08:18 / 27-04-2024
"Bir qalanın sirri" Musiqili Teatrda açılacaq - Fotolar
08:09 / 27-04-2024
Rusiyada azərbaycanlılarla taciklər arasında kütləvi dava: ölən və yaralananlar var
21:36 / 26-04-2024
Prezident İlham Əliyevin Almaniyaya işgüzar səfəri başa çatıb - Fotolar
20:58 / 26-04-2024
İlham Əliyevlə Olaf Şolts birgə mətbuat konfransı keçiriblər
20:46 / 26-04-2024
Azərbaycan və Almaniya prezidentləri görüşüb - (Yenilənib) - Fotolar
19:35 / 26-04-2024
43 pişiyi ac-susuz saxlayan şəxsi həbs ediblər
19:06 / 26-04-2024
Rusların hücum etmək istədiyi iki xəstəxana təcili boşaldılır
18:43 / 26-04-2024
Türk dövlətləri parlamentlərinin komitə sədrləri Xankəndi və Şuşaya səfər ediblər - (Yenilənib) - Foto
18:41 / 26-04-2024
İsveç Latviyaya qoşun və zirehli texnika göndərir
18:36 / 26-04-2024
Blinken Pekində Çini hədələyib
18:20 / 26-04-2024
20-yə yaxın məhbus həbsxanadan qaçmağa cəhd edib - Foto
18:15 / 26-04-2024
Azərbaycanla Ermənistan arasında sərhəddə koordinatlar dəqiqləşdirilir
18:08 / 26-04-2024
Erməni deputatlar saxlanılıb
17:58 / 26-04-2024
Ermənistan XİN: "Azərbaycandan sülh sazişinə dair təkliflər almışıq"
17:39 / 26-04-2024
"Beşiktaş" daha bir futbolçu ilə müqaviləni yeniləyib
17:30 / 26-04-2024
İlham Əliyev Almaniyada tədbirə qatılıb - (Yenilənib) - Fotolar
17:23 / 26-04-2024
Prezident İlham Əliyev BƏƏ-nin sənaye və qabaqcıl texnologiyalar naziri ilə görüşüb
17:15 / 26-04-2024
Quba-Xaçmaz Regional filialına müdir təyinatı olub
16:58 / 26-04-2024
“Krokus”dakı terror aktına görə daha bir şübhəli saxlanılıb
16:56 / 26-04-2024
Prezident İlham Əliyev Almaniya XİN rəhbəri ilə görüşüb - Foto
16:11 / 26-04-2024
Azərbaycanda partiya rəhbəri həbs edilib
16:05 / 26-04-2024
Əli Əsədov daha bir qərar imzalayıb
15:52 / 26-04-2024
Qəzzada daha 51 dinc sakin həlak olub
15:46 / 26-04-2024
Avtomobil şirkəti daha bir yeniliyə imza atıb - Fotolar
15:33 / 26-04-2024
Keçmiş rektor son söz üçün məhkəmədən yenə vaxt istəyib
15:14 / 26-04-2024
Azərbaycan prezidenti Almaniya kansleri ilə görüşüb - (Yenilənib) - Fotolar
14:06 / 26-04-2024
Rusiyanın yeni silahı ABŞ-a məxsus peykləri vura biləcək
13:54 / 26-04-2024
"Qarabağ" klubu cərimələnib
13:28 / 26-04-2024
Naxçıvan Nazirlər Kabinetinə Aparat rəhbəri təyin edilib
13:21 / 26-04-2024
Tehran-Tel-Əviv qarşıdurmasının növbəti dayanacağı haradadır?
