19:37 / 22-11-2024
Quterreş: "İqlim ədaləti üçün beynəlxalq əməkdaşlıq vacibdir"
18:58 / 22-11-2024
"Apple" "iPhone 16 Pro"-nu kosmosa göndərib - Fotolar
18:23 / 22-11-2024
Ölmüş şəxsin gözü oğurlanıb
18:13 / 22-11-2024
Leyla Əliyevanın iştirakı ilə növbəti ağacəkmə aksiyası keçirilib - Fotolar
18:00 / 22-11-2024
Avropada nüvə təhlükəsi artır
17:39 / 22-11-2024
Türkiyə ordusu İraqda uğurlu əməliyyat keçirib
17:17 / 22-11-2024
Füzuli Hüseynov: "Dedim, özünüzü yormayın, filmlərə dəvət edilirəm, amma çəkilmirəm"
17:09 / 22-11-2024
COP29 Sədrliyi bəyanat yayıb
17:03 / 22-11-2024
Türkiyədə baş məşqçi öldürülüb
16:50 / 22-11-2024
İlham Əliyev: "ICAPP özünü nüfuzlu və perspektivli əməkdaşlıq platforması kimi təsdiqləyib"
16:25 / 22-11-2024
Ceyhun Bayramov Almaniyanın XİN başçısı ilə danışıqlar aparıb
16:14 / 22-11-2024
Prezident İlham Əliyev daha bir qanunu təsdiqləyib
16:09 / 22-11-2024
Fərid Əhmədova ali xüsusi rütbə verilib - Sərəncam
16:02 / 22-11-2024
Azərbaycan və Macarıstan İşçi Qrupunun növbəti iclası keçiriləcək
15:43 / 22-11-2024
Millətlər Liqası: pley-off mərhələsinin püşkü atılıb
15:30 / 22-11-2024
Nüvə müharibəsi ssenarisi - Təhlükədən qorunmaq üçün bunker sifariş edənlərin sayı artır
15:25 / 22-11-2024
Qazaxın azad olunmuş kəndlərində yeni zastavalar tikiləcək
15:13 / 22-11-2024
AFFA-nın sabiq vitse-prezidenti: "Artıq olanımızı da itirməyə başlamışıq"
14:59 / 22-11-2024
Arvadını öldürən vəzifəli şəxsə bir il cəza verilib
14:50 / 22-11-2024
Həlak olan azərbaycanlı hərbçinin nəşi 2 ay sonra tapılıb
14:47 / 22-11-2024
Pentaqon: ABŞ Rusiya ilə müharibə istəmir, amma...
14:43 / 22-11-2024
Nizami Rayon Məhkəməsində yoxlama başlayıb
14:40 / 22-11-2024
Azərbaycanın təşəbbüsü ilə Qlobal Cənub QHT Platforması yaradılır
14:13 / 22-11-2024
İran ABŞ-la danışıqlara gedəcək, yoxsa...
14:06 / 22-11-2024
Pərviz Şahbazov türkiyəli nazirlə müzakirə aparıb
13:54 / 22-11-2024
Ana və qızı xuliqanlığa görə həbs edilib
13:47 / 22-11-2024
Ruslar şəhərin 25 faizini ələ keçirib, döyüşlər davam edir - Foto
13:36 / 22-11-2024
ABŞ Polşadakı hərbi bazasını yüksək hazırlıq vəziyyətinə gətirib
13:27 / 22-11-2024
Türk ordusu daha beş terrorçunu zərərsizləşdirib
13:23 / 22-11-2024
Dövlət Xidməti daha 12 maşını satışa çıxarıb - Siyahı
12:28 / 18-11-2024
Turan Manafzadə: “Mədəniyyət diplomatiyasından yararlanmağı bacarmalıyıq” - Müsahibə
12:05 / 19-11-2024
MMC vətəndaşın mənzilini dağıdıb, indi də obyektini ələ keçirmək istəyir - Fotolar
13:32 / 21-11-2024
Dünyanın ən güclü donanmaları... - Qardaş Türkiyə siyahıda neçəncidir?
