07:20 / 04-05-2024
Yeni araşdırma: prostat xərçənginin qarşısı alınır
06:59 / 04-05-2024
Gənc riyaziyyatçı elmdə sıçrayış edib
23:59 / 03-05-2024
Sabirabad təhsilinə müdir təyin olunub
18:19 / 03-05-2024
Məşhur yazıçı oxucularını təəccübləndirib
18:01 / 03-05-2024
Naxçıvan Dövlət Universiteti yenidən təşkil ediləcək - Qərar
17:51 / 03-05-2024
Təhlükəsizlik Xidməti Paşinyanla bağlı araşdırma aparacaq
17:45 / 03-05-2024
Rusiya Ukraynaya qarşı kimyəvi silah tətbiq edir
17:42 / 03-05-2024
ƏƏSMN-nin kollegiya üzvlərinin sayı azaldılıb
17:28 / 03-05-2024
Ermənistanın dövlət büdcəsi kəsirlə icra edilib
17:26 / 03-05-2024
Prezident “Əmək pensiyaları haqqında” qanuna dəyişikliyi təsdiqləyib
17:23 / 03-05-2024
Ukraynaya IRIS-T sistemləri göndərən Berlindəki zavod yanır
17:17 / 03-05-2024
Prezident İlham Əliyev fərman imzalayıb
17:16 / 03-05-2024
Neftin qiyməti son üç ayda rekord dərəcədə aşağı düşüb
17:00 / 03-05-2024
Azərbaycan ilə Ermənistan arasında sərhədlə bağlı yeni razılaşma olacaq
16:58 / 03-05-2024
Güclü külək və yağışlı hava olacaq - Xəbərdarlıq
16:45 / 03-05-2024
Daha 66 dərmanın qiyməti ilə bağlı qərar verilib
16:36 / 03-05-2024
Tatarıstana genişmiqyaslı kiberhücum başlayıb
16:35 / 03-05-2024
Avropa çempionatı: millilərimizin rəqibləri müəyyənləşib
16:18 / 03-05-2024
Vilayət Eyvazov generalı özünə müşavir təyin edib
16:00 / 03-05-2024
XİN Böyük Britaniya səfirinə cavab verib
15:51 / 03-05-2024
İspaniya klubları türk oyunçunu transfer etmək istəyir
15:37 / 03-05-2024
Yeni mafiya dəhşətli cinayətlərini artırır
15:35 / 03-05-2024
Milli Məclis daha 18 qanuna dəyişiklik edəcək - Siyahı
15:25 / 03-05-2024
Xaricdə oxuyan daha 62 nəfərin diplomu tanınmayıb
15:20 / 03-05-2024
Avropa Komissiyasının rəsmisi: "Cənubi Qafqaz regionunda sülh hər şeyi dəyişəcək"
14:51 / 03-05-2024
Aİ, Fransa və Çin liderlərinin üçtərəfli görüşü olacaq
14:30 / 03-05-2024
COP29.az vebsaytı istifadəyə verilib
14:16 / 03-05-2024
Elmar Vəliyevi güllələyənlə bağlı daha bir qərar verilib
14:06 / 03-05-2024
Kəlbəcərdə qəza olub
14:17 / 29-04-2024
Füzuli şəhərinə növbəti köç karvanı yola salınıb - (Yenilənib) - Foto
16:48 / 01-05-2024
Prokurorluq əməliyyat keçirib, vəzifəli şəxslər cinayət başında saxlanılıb - (Yenilənib)
15:43 / 30-04-2024
Laçın şəhərinə növbəti köç karvanı yola salınıb - (Yenilənib)
14:28 / 29-04-2024
DİM imtahanların vaxtını dəyişib
12:15 / 29-04-2024
Nazim Bəydəmirlinin məhkəməsi başlayıb
19:27 / 30-04-2024
Şair Elçin Mirzəbəyli ilə görüş keçirilib - Fotolar
17:18 / 01-05-2024
İlham Əliyev VI Ümumdünya Mədəniyyətlərarası Dialoq Forumunda iştirak edib - Video - Fotolar (Yenilənib)
09:41 / 29-04-2024
İki gimnastımız beş medal qazanıb
10:47 / 29-04-2024
Xalq artisti ilə həkimin məhkəməsi yenidən başlayır
22:56 / 30-04-2024
Cinçıxaran Rassel Krou şeytanı dəhşətə gətirir
18:11 / 29-04-2024
Bakıda beynəlxalq oyun festivalı keçiriləcək
07:37 / 29-04-2024
94 ildən sonra II Ramzesin heykəlinin yarısı da tapılıb - Foto
Qulaməli Üveysi: Qaraqoyunlu Qara Yusifin törəməsi - Fotolar
Tarix: 21-05-2020 17:35 | Bölmə: Ənvər ÇİNGİZOĞLU
Azərbaycan xalqı ziddiyyətli, çoxəsrlik inkişaf yolu keçmiş və bəşər mədəniyyəti sistemində, insanlıq tarixində mühüm mövqe qazanmışdır. Bu obyektiv tarixi həqiqəti bir sıra qədim mötəbər mənbələr, aparılmış arxeoloji qazıntılar nəticəsində aşkar olunmuş mədəniyyət nümunələri təsdiq etməkdədir. Xalqımızın təşəkkülündə iştirak etmiş qədim tayfa birliklərindən biri də qaraqoyunlulardır.
