11:49 / 18-04-2025
"Yeni Klinika"nın mətbuat katibi vəzifədən ayrılıb
11:38 / 18-04-2025
“WhatsApp”da bu işarə varsa mesajları başqası oxuyur
11:30 / 18-04-2025
XİN: "Bu cür cinayətlər heç vaxt cavabsız qalmamalıdır"
11:15 / 18-04-2025
Bağlanmış bankların əmlakları hərraca çıxarılıb
11:03 / 18-04-2025
Şəhid Mübariz Hüseynovla vida mərasimi keçirilib
10:55 / 18-04-2025
Daha bir nəfər spirtli içkidən ölüb
10:03 / 18-04-2025
Təhsil Tələbə Krediti Fondunda qanunsuzluqlar üzə çıxarılıb
09:45 / 18-04-2025
Su Ehtiyatları Agentliyində ciddi nöqsanlar aşkarlanıb
09:31 / 18-04-2025
Həbsdə olan adamın adına cərimələr yazılıb - Video
09:23 / 18-04-2025
Diplomatik korpusun nümayəndələri Qarabağa səfər edib
09:18 / 18-04-2025
Haker: ""İdrak" şirkətinin rəhbəri 80 min manat verib, dedi ki..."
08:52 / 18-04-2025
Başqa planetdə həyat əlamətləri aşkar edilib
08:43 / 18-04-2025
Türkiyə və İsrail döyüş meydanında qarşılaşmaq istəmirlər
08:36 / 18-04-2025
Homerin təsvir etdiyi unikal dəbilqə tapılıb - Foto
08:30 / 18-04-2025
Çin orbitdə peyk bürcü yaradıb - Foto
08:24 / 18-04-2025
Teleulduz müəmmalı xəstəliyə yoluxub
08:16 / 18-04-2025
Çempionlar liqasının yarımfinalçıları müəyyənləşib - Siyahı
08:09 / 18-04-2025
Zelenski Sumaya yeni rəhbər təyin edib
08:04 / 18-04-2025
Bayden hər çıxışına 300 min dollar istəyir
07:59 / 18-04-2025
Meloni Trampdan qüvvələri birləşdirməyi xahiş edib
07:52 / 18-04-2025
Antarktikanın möcüzəsi 100 ildən sonra yenidən görünüb - Foto
07:49 / 18-04-2025
Avropa ölkələri Ukrayna ilə bağlı prosesə qoşulurlar
07:44 / 18-04-2025
Nebenzya: Ukraynada atəşkəs real deyil
01:05 / 18-04-2025
2,5 milyard insanın internetə çıxışı yoxdur
01:00 / 18-04-2025
İranın nüvə obyektlərinə hücum təxirə salınıb
00:48 / 18-04-2025
Leyla Əliyeva Uşaq Onkologiya Klinikasında olub
00:45 / 18-04-2025
Başlıbel qətliamından 32 il ötür
00:08 / 18-04-2025
General rütbəsini alıb, 7 il həbs cəzası veriblər
00:06 / 18-04-2025
Bakıda arvadının başını kəsən kişi özünü binadan atıb
21:48 / 14-04-2025
Əvəz Zeynallı ilə bağlı prezidentə müraciət ünvanlanıb
17:56 / 16-04-2025
Deputat: Vəziyyət ağırdır, hökumət ciddi bir iş görmür
14:12 / 13-04-2025
"Ulduz"lu görüşlər"in növbəti qonağı Azər Turan olub - Fotolar
20:26 / 13-04-2025
Türkiyədə 4,7 maqnitudalı zəlzələ olub
19:37 / 13-04-2025
Firuzə İbadova yıxılıb
09:26 / 15-04-2025
ABŞ Konqresi Rusiyaya təzyiqə başlayır
10:19 / 14-04-2025
Pittin şirkəti yeni serialın davamını çəkəcək
00:44 / 14-04-2025
Putinin sözçüsü: "Ukraynanın razılaşmaya əməl etməməsi fəlakətdir”
15:52 / 14-04-2025
"Kimyagər" romanı ekranlaşdırılacaq
09:04 / 14-04-2025
Millimiz 2-ci dəfə Avropa çempionu titulunu qazanıb
08:52 / 14-04-2025
Qlobal istiləşmə Xəzəri təhdid edir
18:09 / 15-04-2025
Maliyyə nazirinə birinci müavin təyin olunub
Məhəmmədibrahim xan Cavanşir: İranın dünyəvi ədliyyəsinin banisi - Fotolar
Tarix: 11-05-2020 17:23 | Bölmə: Ənvər ÇİNGİZOĞLU
Tanrının bəxş etdiyi seçilmiş şəxsiyyətlər xalqlarının əsrlər boyu cilalanmış dövlətçilik təfəkkürü, siyasi dünyagörüşü, milli dəyərləri əsasında nümunəvi idarəçilik modeli və siyasi varislik ənənələri yaradırlar. Belə şəxsiyyətlərdən biri də Məhəmmədibrahim xan Cavanşirdir. O, İranda ədliyyənin əsaslarını tarixi irs və ənənə əsasında yaradaraq praktik surətdə gerçəkləşdirmiş dahi hüquqşünas kimi xalqın əbədi və tükənməz sevgisini qazanmışdır.
