Həsənəli xan Vəziri

Xəbər lenti

15:13 / 22-11-2024

AFFA-nın sabiq vitse-prezidenti: "Artıq olanımızı da itirməyə başlamışıq"

14:59 / 22-11-2024

Arvadını öldürən vəzifəli şəxsə bir il cəza verilib

14:50 / 22-11-2024

Həlak olan azərbaycanlı hərbçinin nəşi 2 ay sonra tapılıb

14:47 / 22-11-2024

Pentaqon: ABŞ Rusiya ilə müharibə istəmir, amma...

14:43 / 22-11-2024

Nizami Rayon Məhkəməsində yoxlama başlayıb

14:40 / 22-11-2024

Azərbaycanın təşəbbüsü ilə Qlobal Cənub QHT Platforması yaradılır

14:13 / 22-11-2024

İran ABŞ-la danışıqlara gedəcək, yoxsa...

14:06 / 22-11-2024

Pərviz Şahbazov türkiyəli nazirlə müzakirə aparıb

13:54 / 22-11-2024

Ana və qızı xuliqanlığa görə həbs edilib

13:47 / 22-11-2024

Ruslar şəhərin 25 faizini ələ keçirib, döyüşlər davam edir - Foto

13:36 / 22-11-2024

ABŞ Polşadakı hərbi bazasını yüksək hazırlıq vəziyyətinə gətirib

13:27 / 22-11-2024

Türk ordusu daha beş terrorçunu zərərsizləşdirib

13:23 / 22-11-2024

Dövlət Xidməti daha 12 maşını satışa çıxarıb - Siyahı

13:21 / 22-11-2024

Putin Rusiyasını ifşa edən "Pis ruslar" kitabı nəşr olunub

13:09 / 22-11-2024

Putin nüvə silahından istifadə edə bilər - Xəbərdarlıq

13:02 / 22-11-2024

Keçmiş mərkəz direktoru vəzifəyə təyin olunub

12:53 / 22-11-2024

ABŞ rus ordusunu məğlub edə biləcək silah hazırlayıb

12:47 / 22-11-2024

Sabahın hava proqnozu açıqlanıb

12:35 / 22-11-2024

Ruslar bir məntəqəni işğal edib, daha səkkizinə doğru irəliləyir - Foto

12:23 / 22-11-2024

Dövlətə məxsus 35 su nəqliyyatı vasitəsi hərraca çıxarılıb - Siyahı

12:06 / 22-11-2024

İlham Əliyev İsrailin nəqliyyat və yol təhlükəsizliyi nazirini qəbul edib

12:00 / 22-11-2024

FIFA referisi Kamal Umudlu beynəlxalq oyuna təyinat alıb

11:54 / 22-11-2024

“Əmək miqrasiyası kvotasının müəyyən edilməsi Qaydası” dəyişib

11:45 / 22-11-2024

Polkovnikin oğlu ev dustaqlığına buraxılıb

11:09 / 22-11-2024

Leyla Əliyeva və Arzu Əliyeva sərgiləri ziyarət ediblər - Fotolar

11:05 / 22-11-2024

20 təyyarə və 6 döyüş gəmisi Tayvan sahillərinə yaxınlaşıb

11:01 / 22-11-2024

Dünyanın ən hündür və ən balaca qadını bir araya gəlib - Foto

10:38 / 22-11-2024

PSJ futbolçu ilə müqavilənin müddətini uzadacaq

10:21 / 22-11-2024

“Vətəndaş A” serialının rejissoru: "Həmin qeyri-etik ifadə montajda gözdən yayınıb"

10:04 / 22-11-2024

Klarnet ifaçısı aparıcıları hədələyib - Foto

Xəbər lentinin davamı

Ən çox oxunanlar

12:28 / 18-11-2024

Turan Manafzadə: “Mədəniyyət diplomatiyasından yararlanmağı bacarmalıyıq” - Müsahibə

12:05 / 19-11-2024

MMC vətəndaşın mənzilini dağıdıb, indi də obyektini ələ keçirmək istəyir - Fotolar

13:32 / 21-11-2024

Dünyanın ən güclü donanmaları... - Qardaş Türkiyə siyahıda neçəncidir?

