09:17 / 25-11-2024
Ukrayna cəbhəsində Şimali Koreya əsgərləri ilə döyüşlər qeydə alınıb
09:08 / 25-11-2024
Göyərtəsində 95 sərnişinin olduğu Rusiya təyyarəsi Antalyada yanıb
09:03 / 25-11-2024
Bayden Rusiyanı tələyə salır
09:00 / 25-11-2024
Məktəblərdə dərslər başlayıb
08:59 / 25-11-2024
KTMT Əfqanıstanla bağlı mühüm sənəd qəbul edəcək
08:53 / 25-11-2024
Peskov: “Rusiya buna məcbur oldu”
08:47 / 25-11-2024
Rusiyadakı neft emalı zavodu yanır
08:42 / 25-11-2024
Məşhur reper haqqında yazılanlara cavab verib
08:37 / 25-11-2024
Tramp transseksualları ordudan qovacaq
08:28 / 25-11-2024
COP29 - Dünyanı sevindirən 13 gün: nəticələr və perspektivlər
00:01 / 25-11-2024
Bu gün Kəlbəcər Şəhəri Günüdür
18:07 / 24-11-2024
İlham Əliyev: “COP29 iqlim diplomatiyasında dönüş nöqtəsidir!”
10:57 / 24-11-2024
Hikmət Hacıyev: “COP29 uğurla başa çatdı”
10:42 / 24-11-2024
Kursk vilayətinin 40 faizdən çoxuna ruslar nəzarət edir
08:40 / 24-11-2024
Bakıda COP29-un bağlanış plenar sessiyası keçirilib - (Yenilənib+Video)
00:03 / 24-11-2024
Qurban Qurbanov: "Mənə bir də bu barədə sual verməyin"
22:18 / 23-11-2024
Daşkəsəndə 4 nəfər qazdan zəhərlənib
20:11 / 23-11-2024
Kiyevə nüvə silahının verilməsi müzakirə olunur
20:08 / 23-11-2024
"Qarabağ" qalib gəlib
19:22 / 23-11-2024
Məşhur idmançı 250 min avro cərimələnib - Foto
18:55 / 23-11-2024
Qəzzaya son hücumlarda 120 fələstinli öldürülüb
18:48 / 23-11-2024
NATO-nun baş katibi Trampla danışıqlar aparıb
18:40 / 23-11-2024
Avropa yeni enerji böhranı ilə üz-üzədir
18:08 / 23-11-2024
Novella Cəfəroğlu: "İndi normal pensiya alıram, məbləği açıqlamaq istəmirəm"
17:57 / 23-11-2024
Prezident Su Təchizatı Xidmətinin fəaliyyət sahəsini genişləndirib
17:50 / 23-11-2024
“Azərenerji” və “Azərişıq”a yeni səlahiyyət verilib - Fərman
17:25 / 23-11-2024
Müğənni Nadir Qafarzadə: "Torpaq alıb neyləyəcəm ki?!"
17:04 / 23-11-2024
1-ci siniflərin yerdəyişmə prosesinə start verilir
16:47 / 23-11-2024
Keçmiş icra başçısı vəfat edib
13:32 / 21-11-2024
Dünyanın ən güclü donanmaları... - Qardaş Türkiyə siyahıda neçəncidir?
16:45 / 20-11-2024
Nazir: "Regionlardakı bəzi poçt şöbələrinin bağlanması araşdırılacaq"
16:22 / 20-11-2024
“Real Betis” klubunun nümayəndəsi Bakıda nəyə təəccüblənib? - Foto
16:45 / 21-11-2024
Prezident iki Mərkəzi ləğv edib - Sərəncam
00:07 / 22-11-2024
Hikmət Hacıyev: “Politico”nun üzr istəməsini tələb edirik!”
09:37 / 21-11-2024
Naxçıvan səhiyyəsində həbslər başlayıb
11:03 / 23-11-2024
Türkiyədə 70 kq qızılla tutulan azərbaycanlı diplomatdır? - (Yenilənib)
10:03 / 20-11-2024
Azərbaycan və Türkiyənin bələdiyyə təşkilatları arasında görüş keçirilib - Fotolar
00:45 / 22-11-2024
Məşhur yazıçının yeni romanı nəşr edilib - Foto
13:04 / 21-11-2024
Kino şirkəti Batmobil avtomobili istehsal edir
15:55 / 20-11-2024
Deputatın "Zəngimcell" oyunu: "Balansınız bitmişdir..."
