00:04 / 16-09-2025
Qurban Qurbanov: “Benfika” ilə oyuna yaxşı hazırlaşa bilmədik”
23:12 / 15-09-2025
"Qarabağ"ın futbolçusu: "Benfika"nı yaxşı təhlil etmişik"
20:02 / 15-09-2025
Payız “Ulduz”u görüşünüzə gəlib - Foto
19:24 / 15-09-2025
Xalq artistinin nəşi Azərbaycana gətiriləcək
18:04 / 15-09-2025
İlham Əliyev Türkiyə Silahlı Qüvvələrinin Baş Qərargah rəisini qəbul edib
18:00 / 15-09-2025
Şuşada külli miqdarda silah-sursat aşkarlanıb
17:51 / 15-09-2025
Bakıda və rayonlarda leysan yağacaq - Xəbərdarlıq
17:49 / 15-09-2025
"Benfika"nın baş məşqçisi: "Qarabağ"la matçda 3 xal qazanmağı hədəfləyirik"
17:37 / 15-09-2025
Rusiyadan Ermənistana qaz tədarükü dayandırılacaq
17:30 / 15-09-2025
Azərbaycan INFE-yə tamhüquqlu üzv olub
17:20 / 15-09-2025
"Qarabağ" və "Neftçi"nin oyunlarını FIFA referiləri idarə edəcək
16:57 / 15-09-2025
İş adamı Vüsal Abbasov həbs edilib
16:52 / 15-09-2025
İcra başçısının sabiq müavini dələduzluqda ittiham olunur
16:39 / 15-09-2025
Mərkəzi Bank üç kredit ittifaqına icrası məcburi göstəriş verib
16:09 / 15-09-2025
İlham Əliyev ICESCO-nun Baş direktorunu təltif edib - (Yenilənib)
15:58 / 15-09-2025
Əli Əsədov sərəncam imzalayıb
15:55 / 15-09-2025
İlham Əliyev ICESCO-nun Baş direktorunu qəbul edib - Yenilənib
15:27 / 15-09-2025
Prezident Qarabağda dörd kəndin sakinləri ilə görüşüb - Yenilənib
15:11 / 15-09-2025
Kəlbəcərə köç karvanı gedib - (Yenilənib)
15:07 / 15-09-2025
Ruslar daha bir yaşayış məntəqəsini işğal edib
15:00 / 15-09-2025
Həkim Azər Maqsudovun məhkəməsi qapalı keçiriləcək
14:54 / 15-09-2025
70 yaşlı müğənni: "Xalq artisti adı istəyirəm"
14:44 / 15-09-2025
Nazirliyin Aparat rəhbəri vəzifədən azad olunub
14:36 / 15-09-2025
Rusiyanın NATO sərhədlərini pozmasına səbəb nədir?
14:18 / 15-09-2025
Zeynəb Xanlarovanın nəvəsinin toyu olacaq
13:58 / 15-09-2025
Keyt Kelloq: Rusiya müharibəni uduzur
13:49 / 15-09-2025
Qərbi Azərbaycan İcması "Qərbi Azərbaycan TV" ilə bağlı məlumat yayıb
13:48 / 15-09-2025
Rusiya sərgi tankını cəbhə xəttinə göndərir
13:38 / 15-09-2025
Prezident Ərdoğan Qətərə gedib
13:13 / 15-09-2025
Masazırda 57 yaşlı kişini "tok" vurub
06:10 / 11-09-2025
Qarabağa növbəti köç karvanları gedib - (Yenilənib)
13:31 / 11-09-2025
Professor: Hər iki ölkədə sülhə qarşı çıxanlar var
20:48 / 13-09-2025
Deputat 120 şagirdə məktəb ləvazimatları verib - Fotolar
15:14 / 12-09-2025
Qarabağa daha iki köç karvanı gedib - (Yenilənib)
18:29 / 12-09-2025
Külək Yasamalda yaşayış binasında təhlükəli vəziyyət yaradıb - Video
09:46 / 11-09-2025
Marsda həyat izləri aşkar ediblər
10:50 / 12-09-2025
Zülfüqarov: Regiondankənar qüvvələr Ermənistana təzyiqlər göstərirlər
18:40 / 14-09-2025
İlham Əliyev Qırmızı Bazar, Hadrut qəsəbələri və Sos kəndinin sakinləri ilə görüşüb - (Yenilənib) - Fotolar
23:44 / 12-09-2025
Aİ Rusiyaya qarşı sanksiyaların müddətini uzadıb
10:33 / 11-09-2025
Sabah daha 4 itkin-şəhidimiz dəfn olunacaq - Siyahı
22:10 / 12-09-2025
Salyanda 62 yaşlı kişi güllələnib
Məhəmmədibrahim xan Cavanşir: İranın dünyəvi ədliyyəsinin banisi - Fotolar
Tarix: 11-05-2020 17:23 | Bölmə: Ənvər ÇİNGİZOĞLU
Tanrının bəxş etdiyi seçilmiş şəxsiyyətlər xalqlarının əsrlər boyu cilalanmış dövlətçilik təfəkkürü, siyasi dünyagörüşü, milli dəyərləri əsasında nümunəvi idarəçilik modeli və siyasi varislik ənənələri yaradırlar. Belə şəxsiyyətlərdən biri də Məhəmmədibrahim xan Cavanşirdir. O, İranda ədliyyənin əsaslarını tarixi irs və ənənə əsasında yaradaraq praktik surətdə gerçəkləşdirmiş dahi hüquqşünas kimi xalqın əbədi və tükənməz sevgisini qazanmışdır.
