18:13 / 20-04-2024
Bakıda taxta bazarında yanğın olub - Fotolar (Yenilənib)
15:44 / 20-04-2024
Ceyhun Bayramov İran səfəri ilə görüşüb
14:33 / 20-04-2024
Moskvada azərbaycanlı iş adamı öldürülüb
13:13 / 20-04-2024
Müğənni Cavanşir Məmmədov vəfat edib
13:06 / 20-04-2024
Medianın İnkişafı Agentliyi jurnalistlərə çağırış edib
13:02 / 20-04-2024
Sabahın hava proqnozu açıqlanıb
12:59 / 20-04-2024
Beynəlxalq axtarışda olan daha bir şəxs Azərbaycana ekstradisiya edilib
10:37 / 20-04-2024
Rusiyalı ekspert: Cənubi Qafqazın Rusiya üçün əhəmiyyəti böyükdür
10:21 / 20-04-2024
Qazaxlı Alikin oğlunun məhkəməsi başlayır
09:50 / 20-04-2024
ABŞ Çini ittiham edir: Ukraynada müharibəni qızışdırır
09:46 / 20-04-2024
Sülhməramlıların Qarabağı tərk etməsi separatçı ermənilərin narahatlığına səbəb olub
09:12 / 20-04-2024
BMT Baş katibi Azərbaycan və Ermənistana çağırış edib
09:06 / 20-04-2024
Blinken 4 kəndin qaytarılması ilə bağlı razılaşmanı alqışlayır
00:37 / 20-04-2024
Hikmət Hacıyev: "Bu, diplomatik və siyasi cəsarətimizin təcəssümüdür"
23:26 / 19-04-2024
Aİ-dən 4 kəndin qaytarılmasına reaksiya: "Davamlı nizamlanmanı tam dəstəkləyirik"
21:22 / 19-04-2024
Buraxılış imtahanının nəticələri elan olunub
20:45 / 19-04-2024
19-cu əsrin solğun dagerreotiplərini bərpa ediblər
20:29 / 19-04-2024
Qəzza müharibəsi qloballaşır
18:35 / 19-04-2024
MKİ: “Moskva yaxınlığındakı terror aktını İŞİD təşkil edib”
18:14 / 19-04-2024
Qəzzada daha 42 nəfər dinc sakin həlak olub
18:08 / 19-04-2024
Eminemin qızı bikinidə görüntülənib
18:06 / 19-04-2024
Yaponiya süni intellektin inkişafına 475 milyon dollar ayırıb
17:57 / 19-04-2024
9 milyon manatlıq mənimsəmə... - Şirkət rəhbərinə 11 il həbs cəzası verilib
17:33 / 19-04-2024
Ağ ev Afrikada müttəfiqini itirə bilər
17:30 / 19-04-2024
İranda silsilə partlayışlar baş verib
17:27 / 19-04-2024
İranın İsrailə hücumunun əsl səbəbi bəlli olub
17:18 / 19-04-2024
Mustafayevlə Qriqoryan sərhəddə görüşüb - 4 kənd Azərbaycana qaytarılır
17:09 / 19-04-2024
Daxili İşlər Nazirliyində kollegiya iclası keçirilib - Fotolar
17:00 / 19-04-2024
Prezident Cinayət-Prosessual Məcəlləsində dəyişikliyi təsdiqləyib
16:46 / 19-04-2024
İlham Əliyev Rusiyaya gedir
20:08 / 15-04-2024
Rusiya Ukrayna ilə savaşa özgələri göndərir
15:07 / 17-04-2024
Hikmət Hacıyev: “Sülhməramlıların Azərbaycandan çıxarılması barədə qərar qəbul edilib”
13:58 / 16-04-2024
Agentlik sədri vəzifədən azad edilib - Yeni təyinat
10:57 / 18-04-2024
60 milyard dollarlıq yardımın önü açılır
09:26 / 16-04-2024
Ulduz aktrisanın psixoloji problemi yaranıb - Fotolar
23:48 / 16-04-2024
Tbilisidə polis qanuna etiraz edən 11 nəfəri saxlayıb
23:14 / 16-04-2024
Ceyhun Bayramov Aİ-nin xüsusi nümayəndəsini qəbul edib
22:18 / 15-04-2024
"Beşiktaş" Fernando Santos və köməkçilərinə təzminat ödəyəcək
12:15 / 17-04-2024
İsrail-İran müharibəsi kölgədən çıxır - 2-ci raund olacaq?
