11:00 / 30-10-2024
Eldəniz Əzizli: "Beşinci dəfə dünya çempionu olmağa çalışacağam"
10:50 / 30-10-2024
ABŞ-da seçki qutularını yandırırlar
10:21 / 30-10-2024
Elektrovoz iki nəfəri vuraraq öldürüb
10:17 / 30-10-2024
Birinci Qarabağ müharibəsinin daha yeddi itkin şəhidi dəfn ediləcək - Adlar
10:05 / 30-10-2024
Putin növbəti nüvə təlimini keçirib
09:53 / 30-10-2024
İsrail ordusu oktyabr ayında ölənlərin sayını açıqlayıb
09:44 / 30-10-2024
Rusiya ilə Ukrayna arasında danışıqlar başlayıb
09:31 / 30-10-2024
Kiyevə növbəti dəfə hücum olub - Foto
09:25 / 30-10-2024
Bakıda səfirliyə qarşı terror aktı planlaşdırmış şəxsə hökm oxunub
09:20 / 30-10-2024
Livan: 3 minə yaxın ölən, 12 mindən çox yaralı var
09:09 / 30-10-2024
HƏMAS atəşkəs bəyanatı verib
09:00 / 30-10-2024
Bakıda arvadını öldürən kişi özünü asıb
08:56 / 30-10-2024
ABŞ yenə Şimali Koreyanı hədələyir
08:43 / 30-10-2024
Rusiyanın 40-dan çox daşınmaz əmlakı üzərində həbs qoyulub
08:34 / 30-10-2024
ABŞ Türkiyənin hücumunu anlayışla qarşılayır
08:29 / 30-10-2024
İran-Almaniya münasibətləri yenidən gərginləşir - Foto
08:17 / 30-10-2024
Azərbaycan millisi dünya çempionatında birinci yeri tutub
22:20 / 29-10-2024
Elçin Əmirbəyov Britaniyaya səfər edib
20:24 / 29-10-2024
COP29-da restoran, gözəllik salonları bağlanacaq? - Açıqlama
18:01 / 29-10-2024
"Kəpəz" və "Araz-Naxçıvan" 1/8 finala yüksəliblər
17:54 / 29-10-2024
Mehriban Əliyeva Türkiyə xalqını təbrik edib
17:40 / 29-10-2024
Vergi Xidməti Bakıda 43 vergi ödəyicisinə maliyyə sanksiyaları tətbiq edib
17:34 / 29-10-2024
Xalq artisti daha bir məhkəməyə verilib
17:14 / 29-10-2024
Fransa kəşfiyyatçılarını Azərbaycan sərhədinə yerləşdirir
17:12 / 29-10-2024
Daha bir şəhər itirilib: ruslar Selidovoda bayraq qaldırıb - Foto
16:41 / 29-10-2024
Hökumət Cəbrayılla bağlı yeni qərar verib
16:27 / 29-10-2024
Prezident ƏƏSMN-lə bağlı Fərman imzalayıb
16:26 / 29-10-2024
Kreml: ABŞ və Aİ Gürcüstan hakimiyyətinə ultimatumları dayandırmalıdır
16:23 / 29-10-2024
Bakıda 15-ci Dünya İqlim Sammiti keçiriləcək
13:43 / 27-10-2024
İxtisar - Akif Əli yazır
09:59 / 27-10-2024
İki rayona qar yağıb
17:42 / 25-10-2024
Sığorta agentlərinin lisenziyaları bərpa olunub
10:10 / 27-10-2024
Gürcüstanda seçki - MSK nəticələri elan edib - (Yenilənib)
11:25 / 28-10-2024
Noyabrda neçə gün qeyri-iş günü olacaq? - Qərar
07:55 / 26-10-2024
İsrail İranı bombalayıb - (Yenilənib+)
12:29 / 29-10-2024
Bakıda avtomobil yolu uçquna görə bağlanır - (Yenilənib) - Fotolar
09:26 / 26-10-2024
Tanınmış şəxslərin adı casus siyahısına salınıb
11:19 / 25-10-2024
İlham Əliyev iki sazişi təsdiqləyib - Fərman
09:57 / 28-10-2024
Müdafiə Nazirliyi işçi qəbuluna başlayır - Video
Müctəba Minovi: həqiqət acı olsa da...
