23:08 / 04-12-2024
Gəncədə taksi sürücüsü bıçaqlanıb
21:47 / 04-12-2024
Azərbaycan Kuboku: 1/4 final mərhələsinin cütləri müəyyənləşib
21:04 / 04-12-2024
Həsənquliyev: “Əli Kərimli müxalifətdəki kiçicik etimadı da itirmişdi”
19:19 / 04-12-2024
Məhkəmə Rüfət Səfərov barəsində həbs qərarı verib
19:13 / 04-12-2024
Paşinyan: "Ermənistan hakimiyyətinə Azərbaycanla müharibə lazım deyil"
18:47 / 04-12-2024
Müttəfiqlər Trampın andiçmə mərasimini gözləyir
18:34 / 04-12-2024
Bakı-Sumqayıt ekspres marşrutu istifadəyə verilir
18:01 / 04-12-2024
"Qarabağ" 1/4 finala vəsiqə qazanıb
17:53 / 04-12-2024
Gürcüstanda müxalifət koalisiyasının lideri saxlanılıb
17:38 / 04-12-2024
"Abzas Media" işi: ibtidai istintaq başa çatıb
17:32 / 04-12-2024
Atları ovlayan ilk insanların qalıqları tapılıb
17:23 / 04-12-2024
Bu qanunu pozanları ağır cərimələr gözləyir
17:11 / 04-12-2024
Sahibə Qafarova Mövlud Çavuşoğlu ilə görüşüb
16:52 / 04-12-2024
Afət Telmanqızı yeni vəzifəyə təyin olunub
16:47 / 04-12-2024
DSX “Vətəndaş A”nın dronunu vurub? - Açıqlama
16:28 / 04-12-2024
Bir qrup sahibkar həbs olunub
16:24 / 04-12-2024
Bakıda və rayonlarda leysan olacaq - Xəbərdarlıq
16:11 / 04-12-2024
Bakıda məktəbdə şagird bıçaqlanıb
16:08 / 04-12-2024
Bayden afrikalılara 1 milyard dollar yardım ayırıb
15:59 / 04-12-2024
NATO Rusiya və Çini hədəfə çevirib
15:19 / 04-12-2024
Emoməli Rəhmon İlham Əliyevə zəng edib
15:04 / 04-12-2024
İstanbulda saxta spirtdən ölənlərin sayı 17-yə çatıb
14:56 / 04-12-2024
Trampın sülh planı… - Prezidentlər razılaşmasa nə baş verəcək?
14:53 / 04-12-2024
Portuqaliya çempionu Taylandda itkin düşüb
14:42 / 04-12-2024
Şuşaya növbəti köç karvanı gedib - (Yenilənib)
14:19 / 04-12-2024
Ədliyyə Nazirliyində təyinat olub
14:13 / 04-12-2024
“Ukrayna Rusiya ərazilərində doğru hədəfləri vurur” - General
13:40 / 04-12-2024
İsrail əsgərləri xaricə getsələr həbs olunacaqlar - Foto
13:32 / 04-12-2024
Kadırovun xüsusi təyinatlı alayına hücum olub - Foto
11:41 / 04-12-2024
Bir musiqiçi Gülyaz Məmmədovaya 47 dəfə elçi göndərib
12:05 / 01-12-2024
SDU tələbələrinin məqaləsi ABŞ-da nəşr edilib - Fotolar
19:19 / 04-12-2024
Məhkəmə Rüfət Səfərov barəsində həbs qərarı verib
08:57 / 03-12-2024
Fazil Mustafa vətəndaş qəbulu keçirib - Fotolar
13:30 / 30-11-2024
DAMMİB İH-yə yeni sədr və üzvlər seçilib
12:57 / 04-12-2024
Kollec direktoru vəzifədən azad edilib
12:58 / 02-12-2024
SOCAR Slovakiyaya təbii qaz tədarükünə başlayıb
11:57 / 04-12-2024
Həm axtarışda olan terrorçu, həm də Əsədin yerinə namizəd - Colani kimdir?
14:13 / 03-12-2024
Naxçıvan Dövlət Universitetinə rektor təyinatı olub - Sərəncam
13:11 / 02-12-2024
Cəbrayıla daha 34 ailə köçürülüb - (Yenilənib)
11:09 / 03-12-2024
Sumqayıtda yaşayış binasında partlayış olub - (Yenilənib)
11:36 / 03-12-2024
İki ölkə Ukraynaya qoşun göndərmək istəyir
Təhsil eksperti: “Diaqnostik qiymətləndirmə müəllimlərin peşə nüfuzuna böyük zərbə vurdu” - Müsahibə
Tarix: 07-02-2018 19:13 | Bölmə: Müsahibə / Slayd
Elşən Qafarov deyir ki, Təhsil Nazirliyi nəinki attestasiyanı, hətta müəllimlərin və direktorların işə qəbulu müsabiqəsini də şəffaf keçirmək iqtidarında deyil
Son illər ölkənin təhsil sistemində yanlış kadr siyasəti, korrupsiya halları və digər problemlər özünü daha qabarıq göstərir. İstər orta təhsil, istərsə də ali təhsil sahəsində bəzən ciddi narazılıqlar da yaranır.
Karyera Tədris və Araşdırmalar Mərkəzinin direktoru, təhsil üzrə ekspert Elşən Qafarov “Reytinq”ə müsahibəsində təhsil sahəsindəki ciddi problemlərə toxunub:
- Təhsilimizin ümumtəhsil pilləsinin durumunun - məktəbəqədər təhsil pilləsini çıxmaq şərti ilə - bərbad vəziyyətdə olduğunu indi ölkədə qəbul etməyən çox az adam ola bilər. İlk olaraq qeyd edim ki, əksər məktəblərimizdə təhsil mühiti yoxdur. Bu, təhsilimizin timsalında millətimizin, gələcəyimizin faciəsidir,- desək yanılmarıq.
