12:57 / 27-06-2025
Prokurorluq Bakıdakı partlayış hadisəsini araşdırır
11:32 / 27-06-2025
Nazirlik və dövlət komitəsi vətəndaşlara müraciət edib
09:33 / 27-06-2025
Qaxda zəlzələ olub
00:25 / 27-06-2025
"Azərbaycanfilm"in ərazisindəki yanğın söndürülüb - (Yenilənib)
00:02 / 27-06-2025
Emil Mehtiyev idarə rəisi təyin olunub
18:04 / 26-06-2025
Narkotik satan ata və oğlu tutulub
16:30 / 26-06-2025
Azərbaycandakı dinlərarası harmoniya Tolerantlıq Evində müzakirə olunub
16:17 / 26-06-2025
Azərbaycanı gülüstana çevirənlər! - Zahid Oruc yazır
13:15 / 26-06-2025
Sabahın hava proqnozu açıqlanıb
12:14 / 26-06-2025
İlham Əliyevlə İran prezidenti arasında telefon danışığı olub
11:02 / 26-06-2025
Kəlbəcərdə yük maşını çaya aşıb, sürücü ölüb
10:29 / 26-06-2025
Prezident Silahlı Qüvvələr Günü münasibətilə paylaşım edib
09:25 / 26-06-2025
Tarixi yanlışlıq - İbrahim Əliyev yazır
08:51 / 26-06-2025
Cənubi Qafqazın ən güclüsü...
00:00 / 26-06-2025
Bu gün Silahlı Qüvvələri Günüdür
22:36 / 25-06-2025
MÜTDA: "7 müəllimin nəticəsi ləğv ediləcək"
21:49 / 25-06-2025
Tovuzda kütləvi zəhərlənmə olub - Yenilənib
19:56 / 25-06-2025
Ceyhun Bayramov İranın yeni səfirini qəbul edib
18:04 / 25-06-2025
Ordu günü Bakı, Gəncə, Xankəndi və Laçında yürüş olacaq
18:00 / 25-06-2025
Beynəlxalq axtarışa verilmiş şəxsi Rusiyaya təhvil verilib
17:49 / 25-06-2025
Ter-Petrosyan II Qareginlə siyasi vəziyyəti müzakirə edib
17:44 / 25-06-2025
“Azəriqaz”ın baş direktoruna müavin təyin olunub
17:27 / 25-06-2025
Ceyhun Bayramov Sudanın yeni səfiri ilə görüşüb
17:02 / 25-06-2025
Trampla Zelenski Niderlandda görüşüblər
16:56 / 25-06-2025
Qırğızıstanda parno saytlara giriş bloklanıb
16:45 / 25-06-2025
Bakıda əməliyyat: saxlanılanlar var - Video
16:39 / 25-06-2025
Toy karvanında "avtoş"luq edən sürücülər saxlanılıb
16:20 / 25-06-2025
Səkkiz rayona prokuror təyin edilib - Yenilənib
15:59 / 25-06-2025
Kansler: Rusiya Avropanın sülh və siyasi nizamını təhdid edir
15:40 / 25-06-2025
“Pasportlar haqqında” qanun dəyişib
14:57 / 22-06-2025
Həyat dolu ömür yolu - Milli Mətbuat-150 - Fotolar
19:12 / 23-06-2025
Cəlaloğlu: "İranı əvvəlki məcrasına qaytarmaq istəyirlərsə, onda hakimiyyətdə Qacarlar oturmalıdır” - Müsahibə
09:25 / 26-06-2025
Tarixi yanlışlıq - İbrahim Əliyev yazır
10:14 / 24-06-2025
Tramp dünyanı aldadıb: atəşkəs yoxdur, İsrail İrana ağır zərbələr endirir
14:55 / 25-06-2025
Rəşad Əhmədzadə: “Beynəlxalq festivallarda iştirakımız ölkə teatrları üçün də uğurdur” - Müsahibə
07:09 / 24-06-2025
İran və İsrail atəşkəsə razılaşıblar?