Qulaməli Üveysinin şəcərəsi Qaraqoyunlu Qara Yusifə çatır. Bilgilərə görə təqribən otuz min çadırdan ibarət olan qaraqoyunlular, Cingiz xanın yürüşü zamanında, Törə bəy idarəsində, Türkistandan Mavəraünnəhirə, oradan da İran yoluyla Azərbaycana, Şərqi Anadoluya köç etmişdilər. Törə bəy Qara Yusifun yedinci babası olub, Oğuz xanın törəmələrindəndir.
Faruq Sümer Qaraqoyunluların Oğuzları təşkil edən 24 boydan birinə aid olduqlarını düşünməkdə, amma bunlardan hansına aid olduqlarının bilinmediyini qeyd etməkdədir. Ona görə Qaraqoyunlular İğdır, Büğdüz, Kınık və ya Həmədan bölgəsində yaşayan Yiva boyundan ola bilirlər. (Faruk Sümer, Kara Koyunlular: Başlangıcından Cahan-Şaha Qədər, I. Cilt, TTK Basımevi, 1967).
Qaraqoyunlular dövləti dağıldıqdan sonra tayfa birliyinə daxil olan oymaqların bəziləri Hindistana mühacirət etdi, bəziləri isə sonralar Türkman adı altında Qızılbaşların tərkibinə daxil oldular. Türkmanların bir qismi Savə və Qum ətrafında məskunlaşmışdı.
Qulaməli Qulamrza oğlu Üveysi 16 aprel 1918-ci ildə Qum vilayətinin Fordo kəndində anadan olmuşdu. Tehranda hərbi məktəb bitirmişdi. Hərbi məktəbi leytenent rütbəsi ilə başa vurmuşdu. ABŞ-da, Fort Livenvort hərbi kollecində ixtisasını artırmışdı. Məhəmmədrza şah Pəhləvi ilə qrup yoldaşı idi. Dostluq qurmuş, get-gedə mehribanlaşmışdılar.
Qulaməli Üveysi 1939-cu ildə Fars əyalətinin hərbi birləşmələrinin rəisi idi.
Qulaməli Üveysi 1940-cı ildə Fars əyalətinin general-qubernatoru vəzifəsində xidmət etmişdi. Sonra Tehran şəhərinin hərbi qarnizonunda xidmətini davam etdirmişdi.
Qulaməli Üveysi 1954-cü ildə elitar təbəqənin xidmət etdiyi şah qvardiyasına dəyişilmişdi. Burda olarkən sərhəng (polkovnik) rütbəsi daşıyırdı. 1960-cı ildə general rütbəsi ilə qvardiyaya rəis təyin olundu. O, İranın ən gənc generalı idi.
Qulaməli Üveysi 1965-1972-ci illərdə İran jandarmeriyasının rəisi vəzifəsində xidmət etmişdi. Sərhədçilərə, yol polisinə rəhbərlik, qorxulu cinayətkarların yaxalanması, narkoticarətə nəzarət onun xidmətinə daxil idi.
Qulaməli Üveysi 1972-ci ildə İranın Quru qoşunlarının komandanı təyin edildi.