16:17 / 21-11-2024
Baş nazirin və sabiq müdafiə nazirinin həbsinə order verilib
Qırx günlük baş nazir - Ənvər Çingizoğlu yazır
Tarix: 18-08-2020 16:02 | Bölmə: Ənvər ÇİNGİZOĞLU
Azərbaycan tarixinin ən az işlənən problemlərindən biri də Qacarlar dövlətinin tarixidir. Gözdən iraq salınmasının səbəblərindən biri hazırkı İranın tərkibində olmasıdır. Sovet dönəmindən bəri “İran tarixi” qorxulu mövzu sayılıb. Biz Qacarlar dövlətinin Məşrutə hərəkatı dönəmində Baş və Daxili işlər naziri olmuş bir şəxsin həyatını oxuculara təqdim etmək istədik. Və qərarlıyıq ki, Qacarlar tarixi əsasən bizim tariximizdir.
Sultanəli xan yəzdilər soyuna mənsubdur. Bu soy öz kökünü Məhəmmədtağı xan Yəzdidən götürür. Məhəmmədtağı xan Mirzə Məhəmmədbağır oğlu Yəzd əyalətinin Bafq mahalında anadan olub. İbtidai təhsilini atasından, ali təhsilini mədrəsədə alıb. Məscidə getməyib, siyasi həyata atılıb. Məhəmmədtağı xan xalqın dəstəyini alıb, Avşarlar dövründə Yəzd hakimi olan Aləm xan Türkə qarşı mübarizəyə başlayır. Aləm xan mübarizəyə tablamayıb, qaçır. Şəhər əyan-əşrafı Məhəmmədtağı xana məsləhət görürlər ki, ərizə ilə Adil şah Avşara müraciət edib, hakimlik vəzifəsini əlinə alsın. Məhəmmədtağı xan məsləhəti yerinə yetirib, Adil şahdan fərman alır. (Əbdülhüseyn Ayəti, Tarixi-Yəzd, Yəzd, 1317/1938, səh.308-309.
Məhəmmədtağı xanın Əlinağı xan, Əbdürrza xan adlı oğlanları vardı.
Məhəmmədtağı xanın ikinci oğlu Əbdürrza xan Yəzd əyalətinin Bafq mahalında doğulub. Mükəmməl mədrəsə təhsili alıb. Əvvəlcə zəndlərə, sonra qacarlara xidmət edib.
Əbdürrza xanın Məhəmməd xan adlı oğlu vardı.
Məhəmməd xan Əbdürrza xan oğlu Yəzd şəhərində anadan olub. Mükəmməl mədrəsə təhsili alıb. Qacarlara xidmət edib. Salarülmülk ləqəbini daşıyıb.
Məhəmməd xan Salarülmülk Mirzə İbrahim xan Zəhirəddövlə Qacarın qızı ilə ailə qurub. Sultanəli xan adlı oğlu vardı.
Sultanəli xan Məhəmməd xan oğlu 1882-ci ildə anadan olub. Nasirəddin şah Qacarın sarayında “Qulambeççə” olduğundan şahanə təlim-tərbiyə görüb. Böyüyəndə şaha pişxidmət təyin olunub, acudanbaşı müavini vəzifəsində çalışıb.
Sultanəli xan sonra Azərbaycanın maliyyə idarəsində mistovfi olub. Sərtib (briqadir) rütbəsi alıb. Daha sonra Xalxalın hakim təyin edilib. Şatıranlı və Şahsevən ellərinin fitnə- fəsadlarının aradan qaldırılması üçün effektiv tədbirlər görüb. Nasirəddin şah Qacarın ölümündən sonra, 1896-cı ildə hesablamalar (bəqaye və mühasibat) vəziri olub və bir il sonra Yəzdə başçılıq etməyə başlayıb.
Sultanəli xan 1901-ci ildə Müzəffərəddin şahdan “Vəziri-Əfxəm” ləqəbini alıb.
