11:11 / 12-07-2025
Sumqayıtda kürəkən qayınatasını öldürüb
10:21 / 12-07-2025
Şəkidə 87 yaşlı kişini elektrik cərəyanı vuraraq öldürüb
09:46 / 12-07-2025
Polis Beyləqanda 9 nəfəri saxlayıb - Fotolar
09:21 / 12-07-2025
İsmayıllı rayonunda zəlzələ olub
21:16 / 11-07-2025
Xocalı soyqırımı zamanı girov götürülmüş qadın: "Yaşyarımlıq oğlum..." - Yenilənib
19:05 / 11-07-2025
"Qarabağ" klubu növbəti yoxlama oyununda qalib gəlib
18:06 / 11-07-2025
İqtisadi Şuranın iclası keçirilib
18:02 / 11-07-2025
Maliyyə Nazirliyi depozit hərracları keçirib
17:59 / 11-07-2025
Yerə düşən Mars parçası satışa çıxarılır
17:47 / 11-07-2025
Könül İbrahimlinin ölümü ilə bağlı cinayət işi açılıb
17:45 / 11-07-2025
Fransada üç deputatın mandatı ləğv edilib
17:37 / 11-07-2025
Kim Çen In Putinə nə qədər sursat verir?
17:32 / 11-07-2025
Aİ Azərbaycan və Ermənistana çağırış edib: sülh sazişini tezləşdirin!
17:24 / 11-07-2025
Bakı və daha üç bölgədə yaşıllıqlar məhv edilib
17:08 / 11-07-2025
Böyük şəhərlərdə pensiyalar verilir
17:01 / 11-07-2025
Miqrasiya Xidməti əməkdaşlarının geyim forması dəyişib - Fərman
16:57 / 11-07-2025
Prorektor vəzifədən azad olunub
16:56 / 11-07-2025
Rusiya Polşanın Baş Konsulluğunu bağlayır
16:32 / 11-07-2025
Ağsaqqallar Şurasının sədr müavini mıəhkəmədə dindiriləcək
16:06 / 11-07-2025
Ekspert: “Əgər məsuliyyətə cəlb olunmalı bir nəfər varsa, o da Emin Əmrullayevdir"
15:45 / 11-07-2025
"Karvan" daha bir futbolçu ilə anlaşıb
15:41 / 11-07-2025
Havanın temperaturu 41 dərəcəyə qalxacaq - Xəbərdarlıq
15:06 / 11-07-2025
Sosial xidmət müəssisələrinə nəzarət qrupu yaradılır
14:35 / 11-07-2025
Azərbaycan I Liqasının başlama tarixi bəlli olub
14:33 / 11-07-2025
Azərbaycanın daha iki abidəsi UNESCO-nun siyahısına daxil edilib - Foto
14:09 / 11-07-2025
Mollazadə: “Danışıqlardan müsbət nəticə gözləyirik”
13:51 / 11-07-2025
Cəlaloğlu: Vasitəçilər olmadan belə bir görüşün baş tutması böyük əhəmiyyətə malikdir
13:50 / 11-07-2025
"2024-cü il dövlət büdcəsinin icrası haqqında" qanun təsdiqlənib
13:45 / 11-07-2025
Dövlət Neft Fondunun büdcəsinin icrası haqqında sərəncam imzalanıb
13:38 / 11-07-2025
Ukrayna üçün final faciəli olacaq
12:16 / 08-07-2025
Azad edilmiş ərazilərə səfər üçün icazənin müddəti artırılıb
15:10 / 07-07-2025
Əl əli yudu, əl də qayıtdı... - Etibar Cəbrayıloğlu yazır
14:53 / 10-07-2025
Əliyev-Paşinyan görüşü başa çatıb - (Yenilənib) - Fotolar
13:25 / 08-07-2025
Zahid Oruc: İndi İrəvanın taleyi Bakıda həll olunur
17:43 / 07-07-2025
Türkiyə hərbi büdcəni böyüdür
18:33 / 07-07-2025
Bu il sülh sazişi imzalana bilər
17:07 / 08-07-2025
Prezident dörd nəfərə diplomatik rütbə verib - Siyahı
00:11 / 11-07-2025
Ərdoğan kürd məsələsində ən riskli addımını atır
14:27 / 09-07-2025
Azərbaycan-Ermənistan sərhədində təxribatlar ola bilər - Ekspert
14:39 / 07-07-2025
Prezident instituta rektor təyin edib - Foto
11:36 / 07-07-2025
Asayişimizin qoruyucuları - Mürvət Əliyev yazır
22:43 / 07-07-2025
Böyük Britaniya Rusiyaya yeni sanksiyalar tətbiq edib
Hacı Qurban Süleymani: Azərbaycanın Xorasandakı dili - Foto
Tarix: 14-04-2020 14:38 | Bölmə: Ənvər ÇİNGİZOĞLU
İran İslam Respublikasında yaşayan dürlü Türk millətinin bir parçası da Xorasan türkləridir. Xorasan türkləri sıx halda Rəzəvi Xorasan, Quzey Xorasan və Gülüstan ostanında yaşayırlar. Xorasan türklərinin danışdığı dil türk dilidir və Oğuz yarımqrupuna daxildir. Türkmən və Azərbaycan dilləri arasında bir ləhcəyə sahib olan Xorasan türkcəsi Azərbaycan türkcəsinə daha yaxındır və Azərbaycan türkcəsini müşkülsüz anlayırlar.
