15:14 / 28-03-2024
34 qazi polisə işə götürülüb - Video
14:54 / 28-03-2024
Prezident İlham Əliyev “Avtomobil yolları haqqında” qanuna dəyişiklik edib
14:25 / 28-03-2024
Yeni Kaledoniyada yenə Azərbaycan bayrağı qaldırılıb
14:13 / 28-03-2024
Kəşfiyyat rəhbəri: “Terrorla bağlı Rusiyada əvvəlcədən dəqiq məlumat olub”
13:47 / 28-03-2024
Qazaxda 25 yaşlı gənc bacısının gözləri qarşısında öldürülüb
13:34 / 28-03-2024
Baş Prokurorluğun keçmiş mətbuat katibi vəfat edib
13:10 / 28-03-2024
İstehsalat birliyində yoxlamalar başlayıb, vəzifədən kənarlaşdırılanlar var
12:56 / 28-03-2024
Daha bir bankın əmlakları təkrar hərraca çıxarılır
12:55 / 28-03-2024
Quranı yandıran şəxs İsveçdən çıxarılıb
12:43 / 28-03-2024
Köçəryan: “Sülh üçün bir yoldan keçmək lazımdır”
12:41 / 28-03-2024
Gimnastlarımız Qran-pri turnirinə qatılacaq
12:21 / 28-03-2024
Sabahın hava proqnozu açıqlanıb
12:13 / 28-03-2024
Paşinyan: Ermənistan mühacirətdə olan “Dağlıq Qarabağ hökuməti"ni tanımır
12:07 / 28-03-2024
Məktəblərə işə qəbul müsabiqəsi üzrə təkrar müsahibə keçiriləcək
12:04 / 28-03-2024
“Azneft”in baş direktoru vəzifəsindən azad edilib - Yeni təyinat
11:59 / 28-03-2024
Səbinə Əliyeva Xankəndidə erməni əsilli sakinlərlə görüşüb
11:34 / 28-03-2024
Sərhədlərin delimitasiyası: Bakı tələsdirir, İrəvan vaxtı uzadır
11:10 / 28-03-2024
Mərkəzi Bank uçot dərəcəsi barədə qərar verib
11:00 / 28-03-2024
Magistraturaya qəbul üçün qeydiyyat başlayıb
10:54 / 28-03-2024
Ağdərədə qumbaraatan və pulemyot tapılıb
10:37 / 28-03-2024
PKK tərəfdarları Fransada hava limanını dağıdıb
10:29 / 28-03-2024
Lənkərandakı qəzada bir ailənin iki üzvü ölüb - Fotolar
10:25 / 28-03-2024
Xankəndidə silah-sursat aşkarlanıb
10:10 / 28-03-2024
Xarkov və Zaporojyeyə hücum olub
10:04 / 28-03-2024
Terrorda ittiham olunan qardaşların kiçiyi dindirilir
09:56 / 28-03-2024
Əli Nağıyev: "İtkin düşmüş daha 73 nəfərin adı yaxın günlərdə açıqlanacaq"
09:44 / 28-03-2024
Baltikyanı ölkələrdə rusofobiya təhlükəli həddə çatıb
09:39 / 28-03-2024
Yer güclü geomaqnit qasırğasına məruz qalıb
09:32 / 28-03-2024
Qurani-Kərimi təhqir edən siyasətçi saxlanılıb
09:28 / 28-03-2024
Uşaq bağçalarında müdir olmaq istəyənlər imtahan verəcək - Bu tarixdə
18:40 / 24-03-2024
Rusiyada terror aktı: ölənlərin sayı dəqiqləşib - Həbslər var (Yenilənib) - Video
01:29 / 24-03-2024
Rusiya və daha bir neçə ölkədə milli matəm başlayıb
01:09 / 24-03-2024
Bağanis-Ayrım soyqırımından 34 il ötür
01:32 / 25-03-2024
Qanlı qarşıdurmalar Hollivud ulduzları arasında fikir ayrılığına səbəb olub
23:09 / 24-03-2024
Hərbi qulluqçumuz özünü öldürüb
00:53 / 25-03-2024
Erməni kanalları Azərbaycanla bağlı yalan məlumat yayıb
23:38 / 23-03-2024
Slovakiyada prezident seçkiləri keçirilir
23:46 / 23-03-2024
Blinkendən Netanyahuya Rəfahla bağlı xəbərdarlıq
23:28 / 23-03-2024
Xavyer Miley İlham Əliyevə təbrik məktubu göndərib
00:07 / 24-03-2024
Şəmkirdə 3 maşın toqquşub - İki nəfər ölüb, yaralılar var
22:31 / 25-03-2024
Azərbaycan millisi Bolqarıstan yığması ilə qarşılaşıb - Yenilənib
17:13 / 23-03-2024
Putin: “Krokus”a hücum edənlərin Ukraynaya qaçması üçün “pəncərə” hazırlanıb
Nasir Zərabadi: mən musiqini seçirəm
Tarix: 29-09-2021 17:45 | Bölmə: Ənvər ÇİNGİZOĞLU
Ənvər Çingizoğlu
Jurnalist-etnoqraf
İran mədəniyyəti türklərin, etnik azərbaycanlıların çiynində bərqərardır. Bir çox mədəniyyət sahələrini onlar yaradıblar. Bu sahələrə öz tövhəsini vermiş şəxslərdən biri də Nasir Zərabadidir.