Tarix: 17-04-2022 23:01 | Bölmə: Ənvər ÇİNGİZOĞLU
Ənvər ÇİNGİZOĞLU
Jurnalist-etnoqraf
İran mədəniyyəti tarixində əhəmiyyətli rol oynamış alimlərdən biri də Müctəba Minovidir. O, orta əsr yazılı abidələri üzərində yorulmadan apardığı araşdırmalar sayəsində, qələmini müxtəlif elm sahələrində sınayıb və ağır-azman bir irs yaradıb.
9 fevral 1903-cü ildə Qacarlar dövlətinin paytaxtı Tehranda dünyaya göz açan Müctəba Minovinin atası məşhur fəqih Şeyx İsa Şəriətmədari, babası ruhani Şeyx Məhəmmədhəsən Şəriətmədari, ulu babası isə Molla Məhəmmədcəfər Şəriətmədaridir. Əsilləri Əstərabad vilayətindəndir.
Müctəba ibtidai təhsilini Kərbəla şəhərində yaşayan atasından alıb. Onlar 1911-ci ildə ailəlikcə Tehrana köçüblər. Müctəba burda fəaliyyət göstərən ünlü təhsil ocaqlarından olan Əmanət və İftixariyyə mədrəsələrində oxuyub. Sonra Tehran Darülfünununa qəbul olub. Sadiq Hidayətlə kurs yoldaşı idi. 1919-cu ildə atasının Rəşt şəhərinə qazı təyin olunması ilə bağlı Gilana köçüblər. 1920-ci ildə Müəllimlər İnstitutuna daxil olub. 1923-cü ildə atası İran Milli məclisinə nümayəndə seçildiyi üçün yenidən Tehrana dönüblər.
Müctəba Minovi Tehranda orta fars dili pəhləvicəni öyrənib. Sonrakı dönəmdə Məhəmmədəli Füruği və Seyid Həsən Tağızadə ilə dostlaşıb.
Müctəba Minovi 1928-ci ildə İranın Fransadakı səfarətxanasında ofis rəisinin müavini, sonra rəisi vəzifələrində çalışıb. Əllamə Məhəmməd Qəzvini ilə tanış olduqdan sonra onun təsiri ilə araşdırmalara başlayıb.
Müctəba Minovi 1929-cu ildə İranın Böyük Britaniyadakı səfarətxanasında çalışmağa başlayıb. O, bu vəzifələrdə fransız və ingilis dilləri bilgisini təkmilləşdirib. Avropada çalışdığı dönəmlərdə bir çox şərqşünasla tanış olub.
Müctəba Minovi 1930-cu ildə yoldaşları Bozorg Ələvi, Məsud Fərzad və Sadiq Hidayət ilə birlikdə “Dördlər” qrupunu yaradıb.
Müctəba Minovi 1933-cü ildə İrana dönüb və Əbülqasim Firdovsinin “Şahnamə” əsərini çapa hazırlayıb. Məhəmmədəli Füruği ilə bərabər bu məşhur əsərin üzərində işləyib. 1934-cü ildə Tehranda keçirilən Beynəlxalq Firdovsi konfransının iştirakçısı olub. Konfransa qatılan avropalı şərqşünaslara yoldaşlıq edib. Onların dəvəti ilə Böyük Britaniyaya yollanıb, 15 il Londonda yaşayıb. Londonda Vladimir Minorski, Edvard Denisan Ros, Harold Volter Beili, Valter Bruno Heninq kimi şərqşünaslarla əməkdaşlıq edib.