19:50 / 19-11-2024
Beynəlxalq Bank 272 min manat cərimələnib
16:45 / 20-11-2024
Nazir: "Regionlardakı bəzi poçt şöbələrinin bağlanması araşdırılacaq"
16:22 / 20-11-2024
“Real Betis” klubunun nümayəndəsi Bakıda nəyə təəccüblənib? - Foto
15:29 / 18-11-2024
Daha üç şəhərə konsul təyinatı olub - Siyahı
16:45 / 21-11-2024
Prezident iki Mərkəzi ləğv edib - Sərəncam
17:09 / 18-11-2024
Deputatın oğlu yeni vəzifəyə təyin olunub
00:07 / 22-11-2024
Hikmət Hacıyev: “Politico”nun üzr istəməsini tələb edirik!”
10:03 / 20-11-2024
Azərbaycan və Türkiyənin bələdiyyə təşkilatları arasında görüş keçirilib - Fotolar
09:37 / 21-11-2024
Naxçıvan səhiyyəsində həbslər başlayıb
Hacı Abdulla xan Qaragözlü kimdir? - Fotolar
Tarix: 04-06-2020 11:27 | Bölmə: Ənvər ÇİNGİZOĞLU
Bizim qəhrəmanımız xarakterinə görə praqmatik, dərin bilikli, məntiqli, döyüşkən, cəsarətli, inadcıl, prinsipləri uğrunda qətiyyətlə mübarizə aparan, düşündüklərini həyata keçirən bir hərbçi olmaqla yanaşı, milli ruhlu, yurdsevər bir türk siyasi xadim, tarix yaradan böyük dövlət adamı, el başçısı idi. Kimliyini açıqlayaq.
Hacı Abdulla xan Qaragözlü elinin Hacılı oymağındandır. Atası Mustafaqulu xan general-mayor rütbəsiylə Qacarlar ordusunun sərkərdəsi olmuşdu.
Abdulla xan Mustafaqulu xan oğlu 1856-cı ildə Həmədan şəhərində anadan olmuşdu. Hərbi məktəbdə oxumuşdu. Məktəbi bitirəndən sonra ordu sıralarına qatılmışdı. Yüksək rütbəli zabit kimi Fars, Xorasan əyalətlərində xidmət etmişdi.
Abdulla xan Qaragözlü 1882-ci ildə, 26 yaşında Astrabad şəhərinə hakim təyin edildi. Sonra Nasirəddin şah Qacar tərəfindən Həmədan qoşunu ilə yanaşı Xuzistana da hakim göndərildi və təxminən iki il yarım Xuzistan əyalətində hökm sürdü; Sonra Molla Abdulla Brucerdi qıyamına yardım etdiyinə görə Tehrana çağırıldı və hakimiyyətin əleyhinə üsyan elədiyinə görə dustaq edildi; Lakin min tümən rüşvət verərək özünü xilas edə bildi və iki aydan sonra Fars əyalətində Qacar qoşununa başçı təyin edldi; O, bu zaman Saidüssəltənə ləqəbi ilə tanınırdı. (Aqil Baqiri, Xanədanhaye-hökumətqəri İran, Tehran Nəşri ülum, 1381, s.486)
Abdulla xan Qaragözlü 1897-ci ildə Xuzistan əyalətinə dəyişilmişdi. 1909-cu ildə İran ordusunun silah-sursat üzrə rəisi idi.
Abdulla xan Qaragözlü müqəddəs Məkkəyi-mükərrəmi ziyarət etmişdi.
Hacı Abdulla xan Qaragözlü Sərdari-Əkrəm ləqəbini daşıyırdı.
