16:59 / 01-05-2024
İlham Əliyev BMT Baş katibinin köməkçisini qəbul edib
16:48 / 01-05-2024
Prokurorluq əməliyyat keçirib, vəzifəli şəxslər cinayət başında saxlanılıb - (Yenilənib)
16:42 / 01-05-2024
Milli Şuranın mitinq müraciətinə cavab verilib
16:24 / 01-05-2024
Prezident İlham Əliyev Zuhair Əlhartini ilə görüşüb - Yenilənib
16:12 / 01-05-2024
Jurnalistə daha bir vəzifə verilib
16:02 / 01-05-2024
Təhlükəsizlik əməkdaşları 16 yaşlı qızı zorlayaraq öldürüb
16:00 / 01-05-2024
“İpoteka haqqında” qanuna dəyişikliklər təsdiqlənib
15:52 / 01-05-2024
İlham Əliyev baş ravvini qəbul edib
15:33 / 01-05-2024
Prezident Şimali Qafqaz müftilərini qəbul edib - Fotolar
15:10 / 01-05-2024
İlham Əliyev TDT-yə üzv və müşahidəçi dövlətlərin dini rəhbərlərindən ibarət nümayəndə heyətini qəbul edib
14:59 / 01-05-2024
“Taliban” daha çox turist cəlb etmək istəyir
14:42 / 01-05-2024
Müdafiə nazirinin daha bir müavini istintaqa cəlb olunur
14:38 / 01-05-2024
Ceyhun Bayramov UNESCO rəsmisi ilə müzakirə aparıb
14:35 / 01-05-2024
Mərkəzi Bank: “Valyuta bazarında kəskin tələb artımı yoxdur”
14:29 / 01-05-2024
Gürcü deputatlar arasında dava düşüb
14:22 / 01-05-2024
Sülh və qlobal təhlükəsizlik - İsrafil Kərimov yazır
14:14 / 01-05-2024
Oğuzda silahlı şəxs saxlanılıb
14:03 / 01-05-2024
Gəlin və bəy də daxil olmaqla 80 nəfər xəstəxanaya aparılıb - Foto
13:46 / 01-05-2024
MN-də 143 milyonluq korrupsiya: "Azersun”dan 19.5 milyon manat geri alınıb”
13:02 / 01-05-2024
Vüqar Bayramov: "Mərkəzi Bank öz notlarının optimal gəlirliyini qoruyub saxlamağa çalışır"
12:47 / 01-05-2024
Ramin Məmmədovun deputat mandatına xitam verilir
12:47 / 01-05-2024
Son 9 seçkinin proqnozunu dəqiq verən professor ABŞ-dakı prezidentlik yarışının qalibini açıqlayıb
12:41 / 01-05-2024
İlham Əliyev Rusiyanın Şimali Qafqaz regionunun müftilərini qəbul edib
12:36 / 01-05-2024
G7 ölkələri Rusiyanın nüvə enerjisinə qarşı çıxır - Bəyanat
12:33 / 01-05-2024
Tovuzda qadının üzərinə benzin tökərək yandıran şəxs həbs olunub
12:27 / 01-05-2024
Sabahın hava proqnozu açıqlanıb
12:19 / 01-05-2024
Tbilisidə 63 etirazçı saxlanılıb
12:14 / 01-05-2024
Ruslar Kupyanskini tutmağa çalışır
12:09 / 01-05-2024
ABŞ Senatı Rusiyadan uranın idxalına qadağa qoyub
17:30 / 26-04-2024
İlham Əliyev Almaniyada tədbirə qatılıb - (Yenilənib) - Fotolar
10:09 / 27-04-2024
Marsdakı "hörümçək sürüsü"nün sirri açılıb - Fotolar
21:36 / 26-04-2024
Prezident İlham Əliyevin Almaniyaya işgüzar səfəri başa çatıb - Fotolar
18:49 / 27-04-2024
Abşeronda qətl törədilib
22:50 / 27-04-2024
Şair-publisist Namiq Hacıheydərli vəfat edib
20:46 / 26-04-2024
Azərbaycan və Almaniya prezidentləri görüşüb - (Yenilənib) - Fotolar
13:42 / 27-04-2024
ANAMA əməkdaşı Şuşada minaya düşüb
17:39 / 26-04-2024
"Beşiktaş" daha bir futbolçu ilə müqaviləni yeniləyib
08:18 / 27-04-2024
"Bir qalanın sirri" Musiqili Teatrda açılacaq - Fotolar
22:39 / 27-04-2024
Yunanıstanın baş naziri Türkiyəyə səfərə hazırlaşır
18:43 / 26-04-2024
Türk dövlətləri parlamentlərinin komitə sədrləri Xankəndi və Şuşaya səfər ediblər - (Yenilənib) - Foto
11:59 / 27-04-2024
Dünyanın ilk süni enerji adası tikilir
Hacı Qurban Süleymani: Azərbaycanın Xorasandakı dili - Foto
Tarix: 14-04-2020 14:38 | Bölmə: Ənvər ÇİNGİZOĞLU
İran İslam Respublikasında yaşayan dürlü Türk millətinin bir parçası da Xorasan türkləridir. Xorasan türkləri sıx halda Rəzəvi Xorasan, Quzey Xorasan və Gülüstan ostanında yaşayırlar. Xorasan türklərinin danışdığı dil türk dilidir və Oğuz yarımqrupuna daxildir. Türkmən və Azərbaycan dilləri arasında bir ləhcəyə sahib olan Xorasan türkcəsi Azərbaycan türkcəsinə daha yaxındır və Azərbaycan türkcəsini müşkülsüz anlayırlar.