Müctəba Minovi 1940-cı ildə Bibisi Fars kanalının yaranmasının iştirakçısı olub və bir müddət bu radio ilə əməkdaşlıq edib.
Müctəba Minovi 1949-cu ildə Tehran Universitetinin dəvəti ilə İrana dönüb.
Müctəba Minovi 1950-ci ildə İstanbul şəhərindəki İran məktəblərindən birinin direktoru olub. 4 ay burda çalışandan sonra İrana dönüb. Tehran Universitetinin Ədəbiyyat və hümanitar elmlər, eləcə də İlahiyyat fakültəsində müəllim kimi çalışmağa başlayıb. Tağızadə və başqaları onun universitetdə dərs deməsi üçün canfəşanlıq göstəriblər. Bədiəzzəman Firuzanfər onun ali dərəcəli professor olması üçün çox çalışıb.
Müctəba Minovi 1951-ci ildə ikinci dəfə İstanbul şəhərinə gəlib. Bu dəfə şərqşünasların beynəlxalq konfransında iştirakı üçün təşrif buyurub. Kitabxanalara baş çəkən Minovi heyrətlənib. Çünki İstanbul kitabxanalarında İran ədəbiyyatına dair külli miqdarda əlyazma saxlanırdı. O, Tehrana dönəndən sonra məmurları inandırıb ki, yenidən onu İstanbula ezam etsinlər, həmin əlyazmaların mikrofilmini və surətini əldə edə bilsin. Türkiyədə işləyərkən o, dövləti inandırıb ki, bir ezamiyyət müddətinə bu əlyazmaları əldə edə bilməyəcək. Bundan sonra onu İstanbulda İranın mədəyyət attaşesi təyin ediblər. O, burda işlədiyi dönəmdə (1951-1958) bütün Türkiyə əlyazmalar kolleksiyasını, cüngləri nəzərdən keçirib. Təxminən 15 min əlyazmanı təftiş edib və Tehran Universitetinin kitabxanası üçün 1500 ədəd mikrofilm seçib.
Müctəba Minovi İstanbuldan Tehrana dönəndən sonra yenidən müəllimlik fəaliyyətinə davam edib. 1969-cu ildə universitetdən əməkliyə ayrılıb.
Müctəba Minovini 1971-ci ildə elmi-tədqiqat institutu olan Bünyade Şahname-ye Firdovsiyə direktor təyin ediblər.
Müctəba Minovi 1973-cü ildə İran Elmlər Akademiyasının (Fərhəngistanın) həqiqi üzvü seçilib. Ömrünün sonunadək elmi tədqiqatla məşğul olub.
Müctəba Minovi 26 yanvar 1977-ci ildə Tehran şəhərində vəfat edib. Behişti-Zəhra gorgahında tarpağa tapşırılıb.
Müctəba Minovi əvvəlcə Ellen Badhamla ailə qurub və bu nikahdan Ramin və Makan adlı oğlanları var. İkinci dəfə Şəhribanu Pərtövi adlı bir xanımla dünya evinə girib. İkinci nikahdan Nilufər adlı bir qızı var.
Müctəba Minovi Nizaminin anadan olduğunu 535-ci il (hicri), müəyyənləşdirib.
Müctəba Minovi əllamə Mirzə Məhəmməd xan Qəzvini ilə tanış olduğu vaxtdan İran klassik ədəbiyyatını tədqiq etməyə başlayıb. Avropadakı fəaliyyəti zamanı tədqiqatını püxtələşdirib. Nasir Xosrovun divanını çapa hazırlayarkən yazdığı essedə bu tipli fəaliyyətini işıqlandırıb.
Müctəba Minovi 1931-ci ildə Nizamülmülkün “Siyasətnamə”sini nəşrə hazırlayıb. Bu nəşr zamanına görə kamil əsərlərdən sayılır.