Təhsil müəssisəsində təhsil mühitinin olmaması fikrini əlavə izah etməyə ehtiyac yoxdur. Bunun bütün günahlarını təhsil müəssisələrində və ya Təhsil Nazirliyində axtarmaq düzgün olmazdı. Təhsil müəssisələrində təhsil mühitinin aradan qalxmasının bir çox səbəbləri var, hər bir səbəb özlüyündə bir müzakirə mövzusudur.
- Qeyd etdiyiniz səbəblərin bir neçəsini sadalaya bilərsiniz?
- Birincisi, ümumtəhsil müəssisələrində işləyən 150 min müəllimin əksəriyyətinin qeyri-peşəkar olması. Bu səbəbdən illərdir, hamı müəllimləri günahlandırır. Əslində, ölkədə olan ali məktəblərin böyük əksəriyyətinin pedaqoji sahədə kadr hazırlaması, pedaqoji sahədə olan filiallar və orta ixtisaslı təhsil müəssisələrində hazırlanan kadrların, eləcə də o kadrları hazırlayanların özlərinin qeyri-peşəkar və ya müasir tələblərə cavab verməyən metodologiyaya malik olması və s.
Bu siyahını uzatmaq da olar. Eyni zamanda, əlavə təhsil sahəsinin formal xarakter daşıması, əmək haqqının aşağı olması və digər səbəbləri də əlavə etmək mümkündür.
İkincisi, təhsili idarə edən yerli, regional və mərkəzi idarəetmə orqanları əməkdaşlarının, təhsil idarəedicilərinin səriştəsizliyi, qeyri-peşəkarlığı, səlahiyyətlərindən sui-istifadə hallarının geniş yayılması, şəxsi fikir və ambissiyaların qanunvericiliyin tələblərindən üstün olması, idarəetmədə sistemsizliyin və pərakəndəliyin hökm sürməsi, rayon icra hakimiyyətlərinin bir çox hallarda kəskin müdaxiləsi...
“Müstəqil Testalogiya Mərkəzi yaradılmalıdır”
Təbii ki, bu fikirlərimi tam olaraq hamıya aid etmək olmaz. İstər məktəb direktorları, direktor müavinləri, istərsə də rayon təhsil şöbələrinin əməkdaşları arasında öz işini və təhsili kifayət qədər yaxşı bilən, ömrünü bu sahəyə xidmətə həsr edən kadrlarımız həmişə olub, indi də var. Çox təəssüf ki, son illərdə peşəkar təhsil idarəediciləri kütləvi şəkildə təhsildən uzaqlaşdırıldı və guya testdə yüksək bal toplayanlar məktəblərdə rəhbər vəzifələrə təyin olundular. Sonra məlum oldu ki, onlar heç yüksək bal da toplamayıblar.
- Bir məqama da diqqətinizi çəkmək istərdim. Dövlət İmtahan Mərkəzi Təhsil Nazirliyi ilə 20 ildən artıqdır ki, soyuq müharibə vəziyyətindədir. Sizcə, bü mübarizə nəyi göstərir?
- Bu, çox ciddi amildir və mən məqalələrimin birində bu məsələyə ətraflı toxunmuşdum. Bu gün ümumtəhsil məktəblərində tam orta təhsil səviyyəsi sırf bu səbəbdən iflic vəziyyətdədir. Belə ki, hər bir şagirdin (eləcə də onların valideyinlərinin) arzusu ali məktəbə daxil olmaqdır. Təsəvvür edin, ümumtəhsil məktəblərində şagirdlər dövlət standartlarına uyğun hazırlanmış bir proqram və dərsliklərlə təhsil alır, ali məktəblərə isə başqa bir proqram və dərsliklə hazırlaşmalı olurlar. Repititorluq o səviyyəyə çatıb ki, artıq şagird əlavə hazırlığa getmədən ali təhsil haqqında düşünə bilmir. Ortaya haqlı sual çıxır: əgər əlavə hazırlıqlar varsa, məktəb nə üçündür?
Məqsəd ali təhsil almaq olduğu üçün təbii ki, əlavə hazırlıqlara daha çox üstünlük verilir. Nəticədə 10-11-ci siniflərdə davamiyyət məsələsində neqativ hallar yaranır. Təklif edirəm ki, bu problemi aradan qaldırmaq üçün müstəqil Testalogiya Mərkəzi yaradılmalı və Dövlət İmtahan Mərkəzi yalnız imtahanları keçirən mərkəz rolunu oynamalıdır.
“Aidiyyəti olmayan şəxslərin kütləvi şəkildə işə cəlb olunması təhsildə xaos yaradıb”
Bundan əlavə, pedaqoji kadrların hazırlanması, müəllimlərin işə qəbulu müsabiqəsi, eləcə də müəllimlərin attestasiyası, pedaqoji kadrların, idarəedicilərin əlavə təhsilə cəlb edilməsi ilə bağlı oturuşmuş real vəziyyəti, yerli mühiti nəzərə alan və mütərəqqi beynəlxalq təcrübədən istifadə olunan mexanizmlər yaradılmalıdır.
Təhsil Nazirliyi və ona tabe olan qurumlarda struktur dəyişilikliyi aparılmalıdır. Ali, orta ixtisas təhsili müəssisələrini, Elmlər Akademiyasını özündə birləşdirən Təhsil Nazirliyi və məktəbəqədər, ümumtəhsil, məktəbdənkənar, ilk peşə təhsili pillələrini birləşdirərək Maarif Nazirliyi yaradılmalıdır.
- Sözünüzdən belə çıxır ki, təhsilin idarə edilməsi təhsil işçilərinə tapşırılmalıdır…
- Bəli. Son 5 ildə təhsilə aidiyyəti olmayan şəxslərin kütləvi şəkildə bu sahədə işə cəlb olunması təhsildə xaos yaradıb. Bu ağır zərbələrin mənfi nəticələri, bir sözlə, yaralar sağalmalı, həmin şəxslər təhsildən uzaqlaşdırılmalıdır. Sadaladığımız səbəblər aradan qaldırılmalı, ümumtəhsil məktəblərində təhsil mühiti bərpa olunmalıdır. Yalnız bundan sonra təhsildə hansısa islahatdan, uğurlardan danışmaq olar.
