07:20 / 04-05-2024
Yeni araşdırma: prostat xərçənginin qarşısı alınır
06:59 / 04-05-2024
Gənc riyaziyyatçı elmdə sıçrayış edib
23:59 / 03-05-2024
Sabirabad təhsilinə müdir təyin olunub
18:19 / 03-05-2024
Məşhur yazıçı oxucularını təəccübləndirib
18:01 / 03-05-2024
Naxçıvan Dövlət Universiteti yenidən təşkil ediləcək - Qərar
17:51 / 03-05-2024
Təhlükəsizlik Xidməti Paşinyanla bağlı araşdırma aparacaq
17:45 / 03-05-2024
Rusiya Ukraynaya qarşı kimyəvi silah tətbiq edir
17:42 / 03-05-2024
ƏƏSMN-nin kollegiya üzvlərinin sayı azaldılıb
17:28 / 03-05-2024
Ermənistanın dövlət büdcəsi kəsirlə icra edilib
17:26 / 03-05-2024
Prezident “Əmək pensiyaları haqqında” qanuna dəyişikliyi təsdiqləyib
17:23 / 03-05-2024
Ukraynaya IRIS-T sistemləri göndərən Berlindəki zavod yanır
17:17 / 03-05-2024
Prezident İlham Əliyev fərman imzalayıb
17:16 / 03-05-2024
Neftin qiyməti son üç ayda rekord dərəcədə aşağı düşüb
17:00 / 03-05-2024
Azərbaycan ilə Ermənistan arasında sərhədlə bağlı yeni razılaşma olacaq
16:58 / 03-05-2024
Güclü külək və yağışlı hava olacaq - Xəbərdarlıq
16:45 / 03-05-2024
Daha 66 dərmanın qiyməti ilə bağlı qərar verilib
16:36 / 03-05-2024
Tatarıstana genişmiqyaslı kiberhücum başlayıb
16:35 / 03-05-2024
Avropa çempionatı: millilərimizin rəqibləri müəyyənləşib
16:18 / 03-05-2024
Vilayət Eyvazov generalı özünə müşavir təyin edib
16:00 / 03-05-2024
XİN Böyük Britaniya səfirinə cavab verib
15:51 / 03-05-2024
İspaniya klubları türk oyunçunu transfer etmək istəyir
15:37 / 03-05-2024
Yeni mafiya dəhşətli cinayətlərini artırır
15:35 / 03-05-2024
Milli Məclis daha 18 qanuna dəyişiklik edəcək - Siyahı
15:25 / 03-05-2024
Xaricdə oxuyan daha 62 nəfərin diplomu tanınmayıb
15:20 / 03-05-2024
Avropa Komissiyasının rəsmisi: "Cənubi Qafqaz regionunda sülh hər şeyi dəyişəcək"
14:51 / 03-05-2024
Aİ, Fransa və Çin liderlərinin üçtərəfli görüşü olacaq
14:30 / 03-05-2024
COP29.az vebsaytı istifadəyə verilib
14:16 / 03-05-2024
Elmar Vəliyevi güllələyənlə bağlı daha bir qərar verilib
14:06 / 03-05-2024
Kəlbəcərdə qəza olub
14:17 / 29-04-2024
Füzuli şəhərinə növbəti köç karvanı yola salınıb - (Yenilənib) - Foto
16:48 / 01-05-2024
Prokurorluq əməliyyat keçirib, vəzifəli şəxslər cinayət başında saxlanılıb - (Yenilənib)
15:43 / 30-04-2024
Laçın şəhərinə növbəti köç karvanı yola salınıb - (Yenilənib)
14:28 / 29-04-2024
DİM imtahanların vaxtını dəyişib
12:15 / 29-04-2024
Nazim Bəydəmirlinin məhkəməsi başlayıb
19:27 / 30-04-2024
Şair Elçin Mirzəbəyli ilə görüş keçirilib - Fotolar
17:18 / 01-05-2024
İlham Əliyev VI Ümumdünya Mədəniyyətlərarası Dialoq Forumunda iştirak edib - Video - Fotolar (Yenilənib)
09:41 / 29-04-2024
İki gimnastımız beş medal qazanıb
10:47 / 29-04-2024
Xalq artisti ilə həkimin məhkəməsi yenidən başlayır
22:56 / 30-04-2024
Cinçıxaran Rassel Krou şeytanı dəhşətə gətirir
18:11 / 29-04-2024
Bakıda beynəlxalq oyun festivalı keçiriləcək
07:37 / 29-04-2024
94 ildən sonra II Ramzesin heykəlinin yarısı da tapılıb - Foto
Məhəmmədibrahim xan Cavanşir: İranın dünyəvi ədliyyəsinin banisi - Fotolar
Tarix: 11-05-2020 17:23 | Bölmə: Ənvər ÇİNGİZOĞLU
Tanrının bəxş etdiyi seçilmiş şəxsiyyətlər xalqlarının əsrlər boyu cilalanmış dövlətçilik təfəkkürü, siyasi dünyagörüşü, milli dəyərləri əsasında nümunəvi idarəçilik modeli və siyasi varislik ənənələri yaradırlar. Belə şəxsiyyətlərdən biri də Məhəmmədibrahim xan Cavanşirdir. O, İranda ədliyyənin əsaslarını tarixi irs və ənənə əsasında yaradaraq praktik surətdə gerçəkləşdirmiş dahi hüquqşünas kimi xalqın əbədi və tükənməz sevgisini qazanmışdır.