18:56 / 22-04-2024
Azərbaycan və Rusiya prezidentlərinin təkbətək görüşü olub - (Yenilənib) - Fotolar
00:11 / 23-04-2024
Sağlam və uzun ömür yaşamağın 10 asan yolu var - Siyahı
09:53 / 22-04-2024
Ümid nəğməsi - Etibar Cəbrayıloğlu yazır
13:54 / 22-04-2024
Füzuli şəhərinə növbəti köç olub - (Yenilənib)
16:58 / 23-04-2024
İlham Əliyev “COP29 və Azərbaycan üçün Yaşıl Baxış” beynəlxalq forumda iştirak edir - (Yenilənib)
14:10 / 23-04-2024
Füzuli şəhərinə növbəti köç karvanı yola salınıb - (Yenilənib)
16:10 / 22-04-2024
Ölkələr sürətlə silahlanır - Ümumi hərbi xərclər 2,4 trilyon dolları keçib
14:03 / 24-04-2024
Professor Nəsib Quliyev özünü güllələyib
00:05 / 23-04-2024
Abramoviç yeni futbol klubunu Avropanın ən yaxşısı edəcək
00:02 / 23-04-2024
Məşhur boksçu Mayk Tayson şirkətin səfiri olub
17:30 / 26-04-2024
İlham Əliyev Almaniyada tədbirə qatılıb - (Yenilənib) - Fotolar
12:40 / 22-04-2024
Cavanşir Məmmədovun nəvəsi: "Babamın ürəyi haqsızlığa dözmədi"
Hacı Abdulla xan Qaragözlü kimdir? - Fotolar
Tarix: 04-06-2020 11:27 | Bölmə: Ənvər ÇİNGİZOĞLU
Bizim qəhrəmanımız xarakterinə görə praqmatik, dərin bilikli, məntiqli, döyüşkən, cəsarətli, inadcıl, prinsipləri uğrunda qətiyyətlə mübarizə aparan, düşündüklərini həyata keçirən bir hərbçi olmaqla yanaşı, milli ruhlu, yurdsevər bir türk siyasi xadim, tarix yaradan böyük dövlət adamı, el başçısı idi. Kimliyini açıqlayaq.
Hacı Abdulla xan Qaragözlü elinin Hacılı oymağındandır. Atası Mustafaqulu xan general-mayor rütbəsiylə Qacarlar ordusunun sərkərdəsi olmuşdu.
Abdulla xan Mustafaqulu xan oğlu 1856-cı ildə Həmədan şəhərində anadan olmuşdu. Hərbi məktəbdə oxumuşdu. Məktəbi bitirəndən sonra ordu sıralarına qatılmışdı. Yüksək rütbəli zabit kimi Fars, Xorasan əyalətlərində xidmət etmişdi.
Abdulla xan Qaragözlü 1882-ci ildə, 26 yaşında Astrabad şəhərinə hakim təyin edildi. Sonra Nasirəddin şah Qacar tərəfindən Həmədan qoşunu ilə yanaşı Xuzistana da hakim göndərildi və təxminən iki il yarım Xuzistan əyalətində hökm sürdü; Sonra Molla Abdulla Brucerdi qıyamına yardım etdiyinə görə Tehrana çağırıldı və hakimiyyətin əleyhinə üsyan elədiyinə görə dustaq edildi; Lakin min tümən rüşvət verərək özünü xilas edə bildi və iki aydan sonra Fars əyalətində Qacar qoşununa başçı təyin edldi; O, bu zaman Saidüssəltənə ləqəbi ilə tanınırdı. (Aqil Baqiri, Xanədanhaye-hökumətqəri İran, Tehran Nəşri ülum, 1381, s.486)
Abdulla xan Qaragözlü 1897-ci ildə Xuzistan əyalətinə dəyişilmişdi. 1909-cu ildə İran ordusunun silah-sursat üzrə rəisi idi.
Abdulla xan Qaragözlü müqəddəs Məkkəyi-mükərrəmi ziyarət etmişdi.
Hacı Abdulla xan Qaragözlü Sərdari-Əkrəm ləqəbini daşıyırdı.
