Mirzə Məhəmməd xan Cavanşir: sərkərdə və diplomat kimi

Xəbər lenti

18:31 / 25-05-2020

ABŞ-da koronavirusdan ölənlərin sayı 100 minə çatır

18:01 / 25-05-2020

FIFA referisi: "Futbol üçün darıxmışıq, amma əsas sağlamlıqdır"

17:53 / 25-05-2020

Gürcüstanın səhiyyə naziri erməni həmkarından izahat tələb edəcək

17:47 / 25-05-2020

İspaniya iyulun 1-dən əcnəbilər üçün karantin rejimini ləğv edəcək

17:40 / 25-05-2020

Prezident və xanımı daha bir ziyarətgahda oldu - Fotolar

17:17 / 25-05-2020

Prezident və Birinci xanım Şamaxıda xüsusi texnikalara baxış keçirdi, bağça açılışını etdi - Fotolar

16:55 / 25-05-2020

Prezident Şamaxıda Pirsaat Baba ziyarətgahında: görülən işlərlə bağlı məlumat verilib - Fotolar

16:42 / 25-05-2020

Lukaşenko: “Görünür, virus zəifləyib"

16:37 / 25-05-2020

Karantinə alınan icra başçısı danışdı: "İşimizi davam etdiririk"

16:30 / 25-05-2020

Gürcüstanda genişmiqyaslı müstəqillik günü tədbirləri keçirilməyəcək

16:20 / 25-05-2020

Azərbaycanda indiyədək koronavirusdan 2741 nəfər sağalıb

16:17 / 25-05-2020

Braziliyada vətəndaş müharibəsi ola bilər

16:11 / 25-05-2020

Azərbaycanda daha 149 nəfər koronavirusa yoluxub, iki nəfər vəfat edib

16:05 / 25-05-2020

Bakıda 17 kq-dan çox narkotik vasitəni onlayn yolla satmaq istəyən qardaşlar saxlanılıb

15:58 / 25-05-2020

Prezident İlham Əliyev və birinci xanım Şamaxıya səfər edib

15:56 / 25-05-2020

Futbolçu dostları ilə birgə qıza təcavüz edib - Foto

15:45 / 25-05-2020

Basketbol üzrə avrokuboklar ləğv olunub

15:37 / 25-05-2020

Macarıstan Prezidenti: “Azərbaycan bizim üçün yalnız strateji tərəfdaş deyil, həm də dost ölkədir”

15:32 / 25-05-2020

Firudin Cəlilov: “...Azərbaycan və Türkiyə arasında ortaq parlament də qurmaq olar”

15:27 / 25-05-2020

Gürcüstan XİN: "Ukraynadan münasibətlərin normallaşdırılması üzrə addımlar gözləyirik"

15:16 / 25-05-2020

Rusiyada 2 mindən çox hamilə koronavirusa yoluxub

15:16 / 25-05-2020

Atası diplomat olan “mavi” şoumenə hökm oxundu

15:12 / 25-05-2020

Yaponiyada fövqəladə vəziyyət ləğv edilib

14:42 / 25-05-2020

İtaliyanın dövlət başçısı Azərbaycan Prezidentini təbrik edib

14:36 / 25-05-2020

Avropanın daha bir ölkəsi koronavirus üzərində qələbəni elan etdi

14:35 / 25-05-2020

Teledərslərin sabaha olan cədvəli açıqlanıb

14:34 / 25-05-2020

Gürcüstanın Baş naziri dəyişəcək

14:22 / 25-05-2020

İranda daha 34 nəfər koronavirusdan vəfat edib

14:21 / 25-05-2020

Benites “Nyukasl”a qayıtmağa hazırdır

14:15 / 25-05-2020

Azərbaycanda icra başçısı karantinə alındı

Ən çox oxunanlar

12:29 / 22-05-2020

Prezident daha bir icra başçısını vəzifədən azad etdi

15:15 / 22-05-2020

Prezident bir qrup şəxsi təltif etdi - Siyahı

16:35 / 21-05-2020

Təhsil naziri: "...hazır olmayanlar üçün avqust-sentyabr aylarında yenidən imtahanlar təşkil ediləcək"

18:23 / 24-05-2020

Qiyamçı general Türkiyəyə müharibə elan etdi

14:35 / 21-05-2020

Nazir müavini vəzifədən azad olundu - Yeni təyinat

22:12 / 20-05-2020

Təhlükə yenidən artır: nə etməliyik? - Professor yazır

17:11 / 21-05-2020

Prezident anons verdi: "İcra başçılarının fəaliyyəti təftiş edilir..."

18:57 / 20-05-2020

Rusiya muzdlu döyüşçüləri Türkiyəyə qarşı döyüşə göndərir - Foto

14:53 / 24-05-2020

Əbülfəs Qarayevlə Elçin Quliyevə Britaniyada cinayət işi açılıb

13:58 / 21-05-2020

Ağ Evin qarşısı cəsədlərlə doludur - ABŞ-da və daha iki ölkədə gərginlik artır - Fotolar

14:00 / 24-05-2020

Emin Ağalarov müğənni ilə gizli sevgi münasibətində şübhəli bilinir - Fotolar

15:49 / 21-05-2020

Baş prokurora yeni müavinlər təyin olunub

Mirzə Məhəmməd xan Cavanşir: sərkərdə və diplomat kimi
Tarix: 30-04-2020 15:46 | Bölmə: Ənvər ÇİNGİZOĞLU

Şirift ölçüsü:

Ta qədimdən yüksək dövlətçilik mədəniyyətinə malik olan Azərbaycanda da zaman-zaman vətən tarixinə adını əbədi həkk etdirən sərkərdələr yetişib. Bu şəxsiyyətlərdən biri də Mirzə Məhəmməd xan Cavanşirdir.

