00:06 / 21-08-2025
Şəmkirdə 20 nəfər dönərdən zəhərlənib
23:38 / 20-08-2025
Tovuzda bir ailənin beş üzvü qidadan zəhərlənib
22:37 / 20-08-2025
Qazaxda 5 ay əvvəl törədilmiş qətlin üstü açılıb
18:57 / 20-08-2025
Bakıda 31 yaşlı kişi öldürülüb
18:40 / 20-08-2025
Şavkat Mirziyoyev İlham Əliyevə məktub göndərib
18:00 / 20-08-2025
QSC-nin Müşahidə Şurasının tərkibi dəyişib
17:55 / 20-08-2025
Şikayətçi: “Rəqsanə və əri ilə şəxsən görüşüb pulları vermişəm”
17:49 / 20-08-2025
Papuaşvili: Aİ Gürcüstandan Rusiya ilə qarşıdurma tələb etməməlidir
17:36 / 20-08-2025
Putin-Zelenski görüşünə şübhələr artır
17:32 / 20-08-2025
Növbəti iki gündə külək güclənəcək - Xəbərdarlıq
17:28 / 20-08-2025
İlham Əliyev və birinci xanım “Hacıkənd”in tikintisi ilə tanış olublar - (Yenilənib) - Fotolar
17:18 / 20-08-2025
Adəm Məmmədovun vəkillik fəaliyyətinə xitam verilib
17:10 / 20-08-2025
Prezident və birinci xanım Gəncəyə gediblər - (Yenilənib) - Fotolar
17:09 / 20-08-2025
Biləsuvarda gənc bacısının qayınatasını bıçaqlayıb
17:00 / 20-08-2025
Ruslar Ukraynanı “İsgəndər” raketləri ilə vurub
16:24 / 20-08-2025
Çin ilk litoqrafiya qurğusunu yaradıb - Fotolar
16:09 / 20-08-2025
Saakaşvili: Bu, Rusiyanın ən böyük məğlubiyyətidir
16:01 / 20-08-2025
ABŞ-da immiqrantlarla bağlı tələblər sərtləşdirilir - Foto
16:01 / 20-08-2025
Ağdərədə yanğın olub
15:42 / 20-08-2025
Bakıda 60 yaşlı kişi öldürülüb - Yenilənib
15:27 / 20-08-2025
Azərbaycan-Avropa İttifaqı münasibətləri müzakirə olunub
15:09 / 20-08-2025
Şair Məmməd İsmayıl Tovuzda dəfn olunub
14:57 / 20-08-2025
Kamran Əliyev iki rayona prokuror təyin edib
14:46 / 20-08-2025
Rusiyanın nüvə alimi Monqolustanda saxlanılıb
14:38 / 20-08-2025
Bakıda qeyri-etik reklam mətni olan elektron lövhə yığışdırılıb
14:32 / 20-08-2025
ABŞ silahlarını Ukraynaya 10 faiz baha satırlar
14:15 / 20-08-2025
Rusiyadan Britaniyaya gizli yolla taxta daşıyırlar
14:02 / 20-08-2025
Dərələyəzli Molla İmranın kitabları yüz ildir qorunur - Foto
13:27 / 20-08-2025
Azərbaycan hindistanlı kriminal avtoriteti ölkəsinə ekstradisiya edəcək
13:26 / 20-08-2025
Professor: Avropa lider böhranı ilə üzləşib - Fotolar
03:20 / 16-08-2025
Putin və Tramp Ukrayna ilə bağlı bir çox məqamları razılaşdırıblar - (Yenilənib+) - Video - Fotolar
21:45 / 18-08-2025
Tramp ilə Zelenski görüşüb - (Yenilənib) - Fotolar
17:57 / 18-08-2025
Şəhidlər xiyabanında əxlaqsız videolar paylaşan əcnəbilər həbs olunub - (Yenilənib) - Fotolar
20:53 / 16-08-2025
Cəlilabadda 62 yaşlı qadın öldürülüb - Yenilənib
19:18 / 18-08-2025
Cəlaloğlu: Ukrayna ərazilərini 99 il müddətinə Rusiyaya verəcəklər, amma...