00:39 / 25-06-2025
NATO: Ukraynada 250 min rus hərbçisi həlak olub
08:27 / 25-06-2025
Üç mindən çox avtomobili daşıyan gəmi üç həftə yandıqdan sonra batıb
19:40 / 24-06-2025
“Qərbi Azərbaycan İrsi” kitabının təqdimatı olub - Fotolar
23:45 / 23-06-2025
Bakıdan Qətərə uçan təyyarə yarıyoldan geri dönüb
Qırx günlük baş nazir - Ənvər Çingizoğlu yazır
Tarix: 18-08-2020 16:02 | Bölmə: Ənvər ÇİNGİZOĞLU
Azərbaycan tarixinin ən az işlənən problemlərindən biri də Qacarlar dövlətinin tarixidir. Gözdən iraq salınmasının səbəblərindən biri hazırkı İranın tərkibində olmasıdır. Sovet dönəmindən bəri “İran tarixi” qorxulu mövzu sayılıb. Biz Qacarlar dövlətinin Məşrutə hərəkatı dönəmində Baş və Daxili işlər naziri olmuş bir şəxsin həyatını oxuculara təqdim etmək istədik. Və qərarlıyıq ki, Qacarlar tarixi əsasən bizim tariximizdir.
Sultanəli xan yəzdilər soyuna mənsubdur. Bu soy öz kökünü Məhəmmədtağı xan Yəzdidən götürür. Məhəmmədtağı xan Mirzə Məhəmmədbağır oğlu Yəzd əyalətinin Bafq mahalında anadan olub. İbtidai təhsilini atasından, ali təhsilini mədrəsədə alıb. Məscidə getməyib, siyasi həyata atılıb. Məhəmmədtağı xan xalqın dəstəyini alıb, Avşarlar dövründə Yəzd hakimi olan Aləm xan Türkə qarşı mübarizəyə başlayır. Aləm xan mübarizəyə tablamayıb, qaçır. Şəhər əyan-əşrafı Məhəmmədtağı xana məsləhət görürlər ki, ərizə ilə Adil şah Avşara müraciət edib, hakimlik vəzifəsini əlinə alsın. Məhəmmədtağı xan məsləhəti yerinə yetirib, Adil şahdan fərman alır. (Əbdülhüseyn Ayəti, Tarixi-Yəzd, Yəzd, 1317/1938, səh.308-309.
Məhəmmədtağı xanın Əlinağı xan, Əbdürrza xan adlı oğlanları vardı.
Məhəmmədtağı xanın ikinci oğlu Əbdürrza xan Yəzd əyalətinin Bafq mahalında doğulub. Mükəmməl mədrəsə təhsili alıb. Əvvəlcə zəndlərə, sonra qacarlara xidmət edib.
Əbdürrza xanın Məhəmməd xan adlı oğlu vardı.
Məhəmməd xan Əbdürrza xan oğlu Yəzd şəhərində anadan olub. Mükəmməl mədrəsə təhsili alıb. Qacarlara xidmət edib. Salarülmülk ləqəbini daşıyıb.
Məhəmməd xan Salarülmülk Mirzə İbrahim xan Zəhirəddövlə Qacarın qızı ilə ailə qurub. Sultanəli xan adlı oğlu vardı.
Sultanəli xan Məhəmməd xan oğlu 1882-ci ildə anadan olub. Nasirəddin şah Qacarın sarayında “Qulambeççə” olduğundan şahanə təlim-tərbiyə görüb. Böyüyəndə şaha pişxidmət təyin olunub, acudanbaşı müavini vəzifəsində çalışıb.
Sultanəli xan sonra Azərbaycanın maliyyə idarəsində mistovfi olub. Sərtib (briqadir) rütbəsi alıb. Daha sonra Xalxalın hakim təyin edilib. Şatıranlı və Şahsevən ellərinin fitnə- fəsadlarının aradan qaldırılması üçün effektiv tədbirlər görüb. Nasirəddin şah Qacarın ölümündən sonra, 1896-cı ildə hesablamalar (bəqaye və mühasibat) vəziri olub və bir il sonra Yəzdə başçılıq etməyə başlayıb.
Sultanəli xan 1901-ci ildə Müzəffərəddin şahdan “Vəziri-Əfxəm” ləqəbini alıb.
