01:02 / 19-04-2024
Konfrans liqası: "Fiorentina" 2 qolla qələbə qazanıb
00:35 / 19-04-2024
"Arsenal" türk oyunçunu "radar"a salıb
00:01 / 19-04-2024
ABŞ Fələstinin BMT-yə tam üzvlüyünə “yox” deyəcək
23:01 / 18-04-2024
Türkiyədə üç ard-arda güclü zəlzələ olub
21:24 / 18-04-2024
Bakıda litvalı dənizçi haqqında sənədli film nümayiş olunub
19:04 / 18-04-2024
Respublika Pediatriya Mərkəzi yaradılıb
18:49 / 18-04-2024
Narkokuryer Hacıqabulda 12 kq narkotiklə saxlanılıb
18:03 / 18-04-2024
Bakıda qətl: Elvin Əsədovun cinayət işi məhkəməyə göndərilib
17:55 / 18-04-2024
ABŞ və Britaniya İrana qarşı sanksiyaları genişlənidirib
17:44 / 18-04-2024
Əfv edilənlərin içində niyə qadınlar az olur? - Açıqlama
17:40 / 18-04-2024
Kəmaləddin Heydərovun daha bir şirkəti məhkəməyə verilib
17:36 / 18-04-2024
Hacıqabulda qatar qadını vurub
16:31 / 18-04-2024
Makronun sözü ilə əməli uyğun gəlmir
16:29 / 18-04-2024
Səməd Seyidov: "Yeni Kaledoniyanın müstəqilliyini əldə edəcəyinə inanırıq"
16:15 / 18-04-2024
Prezident Nyu-Yorkda keçmiş prezidentlə görüşüb
16:01 / 18-04-2024
Bakıda iki nəfər dəm qazından ölüb
15:52 / 18-04-2024
Daha iki bankın əmlakları hərraca çıxarılıb
15:46 / 18-04-2024
Qubad İbadoğluya yekun ittiham aktı elan edilib
15:29 / 18-04-2024
Zəngilanda silah-sursat aşkarlanıb
15:13 / 18-04-2024
İcra başçısını söyən şəxsə 5 sutka həbs cəzası verilib
14:29 / 18-04-2024
Zaxarova: "Moskva Bakı ilə İrəvan arasında münasibətlərin nizamlanması üçün hər şeyi edib"
14:20 / 18-04-2024
QHT-lər Nobel Komitəsinə məktub göndərib
14:12 / 18-04-2024
Raketlərə qarşı yeni silah hazırlanır
13:54 / 18-04-2024
Azərbaycan və Yeni Kaledoniya parlamentləri əməkdaşlıq memorandumu imzalayıb
13:39 / 18-04-2024
Məhkəmə kokain kralı ilə bağlı qərar verib
13:12 / 18-04-2024
İki kluba texniki məğlubiyyət verilib
12:58 / 18-04-2024
Süni intellektdən qoruna biləcək sahələr sadalanıb
12:48 / 18-04-2024
Müəllimlərin sertifikatlaşdırılması başlayır
00:02 / 15-04-2024
Ceyhun Bayramov Özbəkistana gedib - Yenilənib
18:06 / 14-04-2024
İordaniya Kralı COP29-a dəvət olunub
20:08 / 15-04-2024
Rusiya Ukrayna ilə savaşa özgələri göndərir
23:11 / 14-04-2024
Oqtay Əsədovun həyat yoldaşı son bir ildə Moskvada 14 milyon qazanıb
14:18 / 14-04-2024
Azərbaycan və İordaniya müdafiə sahəsində əməkdaşlığa dair Saziş imzalayıb
18:51 / 15-04-2024
“Şəhid Əhməd – Oğluma məktub” filminin təqdimatı keçirilib - Fotolar
09:07 / 14-04-2024
Bu gün 34 mindən çox abituriyent imtahan verəcək
22:33 / 14-04-2024
İsrail prezidenti: "Bu, əsil müharibə elanıdır"
13:58 / 16-04-2024
Agentlik sədri vəzifədən azad edilib - Yeni təyinat
15:07 / 17-04-2024
Hikmət Hacıyev: “Sülhməramlıların Azərbaycandan çıxarılması barədə qərar qəbul edilib”
14:31 / 14-04-2024
Paris-2024: Azərbaycan millisi lisenziya qazanıb
10:57 / 18-04-2024
60 milyard dollarlıq yardımın önü açılır
Siyasi strategiya ustası - Ənvər Çingizoğlu yazır
Tarix: 23-08-2020 23:58 | Bölmə: Ənvər ÇİNGİZOĞLU
Onu İranda siyasi strategiya ustası adlandırırdılar. Əslən Azərbaycan türkü olub, hərbçi ailəsində doğulub. Kimdir bu şəxs? Onu hərbi işdən çox sahibkarlığın inkişafı və bazar mühitinin yaxşılaşdırılması maraqlandırırdı. Tanış olun...