08:20 / 16-08-2025
Qərbi Azərbaycanla bağlı yeni kitab nəşr olunub - Foto
17:10 / 20-08-2025
Prezident və birinci xanım Gəncəyə gediblər - (Yenilənib) - Fotolar
12:48 / 16-08-2025
Üç hərbçiyə ali rütbə verilib
07:52 / 19-08-2025
Zelenski: ABŞ-dan təhlükəsizliyimizə təminat aldıq
21:22 / 17-08-2025
Astarada 66 yaşlı kişi qətlə yetirilib
07:47 / 18-08-2025
Tramp Zelenskini Krımdan imtina etməyə çağırır
10:41 / 18-08-2025
Putin daha çox ərazi istəyir - Foto
Siyasi strategiya ustası - Ənvər Çingizoğlu yazır
Tarix: 23-08-2020 23:58 | Bölmə: Ənvər ÇİNGİZOĞLU
Onu İranda siyasi strategiya ustası adlandırırdılar. Əslən Azərbaycan türkü olub, hərbçi ailəsində doğulub. Kimdir bu şəxs? Onu hərbi işdən çox sahibkarlığın inkişafı və bazar mühitinin yaxşılaşdırılması maraqlandırırdı. Tanış olun...
Əli xan Mirzə Qulaməli xan oğlu 5 oktyabr 1896-cı ildə Təbriz şəhərində anadan olub. İbtidai təhsilini məhəllə mollaxanasında alıb. Sonra İran Kazak briqadasının məktəbində oxuyub. Məktəbi zabit rütbəsilə bitirib. Bir müddət briqada da xidmət edəndən sonra, Tehran Darülfünunda siyasi elmlər üzrə ali təhsil alıb. 1914-cü ildə universitetdə təhsilini başa vurub. Rus və fransız dillərini bilirdi.
Mirzə Əli xan Süheyli Xarici işlər vəzarətində çalışmağa başlayıb.
Mirzə Əli xan Süheyli 1926-cı ildə vəzarətdə şöbə müdiri vəzifəsində idi. Sonra SSRİ səfirliyinə münşi kimi göndərilib. Moskva şəhərində xidmət edib. 1931-ci ildə Əbdülhüseyn xan Teymurtaşın yardımı ilə Yollar vəzirinin müavini olub. 1934-cü ildə Xarici işlər vəzirinin müavini vəzifəsində çalışmağa başlayıb.
Mirzə Əli xan Süheyli 1936-1939-cu illərdə İranın Böyük Britaniyada səfiri vəzifəsində çalışıb.
Mirzə Əli xan Süheyli 1939-cu ilin mart-oktyabr aylarında Kerman ostanının qubernatoru (ostandarı) olub.
Mirzə Əli xan Süheyli oktyabr 1939-cu ildən iyun 1940-cı ilədək İranın Əfqanıstanda səlahiyyətli səfiri vəzifəsini icra edib.
Mirzə Əli xan Süheyli iyun 1940-cı ildən İranın Daxili işlər naziri olub. O, 1941-ci ilədək bu vəzifədə çalışıb.
Mirzə Əli xan Süheyli 1941-ci ildən 1942-ci ilədək İranın Xarici işlər naziri olub. Həmin dövrdə İran hökuməti Azərbaycan məsələsindən ciddi şəkildə narahat olmağa başlayıb. Avqust ayının 28-də təşkil olunmuş Füruği hökumətində Xarici işlər naziri vəzifəsini tutan Mirzə Əli xan Sühеyli xarici ölkələrdəki İran diplomatik korpuslarına gizli tapşırıq vеrib ki, şurəvi təhlükəsinə qarşı dayanmaq üçün ingilis mеylinə üstünlük vеrsinlər və Azərbaycan məsələsi ilə ciddi məşğul olsunlar. O, Ankaradakı İran səfirinə yazırdı: "Əgər işlər bundan sonra da bеlə davam еtsə, onda biz Azərbaycanı itirəcəyik". (Azərbaycan Rеspublikası, MDYTA, f.28, s.4, i.2, v.38)
Mirzə Əli xan Süheyli 1942-ci ilin mart-avqust aylarında İranın Baş naziri olub.