Müctəba Minovi 1932-ci ildə ilk redaktə, təshih təcrübəsini “Name-ye Tansar” (Tansarın məktubu) üzərində aparıb. Orta fars dilində yazılan bu əsəri çapa hazırlayıb. Bu əsər əvvəlcə Ceyms Darmesteter tərəfindən (Paris, 1894) nəşr edilmişdi.
Müctəba Minovi 1934-cü ildə “Şahnaməni” çapa hazırlayıb. Ardınca, 1935-ci ildə “Vis və Ramin” əsərini nəşriyyata təqdim edib. İranın Mədəniyyət nazirliyi bu nəşrə görə ona 4 min tümən mükafat verib. 4 min tümən o zaman böyük məbləğ sayılırdı.
Müctəba Minovi Bünyade Şahname-ye Firdovsidə işlədiyi dövrdən bir çox klassik ədəbiyyatın nümunələrini çapa hazırlaıyıb. Onun rəhbərliyi altında Firdovsinin “Şahnamə” əsərindən 4 dastan nəşr edilib. Bunlar “Rüstəm və Söhrab” dastanı (1973), “Fürud” dastanı (1975), “Bijən və Mənicə” dastanı və “Siyəvuş” dastanıdır.
Tehran Universitetinin kitabxanası Müctəba Minovinin sayəsində dünyanın ən zəngin əlyazma xəzinələrindən birinə çevrilib, buradakı ərəb qrafikalı yazılı abidələr məzmunu və nadirliyi baxımından ən məşhur kitabxana və muzeylərin eksponatlarından heç də geri qalmır. Onun başçılığı ilə kitabxanada mühafizə edilən əlyazmaların kataloqlaşdırılması təcrübəsi həyata keçirilib. O, linqvistik mənbəşünaslıq sahəsinin əsasını qoyub, sonralar bu görkəmli alimin rəhbərliyi altında bu sahə daha da inkişaf etdirilib.
Dünyanın müxtəlif kitabxana və muzeylərində saxlanılan yazılı abidələr arasında öz tədqiqatçısını gözləyən və indiyədək öyrənilməyən bir sıra elm və ədəbiyyat xadimləri və onların əsərləri məhz Müctəba Minovinin axtarışları və tədqiqatları sayəsində ilk dəfə elm aləminə təqdim olunub.
Tərcümə sahəsində böyük xidmətlər göstərən Müctəba Minovi fars dilinə bir çox əsərlər qazandırıb. İranşünas Ernst Herzfeldin bir neçə kitabını fars dilinə çevirib, nəşrini həyata keçirib.
O, 1927-ci ildə Artur Kristensenin “Sasani imperiyası: Xalq, dövlət, məhkəmə” kitabını tərcümə edib. Kitab böyük tirajla çap olunub. Pəhləvilər dövlətinin bədrəng kardinalı Məhəmmədəli Füruği bu kitabda irançılığa aid “qələtlər” tapıb, kitab satışdan yığıdırılıb. Minovi xatirəsində qeyd edir ki, kitabın yığılması siyasi səbəbdən baş verib. Alim Rəşid Yasəmi də həmin müəllifin bir kitabını tərcümə edib. Görünür yuxarılara caydırıcı bilgilər verilib. Yasəmi sonralar bildirib ki, mənim bu tərcümənin taleyində rolum olmayıb. Artur Kristensen İran Mədəniyyət nazirliyinə kitabın tərcüməsi haqqında sorğu göndərib, ona rəsmi cavabda bildiriblər ki, kitabda xeyli yanlışlıq və qeyri-dəqiqlik var.
İrəc Əfşara görə Minovinin Avropa mədəniyyətinə baxışı Qəzvinin və Tağızadənin baxışlarından fərqlənir. (Əfşar İ. 1977б, s. 16).