Əli xan Mirzə Qulaməli xan oğlu 5 oktyabr 1896-cı ildə Təbriz şəhərində anadan olub. İbtidai təhsilini məhəllə mollaxanasında alıb. Sonra İran Kazak briqadasının məktəbində oxuyub. Məktəbi zabit rütbəsilə bitirib. Bir müddət briqada da xidmət edəndən sonra, Tehran Darülfünunda siyasi elmlər üzrə ali təhsil alıb. 1914-cü ildə universitetdə təhsilini başa vurub. Rus və fransız dillərini bilirdi.
Mirzə Əli xan Süheyli Xarici işlər vəzarətində çalışmağa başlayıb.
Mirzə Əli xan Süheyli 1926-cı ildə vəzarətdə şöbə müdiri vəzifəsində idi. Sonra SSRİ səfirliyinə münşi kimi göndərilib. Moskva şəhərində xidmət edib. 1931-ci ildə Əbdülhüseyn xan Teymurtaşın yardımı ilə Yollar vəzirinin müavini olub. 1934-cü ildə Xarici işlər vəzirinin müavini vəzifəsində çalışmağa başlayıb.
Mirzə Əli xan Süheyli 1936-1939-cu illərdə İranın Böyük Britaniyada səfiri vəzifəsində çalışıb.
Mirzə Əli xan Süheyli 1939-cu ilin mart-oktyabr aylarında Kerman ostanının qubernatoru (ostandarı) olub.
Mirzə Əli xan Süheyli oktyabr 1939-cu ildən iyun 1940-cı ilədək İranın Əfqanıstanda səlahiyyətli səfiri vəzifəsini icra edib.
Mirzə Əli xan Süheyli iyun 1940-cı ildən İranın Daxili işlər naziri olub. O, 1941-ci ilədək bu vəzifədə çalışıb.
Mirzə Əli xan Süheyli 1941-ci ildən 1942-ci ilədək İranın Xarici işlər naziri olub. Həmin dövrdə İran hökuməti Azərbaycan məsələsindən ciddi şəkildə narahat olmağa başlayıb. Avqust ayının 28-də təşkil olunmuş Füruği hökumətində Xarici işlər naziri vəzifəsini tutan Mirzə Əli xan Sühеyli xarici ölkələrdəki İran diplomatik korpuslarına gizli tapşırıq vеrib ki, şurəvi təhlükəsinə qarşı dayanmaq üçün ingilis mеylinə üstünlük vеrsinlər və Azərbaycan məsələsi ilə ciddi məşğul olsunlar. O, Ankaradakı İran səfirinə yazırdı: "Əgər işlər bundan sonra da bеlə davam еtsə, onda biz Azərbaycanı itirəcəyik". (Azərbaycan Rеspublikası, MDYTA, f.28, s.4, i.2, v.38)
Mirzə Əli xan Süheyli 1942-ci ilin mart-avqust aylarında İranın Baş naziri olub.