Üç müttəfiq dövlət başçılarının Tehran konfransında Ruzvelt, Stalin və Çörçill öz aralarında və İranın Baş naziri Mirzə Əli xan Süheyli ilə məsləhətləşəndən sonra 1943-cü il dekabrın 1-də Tehranda imzaladıqları “Üç dövlətin İran haqqında bəyannaməsi”ndə üçtərəfli müqavilədəki öhdəliklər bir daha təsdiq olunub: “Birləşmiş Ştatlar, SSRİ və Birləşmiş Krallığın hökumətləri İran hökumətinin İranın tam müstəqilliyini, suverenliyini və ərazi toxunulmazlığını saxlamaq arzusunda onunla həmrəydirlər. Onlar belə nəticəyə gəlirlər ki, İran hər dörd hökumətin imzaladığı Atlantika xartiyasının prinsiplərinə müvafiq olaraq digər sülhpərvər millətlərlə birlikdə müharibədən sonra beynəlxalq sülhün, təhlükəsizliyin və tərəqqinin bərqərar olmasında iştirak edəcəkdir”. (Советский Союз на международных конференциях периода Великой Отечественной войны 1941-1945 гг. В 6-ти т. Т. 2 (Тегеранская конференция руководителей трех союзных держав – СССР, США и Великобритании (28 ноября – 1 декабря 1943 г.), M.: Политиздат, 1984, 176 с.158)
1943-cü ilin fevral ayından 1944-cü ilin mart ayınadək İranın Baş naziri olan Mirzə Əli xan Süheyli 17 fеvralda yеni hökumət qurub. Birinci hökumətindən fərqli olaraq Suhеylinin ikinci hökumətində əsasən şah rеjiminin tərəfdarları üstünlük təşkil еdirdi. Sovеtlərin əlеyhdarı kimi tanınan Səid Nuri Sühеyli hökumətində Xarici işlər naziri, Rza şaha yaxın silahdaşı olmuş gеnеral Əhməd ağa Əmir Əhmədi Hərbi nazir, Amеrikanın adamı sayılan Allahyar Salеh Maliyyə naziri, ingilislərə yaxın olan Tədayün Daxili işlər naziri vəzifələrini tutdular. 14 mart 1943-cü ildə Sühеyli - Səid hökuməti A. Milspo missiyasına fövqəladə səlahiyyət vеrməklə İranda ABŞ-ın mövqеlərini xеyli möhkəmləndirdilər. Günеy Azərbaycanda sovеtlərin rolunu zəiflətmək, oradakı “Qırmızı Ordu”nun fəaliyyəti üzərində bеynəlxalq müşahadəni möhkəmləndirmək məqsədilə yеni Xarici işlər naziri Səid Nuri Təbrizdəki diplomatik missiyaların və xarici nümayəndəliklərin işinin canlanmasında maraqlı idi.
Mirzə Əli xan Süheyli 1948-ci ildə İranın Fransadakı, 1953-cü ildə isə Böyük Britaniyadakı səfiri olub.
Mirzə Əli xan Süheyli 1 may 1958-ci ildə Londanda vəfat edib. Tehranda Şah Əbdüləzim gorgahında dəfn olunub.
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 23-08-2020 23:58 | Bölmə: Ənvər ÇİNGİZOĞLU
Onu İranda siyasi strategiya ustası adlandırırdılar. Əslən Azərbaycan türkü olub, hərbçi ailəsində doğulub. Kimdir bu şəxs? Onu hərbi işdən çox sahibkarlığın inkişafı və bazar mühitinin yaxşılaşdırılması maraqlandırırdı. Tanış olun...
Əli xan Mirzə Qulaməli xan oğlu 5 oktyabr 1896-cı ildə Təbriz şəhərində anadan olub. İbtidai təhsilini məhəllə mollaxanasında alıb. Sonra İran Kazak briqadasının məktəbində oxuyub. Məktəbi zabit rütbəsilə bitirib. Bir müddət briqada da xidmət edəndən sonra, Tehran Darülfünunda siyasi elmlər üzrə ali təhsil alıb. 1914-cü ildə universitetdə təhsilini başa vurub. Rus və fransız dillərini bilirdi.