Xorasan türkləri haqqında müxtəlif tədqiqatlar aparılıb. Tədqiqatçıların fikrincə, Xorasan türkləri İran əhalisinin 1 faizdən çoxunu təşkil edir. Cavad Heyyətin kitabında sayları 1, 500, 000 nəfər yazılıb, çox güman indi 2, 500, 000 nəfərdir. İranda son hesablamalarda 2, 000 000 nəfər kimi göstərilir.
Xorasan türklərinin dini İslam dinidir, şiədirlər. Xorasan türkləri Azadşəhr, Əliabad, Kətul, Şirvan, Kəlat, Nimdəşt, Bocnurd, İsfərayen, Nişapur, Cuveyn, Çağatay, Qocan, Dərgəz, Ramiyan şəhərlərində yaşayırlar.
Professor Gerhard Dörfer Xorasan türklərinin köklərinin Səlcuqlu türklərindən olduğunu və Toğrul bəylə İrana gəldiyini qeyd edir.
Nişapur Xorasan türklərinin min illik yurdudur. Saz ustası Rza Nəcəfi deyir ki, Şimali Rəzəvi Xorasanda və Nişapurda yaşayanların əksəriyyəti türkdür. Mövlana Cəlaləddin Ruminin və Xorasanda doğulmuş İzzəddin Həsənoğlunun dili Xorasan türkcəsidir.
Rza Nəcəfi daha sonra deyir ki, Azərbaycan sazı ilə bizim sazın fərqi yox. Mahnılarımız, qoşqularımız eyni. Biz Azərbaycan türkü ilə azərbaycani danışırıq.
Xorasan türklərindən biri dütar ustası Hacı Qurban Süleymanidir.
Hacı Qurban Süleymani 1 yanvar 1920-ci ildə Qacarlar məmləkətində, Xorasan əyalətinin Nişapur vilayətinin, Qoçan mahalının Borsalan kəndində anadan olmuşdu. Bərbər olan atası Kərbəlayı Ramazan ona kiçik yaşda bir dütar hədiyə etmişdi. O da yavaş-yavaş dınqıldadıb, öyrənməyə başladı. Atasının vəfatının ardından da Avaz Bəxşi, Qulamhüseyn Bəxşi Cəfərəbadi və Məhəmməd Keytakidən musiqi dərsləri aldı.
Sənətkar ailəsində doğulan və sənətkarlardan ustad dərsləri alan Qurban çox keçmədən el yığıncaqlarında tanınmağa başladı.
Borsalandan Əliabad kəndinə köçən Qurban Süleymani iyirmi yaşında dütar çalmağı tamam-kamal öyrəndi. 21 yaşında, Xorasanda xalq musiqiçilərinə verilən bəxşi (aşıq) ünvanına layiq görüldü.
Hacı Qurban Süleymani bir söhbətində, bəxşilik, musiqi mövzusunda mükəmməl bacarığı, istedadı, yetənəyi olanlara verilir, bu ünvanı qazananların musiqi bəstələməsi, bir alətdə çalması, musiqi aləti düzəldə bilməsi və deyişmələri, bütün dastanları bilməsi gərəkir, günümüzdə bəxşiliyə haqq qazanan çox şəxs yoxdur",- demişdir.
Hacı Qurban Süleymani Xorasanda işlənən hər üç dildə - Azərbaycan türkcəsi, fars və kürd dillərində məharətlə oxuyub, beləliklə, İranın özündə belə az oxunan havaları sərhədlərdən uzaqda tanıtdıra bilib. Onun ifasında yazılmış disklər tez bir zamanda dünyanı dolaşıb. ABŞ, Cənubi Amerika (Peru, Ekvador, Panama və s.) ölkələrində mükafat qazansa da, onu Fransada daha çox tanıyıb və seviblər. İranda isə şöhrət onun ünvanına ən sonda yetişib. Amma gec də olsa, o, ölkədə ənənəvi musiqinin ən yaxşı ifaçısı kimi təsdiq olunub və təltif edilib.
