17:47 / 25-05-2020
İspaniya iyulun 1-dən əcnəbilər üçün karantin rejimini ləğv edəcək
17:40 / 25-05-2020
Prezident və xanımı daha bir ziyarətgahda oldu - Fotolar
17:17 / 25-05-2020
Prezident və Birinci xanım Şamaxıda xüsusi texnikalara baxış keçirdi, bağça açılışını etdi - Fotolar
16:55 / 25-05-2020
Prezident Şamaxıda Pirsaat Baba ziyarətgahında: görülən işlərlə bağlı məlumat verilib - Fotolar
16:42 / 25-05-2020
Lukaşenko: “Görünür, virus zəifləyib"
16:37 / 25-05-2020
Karantinə alınan icra başçısı danışdı: "İşimizi davam etdiririk"
16:30 / 25-05-2020
Gürcüstanda genişmiqyaslı müstəqillik günü tədbirləri keçirilməyəcək
16:20 / 25-05-2020
Azərbaycanda indiyədək koronavirusdan 2741 nəfər sağalıb
16:17 / 25-05-2020
Braziliyada vətəndaş müharibəsi ola bilər
16:11 / 25-05-2020
Azərbaycanda daha 149 nəfər koronavirusa yoluxub, iki nəfər vəfat edib
16:05 / 25-05-2020
Bakıda 17 kq-dan çox narkotik vasitəni onlayn yolla satmaq istəyən qardaşlar saxlanılıb
15:58 / 25-05-2020
Prezident İlham Əliyev və birinci xanım Şamaxıya səfər edib
15:56 / 25-05-2020
Futbolçu dostları ilə birgə qıza təcavüz edib - Foto
15:45 / 25-05-2020
Basketbol üzrə avrokuboklar ləğv olunub
15:37 / 25-05-2020
Macarıstan Prezidenti: “Azərbaycan bizim üçün yalnız strateji tərəfdaş deyil, həm də dost ölkədir”
15:32 / 25-05-2020
Firudin Cəlilov: “...Azərbaycan və Türkiyə arasında ortaq parlament də qurmaq olar”
15:27 / 25-05-2020
Gürcüstan XİN: "Ukraynadan münasibətlərin normallaşdırılması üzrə addımlar gözləyirik"
15:16 / 25-05-2020
Rusiyada 2 mindən çox hamilə koronavirusa yoluxub
15:16 / 25-05-2020
Atası diplomat olan “mavi” şoumenə hökm oxundu
15:12 / 25-05-2020
Yaponiyada fövqəladə vəziyyət ləğv edilib
14:42 / 25-05-2020
İtaliyanın dövlət başçısı Azərbaycan Prezidentini təbrik edib
14:36 / 25-05-2020
Avropanın daha bir ölkəsi koronavirus üzərində qələbəni elan etdi
14:35 / 25-05-2020
Teledərslərin sabaha olan cədvəli açıqlanıb
14:34 / 25-05-2020
Gürcüstanın Baş naziri dəyişəcək
14:22 / 25-05-2020
İranda daha 34 nəfər koronavirusdan vəfat edib
14:21 / 25-05-2020
Benites “Nyukasl”a qayıtmağa hazırdır
14:15 / 25-05-2020
Azərbaycanda icra başçısı karantinə alındı
14:13 / 25-05-2020
Əmir Cahanşah xan: yaşam salnaməsi ilə - Fotolar
14:12 / 25-05-2020
Rusiyada neft hasilatı azalmayacaq
14:09 / 25-05-2020
Şamaxıda tikintidə qaldırıcı kran aşıb, 3 nəfər xəsarət alıb
12:29 / 22-05-2020
Prezident daha bir icra başçısını vəzifədən azad etdi
15:15 / 22-05-2020
Prezident bir qrup şəxsi təltif etdi - Siyahı
16:35 / 21-05-2020
Təhsil naziri: "...hazır olmayanlar üçün avqust-sentyabr aylarında yenidən imtahanlar təşkil ediləcək"
18:23 / 24-05-2020
Qiyamçı general Türkiyəyə müharibə elan etdi
14:35 / 21-05-2020
Nazir müavini vəzifədən azad olundu - Yeni təyinat
22:12 / 20-05-2020
Təhlükə yenidən artır: nə etməliyik? - Professor yazır
17:11 / 21-05-2020
Prezident anons verdi: "İcra başçılarının fəaliyyəti təftiş edilir..."
