradılan ordunun müasir silahla təmin edilməsi, ən vacib bölgələrdə yeni tipli ordunun yerləşdirilməsi idi.
Həyatını hərb sənətinə bağlayan Məhəmməd Şahbəxti 1933-cü ildə sərləşkər (general-mayor) rütbəsi alıb. Xidmət etdiyi müddət ərzində öz hərbi bacarığını və peşəkarlığını nümayiş etdirməyi bacarıb. Ona yüksək hərbi vəzifələr həvalə edilib.
![](/uploads/posts/2022-04/1649183865_mhmmd-ahbxti.jpg)
Məhəmməd Şahbəxti sovet-ingilis müdaxiləsinin ən ağır dövründə, 1941-ci ildə Əhvaz ətrafında xidmət göstərib. İngilislər 27 avqustda 8-ci Hind diviziyası ilə Karun çayı dövrəbərində səngərə yatmış Şahbəxtinin başçılıq etdiyi orduya hücum ediblər. Hazırlıqlı olan İran ordusu ingilisləri 28 avqustda xeyli geri püskürdüb. İngilislərin “Valentiya” təyyarələri Həftkəl neft yataqlarına bir taqım piyada çıxarıblar. Şahbəxti mərkəzə məktub yazıb, təcili hərbi yardım istəsə də, hökumətdən müharibəni saxlamaq əmri gəlib.
Məhəmməd Şahbəxti sonra sepəhbud (general-leytenant) rütbəsinə layiq görülüb. İran silahlı qüvvələrin formalaşmasında və təkmilləşməsində onun xüsusi xidmətləri olub. Şah ona olduqca xoş münasibət bəsləyib.
Məhəmməd Şahbəxti bir neçə çağırış İran Milli məclisinə nümayəndə seçilib. Senator idi.
![](/uploads/posts/2022-04/1649183785_mhmmd-xan-ahbxti.jpg)
Məhəmməd Şahbəxti nöqsansız hərbi xidmətə və Lorestanda qazandığı qələbəyə görə Zülfiqar ordeni ilə təltif olunub. Rza şahdan qılınc hədiyyəsi alıb.
Məhəmməd Şahbəxti ədəbiyyatla ilgilənib, şeir yazıb. O, Əbülqasim Firdovsinin “Şahnamə” əsərini əzbər bilirdi.
Məhəmməd Şahbəxti 1962-ci ildə vəfat edib. Hərbi şərəflə İbn Babuyə gorgahında dəfn edilib.
Məhəmməd Şahbəxtinin iki qızı vardı. Birinin həyat yoldaşı sepəhbud (general-leytenant) Kərim Vərəhram (1907-2003) idi.
ХХ əsr İran tаriхinin tаnınmış şəхsiyyətlərindən оlаn bu böyük hərbçi hаqdа həqiqətləri оlduğu kimi охuculаrа çаtdırmаq tаriхşünаslığın önəmli və vаcib məsələlərindəndir.
![](/uploads/posts/2022-04/1649183834_rza-ah-v-ahbxti.jpg)
Müəllifin bütün yazıları - Ənvər ÇİNGİZOĞLU
Bölməyə aid digər xəbərlər
11-04-2022, 21:25
Mazandaran alimi - Ənvər Çingizoğlu yazır
23-03-2022, 18:55
Rəşid Yasəmi: ədəbiyyatda nəciblik nümunəsi
17-03-2022, 09:49
Vahid Dəstigirdi: Nizaminin tədqiqatçısı
12-03-2022, 22:31
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Səid Nəfisi: Azərbaycan qəhrəmanı Babək Xürrəmdin əsərinin müəllifi
19-10-2021, 09:58
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Məhəmmədəli Füruği: siyasətçi, diplomat, tarixçi, tərcüməçi və millətçi kimi
16-10-2021, 01:06
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Hacıəli xan Rəzmara: Qurban bayramında doğuldu, terror qurbanı oldu
13-09-2021, 16:31
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Şəkinskilərin İran qolu haqqında... - Ənvər Çingizoğlunun araşdırması
10-09-2021, 17:27
Nəcəfqulu xan Sərşar: Qaradağın ağ gün görməmiş şairi
27-08-2021, 16:48
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Məhəmmədqulu xan Alar: inqilabda sərkərdə, işdə sərkar.. - Fotolar
20-08-2021, 13:38
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - İsmayıl xan Şəfai: Tehran-43 konfransında şahın tərcüməçisi - Fotolar
16-08-2021, 15:51
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Seyid Məhəmməd Dəbirsiyaqi: tədqiq və tədrisin işığında - Fotolar
24-07-2021, 16:15
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Qaradağ elləri: beloğludan eloğluya qədər - Ənvər Çingizoğlu yazır