Xorasan türkləri haqqında müxtəlif tədqiqatlar aparılıb. Tədqiqatçıların fikrincə, Xorasan türkləri İran əhalisinin 1 faizdən çoxunu təşkil edir. Cavad Heyyətin kitabında sayları 1, 500, 000 nəfər yazılıb, çox güman indi 2, 500, 000 nəfərdir. İranda son hesablamalarda 2, 000 000 nəfər kimi göstərilir.
Xorasan türklərinin dini İslam dinidir, şiədirlər. Xorasan türkləri Azadşəhr, Əliabad, Kətul, Şirvan, Kəlat, Nimdəşt, Bocnurd, İsfərayen, Nişapur, Cuveyn, Çağatay, Qocan, Dərgəz, Ramiyan şəhərlərində yaşayırlar.
Professor Gerhard Dörfer Xorasan türklərinin köklərinin Səlcuqlu türklərindən olduğunu və Toğrul bəylə İrana gəldiyini qeyd edir.
Nişapur Xorasan türklərinin min illik yurdudur. Saz ustası Rza Nəcəfi deyir ki, Şimali Rəzəvi Xorasanda və Nişapurda yaşayanların əksəriyyəti türkdür. Mövlana Cəlaləddin Ruminin və Xorasanda doğulmuş İzzəddin Həsənoğlunun dili Xorasan türkcəsidir.
Rza Nəcəfi daha sonra deyir ki, Azərbaycan sazı ilə bizim sazın fərqi yox. Mahnılarımız, qoşqularımız eyni. Biz Azərbaycan türkü ilə azərbaycani danışırıq.
Xorasan türklərindən biri dütar ustası Hacı Qurban Süleymanidir.
Hacı Qurban Süleymani 1 yanvar 1920-ci ildə Qacarlar məmləkətində, Xorasan əyalətinin Nişapur vilayətinin, Qoçan mahalının Borsalan kəndində anadan olmuşdu. Bərbər olan atası Kərbəlayı Ramazan ona kiçik yaşda bir dütar hədiyə etmişdi. O da yavaş-yavaş dınqıldadıb, öyrənməyə başladı. Atasının vəfatının ardından da Avaz Bəxşi, Qulamhüseyn Bəxşi Cəfərəbadi və Məhəmməd Keytakidən musiqi dərsləri aldı.
Sənətkar ailəsində doğulan və sənətkarlardan ustad dərsləri alan Qurban çox keçmədən el yığıncaqlarında tanınmağa başladı.
Borsalandan Əliabad kəndinə köçən Qurban Süleymani iyirmi yaşında dütar çalmağı tamam-kamal öyrəndi. 21 yaşında, Xorasanda xalq musiqiçilərinə verilən bəxşi (aşıq) ünvanına layiq görüldü.
Hacı Qurban Süleymani bir söhbətində, bəxşilik, musiqi mövzusunda mükəmməl bacarığı, istedadı, yetənəyi olanlara verilir, bu ünvanı qazananların musiqi bəstələməsi, bir alətdə çalması, musiqi aləti düzəldə bilməsi və deyişmələri, bütün dastanları bilməsi gərəkir, günümüzdə bəxşiliyə haqq qazanan çox şəxs yoxdur",- demişdir.