Sultanəli xan Əbdülməcid mirzə Eynüddövlənin və Mirzə Nəsrulla xan Müşirüddövlənin kabinələrində Daxili işlər naziri idi. Mirzə Nəsrulla xan Müşirəddövlənin istefasından sonra Baş nazir olub. (Mehdi Bamdad, II cild, s.102) O tarixdən bəri Qacarlar dövlətində işlədilən "Sədr əzəm" ünvanının yerinə, Baş nazirə "Rəyasate vüzəra" (Nazirlərin rəisi) deyilməyə başlayıb. Mirzə Sultanəli xan Vəziri-Əfxəm nazirlərin rəisi olmaqla yanaşı həm də Daxili işlər naziri vəzifəsində çalışıb. (Əhməd Kəsrəvi, Məşrutəyi İran, Tehran, 1378, s. 243-244) 1907-ci ildə, İran Milli Məclisinin nümayəndələri yekdilliklə, onun işdən kənarlaşdırılmasına səs verib və beləliklə, Əfxəmin təxminən qırx günlük hökuməti tamamlanıb. (Mehdiqulu xan Hidayət, Xatirat və xətərat, Tehran, 1344, s. 155) Vəziri-Əfxəm işdən kənarlaşdırıladan sonra, Məhəmmədəli şah Qacarın əmri ilə dərbar (saray) naziri təyin olunub.
Sultanəli xan Vəziri-Əfxəm “Şire-Xurşid” ordeni ilə təltif edilib.
Sultanəli xan Vəziri-Əfxəm böyük əmlak sahiblərindən olub. Onun Zəncan və Kirmanda xeyli mülkü vardı.
Sultanəli xan Vəziri-Əfxəm 1914-ci ildə vəfat edib.
Sultanəli xan Vəziri-Əfxəmin törəmələrinin bəzisi "Əfxəmi" və bəziləri isə "Əfxəm-İbrahimi" soyadını daşıyırlar. (Əbdülhüseyn Nəvai, Dövləthaye İran əz ağaz məşrutiyyət ta ultimatium, Tehran, “Babək”, 1355, s.12)
Sultanəli xan Vəziri-Əfxəm 5 qadınla dünya evinə girib. Məhəmmədhəsən xan, İmamqulu xan adlı oğlanları, Müsrətüssəltənə xanım, Şəmsəssəltənə xanım, Səkinə Münəvvərəddövlə xanım, Bədirəddövlə xanım adlı qızları vardı.
Sultanəli xan Vəziri-Əfxəm qızları vasitəsilə Azərbaycanın bir çox ünlü ailələri ilə qohum olub. Zəncanın ən tanınmış soyları olan zülfiqarilərə iki qız verib. Qacarlar dövlətinin Hərbi naziri, əslən Qarabağlı Hüseynpaşa xan Əmir Bahadur Cəng onun kürəkəni idi..
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 18-08-2020 16:02 | Bölmə: Ənvər ÇİNGİZOĞLU
Azərbaycan tarixinin ən az işlənən problemlərindən biri də Qacarlar dövlətinin tarixidir. Gözdən iraq salınmasının səbəblərindən biri hazırkı İranın tərkibində olmasıdır. Sovet dönəmindən bəri “İran tarixi” qorxulu mövzu sayılıb. Biz Qacarlar dövlətinin Məşrutə hərəkatı dönəmində Baş və Daxili işlər naziri olmuş bir şəxsin həyatını oxuculara təqdim etmək istədik. Və qərarlıyıq ki, Qacarlar tarixi əsasən bizim tariximizdir.