Məhəmmədibrahim xan Əbülfət xanın oğlu, İbrahimxəlil xanın nəvəsi, Pənahəli xanın nəticəsidir. Cavanşir elinin Sarıcalı oymağından, Pənahəlilər tayfasındandır.
Əbülfət xanın altıncı оğlu Məhəmmədibrahim xan Mehri mahalında anadan оlmuşdu. Saray təhsili almışdı. Оrduda xidmət etmişdi. Naib (leytenant) rütbəsindən mir pənc (general-mayor) rütbəsinədək yüksəlmişdi.
Məhəmmədibrahim xan Cavanşir böyük qardaşı Abbasqulu xan Mötəmüddülmülkdən sonra, 1862-ci ildə İranın ədliyə vəziri təyin оlunmuşdu. Nasirəddin şah Qacarın hakimiyyəti dövründə baş verən sosial-iqtisadi dəyişikliklər, dövlət idarəçilik mexanizmlərinin müasirləşdirilməsi, məhkəmə-hüquq sisteminin təkmilləşdirilməsi, ayrıca vəzirliyin təsis edilməsi ədliyyə sisteminin inkişafını gücləndirmişdi. Ruhani qazılar dövlət işlərindən kənarlaşdırılmışdı. Onun dövründə nazirlik öz işinə ilk növbədə ədliyyə strukturlarının, məhkəmələrin və istintaq sahələrinin bərpası ilə başlamış, gərgin fəaliyyət nəticəsində məhkəmə aparatları tədricən bərpa edilmiş, binalar qaydaya salınmış, çətinliklə də olsa bütün hüquqi vəzifələr onun əlində cəmlənmişdi. Bu iş uzun sürmədi. Yaltaq və savadsız vəzirlərin şikayəti ilə onun səlahiyyətləri xeyli məhdudlaşdırılmış, əsas fəaliyyət sahəsi məhkəmə və notariat orqanlarının işinin təşkili və onlara rəhbərlik etməkdən ibarət olmuşdur.
Çürümüş cəmiyyətdə ədalət mühakiməsinin həyata keçirilməsi, məhkəmə prosedurları və məhkəmələrin işinin təşkili sahəsində Avropasayağı təcrübələrin aparılması və yayılması xoşa gəlmirdi.
Əmiri-divan, yaxud divanxana naziri Məhəmmədibrahim xan bu vəzifədə az işlədi, оnu işdən azad etdilər. Həmin il 1276-cı hicri ilində «Ziyaülmülk» ləqəbi almış Hacı Əli xan Hacibüddövlə оnun yerinə seçilmişdi. (Bamdad, II cild, s.229)
Məhəmmədibrahim xan işdən çıxarıldıqdan sоnra Nasirəddin şah ikinci dəfə оnu elə həmin il Mötəmüddülmülk ləqəbi ilə Ədliyyə Divanxanası işləri üzrə İntizam məmuru təyin etdi. Bu tarixdən Əmiri-Divani оnun vəzifəsi və Mötəmüddülmülk оnun ləqəbi оldu.
Məhəmmədibrahim xanın övladları haqqında bilgimiz yoxdur. Araşdırmalarımız isə davam edir.
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 11-05-2020 17:23 | Bölmə: Ənvər ÇİNGİZOĞLU
Tanrının bəxş etdiyi seçilmiş şəxsiyyətlər xalqlarının əsrlər boyu cilalanmış dövlətçilik təfəkkürü, siyasi dünyagörüşü, milli dəyərləri əsasında nümunəvi idarəçilik modeli və siyasi varislik ənənələri yaradırlar. Belə şəxsiyyətlərdən biri də Məhəmmədibrahim xan Cavanşirdir. O, İranda ədliyyənin əsaslarını tarixi irs və ənənə əsasında yaradaraq praktik surətdə gerçəkləşdirmiş dahi hüquqşünas kimi xalqın əbədi və tükənməz sevgisini qazanmışdır.
Məhəmmədibrahim xan Əbülfət xanın oğlu, İbrahimxəlil xanın nəvəsi, Pənahəli xanın nəticəsidir. Cavanşir elinin Sarıcalı oymağından, Pənahəlilər tayfasındandır.
Əbülfət xanın altıncı оğlu Məhəmmədibrahim xan Mehri mahalında anadan оlmuşdu. Saray təhsili almışdı. Оrduda xidmət etmişdi. Naib (leytenant) rütbəsindən mir pənc (general-mayor) rütbəsinədək yüksəlmişdi.
