23:15 / 03-04-2025
Daha üç jurnalistin həbs müddəti uzadılıb
23:02 / 03-04-2025
Zelenski: Müharibə yaxın vaxtlarda dayandırıla bilər
22:44 / 03-04-2025
Gürcüstan prezidenti Azərbaycana səfərə hazırlaşır
20:46 / 03-04-2025
İşxanyan Bakıda məhkəmədə: "Serj Sarkisyan..." - Yenilənib
20:22 / 03-04-2025
Pentaqon Rusiya-Çin hərbi əməkdaşlığından narahatdır
19:17 / 03-04-2025
Baş Prokurorluq daha iki blogeri istintaqa çağırıb - (Yenilənib)
18:41 / 03-04-2025
Rusiya XİN başçısının müavini Rəhman Mustafayevlə görüşüb
18:00 / 03-04-2025
Jurnalist Xanım Nağıyeva vəzifəyə təyin olunub
17:54 / 03-04-2025
Onlara "miçman" rütbəsi veriləcək
17:35 / 03-04-2025
Eldar Əzizova yeni müavin təyin olunub
17:23 / 03-04-2025
Goranboyda valideyn müəllimi döyüb
17:15 / 03-04-2025
Mətbuat katibi: "Fransanın iddialarını qətiyyətlə rədd edirik"
17:07 / 03-04-2025
David İxşanyan erməni sakinləri günahlandırıb
16:57 / 03-04-2025
Sahil Babayev xidmət rəisini vəzifədən azad edib
16:57 / 03-04-2025
Bakı və İrəvan anti-Rusiya siyasətindən geri çəkilir
16:25 / 03-04-2025
Müharibə təhlükəsi: İsveç 60 mindən çox nüvə bunkeri hazırlayır - Foto
16:16 / 03-04-2025
Həsən Kür xəstəxanadan evə buraxılıb: "Yaddaş pozunutusu var, yeriyə bilmir"
16:08 / 03-04-2025
Misir prezidenti İlham Əliyevə məktub ünvanlayıb
15:47 / 03-04-2025
Dövlət qurumunda dava: rəis işçini tutdurub
15:24 / 03-04-2025
Astaraya PUA ilə keçirilən narkotik aşkarlanıb, bir nəfər tutulub - Foto
15:12 / 03-04-2025
AQTA-nın Gəncə-Daşkəsən Regional Bölməsinə rəis təyin olunub
14:46 / 03-04-2025
Cəlaloğlu: İki ölkə Azərbaycan və Ermənistanın sülh sazişi imzalamasına mane olur
14:38 / 03-04-2025
Azərbaycan və Monteneqro XİN-ləri arasında siyasi məsləhətləşmələr aparılıb
14:38 / 03-04-2025
Ağdərədə iki şəhidə aid olduğu qalıqların tapılması ilə bağlı araşdırma aparılır (Yenilənib)
14:03 / 03-04-2025
“Sabah” klubu cərimələnib
14:00 / 03-04-2025
Yeni hərbi qarşıdurma başlaya bilər - Professor
13:22 / 03-04-2025
Müəllimlərin iş yerinin dəyişdirilməsi üzrə müsabiqə başlayır
13:13 / 03-04-2025
Xahiş edirəm, tədbir görün! - Akif Abbasov yazır
12:49 / 03-04-2025
Bakı-Quba yolunda qəza baş verib, partlayış təhlükəsi yaranıb - Video
12:24 / 03-04-2025
Sabahın hava proqnozu açıqlanıb
13:54 / 01-04-2025
Professorun arzuları - Etibar Cəbrayıloğlu yazır
00:03 / 30-03-2025
Bu gün Ramazan bayramıdır
23:39 / 30-03-2025
"Zirə" "Şamaxı"ya qalib gəlib
20:02 / 30-03-2025
May ayında iki gün iş olmayacaq
00:03 / 31-03-2025
Azərbaycanlıların soyqırımından 107 il ötür
18:31 / 31-03-2025
PUA və dronlar mövqelərimizə yaxınlaşıb, hərbçilərimiz atəşə tutulub - (Yenilənib)
19:41 / 31-03-2025
Keçmişə və gələcəyə yollanmaq reallığa çevriləcək
12:54 / 01-04-2025
İran prezidenti Azərbaycana rəsmi səfərə hazırlaşır
10:52 / 30-03-2025
Səudiyyə Ərəbistanının Kralı İlham Əliyevi təbrik edib
08:25 / 01-04-2025
Ordumuzun mövqeləri 7 istiqamətdən atəşə tutulub
11:01 / 01-04-2025
CHP-nin boykot çağırışı: Türkiyədə narazılıq dalğası daha da genişlənə bilər
18:01 / 30-03-2025
Şeyx: "Bu, şəxsi işimdir, hər şeyi açıqlamalıyam?"