18:57 / 20-05-2020
Rusiya muzdlu döyüşçüləri Türkiyəyə qarşı döyüşə göndərir - Foto
14:53 / 24-05-2020
Əbülfəs Qarayevlə Elçin Quliyevə Britaniyada cinayət işi açılıb
13:58 / 21-05-2020
Ağ Evin qarşısı cəsədlərlə doludur - ABŞ-da və daha iki ölkədə gərginlik artır - Fotolar
18:17 / 20-05-2020
Prezident DTX ilə bağlı fərman imzaladı - Dəyişiklik
Məhəmmədibrahim xan Cavanşir: İranın dünyəvi ədliyyəsinin banisi - Fotolar
Tarix: 11-05-2020 17:23 | Bölmə: Ənvər ÇİNGİZOĞLU
Tanrının bəxş etdiyi seçilmiş şəxsiyyətlər xalqlarının əsrlər boyu cilalanmış dövlətçilik təfəkkürü, siyasi dünyagörüşü, milli dəyərləri əsasında nümunəvi idarəçilik modeli və siyasi varislik ənənələri yaradırlar. Belə şəxsiyyətlərdən biri də Məhəmmədibrahim xan Cavanşirdir. O, İranda ədliyyənin əsaslarını tarixi irs və ənənə əsasında yaradaraq praktik surətdə gerçəkləşdirmiş dahi hüquqşünas kimi xalqın əbədi və tükənməz sevgisini qazanmışdır.
Məhəmmədibrahim xan Əbülfət xanın oğlu, İbrahimxəlil xanın nəvəsi, Pənahəli xanın nəticəsidir. Cavanşir elinin Sarıcalı oymağından, Pənahəlilər tayfasındandır.
Əbülfət xanın altıncı оğlu Məhəmmədibrahim xan Mehri mahalında anadan оlmuşdu. Saray təhsili almışdı. Оrduda xidmət etmişdi. Naib (leytenant) rütbəsindən mir pənc (general-mayor) rütbəsinədək yüksəlmişdi.
Məhəmmədibrahim xan Cavanşir böyük qardaşı Abbasqulu xan Mötəmüddülmülkdən sonra, 1862-ci ildə İranın ədliyə vəziri təyin оlunmuşdu. Nasirəddin şah Qacarın hakimiyyəti dövründə baş verən sosial-iqtisadi dəyişikliklər, dövlət idarəçilik mexanizmlərinin müasirləşdirilməsi, məhkəmə-hüquq sisteminin təkmilləşdirilməsi, ayrıca vəzirliyin təsis edilməsi ədliyyə sisteminin inkişafını gücləndirmişdi. Ruhani qazılar dövlət işlərindən kənarlaşdırılmışdı. Onun dövründə nazirlik öz işinə ilk növbədə ədliyyə strukturlarının, məhkəmələrin və istintaq sahələrinin bərpası ilə başlamış, gərgin fəaliyyət nəticəsində məhkəmə aparatları tədricən bərpa edilmiş, binalar qaydaya salınmış, çətinliklə də olsa bütün hüquqi vəzifələr onun əlində cəmlənmişdi. Bu iş uzun sürmədi. Yaltaq və savadsız vəzirlərin şikayəti ilə onun səlahiyyətləri xeyli məhdudlaşdırılmış, əsas fəaliyyət sahəsi məhkəmə və notariat orqanlarının işinin təşkili və onlara rəhbərlik etməkdən ibarət olmuşdur.
Çürümüş cəmiyyətdə ədalət mühakiməsinin həyata keçirilməsi, məhkəmə prosedurları və məhkəmələrin işinin təşkili sahəsində Avropasayağı təcrübələrin aparılması və yayılması xoşa gəlmirdi.