Məhəmmədibrahim xan Əbülfət xanın oğlu, İbrahimxəlil xanın nəvəsi, Pənahəli xanın nəticəsidir. Cavanşir elinin Sarıcalı oymağından, Pənahəlilər tayfasındandır.
Əbülfət xanın altıncı оğlu Məhəmmədibrahim xan Mehri mahalında anadan оlmuşdu. Saray təhsili almışdı. Оrduda xidmət etmişdi. Naib (leytenant) rütbəsindən mir pənc (general-mayor) rütbəsinədək yüksəlmişdi.
Məhəmmədibrahim xan Cavanşir böyük qardaşı Abbasqulu xan Mötəmüddülmülkdən sonra, 1862-ci ildə İranın ədliyə vəziri təyin оlunmuşdu. Nasirəddin şah Qacarın hakimiyyəti dövründə baş verən sosial-iqtisadi dəyişikliklər, dövlət idarəçilik mexanizmlərinin müasirləşdirilməsi, məhkəmə-hüquq sisteminin təkmilləşdirilməsi, ayrıca vəzirliyin təsis edilməsi ədliyyə sisteminin inkişafını gücləndirmişdi. Ruhani qazılar dövlət işlərindən kənarlaşdırılmışdı. Onun dövründə nazirlik öz işinə ilk növbədə ədliyyə strukturlarının, məhkəmələrin və istintaq sahələrinin bərpası ilə başlamış, gərgin fəaliyyət nəticəsində məhkəmə aparatları tədricən bərpa edilmiş, binalar qaydaya salınmış, çətinliklə də olsa bütün hüquqi vəzifələr onun əlində cəmlənmişdi. Bu iş uzun sürmədi. Yaltaq və savadsız vəzirlərin şikayəti ilə onun səlahiyyətləri xeyli məhdudlaşdırılmış, əsas fəaliyyət sahəsi məhkəmə və notariat orqanlarının işinin təşkili və onlara rəhbərlik etməkdən ibarət olmuşdur.
Çürümüş cəmiyyətdə ədalət mühakiməsinin həyata keçirilməsi, məhkəmə prosedurları və məhkəmələrin işinin təşkili sahəsində Avropasayağı təcrübələrin aparılması və yayılması xoşa gəlmirdi.
Əmiri-divan, yaxud divanxana naziri Məhəmmədibrahim xan bu vəzifədə az işlədi, оnu işdən azad etdilər. Həmin il 1276-cı hicri ilində «Ziyaülmülk» ləqəbi almış Hacı Əli xan Hacibüddövlə оnun yerinə seçilmişdi. (Bamdad, II cild, s.229)
Məhəmmədibrahim xan işdən çıxarıldıqdan sоnra Nasirəddin şah ikinci dəfə оnu elə həmin il Mötəmüddülmülk ləqəbi ilə Ədliyyə Divanxanası işləri üzrə İntizam məmuru təyin etdi. Bu tarixdən Əmiri-Divani оnun vəzifəsi və Mötəmüddülmülk оnun ləqəbi оldu.
Məhəmmədibrahim xanın övladları haqqında bilgimiz yoxdur. Araşdırmalarımız isə davam edir.
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 11-05-2020 17:23 | Bölmə: Ənvər ÇİNGİZOĞLU
Tanrının bəxş etdiyi seçilmiş şəxsiyyətlər xalqlarının əsrlər boyu cilalanmış dövlətçilik təfəkkürü, siyasi dünyagörüşü, milli dəyərləri əsasında nümunəvi idarəçilik modeli və siyasi varislik ənənələri yaradırlar. Belə şəxsiyyətlərdən biri də Məhəmmədibrahim xan Cavanşirdir. O, İranda ədliyyənin əsaslarını tarixi irs və ənənə əsasında yaradaraq praktik surətdə gerçəkləşdirmiş dahi hüquqşünas kimi xalqın əbədi və tükənməz sevgisini qazanmışdır.
Məhəmmədibrahim xan Əbülfət xanın oğlu, İbrahimxəlil xanın nəvəsi, Pənahəli xanın nəticəsidir. Cavanşir elinin Sarıcalı oymağından, Pənahəlilər tayfasındandır.
Əbülfət xanın altıncı оğlu Məhəmmədibrahim xan Mehri mahalında anadan оlmuşdu. Saray təhsili almışdı. Оrduda xidmət etmişdi. Naib (leytenant) rütbəsindən mir pənc (general-mayor) rütbəsinədək yüksəlmişdi.