Müctəba Minovinin İran ədəbiyyatşünaslığında ilk dəfə olaraq, ərəbdilli və farsdilli yazılı abidələr üzərində ardıcıl şəkildə apardığı məhsuldar tədqiqatlar sayəsində mətnşünaslığın tarixi inkişaf mərhələləri və nəzəri əsasları hazırlanıb. O, indiyədək elmi ictimaiyyətə məlum olmayan İran ədəbiyyatı nümunələrinin aşkar edilərək, öyrənilməsi sahəsində xeyli iş görüb. Onun uzun illər xarici ölkələrdə apardığı axtarışlar sayəsində Şərq, eləcə də İran mədəniyyəti tarixini öyrənmək baxımından çox dəyərli olan yüzlərlə orta əsr yazılı abidələri toplanaraq, Tehran Universitetinin kitabxanasına gətirilib. Bu əlyazmalar arasından onun üzə çıxararaq, tədqiq və nəşr etdiyi bir sıra kitablar elm aləmində böyük maraqla qarşılanıb.
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 17-04-2022 23:01 | Bölmə: Ənvər ÇİNGİZOĞLU
Ənvər ÇİNGİZOĞLU
Jurnalist-etnoqraf
İran mədəniyyəti tarixində əhəmiyyətli rol oynamış alimlərdən biri də Müctəba Minovidir. O, orta əsr yazılı abidələri üzərində yorulmadan apardığı araşdırmalar sayəsində, qələmini müxtəlif elm sahələrində sınayıb və ağır-azman bir irs yaradıb.
9 fevral 1903-cü ildə Qacarlar dövlətinin paytaxtı Tehranda dünyaya göz açan Müctəba Minovinin atası məşhur fəqih Şeyx İsa Şəriətmədari, babası ruhani Şeyx Məhəmmədhəsən Şəriətmədari, ulu babası isə Molla Məhəmmədcəfər Şəriətmədaridir. Əsilləri Əstərabad vilayətindəndir.
Müctəba ibtidai təhsilini Kərbəla şəhərində yaşayan atasından alıb. Onlar 1911-ci ildə ailəlikcə Tehrana köçüblər. Müctəba burda fəaliyyət göstərən ünlü təhsil ocaqlarından olan Əmanət və İftixariyyə mədrəsələrində oxuyub. Sonra Tehran Darülfünununa qəbul olub. Sadiq Hidayətlə kurs yoldaşı idi. 1919-cu ildə atasının Rəşt şəhərinə qazı təyin olunması ilə bağlı Gilana köçüblər. 1920-ci ildə Müəllimlər İnstitutuna daxil olub. 1923-cü ildə atası İran Milli məclisinə nümayəndə seçildiyi üçün yenidən Tehrana dönüblər.
Müctəba Minovi Tehranda orta fars dili pəhləvicəni öyrənib. Sonrakı dönəmdə Məhəmmədəli Füruği və Seyid Həsən Tağızadə ilə dostlaşıb.
Müctəba Minovi 1928-ci ildə İranın Fransadakı səfarətxanasında ofis rəisinin müavini, sonra rəisi vəzifələrində çalışıb. Əllamə Məhəmməd Qəzvini ilə tanış olduqdan sonra onun təsiri ilə araşdırmalara başlayıb.
Müctəba Minovi 1929-cu ildə İranın Böyük Britaniyadakı səfarətxanasında çalışmağa başlayıb. O, bu vəzifələrdə fransız və ingilis dilləri bilgisini təkmilləşdirib. Avropada çalışdığı dönəmlərdə bir çox şərqşünasla tanış olub.
Müctəba Minovi 1930-cu ildə yoldaşları Bozorg Ələvi, Məsud Fərzad və Sadiq Hidayət ilə birlikdə “Dördlər” qrupunu yaradıb.
Müctəba Minovi 1933-cü ildə İrana dönüb və Əbülqasim Firdovsinin “Şahnamə” əsərini çapa hazırlayıb. Məhəmmədəli Füruği ilə bərabər bu məşhur əsərin üzərində işləyib. 1934-cü ildə Tehranda keçirilən Beynəlxalq Firdovsi konfransının iştirakçısı olub. Konfransa qatılan avropalı şərqşünaslara yoldaşlıq edib. Onların dəvəti ilə Böyük Britaniyaya yollanıb, 15 il Londonda yaşayıb. Londonda Vladimir Minorski, Edvard Denisan Ros, Harold Volter Beili, Valter Bruno Heninq kimi şərqşünaslarla əməkdaşlıq edib.