Mütəxəssislər onun ifasında həm də müasirlik elementlərini çox dəyərləndirirlər.
Fransanın Lion musiqi festivalında birinci yeri qazanıb. Almaniyada keçirilən festivalda isə ikinciliyə sahib olub.
Hacı Qurban Süleymani tez-tez Qoçan və İranın digər şəhərlərində keçirilən kütləvi konsertlərdə və şeir gecələrində çıxış edir; o, müxtəlif milli TV və radio proqramlarının tez-tez dəvət olunan qonağı və iştirakçı olurdu. O, dəfələrlə İran və dünyanın bir çox ölkələrində konsertlər vermişdi.
Hacı Qurban Süleymani müqəddəs Məkkəyi-mükərrəmi ziyarət etmişdi.
Hacı Qurban Süleymani doğulduğu kənddə 20 yanvar 2008-ci ildə, 87 yaşında ağciyər iltihabından vəfat edib. Bəzi qaynaqlara görə, vəfat edərkən 85 yaşı olub. Ölümünün ertəsi günündə cənazaəsi kənd qəbrstanlığında dəfn edilib.
Hacı Qurban Süleymaninin 14 uşağından bir oğlu və iki qızı ata sənəti, musiqiçilyi davam etdirlər. Vəfatından bir il əvvəl isə dütarını oğlu Əlirzaya bağışlayıb, yəni “buyur, indi də sənəti yaymaq növbəsi sənindir”.
Hacı Qurban Süleymani qələmə aldığı qoşma, gəraylı, təcnis, divani, bayatı, rübai, qəzəl və müxəmməslərlə Xorasan ədəbi mühitini, eləcə də yazılı və şifahi poeziyanın ən önəmli cəhətlərini ustalıqla mənimsəyən söz sənətkarı kimi öz məktəbini yaratmışdı. Onun xeyli şəyirdi vardı.
Hacı Qurban Süleymanin qeyri-adi səsi və çalğısı saz-söz sərrafı olan Xorasan ellərində yüksək dəyərləndirilir, ustad sənətkarın orijinal ifaçılığı və şairliyi heç kəslə müqayisə edilmirdi. Nə yaxşı ki, fitrət sahibinin lent yazıları Azərbaycanımızacan gəlib çatıb.
Hacı Qurban Süleymaninin dünyanın bir çox ölkələrində diski buraxılıb. Onun ifasında "Gəraylı", "Cabbar", "Qaraçı Bayır", "Təcnis", "Zarıncı Hüseyn yar", "Allah Məzar", "Zülfiqari", "Şahxətayi", "Cəfərqulu", "Baş Nadir yolu", "Döşürmə Nadir yolu", "Baş Hüseyn yar", "Durna", Naləş", “Hacıdolaq" və digər havacatlar lentə alınıb.
Ənvər Çingizoğlu, jurnalist-etnoqraf
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 14-04-2020 14:38 | Bölmə: Ənvər ÇİNGİZOĞLU
İran İslam Respublikasında yaşayan dürlü Türk millətinin bir parçası da Xorasan türkləridir. Xorasan türkləri sıx halda Rəzəvi Xorasan, Quzey Xorasan və Gülüstan ostanında yaşayırlar. Xorasan türklərinin danışdığı dil türk dilidir və Oğuz yarımqrupuna daxildir. Türkmən və Azərbaycan dilləri arasında bir ləhcəyə sahib olan Xorasan türkcəsi Azərbaycan türkcəsinə daha yaxındır və Azərbaycan türkcəsini müşkülsüz anlayırlar.
Xorasan türkləri haqqında müxtəlif tədqiqatlar aparılıb. Tədqiqatçıların fikrincə, Xorasan türkləri İran əhalisinin 1 faizdən çoxunu təşkil edir. Cavad Heyyətin kitabında sayları 1, 500, 000 nəfər yazılıb, çox güman indi 2, 500, 000 nəfərdir. İranda son hesablamalarda 2, 000 000 nəfər kimi göstərilir.
Xorasan türklərinin dini İslam dinidir, şiədirlər. Xorasan türkləri Azadşəhr, Əliabad, Kətul, Şirvan, Kəlat, Nimdəşt, Bocnurd, İsfərayen, Nişapur, Cuveyn, Çağatay, Qocan, Dərgəz, Ramiyan şəhərlərində yaşayırlar.