Hacı Qurban Süleymani Xorasanda işlənən hər üç dildə - Azərbaycan türkcəsi, fars və kürd dillərində məharətlə oxuyub, beləliklə, İranın özündə belə az oxunan havaları sərhədlərdən uzaqda tanıtdıra bilib. Onun ifasında yazılmış disklər tez bir zamanda dünyanı dolaşıb. ABŞ, Cənubi Amerika (Peru, Ekvador, Panama və s.) ölkələrində mükafat qazansa da, onu Fransada daha çox tanıyıb və seviblər. İranda isə şöhrət onun ünvanına ən sonda yetişib. Amma gec də olsa, o, ölkədə ənənəvi musiqinin ən yaxşı ifaçısı kimi təsdiq olunub və təltif edilib.
Mütəxəssislər onun ifasında həm də müasirlik elementlərini çox dəyərləndirirlər.
Fransanın Lion musiqi festivalında birinci yeri qazanıb. Almaniyada keçirilən festivalda isə ikinciliyə sahib olub.
Hacı Qurban Süleymani tez-tez Qoçan və İranın digər şəhərlərində keçirilən kütləvi konsertlərdə və şeir gecələrində çıxış edir; o, müxtəlif milli TV və radio proqramlarının tez-tez dəvət olunan qonağı və iştirakçı olurdu. O, dəfələrlə İran və dünyanın bir çox ölkələrində konsertlər vermişdi.
Hacı Qurban Süleymani müqəddəs Məkkəyi-mükərrəmi ziyarət etmişdi.
Hacı Qurban Süleymani doğulduğu kənddə 20 yanvar 2008-ci ildə, 87 yaşında ağciyər iltihabından vəfat edib. Bəzi qaynaqlara görə, vəfat edərkən 85 yaşı olub. Ölümünün ertəsi günündə cənazaəsi kənd qəbrstanlığında dəfn edilib.
Hacı Qurban Süleymaninin 14 uşağından bir oğlu və iki qızı ata sənəti, musiqiçilyi davam etdirlər. Vəfatından bir il əvvəl isə dütarını oğlu Əlirzaya bağışlayıb, yəni “buyur, indi də sənəti yaymaq növbəsi sənindir”.
Hacı Qurban Süleymani qələmə aldığı qoşma, gəraylı, təcnis, divani, bayatı, rübai, qəzəl və müxəmməslərlə Xorasan ədəbi mühitini, eləcə də yazılı və şifahi poeziyanın ən önəmli cəhətlərini ustalıqla mənimsəyən söz sənətkarı kimi öz məktəbini yaratmışdı. Onun xeyli şəyirdi vardı.
Hacı Qurban Süleymanin qeyri-adi səsi və çalğısı saz-söz sərrafı olan Xorasan ellərində yüksək dəyərləndirilir, ustad sənətkarın orijinal ifaçılığı və şairliyi heç kəslə müqayisə edilmirdi. Nə yaxşı ki, fitrət sahibinin lent yazıları Azərbaycanımızacan gəlib çatıb.
Hacı Qurban Süleymaninin dünyanın bir çox ölkələrində diski buraxılıb. Onun ifasında "Gəraylı", "Cabbar", "Qaraçı Bayır", "Təcnis", "Zarıncı Hüseyn yar", "Allah Məzar", "Zülfiqari", "Şahxətayi", "Cəfərqulu", "Baş Nadir yolu", "Döşürmə Nadir yolu", "Baş Hüseyn yar", "Durna", Naləş", “Hacıdolaq" və digər havacatlar lentə alınıb.
Ənvər Çingizoğlu, jurnalist-etnoqraf
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 14-04-2020 14:38 | Bölmə: Ənvər ÇİNGİZOĞLU
İran İslam Respublikasında yaşayan dürlü Türk millətinin bir parçası da Xorasan türkləridir. Xorasan türkləri sıx halda Rəzəvi Xorasan, Quzey Xorasan və Gülüstan ostanında yaşayırlar. Xorasan türklərinin danışdığı dil türk dilidir və Oğuz yarımqrupuna daxildir. Türkmən və Azərbaycan dilləri arasında bir ləhcəyə sahib olan Xorasan türkcəsi Azərbaycan türkcəsinə daha yaxındır və Azərbaycan türkcəsini müşkülsüz anlayırlar.
Xorasan türkləri haqqında müxtəlif tədqiqatlar aparılıb. Tədqiqatçıların fikrincə, Xorasan türkləri İran əhalisinin 1 faizdən çoxunu təşkil edir. Cavad Heyyətin kitabında sayları 1, 500, 000 nəfər yazılıb, çox güman indi 2, 500, 000 nəfərdir. İranda son hesablamalarda 2, 000 000 nəfər kimi göstərilir.