Məhəmmədibrahim xan Cavanşir böyük qardaşı Abbasqulu xan Mötəmüddülmülkdən sonra, 1862-ci ildə İranın ədliyə vəziri təyin оlunmuşdu. Nasirəddin şah Qacarın hakimiyyəti dövründə baş verən sosial-iqtisadi dəyişikliklər, dövlət idarəçilik mexanizmlərinin müasirləşdirilməsi, məhkəmə-hüquq sisteminin təkmilləşdirilməsi, ayrıca vəzirliyin təsis edilməsi ədliyyə sisteminin inkişafını gücləndirmişdi. Ruhani qazılar dövlət işlərindən kənarlaşdırılmışdı. Onun dövründə nazirlik öz işinə ilk növbədə ədliyyə strukturlarının, məhkəmələrin və istintaq sahələrinin bərpası ilə başlamış, gərgin fəaliyyət nəticəsində məhkəmə aparatları tədricən bərpa edilmiş, binalar qaydaya salınmış, çətinliklə də olsa bütün hüquqi vəzifələr onun əlində cəmlənmişdi. Bu iş uzun sürmədi. Yaltaq və savadsız vəzirlərin şikayəti ilə onun səlahiyyətləri xeyli məhdudlaşdırılmış, əsas fəaliyyət sahəsi məhkəmə və notariat orqanlarının işinin təşkili və onlara rəhbərlik etməkdən ibarət olmuşdur.
Çürümüş cəmiyyətdə ədalət mühakiməsinin həyata keçirilməsi, məhkəmə prosedurları və məhkəmələrin işinin təşkili sahəsində Avropasayağı təcrübələrin aparılması və yayılması xoşa gəlmirdi.
Əmiri-divan, yaxud divanxana naziri Məhəmmədibrahim xan bu vəzifədə az işlədi, оnu işdən azad etdilər. Həmin il 1276-cı hicri ilində «Ziyaülmülk» ləqəbi almış Hacı Əli xan Hacibüddövlə оnun yerinə seçilmişdi. (Bamdad, II cild, s.229)
Məhəmmədibrahim xan işdən çıxarıldıqdan sоnra Nasirəddin şah ikinci dəfə оnu elə həmin il Mötəmüddülmülk ləqəbi ilə Ədliyyə Divanxanası işləri üzrə İntizam məmuru təyin etdi. Bu tarixdən Əmiri-Divani оnun vəzifəsi və Mötəmüddülmülk оnun ləqəbi оldu.
Məhəmmədibrahim xanın övladları haqqında bilgimiz yoxdur. Araşdırmalarımız isə davam edir.
Müəllifin bütün yazıları - Ənvər ÇİNGİZOĞLU
Bölməyə aid digər xəbərlər
11-04-2022, 21:25
Mazandaran alimi - Ənvər Çingizoğlu yazır
23-03-2022, 18:55
Rəşid Yasəmi: ədəbiyyatda nəciblik nümunəsi
17-03-2022, 09:49
Vahid Dəstigirdi: Nizaminin tədqiqatçısı
12-03-2022, 22:31
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Səid Nəfisi: Azərbaycan qəhrəmanı Babək Xürrəmdin əsərinin müəllifi
19-10-2021, 09:58
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Məhəmmədəli Füruği: siyasətçi, diplomat, tarixçi, tərcüməçi və millətçi kimi
16-10-2021, 01:06
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Hacıəli xan Rəzmara: Qurban bayramında doğuldu, terror qurbanı oldu
13-09-2021, 16:31
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Şəkinskilərin İran qolu haqqında... - Ənvər Çingizoğlunun araşdırması
10-09-2021, 17:27
Nəcəfqulu xan Sərşar: Qaradağın ağ gün görməmiş şairi
27-08-2021, 16:48
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Məhəmmədqulu xan Alar: inqilabda sərkərdə, işdə sərkar.. - Fotolar
20-08-2021, 13:38
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - İsmayıl xan Şəfai: Tehran-43 konfransında şahın tərcüməçisi - Fotolar
16-08-2021, 15:51
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Seyid Məhəmməd Dəbirsiyaqi: tədqiq və tədrisin işığında - Fotolar
24-07-2021, 16:15
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Qaradağ elləri: beloğludan eloğluya qədər - Ənvər Çingizoğlu yazır
Qüdrət Həsənquliyevin fikrincə, Tramp görsə ki, Ukrayna qalib gəlir, Rusiyaya təkcə siyasi yox, hərbi dəstək də verəcək
"Xalq qəzeti"nin şöbə müdiri deyir ki, ömrü boyu özünü axtaran, dəfələrlə yanından ötüb keçən o qədər insan var ki
Nadir Azməmmədov: “Təəssüf ki, indi rejissor olmaq, kino və serial çəkmək adiləşib, bəzən bunun məsuliyyətini dərk etmirlər”
Türkiyədə yaşayan Əməkdar artist deyir ki, siyasilərin illərlə həllinə çalışdığı hansısa bir məsələni bəzən uğurlu bir musiqi əsəri həll edə bilər
Qüdrət Həsənquliyev: “Düşmənçiliyə son qoymaq üçün ədalətli sülhə nail olmaq gərəkdir. Bunun üçün ya tərəflər 1991-ci ilin sərhədləri çərçivəsində bir-birinin ərazi bütövlüyünü tanıyır, ya da ərazi mübadiləsinə gedirlər. Amma indiki mərhələdə bu, az inandırıcı görünür”