- Elşən müəllim, ali təhsillə bağlı narahat olduğunuz məqamlar nədir?
- Dediyim kimi, Təhsil Nazirliyində struktur dəyişikliyi labüddur. Dövlət universiteti məfhumu possovet məkanında qalmaqdadır. Beynəlxalq təcrübədə universitetlər daha çox müstəqil idarə edilir. Ölkəmizdə də bu proses başlayıb, çox ləng də olsa, gedir. Artıq bir neçə universitetə publik hüquqi şəxs status verilib.
“Bəzi ali təhsil müəssisələrimiz kommersiya müəssisələrini xatırladır”
Ali təhsil pilləsində təhsil alanlar əsasən nəzəri biliklərə sahiblənirlər. Bu da onların kadr kimi formalaşmalarına əngəl yaradır. Milli Aviasiya Akademiyası, Azərbaycan Dövlət Aqrar Universiteti, Bakı Mühəndislik Universiteti, Lənkəran Dövlət Universiteti kimi ali məktəblərimiz də var ki, burada yaradılmış maddi-texniki baza tələbələrin həm nəzəri, həm də praktik biliklərə malik bir kadr kimi məzun olmaları ilə nəticələnir. Bu, sevindirici haldır. Çox təəssüf ki, bunu pedaqoji sahədə kadr hazırlığı ilə bağlı deyə bilmirik. Bəzi ali təhsil müəssisələrimiz elm, təhsil ocaqlarından daha çox kommersiya müəssisələrini xatırladır ki, bu da üzücüdür.
“Pedaqoji kadrların hazırlanma hüququ yalnız ADPU-ya məxsus olmalıdır”
Ölkəmizin sosial-iqtisadi inkişafı fonunda ödənişli əsaslarla təhsilin ildən-ilə artması dediklərimə əyani sübutdur. Ərazicə kiçik bir ölkə olan Azərbaycanda hələ də 90-cı illərdən qalma ali məktəb filialları fəaliyyət göstərir.
Fikrimcə, pedaqoji sahədə ali təhsilli kadrların hazırlanma hüququ yalnız ADPU-ya məxsus olmalıdır. Digər ali təhsil müəssisələrinin nəznində kolleclərin və ilk peşə təhsili müəssisələrinin fəaliyyətinə şərait yaradılmalı, dövlət həmin ali təhsil müəssisələrini buna təşviq etməlidir. Eyni zamanda pedaqoji sahədə orta ixtisas müəssisələrinin (kolleclərin) fəaliyyətinə son qoyulmalıdır.
- Ən acınacaqlısı həm də odur ki, bu gün müəllim, təhsil işçisi cəmiyyətdə əvvəlki hörmətlə qarşılanmır. Sanki bu peşə gözdən düşüb. Bunun səbəbini nə ilə əlaqələndirirsiniz?
- Müəllim peşəsi digər peşələrdən fərqlənir. Cəmiyyətin bütün təbəqələrinin təhsil, xüsusiylə ümumtəhsil pilləsi ilə bu və ya digər dərəcədə əlaqəsi var. Müəllimin nüfuzu cəmiyyətin təhsilə olan münasibəti ilə ölçülür. Təhsildə baş verən bütün neqativ halların, problem və çatışmazlıqların səbəblərini, insanların müəllimdə axtarması təhsilimiz və cəmiyyətimiz üçün utancvericidir.
Müstəqilliyimizin 27-ci ilindəyik. Çox təəssüf ki, hələ də təhsil sistemini qura bilməmişik. Baxmayaraq ki, ölkə prezidenti cənab İlham Əliyevin və özünün ictimai fəaliyyətinin böyük hissəsini təhsilə həsr etmiş Birinci vitse-prezident Mehriban xanım Əliyevanın təhsil infrastrukturunun yenidən, ən müasir tələblərə cavab verən şəkildə qurulması üçün xüsusiylə son 15 ildə göstərdikləri zəhmət və xidmətlər göz önündədir.
Qeyd edim ki, son 3 ildə diaqnostik qiymətləndirmə adı altında müəllimlərin peşə nüfuzuna böyük zərbə vuruldu. Görünən odur ki, artıq yaşından və sosial mənsubiyyətindən asılı olmayaraq, hər bir vətəndaş ölkənin təhsil sahəsində ciddi islahatlara ehtiyac duyur, müəllim adını, nüfuzunu dəyərləndirə bilən kadrların təyinatının labüdlüyünü dərk edir.
“2018-ci ildə attestasiyanın keçirilməsi inandırıcı görünmür”
Azərbaycan Respublikasının təhsil sistemi yaranmalıdır. Prezident İlham Əliyevin 24 oktyabr 2013-cü il tarixində imzaladığı “Azərbaycan Respublikasında Təhsilin İnkişafı üzrə Dövlət Strategiyası”ndan irəli gələn vəzifələr təhsil sisteminin yaranması üçün proqram xarakterli hüquqi akt sayıla bilər. Təhsil sistemimizi qura bilsək, təhsilimiz inkişaf edəcək, müəllimin nüfuzu yenə yüksək olacaq.
- Bəs müəllimlərin attestasiyadan keçirilməsi barədə nə deyə bilərsiniz?
- Təhsil işçilərinin attestasiyasını keçirmədən təhsilimizi düşdüyü anlaşılmaz vəziyyətdən qurtarmaq mümkün deyil. 2014-2017-ci illəri əhatə edən diaqnostik qiymətləndirmənin nəticələrindən düzgün istifadə edilməməsi, nəticədə 150 minlik müəllim ordusunun incik salınması onu deməyə əsas verir ki, 2018-ci ildə attestasiyanın keçirilməsi inandırıcı görünmür. Əgər attestasiya keçirilərsə, bu, ən yaxşı halda 2019-cu ildə baş tuta bilər. Baş verənlər təsdiq etdi ki, Təhsil Nazirliyi nəinki attestasiyanı, hətta müəllimlərin və direktorların işə qəbulu müsabiqəsini də şəffaf keçirmək iqtidarında deyil. Bu prosesin Dövlət İmtahan Mərkəzinə tapşırılması daha doğru olardı.