Qulaməli Üveysi Tehranda antişah nümayişləri başlananda etibarlı şəxs kimi paytaxta komendant təyin edilmişdi. Dəfələrlə nümayişçiləri silahla dağıtmışdı. 8 sentyabr 1978-ci ildə baş verən “Qara cümə” qanlı qırğınından sonra “Tehran qəssabı” ayamasını almışdı. (Daṿid Menashri. "Iran: A Decade of War and Revolution". (1990), p. 142.) O, and içmişdi ki, islamçı gənclərin sərbazlara atəşindən sonra, əsgərlər də atəş açmağa məcbur olmuşdular. (Manouchehr Ganji. Defying the Iranian Revolution: From a Minister to the Shah to a Leader of Resistance / Praeger, 2003.)
Şah general Qulaməli Üveysini hərbiçilərin arzusu ilə İranın Baş naziri vəzifəsinə gətirmək istəyirdi. (Vladimir Kuzichkin. "Inside the KGB: my life in Soviet espionage". Ivy Books, (1992), p. 248.) Şahbanu Fərəh Diba bu təyinata qarşı çıxmışdı. Onun əvəzinə digər hərbçi Qulamhüseyn Əzhəri Baş nazir təyin edildi. Qulaməli Üveysi isə onun kabinəsində 5 dekabr 1978-ci ilə qədər İranın Əmək naziri olmuşdu.
Qulaməli Üveysi 1979-cu ildə Fransaya mühacirət etdi. 6 yanvar 1979-cu ildə “Ettelat” qəzeti xəbər vermişdi ki, Qulaməli Üveysi müalicə üçün Parisə uçmuşdur. Baş nazir postuna irəli sürülən Şapur Bəxtiyar təklif etmişdi ki, əhalinin hirsini yatırmaq üçün general Üveysi İrandan çıxmalıdır. Onun adı bir çox qanlı əməllərdə hallanır. (Резников А.Б. «Иран — падение шахского режима». Изд-во полит. лит-ры, (1983), стр. 32.) Üveysi Baş nazir Qulamhüseyn Əzhəri ilə İrandan çıxdı. (Daṿid Menashri. «Iran: A Decade of War and Revolution». (1990), p. 142.)
Qulaməli Üveysini Tehran komendantlığında general Mehdi Rəhimi, quru qoşunların komandanlığında general Əbdüləli Badreyi əvəz etmişdi. (Резников А.Б. «Иран — падение шахского режима». Изд-во полит. лит-ры, (1983), стр. 32.) Üveysi onları ciddi şəxsiyyət kimi qəbul etmirdi. Baş nazir Şapur Bəxtiyarı isə “Mülki boşboğaz” adlandırırdı.
Qulaməli Üveysi Fransada da öz siyasətini yeridirdi. Cimmi Karterin ətrafını inandırmağa çalışırdı ki, Şapur Bəxtiyarın əvəzinə hərbiçiləri dəstəkləsinlər. Əks təqdirdə kommunistlər hakimiyyətə gələcəklər. (Владимир Виноградов. Наш Ближний Восток — Записки советского посла в Египте и Иране / Алгоритм, 2016.)
1979-cu ildə İranda İslam inqilabı qalib gəldi. Hərbi tribuna və baş prokuror Xalxali general Qulaməli Üveysini qiyabi ölümə məhkum etdi.
Parisdə məskunlaşan Qulaməli Üveysi anti-Xomeyni qüvvələrin lideri idi. Mütəmadi olaraq şahzadə Əşrəf Pəhləvi, general Bəhram Aryana (1906-1985) və şahçı təşkilat olan “Azedaqan”la əlaqə saxlayırdı. Siyasi mühacirləri təşkilatlandırırdı. Hərbi mühacirlərdən ibarət İran Azadlıq ordusu yaratmışdı. Baş nazir olmuş Əli Əmininin yaratdığı İran Azadlıq Cəbhəsinin fəal üzvü idi. Maddi dəstəyi şah ailəsindən alırdı. Yaxın gələcəkdə İranda hərbi çeviriliş hazırlayırdı. Əlinin altında 10 min nəfərlik hərbçi vardı. Himayə etdiyi və İraqdan yayımlanan “İranın Azad səsi” radiosunda bu haqda təbliğat aparırdı. Hətta İran-Türkiyə sərhəddində hərbi təlimlərə başlamışdı. (Cyrus Kadivar. «Dialogue of Murder: A cautionary tale that must not be forgotten», THE IRANIAN, (January 26, 2003). Ayətulla Məhəmmədkazım Şəriətmədari (1905-1986) ona bu işdə xeyir-dua vermişdi. 1980-ci ildə baş verən “Noje qiyamı”nda əli vardı. Qiyamın rəhbəri Məhəmmədbakir Bəni-Əmiri jandarmeriyada onun rəhbərliyində xidmət etmişdi.