21:44 / 16-04-2024
Leyla Əliyevanın iştirakı ilə ağacəkmə aksiyası keçirilib - Fotolar
21:10 / 16-04-2024
Aleksandr Vuçiç İlham Əliyevə zəng edib
17:50 / 16-04-2024
Sabiq nazir məhkəmədə: "2300 maaşım idi, ayda 15 min paket alırdım"
Mehdi Bəyani: İran Milli kitabxanasının qurucusu
Tarix: 04-05-2022 11:30 | Bölmə: Ənvər ÇİNGİZOĞLU
Ənvər ÇİNGİZOĞLU
Jurnalist-etnoqraf
Görkəmli xəttat, mətnşünas-alim Mehdi Bəyaninin İran ədəbiyyatında özünəməxsus yeri var. O, bir çox fundamental tədqiqat əsərlərinə imza atıb.
1906-cı ildə Qacarlar dövlətinə bağlı Həmədan şəhərində doğulan Mehdi Bəyaninin atası Mirzə Məhəmməd xan Fərahani idi. Bəyani ləqəbini də Nasırülmülk Əbülqasım xan Qaragözlünün zamanında mustovfilik vəzifəsində olan babası Mirzə Səlman Bəyanüssəltənədən alıb.
Mehdi Bəyani Tehrandakı orta təhsilinin ardından ali təhsilini Darülmüəllimin-i Alidə (Danişsəra-yi Ali) ədəbiyyat və fəlsəfə sahəsi üzrə davam etdirib. 1933-cü ildə bir yandan buranın kitabxanasında çalışırkən, bir yandan da Tehran Universitetinin ədəbiyyat fakültəsində fars dili və ədəbiyyatı dərsləri verməyə başlayıb. Ertəsi il Maarif Vəkaləti Ümumi Kitabxanası baş müdürlüyünə təyin edilib. 1937-ci ildə İran Milli Kitabxanasını qurub və ilk müdiri olaraq Maarif Vəkaləti Kitabxanasındakı kitabları buraya köçürərək ilk kataloqunu hazırlayıb.
Mehdi Bəyani 1940-cı ildə bir il müddətlə İsfahan əyalətinin təhsil şöbəsinin müdiri vəzifəsində çalışıb. 1945-ci ildə “Təhqiq dər əhval ü asar-i İbn Şihab-ı Yəzdi” adlı dissertasiyası ilə Tehran Universitetində ədəbiyyat üzrə doktorluğunu tamamlayıb. 1956-cı ildə, Qacarlar dönəmində Nasirəddin şah tərəfindən qurulan Səltənət Kitabxanasının müdiri vəzifəsinə gətirilib. Vəfatına qədər başçılıq etdiyi bu zəngin kitabxana onun çalışmaları üçün önəmli qaynaqlara sahib idi. 1963-cü ildə Tehran Universiteti ədəbiyyat fakültəsində, ona İslami xəttatlıq sənəti və inkişafı ilə əlyazmaları mövzusunda dərs verdiyi bir kafedra ayrılıb. Mustovfilik edən ailəsindən bəzi yaxınlarının xəttatlıqla uğraşması onun da ilgiləndirib. Əsasən şikəstə və nəstəliq xətlərində məharət qazanıb. Xətt mövzusunda önəmli bir xidmət olaraq “Əncümən-i himayət-i xətt ü xəttatan”ı qurub. Ayrıca öz dönəminə qədər bir çox xəttatın həyatı və əsərləri haqqında bilgilər verən “Əḥval ü as̱ar-i xoşnevisan” adlı bir əsər qələmə alıb. Bu əsəri tamamlamaq üçün Hindistan, Əfqanıstan, Türkiyə, Almaniya, Polşa və Danimarka kimi ölkələrə səyahət edib. Bu araşdırmaları sırasında bəzi xətt sənəti əsərləri və dəyərli əlyazmalarını ehtiva edən xüsusi bir kolleksiyaya da sahib olub. Bu əsərlərin bir qismi vəfatından sonra Süsləmə Sənətləri Muzeyi və İslami Şura Məclisi Kitabxanasına verilib.
Nehdi Bəyani, 6 fevral 1968 tarixində Almanyanın Aaxen şəhərində cərrahi əməliyyat olmaq üçün yatdığı xəstaxanada vəfat edib. Cənazəsi Tehrana gətirilərək İbn Babeveyh gorghında torpağa tapşırılıb.
