00:55 / 22-11-2024
Silvester Stallone yeni seriala çəkilir
00:45 / 22-11-2024
Məşhur yazıçının yeni romanı nəşr edilib - Foto
00:07 / 22-11-2024
Hikmət Hacıyev: “Politico”nun üzr istəməsini tələb edirik!”
23:28 / 21-11-2024
Gəncədə iki nəfər bıçaqlanıb
22:07 / 21-11-2024
Putin ABŞ və Qərb dövlətlərinə xəbərdarlıq edib
20:55 / 21-11-2024
Ceyhun Bayramov Özbəkistanın xarici işlər naziri ilə telefonda danışıb
20:08 / 21-11-2024
Milli Məclis bəyanat yayıb
19:12 / 21-11-2024
Leyla Əliyeva Qlobal Liderlərin Dialoqunda iştirak edib - Fotolar
18:08 / 21-11-2024
SPECA İqlim Ağıllı Şəhərlər Forumu üzrə Bakı Bəyannaməsi imzalanıb
18:03 / 21-11-2024
Küləkli hava şəraiti ilə bağlı sarı xəbərdarlıq verilib
17:49 / 21-11-2024
Pərviz Şahbazov İstanbula gedir
17:25 / 21-11-2024
Əli Əsədov “Elektron hökumət” portalı ilə bağlı qərar imzalayıb
17:18 / 21-11-2024
Rusiya Tramp haqqında filmin yayımına icazə verməyib - Fotolar
17:08 / 21-11-2024
Nazirlər Kabineti riskli vergi ödəyiciləri haqqında qərar imzalayıb
16:48 / 21-11-2024
Matviyenko Azərbaycana gəlir
16:45 / 21-11-2024
Prezident iki Mərkəzi ləğv edib - Sərəncam
16:32 / 21-11-2024
Deputatlar daha 12 qanuna dəyişikliyi müzakirəyə çıxaracaq - Siyahı
16:23 / 21-11-2024
Leyla Əliyeva COP29-da: nadir canlıların mühafizəsinə həsr olunan panel müzakirələr olub - Fotolar
16:17 / 21-11-2024
Baş nazirin və sabiq müdafiə nazirinin həbsinə order verilib
16:17 / 21-11-2024
Milli Məclisin deputatı NATO PA-nın illik sessiyasında iştirak edəcək
16:06 / 21-11-2024
Putin Şimali Koreya liderinə 75 vəhşi heyvan göndərib
16:00 / 21-11-2024
Gömrük orqanlarına qəbul imtahanı keçiriləcək
15:45 / 21-11-2024
Dünya şöhrətli rejissorun 10 ən yaxşı filmi... - Siyahı
15:32 / 21-11-2024
Məşhur musiqi qrupu dünya turuna çıxır
15:29 / 21-11-2024
Ceyhun Bayramov misirli nazirlə telefonda danışıb
14:46 / 21-11-2024
Quterreş Bakıda: "Razılaşma istəyi hiss olunur"
14:43 / 21-11-2024
"Kəpəz"in futbolçusu əməliyyat olunub
14:36 / 21-11-2024
Rusiya Qərb silahlarına qarşı tədbirlər görməyə başlayıb
14:33 / 21-11-2024
SOCAR ilə “Tree Energy Solutions” arasında Birgə Tədqiqat Sazişi imzalanıb
14:08 / 21-11-2024
Ukrayna ərazi əvəzində sülhə razılaşmayacaq - Nazir
12:28 / 18-11-2024
Turan Manafzadə: “Mədəniyyət diplomatiyasından yararlanmağı bacarmalıyıq” - Müsahibə
12:05 / 19-11-2024
MMC vətəndaşın mənzilini dağıdıb, indi də obyektini ələ keçirmək istəyir - Fotolar
13:32 / 21-11-2024
Dünyanın ən güclü donanmaları... - Qardaş Türkiyə siyahıda neçəncidir?
19:50 / 19-11-2024
Beynəlxalq Bank 272 min manat cərimələnib
16:45 / 20-11-2024
Nazir: "Regionlardakı bəzi poçt şöbələrinin bağlanması araşdırılacaq"
16:22 / 20-11-2024
“Real Betis” klubunun nümayəndəsi Bakıda nəyə təəccüblənib? - Foto
15:29 / 18-11-2024
Daha üç şəhərə konsul təyinatı olub - Siyahı
17:09 / 18-11-2024
Deputatın oğlu yeni vəzifəyə təyin olunub
10:03 / 20-11-2024
Azərbaycan və Türkiyənin bələdiyyə təşkilatları arasında görüş keçirilib - Fotolar
16:45 / 21-11-2024
Prezident iki Mərkəzi ləğv edib - Sərəncam
09:37 / 21-11-2024
Naxçıvan səhiyyəsində həbslər başlayıb
15:55 / 20-11-2024
Deputatın "Zəngimcell" oyunu: "Balansınız bitmişdir..."
