Həsənəli xan Vəziri

Xəbər lenti

00:02 / 19-05-2024

Latviya Parlamentinin sədri Azərbaycana rəsmi səfərə gəlib

20:05 / 18-05-2024

Müdafiə Nazirliyinin idarə rəisi vəzifədən azad edilib

18:05 / 18-05-2024

Prezident və birinci xanım Zəngilanda: hotelin açılışı olub, qəsəbənin təməli qoyulub - (Yenilənir) - Fotolar

17:16 / 18-05-2024

Yaralı halda basdırılan şəxs qəbrdən sağ çıxarılıb

16:54 / 18-05-2024

26 ildir itkin düşən şəxs qonşu evin zirzəmisindən tapılıb

16:44 / 18-05-2024

Prezident dörd kəndin təməlini qoyub - (Yenilənir)

16:41 / 18-05-2024

Müsavat Məclisinə sədr seçilib, başqana müavinlər təyin olunub

15:57 / 18-05-2024

Ruslar Volçansk şəhərini viran qoyub

15:50 / 18-05-2024

Ermənistan sərhədçiləri Kirants kəndinə gətirilib

15:45 / 18-05-2024

Zelenski: “Qərb Rusiyanın müharibəni uduzacağından qorxur”

15:16 / 18-05-2024

Sabahın hava proqnozu açıqlanıb

14:51 / 18-05-2024

Ruslar dəniz donanmasının müdafiəsini gücləndirir - Fotolar

14:21 / 18-05-2024

İşxan Gevorkyan və 4 tərəfdarı azadlığa buraxılıb

14:15 / 18-05-2024

İsrailin müharibə kabinetində qarşıdurma yaranıb

13:52 / 18-05-2024

Ruslar Rabotino kəndini geri alıb - Foto

12:35 / 18-05-2024

Çin kosmosa turist daşıyacaq - Foto

12:06 / 18-05-2024

General-mayor yeni vəzifəyə təyin olunub - Foto

10:46 / 18-05-2024

Məleykə Abbaszadə: “İki yeni universitetin açılması qəbul ballarına təsir edəcək”

10:37 / 18-05-2024

Sabah Azərbaycan və İran prezidentləri sərhəddə görüşəcək

10:08 / 18-05-2024

Bakıda nənə və arvadını bıçaqlayan şəxs tutulub

09:50 / 18-05-2024

Yaşlı qadını döyərək pulunu alan şəxs saxlanılıb

08:42 / 18-05-2024

Azərbaycan və Belarus prezidentləri Cıdır düzündə olublar - Fotolar

08:00 / 18-05-2024

Misirdə sirli yeraltı tikili aşkar edilib - Fotolar

00:12 / 18-05-2024

Qəzzada öldürülən 3 girovun meyiti tapılıb

22:27 / 17-05-2024

Hikmət Hacıyev Baydenin müşaviri ilə görüşüb

19:46 / 17-05-2024

Lukaşenkonun Azərbaycana səfəri başa çatıb

19:41 / 17-05-2024

Paşinyanın istefası müzakirə predmeti deyil - Deputat

19:20 / 17-05-2024

Poeziya müsabiqəsinin finalçıları müəyyənləşib - Siyahı

19:11 / 17-05-2024

Sui-qəsdə məruz qalan baş naziri ikinci dəfə əməliyyat ediblər

19:04 / 17-05-2024

Rusiya KİV-lərinin Avropada yayımına qadağa qoyulub

Xəbər lentinin davamı

Ən çox oxunanlar

15:03 / 16-05-2024

Bir kişi istəsə... Və ya “Parkda” nə baş verir? - Fotolar

08:50 / 14-05-2024

ABŞ dövlət katibi Kiyevə gəlib - (Yenilənib) - Foto

14:31 / 14-05-2024

Şuşa şəhərinə növbəti köç karvanı gedib - Yenilənib

14:23 / 14-05-2024

Aprelin “Ulduz”u çap olunub - Foto

17:49 / 14-05-2024

Müğənni: “Oğluma deyirəm, qənaət etmə, 5 manatın varsa, xərclə”