Hacı Abdulla xan Qaragözlü Müzəffərəddin şah zamanı Xuzistana vali təyin edilmiş, şah ona Sərdar Əkrəm ləqəbi vermiş və əvvəlki ləqəbini, yəni Saidüssəltənə ləqəbini oğluna bağışlamışdı. Abdulla xan Qaragözlü Şüaüssəltənəyə çox pul ödəməklə Əmirtumani mənsəbini özünə almışdı. Məşrutə inqilabı başlanan zaman qərara alınmışdır ki, Kürdüstan hökmranlığı Sərdar Əkrəm Abdulla xana verilsin; Lakin Millət vəkillərinin müxalifətinə görə o, bu vəzifəyə yetişə bilmədi. Milli Məclis rusiyalı kolonel (polkovnik-Ə.Ç.) Lyaxov tərəfindən topa tutulanandan sonra Məhəmmədəli şah Qacar bəzi müxalifləri Bağişaha gətirərək onlara bir sıra ləqəblər verdi; o cümlədən Abdulla xan Sərdar Əkrəmə də Əmir Nizam ləqəbi əta etdi. Abdulla xan isə özünə aid olan Sərdar Əkrəm ləqəbini öz oğlu Mənsurqulu xana verdi. (Mürsəlvənd Hüseyn, Zindəginameyi ricali və məşahiri İran, Tehran, intişarati İlham, 1374, IV cild, s.43)
Hacı Abdulla xan Qaragözlü Əbulqasim xan Nasirülmülk Baş nazir olan zaman bir müddət Maliyyə nazirliyinə başçılıq etmişdir. Eləcə o, Məşrutə inqilabı zamanında Həmədamda bir ordu yaratmış və məşrutəçilərin əleyhinə döyüşə gedən Salarüddövlə ordusuna qovuşmuş və paytaxta sarı hərəkət eləmişdi; lakin bu ordu sərkərdəsi Yefrem xan olan Məşrutə ordusu ilə döyüşdə məğlub olmuşdu. (Aqil Baqiri, Xanədanhaye-hökumətqəri İran, Tehran Nəşri ülum, 1381, s.487)
O, üçüncü Milli Məclisə Həmədan şəhərindən nümayəndə seçilmişdi. Onun başqa dövlət vəzifələrində çalışdığı məqam Maliyyə nazirliyidir ki, 1333-cü ildə Eynüddövlə kabinetində bu məqam ona verildi. Əlbəttə, Mirzə Cavad xan Sədüssəltənə Baş nazir olan zaman da belə qərara alınmışdı ki, Maliyyə naziri olsun, lakin Sədüssəltənənin Baş nazirlik dövrü qısa olduğuna görə bu iş baş tutmadı. (Mustafa Əlmövti, Baziqrani siyasi əz məşrutiyyət ta sali 1357, cilide əvvəl, Şərhi-hali naibəssəltəneyiha və ruzşümari zindəgi nəxostvəzirani İran, London, 1374/1995, s.118)
O, bu kabinetdə dörd ay Maliyyə naziri oldu. Bu vəzifənin qısa müddət olma səbəbi Eynüddövlə kabinetinin ömrünün dörd aydan çox ola bilməməsidir. (Mehdi Bamdad, Şərh-i hal-i rical-i İran dər qərn-i 12 və 13 və 14 hicri, Tehran, 1371 hş., c. II, s.297)
Abdulla Mostofi öz xatiratında bu əmrə aid deyib: “Bu kabinetin Maliyyə naziri Abdulla xan Əmir Nizam Qaragözlü idi. Əmir Nizam maliyyə mövzusunda heç bir şey bilmədən yalnız Həmədanda xeyli əmalakın sahibi olaraq, böyük vergi verənlərdən hesab olurdu.” (Abdulla Mostofi, Şərhi zindegiye mən, Tehran, Nəşri kitabe Hermes, 1386, II cild, s.463)