Qulaməli Üveysi Misirin prezidenti Ənvər Sadat, İraqın prezidenti Səddam Hüseynlə danışıqlar aparırdı. ABŞ-ın dövlət katibi Aleksandr Heyqlə sövdələşmələrə girişmişdi. Bir çox müəlliflərə görə general Üveysi MKİ ilə də bəzi razılaşmalar əldə etmişdi. (Amir Taheri. "Nest of Spies: America's Journey to Disaster in Iran". Hutchinson, (1988), p. 138.) 1982-ci ildə ABŞ-da olarkən çevrilişin vaxtını və detallarını dəqiqləşdirmişdi. (Mansur Rafizadeh. "Witness: From the Shah to the Secret Arms Deal : an Insider's Account of U.S. Involvement in Iran". W. Morrow, (1987), p. 356.) Artıq İnqilab komitəsi Qulaməli Üveysini real hədə kimi qiymətləndirirdi. Ona kəsilən ölüm hökmünü reallaşdırmaq göstərişi verildi.
Qulaməli Üveysi və qardaşı Qulamhüseyn 7 fevral 1984-cü ildə Parisdə terror məruz qaldı. Hər ikisinin başına yaxından atəş açılmışdı. (The Washington Post (February 9, 1984); "Emirates' Ambassador To France Assassinated".)
Qulaməli Üveysi Şərafət xanım Bəniadəmlə ailə qurmuşdu.
Pəhləvilər dövründə SAVAK-ın rəisi olmuş, Məhəmmədrza şahla hərbi məktəbdə oxuyan, sonra inqilabçıları dəstəkləyən və onlara xidmət edən, milliyətcə Azərbaycan türkü olan, general-leytenant Hüseyn Fərdust (1917-1987) general-mayor Qulaməli Üveysinin xidməti karyerasını belə xarakterizə edir: “O, narkobiznesə qurşanmışdı. Şahın qızğın tərəfdarı idi. Ağ inqilabı dəstəkləyirdi. Antikommunist və antiislamist mövqedə idi. 1963-cü ildə Seyid Ruhulla Xomeyninin tərəfdarlarının başlatldığı nümayişi paraşütçü-qvardiyaçılar məhz Qulaməli Üveysinin əmri ilə gülləbarana tutmuşdular. O, dini dövlətin qəti əleyhidarı idi. Tudənin tərəfdarlarını izləyir, bu təşkilata rəğbəti olan zabitləri ordudan təmizləyirdi”. Khaterat-e Arteshbod-e Baznesheshteh Hossein Fardoust (General Hüseyn Fərdustun xatirələri)
Azərbaycan oxucusunun ixtiyarına verilən bu hərbçi arxivimizdəki tarixi şəxsiyyətlərdən yalnız birdir. Birər-birər tanış olacaqsınız. Tarix öyrədir ki, iz qoymuşları unutmaq olmaz.
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 21-05-2020 17:35 | Bölmə: Ənvər ÇİNGİZOĞLU
Azərbaycan xalqı ziddiyyətli, çoxəsrlik inkişaf yolu keçmiş və bəşər mədəniyyəti sistemində, insanlıq tarixində mühüm mövqe qazanmışdır. Bu obyektiv tarixi həqiqəti bir sıra qədim mötəbər mənbələr, aparılmış arxeoloji qazıntılar nəticəsində aşkar olunmuş mədəniyyət nümunələri təsdiq etməkdədir. Xalqımızın təşəkkülündə iştirak etmiş qədim tayfa birliklərindən biri də qaraqoyunlulardır.
Qulaməli Üveysinin şəcərəsi Qaraqoyunlu Qara Yusifə çatır. Bilgilərə görə təqribən otuz min çadırdan ibarət olan qaraqoyunlular, Cingiz xanın yürüşü zamanında, Törə bəy idarəsində, Türkistandan Mavəraünnəhirə, oradan da İran yoluyla Azərbaycana, Şərqi Anadoluya köç etmişdilər. Törə bəy Qara Yusifun yedinci babası olub, Oğuz xanın törəmələrindəndir.