Nasir Zərabadinin atası Paşa xan İran Kazak briqadasının sərhəngi (polkovniki) olub. Əsli Qafqazdan gəlmədir.
1894-1903-cü illərdə briqadanın komandiri olmuş polkovnik Vladimir Kosoqovski öz xatirələrində yazır ki, kapitan Paşa ağa rus dilində sərbəst danışa bilir. Paşa ağa Müzəffərəddin şah Qacardan xan ünvanı alıb.
Nasir xan 1919-cu ildə Tehran şəhərinin Səngiləc məhəlləsində anadan olmuşdu. Evləri Şah darvazasına yaxın idi. O, ibtidai təhsilini məhəllə mollaxanasında, sonra Hidayət mədrəsəsində alıb. Bir gün xidmətdən evə qayıdan Paşa xan oğlunu fikirli görür:
- Yenə məhəllədə dava salmısan? Yenə uşaqlar sənə urus deyiblər?
Balaca Nasir başını bulayır. Atası yenə onu sorğu-suala tutur. Bəs nədən fikirlisən, niyə qəm dəryasına batmısan? Acsan, susuzsan? Nə olub, oğlum?
- Ata mən kazak zabiti deyil, musiqiçi olmaq istəyirəm. Şah sarayından gələn musiqi səsi məni yerimdən oynadır.
Paşa xan qəzəblənir:
- Xeyr! Bu iş olmayacaq. Bir mütrübüm kəmdir! Sən bilirsən ki, kimlərin törəməsisən?! Sənin babaların...
Nasir ağlayıb, digər mənzilə qaçır. Bir müddət keçir. Axır ki, Paşa xanı yola gətirirlər. Nasiri musiqi məktəbinə qoyurlar. Nasir Zərabadi 1930-cu ilədək bu məktəbdə oxuyub. Sonra atasının dostu və sərhəng Mahmud xan İrəvaninin yanına qoyurlar. Mahmud xan skripkada onunla məşğul olmağa başlayır. Sonra trubada da ifa etməyi öyrənir. İki il sərasər Mahmud xandan dərs alır. Sonra atasının digər dostu, polkovnik, skripkaçı Hüseyn xan Həngafərinin (1870-1951) yanında məşğul olmağa başlayır.
Nasir Zərabadi 1939-cu ildə hərbi xidmətə çağrılır. Leytenant rütbəsində İran ordusunun musiqiçilər dəstəsində xidmət etməyə başlayır.
Nasir Zərabadi sonra İranın görkəmli musiqiçilərindən olan Əbülhəsən Səbadan (1902-1957) dərs alır. Daha sonra ustad Nəsrulla Çənginin (1906-1981) yanında kamançanın sirlərini öyrənir.
Nasir Zərabadi violino ixtisası üzrə uzun illər təhsil alıb. İstedadlı gənc tez bir zamanda səlis ifa bacarığına nail olub və İranda məşhurlaşıb.