Apardığı gərgin elmi-tədqiqat işlərinin nəticəsi olaraq Mehdi Bəyani bir çox çap edilmiş əsərlərin müəllifidir. Bunlardan: “Nümunə-i Söxən-i farsi” (Tehran, 1317 hş.), “Rəhnüma-yi gəncinə-i Qurʾan dər Muze-i İran bastan” (Tehran, 1328 hş.), “Fihrist-e nümayişgah-i xuṭuṭ-i xoş-i kitabxanə-i milli” (Tehran, 1328 hş.), “Fihrist-i nümunə-i xüṭuṭ-i xoş-i Kitabḫanə-i Şahənşahi” (Tehran, 1329 hş.), “Əḥval ü assar-i Mir İmad” (Tehran, 1331 hş.), “Nümunə-i çənd əz xuṭuṭ-i xoşnevisan” (Tehran, 1332 hş.), “Karnamə-i büzürgan-i İran” (Tehran, 1340 hş.), “Fihrist-i natamam-i taʿdadi əz kütüb-i kitabxanə-i səlṭənəti” (Tehran, 1346 hş.), “Pənṣəd sal-i tarix-i cəvahirat-i səlṭənəti-yi İran” (Tehran, 1348 hş.), “Kitabşinasi-ye kitabha-ye xəṭṭi” (Tehran, 1353 hş.), “Təḥqiq dər əḥval ü as̱ar-ı İbn Şihab-ı Yəzdi” (nşr. Nadir Mutallibi Kaşani, Qum, 1393 hş.) adlı əsərləri göstərmək olar.
Görkəmli alim mətnşünaslığa dair də səmərəli tədqiqatlar aparıb. Onun klassik İran ədəbiyyatının, xüsusilə də, orta çağ ədəbi irsinin öyrənilməsi sahəsində gərgin elmi axtarışlarının bəhrəsi olan əsərlər həmişə elmi ictimaiyyətin marağına səbəb olub. Görkəmli alim həm də bir sıra əlyazmaları toplayaraq çap etdirib. Bu nəşrlərdən “Dü risalə-i farsi” (Tehran, 1318 hş., Şəhabəddin əs-Sührəvərdinin “Risalə fi ḥalətiṭ-tufuliyyə və risalə-i ruzi ba cəmaʿat-i sufiyan” adlı əsərlərinin nəşridir) əsəri alimin ciddi araşdırması nəticəsində işıq üzü görüb. Eləcə də Sührəvərdinin “Risalə-i farsi ʿəql-i surx” (İsfahan, 1319 hş.); Əhməd əl-Qəzzalinin “Risalə-i farsi səvaniḥ fil-ʿeşq” (Tehran, 1322 hş.); Əbu Hamid Əfzaləddin Kirmaninin “Bədayiʿul-əzman fi vəqayiʿi Kirman” (Tarix-i Əfzal; Tehran, 1326 hş.); İbn Sinanın “Meracnamə” (Tehran, 1331 hş.); “Çənd rubaʿi əz həkim ʿÖmər Xəyyam” (Tehran, 1331 hş.); Sührəvərdinin “Risalə-i farsi avaz-ı pərr-i Cəbraʾil” (Pəyam-i Nəv, sy. 13, Tehran, 1325 hş., s. 36-45) adlı əsərlərini nişan verə bilərik.
Mehdi Bəyani Yahya Məhdəvi ilə birlikdə Əbu Bəkir Atiq Nişapurinin təfsirindən qissələri iki cild olaraq fars dilinə tərcümə edib (Tərcəmə-i qiṣṣaha-yi Qurʾan əz ruy-i nüsxə-i mevḳufə bər tərbət Şeyx Cam Mübtəni bər Təfsir-i Əbu Bəkir ʿAtiq Nişapuri, Tehran, 1338 hş.).
Mehdi Bəyaninin elmi yaradıcılığı çoxcəhətlidir. Ancaq xəttatlığın tədqiqi onun fəaliyyətində əsas yer tutur. Bu mövzuda çap etdirdiyi ən məşhur əsəri “Əḥval ü as̱ar-e xoşnevisan” (I-IV, Tehran 1345-1358 hş., 1363 hş.) adlanır.