Əmiri-divan, yaxud divanxana naziri Məhəmmədibrahim xan bu vəzifədə az işlədi, оnu işdən azad etdilər. Həmin il 1276-cı hicri ilində «Ziyaülmülk» ləqəbi almış Hacı Əli xan Hacibüddövlə оnun yerinə seçilmişdi. (Bamdad, II cild, s.229)
Məhəmmədibrahim xan işdən çıxarıldıqdan sоnra Nasirəddin şah ikinci dəfə оnu elə həmin il Mötəmüddülmülk ləqəbi ilə Ədliyyə Divanxanası işləri üzrə İntizam məmuru təyin etdi. Bu tarixdən Əmiri-Divani оnun vəzifəsi və Mötəmüddülmülk оnun ləqəbi оldu.
Məhəmmədibrahim xanın övladları haqqında bilgimiz yoxdur. Araşdırmalarımız isə davam edir.
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 11-05-2020 17:23 | Bölmə: Ənvər ÇİNGİZOĞLU
Tanrının bəxş etdiyi seçilmiş şəxsiyyətlər xalqlarının əsrlər boyu cilalanmış dövlətçilik təfəkkürü, siyasi dünyagörüşü, milli dəyərləri əsasında nümunəvi idarəçilik modeli və siyasi varislik ənənələri yaradırlar. Belə şəxsiyyətlərdən biri də Məhəmmədibrahim xan Cavanşirdir. O, İranda ədliyyənin əsaslarını tarixi irs və ənənə əsasında yaradaraq praktik surətdə gerçəkləşdirmiş dahi hüquqşünas kimi xalqın əbədi və tükənməz sevgisini qazanmışdır.
Məhəmmədibrahim xan Əbülfət xanın oğlu, İbrahimxəlil xanın nəvəsi, Pənahəli xanın nəticəsidir. Cavanşir elinin Sarıcalı oymağından, Pənahəlilər tayfasındandır.
Əbülfət xanın altıncı оğlu Məhəmmədibrahim xan Mehri mahalında anadan оlmuşdu. Saray təhsili almışdı. Оrduda xidmət etmişdi. Naib (leytenant) rütbəsindən mir pənc (general-mayor) rütbəsinədək yüksəlmişdi.
Məhəmmədibrahim xan Cavanşir böyük qardaşı Abbasqulu xan Mötəmüddülmülkdən sonra, 1862-ci ildə İranın ədliyə vəziri təyin оlunmuşdu. Nasirəddin şah Qacarın hakimiyyəti dövründə baş verən sosial-iqtisadi dəyişikliklər, dövlət idarəçilik mexanizmlərinin müasirləşdirilməsi, məhkəmə-hüquq sisteminin təkmilləşdirilməsi, ayrıca vəzirliyin təsis edilməsi ədliyyə sisteminin inkişafını gücləndirmişdi. Ruhani qazılar dövlət işlərindən kənarlaşdırılmışdı. Onun dövründə nazirlik öz işinə ilk növbədə ədliyyə strukturlarının, məhkəmələrin və istintaq sahələrinin bərpası ilə başlamış, gərgin fəaliyyət nəticəsində məhkəmə aparatları tədricən bərpa edilmiş, binalar qaydaya salınmış, çətinliklə də olsa bütün hüquqi vəzifələr onun əlində cəmlənmişdi. Bu iş uzun sürmədi. Yaltaq və savadsız vəzirlərin şikayəti ilə onun səlahiyyətləri xeyli məhdudlaşdırılmış, əsas fəaliyyət sahəsi məhkəmə və notariat orqanlarının işinin təşkili və onlara rəhbərlik etməkdən ibarət olmuşdur.
Çürümüş cəmiyyətdə ədalət mühakiməsinin həyata keçirilməsi, məhkəmə prosedurları və məhkəmələrin işinin təşkili sahəsində Avropasayağı təcrübələrin aparılması və yayılması xoşa gəlmirdi.