Nasir Zərabadi 1943-cü ildə İran radiosunda həmkarları ilə birlikdə konsert verir. Dünyaca şöhrətli Qəmərülmülk Vəzirini (1905-1959) müşaiyyət edir. Qəmərülmülk xanım onu öz orkestrinə dəvət edir. Burda Əbülhəsən Səba, Həbib Samani (1905-1947), Nəsrulla Zərrinpəncə (1906-1982), Hüseyn Tehrani (1911-1982) kimi azman musiqiçilərlə çiyin-çiyinə çalışır. Onu dinləyən görkəmli musiqiçilər Zərabadinin gələcəyinə inanırdılar. Ona musiqidə ilk xeyir-duanı verən Mahmud xan İrəvani Zərabadinin ömrüboyu unutmadığı şəxslərdən idi. O, bir neçə müsahibəsində bu görkəmli musiqiçini rəhmətlə xatırlayır.
Nasir Zərabadi İran bəstəkarlarının skripka üçün əsərlərinin ilk ifaçılarından olub.
Onun təşəbbüsü ilə Tehranda “Muğam gecəsi” (Şəbe-məqam) adlı muğam konserti təşkil olunub.
Nasir Zərabadi dəfələrlə xeyriyyə konsertlərinə qatılıb. Onun iştirak etdiyi xeyriyyə konsertlərindən biri İranın xəstəliklərə tutulmuş uşaqlarına yardım məqsədilə təşkil edilib. Konsertdən əldə edilən vəsait uşaqların müalicəsi üçün lazım olan cihazların, tibb ləvazimatının və dava-dərmanın, habelə xarici ölkələrdə müalicəsinə sərf olunub.
Nasir Zərabadi və həmkarlarının ifa etdikləri bir-birindən gözəl və rəngarəng mahnılar, musiqi nömrələri böyük maraqla dinlənilib, alqışlarla qarşılanıb.
Nasir Zərabadinin repertuarına İran, Azərbaycan, ərəb və Avropa bəstəkarlarının əsərləri də daxil idi. Nazir Zərabadi Paqanini, Çaykovski və s. dahilərin mürəkkəb texnikalı əsərlərini ifa edən az-az iranlılardan olub.
Nasir Zərabadi yaradıcılığının ilk dövrlərindən bu günə qədər həm ifaçı, həm də bəstəkar kimi müxtəlif festivallarda iştirak edib.
Nasir Zərabadi yaradıcılığının ümumi cəhətləri virtuoz etnoqrafizm, dərin fəlsəfi ümumiləşdirmə, emosional genişlik, şərqsayağı əlvan dekor və ciddi forma mütənasibliyidir.
Nasir Zərabadi həm də gözəl bəstəkar idi. Onun bəstələri: “Mehmanın olum”, “Şam, gül və pərvanə”, “Get, ta get”, “Qoxun gözəl idi”, “Yadıma düşürsən”, “Nilufər”, “Məryəm” hələ də məşhur ifaçıların repertuarındadır. Bəstəkarın yaradıcılığında əsas yeri instrumental musiqi janrları tutur. O, milli musiqini çağdaş bəstəkarlıq texnikası ilə sintezləşdirərək, yeni musiqi tərzinin üzə çıxmasına nail olub.
Nasir Zərabadinin İran musiqi mədəniyyətinin inkişafı və təbliğindəki xidmətləri yüksək qiymətləndirilib. Orden və medallarla təltif edilib.
Nasir Zərabadi 2018-ci ildə Tehran şəhərində vəfat edib. Behişti-Zəhra gorgahında dəfn olunub.
Nasir Zərabadi öz istedadı və zəhməti sayəsində sənət zirvəsini fəth edib. Onun yaradıcılığı parlaq istedad və özünəməxsusluğu ilə səciyyələnir. O, öz əsərlərində milli musiqi ənənələrini XX əsr musiqisinin nailiyyətləri ilə birləşdirərək mütərəqqi təfəkkürə malik sənətkar kimi çıxış edib.
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 29-09-2021 17:45 | Bölmə: Ənvər ÇİNGİZOĞLU
Ənvər Çingizoğlu
Jurnalist-etnoqraf
İran mədəniyyəti türklərin, etnik azərbaycanlıların çiynində bərqərardır. Bir çox mədəniyyət sahələrini onlar yaradıblar. Bu sahələrə öz tövhəsini vermiş şəxslərdən biri də Nasir Zərabadidir.