- Sizcə, hansı format daha uğurlu ola bilər?
- Təhsil sahəsində son illərdə baş verənlər attestasiyanı qaçılmaz edir. Əmək Məcəlləsinin 65-ci maddəsində işçilərin attestasiyasının işəgötürənin müvafiq əmri ilə yaradılmış komissiya tərəfindən həyata keçirilməsi tövsiyyə edilirsə, Təhsil Nazirliyinin Əsasnaməsinin 8.36-cı bəndində təhsilverənlərin attestasiyası Təhsil Nazirliyinin vəzifəsi kimi göstərilir. Əmək Məcəlləsinin həmin maddəsinə “təhsil işçiləri istisna olmaqla”,- əlavə edilməlidir. Eyni zamanda 2014-2017-ci illərdə keçirilmiş diaqnostik qiymətləndirmənin nəticələri analiz edilməli, 30 faizdən aşağı bal toplayan müəllimlərin faizi bəlli olmalıdır.
Attestasiya 2018-ci ilin fevralında elan olunarsa, bunu, 2019-cu ilin mart-iyun aylarında reallaşdırmaq mümkündür.
Attestasiyanı bu istiqamətlər və mərhələlər üzrə keçirmək lazım gələcək:
Müəllimlərin pedaqoji və psixoloji bilikləri, müəllimlərin yeni təlim texnologiyaları, İKT haqqında bilikləri, müəllimlərin fənn bilikləri, məntiq və dünyagörüş, müəllimlərin yazı vərdişləri, müəllimin pedaqoji fəaliyyətinin təhlili və s. ola bilər.
Bundan əlavə, müəllimin pedaqoji fəaliyyətinin təhlili məktəbdə və rayon təhsil şöbələri tərəfindən həyat keçirilir. Müəllimin dərs dediyi siniflərdə təhsilalanların attestasiyasının nəticələri, müəllimin dərs dediyi siniflərdə təhsil şöbələri tərəfindən, ildə 2 dəfədən az olmayaraq, seçmə üsulu ilə keçirilən manitorinqlərin nəticələri, məktəb direktorunun yerli həmkarlar komitəsi ilə birlikdə hazırladığı müəllimin pedaqoji xasiyyətnaməsi əsas götürülməlidir. Eyni zamanda, müəllimin Təhsil Nazirliyinin xətti ilə keçirilən müxtəlif yerli və beynəlxalq seminar və təlimlərdə, müsabiqələrdə iştirakı, müəllimin dövri KİV-də təhsil ilə bağlı araşdırma məqalələrinin olması, elmi naliyyətləri, fəxri adları, şagirdlərinin yerli və beynəlxalq olimpiadalarda, müsabiqələrdə iştirakı, naliyyətləri, dərslik və ya metodik vəsait müəllifi olması, İKT naliyyətlərindən praktik istifadə bacarığı əsas götürülməlidir.
Zaur ƏHMƏD
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 07-02-2018 19:13 | Bölmə: Müsahibə / Slayd
Elşən Qafarov deyir ki, Təhsil Nazirliyi nəinki attestasiyanı, hətta müəllimlərin və direktorların işə qəbulu müsabiqəsini də şəffaf keçirmək iqtidarında deyil
Son illər ölkənin təhsil sistemində yanlış kadr siyasəti, korrupsiya halları və digər problemlər özünü daha qabarıq göstərir. İstər orta təhsil, istərsə də ali təhsil sahəsində bəzən ciddi narazılıqlar da yaranır.
Karyera Tədris və Araşdırmalar Mərkəzinin direktoru, təhsil üzrə ekspert Elşən Qafarov “Reytinq”ə müsahibəsində təhsil sahəsindəki ciddi problemlərə toxunub:
- Təhsilimizin ümumtəhsil pilləsinin durumunun - məktəbəqədər təhsil pilləsini çıxmaq şərti ilə - bərbad vəziyyətdə olduğunu indi ölkədə qəbul etməyən çox az adam ola bilər. İlk olaraq qeyd edim ki, əksər məktəblərimizdə təhsil mühiti yoxdur. Bu, təhsilimizin timsalında millətimizin, gələcəyimizin faciəsidir,- desək yanılmarıq.
Təhsil müəssisəsində təhsil mühitinin olmaması fikrini əlavə izah etməyə ehtiyac yoxdur. Bunun bütün günahlarını təhsil müəssisələrində və ya Təhsil Nazirliyində axtarmaq düzgün olmazdı. Təhsil müəssisələrində təhsil mühitinin aradan qalxmasının bir çox səbəbləri var, hər bir səbəb özlüyündə bir müzakirə mövzusudur.
- Qeyd etdiyiniz səbəblərin bir neçəsini sadalaya bilərsiniz?
- Birincisi, ümumtəhsil müəssisələrində işləyən 150 min müəllimin əksəriyyətinin qeyri-peşəkar olması. Bu səbəbdən illərdir, hamı müəllimləri günahlandırır. Əslində, ölkədə olan ali məktəblərin böyük əksəriyyətinin pedaqoji sahədə kadr hazırlaması, pedaqoji sahədə olan filiallar və orta ixtisaslı təhsil müəssisələrində hazırlanan kadrların, eləcə də o kadrları hazırlayanların özlərinin qeyri-peşəkar və ya müasir tələblərə cavab verməyən metodologiyaya malik olması və s.
Bu siyahını uzatmaq da olar. Eyni zamanda, əlavə təhsil sahəsinin formal xarakter daşıması, əmək haqqının aşağı olması və digər səbəbləri də əlavə etmək mümkündür.
İkincisi, təhsili idarə edən yerli, regional və mərkəzi idarəetmə orqanları əməkdaşlarının, təhsil idarəedicilərinin səriştəsizliyi, qeyri-peşəkarlığı, səlahiyyətlərindən sui-istifadə hallarının geniş yayılması, şəxsi fikir və ambissiyaların qanunvericiliyin tələblərindən üstün olması, idarəetmədə sistemsizliyin və pərakəndəliyin hökm sürməsi, rayon icra hakimiyyətlərinin bir çox hallarda kəskin müdaxiləsi...