Baş nazir Müsəddiq Hacı Abdulla xan Qaragözlünün nazirliyi zamanı İranin iqtisadi vəziyyəti və Maliyyə nazirliyinin durumu haqqında yazır: “Bu nazir iqtisadi işlərdən xəbərsiz olaraq, əzm və qətiyyət olmadan hər bir işə təsbeh ilə istixarə edərmiş və misal üçün Müşirüddövlə işdən kənar olandan sonra Milli Məclisdə səs verilmiş Maliyyə nazirliyinin təşkilat qanununda, neçə idarə nəzərdə tutulmuşdur. Bu idarələr: gəlirlərin diaqnozu, cəmi hesabat, xəzinədarlıq və auditdən ibarətidir ki, onların rəisləri təyin olmalı idi və idarələrin və şöbələrin rəisləri idarə rəisinin nəzarəti ilə seçilirdi. Bu rəisləri seçən zaman bir gün fikirləşmişdi bir şəxsi xəzanədar seçsin və bu seçimi istixarə əsasında olmuşdu. Onun istixarəsi yaxşı gəlsəydi, seçimi həyata keçirərdi və əgər o istixarə pis gəlsəydi, bu seçimi kənara qoyub və idarəni təşkil verməzdi. Lakin işin görməməsi pis gəlsəydisə, o zaman idarənin təşkili bundan asılı idi ki, başqa istixarələrin nəticəsi bilinmiş olsun və istixarələrin hamısınin yaxşı olması və kənara qoyulması mümkün olmadığına görə Hacı Əmir Nizam Maliyyə naziri ola bilməmiş və Maliyyə nazirliyi iflic və tətil halında qalmışdır...” (Məhəmməd Müsəddiq, Xatirati-Müsəddiq, Tehran, Nəşri Elmi, 1365, s.88-89)
Hacı Abdulla xan Qaragözlünün şəxsi mülklərinin iqtisadiyyatı haqqında eyni dərəcədə qiymətli məlumata onun malikanəsində bir neçə il işlər müdiri vəzifəsində çalışmış keçmiş ingilis polkovniki Fobz Leyzin kitabında rast gəlinir.
Həmədan vilayətində bütün torpaqlar Hüsamülmülkə, Sərdar Əkrəmə, Mehdi xan Əmirtumana, Ziyaülmülkə, Mansuruddövləyə, Nasirülmülkə və b. məxsus idi. Bu mülkədarlardan biri olan Hüsamülmülk Həmədan vilayətinin az qala yarısına sahib olmuşdu.
Həmədanın ən böyük mülkədarlarından olan Sərdar Əkrəm haqqında onun işlər müdiri olmuş ingilis polkovniki Fobz Leyz öz xatirələrində yazır ki, Sərdar Əkrəmin malik olduğu torpaqların sahəsi təqribən 500 kvadrat milə yaxındır. Bu mülklər hər biri 150-dən 2000-ə qədər əhalisi olan 96 kənddən ibarətdir. Sərdarın illik gəliri 150000 dollardır (300000 manata yaxın).
Həmədanın ən iri torpaq sahiblərindən biri olan Sərdar Əkrəmin işlər müdiri Fobz Leyz burada torpaqdan istifadə haqqında belə yazırdı: "Feodala məxsus olan hər kəndin əkilən torpaqları coft (cüt) adlandırılan hissələrə, yəni bir əkin mövsümündə bir cüt öküzün şumlaya biləcəyi torpaq sahələrinə bölünürdü. Bir cüt öküzü və kotanı olan hər bir kəndli bu sahələrdən birini icarəyə götürə bilərdi. Mülkədar süni surətdə suvarılan torpaqları su ilə təchiz etməli idi. Kəndli süni surətdə suvarılan torpaqlardan məhsulun dörddə birini torpaq sahibinə verməli idi. Kəndli buğda və arpadan başqa əlavə bitkilər əkdikdə onların da beşdə birindən üçdə birinə qədərindən mülkədarın xeyrinə əl çəkməli idi.