Hacı Abdulla xan Qaragözlü Müzəffərəddin şah zamanı Xuzistana vali təyin edilmiş, şah ona Sərdar Əkrəm ləqəbi vermiş və əvvəlki ləqəbini, yəni Saidüssəltənə ləqəbini oğluna bağışlamışdı. Abdulla xan Qaragözlü Şüaüssəltənəyə çox pul ödəməklə Əmirtumani mənsəbini özünə almışdı. Məşrutə inqilabı başlanan zaman qərara alınmışdır ki, Kürdüstan hökmranlığı Sərdar Əkrəm Abdulla xana verilsin; Lakin Millət vəkillərinin müxalifətinə görə o, bu vəzifəyə yetişə bilmədi. Milli Məclis rusiyalı kolonel (polkovnik-Ə.Ç.) Lyaxov tərəfindən topa tutulanandan sonra Məhəmmədəli şah Qacar bəzi müxalifləri Bağişaha gətirərək onlara bir sıra ləqəblər verdi; o cümlədən Abdulla xan Sərdar Əkrəmə də Əmir Nizam ləqəbi əta etdi. Abdulla xan isə özünə aid olan Sərdar Əkrəm ləqəbini öz oğlu Mənsurqulu xana verdi. (Mürsəlvənd Hüseyn, Zindəginameyi ricali və məşahiri İran, Tehran, intişarati İlham, 1374, IV cild, s.43)
Hacı Abdulla xan Qaragözlü Əbulqasim xan Nasirülmülk Baş nazir olan zaman bir müddət Maliyyə nazirliyinə başçılıq etmişdir. Eləcə o, Məşrutə inqilabı zamanında Həmədamda bir ordu yaratmış və məşrutəçilərin əleyhinə döyüşə gedən Salarüddövlə ordusuna qovuşmuş və paytaxta sarı hərəkət eləmişdi; lakin bu ordu sərkərdəsi Yefrem xan olan Məşrutə ordusu ilə döyüşdə məğlub olmuşdu. (Aqil Baqiri, Xanədanhaye-hökumətqəri İran, Tehran Nəşri ülum, 1381, s.487)
O, üçüncü Milli Məclisə Həmədan şəhərindən nümayəndə seçilmişdi. Onun başqa dövlət vəzifələrində çalışdığı məqam Maliyyə nazirliyidir ki, 1333-cü ildə Eynüddövlə kabinetində bu məqam ona verildi. Əlbəttə, Mirzə Cavad xan Sədüssəltənə Baş nazir olan zaman da belə qərara alınmışdı ki, Maliyyə naziri olsun, lakin Sədüssəltənənin Baş nazirlik dövrü qısa olduğuna görə bu iş baş tutmadı. (Mustafa Əlmövti, Baziqrani siyasi əz məşrutiyyət ta sali 1357, cilide əvvəl, Şərhi-hali naibəssəltəneyiha və ruzşümari zindəgi nəxostvəzirani İran, London, 1374/1995, s.118)
O, bu kabinetdə dörd ay Maliyyə naziri oldu. Bu vəzifənin qısa müddət olma səbəbi Eynüddövlə kabinetinin ömrünün dörd aydan çox ola bilməməsidir. (Mehdi Bamdad, Şərh-i hal-i rical-i İran dər qərn-i 12 və 13 və 14 hicri, Tehran, 1371 hş., c. II, s.297)
Abdulla Mostofi öz xatiratında bu əmrə aid deyib: “Bu kabinetin Maliyyə naziri Abdulla xan Əmir Nizam Qaragözlü idi. Əmir Nizam maliyyə mövzusunda heç bir şey bilmədən yalnız Həmədanda xeyli əmalakın sahibi olaraq, böyük vergi verənlərdən hesab olurdu.” (Abdulla Mostofi, Şərhi zindegiye mən, Tehran, Nəşri kitabe Hermes, 1386, II cild, s.463)
