00:55 / 22-11-2024
Silvester Stallone yeni seriala çəkilir
00:45 / 22-11-2024
Məşhur yazıçının yeni romanı nəşr edilib - Foto
00:07 / 22-11-2024
Hikmət Hacıyev: “Politico”nun üzr istəməsini tələb edirik!”
23:28 / 21-11-2024
Gəncədə iki nəfər bıçaqlanıb
22:07 / 21-11-2024
Putin ABŞ və Qərb dövlətlərinə xəbərdarlıq edib
20:55 / 21-11-2024
Ceyhun Bayramov Özbəkistanın xarici işlər naziri ilə telefonda danışıb
20:08 / 21-11-2024
Milli Məclis bəyanat yayıb
19:12 / 21-11-2024
Leyla Əliyeva Qlobal Liderlərin Dialoqunda iştirak edib - Fotolar
18:08 / 21-11-2024
SPECA İqlim Ağıllı Şəhərlər Forumu üzrə Bakı Bəyannaməsi imzalanıb
18:03 / 21-11-2024
Küləkli hava şəraiti ilə bağlı sarı xəbərdarlıq verilib
17:49 / 21-11-2024
Pərviz Şahbazov İstanbula gedir
17:25 / 21-11-2024
Əli Əsədov “Elektron hökumət” portalı ilə bağlı qərar imzalayıb
17:18 / 21-11-2024
Rusiya Tramp haqqında filmin yayımına icazə verməyib - Fotolar
17:08 / 21-11-2024
Nazirlər Kabineti riskli vergi ödəyiciləri haqqında qərar imzalayıb
16:48 / 21-11-2024
Matviyenko Azərbaycana gəlir
16:45 / 21-11-2024
Prezident iki Mərkəzi ləğv edib - Sərəncam
16:32 / 21-11-2024
Deputatlar daha 12 qanuna dəyişikliyi müzakirəyə çıxaracaq - Siyahı
16:23 / 21-11-2024
Leyla Əliyeva COP29-da: nadir canlıların mühafizəsinə həsr olunan panel müzakirələr olub - Fotolar
16:17 / 21-11-2024
Baş nazirin və sabiq müdafiə nazirinin həbsinə order verilib
16:17 / 21-11-2024
Milli Məclisin deputatı NATO PA-nın illik sessiyasında iştirak edəcək
16:06 / 21-11-2024
Putin Şimali Koreya liderinə 75 vəhşi heyvan göndərib
16:00 / 21-11-2024
Gömrük orqanlarına qəbul imtahanı keçiriləcək
15:45 / 21-11-2024
Dünya şöhrətli rejissorun 10 ən yaxşı filmi... - Siyahı
15:32 / 21-11-2024
Məşhur musiqi qrupu dünya turuna çıxır
15:29 / 21-11-2024
Ceyhun Bayramov misirli nazirlə telefonda danışıb
14:46 / 21-11-2024
Quterreş Bakıda: "Razılaşma istəyi hiss olunur"
14:43 / 21-11-2024
"Kəpəz"in futbolçusu əməliyyat olunub
14:36 / 21-11-2024
Rusiya Qərb silahlarına qarşı tədbirlər görməyə başlayıb
14:33 / 21-11-2024
SOCAR ilə “Tree Energy Solutions” arasında Birgə Tədqiqat Sazişi imzalanıb
14:08 / 21-11-2024
Ukrayna ərazi əvəzində sülhə razılaşmayacaq - Nazir
12:28 / 18-11-2024
Turan Manafzadə: “Mədəniyyət diplomatiyasından yararlanmağı bacarmalıyıq” - Müsahibə
12:05 / 19-11-2024
MMC vətəndaşın mənzilini dağıdıb, indi də obyektini ələ keçirmək istəyir - Fotolar
13:32 / 21-11-2024
Dünyanın ən güclü donanmaları... - Qardaş Türkiyə siyahıda neçəncidir?
19:50 / 19-11-2024
Beynəlxalq Bank 272 min manat cərimələnib
16:45 / 20-11-2024
Nazir: "Regionlardakı bəzi poçt şöbələrinin bağlanması araşdırılacaq"
16:22 / 20-11-2024
“Real Betis” klubunun nümayəndəsi Bakıda nəyə təəccüblənib? - Foto
15:29 / 18-11-2024
Daha üç şəhərə konsul təyinatı olub - Siyahı
17:09 / 18-11-2024
Deputatın oğlu yeni vəzifəyə təyin olunub
10:03 / 20-11-2024
Azərbaycan və Türkiyənin bələdiyyə təşkilatları arasında görüş keçirilib - Fotolar
16:45 / 21-11-2024
Prezident iki Mərkəzi ləğv edib - Sərəncam
09:37 / 21-11-2024
Naxçıvan səhiyyəsində həbslər başlayıb
15:55 / 20-11-2024
Deputatın "Zəngimcell" oyunu: "Balansınız bitmişdir..."