“Müstəqil Testalogiya Mərkəzi yaradılmalıdır”
Təbii ki, bu fikirlərimi tam olaraq hamıya aid etmək olmaz. İstər məktəb direktorları, direktor müavinləri, istərsə də rayon təhsil şöbələrinin əməkdaşları arasında öz işini və təhsili kifayət qədər yaxşı bilən, ömrünü bu sahəyə xidmətə həsr edən kadrlarımız həmişə olub, indi də var. Çox təəssüf ki, son illərdə peşəkar təhsil idarəediciləri kütləvi şəkildə təhsildən uzaqlaşdırıldı və guya testdə yüksək bal toplayanlar məktəblərdə rəhbər vəzifələrə təyin olundular. Sonra məlum oldu ki, onlar heç yüksək bal da toplamayıblar.
- Bir məqama da diqqətinizi çəkmək istərdim. Dövlət İmtahan Mərkəzi Təhsil Nazirliyi ilə 20 ildən artıqdır ki, soyuq müharibə vəziyyətindədir. Sizcə, bü mübarizə nəyi göstərir?
- Bu, çox ciddi amildir və mən məqalələrimin birində bu məsələyə ətraflı toxunmuşdum. Bu gün ümumtəhsil məktəblərində tam orta təhsil səviyyəsi sırf bu səbəbdən iflic vəziyyətdədir. Belə ki, hər bir şagirdin (eləcə də onların valideyinlərinin) arzusu ali məktəbə daxil olmaqdır. Təsəvvür edin, ümumtəhsil məktəblərində şagirdlər dövlət standartlarına uyğun hazırlanmış bir proqram və dərsliklərlə təhsil alır, ali məktəblərə isə başqa bir proqram və dərsliklə hazırlaşmalı olurlar. Repititorluq o səviyyəyə çatıb ki, artıq şagird əlavə hazırlığa getmədən ali təhsil haqqında düşünə bilmir. Ortaya haqlı sual çıxır: əgər əlavə hazırlıqlar varsa, məktəb nə üçündür?
Məqsəd ali təhsil almaq olduğu üçün təbii ki, əlavə hazırlıqlara daha çox üstünlük verilir. Nəticədə 10-11-ci siniflərdə davamiyyət məsələsində neqativ hallar yaranır. Təklif edirəm ki, bu problemi aradan qaldırmaq üçün müstəqil Testalogiya Mərkəzi yaradılmalı və Dövlət İmtahan Mərkəzi yalnız imtahanları keçirən mərkəz rolunu oynamalıdır.
“Aidiyyəti olmayan şəxslərin kütləvi şəkildə işə cəlb olunması təhsildə xaos yaradıb”
Bundan əlavə, pedaqoji kadrların hazırlanması, müəllimlərin işə qəbulu müsabiqəsi, eləcə də müəllimlərin attestasiyası, pedaqoji kadrların, idarəedicilərin əlavə təhsilə cəlb edilməsi ilə bağlı oturuşmuş real vəziyyəti, yerli mühiti nəzərə alan və mütərəqqi beynəlxalq təcrübədən istifadə olunan mexanizmlər yaradılmalıdır.
Təhsil Nazirliyi və ona tabe olan qurumlarda struktur dəyişilikliyi aparılmalıdır. Ali, orta ixtisas təhsili müəssisələrini, Elmlər Akademiyasını özündə birləşdirən Təhsil Nazirliyi və məktəbəqədər, ümumtəhsil, məktəbdənkənar, ilk peşə təhsili pillələrini birləşdirərək Maarif Nazirliyi yaradılmalıdır.
- Sözünüzdən belə çıxır ki, təhsilin idarə edilməsi təhsil işçilərinə tapşırılmalıdır…
- Bəli. Son 5 ildə təhsilə aidiyyəti olmayan şəxslərin kütləvi şəkildə bu sahədə işə cəlb olunması təhsildə xaos yaradıb. Bu ağır zərbələrin mənfi nəticələri, bir sözlə, yaralar sağalmalı, həmin şəxslər təhsildən uzaqlaşdırılmalıdır. Sadaladığımız səbəblər aradan qaldırılmalı, ümumtəhsil məktəblərində təhsil mühiti bərpa olunmalıdır. Yalnız bundan sonra təhsildə hansısa islahatdan, uğurlardan danışmaq olar.
- Elşən müəllim, ali təhsillə bağlı narahat olduğunuz məqamlar nədir?
- Dediyim kimi, Təhsil Nazirliyində struktur dəyişikliyi labüddur. Dövlət universiteti məfhumu possovet məkanında qalmaqdadır. Beynəlxalq təcrübədə universitetlər daha çox müstəqil idarə edilir. Ölkəmizdə də bu proses başlayıb, çox ləng də olsa, gedir. Artıq bir neçə universitetə publik hüquqi şəxs status verilib.
“Bəzi ali təhsil müəssisələrimiz kommersiya müəssisələrini xatırladır”
Ali təhsil pilləsində təhsil alanlar əsasən nəzəri biliklərə sahiblənirlər. Bu da onların kadr kimi formalaşmalarına əngəl yaradır. Milli Aviasiya Akademiyası, Azərbaycan Dövlət Aqrar Universiteti, Bakı Mühəndislik Universiteti, Lənkəran Dövlət Universiteti kimi ali məktəblərimiz də var ki, burada yaradılmış maddi-texniki baza tələbələrin həm nəzəri, həm də praktik biliklərə malik bir kadr kimi məzun olmaları ilə nəticələnir. Bu, sevindirici haldır. Çox təəssüf ki, bunu pedaqoji sahədə kadr hazırlığı ilə bağlı deyə bilmirik. Bəzi ali təhsil müəssisələrimiz elm, təhsil ocaqlarından daha çox kommersiya müəssisələrini xatırladır ki, bu da üzücüdür.
“Pedaqoji kadrların hazırlanma hüququ yalnız ADPU-ya məxsus olmalıdır”
Ölkəmizin sosial-iqtisadi inkişafı fonunda ödənişli əsaslarla təhsilin ildən-ilə artması dediklərimə əyani sübutdur. Ərazicə kiçik bir ölkə olan Azərbaycanda hələ də 90-cı illərdən qalma ali məktəb filialları fəaliyyət göstərir.