Mirzə Əli xan Süheyli Xarici işlər vəzarətində çalışmağa başlayıb.
Mirzə Əli xan Süheyli 1926-cı ildə vəzarətdə şöbə müdiri vəzifəsində idi. Sonra SSRİ səfirliyinə münşi kimi göndərilib. Moskva şəhərində xidmət edib. 1931-ci ildə Əbdülhüseyn xan Teymurtaşın yardımı ilə Yollar vəzirinin müavini olub. 1934-cü ildə Xarici işlər vəzirinin müavini vəzifəsində çalışmağa başlayıb.
Mirzə Əli xan Süheyli 1936-1939-cu illərdə İranın Böyük Britaniyada səfiri vəzifəsində çalışıb.
Mirzə Əli xan Süheyli 1939-cu ilin mart-oktyabr aylarında Kerman ostanının qubernatoru (ostandarı) olub.
Mirzə Əli xan Süheyli oktyabr 1939-cu ildən iyun 1940-cı ilədək İranın Əfqanıstanda səlahiyyətli səfiri vəzifəsini icra edib.
Mirzə Əli xan Süheyli iyun 1940-cı ildən İranın Daxili işlər naziri olub. O, 1941-ci ilədək bu vəzifədə çalışıb.
Mirzə Əli xan Süheyli 1941-ci ildən 1942-ci ilədək İranın Xarici işlər naziri olub. Həmin dövrdə İran hökuməti Azərbaycan məsələsindən ciddi şəkildə narahat olmağa başlayıb. Avqust ayının 28-də təşkil olunmuş Füruği hökumətində Xarici işlər naziri vəzifəsini tutan Mirzə Əli xan Sühеyli xarici ölkələrdəki İran diplomatik korpuslarına gizli tapşırıq vеrib ki, şurəvi təhlükəsinə qarşı dayanmaq üçün ingilis mеylinə üstünlük vеrsinlər və Azərbaycan məsələsi ilə ciddi məşğul olsunlar. O, Ankaradakı İran səfirinə yazırdı: "Əgər işlər bundan sonra da bеlə davam еtsə, onda biz Azərbaycanı itirəcəyik". (Azərbaycan Rеspublikası, MDYTA, f.28, s.4, i.2, v.38)
Mirzə Əli xan Süheyli 1942-ci ilin mart-avqust aylarında İranın Baş naziri olub.
Üç müttəfiq dövlət başçılarının Tehran konfransında Ruzvelt, Stalin və Çörçill öz aralarında və İranın Baş naziri Mirzə Əli xan Süheyli ilə məsləhətləşəndən sonra 1943-cü il dekabrın 1-də Tehranda imzaladıqları “Üç dövlətin İran haqqında bəyannaməsi”ndə üçtərəfli müqavilədəki öhdəliklər bir daha təsdiq olunub: “Birləşmiş Ştatlar, SSRİ və Birləşmiş Krallığın hökumətləri İran hökumətinin İranın tam müstəqilliyini, suverenliyini və ərazi toxunulmazlığını saxlamaq arzusunda onunla həmrəydirlər. Onlar belə nəticəyə gəlirlər ki, İran hər dörd hökumətin imzaladığı Atlantika xartiyasının prinsiplərinə müvafiq olaraq digər sülhpərvər millətlərlə birlikdə müharibədən sonra beynəlxalq sülhün, təhlükəsizliyin və tərəqqinin bərqərar olmasında iştirak edəcəkdir”. (Советский Союз на международных конференциях периода Великой Отечественной войны 1941-1945 гг. В 6-ти т. Т. 2 (Тегеранская конференция руководителей трех союзных держав – СССР, США и Великобритании (28 ноября – 1 декабря 1943 г.), M.: Политиздат, 1984, 176 с.158)
1943-cü ilin fevral ayından 1944-cü ilin mart ayınadək İranın Baş naziri olan Mirzə Əli xan Süheyli 17 fеvralda yеni hökumət qurub. Birinci hökumətindən fərqli olaraq Suhеylinin ikinci hökumətində əsasən şah rеjiminin tərəfdarları üstünlük təşkil еdirdi. Sovеtlərin əlеyhdarı kimi tanınan Səid Nuri Sühеyli hökumətində Xarici işlər naziri, Rza şaha yaxın silahdaşı olmuş gеnеral Əhməd ağa Əmir Əhmədi Hərbi nazir, Amеrikanın adamı sayılan Allahyar Salеh Maliyyə naziri, ingilislərə yaxın olan Tədayün Daxili işlər naziri vəzifələrini tutdular. 14 mart 1943-cü ildə Sühеyli - Səid hökuməti A. Milspo missiyasına fövqəladə səlahiyyət vеrməklə İranda ABŞ-ın mövqеlərini xеyli möhkəmləndirdilər. Günеy Azərbaycanda sovеtlərin rolunu zəiflətmək, oradakı “Qırmızı Ordu”nun fəaliyyəti üzərində bеynəlxalq müşahadəni möhkəmləndirmək məqsədilə yеni Xarici işlər naziri Səid Nuri Təbrizdəki diplomatik missiyaların və xarici nümayəndəliklərin işinin canlanmasında maraqlı idi.