Professor Gerhard Dörfer Xorasan türklərinin köklərinin Səlcuqlu türklərindən olduğunu və Toğrul bəylə İrana gəldiyini qeyd edir.
Nişapur Xorasan türklərinin min illik yurdudur. Saz ustası Rza Nəcəfi deyir ki, Şimali Rəzəvi Xorasanda və Nişapurda yaşayanların əksəriyyəti türkdür. Mövlana Cəlaləddin Ruminin və Xorasanda doğulmuş İzzəddin Həsənoğlunun dili Xorasan türkcəsidir.
Rza Nəcəfi daha sonra deyir ki, Azərbaycan sazı ilə bizim sazın fərqi yox. Mahnılarımız, qoşqularımız eyni. Biz Azərbaycan türkü ilə azərbaycani danışırıq.
Xorasan türklərindən biri dütar ustası Hacı Qurban Süleymanidir.
Hacı Qurban Süleymani 1 yanvar 1920-ci ildə Qacarlar məmləkətində, Xorasan əyalətinin Nişapur vilayətinin, Qoçan mahalının Borsalan kəndində anadan olmuşdu. Bərbər olan atası Kərbəlayı Ramazan ona kiçik yaşda bir dütar hədiyə etmişdi. O da yavaş-yavaş dınqıldadıb, öyrənməyə başladı. Atasının vəfatının ardından da Avaz Bəxşi, Qulamhüseyn Bəxşi Cəfərəbadi və Məhəmməd Keytakidən musiqi dərsləri aldı.
Sənətkar ailəsində doğulan və sənətkarlardan ustad dərsləri alan Qurban çox keçmədən el yığıncaqlarında tanınmağa başladı.
Borsalandan Əliabad kəndinə köçən Qurban Süleymani iyirmi yaşında dütar çalmağı tamam-kamal öyrəndi. 21 yaşında, Xorasanda xalq musiqiçilərinə verilən bəxşi (aşıq) ünvanına layiq görüldü.
Hacı Qurban Süleymani bir söhbətində, bəxşilik, musiqi mövzusunda mükəmməl bacarığı, istedadı, yetənəyi olanlara verilir, bu ünvanı qazananların musiqi bəstələməsi, bir alətdə çalması, musiqi aləti düzəldə bilməsi və deyişmələri, bütün dastanları bilməsi gərəkir, günümüzdə bəxşiliyə haqq qazanan çox şəxs yoxdur",- demişdir.
Hacı Qurban Süleymani Xorasanda işlənən hər üç dildə - Azərbaycan türkcəsi, fars və kürd dillərində məharətlə oxuyub, beləliklə, İranın özündə belə az oxunan havaları sərhədlərdən uzaqda tanıtdıra bilib. Onun ifasında yazılmış disklər tez bir zamanda dünyanı dolaşıb. ABŞ, Cənubi Amerika (Peru, Ekvador, Panama və s.) ölkələrində mükafat qazansa da, onu Fransada daha çox tanıyıb və seviblər. İranda isə şöhrət onun ünvanına ən sonda yetişib. Amma gec də olsa, o, ölkədə ənənəvi musiqinin ən yaxşı ifaçısı kimi təsdiq olunub və təltif edilib.
Mütəxəssislər onun ifasında həm də müasirlik elementlərini çox dəyərləndirirlər.
Fransanın Lion musiqi festivalında birinci yeri qazanıb. Almaniyada keçirilən festivalda isə ikinciliyə sahib olub.
Hacı Qurban Süleymani tez-tez Qoçan və İranın digər şəhərlərində keçirilən kütləvi konsertlərdə və şeir gecələrində çıxış edir; o, müxtəlif milli TV və radio proqramlarının tez-tez dəvət olunan qonağı və iştirakçı olurdu. O, dəfələrlə İran və dünyanın bir çox ölkələrində konsertlər vermişdi.
Hacı Qurban Süleymani müqəddəs Məkkəyi-mükərrəmi ziyarət etmişdi.
Hacı Qurban Süleymani doğulduğu kənddə 20 yanvar 2008-ci ildə, 87 yaşında ağciyər iltihabından vəfat edib. Bəzi qaynaqlara görə, vəfat edərkən 85 yaşı olub. Ölümünün ertəsi günündə cənazaəsi kənd qəbrstanlığında dəfn edilib.