Fikrimcə, pedaqoji sahədə ali təhsilli kadrların hazırlanma hüququ yalnız ADPU-ya məxsus olmalıdır. Digər ali təhsil müəssisələrinin nəznində kolleclərin və ilk peşə təhsili müəssisələrinin fəaliyyətinə şərait yaradılmalı, dövlət həmin ali təhsil müəssisələrini buna təşviq etməlidir. Eyni zamanda pedaqoji sahədə orta ixtisas müəssisələrinin (kolleclərin) fəaliyyətinə son qoyulmalıdır.
- Ən acınacaqlısı həm də odur ki, bu gün müəllim, təhsil işçisi cəmiyyətdə əvvəlki hörmətlə qarşılanmır. Sanki bu peşə gözdən düşüb. Bunun səbəbini nə ilə əlaqələndirirsiniz?
- Müəllim peşəsi digər peşələrdən fərqlənir. Cəmiyyətin bütün təbəqələrinin təhsil, xüsusiylə ümumtəhsil pilləsi ilə bu və ya digər dərəcədə əlaqəsi var. Müəllimin nüfuzu cəmiyyətin təhsilə olan münasibəti ilə ölçülür. Təhsildə baş verən bütün neqativ halların, problem və çatışmazlıqların səbəblərini, insanların müəllimdə axtarması təhsilimiz və cəmiyyətimiz üçün utancvericidir.
Müstəqilliyimizin 27-ci ilindəyik. Çox təəssüf ki, hələ də təhsil sistemini qura bilməmişik. Baxmayaraq ki, ölkə prezidenti cənab İlham Əliyevin və özünün ictimai fəaliyyətinin böyük hissəsini təhsilə həsr etmiş Birinci vitse-prezident Mehriban xanım Əliyevanın təhsil infrastrukturunun yenidən, ən müasir tələblərə cavab verən şəkildə qurulması üçün xüsusiylə son 15 ildə göstərdikləri zəhmət və xidmətlər göz önündədir.
Qeyd edim ki, son 3 ildə diaqnostik qiymətləndirmə adı altında müəllimlərin peşə nüfuzuna böyük zərbə vuruldu. Görünən odur ki, artıq yaşından və sosial mənsubiyyətindən asılı olmayaraq, hər bir vətəndaş ölkənin təhsil sahəsində ciddi islahatlara ehtiyac duyur, müəllim adını, nüfuzunu dəyərləndirə bilən kadrların təyinatının labüdlüyünü dərk edir.
“2018-ci ildə attestasiyanın keçirilməsi inandırıcı görünmür”
Azərbaycan Respublikasının təhsil sistemi yaranmalıdır. Prezident İlham Əliyevin 24 oktyabr 2013-cü il tarixində imzaladığı “Azərbaycan Respublikasında Təhsilin İnkişafı üzrə Dövlət Strategiyası”ndan irəli gələn vəzifələr təhsil sisteminin yaranması üçün proqram xarakterli hüquqi akt sayıla bilər. Təhsil sistemimizi qura bilsək, təhsilimiz inkişaf edəcək, müəllimin nüfuzu yenə yüksək olacaq.
- Bəs müəllimlərin attestasiyadan keçirilməsi barədə nə deyə bilərsiniz?
- Təhsil işçilərinin attestasiyasını keçirmədən təhsilimizi düşdüyü anlaşılmaz vəziyyətdən qurtarmaq mümkün deyil. 2014-2017-ci illəri əhatə edən diaqnostik qiymətləndirmənin nəticələrindən düzgün istifadə edilməməsi, nəticədə 150 minlik müəllim ordusunun incik salınması onu deməyə əsas verir ki, 2018-ci ildə attestasiyanın keçirilməsi inandırıcı görünmür. Əgər attestasiya keçirilərsə, bu, ən yaxşı halda 2019-cu ildə baş tuta bilər. Baş verənlər təsdiq etdi ki, Təhsil Nazirliyi nəinki attestasiyanı, hətta müəllimlərin və direktorların işə qəbulu müsabiqəsini də şəffaf keçirmək iqtidarında deyil. Bu prosesin Dövlət İmtahan Mərkəzinə tapşırılması daha doğru olardı.
- Sizcə, hansı format daha uğurlu ola bilər?
- Təhsil sahəsində son illərdə baş verənlər attestasiyanı qaçılmaz edir. Əmək Məcəlləsinin 65-ci maddəsində işçilərin attestasiyasının işəgötürənin müvafiq əmri ilə yaradılmış komissiya tərəfindən həyata keçirilməsi tövsiyyə edilirsə, Təhsil Nazirliyinin Əsasnaməsinin 8.36-cı bəndində təhsilverənlərin attestasiyası Təhsil Nazirliyinin vəzifəsi kimi göstərilir. Əmək Məcəlləsinin həmin maddəsinə “təhsil işçiləri istisna olmaqla”,- əlavə edilməlidir. Eyni zamanda 2014-2017-ci illərdə keçirilmiş diaqnostik qiymətləndirmənin nəticələri analiz edilməli, 30 faizdən aşağı bal toplayan müəllimlərin faizi bəlli olmalıdır.
Attestasiya 2018-ci ilin fevralında elan olunarsa, bunu, 2019-cu ilin mart-iyun aylarında reallaşdırmaq mümkündür.
Attestasiyanı bu istiqamətlər və mərhələlər üzrə keçirmək lazım gələcək:
Müəllimlərin pedaqoji və psixoloji bilikləri, müəllimlərin yeni təlim texnologiyaları, İKT haqqında bilikləri, müəllimlərin fənn bilikləri, məntiq və dünyagörüş, müəllimlərin yazı vərdişləri, müəllimin pedaqoji fəaliyyətinin təhlili və s. ola bilər.