Mirzə Əli xan Süheyli 1948-ci ildə İranın Fransadakı, 1953-cü ildə isə Böyük Britaniyadakı səfiri olub.
Mirzə Əli xan Süheyli 1 may 1958-ci ildə Londanda vəfat edib. Tehranda Şah Əbdüləzim gorgahında dəfn olunub.
Müəllifin bütün yazıları - Ənvər ÇİNGİZOĞLU
Bölməyə aid digər xəbərlər
11-04-2022, 21:25
Mazandaran alimi - Ənvər Çingizoğlu yazır
23-03-2022, 18:55
Rəşid Yasəmi: ədəbiyyatda nəciblik nümunəsi
17-03-2022, 09:49
Vahid Dəstigirdi: Nizaminin tədqiqatçısı
12-03-2022, 22:31
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Səid Nəfisi: Azərbaycan qəhrəmanı Babək Xürrəmdin əsərinin müəllifi
19-10-2021, 09:58
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Məhəmmədəli Füruği: siyasətçi, diplomat, tarixçi, tərcüməçi və millətçi kimi
16-10-2021, 01:06
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Hacıəli xan Rəzmara: Qurban bayramında doğuldu, terror qurbanı oldu
13-09-2021, 16:31
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Şəkinskilərin İran qolu haqqında... - Ənvər Çingizoğlunun araşdırması
10-09-2021, 17:27
Nəcəfqulu xan Sərşar: Qaradağın ağ gün görməmiş şairi
27-08-2021, 16:48
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Məhəmmədqulu xan Alar: inqilabda sərkərdə, işdə sərkar.. - Fotolar
20-08-2021, 13:38
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - İsmayıl xan Şəfai: Tehran-43 konfransında şahın tərcüməçisi - Fotolar
16-08-2021, 15:51
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Seyid Məhəmməd Dəbirsiyaqi: tədqiq və tədrisin işığında - Fotolar
24-07-2021, 16:15
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Qaradağ elləri: beloğludan eloğluya qədər - Ənvər Çingizoğlu yazır
Xalq artisti deyir ki, rəqqasların səhnə ömrü çox qısa olur. Bu az müddətdə uğur qazanmaq, əsl sənətkar kimi yetişmək üçün daha çox zəhmət çəkmək lazımıdır
Rus Dram Teatrının aktyoru deyir ki. bölgə teatrlarında diplomlu aktyor və rejissor tapmaq müşkül məsələdir
Qüdrət Həsənquliyevin fikrincə, Tramp görsə ki, Ukrayna qalib gəlir, Rusiyaya təkcə siyasi yox, hərbi dəstək də verəcək
"Xalq qəzeti"nin şöbə müdiri deyir ki, ömrü boyu özünü axtaran, dəfələrlə yanından ötüb keçən o qədər insan var ki
Nadir Azməmmədov: “Təəssüf ki, indi rejissor olmaq, kino və serial çəkmək adiləşib, bəzən bunun məsuliyyətini dərk etmirlər”