Məhəmməd xan Naxçıvanski: hərb işi şərəf, siyasət...
Tarix: 16-03-2021 18:17 | Bölmə: Ənvər ÇİNGİZOĞLU
Mühacirət tariximiz. Tariximizin və tədqiqatlarımızın keçdiyi inkişaf yolunda həmin tarixə qayğı ilə yanaşmaq tələb olunur. Həm də müstəqil dövlət quruculuğu şəraitində Azərbaycan tarix elminin bəzi araşdırıcıları ciddi mənbələrə əsaslanmadan cənuba üz tutmuş tarixi şəxsiyyətlərimizi populist tənqid edərək belə təməllər üzərində inkişaf etmək istəyirlərsə, bu, nəinki elmi, həmçinin dövlət və milli mənafelər baxımından ziyanlıdır. Belə yanaşma ilə tarix elmimizin ciddi uğur qazanacağı şübhəli görünür. Tədqiqatlarımızda ədalətli olaq.
Biz bu yazımızda şərəfli bir ömür yolu keçmiş hərbçimizin həyatını işıqlandıracağıq. Məhəmməd xan Naxçıvanskinin.
Məhəmməd xan bir Naxçıvanlı muhacir ailəsindən çıxmışdı. Atası mirpənc Məhəmmədbağır xan İran Kazak briqadasının alimənsəb zabitlərindən idi.
O, 1889-cu ildə Tehran şəhərində anadan olmuşdu. İbtidai təhsilini mollaxanada almışdı. Somra İran Kazak briqadasının məktəbində oxumuşdu. Daha sonra Rusiyaya yollanmış, hərbi akademiyada ali hərbi təhsilə yiyələnmişdi. Bu təhsil ocağını tamamlayandan sonra İrana dönmüşdü. İran Kazak briqadasında xidmətini davam etdirmişdi. Atasının Əmir Müvəssəq ləqəbini daşıyırdı.
Məhəmməd xan Naxçıvanski İran Kazak briqadasının bir çox əməliyyatlarında iştirak etmişdi.
Məhəmməd xan Naxçıvanski 1916-cı ildə sərtib (briqadir) rütbəsində idi. Həmin ildə İran Kazak dviziyasının qərargah rəisi olmuşdu.
Məhəmməd xan Naxçıvanski İran Kazak dviziyasının məktəbində dərs demişdi.
Məhəmməd xan Naxçıvanski 1920-ci ildə əmir tuman (general leytenant) rütbəsi ilə İran Kazak briqadasının Qəzvin dəstəsinin (otryadının) komandiri vəzifəsini icra edirdi. (Baqir Aqili, Rza şah və qoşuni mütəhidəlşəkil, Tehran, Nəşri Namək, 1384/2007, s. 801)
Məhəmməd xan Naxçıvanski 1921-ci il hökumət çevrilişindən sonra, yeni qoşunda sərtib rütbəsinə layiq görülmüşdü. Bu rütbə ilə yeni yaranmış orduda hərbi məktəbin rəisi təyin olunmuşdu.
Rza xan Sərdari Sipəh onu ərkani hərbin (ordu qərargah şurasının) üzvü seçdi.
Məhəmməd xan Naxçıvanski 1927-ci ildə Həbibullah xan Şeybaninin əvəzinə İran Ordusunun Baş qərargah rəisi təyin edildi.
Məhəmməd xan Naxçıvanski 1931-ci ildə sərləşkər (general-mayor) rütbəsinə layiq görüldü.
Məhəmməd xan Naxçıvanski 1934-cü ildə Baş nazir Məhəmmədəli Füruği hökumətinin hərbi naziri idi. 1936-cı ilədək bu vəzifəni icra etmişdi. Sonra İsmayıl xan Əmir Fəzli onu əvəz etdi. O, da ordunun maliyyə idarəsində xidmət etməyə başladı.
Məhəmməd xan Naxçıvanski 1941-ci ildə Əhməd xan Naxçıvanskidən sonra hərbi nazir vəzifəsini icra etmişdi.
1945-ci ilin 12 dekabrında Azərbaycan Muxtar Cümhuriyyətinin yaradıldığı elan edildi. İran hökuməti Təbrizdə baş verən bu hadisələrin qarşısını almaq üçün ora ordu hissələri göndərmək istədikdə sovet hərbi komandanlığı buna mane oldu.
Məhəmməd xan Naxçıvanski 1948-ci ildə sepəhbud (general-leytenant) rütbəsi almışdı.
Məhəmməd xan Naxçıvanski sonra İran Hərbi universitetinin rəisi olmuşdu.
Məhəmməd xan Naxçıvanski Baş nazir Məhəmməd Müsəddiqin kabinəsi dövründə Fars ostanının general-qubernatoru idi.