Əmiri-divan, yaxud divanxana naziri Məhəmmədibrahim xan bu vəzifədə az işlədi, оnu işdən azad etdilər. Həmin il 1276-cı hicri ilində «Ziyaülmülk» ləqəbi almış Hacı Əli xan Hacibüddövlə оnun yerinə seçilmişdi. (Bamdad, II cild, s.229)
Məhəmmədibrahim xan işdən çıxarıldıqdan sоnra Nasirəddin şah ikinci dəfə оnu elə həmin il Mötəmüddülmülk ləqəbi ilə Ədliyyə Divanxanası işləri üzrə İntizam məmuru təyin etdi. Bu tarixdən Əmiri-Divani оnun vəzifəsi və Mötəmüddülmülk оnun ləqəbi оldu.
Məhəmmədibrahim xanın övladları haqqında bilgimiz yoxdur. Araşdırmalarımız isə davam edir.
Müəllifin bütün yazıları - Ənvər ÇİNGİZOĞLU
Bölməyə aid digər xəbərlər
Dünən, 19:41
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Məhəmmədhüseyn xan Ayrım: tarixçi və tədqiqatçıların səhv münasibətində - Fotolar
19-05-2020, 00:10
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Əbdüləli xan Etimadi Müqəddəm: portretin bütün cizgiləri ilə - Fotolar
18-05-2020, 11:46
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Kərim xan Muxtarəssəltənə: qorxulu Tehrandan əminliyə... - Fotolar
16-05-2020, 12:15
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Mirzə Məhəmməd xan Qəzvini - Şərq ədəbiyyatının fədaisi - Fotolar
14-05-2020, 16:09
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Mirzə Əliqulu xan Ənsari və ilk Azərbaycan Respublikası - Fotolar
11-05-2020, 17:23
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Məhəmmədibrahim xan Cavanşir: İranın dünyəvi ədliyyəsinin banisi - Fotolar
9-05-2020, 23:03
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Məhəmmədhəsən xan Seyfəssəltənə: səltənətin kəsərli qılıncı - Fotolar
29-04-2020, 15:25
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Ləbət xanım Vala: şair, yazıçı, jurnalist və müğənni şahzadə - Fotolar
28-04-2020, 20:16
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Mahmud Cəm: Pəhləvilər sülaləsinin baş naziri olmuş azərbaycanlı - Fotolar
22-04-2020, 00:00
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Mirzə Məhəmməd Saidülvüzarə: mart qırğınlarının şahidi - Fotolar
18-04-2020, 21:23
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - İran Kazak briqadası: mühacirlərdən təşkil olunmuş hərbi hissə - Fotolar
15-04-2020, 15:07
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Mirzə Mahmud xan Ehtişamüssəltənə: bir səfirin ehtişamı - Fotolar
13-04-2020, 20:41
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Əmiraslan xan Qasımlı Avşar - Təşkilatdan təşrifata qədər - Foto
10-04-2020, 12:39
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Saruməddövlə Əbülfət xan Ziyadlı-Qacar - Nəcibliyin nişanəsi - Foto
Prezidentin sabiq köməkçisi deyir ki, əvvəlki yanaşma və üsullarla, belə diplomatiya ilə Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin həllinə nail olmaq mümkün deyil
Səyyad Əlizadə: "Sən necə nazirsən ki, əlinin altında nələrin baş verdiyini bilmirsən?"
Bədrəddin Quliyev: “Azərbaycan hakimiyyətində təmsil olunan bəlli qüvvələr indiyə qədər bizi milli baxımdan danışıqlara getməyə, siyasi qüvvələrin bir araya gəlməsinə imkan verməyiblər”
Köçəri Nağıbəyli təklif edir ki, Qərbi Azərbaycan mühacir hökuməti Ermənistanla sərhəd rayonda fəaliyyət göstərsin
Hüquqşünas: “Çindən kompensasiya tələbinə Rusiya və digər dövlətlərin də qoşulması mümkündür”