Üç müttəfiq dövlət başçılarının Tehran konfransında Ruzvelt, Stalin və Çörçill öz aralarında və İranın Baş naziri Mirzə Əli xan Süheyli ilə məsləhətləşəndən sonra 1943-cü il dekabrın 1-də Tehranda imzaladıqları “Üç dövlətin İran haqqında bəyannaməsi”ndə üçtərəfli müqavilədəki öhdəliklər bir daha təsdiq olunub: “Birləşmiş Ştatlar, SSRİ və Birləşmiş Krallığın hökumətləri İran hökumətinin İranın tam müstəqilliyini, suverenliyini və ərazi toxunulmazlığını saxlamaq arzusunda onunla həmrəydirlər. Onlar belə nəticəyə gəlirlər ki, İran hər dörd hökumətin imzaladığı Atlantika xartiyasının prinsiplərinə müvafiq olaraq digər sülhpərvər millətlərlə birlikdə müharibədən sonra beynəlxalq sülhün, təhlükəsizliyin və tərəqqinin bərqərar olmasında iştirak edəcəkdir”. (Советский Союз на международных конференциях периода Великой Отечественной войны 1941-1945 гг. В 6-ти т. Т. 2 (Тегеранская конференция руководителей трех союзных держав – СССР, США и Великобритании (28 ноября – 1 декабря 1943 г.), M.: Политиздат, 1984, 176 с.158)
1943-cü ilin fevral ayından 1944-cü ilin mart ayınadək İranın Baş naziri olan Mirzə Əli xan Süheyli 17 fеvralda yеni hökumət qurub. Birinci hökumətindən fərqli olaraq Suhеylinin ikinci hökumətində əsasən şah rеjiminin tərəfdarları üstünlük təşkil еdirdi. Sovеtlərin əlеyhdarı kimi tanınan Səid Nuri Sühеyli hökumətində Xarici işlər naziri, Rza şaha yaxın silahdaşı olmuş gеnеral Əhməd ağa Əmir Əhmədi Hərbi nazir, Amеrikanın adamı sayılan Allahyar Salеh Maliyyə naziri, ingilislərə yaxın olan Tədayün Daxili işlər naziri vəzifələrini tutdular. 14 mart 1943-cü ildə Sühеyli - Səid hökuməti A. Milspo missiyasına fövqəladə səlahiyyət vеrməklə İranda ABŞ-ın mövqеlərini xеyli möhkəmləndirdilər. Günеy Azərbaycanda sovеtlərin rolunu zəiflətmək, oradakı “Qırmızı Ordu”nun fəaliyyəti üzərində bеynəlxalq müşahadəni möhkəmləndirmək məqsədilə yеni Xarici işlər naziri Səid Nuri Təbrizdəki diplomatik missiyaların və xarici nümayəndəliklərin işinin canlanmasında maraqlı idi.
Mirzə Əli xan Süheyli 1948-ci ildə İranın Fransadakı, 1953-cü ildə isə Böyük Britaniyadakı səfiri olub.
Mirzə Əli xan Süheyli 1 may 1958-ci ildə Londanda vəfat edib. Tehranda Şah Əbdüləzim gorgahında dəfn olunub.
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 23-08-2020 23:58 | Bölmə: Ənvər ÇİNGİZOĞLU
Onu İranda siyasi strategiya ustası adlandırırdılar. Əslən Azərbaycan türkü olub, hərbçi ailəsində doğulub. Kimdir bu şəxs? Onu hərbi işdən çox sahibkarlığın inkişafı və bazar mühitinin yaxşılaşdırılması maraqlandırırdı. Tanış olun...
Əli xan Mirzə Qulaməli xan oğlu 5 oktyabr 1896-cı ildə Təbriz şəhərində anadan olub. İbtidai təhsilini məhəllə mollaxanasında alıb. Sonra İran Kazak briqadasının məktəbində oxuyub. Məktəbi zabit rütbəsilə bitirib. Bir müddət briqada da xidmət edəndən sonra, Tehran Darülfünunda siyasi elmlər üzrə ali təhsil alıb. 1914-cü ildə universitetdə təhsilini başa vurub. Rus və fransız dillərini bilirdi.
Mirzə Əli xan Süheyli Xarici işlər vəzarətində çalışmağa başlayıb.