Faruq Sümer Qaraqoyunluların Oğuzları təşkil edən 24 boydan birinə aid olduqlarını düşünməkdə, amma bunlardan hansına aid olduqlarının bilinmediyini qeyd etməkdədir. Ona görə Qaraqoyunlular İğdır, Büğdüz, Kınık və ya Həmədan bölgəsində yaşayan Yiva boyundan ola bilirlər. (Faruk Sümer, Kara Koyunlular: Başlangıcından Cahan-Şaha Qədər, I. Cilt, TTK Basımevi, 1967).
Qaraqoyunlular dövləti dağıldıqdan sonra tayfa birliyinə daxil olan oymaqların bəziləri Hindistana mühacirət etdi, bəziləri isə sonralar Türkman adı altında Qızılbaşların tərkibinə daxil oldular. Türkmanların bir qismi Savə və Qum ətrafında məskunlaşmışdı.
Qulaməli Qulamrza oğlu Üveysi 16 aprel 1918-ci ildə Qum vilayətinin Fordo kəndində anadan olmuşdu. Tehranda hərbi məktəb bitirmişdi. Hərbi məktəbi leytenent rütbəsi ilə başa vurmuşdu. ABŞ-da, Fort Livenvort hərbi kollecində ixtisasını artırmışdı. Məhəmmədrza şah Pəhləvi ilə qrup yoldaşı idi. Dostluq qurmuş, get-gedə mehribanlaşmışdılar.
Qulaməli Üveysi 1939-cu ildə Fars əyalətinin hərbi birləşmələrinin rəisi idi.
Qulaməli Üveysi 1940-cı ildə Fars əyalətinin general-qubernatoru vəzifəsində xidmət etmişdi. Sonra Tehran şəhərinin hərbi qarnizonunda xidmətini davam etdirmişdi.
Qulaməli Üveysi 1954-cü ildə elitar təbəqənin xidmət etdiyi şah qvardiyasına dəyişilmişdi. Burda olarkən sərhəng (polkovnik) rütbəsi daşıyırdı. 1960-cı ildə general rütbəsi ilə qvardiyaya rəis təyin olundu. O, İranın ən gənc generalı idi.
Qulaməli Üveysi 1965-1972-ci illərdə İran jandarmeriyasının rəisi vəzifəsində xidmət etmişdi. Sərhədçilərə, yol polisinə rəhbərlik, qorxulu cinayətkarların yaxalanması, narkoticarətə nəzarət onun xidmətinə daxil idi.
Qulaməli Üveysi 1972-ci ildə İranın Quru qoşunlarının komandanı təyin edildi.
Qulaməli Üveysi Tehranda antişah nümayişləri başlananda etibarlı şəxs kimi paytaxta komendant təyin edilmişdi. Dəfələrlə nümayişçiləri silahla dağıtmışdı. 8 sentyabr 1978-ci ildə baş verən “Qara cümə” qanlı qırğınından sonra “Tehran qəssabı” ayamasını almışdı. (Daṿid Menashri. "Iran: A Decade of War and Revolution". (1990), p. 142.) O, and içmişdi ki, islamçı gənclərin sərbazlara atəşindən sonra, əsgərlər də atəş açmağa məcbur olmuşdular. (Manouchehr Ganji. Defying the Iranian Revolution: From a Minister to the Shah to a Leader of Resistance / Praeger, 2003.)
Şah general Qulaməli Üveysini hərbiçilərin arzusu ilə İranın Baş naziri vəzifəsinə gətirmək istəyirdi. (Vladimir Kuzichkin. "Inside the KGB: my life in Soviet espionage". Ivy Books, (1992), p. 248.) Şahbanu Fərəh Diba bu təyinata qarşı çıxmışdı. Onun əvəzinə digər hərbçi Qulamhüseyn Əzhəri Baş nazir təyin edildi. Qulaməli Üveysi isə onun kabinəsində 5 dekabr 1978-ci ilə qədər İranın Əmək naziri olmuşdu.