Başqa bir məlumatdan göründüyü kimi, Həmədan bölüyünün Qaraqan torpağında yerləşən erməni kəndlərində mülkədar torpaq və su, kəndli isə iş heyvanı və aləti, toxum və öz əməyini verdikdə məhsulun üçdə ikisi kəndliyə, üçdə biri isə mülkədara çatırdı. Kəndli yalnız öz əməyini təqdim etdikdə o, məhsulun üçdə birini götürə bilərdi.
Hacı Abdulla xan Qaragözlü h. 1334-cü ildə (1916-cı ildə) beyin iflici səbəbilə vəfat etmişdi. (Aqil Baqiri, Xanədanhaye-hökumətqəri İran, Tehran Nəşri ülum, 1381, s.488)
Hacı Abdulla xan Qaragözlü Mirzə Həsən Vüsuqun qızı Nimtac xanımla ailə qurmuşdu. Hüseynqulu xan İclaüddövlə, Möhtacəli xan İclaülməmalik, Mənsurəli xan, Adil xan, Həmid xan adlı oğlanları vardı.
Yazımızın Azərbaycanın hərb tarixinə, xalqımızın görkəmli şəxsiyyətlərinin baxışlarının və fəaliyyətinin öyrənilməsinə töhvə verəcəyi inancı ilə öz xeyirxah qeydlərini söyləyəcək şəxslərə öncədən təşəkkürümüzü bildiririk.
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 04-06-2020 11:27 | Bölmə: Ənvər ÇİNGİZOĞLU
Bizim qəhrəmanımız xarakterinə görə praqmatik, dərin bilikli, məntiqli, döyüşkən, cəsarətli, inadcıl, prinsipləri uğrunda qətiyyətlə mübarizə aparan, düşündüklərini həyata keçirən bir hərbçi olmaqla yanaşı, milli ruhlu, yurdsevər bir türk siyasi xadim, tarix yaradan böyük dövlət adamı, el başçısı idi. Kimliyini açıqlayaq.
Hacı Abdulla xan Qaragözlü elinin Hacılı oymağındandır. Atası Mustafaqulu xan general-mayor rütbəsiylə Qacarlar ordusunun sərkərdəsi olmuşdu.
Abdulla xan Mustafaqulu xan oğlu 1856-cı ildə Həmədan şəhərində anadan olmuşdu. Hərbi məktəbdə oxumuşdu. Məktəbi bitirəndən sonra ordu sıralarına qatılmışdı. Yüksək rütbəli zabit kimi Fars, Xorasan əyalətlərində xidmət etmişdi.
Abdulla xan Qaragözlü 1882-ci ildə, 26 yaşında Astrabad şəhərinə hakim təyin edildi. Sonra Nasirəddin şah Qacar tərəfindən Həmədan qoşunu ilə yanaşı Xuzistana da hakim göndərildi və təxminən iki il yarım Xuzistan əyalətində hökm sürdü; Sonra Molla Abdulla Brucerdi qıyamına yardım etdiyinə görə Tehrana çağırıldı və hakimiyyətin əleyhinə üsyan elədiyinə görə dustaq edildi; Lakin min tümən rüşvət verərək özünü xilas edə bildi və iki aydan sonra Fars əyalətində Qacar qoşununa başçı təyin edldi; O, bu zaman Saidüssəltənə ləqəbi ilə tanınırdı. (Aqil Baqiri, Xanədanhaye-hökumətqəri İran, Tehran Nəşri ülum, 1381, s.486)
Abdulla xan Qaragözlü 1897-ci ildə Xuzistan əyalətinə dəyişilmişdi. 1909-cu ildə İran ordusunun silah-sursat üzrə rəisi idi.
Abdulla xan Qaragözlü müqəddəs Məkkəyi-mükərrəmi ziyarət etmişdi.
Hacı Abdulla xan Qaragözlü Sərdari-Əkrəm ləqəbini daşıyırdı.