Sultanəli xan yəzdilər soyuna mənsubdur. Bu soy öz kökünü Məhəmmədtağı xan Yəzdidən götürür. Məhəmmədtağı xan Mirzə Məhəmmədbağır oğlu Yəzd əyalətinin Bafq mahalında anadan olub. İbtidai təhsilini atasından, ali təhsilini mədrəsədə alıb. Məscidə getməyib, siyasi həyata atılıb. Məhəmmədtağı xan xalqın dəstəyini alıb, Avşarlar dövründə Yəzd hakimi olan Aləm xan Türkə qarşı mübarizəyə başlayır. Aləm xan mübarizəyə tablamayıb, qaçır. Şəhər əyan-əşrafı Məhəmmədtağı xana məsləhət görürlər ki, ərizə ilə Adil şah Avşara müraciət edib, hakimlik vəzifəsini əlinə alsın. Məhəmmədtağı xan məsləhəti yerinə yetirib, Adil şahdan fərman alır. (Əbdülhüseyn Ayəti, Tarixi-Yəzd, Yəzd, 1317/1938, səh.308-309.
Məhəmmədtağı xanın Əlinağı xan, Əbdürrza xan adlı oğlanları vardı.
Məhəmmədtağı xanın ikinci oğlu Əbdürrza xan Yəzd əyalətinin Bafq mahalında doğulub. Mükəmməl mədrəsə təhsili alıb. Əvvəlcə zəndlərə, sonra qacarlara xidmət edib.
Əbdürrza xanın Məhəmməd xan adlı oğlu vardı.
Məhəmməd xan Əbdürrza xan oğlu Yəzd şəhərində anadan olub. Mükəmməl mədrəsə təhsili alıb. Qacarlara xidmət edib. Salarülmülk ləqəbini daşıyıb.
Məhəmməd xan Salarülmülk Mirzə İbrahim xan Zəhirəddövlə Qacarın qızı ilə ailə qurub. Sultanəli xan adlı oğlu vardı.
Sultanəli xan Məhəmməd xan oğlu 1882-ci ildə anadan olub. Nasirəddin şah Qacarın sarayında “Qulambeççə” olduğundan şahanə təlim-tərbiyə görüb. Böyüyəndə şaha pişxidmət təyin olunub, acudanbaşı müavini vəzifəsində çalışıb.
Sultanəli xan sonra Azərbaycanın maliyyə idarəsində mistovfi olub. Sərtib (briqadir) rütbəsi alıb. Daha sonra Xalxalın hakim təyin edilib. Şatıranlı və Şahsevən ellərinin fitnə- fəsadlarının aradan qaldırılması üçün effektiv tədbirlər görüb. Nasirəddin şah Qacarın ölümündən sonra, 1896-cı ildə hesablamalar (bəqaye və mühasibat) vəziri olub və bir il sonra Yəzdə başçılıq etməyə başlayıb.
Sultanəli xan 1901-ci ildə Müzəffərəddin şahdan “Vəziri-Əfxəm” ləqəbini alıb.
Sultanəli xan Əbdülməcid mirzə Eynüddövlənin və Mirzə Nəsrulla xan Müşirüddövlənin kabinələrində Daxili işlər naziri idi. Mirzə Nəsrulla xan Müşirəddövlənin istefasından sonra Baş nazir olub. (Mehdi Bamdad, II cild, s.102) O tarixdən bəri Qacarlar dövlətində işlədilən "Sədr əzəm" ünvanının yerinə, Baş nazirə "Rəyasate vüzəra" (Nazirlərin rəisi) deyilməyə başlayıb. Mirzə Sultanəli xan Vəziri-Əfxəm nazirlərin rəisi olmaqla yanaşı həm də Daxili işlər naziri vəzifəsində çalışıb. (Əhməd Kəsrəvi, Məşrutəyi İran, Tehran, 1378, s. 243-244) 1907-ci ildə, İran Milli Məclisinin nümayəndələri yekdilliklə, onun işdən kənarlaşdırılmasına səs verib və beləliklə, Əfxəmin təxminən qırx günlük hökuməti tamamlanıb. (Mehdiqulu xan Hidayət, Xatirat və xətərat, Tehran, 1344, s. 155) Vəziri-Əfxəm işdən kənarlaşdırıladan sonra, Məhəmmədəli şah Qacarın əmri ilə dərbar (saray) naziri təyin olunub.
Sultanəli xan Vəziri-Əfxəm “Şire-Xurşid” ordeni ilə təltif edilib.
Sultanəli xan Vəziri-Əfxəm böyük əmlak sahiblərindən olub. Onun Zəncan və Kirmanda xeyli mülkü vardı.