Ədəb və əxlaqı öyrənin - Ənvər Çingizoğlu yazır
Tarix: 10-05-2022 12:09 | Bölmə: Ənvər ÇİNGİZOĞLU
Ənvər ÇİNGİZOĞLU
Jurnalist-etnoqraf
İran ədəbiyyatşünaslığında özünəməxsus yer tutan alimlərdən biri də Məhəmmədcəfər Məhcubdur. Məhsuldar və yorulmaz fəaliyyəti ilə ədəbiyyatşünaslıq elminin dinamik inkişafına qayğısını əsirgəməyən bu alimi Azərbaycan oxucuları tanımır.
23 avqust 1924-cü ildə Qacarlar dövlətinin paytaxtı Tehran şəhərində dünyaya gələn Məhəmmədcəfər Məhcubun əsl adı Əmir olub. Atası Əliəkbər 1871-ci ildə Tehranda doğulmasına baxmayaraq, uluları Bəxtiyari tərəfdən gəliblər.
Məhəmmədcəfər Məhcub ibtidai təhsilini məhəllə mollaxanasında aldıqdan sonra orta məktəbdə oxuyub.
Məhəmmədcəfər Məhcub 1944-cü ildə İran Milli Məclisində stenoqrafçı işləyib.
Məhəmmədcəfər Məhcub sonra Tehran Universitetinin siyasi elmlər fakültəsinə daxil olub. 1948-ci ildə universiteti bitirib. Ədəbiyyata bağlı olduğundan magistr pilləsini bu fənn üzrə oxuyub. 1954-cü ildə bu pillədə bitirib.
Məhəmmədcəfər Məhcub 1957-ci ildə İran Fəlsəfə və Sosiologiya cəmiyyətinin üzvü olub.
Məhəmmədcəfər Məhcub 1963-cü ildə “Fars şeirində Xorasani üslubu”nu tədqiq edib, elmlər doktoru adına layiq görülüb. Sonra Ali Müəllimlər Universitetində (Daneşqah-e Tərbiyete Müəllimanda) dərs deyib. Daha sonra da Tehran Universitetinin müəllimi olub.
Məhəmmədcəfər Məhcub 1971-ci ildən 1972-ci ilədək Oksford Universitetində professor ünvanı qazanıb.
Məhəmmədcəfər Məhcub 1973-cü ildən Strasburq Universitetində fars ədəbiyyatını tədris edib.
Görkəmli mütəxəssis və şəxsiyyət, böyük ədəbiyyatçı-alim və pedaqoq Məhəmmədcəfər Məhcub 1975-ci ildə Pakistanda İran mədəniyyətinin təmsilçisi olub.
Məhəmmədcəfər Məhcub 1979-cu ilədək İran Elmlər Akademiyasının Ədəbiyyat və dil bölümünə başçılıq edib.
Məhəmmədcəfər Məhcub 1982-ci ildən 1984-cü ilədək Strasburq Universitetində fars ədəbiyyatından dərs deyib.
Məhəmmədcəfər Məhcub 1984-cü ildən vəfatınadək ABŞ-ın Kaliforniya ştatının Berkli Universitetində Fars ədəbiyyatını tədris edib.
Məhəmmədcəfər Məhcub 17 fefral 1996-cı ildə ABŞ-ın Los-Anceles şəhərində dünyasını dəyişib.
M. Məhcub Tudə partiyasının üzvü idi.
O, eyni zamanda təcrübəli mətnşünas kimi bir çox kitabları çapa hazırlayıb. Bunların arasında Fəxrəddin Əsəd Gürganinin “Vis o Ramin” (Tehran, 1959), Qaani Şirazinin “Divan-e Qaani-e Şirazi: ba müqəddəma-ye enteqadi o şərḥ” (Tehran, 1957), Süruş İsfahaninin “Divan-e Soruş-e Eṣfahani” (Tehran, 1960), Əbülqasim Firdovsinin “Afarin-e Firdovsi” (Tehran, 1992), Übeyd Zakaninin “Külliyat-e ʿObayd-e Zakani” (Nyu-York, 1999) əsərləri var.