Mirzə Yusif xan Aştiyani: dərvişmisal vəzir
Tarix: 04-05-2021 00:10 | Bölmə: Ənvər ÇİNGİZOĞLU
Cəmiyyətdə nüfuz sahibi olmaq üçün zaman, səbr, öz işinə bağlılıq, ən əsası isə, hərtərəfli bilik tələb olunur. Bizim qəhrəmanımızın gücü təkcə iradəsində, müdrikliyində, zəkasında deyildi, həm də sadəliyində idi. Bu şəxsiyyəti yaxından tanıyaq. Mirzə Yusif xan Aştiyani.
Mirzə Yusif xan Hacı Mirzə Hüseyn xan oğlu 1813-cü ildə Tehran şəhərində anadan olub. Mirzə Möhsünün nəvəsidir. Anası Təbrizin zadəgan soyundan sayılırdı. Hacı Sadıq xan Kələntər Bağmeşəyinin qızı idi. Mükəmməl mədrəsə təhsili alıb, atasının yanında hesab-kitabı öyrənib.
Mirzə Yusif xan atasının vəfatından sonra Mustovfi əl-Məmalik ləqəbini daşıyıb. Bu ləqəblə də dövlətin mustofvilərinə başçılıq edib. Mirzə Tağı xan Əmir Kəbirin etimadını qazanıb, hökumət işlərində irəliləyib.
Mirzə Yusif xan Aştiyani 1845-1867-ci illərdə mustovfi əl-məmalik vəzifəsində xidmət edib.
Mirzə Yusif xan Aştiyani Mirzə Ağa xan Nuri onu özünə rəqib görüb, ləkələməyə çalışıb. Onu Aştiyana yollayıb, yerinə öz oğlu Kazım xanı təyin edib.
Mirzə Yusif xan Aştiyani 1858-ci ildən sonra, Mirzə Ağa xan Nurinin işdən çıxarılmasından sonra Tehrana dönüb. Şahzadə Kamran mirzə Naibüssəltənənin himayəsində hökumət qulluğunda xidmət etməyə başlayıb. Bu minvalla mənsəb-məqam nərdivanında yüksəlməyə başlayıb. Nasirəddin şahın Ətabat səfərinə qatılıb. Bu səfərdə Mirzə Hüseyn xan Sipəhsəlar onu şaha mürtece şəxs kimi təqdim edib. Şah onu vəzifəsindən çıxarıb, Aştiyana yollayıb. O, iki il mərkəzdən uzaqda yaşayıb. Müşirüddövlə Mirzə Hüseyn xan Qəzvinin islahatları iflasa uğrayandan sonra Gilana sürgün edilib. Mirzə Yusif xan bu olaydan sonra Tehrana dönüb. (Firudin Adəmiyyət, Müşirüddövlə dönəminin qanun və islahat ideyaları, s.265-268)
Mirzə Yusif xan Aştiyani 1871-ci ildən 1873-cü ilədək Aştiyanın mustovfisi olub.