Müctəba Minovi 1940-cı ildə Bibisi Fars kanalının yaranmasının iştirakçısı olub və bir müddət bu radio ilə əməkdaşlıq edib.
Müctəba Minovi 1949-cu ildə Tehran Universitetinin dəvəti ilə İrana dönüb.
Müctəba Minovi 1950-ci ildə İstanbul şəhərindəki İran məktəblərindən birinin direktoru olub. 4 ay burda çalışandan sonra İrana dönüb. Tehran Universitetinin Ədəbiyyat və hümanitar elmlər, eləcə də İlahiyyat fakültəsində müəllim kimi çalışmağa başlayıb. Tağızadə və başqaları onun universitetdə dərs deməsi üçün canfəşanlıq göstəriblər. Bədiəzzəman Firuzanfər onun ali dərəcəli professor olması üçün çox çalışıb.
Müctəba Minovi 1951-ci ildə ikinci dəfə İstanbul şəhərinə gəlib. Bu dəfə şərqşünasların beynəlxalq konfransında iştirakı üçün təşrif buyurub. Kitabxanalara baş çəkən Minovi heyrətlənib. Çünki İstanbul kitabxanalarında İran ədəbiyyatına dair külli miqdarda əlyazma saxlanırdı. O, Tehrana dönəndən sonra məmurları inandırıb ki, yenidən onu İstanbula ezam etsinlər, həmin əlyazmaların mikrofilmini və surətini əldə edə bilsin. Türkiyədə işləyərkən o, dövləti inandırıb ki, bir ezamiyyət müddətinə bu əlyazmaları əldə edə bilməyəcək. Bundan sonra onu İstanbulda İranın mədəyyət attaşesi təyin ediblər. O, burda işlədiyi dönəmdə (1951-1958) bütün Türkiyə əlyazmalar kolleksiyasını, cüngləri nəzərdən keçirib. Təxminən 15 min əlyazmanı təftiş edib və Tehran Universitetinin kitabxanası üçün 1500 ədəd mikrofilm seçib.
Müctəba Minovi İstanbuldan Tehrana dönəndən sonra yenidən müəllimlik fəaliyyətinə davam edib. 1969-cu ildə universitetdən əməkliyə ayrılıb.
Müctəba Minovini 1971-ci ildə elmi-tədqiqat institutu olan Bünyade Şahname-ye Firdovsiyə direktor təyin ediblər.
Müctəba Minovi 1973-cü ildə İran Elmlər Akademiyasının (Fərhəngistanın) həqiqi üzvü seçilib. Ömrünün sonunadək elmi tədqiqatla məşğul olub.
Müctəba Minovi 26 yanvar 1977-ci ildə Tehran şəhərində vəfat edib. Behişti-Zəhra gorgahında tarpağa tapşırılıb.
Müctəba Minovi əvvəlcə Ellen Badhamla ailə qurub və bu nikahdan Ramin və Makan adlı oğlanları var. İkinci dəfə Şəhribanu Pərtövi adlı bir xanımla dünya evinə girib. İkinci nikahdan Nilufər adlı bir qızı var.
Müctəba Minovi Nizaminin anadan olduğunu 535-ci il (hicri), müəyyənləşdirib.
Müctəba Minovi əllamə Mirzə Məhəmməd xan Qəzvini ilə tanış olduğu vaxtdan İran klassik ədəbiyyatını tədqiq etməyə başlayıb. Avropadakı fəaliyyəti zamanı tədqiqatını püxtələşdirib. Nasir Xosrovun divanını çapa hazırlayarkən yazdığı essedə bu tipli fəaliyyətini işıqlandırıb.