M. Məhcub “Vis və Ramin” əsəri haqqında yazır ki, “Fəxrəddin Gurganinin “Vis və Ramin” poeması üçün seçdiyi vəzn çox bəyənilmişdir. Belə ki, aşiqanə məsnəvi yazan şairlərin ən şöhrətlisi, “Xosrov və Şirin”in müəllifi Nizami Gəncəvi də onun vəznini və bəzi tərkib hissələrini təqlid etmişdir. (Fəxrəddin Gurgani, Vis və Ramin. Məhəmmədcəfər Məhcubun səyi ilə, Tehran, 1959, s. 92)
M. Məhcub çoxcəhətli yaradıcılıq fəaliyyətinə malik olan universal şəxsiyyətdir. Bu böyük yaradıcı şəxsiyyət ilk növbədə folklorşünaslığın elm kimi əsas yaradıcılarından olmaqla bərabər, həm də tanınmış mətnşünas və tərcüməçi kimi də ad-san qazanıb. Bir çox dastanlarının toplanması, tərtibi və nəşri istiqamətində Məhcubun fəaliyyəti danılmazdır. Nəşr etdirdiyi əsərlərdən “Dər bəra-ye Kəlilə və Dimnə: Tarixça, tərcüməha, və do bab-e tərcüma naşoda əz Kəlilə və Dimnə” (Tehran, 1957), “Əmir Arsalan: ba müqəddima-i dər əḥval-e müəllif və müarrefi-e ketab” (Tehran, 1961), “Sindbadnamə-ye mənẓum, soruda-ye ʿAzod-e Yəzdi”, (Tehran, 2002) və digər kitabları göstərmək olar.
Epos mədəniyyətinin dərin bilicisi olan görkəmli alimin «Əmir Ərsalan» dastanının elmi dövriyyəyə qaytarılmasında da xidmətləri böyükdür.
Onu da qeyd etməliyik ki, alimin elmi fəaliyyəti, əsasən, epik folklorun tədqiqi ilə bağlıdır. M. Məhcub həmçinin öz tədqiqatında nağıllara toxunub, bu mövzuda fundamental araşdırmalar aparıb, bu janra yüksək qiymət verərək onu digər folklor janrları ilə müqayisə edib.
M. Məhcubun sanballı elmi-tədqiqat əsərləri müasir dövrdə ədəbiyyatşünaslıq üçün etibarlı istinad mənbəyi və mötəbər bələdçidir. Bu əsərlərdən “Fənn-e neqareş ya rahnema-ye enşa” (Tehran, 1954), “Fərhəng-e lüḡət-e ʿamiyana” (Tehran, 1962), “Səbk-e Xoraṣani dər şeir-e farsi” (Tehran, 1966), “Taraeq al-ḥəqaeq” (Tehran, 1966), “Fotovvat-nama-ye solṭani” (Tehran, 1971) və digərlərini nişan vermək mümkündür.
M. Məhcub imzası elmi və ədəbi orqanlarda ciddi və sanballı məqalələrin, ədəbi-publisist əsərlərin müəllifi kimi tanınıb. Bir çox tədqiqatçıların əlyazma mətnlərinin sistemləşirilməsi və elmi redaktəsi işində də Məhcunun bilik və bacarığından faydalanıblar.
İran filoloji fikrində folklorşünaslığın ayrıca elmi istiqamət kimi formalaşmasında, bu sahənin sistemli elmi-nəzəri təhlillər kontekstinə çevrilməsində də M. Məhcubun xidmətləri təkrarsız və unudulmazdır.
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 10-05-2022 12:09 | Bölmə: Ənvər ÇİNGİZOĞLU
Ənvər ÇİNGİZOĞLU
Jurnalist-etnoqraf
İran ədəbiyyatşünaslığında özünəməxsus yer tutan alimlərdən biri də Məhəmmədcəfər Məhcubdur. Məhsuldar və yorulmaz fəaliyyəti ilə ədəbiyyatşünaslıq elminin dinamik inkişafına qayğısını əsirgəməyən bu alimi Azərbaycan oxucuları tanımır.
23 avqust 1924-cü ildə Qacarlar dövlətinin paytaxtı Tehran şəhərində dünyaya gələn Məhəmmədcəfər Məhcubun əsl adı Əmir olub. Atası Əliəkbər 1871-ci ildə Tehranda doğulmasına baxmayaraq, uluları Bəxtiyari tərəfdən gəliblər.
Məhəmmədcəfər Məhcub ibtidai təhsilini məhəllə mollaxanasında aldıqdan sonra orta məktəbdə oxuyub.
Məhəmmədcəfər Məhcub 1944-cü ildə İran Milli Məclisində stenoqrafçı işləyib.