Mirzə Yusif xan Aştiyani 1873-1880-ci illərdə Qacarlar dövlətinin sədr-əzəmi (baş naziri) vəzifəsini icra edib. O, dövləti bir çox təhlükələrdən qurtarıb. Şahzadə Zillisultan Məsud mirzə ilə danışıqlara girişən Hüseynqulu xan Bəxtiyar qiyam fikrinə düşüb. Mirzə Yusif xan onu al dillə həbs edirib, “Qacar aşı”na qonaq edib. “Qacar aşı” zəhərli yemək idi. Şübhəli şəxslər saraya dəvət edilir, ziyafət zamanı ona yemək və yaxud qəhvə ikram edilirdi. Sonrakı yolu qəbristanlığa idi. (Maser Yusifi, Mirzə Yusif xan Mustovfi əl-məmalikin tərcümeyi-halı, s. 34)
Mirzə Yusif xan Aştiyani ikinci dəfə 1885-1886-cı illərdə Qacarlar dövlətinin sədr-əzəmi (Baş naziri) olub.
Mirzə Yusif xan Aştiyani mühafizəkar siyasətçilərdən sayılıb. O, hökuməti Səfəviyyə dövrünün qanunları ilə idarə edib. Şaha daha yaxın olmaq üçün Tehran ətrafında bir çox mülkləri satınalma yolu ilə ələ keçirib. Nasirəddin şaha aldığı mülklər içində Həsənabad, Yusifabad, Behcətabad, Abbasabad, Əmirabad və Vənək adlı verimli torpaq sahələri olub.
Mirzə Yusif xan Aştiyani hökuməti müstəqil idarə etmək üçün şahın hərəmxanasını “zənginləşdirib”. O, bu kimi fəndlərdən istifadə edib, sarayın ən təsirli şəxsinə çevrilib. Şah ona “Cənab ağa” deyə müraciət edib. (Abbas Amanat, Qible-ye aləm, s. 562)
Mirzə Yusif xan Aştiyani sarayda öz ədəb-ərkanı, əxlaqı, davranışı ilə seçilən siyasətçilərdən olub. Dərvişlərlə dostluq edib və dərvişyanə həyat keçirib. Əlkimya onun sevimli əyləncələrindən sayılıb. Hansısa bir iksiri tapmaq istəyib. Boş vaxtlarında şəxsi təsərrüfatında bağçılıqla və toyuq saxlamaqla məşğul olub.
Mirzə Yusif xan Aştiyani 1869-cu ildə “Təmsili-Hümayun”, 1874-cü ildə “Şire-Xurşid”, 1880-ci ildə “Nişane-Əqdəs”, 1880-ci ildə “Təmsile-Əmirəlmömünün” ordenləri ilə təltif edilib. (Dostəli Müəyiri, Nasirəddin şah dövrünün nişanları, s. 47)
Mirzə Yusif xan Aştiyani 1886-cı ildə vəfat edib.
Mirzə Yusif xan Zəhra xanım, Tacmah xanım, Şəkər xanımla ailə qurub. Həsən xan adlı oğlu, Həmdəmüssəltənə xanım adlı qızı olub.
Biz Qacarlar dövlətinin Baş nazirlərindən yazırıq. Bunların hamısı böyük şəxsiyyət olmayıb. Böyük dövlət xadimi çətin tarixi-siyasi situasiyalardan asanlıqla baş çıxaran, polad kimi möhkəm siyasi iradəyə malik siyasətçi, tarixin gedişatını öncədən görməyi və istiqamətləndirməyi bacaran böyük strateq olmalıdır.
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 04-05-2021 00:10 | Bölmə: Ənvər ÇİNGİZOĞLU
Cəmiyyətdə nüfuz sahibi olmaq üçün zaman, səbr, öz işinə bağlılıq, ən əsası isə, hərtərəfli bilik tələb olunur. Bizim qəhrəmanımızın gücü təkcə iradəsində, müdrikliyində, zəkasında deyildi, həm də sadəliyində idi. Bu şəxsiyyəti yaxından tanıyaq. Mirzə Yusif xan Aştiyani.
Mirzə Yusif xan Hacı Mirzə Hüseyn xan oğlu 1813-cü ildə Tehran şəhərində anadan olub. Mirzə Möhsünün nəvəsidir. Anası Təbrizin zadəgan soyundan sayılırdı. Hacı Sadıq xan Kələntər Bağmeşəyinin qızı idi. Mükəmməl mədrəsə təhsili alıb, atasının yanında hesab-kitabı öyrənib.