Müctəba Minovi 1931-ci ildə Nizamülmülkün “Siyasətnamə”sini nəşrə hazırlayıb. Bu nəşr zamanına görə kamil əsərlərdən sayılır.
Müctəba Minovi 1932-ci ildə ilk redaktə, təshih təcrübəsini “Name-ye Tansar” (Tansarın məktubu) üzərində aparıb. Orta fars dilində yazılan bu əsəri çapa hazırlayıb. Bu əsər əvvəlcə Ceyms Darmesteter tərəfindən (Paris, 1894) nəşr edilmişdi.
Müctəba Minovi 1934-cü ildə “Şahnaməni” çapa hazırlayıb. Ardınca, 1935-ci ildə “Vis və Ramin” əsərini nəşriyyata təqdim edib. İranın Mədəniyyət nazirliyi bu nəşrə görə ona 4 min tümən mükafat verib. 4 min tümən o zaman böyük məbləğ sayılırdı.
Müctəba Minovi Bünyade Şahname-ye Firdovsidə işlədiyi dövrdən bir çox klassik ədəbiyyatın nümunələrini çapa hazırlaıyıb. Onun rəhbərliyi altında Firdovsinin “Şahnamə” əsərindən 4 dastan nəşr edilib. Bunlar “Rüstəm və Söhrab” dastanı (1973), “Fürud” dastanı (1975), “Bijən və Mənicə” dastanı və “Siyəvuş” dastanıdır.
Tehran Universitetinin kitabxanası Müctəba Minovinin sayəsində dünyanın ən zəngin əlyazma xəzinələrindən birinə çevrilib, buradakı ərəb qrafikalı yazılı abidələr məzmunu və nadirliyi baxımından ən məşhur kitabxana və muzeylərin eksponatlarından heç də geri qalmır. Onun başçılığı ilə kitabxanada mühafizə edilən əlyazmaların kataloqlaşdırılması təcrübəsi həyata keçirilib. O, linqvistik mənbəşünaslıq sahəsinin əsasını qoyub, sonralar bu görkəmli alimin rəhbərliyi altında bu sahə daha da inkişaf etdirilib.
Dünyanın müxtəlif kitabxana və muzeylərində saxlanılan yazılı abidələr arasında öz tədqiqatçısını gözləyən və indiyədək öyrənilməyən bir sıra elm və ədəbiyyat xadimləri və onların əsərləri məhz Müctəba Minovinin axtarışları və tədqiqatları sayəsində ilk dəfə elm aləminə təqdim olunub.
Tərcümə sahəsində böyük xidmətlər göstərən Müctəba Minovi fars dilinə bir çox əsərlər qazandırıb. İranşünas Ernst Herzfeldin bir neçə kitabını fars dilinə çevirib, nəşrini həyata keçirib.
O, 1927-ci ildə Artur Kristensenin “Sasani imperiyası: Xalq, dövlət, məhkəmə” kitabını tərcümə edib. Kitab böyük tirajla çap olunub. Pəhləvilər dövlətinin bədrəng kardinalı Məhəmmədəli Füruği bu kitabda irançılığa aid “qələtlər” tapıb, kitab satışdan yığıdırılıb. Minovi xatirəsində qeyd edir ki, kitabın yığılması siyasi səbəbdən baş verib. Alim Rəşid Yasəmi də həmin müəllifin bir kitabını tərcümə edib. Görünür yuxarılara caydırıcı bilgilər verilib. Yasəmi sonralar bildirib ki, mənim bu tərcümənin taleyində rolum olmayıb. Artur Kristensen İran Mədəniyyət nazirliyinə kitabın tərcüməsi haqqında sorğu göndərib, ona rəsmi cavabda bildiriblər ki, kitabda xeyli yanlışlıq və qeyri-dəqiqlik var.
İrəc Əfşara görə Minovinin Avropa mədəniyyətinə baxışı Qəzvinin və Tağızadənin baxışlarından fərqlənir. (Əfşar İ. 1977б, s. 16).