Doktor Mehdi Bəyani 1966-cı ildən başlayaraq çap etdirdiyi “Əhval və asare-xoşnevisan” adlı qiymətli əsərində Kişvərini nəstəliq xəttinin ustad xəttatları sırasına daxil edib. Lakin burada o, nədənsə Kişvəri haqqında Əlişir Nəvainin deyil, yalnız Sam mirzənin yazdıqlarını qeyd edib. Mövzu ilə əlaqədar “Məcalisün-nəfais”in bir əlyazma və bir farscaya tərcümə edilmiş çap nüsxəsini nəzərdən keçirdik. Bunların heç birində Kişvəriyə aid söz-söhbətə rast gəlmədik. Ehtimal etmək olar ki, doktor Bəyani Kişvəri divanının xəttindən danışarkən səhvən Sam mirzənin “Töhfeyi-Sami”si əvəzinə Ə. Nəvainin “Məcalisün-nəfais”inin adını çəkib. Müəllif “Əhval və asare-xoşnevisan” əsərini yazarkən Kişvərinin öz xətti ilə yazdığı divanını gördüyünü də unudub. O yazır: “Kişvəri “Töhfeyi-Sami”də yazılmışdır ki, Qəzvinin Rudbarındandır. Nəstəliq xəttini yaxşı yazardı. Onun xətti ilə yazı məndə vardır. Sədi “Bustan”ının bir neçə nüsxəsini mütəvəssit (orta) qələmlə, Sultan Əli Məşhədi üslubunda bu tarixdə köçürmüşdür. Kətəbə əlzəif Kişvari 896”.
Mehdi Bəyani «Məcmue-ye Mehdəvi»də («Mehdi almanaxı») Abdulla Seyrəfinin qələmindən çıxmış digər Quran nüsxəsini də öz gözləri ilə gördüyü barədə məlumat verib. O, hər iki nüsxənin yüksək səviyyədə işləndiyini bildirib. M. Bəyaninin verdiyi məlumata görə, Abdulla Seyrəfinin qızıl əllərinin məhsulu olan, süls, nəsx və rüqə xətləri ilə yazılmış bir səhifəlik mətn (qitə) bir mürəqqənin (albom) tərkibində İstanbul Universitetində, təkcə süls xətti ilə yazdığı bir səhifəlik əlyazması yenə də bir mürəqqənin tərkibində İstanbul Universitetində, nəsx və rüqə xətləri ilə yazdığı bir səhifə başqa bir mürəqqənin daxilində yenə də İstanbul Universitetində, nəsx və rüqə xətləri ilə yazdığı bir səhifəlik mətn bir mürəqqənin daxilində Ketabxaneyi-səltənətidə (İran), süls və nəsx xətləri ilə yazdığı qitə bir mürəqqənin daxilində Türkiyənin Topqapı sarayının fondunda, süls, nəsx və rüqə xətləri ilə yazdığı bir qitə isə başqa bir mürəqqənin tərkibində yenə də Topqapı sarayında qorunub saxlanılır.
Mehdi Bəyani görkəmli tədqiqatçı alim olmaqla bərabər, həm də elmi işləri tədrislə sıx əlaqələndirməyi bacaran müəllim idi. O, Bakı Dövlət Universitetində və bir sıra digər auditoriyalarda iqtisadiyyat və coğrafiya fənlərindən mühazirələr oxuyub, ali məktəblər üçün bir sıra dərsliklərin yazılmasında müəllif kimi iştirak edib və bəzilərinin elmi redaktoru olub.
Onun xəttatlığa aid 40-dan çox elmi məqaləsi çap olunub və çox sayda İran və Beynəlxalq simpozium və konfranslarda elmi-metodik məruzələrlə çıxış edib. Bu məqalələrin bir qismini Hüseyn Məhbubi Ərdəkani bir araya gətirərək “Məcmuʿa-i Duktur Mehdi Bəyani” adıyla nəşr etdirib.
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 04-05-2022 11:30 | Bölmə: Ənvər ÇİNGİZOĞLU
Ənvər ÇİNGİZOĞLU
Jurnalist-etnoqraf
Görkəmli xəttat, mətnşünas-alim Mehdi Bəyaninin İran ədəbiyyatında özünəməxsus yeri var. O, bir çox fundamental tədqiqat əsərlərinə imza atıb.