19:50 / 19-11-2024

Beynəlxalq Bank 272 min manat cərimələnib

16:45 / 20-11-2024

Nazir: "Regionlardakı bəzi poçt şöbələrinin bağlanması araşdırılacaq"

16:22 / 20-11-2024

“Real Betis” klubunun nümayəndəsi Bakıda nəyə təəccüblənib? - Foto

15:29 / 18-11-2024

Daha üç şəhərə konsul təyinatı olub - Siyahı

16:45 / 21-11-2024

Prezident iki Mərkəzi ləğv edib - Sərəncam

10:03 / 20-11-2024

Azərbaycan və Türkiyənin bələdiyyə təşkilatları arasında görüş keçirilib - Fotolar

17:09 / 18-11-2024

Deputatın oğlu yeni vəzifəyə təyin olunub

09:37 / 21-11-2024

Naxçıvan səhiyyəsində həbslər başlayıb

00:07 / 22-11-2024

Hikmət Hacıyev: “Politico”nun üzr istəməsini tələb edirik!”

Həsənəli xan Vəziri - Ənvər Çingizoğlu yazır
Tarix: 05-04-2020 11:42 | Bölmə: Ənvər ÇİNGİZOĞLU

Şirift ölçüsü:

Elə şəxsiyyətlər var ki, onların ömür yolu haqqında söhbət açarkən istər-istəməz hansısa tarixi dövrün salnaməçisinə çevrilmiş olursan. Bu şəxsiyyətlərdən biri daxili azadlığı, ləyaqəti, comərdliyi, nəcibliyi, yaradıcılığı ilə seçilən Həsənəli xan Vəziri idi.

Gəlin əvvəlcə Həsənəli xan Vəzirinin soy-kökünə nəzər salaq. Onun ulu babası Mehrəli bəy Seyid Məhəmməd ağa oğlu Bərdənin Zümürxaç kəndindən olub. Savadlı, sayılan şəxslərdən imiş. Qarabağ hakimi İbrahimxəlil xan Cavanşir onu kiçik qızı Gövhərbəyim ağaya lələ təyin etmişdi. Mehrəli bəyin əmisi Mirzə Əliməhəmməd ağa Sofuoğlu da xanın vəziri idi. Ona görə də Vəzirov soyadını daşıyırdılar. Lələ Mehrəli bəy 1822-ci ildə Mehdiqulu xanla bərabər İrana qaçır. Şahzadə Abbas mirzə ona xan ünvanı verib, mühacirlərdən ibarət atlı qoşuna sərkərdə təyin edir. Qərəz, Mehrəli bəyin Lütfəli bəy, Lütfəli bəyin isə Musa xan adlı oğlu vardı.

Musa xanın dördüncü oğlu Həsənəli xan 21 fevral 1890-cı ildə Tehran şəhərində anadan olmuşdu. 1899-cu ildə Rəssamlıq məktəbinə girmişdi. Bu məktəb "Kamaleh" adlanırdı. Məktəbin direktoru Mürtəzaqulu xan idi. Burda incəsənəti, rəssamlığı öyrənmişdi. Sonra 1901-ci ildə İran Kazak diviziyasının nəzdindəki Hərbi məktəbə daxil olmuşdu. Burda hərb sənəti ilə bərabər rus və fransız dillərinə də bələd olmuşdu. 1908-ci ildə Hərbi məktəbi naib (leytenant) rütbəsi ilə bitirmişdi. Sonra o dövrün prestij təhsil ocaqlarından olan Müqəddəs Lui məktəbinə daxil olmuşdu. 1909-cu ildə həmin məktəbi də tamamlamışdı. Qacarlar ordusunda hərbi xidmətini davam etdirmişdi. 1910-cu ildə vaxtından əvvəl ona sərhəng (polkovnik) rütbəsi verilmişdi.

Həsənəli xan Vəziri daha çox rəssamlığa meyl edirdi. Hərbi xidmətdə olanda da şlem, əsgər və gözünə görünəni çəkirdi. Daha dözməyib, hərbi xidmətdən ayrılmalı oldu. Ənənəyə dönüklüyü ailədə qınağa səbəb oldu.

Həsənəli xan Vəziri Baharıstan meydanındakı Nigarıstan bağından cənubda yerləşən İncəsənət məktəbinə yazıldı. Məktəbin direktoru, məşhur rəssam Kamalülmülk (1847-1940) onun işləri ilə tanış olduqdan sonra tələbələri sırasına qəbul etdi.

