00:55 / 22-11-2024
Silvester Stallone yeni seriala çəkilir
00:45 / 22-11-2024
Məşhur yazıçının yeni romanı nəşr edilib - Foto
00:07 / 22-11-2024
Hikmət Hacıyev: “Politico”nun üzr istəməsini tələb edirik!”
23:28 / 21-11-2024
Gəncədə iki nəfər bıçaqlanıb
22:07 / 21-11-2024
Putin ABŞ və Qərb dövlətlərinə xəbərdarlıq edib
20:55 / 21-11-2024
Ceyhun Bayramov Özbəkistanın xarici işlər naziri ilə telefonda danışıb
20:08 / 21-11-2024
Milli Məclis bəyanat yayıb
19:12 / 21-11-2024
Leyla Əliyeva Qlobal Liderlərin Dialoqunda iştirak edib - Fotolar
18:08 / 21-11-2024
SPECA İqlim Ağıllı Şəhərlər Forumu üzrə Bakı Bəyannaməsi imzalanıb
18:03 / 21-11-2024
Küləkli hava şəraiti ilə bağlı sarı xəbərdarlıq verilib
17:49 / 21-11-2024
Pərviz Şahbazov İstanbula gedir
17:25 / 21-11-2024
Əli Əsədov “Elektron hökumət” portalı ilə bağlı qərar imzalayıb
17:18 / 21-11-2024
Rusiya Tramp haqqında filmin yayımına icazə verməyib - Fotolar
17:08 / 21-11-2024
Nazirlər Kabineti riskli vergi ödəyiciləri haqqında qərar imzalayıb
16:48 / 21-11-2024
Matviyenko Azərbaycana gəlir
16:45 / 21-11-2024
Prezident iki Mərkəzi ləğv edib - Sərəncam
16:32 / 21-11-2024
Deputatlar daha 12 qanuna dəyişikliyi müzakirəyə çıxaracaq - Siyahı
16:23 / 21-11-2024
Leyla Əliyeva COP29-da: nadir canlıların mühafizəsinə həsr olunan panel müzakirələr olub - Fotolar
16:17 / 21-11-2024
Baş nazirin və sabiq müdafiə nazirinin həbsinə order verilib
16:17 / 21-11-2024
Milli Məclisin deputatı NATO PA-nın illik sessiyasında iştirak edəcək
16:06 / 21-11-2024
Putin Şimali Koreya liderinə 75 vəhşi heyvan göndərib
16:00 / 21-11-2024
Gömrük orqanlarına qəbul imtahanı keçiriləcək
15:45 / 21-11-2024
Dünya şöhrətli rejissorun 10 ən yaxşı filmi... - Siyahı
15:32 / 21-11-2024
Məşhur musiqi qrupu dünya turuna çıxır
15:29 / 21-11-2024
Ceyhun Bayramov misirli nazirlə telefonda danışıb
14:46 / 21-11-2024
Quterreş Bakıda: "Razılaşma istəyi hiss olunur"
14:43 / 21-11-2024
"Kəpəz"in futbolçusu əməliyyat olunub
14:36 / 21-11-2024
Rusiya Qərb silahlarına qarşı tədbirlər görməyə başlayıb
14:33 / 21-11-2024
SOCAR ilə “Tree Energy Solutions” arasında Birgə Tədqiqat Sazişi imzalanıb
14:08 / 21-11-2024
Ukrayna ərazi əvəzində sülhə razılaşmayacaq - Nazir
12:28 / 18-11-2024
Turan Manafzadə: “Mədəniyyət diplomatiyasından yararlanmağı bacarmalıyıq” - Müsahibə
12:05 / 19-11-2024
MMC vətəndaşın mənzilini dağıdıb, indi də obyektini ələ keçirmək istəyir - Fotolar
13:32 / 21-11-2024
Dünyanın ən güclü donanmaları... - Qardaş Türkiyə siyahıda neçəncidir?