1906-cı ildə Qacarlar dövlətinə bağlı Həmədan şəhərində doğulan Mehdi Bəyaninin atası Mirzə Məhəmməd xan Fərahani idi. Bəyani ləqəbini də Nasırülmülk Əbülqasım xan Qaragözlünün zamanında mustovfilik vəzifəsində olan babası Mirzə Səlman Bəyanüssəltənədən alıb.
Mehdi Bəyani Tehrandakı orta təhsilinin ardından ali təhsilini Darülmüəllimin-i Alidə (Danişsəra-yi Ali) ədəbiyyat və fəlsəfə sahəsi üzrə davam etdirib. 1933-cü ildə bir yandan buranın kitabxanasında çalışırkən, bir yandan da Tehran Universitetinin ədəbiyyat fakültəsində fars dili və ədəbiyyatı dərsləri verməyə başlayıb. Ertəsi il Maarif Vəkaləti Ümumi Kitabxanası baş müdürlüyünə təyin edilib. 1937-ci ildə İran Milli Kitabxanasını qurub və ilk müdiri olaraq Maarif Vəkaləti Kitabxanasındakı kitabları buraya köçürərək ilk kataloqunu hazırlayıb.
Mehdi Bəyani 1940-cı ildə bir il müddətlə İsfahan əyalətinin təhsil şöbəsinin müdiri vəzifəsində çalışıb. 1945-ci ildə “Təhqiq dər əhval ü asar-i İbn Şihab-ı Yəzdi” adlı dissertasiyası ilə Tehran Universitetində ədəbiyyat üzrə doktorluğunu tamamlayıb. 1956-cı ildə, Qacarlar dönəmində Nasirəddin şah tərəfindən qurulan Səltənət Kitabxanasının müdiri vəzifəsinə gətirilib. Vəfatına qədər başçılıq etdiyi bu zəngin kitabxana onun çalışmaları üçün önəmli qaynaqlara sahib idi. 1963-cü ildə Tehran Universiteti ədəbiyyat fakültəsində, ona İslami xəttatlıq sənəti və inkişafı ilə əlyazmaları mövzusunda dərs verdiyi bir kafedra ayrılıb. Mustovfilik edən ailəsindən bəzi yaxınlarının xəttatlıqla uğraşması onun da ilgiləndirib. Əsasən şikəstə və nəstəliq xətlərində məharət qazanıb. Xətt mövzusunda önəmli bir xidmət olaraq “Əncümən-i himayət-i xətt ü xəttatan”ı qurub. Ayrıca öz dönəminə qədər bir çox xəttatın həyatı və əsərləri haqqında bilgilər verən “Əḥval ü as̱ar-i xoşnevisan” adlı bir əsər qələmə alıb. Bu əsəri tamamlamaq üçün Hindistan, Əfqanıstan, Türkiyə, Almaniya, Polşa və Danimarka kimi ölkələrə səyahət edib. Bu araşdırmaları sırasında bəzi xətt sənəti əsərləri və dəyərli əlyazmalarını ehtiva edən xüsusi bir kolleksiyaya da sahib olub. Bu əsərlərin bir qismi vəfatından sonra Süsləmə Sənətləri Muzeyi və İslami Şura Məclisi Kitabxanasına verilib.
Nehdi Bəyani, 6 fevral 1968 tarixində Almanyanın Aaxen şəhərində cərrahi əməliyyat olmaq üçün yatdığı xəstaxanada vəfat edib. Cənazəsi Tehrana gətirilərək İbn Babeveyh gorghında torpağa tapşırılıb.
Apardığı gərgin elmi-tədqiqat işlərinin nəticəsi olaraq Mehdi Bəyani bir çox çap edilmiş əsərlərin müəllifidir. Bunlardan: “Nümunə-i Söxən-i farsi” (Tehran, 1317 hş.), “Rəhnüma-yi gəncinə-i Qurʾan dər Muze-i İran bastan” (Tehran, 1328 hş.), “Fihrist-e nümayişgah-i xuṭuṭ-i xoş-i kitabxanə-i milli” (Tehran, 1328 hş.), “Fihrist-i nümunə-i xüṭuṭ-i xoş-i Kitabḫanə-i Şahənşahi” (Tehran, 1329 hş.), “Əḥval ü assar-i Mir İmad” (Tehran, 1331 hş.), “Nümunə-i çənd əz xuṭuṭ-i xoşnevisan” (Tehran, 1332 hş.), “Karnamə-i büzürgan-i İran” (Tehran, 1340 hş.), “Fihrist-i natamam-i taʿdadi əz kütüb-i kitabxanə-i səlṭənəti” (Tehran, 1346 hş.), “Pənṣəd sal-i tarix-i cəvahirat-i səlṭənəti-yi İran” (Tehran, 1348 hş.), “Kitabşinasi-ye kitabha-ye xəṭṭi” (Tehran, 1353 hş.), “Təḥqiq dər əḥval ü as̱ar-ı İbn Şihab-ı Yəzdi” (nşr. Nadir Mutallibi Kaşani, Qum, 1393 hş.) adlı əsərləri göstərmək olar.