Məhəmmədibrahim xan Cavanşir böyük qardaşı Abbasqulu xan Mötəmüddülmülkdən sonra, 1862-ci ildə İranın ədliyə vəziri təyin оlunmuşdu. Nasirəddin şah Qacarın hakimiyyəti dövründə baş verən sosial-iqtisadi dəyişikliklər, dövlət idarəçilik mexanizmlərinin müasirləşdirilməsi, məhkəmə-hüquq sisteminin təkmilləşdirilməsi, ayrıca vəzirliyin təsis edilməsi ədliyyə sisteminin inkişafını gücləndirmişdi. Ruhani qazılar dövlət işlərindən kənarlaşdırılmışdı. Onun dövründə nazirlik öz işinə ilk növbədə ədliyyə strukturlarının, məhkəmələrin və istintaq sahələrinin bərpası ilə başlamış, gərgin fəaliyyət nəticəsində məhkəmə aparatları tədricən bərpa edilmiş, binalar qaydaya salınmış, çətinliklə də olsa bütün hüquqi vəzifələr onun əlində cəmlənmişdi. Bu iş uzun sürmədi. Yaltaq və savadsız vəzirlərin şikayəti ilə onun səlahiyyətləri xeyli məhdudlaşdırılmış, əsas fəaliyyət sahəsi məhkəmə və notariat orqanlarının işinin təşkili və onlara rəhbərlik etməkdən ibarət olmuşdur.
Çürümüş cəmiyyətdə ədalət mühakiməsinin həyata keçirilməsi, məhkəmə prosedurları və məhkəmələrin işinin təşkili sahəsində Avropasayağı təcrübələrin aparılması və yayılması xoşa gəlmirdi.
Əmiri-divan, yaxud divanxana naziri Məhəmmədibrahim xan bu vəzifədə az işlədi, оnu işdən azad etdilər. Həmin il 1276-cı hicri ilində «Ziyaülmülk» ləqəbi almış Hacı Əli xan Hacibüddövlə оnun yerinə seçilmişdi. (Bamdad, II cild, s.229)
Məhəmmədibrahim xan işdən çıxarıldıqdan sоnra Nasirəddin şah ikinci dəfə оnu elə həmin il Mötəmüddülmülk ləqəbi ilə Ədliyyə Divanxanası işləri üzrə İntizam məmuru təyin etdi. Bu tarixdən Əmiri-Divani оnun vəzifəsi və Mötəmüddülmülk оnun ləqəbi оldu.
Məhəmmədibrahim xanın övladları haqqında bilgimiz yoxdur. Araşdırmalarımız isə davam edir.
Müəllifin bütün yazıları - Ənvər ÇİNGİZOĞLU
Bölməyə aid digər xəbərlər
11-04-2022, 21:25
Mazandaran alimi - Ənvər Çingizoğlu yazır
23-03-2022, 18:55
Rəşid Yasəmi: ədəbiyyatda nəciblik nümunəsi
17-03-2022, 09:49
Vahid Dəstigirdi: Nizaminin tədqiqatçısı
12-03-2022, 22:31
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Səid Nəfisi: Azərbaycan qəhrəmanı Babək Xürrəmdin əsərinin müəllifi
19-10-2021, 09:58
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Məhəmmədəli Füruği: siyasətçi, diplomat, tarixçi, tərcüməçi və millətçi kimi
16-10-2021, 01:06
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Hacıəli xan Rəzmara: Qurban bayramında doğuldu, terror qurbanı oldu
13-09-2021, 16:31
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Şəkinskilərin İran qolu haqqında... - Ənvər Çingizoğlunun araşdırması
10-09-2021, 17:27
Nəcəfqulu xan Sərşar: Qaradağın ağ gün görməmiş şairi
27-08-2021, 16:48
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Məhəmmədqulu xan Alar: inqilabda sərkərdə, işdə sərkar.. - Fotolar
20-08-2021, 13:38
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - İsmayıl xan Şəfai: Tehran-43 konfransında şahın tərcüməçisi - Fotolar
16-08-2021, 15:51
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Seyid Məhəmməd Dəbirsiyaqi: tədqiq və tədrisin işığında - Fotolar
24-07-2021, 16:15
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Qaradağ elləri: beloğludan eloğluya qədər - Ənvər Çingizoğlu yazır
Milli Qəhrəman Pəhlivan Fərzəliyevin oğlu deyir ki, 44 günlük savaşda iştirak etmək arzusu həyata keçməsə də, döyüşlərin şiddətli vaxtında atasının şəhid olduğu Xəzəz dağını ziyarət edə bilib
Şair deyir ki, nə tənqidçiləri qınayır, nə də pul verib onlara tənqid adı altında tərif yazdıranları
Əks-kəşfiyyat xidmətinin sabiq rəhbəri deyir ki, hava hücumu reallaşarsa, itkilər böyük ola bilər
Eyni tamaşada həm Dövşanı, həm də Tülkünü səsləndirən Aygül Ağayeva deyir ki, kuklaçı olmaq çox çətindir
Məhəmməd Şahməmmədli “Apatiya”nı şedevr hesab etmir və filmdə səhvlərin olduğunu deyir