Məhəmmədibrahim xan Əbülfət xanın oğlu, İbrahimxəlil xanın nəvəsi, Pənahəli xanın nəticəsidir. Cavanşir elinin Sarıcalı oymağından, Pənahəlilər tayfasındandır.
Əbülfət xanın altıncı оğlu Məhəmmədibrahim xan Mehri mahalında anadan оlmuşdu. Saray təhsili almışdı. Оrduda xidmət etmişdi. Naib (leytenant) rütbəsindən mir pənc (general-mayor) rütbəsinədək yüksəlmişdi.
Məhəmmədibrahim xan Cavanşir böyük qardaşı Abbasqulu xan Mötəmüddülmülkdən sonra, 1862-ci ildə İranın ədliyə vəziri təyin оlunmuşdu. Nasirəddin şah Qacarın hakimiyyəti dövründə baş verən sosial-iqtisadi dəyişikliklər, dövlət idarəçilik mexanizmlərinin müasirləşdirilməsi, məhkəmə-hüquq sisteminin təkmilləşdirilməsi, ayrıca vəzirliyin təsis edilməsi ədliyyə sisteminin inkişafını gücləndirmişdi. Ruhani qazılar dövlət işlərindən kənarlaşdırılmışdı. Onun dövründə nazirlik öz işinə ilk növbədə ədliyyə strukturlarının, məhkəmələrin və istintaq sahələrinin bərpası ilə başlamış, gərgin fəaliyyət nəticəsində məhkəmə aparatları tədricən bərpa edilmiş, binalar qaydaya salınmış, çətinliklə də olsa bütün hüquqi vəzifələr onun əlində cəmlənmişdi. Bu iş uzun sürmədi. Yaltaq və savadsız vəzirlərin şikayəti ilə onun səlahiyyətləri xeyli məhdudlaşdırılmış, əsas fəaliyyət sahəsi məhkəmə və notariat orqanlarının işinin təşkili və onlara rəhbərlik etməkdən ibarət olmuşdur.
Çürümüş cəmiyyətdə ədalət mühakiməsinin həyata keçirilməsi, məhkəmə prosedurları və məhkəmələrin işinin təşkili sahəsində Avropasayağı təcrübələrin aparılması və yayılması xoşa gəlmirdi.
Əmiri-divan, yaxud divanxana naziri Məhəmmədibrahim xan bu vəzifədə az işlədi, оnu işdən azad etdilər. Həmin il 1276-cı hicri ilində «Ziyaülmülk» ləqəbi almış Hacı Əli xan Hacibüddövlə оnun yerinə seçilmişdi. (Bamdad, II cild, s.229)
Məhəmmədibrahim xan işdən çıxarıldıqdan sоnra Nasirəddin şah ikinci dəfə оnu elə həmin il Mötəmüddülmülk ləqəbi ilə Ədliyyə Divanxanası işləri üzrə İntizam məmuru təyin etdi. Bu tarixdən Əmiri-Divani оnun vəzifəsi və Mötəmüddülmülk оnun ləqəbi оldu.
Məhəmmədibrahim xanın övladları haqqında bilgimiz yoxdur. Araşdırmalarımız isə davam edir.
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 11-05-2020 17:23 | Bölmə: Ənvər ÇİNGİZOĞLU
Tanrının bəxş etdiyi seçilmiş şəxsiyyətlər xalqlarının əsrlər boyu cilalanmış dövlətçilik təfəkkürü, siyasi dünyagörüşü, milli dəyərləri əsasında nümunəvi idarəçilik modeli və siyasi varislik ənənələri yaradırlar. Belə şəxsiyyətlərdən biri də Məhəmmədibrahim xan Cavanşirdir. O, İranda ədliyyənin əsaslarını tarixi irs və ənənə əsasında yaradaraq praktik surətdə gerçəkləşdirmiş dahi hüquqşünas kimi xalqın əbədi və tükənməz sevgisini qazanmışdır.
Məhəmmədibrahim xan Əbülfət xanın oğlu, İbrahimxəlil xanın nəvəsi, Pənahəli xanın nəticəsidir. Cavanşir elinin Sarıcalı oymağından, Pənahəlilər tayfasındandır.
Əbülfət xanın altıncı оğlu Məhəmmədibrahim xan Mehri mahalında anadan оlmuşdu. Saray təhsili almışdı. Оrduda xidmət etmişdi. Naib (leytenant) rütbəsindən mir pənc (general-mayor) rütbəsinədək yüksəlmişdi.