Hacı Qurban Süleymaninin 14 uşağından bir oğlu və iki qızı ata sənəti, musiqiçilyi davam etdirlər. Vəfatından bir il əvvəl isə dütarını oğlu Əlirzaya bağışlayıb, yəni “buyur, indi də sənəti yaymaq növbəsi sənindir”.
Hacı Qurban Süleymani qələmə aldığı qoşma, gəraylı, təcnis, divani, bayatı, rübai, qəzəl və müxəmməslərlə Xorasan ədəbi mühitini, eləcə də yazılı və şifahi poeziyanın ən önəmli cəhətlərini ustalıqla mənimsəyən söz sənətkarı kimi öz məktəbini yaratmışdı. Onun xeyli şəyirdi vardı.
Hacı Qurban Süleymanin qeyri-adi səsi və çalğısı saz-söz sərrafı olan Xorasan ellərində yüksək dəyərləndirilir, ustad sənətkarın orijinal ifaçılığı və şairliyi heç kəslə müqayisə edilmirdi. Nə yaxşı ki, fitrət sahibinin lent yazıları Azərbaycanımızacan gəlib çatıb.
Hacı Qurban Süleymaninin dünyanın bir çox ölkələrində diski buraxılıb. Onun ifasında "Gəraylı", "Cabbar", "Qaraçı Bayır", "Təcnis", "Zarıncı Hüseyn yar", "Allah Məzar", "Zülfiqari", "Şahxətayi", "Cəfərqulu", "Baş Nadir yolu", "Döşürmə Nadir yolu", "Baş Hüseyn yar", "Durna", Naləş", “Hacıdolaq" və digər havacatlar lentə alınıb.
Ənvər Çingizoğlu, jurnalist-etnoqraf
Müəllifin bütün yazıları - Ənvər ÇİNGİZOĞLU
Bölməyə aid digər xəbərlər
11-04-2022, 21:25
Mazandaran alimi - Ənvər Çingizoğlu yazır
23-03-2022, 18:55
Rəşid Yasəmi: ədəbiyyatda nəciblik nümunəsi
17-03-2022, 09:49
Vahid Dəstigirdi: Nizaminin tədqiqatçısı
12-03-2022, 22:31
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Səid Nəfisi: Azərbaycan qəhrəmanı Babək Xürrəmdin əsərinin müəllifi
19-10-2021, 09:58
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Məhəmmədəli Füruği: siyasətçi, diplomat, tarixçi, tərcüməçi və millətçi kimi
16-10-2021, 01:06
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Hacıəli xan Rəzmara: Qurban bayramında doğuldu, terror qurbanı oldu
13-09-2021, 16:31
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Şəkinskilərin İran qolu haqqında... - Ənvər Çingizoğlunun araşdırması
10-09-2021, 17:27
Nəcəfqulu xan Sərşar: Qaradağın ağ gün görməmiş şairi
27-08-2021, 16:48
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Məhəmmədqulu xan Alar: inqilabda sərkərdə, işdə sərkar.. - Fotolar
20-08-2021, 13:38
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - İsmayıl xan Şəfai: Tehran-43 konfransında şahın tərcüməçisi - Fotolar
16-08-2021, 15:51
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Seyid Məhəmməd Dəbirsiyaqi: tədqiq və tədrisin işığında - Fotolar
24-07-2021, 16:15
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Qaradağ elləri: beloğludan eloğluya qədər - Ənvər Çingizoğlu yazır
Qüdrət Həsənquliyevin fikrincə, Tramp görsə ki, Ukrayna qalib gəlir, Rusiyaya təkcə siyasi yox, hərbi dəstək də verəcək
"Xalq qəzeti"nin şöbə müdiri deyir ki, ömrü boyu özünü axtaran, dəfələrlə yanından ötüb keçən o qədər insan var ki
Nadir Azməmmədov: “Təəssüf ki, indi rejissor olmaq, kino və serial çəkmək adiləşib, bəzən bunun məsuliyyətini dərk etmirlər”
Türkiyədə yaşayan Əməkdar artist deyir ki, siyasilərin illərlə həllinə çalışdığı hansısa bir məsələni bəzən uğurlu bir musiqi əsəri həll edə bilər
Qüdrət Həsənquliyev: “Düşmənçiliyə son qoymaq üçün ədalətli sülhə nail olmaq gərəkdir. Bunun üçün ya tərəflər 1991-ci ilin sərhədləri çərçivəsində bir-birinin ərazi bütövlüyünü tanıyır, ya da ərazi mübadiləsinə gedirlər. Amma indiki mərhələdə bu, az inandırıcı görünür”