Bundan əlavə, müəllimin pedaqoji fəaliyyətinin təhlili məktəbdə və rayon təhsil şöbələri tərəfindən həyat keçirilir. Müəllimin dərs dediyi siniflərdə təhsilalanların attestasiyasının nəticələri, müəllimin dərs dediyi siniflərdə təhsil şöbələri tərəfindən, ildə 2 dəfədən az olmayaraq, seçmə üsulu ilə keçirilən manitorinqlərin nəticələri, məktəb direktorunun yerli həmkarlar komitəsi ilə birlikdə hazırladığı müəllimin pedaqoji xasiyyətnaməsi əsas götürülməlidir. Eyni zamanda, müəllimin Təhsil Nazirliyinin xətti ilə keçirilən müxtəlif yerli və beynəlxalq seminar və təlimlərdə, müsabiqələrdə iştirakı, müəllimin dövri KİV-də təhsil ilə bağlı araşdırma məqalələrinin olması, elmi naliyyətləri, fəxri adları, şagirdlərinin yerli və beynəlxalq olimpiadalarda, müsabiqələrdə iştirakı, naliyyətləri, dərslik və ya metodik vəsait müəllifi olması, İKT naliyyətlərindən praktik istifadə bacarığı əsas götürülməlidir.
Zaur ƏHMƏD
Bölməyə aid digər xəbərlər
18-11-2024, 12:28
Turan Manafzadə: “Mədəniyyət diplomatiyasından yararlanmağı bacarmalıyıq” - Müsahibə
17-08-2024, 21:27
Rahib Qərib: “Mən seçicilərimə vəd yox, kişi sözü verirəm” - Müsahibə
17-08-2024, 15:25
“Böyük güclər sülhdə maraqlı görünmürlər” - Müsahibə
12-08-2024, 11:00
Emin Əfəndiyev: “Yeni ssenarilər, layihələr barədə düşünürəm” - Müsahibə
22-07-2024, 09:58
Gənc xanəndə: “Məcnun kimi səhnəyə çıxmaq ən böyük arzularımdan biri olub” - Müsahibə
8-07-2024, 10:43
Aktrisa: “Mən ürək adamıyam...” - Müsahibə
14-06-2024, 15:06
Nazir: “Sertifikatlaşdırmada iştirak edən hər beş müəllimdən biri kəsilir” - Müsahibə
6-04-2024, 21:12
Qulu Ağsəs: “Tənqidi indi çox tənqid edirlər” - Müsahibə
2-04-2024, 20:28
“Hava hücumu ssenarisi mümkündür” - Müsahibə
19-02-2024, 16:33
Aktyor: “Əvvəldən bilsəydim o filmə çəkilməzdim...” - Müsahibə
16-02-2024, 12:55
Bəstəkar: “Zamanın ritmini tutmaq çətinləşib” - Müsahibə
28-01-2024, 15:36
Qüdrət Həsənquliyev: “Azərbaycan yenidən qurulmalıdır” - Müsahibə
9-12-2023, 20:57
Hərbi ekspert: “Krım körpüsü dağıdılmalıdır” - Müsahibə
14-11-2023, 19:08
Xalq artisti: “Teatrın ən ağrılı məsələlərindən biri də yaş senzi ilə bağlıdır” - Müsahibə
4-11-2023, 09:41
İlham Əziz: “Hər yazıçının öz əlifbası olmalıdır” - Müsahibə
27-10-2023, 15:19
Zahid Oruc: “Zəfər dövləti, Zəfər təşkilatı, Zəfər təhsil modeli yaradılmalıdır” - Müsahibə
27-10-2023, 11:01
Əlizadə Nuri: “Şairlik-sözlə inqilab etməkdir” - Müsahibə
23-10-2023, 18:22
General Sırski: “Düşmən ciddi itkilər verir, lakin onlar...” - Müsahibə
23-10-2023, 10:26
Aktrisa: “Özümü olmalı olduğum yerdə hiss edirəm” - Müsahibə
19-09-2023, 13:48
Hərbi analitik: “Rusiya Moskvanı lazımi şəkildə qoruya bilmirsə, deməli...” - Müsahibə
5-09-2023, 18:40
General: “Rusiya elitası Putini devirməyə hazırdır” - Müsahibə
23-08-2023, 18:14
Beynəlxalq ekspert: “Ruslar Ukrayna ilə uzunmüddətli hərbi qarşıdurmaya ümid edirlər” - Müsahibə
16-08-2023, 12:08
Kənan Məmmədov: “Kino günündə göstərməyə yeni film olmadı” - Müsahibə
10-08-2023, 15:00
Rıjenko: “Rusiyanın Qara dəniz donanmasını məhv etmək üçün yüzlərlə drona ehtiyac var” - Müsahibə
30-05-2023, 16:48
Kinorejissor: “Bəzilərini kinonun taleyi yox, kinostudiyanın ərazisi maraqlandırır”
16-05-2023, 16:48
Şeytelman: “Priqojin Rusiyada yeganə şəxsdir ki, dövlət çevrilişlərini uğurla həyata keçirə bilir”
13-05-2023, 09:34
Qüdrət Həsənquliyev: “Davamlı sülh üçün danışıqları Türkiyə və Rusiya ilə aparmalıyıq” - Müsahibə
3-03-2023, 16:55
Keçmiş deputat: “Rus imperiyasının dağılması qaçılmazdır” - Müsahibə
9-02-2023, 12:36
Deputat: “Ciddi əks-zərbə vurulmalıdır” - Müsahibə
7-01-2023, 15:55
Sərdar Cəlaloğlu: “Rusiya Qarabağı ələ keçirməyə çalışır” - Müsahibə
30-12-2022, 10:55
Köçəri Nağıbəyli: “Bizim öz torpaqlarımızda yaşamaq hüququmuz olmalıdır” - Müsahibə
11-12-2022, 13:12
Səxavət Əlisoy: “Partiya sədrlərinin əksəriyyəti təkəbbürlü və yekəxanadır” - Müsahibə
27-11-2022, 10:15
Professor: “Rusiya və Fransa Azərbaycan-Ermənistan danışıqlarında böhranlı vəziyyət yaradıb” - Müsahibə
12-11-2022, 19:43
Tofiq Zülfüqarov: “Rusiyada siyasi böhran zamanıdır” - Müsahibə
28-10-2022, 13:08
Deputat: "Putin ikinci böyük səhvə yol verdi, həm də sübut etdi ki..."