Qulaməli Üveysi 1979-cu ildə Fransaya mühacirət etdi. 6 yanvar 1979-cu ildə “Ettelat” qəzeti xəbər vermişdi ki, Qulaməli Üveysi müalicə üçün Parisə uçmuşdur. Baş nazir postuna irəli sürülən Şapur Bəxtiyar təklif etmişdi ki, əhalinin hirsini yatırmaq üçün general Üveysi İrandan çıxmalıdır. Onun adı bir çox qanlı əməllərdə hallanır. (Резников А.Б. «Иран — падение шахского режима». Изд-во полит. лит-ры, (1983), стр. 32.) Üveysi Baş nazir Qulamhüseyn Əzhəri ilə İrandan çıxdı. (Daṿid Menashri. «Iran: A Decade of War and Revolution». (1990), p. 142.)
Qulaməli Üveysini Tehran komendantlığında general Mehdi Rəhimi, quru qoşunların komandanlığında general Əbdüləli Badreyi əvəz etmişdi. (Резников А.Б. «Иран — падение шахского режима». Изд-во полит. лит-ры, (1983), стр. 32.) Üveysi onları ciddi şəxsiyyət kimi qəbul etmirdi. Baş nazir Şapur Bəxtiyarı isə “Mülki boşboğaz” adlandırırdı.
Qulaməli Üveysi Fransada da öz siyasətini yeridirdi. Cimmi Karterin ətrafını inandırmağa çalışırdı ki, Şapur Bəxtiyarın əvəzinə hərbiçiləri dəstəkləsinlər. Əks təqdirdə kommunistlər hakimiyyətə gələcəklər. (Владимир Виноградов. Наш Ближний Восток — Записки советского посла в Египте и Иране / Алгоритм, 2016.)
1979-cu ildə İranda İslam inqilabı qalib gəldi. Hərbi tribuna və baş prokuror Xalxali general Qulaməli Üveysini qiyabi ölümə məhkum etdi.
Parisdə məskunlaşan Qulaməli Üveysi anti-Xomeyni qüvvələrin lideri idi. Mütəmadi olaraq şahzadə Əşrəf Pəhləvi, general Bəhram Aryana (1906-1985) və şahçı təşkilat olan “Azedaqan”la əlaqə saxlayırdı. Siyasi mühacirləri təşkilatlandırırdı. Hərbi mühacirlərdən ibarət İran Azadlıq ordusu yaratmışdı. Baş nazir olmuş Əli Əmininin yaratdığı İran Azadlıq Cəbhəsinin fəal üzvü idi. Maddi dəstəyi şah ailəsindən alırdı. Yaxın gələcəkdə İranda hərbi çeviriliş hazırlayırdı. Əlinin altında 10 min nəfərlik hərbçi vardı. Himayə etdiyi və İraqdan yayımlanan “İranın Azad səsi” radiosunda bu haqda təbliğat aparırdı. Hətta İran-Türkiyə sərhəddində hərbi təlimlərə başlamışdı. (Cyrus Kadivar. «Dialogue of Murder: A cautionary tale that must not be forgotten», THE IRANIAN, (January 26, 2003). Ayətulla Məhəmmədkazım Şəriətmədari (1905-1986) ona bu işdə xeyir-dua vermişdi. 1980-ci ildə baş verən “Noje qiyamı”nda əli vardı. Qiyamın rəhbəri Məhəmmədbakir Bəni-Əmiri jandarmeriyada onun rəhbərliyində xidmət etmişdi.
Qulaməli Üveysi Misirin prezidenti Ənvər Sadat, İraqın prezidenti Səddam Hüseynlə danışıqlar aparırdı. ABŞ-ın dövlət katibi Aleksandr Heyqlə sövdələşmələrə girişmişdi. Bir çox müəlliflərə görə general Üveysi MKİ ilə də bəzi razılaşmalar əldə etmişdi. (Amir Taheri. "Nest of Spies: America's Journey to Disaster in Iran". Hutchinson, (1988), p. 138.) 1982-ci ildə ABŞ-da olarkən çevrilişin vaxtını və detallarını dəqiqləşdirmişdi. (Mansur Rafizadeh. "Witness: From the Shah to the Secret Arms Deal : an Insider's Account of U.S. Involvement in Iran". W. Morrow, (1987), p. 356.) Artıq İnqilab komitəsi Qulaməli Üveysini real hədə kimi qiymətləndirirdi. Ona kəsilən ölüm hökmünü reallaşdırmaq göstərişi verildi.