Nasir Zərabadinin atası Paşa xan İran Kazak briqadasının sərhəngi (polkovniki) olub. Əsli Qafqazdan gəlmədir.
1894-1903-cü illərdə briqadanın komandiri olmuş polkovnik Vladimir Kosoqovski öz xatirələrində yazır ki, kapitan Paşa ağa rus dilində sərbəst danışa bilir. Paşa ağa Müzəffərəddin şah Qacardan xan ünvanı alıb.
Nasir xan 1919-cu ildə Tehran şəhərinin Səngiləc məhəlləsində anadan olmuşdu. Evləri Şah darvazasına yaxın idi. O, ibtidai təhsilini məhəllə mollaxanasında, sonra Hidayət mədrəsəsində alıb. Bir gün xidmətdən evə qayıdan Paşa xan oğlunu fikirli görür:
- Yenə məhəllədə dava salmısan? Yenə uşaqlar sənə urus deyiblər?
Balaca Nasir başını bulayır. Atası yenə onu sorğu-suala tutur. Bəs nədən fikirlisən, niyə qəm dəryasına batmısan? Acsan, susuzsan? Nə olub, oğlum?
- Ata mən kazak zabiti deyil, musiqiçi olmaq istəyirəm. Şah sarayından gələn musiqi səsi məni yerimdən oynadır.
Paşa xan qəzəblənir:
- Xeyr! Bu iş olmayacaq. Bir mütrübüm kəmdir! Sən bilirsən ki, kimlərin törəməsisən?! Sənin babaların...
Nasir ağlayıb, digər mənzilə qaçır. Bir müddət keçir. Axır ki, Paşa xanı yola gətirirlər. Nasiri musiqi məktəbinə qoyurlar. Nasir Zərabadi 1930-cu ilədək bu məktəbdə oxuyub. Sonra atasının dostu və sərhəng Mahmud xan İrəvaninin yanına qoyurlar. Mahmud xan skripkada onunla məşğul olmağa başlayır. Sonra trubada da ifa etməyi öyrənir. İki il sərasər Mahmud xandan dərs alır. Sonra atasının digər dostu, polkovnik, skripkaçı Hüseyn xan Həngafərinin (1870-1951) yanında məşğul olmağa başlayır.
Nasir Zərabadi 1939-cu ildə hərbi xidmətə çağrılır. Leytenant rütbəsində İran ordusunun musiqiçilər dəstəsində xidmət etməyə başlayır.
Nasir Zərabadi sonra İranın görkəmli musiqiçilərindən olan Əbülhəsən Səbadan (1902-1957) dərs alır. Daha sonra ustad Nəsrulla Çənginin (1906-1981) yanında kamançanın sirlərini öyrənir.
Nasir Zərabadi violino ixtisası üzrə uzun illər təhsil alıb. İstedadlı gənc tez bir zamanda səlis ifa bacarığına nail olub və İranda məşhurlaşıb.
Nasir Zərabadi 1943-cü ildə İran radiosunda həmkarları ilə birlikdə konsert verir. Dünyaca şöhrətli Qəmərülmülk Vəzirini (1905-1959) müşaiyyət edir. Qəmərülmülk xanım onu öz orkestrinə dəvət edir. Burda Əbülhəsən Səba, Həbib Samani (1905-1947), Nəsrulla Zərrinpəncə (1906-1982), Hüseyn Tehrani (1911-1982) kimi azman musiqiçilərlə çiyin-çiyinə çalışır. Onu dinləyən görkəmli musiqiçilər Zərabadinin gələcəyinə inanırdılar. Ona musiqidə ilk xeyir-duanı verən Mahmud xan İrəvani Zərabadinin ömrüboyu unutmadığı şəxslərdən idi. O, bir neçə müsahibəsində bu görkəmli musiqiçini rəhmətlə xatırlayır.
Nasir Zərabadi İran bəstəkarlarının skripka üçün əsərlərinin ilk ifaçılarından olub.
Onun təşəbbüsü ilə Tehranda “Muğam gecəsi” (Şəbe-məqam) adlı muğam konserti təşkil olunub.