19:50 / 19-11-2024
Beynəlxalq Bank 272 min manat cərimələnib
16:45 / 20-11-2024
Nazir: "Regionlardakı bəzi poçt şöbələrinin bağlanması araşdırılacaq"
16:22 / 20-11-2024
“Real Betis” klubunun nümayəndəsi Bakıda nəyə təəccüblənib? - Foto
15:29 / 18-11-2024
Daha üç şəhərə konsul təyinatı olub - Siyahı
17:09 / 18-11-2024
Deputatın oğlu yeni vəzifəyə təyin olunub
10:03 / 20-11-2024
Azərbaycan və Türkiyənin bələdiyyə təşkilatları arasında görüş keçirilib - Fotolar
16:45 / 21-11-2024
Prezident iki Mərkəzi ləğv edib - Sərəncam
09:37 / 21-11-2024
Naxçıvan səhiyyəsində həbslər başlayıb
15:55 / 20-11-2024
Deputatın "Zəngimcell" oyunu: "Balansınız bitmişdir..."
Zindan və zillət görmüş ziyalı... - Ənvər Çingizoğlu yazır
Tarix: 18-04-2022 21:22 | Bölmə: Ənvər ÇİNGİZOĞLU
Ənvər ÇİNGİZOĞLU
Jurnalist-etnoqraf
İran ədəbiyyatşünaslıq elmindəki mövqeyi, elmi yaradıcılığı ilə seçilən alimlərdən biri də Əhməd Bəhmənyardır. O, İran ədəbiyyatı tədrisi metodikasının ən görkəmli mütəxəssislərindən biri olub. Əhməd Bəhmənyar orta məktəbdə sıravi ədəbiyyat müəllimliyindən Tehran Universitetinin Ədəbiyyat kafedrasının müəllimi vəzifəsinədək yüksəlib, dosent, professor elmi adlarına layiq görülüb.
1884-cü ildə Qacarlar dövlətinə bağlı Kerman əyalətinin mərkəzi Kerman şəhərində dünyaya gələn Əhməd Bəhmənyar ibtidai təhsilini atası Ağa Məhəmmədəlidən alıb. Ədib və fazil bir şəxs olan atasının yanında fars və ərəb dillərini, ədəbiyyatlarını öyrənib. Atasının vəfatından sonra elmi hövzələrə üz tutan Əhməd Bəhmənyar molla-müctəhid yanında fəlsəfə, məntiq və fiqhi əxz edib.
Ə. Bəhmənyar təhsilini tamamladıqdan sonra atasının mədrəsəsini dirçəldib, əvvəlcə “Tərbiyyət”, sonra “Səadət” adı ilə fəaliyyət göstərib. Mədrəsənin maddi və mənəvi imkanlarını genişləndirib, “İslamiyyə” və “İmadiyyə” adları ilə də şagird və tələbə qəbul edib.
Ə. Bəhmənyar müəllimliklə yanaşı jurnalistika ilə də məşğul olub. O, Məşrutə hərəkatı dönəmində (1906-1911) “Kerman” adlı qəzet çap etdirib. 1911-ci ildən sonra isə “Dehqan” qəzetini təsis edib. Bəhmənyar özü də cəmiyyət içində Dehqan kimi tanınıb.
Tehran məşrutəçilər tərəfindən fəth edildikdən sonra Məhəmmədəli şah Qacar taxtdan əl çəkib. Ölkənin bir çox yerində demokratik partiyalar fəaliyyətə başlayıb. Əhməd Bəhmənyar da Kermanda bu partiyanın özəyini yaradıb. Rəhbərlik etdiyi qəzetdə Kerman hakimi Vəkilülmülk Məhəmmədismayıl xan Nuriyə və onun himayədarı olan ingilislərə həcv və tənqidi materiallar dərc etdirib, öz partiyasının bayrağını dövlət bayrağından yuxarıda asıb.
Ə. Bəhmənyar 1915-ci ildə britaniyalılar tərəfindən tutularaq Fars əyalətinə göndərilib. Şirazda, Kərimxan qalasında 14 ay zindan həyatı yaşayıb. Zindanda olarkən Osmanlı türkcəsini öyrənib, həmin dildən bir çox şeirləri fars dilinə tərcümə edib. Bəhram Zərdüşti adlı zindan yoldaşından astronomiyanı da öyrənib.