Xorasan türklərinin dini İslam dinidir, şiədirlər. Xorasan türkləri Azadşəhr, Əliabad, Kətul, Şirvan, Kəlat, Nimdəşt, Bocnurd, İsfərayen, Nişapur, Cuveyn, Çağatay, Qocan, Dərgəz, Ramiyan şəhərlərində yaşayırlar.
Professor Gerhard Dörfer Xorasan türklərinin köklərinin Səlcuqlu türklərindən olduğunu və Toğrul bəylə İrana gəldiyini qeyd edir.
Nişapur Xorasan türklərinin min illik yurdudur. Saz ustası Rza Nəcəfi deyir ki, Şimali Rəzəvi Xorasanda və Nişapurda yaşayanların əksəriyyəti türkdür. Mövlana Cəlaləddin Ruminin və Xorasanda doğulmuş İzzəddin Həsənoğlunun dili Xorasan türkcəsidir.
Rza Nəcəfi daha sonra deyir ki, Azərbaycan sazı ilə bizim sazın fərqi yox. Mahnılarımız, qoşqularımız eyni. Biz Azərbaycan türkü ilə azərbaycani danışırıq.
Xorasan türklərindən biri dütar ustası Hacı Qurban Süleymanidir.
Hacı Qurban Süleymani 1 yanvar 1920-ci ildə Qacarlar məmləkətində, Xorasan əyalətinin Nişapur vilayətinin, Qoçan mahalının Borsalan kəndində anadan olmuşdu. Bərbər olan atası Kərbəlayı Ramazan ona kiçik yaşda bir dütar hədiyə etmişdi. O da yavaş-yavaş dınqıldadıb, öyrənməyə başladı. Atasının vəfatının ardından da Avaz Bəxşi, Qulamhüseyn Bəxşi Cəfərəbadi və Məhəmməd Keytakidən musiqi dərsləri aldı.
Sənətkar ailəsində doğulan və sənətkarlardan ustad dərsləri alan Qurban çox keçmədən el yığıncaqlarında tanınmağa başladı.
Borsalandan Əliabad kəndinə köçən Qurban Süleymani iyirmi yaşında dütar çalmağı tamam-kamal öyrəndi. 21 yaşında, Xorasanda xalq musiqiçilərinə verilən bəxşi (aşıq) ünvanına layiq görüldü.
Hacı Qurban Süleymani bir söhbətində, bəxşilik, musiqi mövzusunda mükəmməl bacarığı, istedadı, yetənəyi olanlara verilir, bu ünvanı qazananların musiqi bəstələməsi, bir alətdə çalması, musiqi aləti düzəldə bilməsi və deyişmələri, bütün dastanları bilməsi gərəkir, günümüzdə bəxşiliyə haqq qazanan çox şəxs yoxdur",- demişdir.
Hacı Qurban Süleymani Xorasanda işlənən hər üç dildə - Azərbaycan türkcəsi, fars və kürd dillərində məharətlə oxuyub, beləliklə, İranın özündə belə az oxunan havaları sərhədlərdən uzaqda tanıtdıra bilib. Onun ifasında yazılmış disklər tez bir zamanda dünyanı dolaşıb. ABŞ, Cənubi Amerika (Peru, Ekvador, Panama və s.) ölkələrində mükafat qazansa da, onu Fransada daha çox tanıyıb və seviblər. İranda isə şöhrət onun ünvanına ən sonda yetişib. Amma gec də olsa, o, ölkədə ənənəvi musiqinin ən yaxşı ifaçısı kimi təsdiq olunub və təltif edilib.
Mütəxəssislər onun ifasında həm də müasirlik elementlərini çox dəyərləndirirlər.
Fransanın Lion musiqi festivalında birinci yeri qazanıb. Almaniyada keçirilən festivalda isə ikinciliyə sahib olub.
Hacı Qurban Süleymani tez-tez Qoçan və İranın digər şəhərlərində keçirilən kütləvi konsertlərdə və şeir gecələrində çıxış edir; o, müxtəlif milli TV və radio proqramlarının tez-tez dəvət olunan qonağı və iştirakçı olurdu. O, dəfələrlə İran və dünyanın bir çox ölkələrində konsertlər vermişdi.
Hacı Qurban Süleymani müqəddəs Məkkəyi-mükərrəmi ziyarət etmişdi.