Baş nazir Müsəddiq Hacı Abdulla xan Qaragözlünün nazirliyi zamanı İranin iqtisadi vəziyyəti və Maliyyə nazirliyinin durumu haqqında yazır: “Bu nazir iqtisadi işlərdən xəbərsiz olaraq, əzm və qətiyyət olmadan hər bir işə təsbeh ilə istixarə edərmiş və misal üçün Müşirüddövlə işdən kənar olandan sonra Milli Məclisdə səs verilmiş Maliyyə nazirliyinin təşkilat qanununda, neçə idarə nəzərdə tutulmuşdur. Bu idarələr: gəlirlərin diaqnozu, cəmi hesabat, xəzinədarlıq və auditdən ibarətidir ki, onların rəisləri təyin olmalı idi və idarələrin və şöbələrin rəisləri idarə rəisinin nəzarəti ilə seçilirdi. Bu rəisləri seçən zaman bir gün fikirləşmişdi bir şəxsi xəzanədar seçsin və bu seçimi istixarə əsasında olmuşdu. Onun istixarəsi yaxşı gəlsəydi, seçimi həyata keçirərdi və əgər o istixarə pis gəlsəydi, bu seçimi kənara qoyub və idarəni təşkil verməzdi. Lakin işin görməməsi pis gəlsəydisə, o zaman idarənin təşkili bundan asılı idi ki, başqa istixarələrin nəticəsi bilinmiş olsun və istixarələrin hamısınin yaxşı olması və kənara qoyulması mümkün olmadığına görə Hacı Əmir Nizam Maliyyə naziri ola bilməmiş və Maliyyə nazirliyi iflic və tətil halında qalmışdır...” (Məhəmməd Müsəddiq, Xatirati-Müsəddiq, Tehran, Nəşri Elmi, 1365, s.88-89)
Hacı Abdulla xan Qaragözlünün şəxsi mülklərinin iqtisadiyyatı haqqında eyni dərəcədə qiymətli məlumata onun malikanəsində bir neçə il işlər müdiri vəzifəsində çalışmış keçmiş ingilis polkovniki Fobz Leyzin kitabında rast gəlinir.
Həmədan vilayətində bütün torpaqlar Hüsamülmülkə, Sərdar Əkrəmə, Mehdi xan Əmirtumana, Ziyaülmülkə, Mansuruddövləyə, Nasirülmülkə və b. məxsus idi. Bu mülkədarlardan biri olan Hüsamülmülk Həmədan vilayətinin az qala yarısına sahib olmuşdu.
Həmədanın ən böyük mülkədarlarından olan Sərdar Əkrəm haqqında onun işlər müdiri olmuş ingilis polkovniki Fobz Leyz öz xatirələrində yazır ki, Sərdar Əkrəmin malik olduğu torpaqların sahəsi təqribən 500 kvadrat milə yaxındır. Bu mülklər hər biri 150-dən 2000-ə qədər əhalisi olan 96 kənddən ibarətdir. Sərdarın illik gəliri 150000 dollardır (300000 manata yaxın).
Həmədanın ən iri torpaq sahiblərindən biri olan Sərdar Əkrəmin işlər müdiri Fobz Leyz burada torpaqdan istifadə haqqında belə yazırdı: "Feodala məxsus olan hər kəndin əkilən torpaqları coft (cüt) adlandırılan hissələrə, yəni bir əkin mövsümündə bir cüt öküzün şumlaya biləcəyi torpaq sahələrinə bölünürdü. Bir cüt öküzü və kotanı olan hər bir kəndli bu sahələrdən birini icarəyə götürə bilərdi. Mülkədar süni surətdə suvarılan torpaqları su ilə təchiz etməli idi. Kəndli süni surətdə suvarılan torpaqlardan məhsulun dörddə birini torpaq sahibinə verməli idi. Kəndli buğda və arpadan başqa əlavə bitkilər əkdikdə onların da beşdə birindən üçdə birinə qədərindən mülkədarın xeyrinə əl çəkməli idi.