13:46 / 14-05-2024

Alim məşhur portretlə bağlı sirri açıb - Foto

08:49 / 14-05-2024

Məşhur pop-müğənni dünya turuna başlayır

16:43 / 14-05-2024

Ali məktəblərdən biri yenidən təşkil edilir, adı dəyişdirilir - Qərar

20:18 / 16-05-2024

Əliyevlə Lukaşenko birgə bəyanat verib, yeni sənədlər imzalanıb - (Yenilənib) - Fotolar

23:46 / 15-05-2024

Ermənistanla sərhəd xəttinin koordinatları ilə bağlı protokol imzalanıb

07:29 / 15-05-2024

Tanınmış pop-qrupun konserti təxirə salınıb

14:52 / 14-05-2024

Bir qalanın sirri - Kənan Hacı yazır

Həsənəli xan Vəziri - Ənvər Çingizoğlu yazır
Tarix: 05-04-2020 11:42 | Bölmə: Ənvər ÇİNGİZOĞLU

Şirift ölçüsü:

Elə şəxsiyyətlər var ki, onların ömür yolu haqqında söhbət açarkən istər-istəməz hansısa tarixi dövrün salnaməçisinə çevrilmiş olursan. Bu şəxsiyyətlərdən biri daxili azadlığı, ləyaqəti, comərdliyi, nəcibliyi, yaradıcılığı ilə seçilən Həsənəli xan Vəziri idi.

Gəlin əvvəlcə Həsənəli xan Vəzirinin soy-kökünə nəzər salaq. Onun ulu babası Mehrəli bəy Seyid Məhəmməd ağa oğlu Bərdənin Zümürxaç kəndindən olub. Savadlı, sayılan şəxslərdən imiş. Qarabağ hakimi İbrahimxəlil xan Cavanşir onu kiçik qızı Gövhərbəyim ağaya lələ təyin etmişdi. Mehrəli bəyin əmisi Mirzə Əliməhəmməd ağa Sofuoğlu da xanın vəziri idi. Ona görə də Vəzirov soyadını daşıyırdılar. Lələ Mehrəli bəy 1822-ci ildə Mehdiqulu xanla bərabər İrana qaçır. Şahzadə Abbas mirzə ona xan ünvanı verib, mühacirlərdən ibarət atlı qoşuna sərkərdə təyin edir. Qərəz, Mehrəli bəyin Lütfəli bəy, Lütfəli bəyin isə Musa xan adlı oğlu vardı.

Musa xanın dördüncü oğlu Həsənəli xan 21 fevral 1890-cı ildə Tehran şəhərində anadan olmuşdu. 1899-cu ildə Rəssamlıq məktəbinə girmişdi. Bu məktəb "Kamaleh" adlanırdı. Məktəbin direktoru Mürtəzaqulu xan idi. Burda incəsənəti, rəssamlığı öyrənmişdi. Sonra 1901-ci ildə İran Kazak diviziyasının nəzdindəki Hərbi məktəbə daxil olmuşdu. Burda hərb sənəti ilə bərabər rus və fransız dillərinə də bələd olmuşdu. 1908-ci ildə Hərbi məktəbi naib (leytenant) rütbəsi ilə bitirmişdi. Sonra o dövrün prestij təhsil ocaqlarından olan Müqəddəs Lui məktəbinə daxil olmuşdu. 1909-cu ildə həmin məktəbi də tamamlamışdı. Qacarlar ordusunda hərbi xidmətini davam etdirmişdi. 1910-cu ildə vaxtından əvvəl ona sərhəng (polkovnik) rütbəsi verilmişdi.

Həsənəli xan Vəziri daha çox rəssamlığa meyl edirdi. Hərbi xidmətdə olanda da şlem, əsgər və gözünə görünəni çəkirdi. Daha dözməyib, hərbi xidmətdən ayrılmalı oldu. Ənənəyə dönüklüyü ailədə qınağa səbəb oldu.

Həsənəli xan Vəziri Baharıstan meydanındakı Nigarıstan bağından cənubda yerləşən İncəsənət məktəbinə yazıldı. Məktəbin direktoru, məşhur rəssam Kamalülmülk (1847-1940) onun işləri ilə tanış olduqdan sonra tələbələri sırasına qəbul etdi.