Hacı Qurban Süleymani doğulduğu kənddə 20 yanvar 2008-ci ildə, 87 yaşında ağciyər iltihabından vəfat edib. Bəzi qaynaqlara görə, vəfat edərkən 85 yaşı olub. Ölümünün ertəsi günündə cənazaəsi kənd qəbrstanlığında dəfn edilib.
Hacı Qurban Süleymaninin 14 uşağından bir oğlu və iki qızı ata sənəti, musiqiçilyi davam etdirlər. Vəfatından bir il əvvəl isə dütarını oğlu Əlirzaya bağışlayıb, yəni “buyur, indi də sənəti yaymaq növbəsi sənindir”.
Hacı Qurban Süleymani qələmə aldığı qoşma, gəraylı, təcnis, divani, bayatı, rübai, qəzəl və müxəmməslərlə Xorasan ədəbi mühitini, eləcə də yazılı və şifahi poeziyanın ən önəmli cəhətlərini ustalıqla mənimsəyən söz sənətkarı kimi öz məktəbini yaratmışdı. Onun xeyli şəyirdi vardı.
Hacı Qurban Süleymanin qeyri-adi səsi və çalğısı saz-söz sərrafı olan Xorasan ellərində yüksək dəyərləndirilir, ustad sənətkarın orijinal ifaçılığı və şairliyi heç kəslə müqayisə edilmirdi. Nə yaxşı ki, fitrət sahibinin lent yazıları Azərbaycanımızacan gəlib çatıb.
Hacı Qurban Süleymaninin dünyanın bir çox ölkələrində diski buraxılıb. Onun ifasında "Gəraylı", "Cabbar", "Qaraçı Bayır", "Təcnis", "Zarıncı Hüseyn yar", "Allah Məzar", "Zülfiqari", "Şahxətayi", "Cəfərqulu", "Baş Nadir yolu", "Döşürmə Nadir yolu", "Baş Hüseyn yar", "Durna", Naləş", “Hacıdolaq" və digər havacatlar lentə alınıb.
Ənvər Çingizoğlu, jurnalist-etnoqraf
Müəllifin bütün yazıları - Ənvər ÇİNGİZOĞLU
Bölməyə aid digər xəbərlər
11-04-2022, 21:25
Mazandaran alimi - Ənvər Çingizoğlu yazır
23-03-2022, 18:55
Rəşid Yasəmi: ədəbiyyatda nəciblik nümunəsi
17-03-2022, 09:49
Vahid Dəstigirdi: Nizaminin tədqiqatçısı
12-03-2022, 22:31
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Səid Nəfisi: Azərbaycan qəhrəmanı Babək Xürrəmdin əsərinin müəllifi
19-10-2021, 09:58
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Məhəmmədəli Füruği: siyasətçi, diplomat, tarixçi, tərcüməçi və millətçi kimi
16-10-2021, 01:06
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Hacıəli xan Rəzmara: Qurban bayramında doğuldu, terror qurbanı oldu
13-09-2021, 16:31
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Şəkinskilərin İran qolu haqqında... - Ənvər Çingizoğlunun araşdırması
10-09-2021, 17:27
Nəcəfqulu xan Sərşar: Qaradağın ağ gün görməmiş şairi
27-08-2021, 16:48
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Məhəmmədqulu xan Alar: inqilabda sərkərdə, işdə sərkar.. - Fotolar
20-08-2021, 13:38
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - İsmayıl xan Şəfai: Tehran-43 konfransında şahın tərcüməçisi - Fotolar
16-08-2021, 15:51
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Seyid Məhəmməd Dəbirsiyaqi: tədqiq və tədrisin işığında - Fotolar
24-07-2021, 16:15
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Qaradağ elləri: beloğludan eloğluya qədər - Ənvər Çingizoğlu yazır
Milli Qəhrəman Pəhlivan Fərzəliyevin oğlu deyir ki, 44 günlük savaşda iştirak etmək arzusu həyata keçməsə də, döyüşlərin şiddətli vaxtında atasının şəhid olduğu Xəzəz dağını ziyarət edə bilib
Şair deyir ki, nə tənqidçiləri qınayır, nə də pul verib onlara tənqid adı altında tərif yazdıranları
Əks-kəşfiyyat xidmətinin sabiq rəhbəri deyir ki, hava hücumu reallaşarsa, itkilər böyük ola bilər
Eyni tamaşada həm Dövşanı, həm də Tülkünü səsləndirən Aygül Ağayeva deyir ki, kuklaçı olmaq çox çətindir
Məhəmməd Şahməmmədli “Apatiya”nı şedevr hesab etmir və filmdə səhvlərin olduğunu deyir