Həsənəli xan Vəziri 1912-ci ildə İncəsənət məktəbini bitirdi.

Həsənəli xan Vəziri I Dünya müharibəsini pisləyən silsilə şeirlər yazdı.

Həsənəli xan Vəziri 24 oktyabr 1918-ci ildə İncəsənət məktəbinə müəllim götürüldü.

Həsənəli xan Vəziri 24 iyul 1920-ci ildə Mədəniyyət nazirliyinin əmri ilə İran təsviri incəsənət sahəsinin müdir-məsulu təyin edildi. Həmin ilin dekabr ayının 2-də sevimli müəlliminin yerinə direktor vəzifəsinə göndərildi.

Həsənəli xan Vəziri 1924-cü ildən başlayaraq iki il ərzində qardaşının "Musiqi klubu"nda rəngkarlıq dərsləri təşkil etdi.

1927-ci ildə Pəhləvilər dövlətinin din və etiqad nazirinin sabotajı və büdcə kəmliyi nəticəsində İncəsənət məktəbində dərslər azaldı. Kamalülmülk istefa verib, məktəbdən uzaqlaşdı. Həsənəli xan qardaşı Əlinağı xanın yeni açdığı Musiqi klubuna yönəldi.

Həsənəli xan Vəziri 1928-ci ildə Musiqi klubunda ilk sərgisini açdı. Klubda baş verən yanğında onun yüzdən çox əsəri məhv oldu.

Kamalülmülk Nişapura getdiyindən onun yerinə məktəbə İsmail Aştiyanini direktor təyin etdilər. Həsənəli xan müəllimini ziyarət etmək üçün Nişapura yollandı.

Həsənəli xan Vəziri 1933-cü ilin yanvarından Mədəniyyət nazirliyinin xətti ilə iki illik Avropa və Amerika gəzintisinə çıxdı. Buralarda işlərini sərgilədi.

1934-cü ilin noyabr ayının 4-dən 23-ə qədər Nyu-Yorkun Nikolay Rerix muzeyində işləri sərgiləndi. "New York Times" 11 noyabr nömrəsində bu sərgidən geniş reportaj vermişdi. Həsənəli xan Vəzirinin işlərindən olan "Mənim qardaşım" və "Mazandaran quşu" muzey üçün satın alındı.

1935-ci ildə İranın Londondakı səfirliyində görkəmli rəssamın 70 işi sərgiləndi.

1939-cu ildə II Dünya müharibəsinin fəsadları nəticəsində Berlində rəssamın 70 işi yanmışdı.

1946-cı ildə Tehranda SSRİ-nin səfirliyində rəssamın böyük bir sərgisi açıldı.

Həsənəli xan Vəziri 1948-ci ildə Tehran universitetinin professoru idi.

Həsənəli xan Vəziri 26 noyabr 1954-cü ildə vəfat edib. "İmamzadə Qasım"da dəfn edilib.

Həsənəli xan Vəziri 1919-cu ildə Banu Üzra xanım Hicazi ilə və ikinci dəfə 1936-cı ildə xanım Cebelli ilə ailə həyatı qurmuşdu. Birinci nikahdan Mustafa xan (2 yaşında tələf olmuşdu) adlı oğlu, Məhinduxt xanım adlı qızı, ikinci nikahdan isə Mustafa xan, Şahin xan adlı oğlanları, Pərvin xanım adlı qızı vardı.

Bu böyük rəssamın həyatı boyu əldə etdiyi ən böyük uğurlardan biri də İran rəssamlığında yeni yol açması idi. Yeniliklə bərabər fırçası ənənəvi Şərq sənətindən rəng götürmüşdü. Yaratdığı əsərlər onu xalqından, torpağından, vətənindən ayırmamışdı. Öz izərində daim işləmiş, yaratdığı əsərlərin səviyyəsini yüksəltmişdi. Bir qazancı da vardı. Valideynlərinin mənəvi dünyasından, böyüyüb boya-başa çatdığı ailə ocağından gələn nəciblik, kübarlıq, insanlara sevgi, şəfqət hissi heç zaman onu tərk etməmişdi.

Müəllifin bütün yazıları - Ənvər ÇİNGİZOĞLU

Bütün yazarlar

Ana səhifəyə dön