Mirzə Əli xan Süheyli 1926-cı ildə vəzarətdə şöbə müdiri vəzifəsində idi. Sonra SSRİ səfirliyinə münşi kimi göndərilib. Moskva şəhərində xidmət edib. 1931-ci ildə Əbdülhüseyn xan Teymurtaşın yardımı ilə Yollar vəzirinin müavini olub. 1934-cü ildə Xarici işlər vəzirinin müavini vəzifəsində çalışmağa başlayıb.
Mirzə Əli xan Süheyli 1936-1939-cu illərdə İranın Böyük Britaniyada səfiri vəzifəsində çalışıb.
Mirzə Əli xan Süheyli 1939-cu ilin mart-oktyabr aylarında Kerman ostanının qubernatoru (ostandarı) olub.
Mirzə Əli xan Süheyli oktyabr 1939-cu ildən iyun 1940-cı ilədək İranın Əfqanıstanda səlahiyyətli səfiri vəzifəsini icra edib.
Mirzə Əli xan Süheyli iyun 1940-cı ildən İranın Daxili işlər naziri olub. O, 1941-ci ilədək bu vəzifədə çalışıb.
Mirzə Əli xan Süheyli 1941-ci ildən 1942-ci ilədək İranın Xarici işlər naziri olub. Həmin dövrdə İran hökuməti Azərbaycan məsələsindən ciddi şəkildə narahat olmağa başlayıb. Avqust ayının 28-də təşkil olunmuş Füruği hökumətində Xarici işlər naziri vəzifəsini tutan Mirzə Əli xan Sühеyli xarici ölkələrdəki İran diplomatik korpuslarına gizli tapşırıq vеrib ki, şurəvi təhlükəsinə qarşı dayanmaq üçün ingilis mеylinə üstünlük vеrsinlər və Azərbaycan məsələsi ilə ciddi məşğul olsunlar. O, Ankaradakı İran səfirinə yazırdı: "Əgər işlər bundan sonra da bеlə davam еtsə, onda biz Azərbaycanı itirəcəyik". (Azərbaycan Rеspublikası, MDYTA, f.28, s.4, i.2, v.38)
Mirzə Əli xan Süheyli 1942-ci ilin mart-avqust aylarında İranın Baş naziri olub.
Üç müttəfiq dövlət başçılarının Tehran konfransında Ruzvelt, Stalin və Çörçill öz aralarında və İranın Baş naziri Mirzə Əli xan Süheyli ilə məsləhətləşəndən sonra 1943-cü il dekabrın 1-də Tehranda imzaladıqları “Üç dövlətin İran haqqında bəyannaməsi”ndə üçtərəfli müqavilədəki öhdəliklər bir daha təsdiq olunub: “Birləşmiş Ştatlar, SSRİ və Birləşmiş Krallığın hökumətləri İran hökumətinin İranın tam müstəqilliyini, suverenliyini və ərazi toxunulmazlığını saxlamaq arzusunda onunla həmrəydirlər. Onlar belə nəticəyə gəlirlər ki, İran hər dörd hökumətin imzaladığı Atlantika xartiyasının prinsiplərinə müvafiq olaraq digər sülhpərvər millətlərlə birlikdə müharibədən sonra beynəlxalq sülhün, təhlükəsizliyin və tərəqqinin bərqərar olmasında iştirak edəcəkdir”. (Советский Союз на международных конференциях периода Великой Отечественной войны 1941-1945 гг. В 6-ти т. Т. 2 (Тегеранская конференция руководителей трех союзных держав – СССР, США и Великобритании (28 ноября – 1 декабря 1943 г.), M.: Политиздат, 1984, 176 с.158)
1943-cü ilin fevral ayından 1944-cü ilin mart ayınadək İranın Baş naziri olan Mirzə Əli xan Süheyli 17 fеvralda yеni hökumət qurub. Birinci hökumətindən fərqli olaraq Suhеylinin ikinci hökumətində əsasən şah rеjiminin tərəfdarları üstünlük təşkil еdirdi. Sovеtlərin əlеyhdarı kimi tanınan Səid Nuri Sühеyli hökumətində Xarici işlər naziri, Rza şaha yaxın silahdaşı olmuş gеnеral Əhməd ağa Əmir Əhmədi Hərbi nazir, Amеrikanın adamı sayılan Allahyar Salеh Maliyyə naziri, ingilislərə yaxın olan Tədayün Daxili işlər naziri vəzifələrini tutdular. 14 mart 1943-cü ildə Sühеyli - Səid hökuməti A. Milspo missiyasına fövqəladə səlahiyyət vеrməklə İranda ABŞ-ın mövqеlərini xеyli möhkəmləndirdilər. Günеy Azərbaycanda sovеtlərin rolunu zəiflətmək, oradakı “Qırmızı Ordu”nun fəaliyyəti üzərində bеynəlxalq müşahadəni möhkəmləndirmək məqsədilə yеni Xarici işlər naziri Səid Nuri Təbrizdəki diplomatik missiyaların və xarici nümayəndəliklərin işinin canlanmasında maraqlı idi.