25-10-2022, 08:35
Politoloq: “Rusiya və İran Azərbaycanda nələrəsə nail olmağa çalışsa da...” - Müsahibə
21-10-2022, 13:42
Vahid Əhmədov: “Heç kim bahalaşmanın qarşısını ala bilmir” - Müsahibə
15-10-2022, 09:58
Deputat: “Rusiya ilə məsələni konkretləşdirməyin vaxtı çatıb” - Müsahibə
9-10-2022, 14:22
Sülhəddin Əkbər: “İran yalnız Zəngəzur dəhlizinin açılacağından qorxmur” - Müsahibə
Bu gün, 19:19
Məhkəmə Rüfət Səfərov barəsində həbs qərarı verib
Bu gün, 18:34
Bakı-Sumqayıt ekspres marşrutu istifadəyə verilir
Bu gün, 16:28
Bir qrup sahibkar həbs olunub
Bu gün, 15:59
NATO Rusiya və Çini hədəfə çevirib
Bu gün, 14:42
Şuşaya növbəti köç karvanı gedib - (Yenilənib)
Bu gün, 13:14
Rus ordusu Ukraynanın yeni ərazilərini nəzarətə götürür
Bu gün, 12:09
İlham Əliyev Mövlud Çavuşoğlunu qəbul edib - Foto
Dünən, 12:11
Baş nazir ali təhsillə bağlı qərar verib
Dünən, 12:03
Əsəd Ərdoğanın əlini sıxacaqmı?
Dünən, 11:36
İki ölkə Ukraynaya qoşun göndərmək istəyir
Dünən, 11:17
Daha bir partlayış baş verib - (Yenilənib)
Dünən, 09:23
Pezeşkian Putinlə görüşəcək
2-12-2024, 14:36
Bir qrup vəzifəli şəxs həbs edilib - Təfərrüat
2-12-2024, 14:27
Nazirliyə əlavə səlahiyyət verilib - Fərman
2-12-2024, 13:11
Cəbrayıla daha 34 ailə köçürülüb - (Yenilənib)
2-12-2024, 13:01
Məhkəmə Qubad İbadoğlunun şikayətinə baxacaq
2-12-2024, 12:58
SOCAR Slovakiyaya təbii qaz tədarükünə başlayıb
2-12-2024, 11:39
İdlibə hücum: niyə məhz indi?
1-12-2024, 10:24
Kainatın böyük modelini yaradıblar - Foto
1-12-2024, 00:31
Laçının işğaldan azad edilməsindən 4 il ötür
30-11-2024, 09:12
Rusiya nüvə sınağını bərpa edir
30-11-2024, 08:10
Bakı metrosunda qatarların hərəkət qrafiki dəyişib
29-11-2024, 13:28
AES-lərdə nüvə təhlükəsizliyi böyük risk altındadır - Xəbərdarlıq
29-11-2024, 11:57
Orta Dəhlizin ən böyük düşməni... - Xəzərin dayazlaşması mühüm tranzitə ciddi problem yaradır
29-11-2024, 11:35
Bir qrup sahibkara cinayət işi açılıb
29-11-2024, 09:24
Rus ordusu Donetskdə irəliləyib
29-11-2024, 09:07
Sərhəd pozucuları narkotiklə tutulublar - Fotolar
28-11-2024, 15:13
Dörd baş redaktor həbs olunub
28-11-2024, 14:08
Prezident Mərkəzi Nəbatat Bağının açılışında iştirak edib
28-11-2024, 12:50
Azərbaycanın dövlət borcu açıqlanıb
28-11-2024, 12:26
Avropa Rusiya ilə müharibə vəziyyətindədir
28-11-2024, 10:57
Almaniya kəşfiyyatının rəhbəri: Rusiya NATO-nu parçalamağa çalışacaq
28-11-2024, 09:33
Məhkəmə 1 milyon 515 min manat tələb olunan sahibkara bəraət verib
28-11-2024, 09:14
Putin təhdid edir: Səbrimiz bir gün mütləq tükənəcək
27-11-2024, 22:45
Tovuzda ağır qəza: 5 hərbçi həyatını itirib - (Yenilənib)
27-11-2024, 17:42
Polşa prezidentinin Azərbaycanla sərhədə gəlməsi etirazla qarşılanıb
27-11-2024, 17:23
Bələdiyyə seçkiləri: namizədlərin qeydə alınması nə vaxt başlayacaq?
27-11-2024, 16:22
Bələdiyyə seçkilərinin keçiriləcəyi tarix açıqlanıb
27-11-2024, 15:36
Prezident Milli Konservatoriyaya rektor təyin edib - Sərəncam
Türkiyədə yaşayan Əməkdar artist deyir ki, siyasilərin illərlə həllinə çalışdığı hansısa bir məsələni bəzən uğurlu bir musiqi əsəri həll edə bilər
Deputatlığa namizəd Milli Məclisdə təmsil etmək istədiyi bölgənin problemlərinin təsnifatını artıq ağlına yazıb və işə nədən başlayacağını sıralayıb
Qüdrət Həsənquliyev: “Düşmənçiliyə son qoymaq üçün ədalətli sülhə nail olmaq gərəkdir. Bunun üçün ya tərəflər 1991-ci ilin sərhədləri çərçivəsində bir-birinin ərazi bütövlüyünü tanıyır, ya da ərazi mübadiləsinə gedirlər. Amma indiki mərhələdə bu, az inandırıcı görünür”
“Tənha insanın monoloqu”nun ssenari müəllifi və rejissoru deyir ki, kinomuzu yaşatmaq və irəli aparmaq üçün film istehsalını artırmalı və onun bazarını düşünməliyik
Mirəli Sarızadə: “Gənc yaşımda arzum həyata keçdi, inşallah, yeni mövsümdə teatrımızın səhnəsində də Məcnun obrazı ilə tamaşaçılar qarşısına çıxacam”