Sultanəli xan Əbdülməcid mirzə Eynüddövlənin və Mirzə Nəsrulla xan Müşirüddövlənin kabinələrində Daxili işlər naziri idi. Mirzə Nəsrulla xan Müşirəddövlənin istefasından sonra Baş nazir olub. (Mehdi Bamdad, II cild, s.102) O tarixdən bəri Qacarlar dövlətində işlədilən "Sədr əzəm" ünvanının yerinə, Baş nazirə "Rəyasate vüzəra" (Nazirlərin rəisi) deyilməyə başlayıb. Mirzə Sultanəli xan Vəziri-Əfxəm nazirlərin rəisi olmaqla yanaşı həm də Daxili işlər naziri vəzifəsində çalışıb. (Əhməd Kəsrəvi, Məşrutəyi İran, Tehran, 1378, s. 243-244) 1907-ci ildə, İran Milli Məclisinin nümayəndələri yekdilliklə, onun işdən kənarlaşdırılmasına səs verib və beləliklə, Əfxəmin təxminən qırx günlük hökuməti tamamlanıb. (Mehdiqulu xan Hidayət, Xatirat və xətərat, Tehran, 1344, s. 155) Vəziri-Əfxəm işdən kənarlaşdırıladan sonra, Məhəmmədəli şah Qacarın əmri ilə dərbar (saray) naziri təyin olunub.
Sultanəli xan Vəziri-Əfxəm “Şire-Xurşid” ordeni ilə təltif edilib.
Sultanəli xan Vəziri-Əfxəm böyük əmlak sahiblərindən olub. Onun Zəncan və Kirmanda xeyli mülkü vardı.
Sultanəli xan Vəziri-Əfxəm 1914-ci ildə vəfat edib.
Sultanəli xan Vəziri-Əfxəmin törəmələrinin bəzisi "Əfxəmi" və bəziləri isə "Əfxəm-İbrahimi" soyadını daşıyırlar. (Əbdülhüseyn Nəvai, Dövləthaye İran əz ağaz məşrutiyyət ta ultimatium, Tehran, “Babək”, 1355, s.12)
Sultanəli xan Vəziri-Əfxəm 5 qadınla dünya evinə girib. Məhəmmədhəsən xan, İmamqulu xan adlı oğlanları, Müsrətüssəltənə xanım, Şəmsəssəltənə xanım, Səkinə Münəvvərəddövlə xanım, Bədirəddövlə xanım adlı qızları vardı.
Sultanəli xan Vəziri-Əfxəm qızları vasitəsilə Azərbaycanın bir çox ünlü ailələri ilə qohum olub. Zəncanın ən tanınmış soyları olan zülfiqarilərə iki qız verib. Qacarlar dövlətinin Hərbi naziri, əslən Qarabağlı Hüseynpaşa xan Əmir Bahadur Cəng onun kürəkəni idi..
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 18-08-2020 16:02 | Bölmə: Ənvər ÇİNGİZOĞLU
Azərbaycan tarixinin ən az işlənən problemlərindən biri də Qacarlar dövlətinin tarixidir. Gözdən iraq salınmasının səbəblərindən biri hazırkı İranın tərkibində olmasıdır. Sovet dönəmindən bəri “İran tarixi” qorxulu mövzu sayılıb. Biz Qacarlar dövlətinin Məşrutə hərəkatı dönəmində Baş və Daxili işlər naziri olmuş bir şəxsin həyatını oxuculara təqdim etmək istədik. Və qərarlıyıq ki, Qacarlar tarixi əsasən bizim tariximizdir.