Əvvəlcə Mirzə Məhəmməd xan Cavanşirin soykötüyü haqqında məlumat verək. İbrahimxəlil xanın oğlu, Qacarlar ordusunun komandanı (əmirəlümərası) Əbülfət xanın nəvəsidir. Atası general-mayor Məhəmmədəli xan da Qacarlar ordusunda xidmət etmişdi.

Məhəmməd xan Məhəmmədəli xan oğlu Təbriz şəhərində anadan olmuşdu. Mükəmməl mədrəsə təhsili almışdı. Savadlı olduğundan dolayı mirzə ünvanı daşıyırdı. Sonra hərbi məktəbdə oxumuşdu. Qacarlar ordusunda xidmət etmişdi. Əvvəlcə atasının rəhbərliyi altında süvari döyüş taktikasına yiyələnmiş, hərbi tarixi öyrənmişdi. O, gənc yaşında sərkərdəlik bacarığına yiyələnmişdir. O, ordunu arxasınca aparmaq qabiliyyətinə malik bir sərkərdə olmuşdur.

Mirzə Məhəmməd xan Cavanşir atasından sonra da hərbi qulluğunu ləyaqətlə davam etdirmişdir. Cənubi Azərbaycanda ilk milli diviziyanın, bir çox sınaq və təlim poliqonlarının yaradılması məhz onun adı ilə bağlıdır. O, ordunu təkmilləşdirmək və nizami ordu yaratmaq məqsədilə Rusiyadan mütəxəssislər də çağırmışdı. Orduda xidmət etdiyi ilk gündən bütün səy və bacarığını hərbi qüvvələrin davamlı inkişafına, iqtisadi və döyüş qüdrətinin artmasına, silah və sursat cəhətdən tərəqqisinə sərf etmişdi.

Mirzə Məhəmməd xan Cavanşir təkcə sərkərdə kimi deyil, həm də bir siyasi xadim olaraq tanınmışdı.

Mirzə Məhəmməd xan Cavanşir fars, rus və fransız dillərini bilirdi.

Mirzə Məhəmməd xan Cavanşir bir çox diplomatik vəzifələrdə çalışmışdı. Onun milli maraqlara söykənən xarici siyasəti nəticəsində Qacarlar dövləti müstəqil mövqeyi ilə seçilən dövlət kimi tanınıb, həm də beynəlxalq nüfuzu getdikcə yüksəlmişdi.
Mirzə Məhəmməd xan Cavanşir: sərkərdə və diplomat kimi

Mirzə Məhəmməd xan Cavanşirin Xarici İşlər vəzarətində çalışanların hamısı ilə münasibətləri yaxşı olsa da, Rusiya məsələləri ilə məşğul olan müşavir və sonra vəzir Mirzə Abbas xan Təfrişi ilə münasibətləri yaxşı deyildi. Mirzə Abbas xan Təfrişi ona işdə maneçilik törədirdi. Onun vəzifəsi əvvəlkinə nisbətən az prestijli olan Tiflisdə səfirlikdə baş münşi vəzifəsi ilə əvəz olunmuşdu.

Mirzə Məhəmməd xan Cavanşirin əleyhinə müxtəlif dairələrdə törədilən maneə, həmçinin Avropanın hərbi-siyasi güc sahiblərinin aşkar və gizli maneələri onun islahatları qarşısında ciddi problemlər yaratmış, məqsədlərinə çatması yolunda keçilməz sipər çəkmişdir. Onu ruspərəstlikdə ittiham edirdilər.

Mirzə Məhəmməd xan Cavanşir 7 oktyabr 1897-ci ildə Tiflis konsulluğunda baş münşi işləyərkən yaşına görə təqaüdə çıxmışdı.

Onun iti ağlı, dünyagörüşü, danışıqlar aparmaq bacarığı, yumor hissi, zamanın tələbini duymaq, psixoloq məharəti barədə dövrünün bioqrafları qeyd edirlər.

Mirzə Məhəmməd xanın törəmələri Rusiyada Məmmədbəyov soyadını daşıyırdılar. İranda isə Pənahpur soyadını qəbul etdilər.

Mirzə Məhəmməd xanın Yusif xan, Davud xan adlı oğulları vardı. Görkəmli hərbi xadim övladlarına çox bağlı, onların tərbiyəsi üçün bütün enerjisini sərf edən valideyn olub. Heç kəsə sirr deyildir ki, övladlarda mərdlik, qəhrəmanlıq, kişilik, iradə, dözümlülük, cəsarətlilik kimi bir sıra əxlaqi keyfiyyətlərin formalaşmasında atanın rolu əvəzsizdir.

Bütün qüvvə və bacarığını Vətənin, xalqın gələcəyinə sərf etmiş görkəmli sərkərdə, ictimai xadim Mirzə Məhəmməd xan Cavanşirin həyat yolu indi də hər bir insan üçün yaxşı nümunə və örnək, gənc nəsil üçün vətənpərvərlik nümunəsidir. Ona görə onun zəngin irsi dərindən öyrənməli və geniş təbliğ olunmalıdır.

Müəllifin bütün yazıları - Ənvər ÇİNGİZOĞLU

Bütün yazarlar

Ana səhifəyə dön