Məhəmmədcəfər Məhcub sonra Tehran Universitetinin siyasi elmlər fakültəsinə daxil olub. 1948-ci ildə universiteti bitirib. Ədəbiyyata bağlı olduğundan magistr pilləsini bu fənn üzrə oxuyub. 1954-cü ildə bu pillədə bitirib.
Məhəmmədcəfər Məhcub 1957-ci ildə İran Fəlsəfə və Sosiologiya cəmiyyətinin üzvü olub.
Məhəmmədcəfər Məhcub 1963-cü ildə “Fars şeirində Xorasani üslubu”nu tədqiq edib, elmlər doktoru adına layiq görülüb. Sonra Ali Müəllimlər Universitetində (Daneşqah-e Tərbiyete Müəllimanda) dərs deyib. Daha sonra da Tehran Universitetinin müəllimi olub.
Məhəmmədcəfər Məhcub 1971-ci ildən 1972-ci ilədək Oksford Universitetində professor ünvanı qazanıb.
Məhəmmədcəfər Məhcub 1973-cü ildən Strasburq Universitetində fars ədəbiyyatını tədris edib.
Görkəmli mütəxəssis və şəxsiyyət, böyük ədəbiyyatçı-alim və pedaqoq Məhəmmədcəfər Məhcub 1975-ci ildə Pakistanda İran mədəniyyətinin təmsilçisi olub.
Məhəmmədcəfər Məhcub 1979-cu ilədək İran Elmlər Akademiyasının Ədəbiyyat və dil bölümünə başçılıq edib.
Məhəmmədcəfər Məhcub 1982-ci ildən 1984-cü ilədək Strasburq Universitetində fars ədəbiyyatından dərs deyib.
Məhəmmədcəfər Məhcub 1984-cü ildən vəfatınadək ABŞ-ın Kaliforniya ştatının Berkli Universitetində Fars ədəbiyyatını tədris edib.
Məhəmmədcəfər Məhcub 17 fefral 1996-cı ildə ABŞ-ın Los-Anceles şəhərində dünyasını dəyişib.
M. Məhcub Tudə partiyasının üzvü idi.
O, eyni zamanda təcrübəli mətnşünas kimi bir çox kitabları çapa hazırlayıb. Bunların arasında Fəxrəddin Əsəd Gürganinin “Vis o Ramin” (Tehran, 1959), Qaani Şirazinin “Divan-e Qaani-e Şirazi: ba müqəddəma-ye enteqadi o şərḥ” (Tehran, 1957), Süruş İsfahaninin “Divan-e Soruş-e Eṣfahani” (Tehran, 1960), Əbülqasim Firdovsinin “Afarin-e Firdovsi” (Tehran, 1992), Übeyd Zakaninin “Külliyat-e ʿObayd-e Zakani” (Nyu-York, 1999) əsərləri var.
M. Məhcub “Vis və Ramin” əsəri haqqında yazır ki, “Fəxrəddin Gurganinin “Vis və Ramin” poeması üçün seçdiyi vəzn çox bəyənilmişdir. Belə ki, aşiqanə məsnəvi yazan şairlərin ən şöhrətlisi, “Xosrov və Şirin”in müəllifi Nizami Gəncəvi də onun vəznini və bəzi tərkib hissələrini təqlid etmişdir. (Fəxrəddin Gurgani, Vis və Ramin. Məhəmmədcəfər Məhcubun səyi ilə, Tehran, 1959, s. 92)
M. Məhcub çoxcəhətli yaradıcılıq fəaliyyətinə malik olan universal şəxsiyyətdir. Bu böyük yaradıcı şəxsiyyət ilk növbədə folklorşünaslığın elm kimi əsas yaradıcılarından olmaqla bərabər, həm də tanınmış mətnşünas və tərcüməçi kimi də ad-san qazanıb. Bir çox dastanlarının toplanması, tərtibi və nəşri istiqamətində Məhcubun fəaliyyəti danılmazdır. Nəşr etdirdiyi əsərlərdən “Dər bəra-ye Kəlilə və Dimnə: Tarixça, tərcüməha, və do bab-e tərcüma naşoda əz Kəlilə və Dimnə” (Tehran, 1957), “Əmir Arsalan: ba müqəddima-i dər əḥval-e müəllif və müarrefi-e ketab” (Tehran, 1961), “Sindbadnamə-ye mənẓum, soruda-ye ʿAzod-e Yəzdi”, (Tehran, 2002) və digər kitabları göstərmək olar.