Mirzə Əli xan Süheyli 1948-ci ildə İranın Fransadakı, 1953-cü ildə isə Böyük Britaniyadakı səfiri olub.
Mirzə Əli xan Süheyli 1 may 1958-ci ildə Londanda vəfat edib. Tehranda Şah Əbdüləzim gorgahında dəfn olunub.
Müəllifin bütün yazıları - Ənvər ÇİNGİZOĞLU
Bölməyə aid digər xəbərlər
11-04-2022, 21:25
Mazandaran alimi - Ənvər Çingizoğlu yazır
23-03-2022, 18:55
Rəşid Yasəmi: ədəbiyyatda nəciblik nümunəsi
17-03-2022, 09:49
Vahid Dəstigirdi: Nizaminin tədqiqatçısı
12-03-2022, 22:31
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Səid Nəfisi: Azərbaycan qəhrəmanı Babək Xürrəmdin əsərinin müəllifi
19-10-2021, 09:58
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Məhəmmədəli Füruği: siyasətçi, diplomat, tarixçi, tərcüməçi və millətçi kimi
16-10-2021, 01:06
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Hacıəli xan Rəzmara: Qurban bayramında doğuldu, terror qurbanı oldu
13-09-2021, 16:31
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Şəkinskilərin İran qolu haqqında... - Ənvər Çingizoğlunun araşdırması
10-09-2021, 17:27
Nəcəfqulu xan Sərşar: Qaradağın ağ gün görməmiş şairi
27-08-2021, 16:48
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Məhəmmədqulu xan Alar: inqilabda sərkərdə, işdə sərkar.. - Fotolar
20-08-2021, 13:38
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - İsmayıl xan Şəfai: Tehran-43 konfransında şahın tərcüməçisi - Fotolar
16-08-2021, 15:51
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Seyid Məhəmməd Dəbirsiyaqi: tədqiq və tədrisin işığında - Fotolar
24-07-2021, 16:15
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Qaradağ elləri: beloğludan eloğluya qədər - Ənvər Çingizoğlu yazır
Milli Qəhrəman Pəhlivan Fərzəliyevin oğlu deyir ki, 44 günlük savaşda iştirak etmək arzusu həyata keçməsə də, döyüşlərin şiddətli vaxtında atasının şəhid olduğu Xəzəz dağını ziyarət edə bilib
Şair deyir ki, nə tənqidçiləri qınayır, nə də pul verib onlara tənqid adı altında tərif yazdıranları
Əks-kəşfiyyat xidmətinin sabiq rəhbəri deyir ki, hava hücumu reallaşarsa, itkilər böyük ola bilər
Eyni tamaşada həm Dövşanı, həm də Tülkünü səsləndirən Aygül Ağayeva deyir ki, kuklaçı olmaq çox çətindir
Məhəmməd Şahməmmədli “Apatiya”nı şedevr hesab etmir və filmdə səhvlərin olduğunu deyir