Sultanəli xan Vəziri-Əfxəm 1914-ci ildə vəfat edib.
Sultanəli xan Vəziri-Əfxəmin törəmələrinin bəzisi "Əfxəmi" və bəziləri isə "Əfxəm-İbrahimi" soyadını daşıyırlar. (Əbdülhüseyn Nəvai, Dövləthaye İran əz ağaz məşrutiyyət ta ultimatium, Tehran, “Babək”, 1355, s.12)
Sultanəli xan Vəziri-Əfxəm 5 qadınla dünya evinə girib. Məhəmmədhəsən xan, İmamqulu xan adlı oğlanları, Müsrətüssəltənə xanım, Şəmsəssəltənə xanım, Səkinə Münəvvərəddövlə xanım, Bədirəddövlə xanım adlı qızları vardı.
Sultanəli xan Vəziri-Əfxəm qızları vasitəsilə Azərbaycanın bir çox ünlü ailələri ilə qohum olub. Zəncanın ən tanınmış soyları olan zülfiqarilərə iki qız verib. Qacarlar dövlətinin Hərbi naziri, əslən Qarabağlı Hüseynpaşa xan Əmir Bahadur Cəng onun kürəkəni idi..
Müəllifin bütün yazıları - Ənvər ÇİNGİZOĞLU
Bölməyə aid digər xəbərlər
11-04-2022, 21:25
Mazandaran alimi - Ənvər Çingizoğlu yazır
23-03-2022, 18:55
Rəşid Yasəmi: ədəbiyyatda nəciblik nümunəsi
17-03-2022, 09:49
Vahid Dəstigirdi: Nizaminin tədqiqatçısı
12-03-2022, 22:31
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Səid Nəfisi: Azərbaycan qəhrəmanı Babək Xürrəmdin əsərinin müəllifi
19-10-2021, 09:58
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Məhəmmədəli Füruği: siyasətçi, diplomat, tarixçi, tərcüməçi və millətçi kimi
16-10-2021, 01:06
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Hacıəli xan Rəzmara: Qurban bayramında doğuldu, terror qurbanı oldu
13-09-2021, 16:31
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Şəkinskilərin İran qolu haqqında... - Ənvər Çingizoğlunun araşdırması
10-09-2021, 17:27
Nəcəfqulu xan Sərşar: Qaradağın ağ gün görməmiş şairi
27-08-2021, 16:48
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Məhəmmədqulu xan Alar: inqilabda sərkərdə, işdə sərkar.. - Fotolar
20-08-2021, 13:38
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - İsmayıl xan Şəfai: Tehran-43 konfransında şahın tərcüməçisi - Fotolar
16-08-2021, 15:51
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Seyid Məhəmməd Dəbirsiyaqi: tədqiq və tədrisin işığında - Fotolar
24-07-2021, 16:15
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Qaradağ elləri: beloğludan eloğluya qədər - Ənvər Çingizoğlu yazır
Türkiyədə yaşayan Əməkdar artist deyir ki, siyasilərin illərlə həllinə çalışdığı hansısa bir məsələni bəzən uğurlu bir musiqi əsəri həll edə bilər
Deputatlığa namizəd Milli Məclisdə təmsil etmək istədiyi bölgənin problemlərinin təsnifatını artıq ağlına yazıb və işə nədən başlayacağını sıralayıb
Qüdrət Həsənquliyev: “Düşmənçiliyə son qoymaq üçün ədalətli sülhə nail olmaq gərəkdir. Bunun üçün ya tərəflər 1991-ci ilin sərhədləri çərçivəsində bir-birinin ərazi bütövlüyünü tanıyır, ya da ərazi mübadiləsinə gedirlər. Amma indiki mərhələdə bu, az inandırıcı görünür”
“Tənha insanın monoloqu”nun ssenari müəllifi və rejissoru deyir ki, kinomuzu yaşatmaq və irəli aparmaq üçün film istehsalını artırmalı və onun bazarını düşünməliyik
Mirəli Sarızadə: “Gənc yaşımda arzum həyata keçdi, inşallah, yeni mövsümdə teatrımızın səhnəsində də Məcnun obrazı ilə tamaşaçılar qarşısına çıxacam”