Müctəba Minovinin İran ədəbiyyatşünaslığında ilk dəfə olaraq, ərəbdilli və farsdilli yazılı abidələr üzərində ardıcıl şəkildə apardığı məhsuldar tədqiqatlar sayəsində mətnşünaslığın tarixi inkişaf mərhələləri və nəzəri əsasları hazırlanıb. O, indiyədək elmi ictimaiyyətə məlum olmayan İran ədəbiyyatı nümunələrinin aşkar edilərək, öyrənilməsi sahəsində xeyli iş görüb. Onun uzun illər xarici ölkələrdə apardığı axtarışlar sayəsində Şərq, eləcə də İran mədəniyyəti tarixini öyrənmək baxımından çox dəyərli olan yüzlərlə orta əsr yazılı abidələri toplanaraq, Tehran Universitetinin kitabxanasına gətirilib. Bu əlyazmalar arasından onun üzə çıxararaq, tədqiq və nəşr etdiyi bir sıra kitablar elm aləmində böyük maraqla qarşılanıb.
Müəllifin bütün yazıları - Ənvər ÇİNGİZOĞLU
Bölməyə aid digər xəbərlər
11-04-2022, 21:25
Mazandaran alimi - Ənvər Çingizoğlu yazır
23-03-2022, 18:55
Rəşid Yasəmi: ədəbiyyatda nəciblik nümunəsi
17-03-2022, 09:49
Vahid Dəstigirdi: Nizaminin tədqiqatçısı
12-03-2022, 22:31
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Səid Nəfisi: Azərbaycan qəhrəmanı Babək Xürrəmdin əsərinin müəllifi
19-10-2021, 09:58
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Məhəmmədəli Füruği: siyasətçi, diplomat, tarixçi, tərcüməçi və millətçi kimi
16-10-2021, 01:06
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Hacıəli xan Rəzmara: Qurban bayramında doğuldu, terror qurbanı oldu
13-09-2021, 16:31
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Şəkinskilərin İran qolu haqqında... - Ənvər Çingizoğlunun araşdırması
10-09-2021, 17:27
Nəcəfqulu xan Sərşar: Qaradağın ağ gün görməmiş şairi
27-08-2021, 16:48
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Məhəmmədqulu xan Alar: inqilabda sərkərdə, işdə sərkar.. - Fotolar
20-08-2021, 13:38
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - İsmayıl xan Şəfai: Tehran-43 konfransında şahın tərcüməçisi - Fotolar
16-08-2021, 15:51
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Seyid Məhəmməd Dəbirsiyaqi: tədqiq və tədrisin işığında - Fotolar
24-07-2021, 16:15
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Qaradağ elləri: beloğludan eloğluya qədər - Ənvər Çingizoğlu yazır
Deputatlığa namizəd Milli Məclisdə təmsil etmək istədiyi bölgənin problemlərinin təsnifatını artıq ağlına yazıb və işə nədən başlayacağını sıralayıb
Qüdrət Həsənquliyev: “Düşmənçiliyə son qoymaq üçün ədalətli sülhə nail olmaq gərəkdir. Bunun üçün ya tərəflər 1991-ci ilin sərhədləri çərçivəsində bir-birinin ərazi bütövlüyünü tanıyır, ya da ərazi mübadiləsinə gedirlər. Amma indiki mərhələdə bu, az inandırıcı görünür”
“Tənha insanın monoloqu”nun ssenari müəllifi və rejissoru deyir ki, kinomuzu yaşatmaq və irəli aparmaq üçün film istehsalını artırmalı və onun bazarını düşünməliyik
Mirəli Sarızadə: “Gənc yaşımda arzum həyata keçdi, inşallah, yeni mövsümdə teatrımızın səhnəsində də Məcnun obrazı ilə tamaşaçılar qarşısına çıxacam”
Zamanla özünü kəşf edən Aygün Fətullayeva hər premyeradan sonra suallara cavab axtarır