Hacı Abdulla xan Qaragözlü Müzəffərəddin şah zamanı Xuzistana vali təyin edilmiş, şah ona Sərdar Əkrəm ləqəbi vermiş və əvvəlki ləqəbini, yəni Saidüssəltənə ləqəbini oğluna bağışlamışdı. Abdulla xan Qaragözlü Şüaüssəltənəyə çox pul ödəməklə Əmirtumani mənsəbini özünə almışdı. Məşrutə inqilabı başlanan zaman qərara alınmışdır ki, Kürdüstan hökmranlığı Sərdar Əkrəm Abdulla xana verilsin; Lakin Millət vəkillərinin müxalifətinə görə o, bu vəzifəyə yetişə bilmədi. Milli Məclis rusiyalı kolonel (polkovnik-Ə.Ç.) Lyaxov tərəfindən topa tutulanandan sonra Məhəmmədəli şah Qacar bəzi müxalifləri Bağişaha gətirərək onlara bir sıra ləqəblər verdi; o cümlədən Abdulla xan Sərdar Əkrəmə də Əmir Nizam ləqəbi əta etdi. Abdulla xan isə özünə aid olan Sərdar Əkrəm ləqəbini öz oğlu Mənsurqulu xana verdi. (Mürsəlvənd Hüseyn, Zindəginameyi ricali və məşahiri İran, Tehran, intişarati İlham, 1374, IV cild, s.43)
Hacı Abdulla xan Qaragözlü Əbulqasim xan Nasirülmülk Baş nazir olan zaman bir müddət Maliyyə nazirliyinə başçılıq etmişdir. Eləcə o, Məşrutə inqilabı zamanında Həmədamda bir ordu yaratmış və məşrutəçilərin əleyhinə döyüşə gedən Salarüddövlə ordusuna qovuşmuş və paytaxta sarı hərəkət eləmişdi; lakin bu ordu sərkərdəsi Yefrem xan olan Məşrutə ordusu ilə döyüşdə məğlub olmuşdu. (Aqil Baqiri, Xanədanhaye-hökumətqəri İran, Tehran Nəşri ülum, 1381, s.487)
O, üçüncü Milli Məclisə Həmədan şəhərindən nümayəndə seçilmişdi. Onun başqa dövlət vəzifələrində çalışdığı məqam Maliyyə nazirliyidir ki, 1333-cü ildə Eynüddövlə kabinetində bu məqam ona verildi. Əlbəttə, Mirzə Cavad xan Sədüssəltənə Baş nazir olan zaman da belə qərara alınmışdı ki, Maliyyə naziri olsun, lakin Sədüssəltənənin Baş nazirlik dövrü qısa olduğuna görə bu iş baş tutmadı. (Mustafa Əlmövti, Baziqrani siyasi əz məşrutiyyət ta sali 1357, cilide əvvəl, Şərhi-hali naibəssəltəneyiha və ruzşümari zindəgi nəxostvəzirani İran, London, 1374/1995, s.118)
O, bu kabinetdə dörd ay Maliyyə naziri oldu. Bu vəzifənin qısa müddət olma səbəbi Eynüddövlə kabinetinin ömrünün dörd aydan çox ola bilməməsidir. (Mehdi Bamdad, Şərh-i hal-i rical-i İran dər qərn-i 12 və 13 və 14 hicri, Tehran, 1371 hş., c. II, s.297)
Abdulla Mostofi öz xatiratında bu əmrə aid deyib: “Bu kabinetin Maliyyə naziri Abdulla xan Əmir Nizam Qaragözlü idi. Əmir Nizam maliyyə mövzusunda heç bir şey bilmədən yalnız Həmədanda xeyli əmalakın sahibi olaraq, böyük vergi verənlərdən hesab olurdu.” (Abdulla Mostofi, Şərhi zindegiye mən, Tehran, Nəşri kitabe Hermes, 1386, II cild, s.463)