Ə. Bəhmənyar 1917-ci ilin əvvəllərində həbsdən azad olunub və Xorasana göndərilib. O, burada maddi çətinliklərlə üzləşib.
Ə. Bəhmənyar 1923-cü ildə Məşhəd şəhərində “Fikr-e Azad” adlı qəzet çap edib. Bir il fəaliyyət göstərən qəzetin fəaliyyəti dövlət tərəfindən dayandırılıb.
Ə. Bəhmənyar nəhayət ki, Təbriz şəhərində dövlət məmuriyyətinə daxil olub. 9 il maliyyə, təhsil və ədliyyə nazirliklərində çalışıb.
Ə. Bəhmənyar 1927-ci ildə Tehran şəhərinə yollanıb. Ədliyyə nazirliyinin nəzdində məhkəmə orqanlarında xidmət edib. Qəzvin və Həmədan şəhərlərində qazı olub.
Ə. Bəhmənyar 1929-cu ildən Təhsil nazirliyinin xətti ilə müəllimlik fəaliyyətinə başlayıb. Əvvəlcə “Əmir Kəbir”, “Sərvət”, “Şərəf” və “Elmiyyə” adlı orta məktəblərdə, 1931-ci ildən “Darülfünun”, “Darülmüəllimin” adlı müəllimlər institutunda, 1935-ci ildən isə Tehran Universitetində professor ünvanı ilə ərəb dili müəllimi kimi çalışıb. Elmlər doktoru elmi dərəcəsi alıb.
Ə. Bəhmənyar 1942-ci ildən İran Elmlər Akademiyasının (Fərhəngistanın) həqiqi üzvü idi.
Ə. Bəhmənyarın əsərlərinin dili saflığı və sadəliyi ilə seçilir. İbn Malikin “Əlfiyyə” əsərinə yazdığı şərhlə bərabər 1912-ci ildə Kermanda nəşr etdirib. O, Məhəmməd ibn Münəvvərin “Əsrar ət-Touhid” əsərinin tənqidi nəşrini hazırlayıb, 1935-ci ildə Tehranda mətbəyə təqdim edib. Bəhaəddin Məhəmməd Bağdadinin “Təvəssül əlaəl-tərəssül” adlı əsərini 1936-cı ildə Tehran şəhərində nəşr etdirib. Tarixçi İbn Fındığın “Tarix-e Beyhəqi” əsərini hazırlayıb, 1938-ci ildə oxucuların ixtiyarına verib.
Onun nəşr etdiyi bir çox kitablarda klassik İran və ərəb ədəbiyyatının görkəmli ədiblərinin yaradıcılığı, həmçinin mühüm elmi-nəzəri məsələlər təhlil olunub.
Əhməd Bəhmənyar Sahib bin Abbadın bioqrafiyasını hazırlayıb. Həmin bioqrafiya 1965-ci ildə Tehranda çapdan çıxıb. Əbu Mənsurun “Kitab əl-əbniyyə ən həqaiq əl-ədviyyə” adlı əsərini giriş, şərh və təshihlərlə çapa hazırlayıb. Bu kitab 1967-ci ildə Tehranda nəşr olunub.
Ədəbiyyat nəzəriyyəsi sahəsində tanınmış mütəxəssis hesab olunan Əhməd Bəhmənyar öz dövründə görkəmli ədəbiyyatşünas və tənqidçi kimi şöhrət qazanıb.
İran ədəbiyyatşünaslığına böyük töhfələr verən və bu gün də elmi əhəmiyyətini qoruyub saxlayan onlarla monoqrafiya, dərslik və elmi məqalələrin müəllifi olan Ə. Bəhmənyar fars folklorunun yorulmaz toplayıcılarından idi. Onun zərbməsəllərdən ibarət olan “Dastanname-ye Bəhmənyari” əsəri isə 1978-ci ildə Tehranda işıq üzü görüb.
Ə. Bəhmənyar nəşrə hazırladığı və geniş önsöz yazdığı 3 cildlik “Ərəb ədəbiyyatının tarixi” kitabı ali məktəblərdə dərslik kimi tədris olunub.