Başqa bir məlumatdan göründüyü kimi, Həmədan bölüyünün Qaraqan torpağında yerləşən erməni kəndlərində mülkədar torpaq və su, kəndli isə iş heyvanı və aləti, toxum və öz əməyini verdikdə məhsulun üçdə ikisi kəndliyə, üçdə biri isə mülkədara çatırdı. Kəndli yalnız öz əməyini təqdim etdikdə o, məhsulun üçdə birini götürə bilərdi.
Hacı Abdulla xan Qaragözlü h. 1334-cü ildə (1916-cı ildə) beyin iflici səbəbilə vəfat etmişdi. (Aqil Baqiri, Xanədanhaye-hökumətqəri İran, Tehran Nəşri ülum, 1381, s.488)
Hacı Abdulla xan Qaragözlü Mirzə Həsən Vüsuqun qızı Nimtac xanımla ailə qurmuşdu. Hüseynqulu xan İclaüddövlə, Möhtacəli xan İclaülməmalik, Mənsurəli xan, Adil xan, Həmid xan adlı oğlanları vardı.
Yazımızın Azərbaycanın hərb tarixinə, xalqımızın görkəmli şəxsiyyətlərinin baxışlarının və fəaliyyətinin öyrənilməsinə töhvə verəcəyi inancı ilə öz xeyirxah qeydlərini söyləyəcək şəxslərə öncədən təşəkkürümüzü bildiririk.
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 04-06-2020 11:27 | Bölmə: Ənvər ÇİNGİZOĞLU
Bizim qəhrəmanımız xarakterinə görə praqmatik, dərin bilikli, məntiqli, döyüşkən, cəsarətli, inadcıl, prinsipləri uğrunda qətiyyətlə mübarizə aparan, düşündüklərini həyata keçirən bir hərbçi olmaqla yanaşı, milli ruhlu, yurdsevər bir türk siyasi xadim, tarix yaradan böyük dövlət adamı, el başçısı idi. Kimliyini açıqlayaq.
Hacı Abdulla xan Qaragözlü elinin Hacılı oymağındandır. Atası Mustafaqulu xan general-mayor rütbəsiylə Qacarlar ordusunun sərkərdəsi olmuşdu.
Abdulla xan Mustafaqulu xan oğlu 1856-cı ildə Həmədan şəhərində anadan olmuşdu. Hərbi məktəbdə oxumuşdu. Məktəbi bitirəndən sonra ordu sıralarına qatılmışdı. Yüksək rütbəli zabit kimi Fars, Xorasan əyalətlərində xidmət etmişdi.
Abdulla xan Qaragözlü 1882-ci ildə, 26 yaşında Astrabad şəhərinə hakim təyin edildi. Sonra Nasirəddin şah Qacar tərəfindən Həmədan qoşunu ilə yanaşı Xuzistana da hakim göndərildi və təxminən iki il yarım Xuzistan əyalətində hökm sürdü; Sonra Molla Abdulla Brucerdi qıyamına yardım etdiyinə görə Tehrana çağırıldı və hakimiyyətin əleyhinə üsyan elədiyinə görə dustaq edildi; Lakin min tümən rüşvət verərək özünü xilas edə bildi və iki aydan sonra Fars əyalətində Qacar qoşununa başçı təyin edldi; O, bu zaman Saidüssəltənə ləqəbi ilə tanınırdı. (Aqil Baqiri, Xanədanhaye-hökumətqəri İran, Tehran Nəşri ülum, 1381, s.486)
Abdulla xan Qaragözlü 1897-ci ildə Xuzistan əyalətinə dəyişilmişdi. 1909-cu ildə İran ordusunun silah-sursat üzrə rəisi idi.
Abdulla xan Qaragözlü müqəddəs Məkkəyi-mükərrəmi ziyarət etmişdi.
Hacı Abdulla xan Qaragözlü Sərdari-Əkrəm ləqəbini daşıyırdı.