Həsənəli xan Vəziri 1912-ci ildə İncəsənət məktəbini bitirdi.

Həsənəli xan Vəziri I Dünya müharibəsini pisləyən silsilə şeirlər yazdı.

Həsənəli xan Vəziri 24 oktyabr 1918-ci ildə İncəsənət məktəbinə müəllim götürüldü.

Həsənəli xan Vəziri 24 iyul 1920-ci ildə Mədəniyyət nazirliyinin əmri ilə İran təsviri incəsənət sahəsinin müdir-məsulu təyin edildi. Həmin ilin dekabr ayının 2-də sevimli müəlliminin yerinə direktor vəzifəsinə göndərildi.

Həsənəli xan Vəziri 1924-cü ildən başlayaraq iki il ərzində qardaşının "Musiqi klubu"nda rəngkarlıq dərsləri təşkil etdi.

1927-ci ildə Pəhləvilər dövlətinin din və etiqad nazirinin sabotajı və büdcə kəmliyi nəticəsində İncəsənət məktəbində dərslər azaldı. Kamalülmülk istefa verib, məktəbdən uzaqlaşdı. Həsənəli xan qardaşı Əlinağı xanın yeni açdığı Musiqi klubuna yönəldi.

Həsənəli xan Vəziri 1928-ci ildə Musiqi klubunda ilk sərgisini açdı. Klubda baş verən yanğında onun yüzdən çox əsəri məhv oldu.

Kamalülmülk Nişapura getdiyindən onun yerinə məktəbə İsmail Aştiyanini direktor təyin etdilər. Həsənəli xan müəllimini ziyarət etmək üçün Nişapura yollandı.

Həsənəli xan Vəziri 1933-cü ilin yanvarından Mədəniyyət nazirliyinin xətti ilə iki illik Avropa və Amerika gəzintisinə çıxdı. Buralarda işlərini sərgilədi.

1934-cü ilin noyabr ayının 4-dən 23-ə qədər Nyu-Yorkun Nikolay Rerix muzeyində işləri sərgiləndi. "New York Times" 11 noyabr nömrəsində bu sərgidən geniş reportaj vermişdi. Həsənəli xan Vəzirinin işlərindən olan "Mənim qardaşım" və "Mazandaran quşu" muzey üçün satın alındı.

1935-ci ildə İranın Londondakı səfirliyində görkəmli rəssamın 70 işi sərgiləndi.

1939-cu ildə II Dünya müharibəsinin fəsadları nəticəsində Berlində rəssamın 70 işi yanmışdı.

1946-cı ildə Tehranda SSRİ-nin səfirliyində rəssamın böyük bir sərgisi açıldı.

Həsənəli xan Vəziri 1948-ci ildə Tehran universitetinin professoru idi.

Həsənəli xan Vəziri 26 noyabr 1954-cü ildə vəfat edib. "İmamzadə Qasım"da dəfn edilib.

Həsənəli xan Vəziri 1919-cu ildə Banu Üzra xanım Hicazi ilə və ikinci dəfə 1936-cı ildə xanım Cebelli ilə ailə həyatı qurmuşdu. Birinci nikahdan Mustafa xan (2 yaşında tələf olmuşdu) adlı oğlu, Məhinduxt xanım adlı qızı, ikinci nikahdan isə Mustafa xan, Şahin xan adlı oğlanları, Pərvin xanım adlı qızı vardı.

Bu böyük rəssamın həyatı boyu əldə etdiyi ən böyük uğurlardan biri də İran rəssamlığında yeni yol açması idi. Yeniliklə bərabər fırçası ənənəvi Şərq sənətindən rəng götürmüşdü. Yaratdığı əsərlər onu xalqından, torpağından, vətənindən ayırmamışdı. Öz izərində daim işləmiş, yaratdığı əsərlərin səviyyəsini yüksəltmişdi. Bir qazancı da vardı. Valideynlərinin mənəvi dünyasından, böyüyüb boya-başa çatdığı ailə ocağından gələn nəciblik, kübarlıq, insanlara sevgi, şəfqət hissi heç zaman onu tərk etməmişdi.

Müəllifin bütün yazıları - Ənvər ÇİNGİZOĞLU

Bütün yazarlar

Ana səhifəyə dön