Qulaməli Üveysi və qardaşı Qulamhüseyn 7 fevral 1984-cü ildə Parisdə terror məruz qaldı. Hər ikisinin başına yaxından atəş açılmışdı. (The Washington Post (February 9, 1984); "Emirates' Ambassador To France Assassinated".)
Qulaməli Üveysi Şərafət xanım Bəniadəmlə ailə qurmuşdu.
Pəhləvilər dövründə SAVAK-ın rəisi olmuş, Məhəmmədrza şahla hərbi məktəbdə oxuyan, sonra inqilabçıları dəstəkləyən və onlara xidmət edən, milliyətcə Azərbaycan türkü olan, general-leytenant Hüseyn Fərdust (1917-1987) general-mayor Qulaməli Üveysinin xidməti karyerasını belə xarakterizə edir: “O, narkobiznesə qurşanmışdı. Şahın qızğın tərəfdarı idi. Ağ inqilabı dəstəkləyirdi. Antikommunist və antiislamist mövqedə idi. 1963-cü ildə Seyid Ruhulla Xomeyninin tərəfdarlarının başlatldığı nümayişi paraşütçü-qvardiyaçılar məhz Qulaməli Üveysinin əmri ilə gülləbarana tutmuşdular. O, dini dövlətin qəti əleyhidarı idi. Tudənin tərəfdarlarını izləyir, bu təşkilata rəğbəti olan zabitləri ordudan təmizləyirdi”. Khaterat-e Arteshbod-e Baznesheshteh Hossein Fardoust (General Hüseyn Fərdustun xatirələri)
Azərbaycan oxucusunun ixtiyarına verilən bu hərbçi arxivimizdəki tarixi şəxsiyyətlərdən yalnız birdir. Birər-birər tanış olacaqsınız. Tarix öyrədir ki, iz qoymuşları unutmaq olmaz.
Müəllifin bütün yazıları - Ənvər ÇİNGİZOĞLU
Bölməyə aid digər xəbərlər
11-04-2022, 21:25
Mazandaran alimi - Ənvər Çingizoğlu yazır
23-03-2022, 18:55
Rəşid Yasəmi: ədəbiyyatda nəciblik nümunəsi
17-03-2022, 09:49
Vahid Dəstigirdi: Nizaminin tədqiqatçısı
12-03-2022, 22:31
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Səid Nəfisi: Azərbaycan qəhrəmanı Babək Xürrəmdin əsərinin müəllifi
19-10-2021, 09:58
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Məhəmmədəli Füruği: siyasətçi, diplomat, tarixçi, tərcüməçi və millətçi kimi
16-10-2021, 01:06
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Hacıəli xan Rəzmara: Qurban bayramında doğuldu, terror qurbanı oldu
13-09-2021, 16:31
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Şəkinskilərin İran qolu haqqında... - Ənvər Çingizoğlunun araşdırması
10-09-2021, 17:27
Nəcəfqulu xan Sərşar: Qaradağın ağ gün görməmiş şairi
27-08-2021, 16:48
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Məhəmmədqulu xan Alar: inqilabda sərkərdə, işdə sərkar.. - Fotolar
20-08-2021, 13:38
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - İsmayıl xan Şəfai: Tehran-43 konfransında şahın tərcüməçisi - Fotolar
16-08-2021, 15:51
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Seyid Məhəmməd Dəbirsiyaqi: tədqiq və tədrisin işığında - Fotolar
24-07-2021, 16:15
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Qaradağ elləri: beloğludan eloğluya qədər - Ənvər Çingizoğlu yazır
Milli Qəhrəman Pəhlivan Fərzəliyevin oğlu deyir ki, 44 günlük savaşda iştirak etmək arzusu həyata keçməsə də, döyüşlərin şiddətli vaxtında atasının şəhid olduğu Xəzəz dağını ziyarət edə bilib
Şair deyir ki, nə tənqidçiləri qınayır, nə də pul verib onlara tənqid adı altında tərif yazdıranları
Əks-kəşfiyyat xidmətinin sabiq rəhbəri deyir ki, hava hücumu reallaşarsa, itkilər böyük ola bilər
Eyni tamaşada həm Dövşanı, həm də Tülkünü səsləndirən Aygül Ağayeva deyir ki, kuklaçı olmaq çox çətindir
Məhəmməd Şahməmmədli “Apatiya”nı şedevr hesab etmir və filmdə səhvlərin olduğunu deyir