Hacı Abdulla xan Qaragözlü Müzəffərəddin şah zamanı Xuzistana vali təyin edilmiş, şah ona Sərdar Əkrəm ləqəbi vermiş və əvvəlki ləqəbini, yəni Saidüssəltənə ləqəbini oğluna bağışlamışdı. Abdulla xan Qaragözlü Şüaüssəltənəyə çox pul ödəməklə Əmirtumani mənsəbini özünə almışdı. Məşrutə inqilabı başlanan zaman qərara alınmışdır ki, Kürdüstan hökmranlığı Sərdar Əkrəm Abdulla xana verilsin; Lakin Millət vəkillərinin müxalifətinə görə o, bu vəzifəyə yetişə bilmədi. Milli Məclis rusiyalı kolonel (polkovnik-Ə.Ç.) Lyaxov tərəfindən topa tutulanandan sonra Məhəmmədəli şah Qacar bəzi müxalifləri Bağişaha gətirərək onlara bir sıra ləqəblər verdi; o cümlədən Abdulla xan Sərdar Əkrəmə də Əmir Nizam ləqəbi əta etdi. Abdulla xan isə özünə aid olan Sərdar Əkrəm ləqəbini öz oğlu Mənsurqulu xana verdi. (Mürsəlvənd Hüseyn, Zindəginameyi ricali və məşahiri İran, Tehran, intişarati İlham, 1374, IV cild, s.43)
Hacı Abdulla xan Qaragözlü Əbulqasim xan Nasirülmülk Baş nazir olan zaman bir müddət Maliyyə nazirliyinə başçılıq etmişdir. Eləcə o, Məşrutə inqilabı zamanında Həmədamda bir ordu yaratmış və məşrutəçilərin əleyhinə döyüşə gedən Salarüddövlə ordusuna qovuşmuş və paytaxta sarı hərəkət eləmişdi; lakin bu ordu sərkərdəsi Yefrem xan olan Məşrutə ordusu ilə döyüşdə məğlub olmuşdu. (Aqil Baqiri, Xanədanhaye-hökumətqəri İran, Tehran Nəşri ülum, 1381, s.487)
O, üçüncü Milli Məclisə Həmədan şəhərindən nümayəndə seçilmişdi. Onun başqa dövlət vəzifələrində çalışdığı məqam Maliyyə nazirliyidir ki, 1333-cü ildə Eynüddövlə kabinetində bu məqam ona verildi. Əlbəttə, Mirzə Cavad xan Sədüssəltənə Baş nazir olan zaman da belə qərara alınmışdı ki, Maliyyə naziri olsun, lakin Sədüssəltənənin Baş nazirlik dövrü qısa olduğuna görə bu iş baş tutmadı. (Mustafa Əlmövti, Baziqrani siyasi əz məşrutiyyət ta sali 1357, cilide əvvəl, Şərhi-hali naibəssəltəneyiha və ruzşümari zindəgi nəxostvəzirani İran, London, 1374/1995, s.118)
O, bu kabinetdə dörd ay Maliyyə naziri oldu. Bu vəzifənin qısa müddət olma səbəbi Eynüddövlə kabinetinin ömrünün dörd aydan çox ola bilməməsidir. (Mehdi Bamdad, Şərh-i hal-i rical-i İran dər qərn-i 12 və 13 və 14 hicri, Tehran, 1371 hş., c. II, s.297)
Abdulla Mostofi öz xatiratında bu əmrə aid deyib: “Bu kabinetin Maliyyə naziri Abdulla xan Əmir Nizam Qaragözlü idi. Əmir Nizam maliyyə mövzusunda heç bir şey bilmədən yalnız Həmədanda xeyli əmalakın sahibi olaraq, böyük vergi verənlərdən hesab olurdu.” (Abdulla Mostofi, Şərhi zindegiye mən, Tehran, Nəşri kitabe Hermes, 1386, II cild, s.463)