Mirzə Yusif xan atasının vəfatından sonra Mustovfi əl-Məmalik ləqəbini daşıyıb. Bu ləqəblə də dövlətin mustofvilərinə başçılıq edib. Mirzə Tağı xan Əmir Kəbirin etimadını qazanıb, hökumət işlərində irəliləyib.
Mirzə Yusif xan Aştiyani 1845-1867-ci illərdə mustovfi əl-məmalik vəzifəsində xidmət edib.
Mirzə Yusif xan Aştiyani Mirzə Ağa xan Nuri onu özünə rəqib görüb, ləkələməyə çalışıb. Onu Aştiyana yollayıb, yerinə öz oğlu Kazım xanı təyin edib.
Mirzə Yusif xan Aştiyani 1858-ci ildən sonra, Mirzə Ağa xan Nurinin işdən çıxarılmasından sonra Tehrana dönüb. Şahzadə Kamran mirzə Naibüssəltənənin himayəsində hökumət qulluğunda xidmət etməyə başlayıb. Bu minvalla mənsəb-məqam nərdivanında yüksəlməyə başlayıb. Nasirəddin şahın Ətabat səfərinə qatılıb. Bu səfərdə Mirzə Hüseyn xan Sipəhsəlar onu şaha mürtece şəxs kimi təqdim edib. Şah onu vəzifəsindən çıxarıb, Aştiyana yollayıb. O, iki il mərkəzdən uzaqda yaşayıb. Müşirüddövlə Mirzə Hüseyn xan Qəzvinin islahatları iflasa uğrayandan sonra Gilana sürgün edilib. Mirzə Yusif xan bu olaydan sonra Tehrana dönüb. (Firudin Adəmiyyət, Müşirüddövlə dönəminin qanun və islahat ideyaları, s.265-268)
Mirzə Yusif xan Aştiyani 1871-ci ildən 1873-cü ilədək Aştiyanın mustovfisi olub.
Mirzə Yusif xan Aştiyani 1873-1880-ci illərdə Qacarlar dövlətinin sədr-əzəmi (baş naziri) vəzifəsini icra edib. O, dövləti bir çox təhlükələrdən qurtarıb. Şahzadə Zillisultan Məsud mirzə ilə danışıqlara girişən Hüseynqulu xan Bəxtiyar qiyam fikrinə düşüb. Mirzə Yusif xan onu al dillə həbs edirib, “Qacar aşı”na qonaq edib. “Qacar aşı” zəhərli yemək idi. Şübhəli şəxslər saraya dəvət edilir, ziyafət zamanı ona yemək və yaxud qəhvə ikram edilirdi. Sonrakı yolu qəbristanlığa idi. (Maser Yusifi, Mirzə Yusif xan Mustovfi əl-məmalikin tərcümeyi-halı, s. 34)
Mirzə Yusif xan Aştiyani ikinci dəfə 1885-1886-cı illərdə Qacarlar dövlətinin sədr-əzəmi (Baş naziri) olub.
Mirzə Yusif xan Aştiyani mühafizəkar siyasətçilərdən sayılıb. O, hökuməti Səfəviyyə dövrünün qanunları ilə idarə edib. Şaha daha yaxın olmaq üçün Tehran ətrafında bir çox mülkləri satınalma yolu ilə ələ keçirib. Nasirəddin şaha aldığı mülklər içində Həsənabad, Yusifabad, Behcətabad, Abbasabad, Əmirabad və Vənək adlı verimli torpaq sahələri olub.
Mirzə Yusif xan Aştiyani hökuməti müstəqil idarə etmək üçün şahın hərəmxanasını “zənginləşdirib”. O, bu kimi fəndlərdən istifadə edib, sarayın ən təsirli şəxsinə çevrilib. Şah ona “Cənab ağa” deyə müraciət edib. (Abbas Amanat, Qible-ye aləm, s. 562)
Mirzə Yusif xan Aştiyani sarayda öz ədəb-ərkanı, əxlaqı, davranışı ilə seçilən siyasətçilərdən olub. Dərvişlərlə dostluq edib və dərvişyanə həyat keçirib. Əlkimya onun sevimli əyləncələrindən sayılıb. Hansısa bir iksiri tapmaq istəyib. Boş vaxtlarında şəxsi təsərrüfatında bağçılıqla və toyuq saxlamaqla məşğul olub.