Sultanəli xan yəzdilər soyuna mənsubdur. Bu soy öz kökünü Məhəmmədtağı xan Yəzdidən götürür. Məhəmmədtağı xan Mirzə Məhəmmədbağır oğlu Yəzd əyalətinin Bafq mahalında anadan olub. İbtidai təhsilini atasından, ali təhsilini mədrəsədə alıb. Məscidə getməyib, siyasi həyata atılıb. Məhəmmədtağı xan xalqın dəstəyini alıb, Avşarlar dövründə Yəzd hakimi olan Aləm xan Türkə qarşı mübarizəyə başlayır. Aləm xan mübarizəyə tablamayıb, qaçır. Şəhər əyan-əşrafı Məhəmmədtağı xana məsləhət görürlər ki, ərizə ilə Adil şah Avşara müraciət edib, hakimlik vəzifəsini əlinə alsın. Məhəmmədtağı xan məsləhəti yerinə yetirib, Adil şahdan fərman alır. (Əbdülhüseyn Ayəti, Tarixi-Yəzd, Yəzd, 1317/1938, səh.308-309.
Məhəmmədtağı xanın Əlinağı xan, Əbdürrza xan adlı oğlanları vardı.
Məhəmmədtağı xanın ikinci oğlu Əbdürrza xan Yəzd əyalətinin Bafq mahalında doğulub. Mükəmməl mədrəsə təhsili alıb. Əvvəlcə zəndlərə, sonra qacarlara xidmət edib.
Əbdürrza xanın Məhəmməd xan adlı oğlu vardı.
Məhəmməd xan Əbdürrza xan oğlu Yəzd şəhərində anadan olub. Mükəmməl mədrəsə təhsili alıb. Qacarlara xidmət edib. Salarülmülk ləqəbini daşıyıb.
Məhəmməd xan Salarülmülk Mirzə İbrahim xan Zəhirəddövlə Qacarın qızı ilə ailə qurub. Sultanəli xan adlı oğlu vardı.
Sultanəli xan Məhəmməd xan oğlu 1882-ci ildə anadan olub. Nasirəddin şah Qacarın sarayında “Qulambeççə” olduğundan şahanə təlim-tərbiyə görüb. Böyüyəndə şaha pişxidmət təyin olunub, acudanbaşı müavini vəzifəsində çalışıb.
Sultanəli xan sonra Azərbaycanın maliyyə idarəsində mistovfi olub. Sərtib (briqadir) rütbəsi alıb. Daha sonra Xalxalın hakim təyin edilib. Şatıranlı və Şahsevən ellərinin fitnə- fəsadlarının aradan qaldırılması üçün effektiv tədbirlər görüb. Nasirəddin şah Qacarın ölümündən sonra, 1896-cı ildə hesablamalar (bəqaye və mühasibat) vəziri olub və bir il sonra Yəzdə başçılıq etməyə başlayıb.
Sultanəli xan 1901-ci ildə Müzəffərəddin şahdan “Vəziri-Əfxəm” ləqəbini alıb.
Sultanəli xan Əbdülməcid mirzə Eynüddövlənin və Mirzə Nəsrulla xan Müşirüddövlənin kabinələrində Daxili işlər naziri idi. Mirzə Nəsrulla xan Müşirəddövlənin istefasından sonra Baş nazir olub. (Mehdi Bamdad, II cild, s.102) O tarixdən bəri Qacarlar dövlətində işlədilən "Sədr əzəm" ünvanının yerinə, Baş nazirə "Rəyasate vüzəra" (Nazirlərin rəisi) deyilməyə başlayıb. Mirzə Sultanəli xan Vəziri-Əfxəm nazirlərin rəisi olmaqla yanaşı həm də Daxili işlər naziri vəzifəsində çalışıb. (Əhməd Kəsrəvi, Məşrutəyi İran, Tehran, 1378, s. 243-244) 1907-ci ildə, İran Milli Məclisinin nümayəndələri yekdilliklə, onun işdən kənarlaşdırılmasına səs verib və beləliklə, Əfxəmin təxminən qırx günlük hökuməti tamamlanıb. (Mehdiqulu xan Hidayət, Xatirat və xətərat, Tehran, 1344, s. 155) Vəziri-Əfxəm işdən kənarlaşdırıladan sonra, Məhəmmədəli şah Qacarın əmri ilə dərbar (saray) naziri təyin olunub.
Sultanəli xan Vəziri-Əfxəm “Şire-Xurşid” ordeni ilə təltif edilib.
Sultanəli xan Vəziri-Əfxəm böyük əmlak sahiblərindən olub. Onun Zəncan və Kirmanda xeyli mülkü vardı.