Baş nazir Müsəddiq Hacı Abdulla xan Qaragözlünün nazirliyi zamanı İranin iqtisadi vəziyyəti və Maliyyə nazirliyinin durumu haqqında yazır: “Bu nazir iqtisadi işlərdən xəbərsiz olaraq, əzm və qətiyyət olmadan hər bir işə təsbeh ilə istixarə edərmiş və misal üçün Müşirüddövlə işdən kənar olandan sonra Milli Məclisdə səs verilmiş Maliyyə nazirliyinin təşkilat qanununda, neçə idarə nəzərdə tutulmuşdur. Bu idarələr: gəlirlərin diaqnozu, cəmi hesabat, xəzinədarlıq və auditdən ibarətidir ki, onların rəisləri təyin olmalı idi və idarələrin və şöbələrin rəisləri idarə rəisinin nəzarəti ilə seçilirdi. Bu rəisləri seçən zaman bir gün fikirləşmişdi bir şəxsi xəzanədar seçsin və bu seçimi istixarə əsasında olmuşdu. Onun istixarəsi yaxşı gəlsəydi, seçimi həyata keçirərdi və əgər o istixarə pis gəlsəydi, bu seçimi kənara qoyub və idarəni təşkil verməzdi. Lakin işin görməməsi pis gəlsəydisə, o zaman idarənin təşkili bundan asılı idi ki, başqa istixarələrin nəticəsi bilinmiş olsun və istixarələrin hamısınin yaxşı olması və kənara qoyulması mümkün olmadığına görə Hacı Əmir Nizam Maliyyə naziri ola bilməmiş və Maliyyə nazirliyi iflic və tətil halında qalmışdır...” (Məhəmməd Müsəddiq, Xatirati-Müsəddiq, Tehran, Nəşri Elmi, 1365, s.88-89)
Hacı Abdulla xan Qaragözlünün şəxsi mülklərinin iqtisadiyyatı haqqında eyni dərəcədə qiymətli məlumata onun malikanəsində bir neçə il işlər müdiri vəzifəsində çalışmış keçmiş ingilis polkovniki Fobz Leyzin kitabında rast gəlinir.
Həmədan vilayətində bütün torpaqlar Hüsamülmülkə, Sərdar Əkrəmə, Mehdi xan Əmirtumana, Ziyaülmülkə, Mansuruddövləyə, Nasirülmülkə və b. məxsus idi. Bu mülkədarlardan biri olan Hüsamülmülk Həmədan vilayətinin az qala yarısına sahib olmuşdu.
Həmədanın ən böyük mülkədarlarından olan Sərdar Əkrəm haqqında onun işlər müdiri olmuş ingilis polkovniki Fobz Leyz öz xatirələrində yazır ki, Sərdar Əkrəmin malik olduğu torpaqların sahəsi təqribən 500 kvadrat milə yaxındır. Bu mülklər hər biri 150-dən 2000-ə qədər əhalisi olan 96 kənddən ibarətdir. Sərdarın illik gəliri 150000 dollardır (300000 manata yaxın).
Həmədanın ən iri torpaq sahiblərindən biri olan Sərdar Əkrəmin işlər müdiri Fobz Leyz burada torpaqdan istifadə haqqında belə yazırdı: "Feodala məxsus olan hər kəndin əkilən torpaqları coft (cüt) adlandırılan hissələrə, yəni bir əkin mövsümündə bir cüt öküzün şumlaya biləcəyi torpaq sahələrinə bölünürdü. Bir cüt öküzü və kotanı olan hər bir kəndli bu sahələrdən birini icarəyə götürə bilərdi. Mülkədar süni surətdə suvarılan torpaqları su ilə təchiz etməli idi. Kəndli süni surətdə suvarılan torpaqlardan məhsulun dörddə birini torpaq sahibinə verməli idi. Kəndli buğda və arpadan başqa əlavə bitkilər əkdikdə onların da beşdə birindən üçdə birinə qədərindən mülkədarın xeyrinə əl çəkməli idi.
Başqa bir məlumatdan göründüyü kimi, Həmədan bölüyünün Qaraqan torpağında yerləşən erməni kəndlərində mülkədar torpaq və su, kəndli isə iş heyvanı və aləti, toxum və öz əməyini verdikdə məhsulun üçdə ikisi kəndliyə, üçdə biri isə mülkədara çatırdı. Kəndli yalnız öz əməyini təqdim etdikdə o, məhsulun üçdə birini götürə bilərdi.