Baş nazir Müsəddiq Hacı Abdulla xan Qaragözlünün nazirliyi zamanı İranin iqtisadi vəziyyəti və Maliyyə nazirliyinin durumu haqqında yazır: “Bu nazir iqtisadi işlərdən xəbərsiz olaraq, əzm və qətiyyət olmadan hər bir işə təsbeh ilə istixarə edərmiş və misal üçün Müşirüddövlə işdən kənar olandan sonra Milli Məclisdə səs verilmiş Maliyyə nazirliyinin təşkilat qanununda, neçə idarə nəzərdə tutulmuşdur. Bu idarələr: gəlirlərin diaqnozu, cəmi hesabat, xəzinədarlıq və auditdən ibarətidir ki, onların rəisləri təyin olmalı idi və idarələrin və şöbələrin rəisləri idarə rəisinin nəzarəti ilə seçilirdi. Bu rəisləri seçən zaman bir gün fikirləşmişdi bir şəxsi xəzanədar seçsin və bu seçimi istixarə əsasında olmuşdu. Onun istixarəsi yaxşı gəlsəydi, seçimi həyata keçirərdi və əgər o istixarə pis gəlsəydi, bu seçimi kənara qoyub və idarəni təşkil verməzdi. Lakin işin görməməsi pis gəlsəydisə, o zaman idarənin təşkili bundan asılı idi ki, başqa istixarələrin nəticəsi bilinmiş olsun və istixarələrin hamısınin yaxşı olması və kənara qoyulması mümkün olmadığına görə Hacı Əmir Nizam Maliyyə naziri ola bilməmiş və Maliyyə nazirliyi iflic və tətil halında qalmışdır...” (Məhəmməd Müsəddiq, Xatirati-Müsəddiq, Tehran, Nəşri Elmi, 1365, s.88-89)
Hacı Abdulla xan Qaragözlünün şəxsi mülklərinin iqtisadiyyatı haqqında eyni dərəcədə qiymətli məlumata onun malikanəsində bir neçə il işlər müdiri vəzifəsində çalışmış keçmiş ingilis polkovniki Fobz Leyzin kitabında rast gəlinir.
Həmədan vilayətində bütün torpaqlar Hüsamülmülkə, Sərdar Əkrəmə, Mehdi xan Əmirtumana, Ziyaülmülkə, Mansuruddövləyə, Nasirülmülkə və b. məxsus idi. Bu mülkədarlardan biri olan Hüsamülmülk Həmədan vilayətinin az qala yarısına sahib olmuşdu.
Həmədanın ən böyük mülkədarlarından olan Sərdar Əkrəm haqqında onun işlər müdiri olmuş ingilis polkovniki Fobz Leyz öz xatirələrində yazır ki, Sərdar Əkrəmin malik olduğu torpaqların sahəsi təqribən 500 kvadrat milə yaxındır. Bu mülklər hər biri 150-dən 2000-ə qədər əhalisi olan 96 kənddən ibarətdir. Sərdarın illik gəliri 150000 dollardır (300000 manata yaxın).
Həmədanın ən iri torpaq sahiblərindən biri olan Sərdar Əkrəmin işlər müdiri Fobz Leyz burada torpaqdan istifadə haqqında belə yazırdı: "Feodala məxsus olan hər kəndin əkilən torpaqları coft (cüt) adlandırılan hissələrə, yəni bir əkin mövsümündə bir cüt öküzün şumlaya biləcəyi torpaq sahələrinə bölünürdü. Bir cüt öküzü və kotanı olan hər bir kəndli bu sahələrdən birini icarəyə götürə bilərdi. Mülkədar süni surətdə suvarılan torpaqları su ilə təchiz etməli idi. Kəndli süni surətdə suvarılan torpaqlardan məhsulun dörddə birini torpaq sahibinə verməli idi. Kəndli buğda və arpadan başqa əlavə bitkilər əkdikdə onların da beşdə birindən üçdə birinə qədərindən mülkədarın xeyrinə əl çəkməli idi.