Görkəmli alim mətnşünaslığa dair də səmərəli tədqiqatlar aparıb. Onun klassik İran ədəbiyyatının, xüsusilə də, orta çağ ədəbi irsinin öyrənilməsi sahəsində gərgin elmi axtarışlarının bəhrəsi olan əsərlər həmişə elmi ictimaiyyətin marağına səbəb olub. Görkəmli alim həm də bir sıra əlyazmaları toplayaraq çap etdirib. Bu nəşrlərdən “Dü risalə-i farsi” (Tehran, 1318 hş., Şəhabəddin əs-Sührəvərdinin “Risalə fi ḥalətiṭ-tufuliyyə və risalə-i ruzi ba cəmaʿat-i sufiyan” adlı əsərlərinin nəşridir) əsəri alimin ciddi araşdırması nəticəsində işıq üzü görüb. Eləcə də Sührəvərdinin “Risalə-i farsi ʿəql-i surx” (İsfahan, 1319 hş.); Əhməd əl-Qəzzalinin “Risalə-i farsi səvaniḥ fil-ʿeşq” (Tehran, 1322 hş.); Əbu Hamid Əfzaləddin Kirmaninin “Bədayiʿul-əzman fi vəqayiʿi Kirman” (Tarix-i Əfzal; Tehran, 1326 hş.); İbn Sinanın “Meracnamə” (Tehran, 1331 hş.); “Çənd rubaʿi əz həkim ʿÖmər Xəyyam” (Tehran, 1331 hş.); Sührəvərdinin “Risalə-i farsi avaz-ı pərr-i Cəbraʾil” (Pəyam-i Nəv, sy. 13, Tehran, 1325 hş., s. 36-45) adlı əsərlərini nişan verə bilərik.
Mehdi Bəyani Yahya Məhdəvi ilə birlikdə Əbu Bəkir Atiq Nişapurinin təfsirindən qissələri iki cild olaraq fars dilinə tərcümə edib (Tərcəmə-i qiṣṣaha-yi Qurʾan əz ruy-i nüsxə-i mevḳufə bər tərbət Şeyx Cam Mübtəni bər Təfsir-i Əbu Bəkir ʿAtiq Nişapuri, Tehran, 1338 hş.).
Mehdi Bəyaninin elmi yaradıcılığı çoxcəhətlidir. Ancaq xəttatlığın tədqiqi onun fəaliyyətində əsas yer tutur. Bu mövzuda çap etdirdiyi ən məşhur əsəri “Əḥval ü as̱ar-e xoşnevisan” (I-IV, Tehran 1345-1358 hş., 1363 hş.) adlanır.
Doktor Mehdi Bəyani 1966-cı ildən başlayaraq çap etdirdiyi “Əhval və asare-xoşnevisan” adlı qiymətli əsərində Kişvərini nəstəliq xəttinin ustad xəttatları sırasına daxil edib. Lakin burada o, nədənsə Kişvəri haqqında Əlişir Nəvainin deyil, yalnız Sam mirzənin yazdıqlarını qeyd edib. Mövzu ilə əlaqədar “Məcalisün-nəfais”in bir əlyazma və bir farscaya tərcümə edilmiş çap nüsxəsini nəzərdən keçirdik. Bunların heç birində Kişvəriyə aid söz-söhbətə rast gəlmədik. Ehtimal etmək olar ki, doktor Bəyani Kişvəri divanının xəttindən danışarkən səhvən Sam mirzənin “Töhfeyi-Sami”si əvəzinə Ə. Nəvainin “Məcalisün-nəfais”inin adını çəkib. Müəllif “Əhval və asare-xoşnevisan” əsərini yazarkən Kişvərinin öz xətti ilə yazdığı divanını gördüyünü də unudub. O yazır: “Kişvəri “Töhfeyi-Sami”də yazılmışdır ki, Qəzvinin Rudbarındandır. Nəstəliq xəttini yaxşı yazardı. Onun xətti ilə yazı məndə vardır. Sədi “Bustan”ının bir neçə nüsxəsini mütəvəssit (orta) qələmlə, Sultan Əli Məşhədi üslubunda bu tarixdə köçürmüşdür. Kətəbə əlzəif Kişvari 896”.