Hacı Abdulla xan Qaragözlü h. 1334-cü ildə (1916-cı ildə) beyin iflici səbəbilə vəfat etmişdi. (Aqil Baqiri, Xanədanhaye-hökumətqəri İran, Tehran Nəşri ülum, 1381, s.488)
Hacı Abdulla xan Qaragözlü Mirzə Həsən Vüsuqun qızı Nimtac xanımla ailə qurmuşdu. Hüseynqulu xan İclaüddövlə, Möhtacəli xan İclaülməmalik, Mənsurəli xan, Adil xan, Həmid xan adlı oğlanları vardı.
Yazımızın Azərbaycanın hərb tarixinə, xalqımızın görkəmli şəxsiyyətlərinin baxışlarının və fəaliyyətinin öyrənilməsinə töhvə verəcəyi inancı ilə öz xeyirxah qeydlərini söyləyəcək şəxslərə öncədən təşəkkürümüzü bildiririk.
Müəllifin bütün yazıları - Ənvər ÇİNGİZOĞLU
Bölməyə aid digər xəbərlər
11-04-2022, 21:25
Mazandaran alimi - Ənvər Çingizoğlu yazır
23-03-2022, 18:55
Rəşid Yasəmi: ədəbiyyatda nəciblik nümunəsi
17-03-2022, 09:49
Vahid Dəstigirdi: Nizaminin tədqiqatçısı
12-03-2022, 22:31
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Səid Nəfisi: Azərbaycan qəhrəmanı Babək Xürrəmdin əsərinin müəllifi
19-10-2021, 09:58
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Məhəmmədəli Füruği: siyasətçi, diplomat, tarixçi, tərcüməçi və millətçi kimi
16-10-2021, 01:06
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Hacıəli xan Rəzmara: Qurban bayramında doğuldu, terror qurbanı oldu
13-09-2021, 16:31
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Şəkinskilərin İran qolu haqqında... - Ənvər Çingizoğlunun araşdırması
10-09-2021, 17:27
Nəcəfqulu xan Sərşar: Qaradağın ağ gün görməmiş şairi
27-08-2021, 16:48
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Məhəmmədqulu xan Alar: inqilabda sərkərdə, işdə sərkar.. - Fotolar
20-08-2021, 13:38
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - İsmayıl xan Şəfai: Tehran-43 konfransında şahın tərcüməçisi - Fotolar
16-08-2021, 15:51
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Seyid Məhəmməd Dəbirsiyaqi: tədqiq və tədrisin işığında - Fotolar
24-07-2021, 16:15
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Qaradağ elləri: beloğludan eloğluya qədər - Ənvər Çingizoğlu yazır
Deputatlığa namizəd Milli Məclisdə təmsil etmək istədiyi bölgənin problemlərinin təsnifatını artıq ağlına yazıb və işə nədən başlayacağını sıralayıb
Qüdrət Həsənquliyev: “Düşmənçiliyə son qoymaq üçün ədalətli sülhə nail olmaq gərəkdir. Bunun üçün ya tərəflər 1991-ci ilin sərhədləri çərçivəsində bir-birinin ərazi bütövlüyünü tanıyır, ya da ərazi mübadiləsinə gedirlər. Amma indiki mərhələdə bu, az inandırıcı görünür”
“Tənha insanın monoloqu”nun ssenari müəllifi və rejissoru deyir ki, kinomuzu yaşatmaq və irəli aparmaq üçün film istehsalını artırmalı və onun bazarını düşünməliyik
Mirəli Sarızadə: “Gənc yaşımda arzum həyata keçdi, inşallah, yeni mövsümdə teatrımızın səhnəsində də Məcnun obrazı ilə tamaşaçılar qarşısına çıxacam”