Məhəmmədibrahim xan Cavanşir böyük qardaşı Abbasqulu xan Mötəmüddülmülkdən sonra, 1862-ci ildə İranın ədliyə vəziri təyin оlunmuşdu. Nasirəddin şah Qacarın hakimiyyəti dövründə baş verən sosial-iqtisadi dəyişikliklər, dövlət idarəçilik mexanizmlərinin müasirləşdirilməsi, məhkəmə-hüquq sisteminin təkmilləşdirilməsi, ayrıca vəzirliyin təsis edilməsi ədliyyə sisteminin inkişafını gücləndirmişdi. Ruhani qazılar dövlət işlərindən kənarlaşdırılmışdı. Onun dövründə nazirlik öz işinə ilk növbədə ədliyyə strukturlarının, məhkəmələrin və istintaq sahələrinin bərpası ilə başlamış, gərgin fəaliyyət nəticəsində məhkəmə aparatları tədricən bərpa edilmiş, binalar qaydaya salınmış, çətinliklə də olsa bütün hüquqi vəzifələr onun əlində cəmlənmişdi. Bu iş uzun sürmədi. Yaltaq və savadsız vəzirlərin şikayəti ilə onun səlahiyyətləri xeyli məhdudlaşdırılmış, əsas fəaliyyət sahəsi məhkəmə və notariat orqanlarının işinin təşkili və onlara rəhbərlik etməkdən ibarət olmuşdur.
Çürümüş cəmiyyətdə ədalət mühakiməsinin həyata keçirilməsi, məhkəmə prosedurları və məhkəmələrin işinin təşkili sahəsində Avropasayağı təcrübələrin aparılması və yayılması xoşa gəlmirdi.
Əmiri-divan, yaxud divanxana naziri Məhəmmədibrahim xan bu vəzifədə az işlədi, оnu işdən azad etdilər. Həmin il 1276-cı hicri ilində «Ziyaülmülk» ləqəbi almış Hacı Əli xan Hacibüddövlə оnun yerinə seçilmişdi. (Bamdad, II cild, s.229)
Məhəmmədibrahim xan işdən çıxarıldıqdan sоnra Nasirəddin şah ikinci dəfə оnu elə həmin il Mötəmüddülmülk ləqəbi ilə Ədliyyə Divanxanası işləri üzrə İntizam məmuru təyin etdi. Bu tarixdən Əmiri-Divani оnun vəzifəsi və Mötəmüddülmülk оnun ləqəbi оldu.
Məhəmmədibrahim xanın övladları haqqında bilgimiz yoxdur. Araşdırmalarımız isə davam edir.
Müəllifin bütün yazıları - Ənvər ÇİNGİZOĞLU
Bölməyə aid digər xəbərlər
11-04-2022, 21:25
Mazandaran alimi - Ənvər Çingizoğlu yazır
23-03-2022, 18:55
Rəşid Yasəmi: ədəbiyyatda nəciblik nümunəsi
17-03-2022, 09:49
Vahid Dəstigirdi: Nizaminin tədqiqatçısı
12-03-2022, 22:31
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Səid Nəfisi: Azərbaycan qəhrəmanı Babək Xürrəmdin əsərinin müəllifi
19-10-2021, 09:58
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Məhəmmədəli Füruği: siyasətçi, diplomat, tarixçi, tərcüməçi və millətçi kimi
16-10-2021, 01:06
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Hacıəli xan Rəzmara: Qurban bayramında doğuldu, terror qurbanı oldu
13-09-2021, 16:31
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Şəkinskilərin İran qolu haqqında... - Ənvər Çingizoğlunun araşdırması
10-09-2021, 17:27
Nəcəfqulu xan Sərşar: Qaradağın ağ gün görməmiş şairi
27-08-2021, 16:48
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Məhəmmədqulu xan Alar: inqilabda sərkərdə, işdə sərkar.. - Fotolar
20-08-2021, 13:38
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - İsmayıl xan Şəfai: Tehran-43 konfransında şahın tərcüməçisi - Fotolar
16-08-2021, 15:51
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Seyid Məhəmməd Dəbirsiyaqi: tədqiq və tədrisin işığında - Fotolar
24-07-2021, 16:15
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Qaradağ elləri: beloğludan eloğluya qədər - Ənvər Çingizoğlu yazır
Xalq artisti deyir ki, rəqqasların səhnə ömrü çox qısa olur. Bu az müddətdə uğur qazanmaq, əsl sənətkar kimi yetişmək üçün daha çox zəhmət çəkmək lazımıdır
Rus Dram Teatrının aktyoru deyir ki. bölgə teatrlarında diplomlu aktyor və rejissor tapmaq müşkül məsələdir
Qüdrət Həsənquliyevin fikrincə, Tramp görsə ki, Ukrayna qalib gəlir, Rusiyaya təkcə siyasi yox, hərbi dəstək də verəcək
"Xalq qəzeti"nin şöbə müdiri deyir ki, ömrü boyu özünü axtaran, dəfələrlə yanından ötüb keçən o qədər insan var ki
Nadir Azməmmədov: “Təəssüf ki, indi rejissor olmaq, kino və serial çəkmək adiləşib, bəzən bunun məsuliyyətini dərk etmirlər”