Mirzə Yusif xan Aştiyani 1869-cu ildə “Təmsili-Hümayun”, 1874-cü ildə “Şire-Xurşid”, 1880-ci ildə “Nişane-Əqdəs”, 1880-ci ildə “Təmsile-Əmirəlmömünün” ordenləri ilə təltif edilib. (Dostəli Müəyiri, Nasirəddin şah dövrünün nişanları, s. 47)
Mirzə Yusif xan Aştiyani 1886-cı ildə vəfat edib.
Mirzə Yusif xan Zəhra xanım, Tacmah xanım, Şəkər xanımla ailə qurub. Həsən xan adlı oğlu, Həmdəmüssəltənə xanım adlı qızı olub.
Biz Qacarlar dövlətinin Baş nazirlərindən yazırıq. Bunların hamısı böyük şəxsiyyət olmayıb. Böyük dövlət xadimi çətin tarixi-siyasi situasiyalardan asanlıqla baş çıxaran, polad kimi möhkəm siyasi iradəyə malik siyasətçi, tarixin gedişatını öncədən görməyi və istiqamətləndirməyi bacaran böyük strateq olmalıdır.
Müəllifin bütün yazıları - Ənvər ÇİNGİZOĞLU
Bölməyə aid digər xəbərlər
11-04-2022, 21:25
Mazandaran alimi - Ənvər Çingizoğlu yazır
23-03-2022, 18:55
Rəşid Yasəmi: ədəbiyyatda nəciblik nümunəsi
17-03-2022, 09:49
Vahid Dəstigirdi: Nizaminin tədqiqatçısı
12-03-2022, 22:31
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Səid Nəfisi: Azərbaycan qəhrəmanı Babək Xürrəmdin əsərinin müəllifi
19-10-2021, 09:58
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Məhəmmədəli Füruği: siyasətçi, diplomat, tarixçi, tərcüməçi və millətçi kimi
16-10-2021, 01:06
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Hacıəli xan Rəzmara: Qurban bayramında doğuldu, terror qurbanı oldu
13-09-2021, 16:31
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Şəkinskilərin İran qolu haqqında... - Ənvər Çingizoğlunun araşdırması
10-09-2021, 17:27
Nəcəfqulu xan Sərşar: Qaradağın ağ gün görməmiş şairi
27-08-2021, 16:48
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Məhəmmədqulu xan Alar: inqilabda sərkərdə, işdə sərkar.. - Fotolar
20-08-2021, 13:38
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - İsmayıl xan Şəfai: Tehran-43 konfransında şahın tərcüməçisi - Fotolar
16-08-2021, 15:51
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Seyid Məhəmməd Dəbirsiyaqi: tədqiq və tədrisin işığında - Fotolar
24-07-2021, 16:15
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Qaradağ elləri: beloğludan eloğluya qədər - Ənvər Çingizoğlu yazır
Qüdrət Həsənquliyevin fikrincə, Tramp görsə ki, Ukrayna qalib gəlir, Rusiyaya təkcə siyasi yox, hərbi dəstək də verəcək
"Xalq qəzeti"nin şöbə müdiri deyir ki, ömrü boyu özünü axtaran, dəfələrlə yanından ötüb keçən o qədər insan var ki
Nadir Azməmmədov: “Təəssüf ki, indi rejissor olmaq, kino və serial çəkmək adiləşib, bəzən bunun məsuliyyətini dərk etmirlər”
Türkiyədə yaşayan Əməkdar artist deyir ki, siyasilərin illərlə həllinə çalışdığı hansısa bir məsələni bəzən uğurlu bir musiqi əsəri həll edə bilər
Qüdrət Həsənquliyev: “Düşmənçiliyə son qoymaq üçün ədalətli sülhə nail olmaq gərəkdir. Bunun üçün ya tərəflər 1991-ci ilin sərhədləri çərçivəsində bir-birinin ərazi bütövlüyünü tanıyır, ya da ərazi mübadiləsinə gedirlər. Amma indiki mərhələdə bu, az inandırıcı görünür”