Sultanəli xan Vəziri-Əfxəm 1914-ci ildə vəfat edib.
Sultanəli xan Vəziri-Əfxəmin törəmələrinin bəzisi "Əfxəmi" və bəziləri isə "Əfxəm-İbrahimi" soyadını daşıyırlar. (Əbdülhüseyn Nəvai, Dövləthaye İran əz ağaz məşrutiyyət ta ultimatium, Tehran, “Babək”, 1355, s.12)
Sultanəli xan Vəziri-Əfxəm 5 qadınla dünya evinə girib. Məhəmmədhəsən xan, İmamqulu xan adlı oğlanları, Müsrətüssəltənə xanım, Şəmsəssəltənə xanım, Səkinə Münəvvərəddövlə xanım, Bədirəddövlə xanım adlı qızları vardı.
Sultanəli xan Vəziri-Əfxəm qızları vasitəsilə Azərbaycanın bir çox ünlü ailələri ilə qohum olub. Zəncanın ən tanınmış soyları olan zülfiqarilərə iki qız verib. Qacarlar dövlətinin Hərbi naziri, əslən Qarabağlı Hüseynpaşa xan Əmir Bahadur Cəng onun kürəkəni idi..
Müəllifin bütün yazıları - Ənvər ÇİNGİZOĞLU
Bölməyə aid digər xəbərlər
11-04-2022, 21:25
Mazandaran alimi - Ənvər Çingizoğlu yazır
23-03-2022, 18:55
Rəşid Yasəmi: ədəbiyyatda nəciblik nümunəsi
17-03-2022, 09:49
Vahid Dəstigirdi: Nizaminin tədqiqatçısı
12-03-2022, 22:31
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Səid Nəfisi: Azərbaycan qəhrəmanı Babək Xürrəmdin əsərinin müəllifi
19-10-2021, 09:58
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Məhəmmədəli Füruği: siyasətçi, diplomat, tarixçi, tərcüməçi və millətçi kimi
16-10-2021, 01:06
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Hacıəli xan Rəzmara: Qurban bayramında doğuldu, terror qurbanı oldu
13-09-2021, 16:31
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Şəkinskilərin İran qolu haqqında... - Ənvər Çingizoğlunun araşdırması
10-09-2021, 17:27
Nəcəfqulu xan Sərşar: Qaradağın ağ gün görməmiş şairi
27-08-2021, 16:48
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Məhəmmədqulu xan Alar: inqilabda sərkərdə, işdə sərkar.. - Fotolar
20-08-2021, 13:38
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - İsmayıl xan Şəfai: Tehran-43 konfransında şahın tərcüməçisi - Fotolar
16-08-2021, 15:51
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Seyid Məhəmməd Dəbirsiyaqi: tədqiq və tədrisin işığında - Fotolar
24-07-2021, 16:15
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Qaradağ elləri: beloğludan eloğluya qədər - Ənvər Çingizoğlu yazır
Qüdrət Həsənquliyevin fikrincə, Tramp görsə ki, Ukrayna qalib gəlir, Rusiyaya təkcə siyasi yox, hərbi dəstək də verəcək
"Xalq qəzeti"nin şöbə müdiri deyir ki, ömrü boyu özünü axtaran, dəfələrlə yanından ötüb keçən o qədər insan var ki
Nadir Azməmmədov: “Təəssüf ki, indi rejissor olmaq, kino və serial çəkmək adiləşib, bəzən bunun məsuliyyətini dərk etmirlər”
Türkiyədə yaşayan Əməkdar artist deyir ki, siyasilərin illərlə həllinə çalışdığı hansısa bir məsələni bəzən uğurlu bir musiqi əsəri həll edə bilər
Qüdrət Həsənquliyev: “Düşmənçiliyə son qoymaq üçün ədalətli sülhə nail olmaq gərəkdir. Bunun üçün ya tərəflər 1991-ci ilin sərhədləri çərçivəsində bir-birinin ərazi bütövlüyünü tanıyır, ya da ərazi mübadiləsinə gedirlər. Amma indiki mərhələdə bu, az inandırıcı görünür”