Bir ədəbiyyatşünas və tənqidçi kimi geniş maraq dairəsində olan Ə. Bəhmənyar Səlcuqlular sülaləsindən bəhs edən “Zübdət ət-təvarix” kitabını ərəb dilindən fars dilinə tərcümə edib.
Əhməd Bəhmənyar şair idi. Klassik üslubda xoştəb şeirlər yazıb, xatirəsini qələmə alıb. Bu xatirə “Yaddaşt-e əyyam-e əvaraqi” adı ilə Bastani Pərvizi tərəfindən nəşr edilib.
Ədəbiyyatşünaslıq elminin inkişafında əvəzsiz xidmətləri olan görkəmli alimin əsərləri hələ də milyonluq tirajla nəşr olunur.
Ə. Bəhmənyar 1955-ci ildə Tehran şəhərində dünyasını dəyişib, Kərbəla şəhərində dəfn edilib.
Bu kiçik yazımızda Əhməd Bəhmənyarın həyatı və fəaliyyəti, əsərləri, monoqrafiyaları, məqalələri, haqqındakı digər materialları, tərcümələri, redaktə etdiyi işlər tam əhatə olunmayıb. Amma onu tanımaq baxımından yararlıdır.
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 18-04-2022 21:22 | Bölmə: Ənvər ÇİNGİZOĞLU
Ənvər ÇİNGİZOĞLU
Jurnalist-etnoqraf
İran ədəbiyyatşünaslıq elmindəki mövqeyi, elmi yaradıcılığı ilə seçilən alimlərdən biri də Əhməd Bəhmənyardır. O, İran ədəbiyyatı tədrisi metodikasının ən görkəmli mütəxəssislərindən biri olub. Əhməd Bəhmənyar orta məktəbdə sıravi ədəbiyyat müəllimliyindən Tehran Universitetinin Ədəbiyyat kafedrasının müəllimi vəzifəsinədək yüksəlib, dosent, professor elmi adlarına layiq görülüb.
1884-cü ildə Qacarlar dövlətinə bağlı Kerman əyalətinin mərkəzi Kerman şəhərində dünyaya gələn Əhməd Bəhmənyar ibtidai təhsilini atası Ağa Məhəmmədəlidən alıb. Ədib və fazil bir şəxs olan atasının yanında fars və ərəb dillərini, ədəbiyyatlarını öyrənib. Atasının vəfatından sonra elmi hövzələrə üz tutan Əhməd Bəhmənyar molla-müctəhid yanında fəlsəfə, məntiq və fiqhi əxz edib.
Ə. Bəhmənyar təhsilini tamamladıqdan sonra atasının mədrəsəsini dirçəldib, əvvəlcə “Tərbiyyət”, sonra “Səadət” adı ilə fəaliyyət göstərib. Mədrəsənin maddi və mənəvi imkanlarını genişləndirib, “İslamiyyə” və “İmadiyyə” adları ilə də şagird və tələbə qəbul edib.
Ə. Bəhmənyar müəllimliklə yanaşı jurnalistika ilə də məşğul olub. O, Məşrutə hərəkatı dönəmində (1906-1911) “Kerman” adlı qəzet çap etdirib. 1911-ci ildən sonra isə “Dehqan” qəzetini təsis edib. Bəhmənyar özü də cəmiyyət içində Dehqan kimi tanınıb.
Tehran məşrutəçilər tərəfindən fəth edildikdən sonra Məhəmmədəli şah Qacar taxtdan əl çəkib. Ölkənin bir çox yerində demokratik partiyalar fəaliyyətə başlayıb. Əhməd Bəhmənyar da Kermanda bu partiyanın özəyini yaradıb. Rəhbərlik etdiyi qəzetdə Kerman hakimi Vəkilülmülk Məhəmmədismayıl xan Nuriyə və onun himayədarı olan ingilislərə həcv və tənqidi materiallar dərc etdirib, öz partiyasının bayrağını dövlət bayrağından yuxarıda asıb.
Ə. Bəhmənyar 1915-ci ildə britaniyalılar tərəfindən tutularaq Fars əyalətinə göndərilib. Şirazda, Kərimxan qalasında 14 ay zindan həyatı yaşayıb. Zindanda olarkən Osmanlı türkcəsini öyrənib, həmin dildən bir çox şeirləri fars dilinə tərcümə edib. Bəhram Zərdüşti adlı zindan yoldaşından astronomiyanı da öyrənib.