Mehdi Bəyani «Məcmue-ye Mehdəvi»də («Mehdi almanaxı») Abdulla Seyrəfinin qələmindən çıxmış digər Quran nüsxəsini də öz gözləri ilə gördüyü barədə məlumat verib. O, hər iki nüsxənin yüksək səviyyədə işləndiyini bildirib. M. Bəyaninin verdiyi məlumata görə, Abdulla Seyrəfinin qızıl əllərinin məhsulu olan, süls, nəsx və rüqə xətləri ilə yazılmış bir səhifəlik mətn (qitə) bir mürəqqənin (albom) tərkibində İstanbul Universitetində, təkcə süls xətti ilə yazdığı bir səhifəlik əlyazması yenə də bir mürəqqənin tərkibində İstanbul Universitetində, nəsx və rüqə xətləri ilə yazdığı bir səhifə başqa bir mürəqqənin daxilində yenə də İstanbul Universitetində, nəsx və rüqə xətləri ilə yazdığı bir səhifəlik mətn bir mürəqqənin daxilində Ketabxaneyi-səltənətidə (İran), süls və nəsx xətləri ilə yazdığı qitə bir mürəqqənin daxilində Türkiyənin Topqapı sarayının fondunda, süls, nəsx və rüqə xətləri ilə yazdığı bir qitə isə başqa bir mürəqqənin tərkibində yenə də Topqapı sarayında qorunub saxlanılır.
Mehdi Bəyani görkəmli tədqiqatçı alim olmaqla bərabər, həm də elmi işləri tədrislə sıx əlaqələndirməyi bacaran müəllim idi. O, Bakı Dövlət Universitetində və bir sıra digər auditoriyalarda iqtisadiyyat və coğrafiya fənlərindən mühazirələr oxuyub, ali məktəblər üçün bir sıra dərsliklərin yazılmasında müəllif kimi iştirak edib və bəzilərinin elmi redaktoru olub.
Onun xəttatlığa aid 40-dan çox elmi məqaləsi çap olunub və çox sayda İran və Beynəlxalq simpozium və konfranslarda elmi-metodik məruzələrlə çıxış edib. Bu məqalələrin bir qismini Hüseyn Məhbubi Ərdəkani bir araya gətirərək “Məcmuʿa-i Duktur Mehdi Bəyani” adıyla nəşr etdirib.
Müəllifin bütün yazıları - Ənvər ÇİNGİZOĞLU
Bölməyə aid digər xəbərlər
11-04-2022, 21:25
Mazandaran alimi - Ənvər Çingizoğlu yazır
23-03-2022, 18:55
Rəşid Yasəmi: ədəbiyyatda nəciblik nümunəsi
17-03-2022, 09:49
Vahid Dəstigirdi: Nizaminin tədqiqatçısı
12-03-2022, 22:31
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Səid Nəfisi: Azərbaycan qəhrəmanı Babək Xürrəmdin əsərinin müəllifi
19-10-2021, 09:58
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Məhəmmədəli Füruği: siyasətçi, diplomat, tarixçi, tərcüməçi və millətçi kimi
16-10-2021, 01:06
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Hacıəli xan Rəzmara: Qurban bayramında doğuldu, terror qurbanı oldu
13-09-2021, 16:31
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Şəkinskilərin İran qolu haqqında... - Ənvər Çingizoğlunun araşdırması
10-09-2021, 17:27
Nəcəfqulu xan Sərşar: Qaradağın ağ gün görməmiş şairi
27-08-2021, 16:48
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Məhəmmədqulu xan Alar: inqilabda sərkərdə, işdə sərkar.. - Fotolar
20-08-2021, 13:38
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - İsmayıl xan Şəfai: Tehran-43 konfransında şahın tərcüməçisi - Fotolar
16-08-2021, 15:51
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Seyid Məhəmməd Dəbirsiyaqi: tədqiq və tədrisin işığında - Fotolar
24-07-2021, 16:15
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Qaradağ elləri: beloğludan eloğluya qədər - Ənvər Çingizoğlu yazır