Epos mədəniyyətinin dərin bilicisi olan görkəmli alimin «Əmir Ərsalan» dastanının elmi dövriyyəyə qaytarılmasında da xidmətləri böyükdür.
Onu da qeyd etməliyik ki, alimin elmi fəaliyyəti, əsasən, epik folklorun tədqiqi ilə bağlıdır. M. Məhcub həmçinin öz tədqiqatında nağıllara toxunub, bu mövzuda fundamental araşdırmalar aparıb, bu janra yüksək qiymət verərək onu digər folklor janrları ilə müqayisə edib.
M. Məhcubun sanballı elmi-tədqiqat əsərləri müasir dövrdə ədəbiyyatşünaslıq üçün etibarlı istinad mənbəyi və mötəbər bələdçidir. Bu əsərlərdən “Fənn-e neqareş ya rahnema-ye enşa” (Tehran, 1954), “Fərhəng-e lüḡət-e ʿamiyana” (Tehran, 1962), “Səbk-e Xoraṣani dər şeir-e farsi” (Tehran, 1966), “Taraeq al-ḥəqaeq” (Tehran, 1966), “Fotovvat-nama-ye solṭani” (Tehran, 1971) və digərlərini nişan vermək mümkündür.
M. Məhcub imzası elmi və ədəbi orqanlarda ciddi və sanballı məqalələrin, ədəbi-publisist əsərlərin müəllifi kimi tanınıb. Bir çox tədqiqatçıların əlyazma mətnlərinin sistemləşirilməsi və elmi redaktəsi işində də Məhcunun bilik və bacarığından faydalanıblar.
İran filoloji fikrində folklorşünaslığın ayrıca elmi istiqamət kimi formalaşmasında, bu sahənin sistemli elmi-nəzəri təhlillər kontekstinə çevrilməsində də M. Məhcubun xidmətləri təkrarsız və unudulmazdır.
Müəllifin bütün yazıları - Ənvər ÇİNGİZOĞLU
Bölməyə aid digər xəbərlər
11-04-2022, 21:25
Mazandaran alimi - Ənvər Çingizoğlu yazır
23-03-2022, 18:55
Rəşid Yasəmi: ədəbiyyatda nəciblik nümunəsi
17-03-2022, 09:49
Vahid Dəstigirdi: Nizaminin tədqiqatçısı
12-03-2022, 22:31
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Səid Nəfisi: Azərbaycan qəhrəmanı Babək Xürrəmdin əsərinin müəllifi
19-10-2021, 09:58
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Məhəmmədəli Füruği: siyasətçi, diplomat, tarixçi, tərcüməçi və millətçi kimi
16-10-2021, 01:06
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Hacıəli xan Rəzmara: Qurban bayramında doğuldu, terror qurbanı oldu
13-09-2021, 16:31
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Şəkinskilərin İran qolu haqqında... - Ənvər Çingizoğlunun araşdırması
10-09-2021, 17:27
Nəcəfqulu xan Sərşar: Qaradağın ağ gün görməmiş şairi
27-08-2021, 16:48
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Məhəmmədqulu xan Alar: inqilabda sərkərdə, işdə sərkar.. - Fotolar
20-08-2021, 13:38
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - İsmayıl xan Şəfai: Tehran-43 konfransında şahın tərcüməçisi - Fotolar
16-08-2021, 15:51
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Seyid Məhəmməd Dəbirsiyaqi: tədqiq və tədrisin işığında - Fotolar
24-07-2021, 16:15
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Qaradağ elləri: beloğludan eloğluya qədər - Ənvər Çingizoğlu yazır
Deputatlığa namizəd Milli Məclisdə təmsil etmək istədiyi bölgənin problemlərinin təsnifatını artıq ağlına yazıb və işə nədən başlayacağını sıralayıb
Qüdrət Həsənquliyev: “Düşmənçiliyə son qoymaq üçün ədalətli sülhə nail olmaq gərəkdir. Bunun üçün ya tərəflər 1991-ci ilin sərhədləri çərçivəsində bir-birinin ərazi bütövlüyünü tanıyır, ya da ərazi mübadiləsinə gedirlər. Amma indiki mərhələdə bu, az inandırıcı görünür”
“Tənha insanın monoloqu”nun ssenari müəllifi və rejissoru deyir ki, kinomuzu yaşatmaq və irəli aparmaq üçün film istehsalını artırmalı və onun bazarını düşünməliyik
Mirəli Sarızadə: “Gənc yaşımda arzum həyata keçdi, inşallah, yeni mövsümdə teatrımızın səhnəsində də Məcnun obrazı ilə tamaşaçılar qarşısına çıxacam”