Ə. Bəhmənyar 1917-ci ilin əvvəllərində həbsdən azad olunub və Xorasana göndərilib. O, burada maddi çətinliklərlə üzləşib.
Ə. Bəhmənyar 1923-cü ildə Məşhəd şəhərində “Fikr-e Azad” adlı qəzet çap edib. Bir il fəaliyyət göstərən qəzetin fəaliyyəti dövlət tərəfindən dayandırılıb.
Ə. Bəhmənyar nəhayət ki, Təbriz şəhərində dövlət məmuriyyətinə daxil olub. 9 il maliyyə, təhsil və ədliyyə nazirliklərində çalışıb.
Ə. Bəhmənyar 1927-ci ildə Tehran şəhərinə yollanıb. Ədliyyə nazirliyinin nəzdində məhkəmə orqanlarında xidmət edib. Qəzvin və Həmədan şəhərlərində qazı olub.
Ə. Bəhmənyar 1929-cu ildən Təhsil nazirliyinin xətti ilə müəllimlik fəaliyyətinə başlayıb. Əvvəlcə “Əmir Kəbir”, “Sərvət”, “Şərəf” və “Elmiyyə” adlı orta məktəblərdə, 1931-ci ildən “Darülfünun”, “Darülmüəllimin” adlı müəllimlər institutunda, 1935-ci ildən isə Tehran Universitetində professor ünvanı ilə ərəb dili müəllimi kimi çalışıb. Elmlər doktoru elmi dərəcəsi alıb.
Ə. Bəhmənyar 1942-ci ildən İran Elmlər Akademiyasının (Fərhəngistanın) həqiqi üzvü idi.
Ə. Bəhmənyarın əsərlərinin dili saflığı və sadəliyi ilə seçilir. İbn Malikin “Əlfiyyə” əsərinə yazdığı şərhlə bərabər 1912-ci ildə Kermanda nəşr etdirib. O, Məhəmməd ibn Münəvvərin “Əsrar ət-Touhid” əsərinin tənqidi nəşrini hazırlayıb, 1935-ci ildə Tehranda mətbəyə təqdim edib. Bəhaəddin Məhəmməd Bağdadinin “Təvəssül əlaəl-tərəssül” adlı əsərini 1936-cı ildə Tehran şəhərində nəşr etdirib. Tarixçi İbn Fındığın “Tarix-e Beyhəqi” əsərini hazırlayıb, 1938-ci ildə oxucuların ixtiyarına verib.
Onun nəşr etdiyi bir çox kitablarda klassik İran və ərəb ədəbiyyatının görkəmli ədiblərinin yaradıcılığı, həmçinin mühüm elmi-nəzəri məsələlər təhlil olunub.
Əhməd Bəhmənyar Sahib bin Abbadın bioqrafiyasını hazırlayıb. Həmin bioqrafiya 1965-ci ildə Tehranda çapdan çıxıb. Əbu Mənsurun “Kitab əl-əbniyyə ən həqaiq əl-ədviyyə” adlı əsərini giriş, şərh və təshihlərlə çapa hazırlayıb. Bu kitab 1967-ci ildə Tehranda nəşr olunub.
Ədəbiyyat nəzəriyyəsi sahəsində tanınmış mütəxəssis hesab olunan Əhməd Bəhmənyar öz dövründə görkəmli ədəbiyyatşünas və tənqidçi kimi şöhrət qazanıb.
İran ədəbiyyatşünaslığına böyük töhfələr verən və bu gün də elmi əhəmiyyətini qoruyub saxlayan onlarla monoqrafiya, dərslik və elmi məqalələrin müəllifi olan Ə. Bəhmənyar fars folklorunun yorulmaz toplayıcılarından idi. Onun zərbməsəllərdən ibarət olan “Dastanname-ye Bəhmənyari” əsəri isə 1978-ci ildə Tehranda işıq üzü görüb.