Nasir Zərabadi dəfələrlə xeyriyyə konsertlərinə qatılıb. Onun iştirak etdiyi xeyriyyə konsertlərindən biri İranın xəstəliklərə tutulmuş uşaqlarına yardım məqsədilə təşkil edilib. Konsertdən əldə edilən vəsait uşaqların müalicəsi üçün lazım olan cihazların, tibb ləvazimatının və dava-dərmanın, habelə xarici ölkələrdə müalicəsinə sərf olunub.
Nasir Zərabadi və həmkarlarının ifa etdikləri bir-birindən gözəl və rəngarəng mahnılar, musiqi nömrələri böyük maraqla dinlənilib, alqışlarla qarşılanıb.
Nasir Zərabadinin repertuarına İran, Azərbaycan, ərəb və Avropa bəstəkarlarının əsərləri də daxil idi. Nazir Zərabadi Paqanini, Çaykovski və s. dahilərin mürəkkəb texnikalı əsərlərini ifa edən az-az iranlılardan olub.
Nasir Zərabadi yaradıcılığının ilk dövrlərindən bu günə qədər həm ifaçı, həm də bəstəkar kimi müxtəlif festivallarda iştirak edib.
Nasir Zərabadi yaradıcılığının ümumi cəhətləri virtuoz etnoqrafizm, dərin fəlsəfi ümumiləşdirmə, emosional genişlik, şərqsayağı əlvan dekor və ciddi forma mütənasibliyidir.
Nasir Zərabadi həm də gözəl bəstəkar idi. Onun bəstələri: “Mehmanın olum”, “Şam, gül və pərvanə”, “Get, ta get”, “Qoxun gözəl idi”, “Yadıma düşürsən”, “Nilufər”, “Məryəm” hələ də məşhur ifaçıların repertuarındadır. Bəstəkarın yaradıcılığında əsas yeri instrumental musiqi janrları tutur. O, milli musiqini çağdaş bəstəkarlıq texnikası ilə sintezləşdirərək, yeni musiqi tərzinin üzə çıxmasına nail olub.
Nasir Zərabadinin İran musiqi mədəniyyətinin inkişafı və təbliğindəki xidmətləri yüksək qiymətləndirilib. Orden və medallarla təltif edilib.
Nasir Zərabadi 2018-ci ildə Tehran şəhərində vəfat edib. Behişti-Zəhra gorgahında dəfn olunub.
Nasir Zərabadi öz istedadı və zəhməti sayəsində sənət zirvəsini fəth edib. Onun yaradıcılığı parlaq istedad və özünəməxsusluğu ilə səciyyələnir. O, öz əsərlərində milli musiqi ənənələrini XX əsr musiqisinin nailiyyətləri ilə birləşdirərək mütərəqqi təfəkkürə malik sənətkar kimi çıxış edib.
Müəllifin bütün yazıları - Ənvər ÇİNGİZOĞLU
Bölməyə aid digər xəbərlər
11-04-2022, 21:25
Mazandaran alimi - Ənvər Çingizoğlu yazır
23-03-2022, 18:55
Rəşid Yasəmi: ədəbiyyatda nəciblik nümunəsi
17-03-2022, 09:49
Vahid Dəstigirdi: Nizaminin tədqiqatçısı
12-03-2022, 22:31
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Səid Nəfisi: Azərbaycan qəhrəmanı Babək Xürrəmdin əsərinin müəllifi
19-10-2021, 09:58
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Məhəmmədəli Füruği: siyasətçi, diplomat, tarixçi, tərcüməçi və millətçi kimi
16-10-2021, 01:06
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Hacıəli xan Rəzmara: Qurban bayramında doğuldu, terror qurbanı oldu
13-09-2021, 16:31
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Şəkinskilərin İran qolu haqqında... - Ənvər Çingizoğlunun araşdırması
10-09-2021, 17:27
Nəcəfqulu xan Sərşar: Qaradağın ağ gün görməmiş şairi
27-08-2021, 16:48
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Məhəmmədqulu xan Alar: inqilabda sərkərdə, işdə sərkar.. - Fotolar
20-08-2021, 13:38
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - İsmayıl xan Şəfai: Tehran-43 konfransında şahın tərcüməçisi - Fotolar
16-08-2021, 15:51
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Seyid Məhəmməd Dəbirsiyaqi: tədqiq və tədrisin işığında - Fotolar
24-07-2021, 16:15
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Qaradağ elləri: beloğludan eloğluya qədər - Ənvər Çingizoğlu yazır