Başqa bir məlumatdan göründüyü kimi, Həmədan bölüyünün Qaraqan torpağında yerləşən erməni kəndlərində mülkədar torpaq və su, kəndli isə iş heyvanı və aləti, toxum və öz əməyini verdikdə məhsulun üçdə ikisi kəndliyə, üçdə biri isə mülkədara çatırdı. Kəndli yalnız öz əməyini təqdim etdikdə o, məhsulun üçdə birini götürə bilərdi.
Hacı Abdulla xan Qaragözlü h. 1334-cü ildə (1916-cı ildə) beyin iflici səbəbilə vəfat etmişdi. (Aqil Baqiri, Xanədanhaye-hökumətqəri İran, Tehran Nəşri ülum, 1381, s.488)
Hacı Abdulla xan Qaragözlü Mirzə Həsən Vüsuqun qızı Nimtac xanımla ailə qurmuşdu. Hüseynqulu xan İclaüddövlə, Möhtacəli xan İclaülməmalik, Mənsurəli xan, Adil xan, Həmid xan adlı oğlanları vardı.
Yazımızın Azərbaycanın hərb tarixinə, xalqımızın görkəmli şəxsiyyətlərinin baxışlarının və fəaliyyətinin öyrənilməsinə töhvə verəcəyi inancı ilə öz xeyirxah qeydlərini söyləyəcək şəxslərə öncədən təşəkkürümüzü bildiririk.
Müəllifin bütün yazıları - Ənvər ÇİNGİZOĞLU
Bölməyə aid digər xəbərlər
11-04-2022, 21:25
Mazandaran alimi - Ənvər Çingizoğlu yazır
23-03-2022, 18:55
Rəşid Yasəmi: ədəbiyyatda nəciblik nümunəsi
17-03-2022, 09:49
Vahid Dəstigirdi: Nizaminin tədqiqatçısı
12-03-2022, 22:31
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Səid Nəfisi: Azərbaycan qəhrəmanı Babək Xürrəmdin əsərinin müəllifi
19-10-2021, 09:58
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Məhəmmədəli Füruği: siyasətçi, diplomat, tarixçi, tərcüməçi və millətçi kimi
16-10-2021, 01:06
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Hacıəli xan Rəzmara: Qurban bayramında doğuldu, terror qurbanı oldu
13-09-2021, 16:31
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Şəkinskilərin İran qolu haqqında... - Ənvər Çingizoğlunun araşdırması
10-09-2021, 17:27
Nəcəfqulu xan Sərşar: Qaradağın ağ gün görməmiş şairi
27-08-2021, 16:48
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Məhəmmədqulu xan Alar: inqilabda sərkərdə, işdə sərkar.. - Fotolar
20-08-2021, 13:38
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - İsmayıl xan Şəfai: Tehran-43 konfransında şahın tərcüməçisi - Fotolar
16-08-2021, 15:51
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Seyid Məhəmməd Dəbirsiyaqi: tədqiq və tədrisin işığında - Fotolar
24-07-2021, 16:15
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Qaradağ elləri: beloğludan eloğluya qədər - Ənvər Çingizoğlu yazır
Milli Qəhrəman Pəhlivan Fərzəliyevin oğlu deyir ki, 44 günlük savaşda iştirak etmək arzusu həyata keçməsə də, döyüşlərin şiddətli vaxtında atasının şəhid olduğu Xəzəz dağını ziyarət edə bilib
Şair deyir ki, nə tənqidçiləri qınayır, nə də pul verib onlara tənqid adı altında tərif yazdıranları
Əks-kəşfiyyat xidmətinin sabiq rəhbəri deyir ki, hava hücumu reallaşarsa, itkilər böyük ola bilər
Eyni tamaşada həm Dövşanı, həm də Tülkünü səsləndirən Aygül Ağayeva deyir ki, kuklaçı olmaq çox çətindir
Məhəmməd Şahməmmədli “Apatiya”nı şedevr hesab etmir və filmdə səhvlərin olduğunu deyir