Ə. Bəhmənyar nəşrə hazırladığı və geniş önsöz yazdığı 3 cildlik “Ərəb ədəbiyyatının tarixi” kitabı ali məktəblərdə dərslik kimi tədris olunub.
Bir ədəbiyyatşünas və tənqidçi kimi geniş maraq dairəsində olan Ə. Bəhmənyar Səlcuqlular sülaləsindən bəhs edən “Zübdət ət-təvarix” kitabını ərəb dilindən fars dilinə tərcümə edib.
Əhməd Bəhmənyar şair idi. Klassik üslubda xoştəb şeirlər yazıb, xatirəsini qələmə alıb. Bu xatirə “Yaddaşt-e əyyam-e əvaraqi” adı ilə Bastani Pərvizi tərəfindən nəşr edilib.
Ədəbiyyatşünaslıq elminin inkişafında əvəzsiz xidmətləri olan görkəmli alimin əsərləri hələ də milyonluq tirajla nəşr olunur.
Ə. Bəhmənyar 1955-ci ildə Tehran şəhərində dünyasını dəyişib, Kərbəla şəhərində dəfn edilib.
Bu kiçik yazımızda Əhməd Bəhmənyarın həyatı və fəaliyyəti, əsərləri, monoqrafiyaları, məqalələri, haqqındakı digər materialları, tərcümələri, redaktə etdiyi işlər tam əhatə olunmayıb. Amma onu tanımaq baxımından yararlıdır.
Müəllifin bütün yazıları - Ənvər ÇİNGİZOĞLU
Bölməyə aid digər xəbərlər
11-04-2022, 21:25
Mazandaran alimi - Ənvər Çingizoğlu yazır
23-03-2022, 18:55
Rəşid Yasəmi: ədəbiyyatda nəciblik nümunəsi
17-03-2022, 09:49
Vahid Dəstigirdi: Nizaminin tədqiqatçısı
12-03-2022, 22:31
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Səid Nəfisi: Azərbaycan qəhrəmanı Babək Xürrəmdin əsərinin müəllifi
19-10-2021, 09:58
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Məhəmmədəli Füruği: siyasətçi, diplomat, tarixçi, tərcüməçi və millətçi kimi
16-10-2021, 01:06
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Hacıəli xan Rəzmara: Qurban bayramında doğuldu, terror qurbanı oldu
13-09-2021, 16:31
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Şəkinskilərin İran qolu haqqında... - Ənvər Çingizoğlunun araşdırması
10-09-2021, 17:27
Nəcəfqulu xan Sərşar: Qaradağın ağ gün görməmiş şairi
27-08-2021, 16:48
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Məhəmmədqulu xan Alar: inqilabda sərkərdə, işdə sərkar.. - Fotolar
20-08-2021, 13:38
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - İsmayıl xan Şəfai: Tehran-43 konfransında şahın tərcüməçisi - Fotolar
16-08-2021, 15:51
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Seyid Məhəmməd Dəbirsiyaqi: tədqiq və tədrisin işığında - Fotolar
24-07-2021, 16:15
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Qaradağ elləri: beloğludan eloğluya qədər - Ənvər Çingizoğlu yazır
Deputatlığa namizəd Milli Məclisdə təmsil etmək istədiyi bölgənin problemlərinin təsnifatını artıq ağlına yazıb və işə nədən başlayacağını sıralayıb
Qüdrət Həsənquliyev: “Düşmənçiliyə son qoymaq üçün ədalətli sülhə nail olmaq gərəkdir. Bunun üçün ya tərəflər 1991-ci ilin sərhədləri çərçivəsində bir-birinin ərazi bütövlüyünü tanıyır, ya da ərazi mübadiləsinə gedirlər. Amma indiki mərhələdə bu, az inandırıcı görünür”
“Tənha insanın monoloqu”nun ssenari müəllifi və rejissoru deyir ki, kinomuzu yaşatmaq və irəli aparmaq üçün film istehsalını artırmalı və onun bazarını düşünməliyik
Mirəli Sarızadə: “Gənc yaşımda arzum həyata keçdi, inşallah, yeni mövsümdə teatrımızın səhnəsində də Məcnun obrazı ilə tamaşaçılar qarşısına çıxacam”