İran iş adamlarının da böyük bir qismi daxili bazarın və ümumiyyətlə ölkənin hərtərəfli inkişafı baxımından neft sənayesinin milliləşdirilməsini qəti şəkildə tələb etməyə başladılar. Onların mövqeyini İran ziyalıları, ticarətçilər və sənətkarlar, həmçinin nüfuzlu şiə ruhaniləri müdafiə etdilər. Bütün bunlar onunla nəticələndi ki, həmin qüvvələr bir araya gəlib siyasi blok təşkil etdilər. Blok Milli Cəbhə adlanırdı, bir siyasi təşkilat olaraq 1949-cu ilin payızında yaranmışdı. Bəlli olduğu kimi, həmin dövrdə məclisə seçkilər kampaniyası gedirdi və blokun yaranmasında bu amilin də rolu az deyildi. Milli Cəbhənin başında doktor Müsəddiq (1879-1967) dururdu. O, İranın müstəqil xarici siyasət yeritməsi uğrunda çıxış edirdi, şahın və sarayın hüquqlarının genişləndirilməsinin əleyhinə idi, şaha edilən sui-qəsd cəhdindən sonra kütləvi represiyaların dayandırılmasını tələb edirdi. Ümumiyyətlə, həmin dövrdə istər İranın öz daxilində, istərsə də onunla bağlı xaricdə baş verən proseslər Milli Cəbhənin fəaliyyət imkanlarını genişləndirdi. 1949-1953-cü illərdə bu təşkilatın özəyini "Vətən" partiyası təşkil etsə də, müxtəlif görüşlü bir sıra ictimai və siyasi xadimlər də ona daxil olmuşdu. Milli Cəbhənin siyahısı ilə məclisə girənlər arasında "Mücahidane islam" təşkilatının yaradıcısı Kaşani, Demokrat Partiyasının bəzi görkəmli üzvləri, hətta İran Kommunist Partiyasının keçmiş üzvü də var idi. Onların hamısını isə bir istək birləşdirirdi: İran müstəqil daxili və xarici siyasət yeritməlidir, İİNK-ın milliləşdirilməsi ölkənin müstəqil inkişafının əsas şərti ola bilər. Elə sonuncu tezisdən çıxış edərək doktor Müsəddiq cənub neft yataqları üzərində İranın hüquqlarının bərpa edilməsini Milli Cəbhənin əsas proqram maddələrindən biri etmişdi. Nəhayət, 1951-ci ilin 19 fevralında Müsəddiq neft sənayesinin milliləşdirilməsi haqqında qanun layihəsini məclisə təqdim etdi. Neft sənayesini milliləşdirməyin mümkünsüzlüyünü söyləyən və "əlavə sazişin" təsdiq edilməsi lehinə təkidli çıxış edən baş nazir Əli Razmara martın 7-də öldürüldü. Aprelin 26-da Müsəddiqin təqdim etdiyi qanun layihəsi təsdiqləndi və üç gündən sonra o, baş nazir təyin olundu. Müsəddiq 1953-cü ilin avqustuna qədər baş nazir kimi fəaliyyətini davam etdirdi (3, 134). 1951-ci ilin iyulundan ABŞ vasitəçiliyi öz üzərinə götürdü. ABŞ prezidenti Trumenin nümayəndəsi Harriman Tehrana gəldi. Lakin bu heç bir nəticə vermədi, belə ki, Böyük Britaniya İran neftini blokadaya almağı bacardı. 1951-ci ilin oktyabrında ABŞ və Böyük Britaniya məsələsini BMT Təhlükəsizlik Şurasına çıxarmaq istəsələr də, Müsəddiq buna razı olmadı. Şah 1952-ci ilin iyulunda Müsəddiqi baş nazir vəzifəsindən götürüb, onun yerinə Əhməd Qəvvaməssəltənəni gətirdi. Lakin bu tədbir narazılıqla qarşılandı. İranda müxtəlif etiraz aksiyaları keçirildi. Polis və ordu işə qarışdı, qan töküldü. Nəticədə, iyulun 21-də Qəvvam əs-Səltənə istefa verdi və Müsəddiq yenidən Baş nazir vəzifəsinə gətirildi. Müsəddiq 1953-cü ilin fevralında şahı taxtdan uzaqlaşmağa məcbur etdi. Müsəddiq bununla da İranda bütün hakimiyyəti öz əlində toplamış olurdu. Lakin o, hakimiyyətdə çox qala bilmədi. General Fəzlulla Zahidinin başçılığı altında 1953-cü ilin 19 avqustunda hərbçilərin təşkil etdiyi dövlət çevrilişi uğurla nəticələndi. Müsəddiq hakimiyyətdən salındı və həbs edildi. Üç gün sonra isə şah ölkəyə qayıtdı. General Zahidi baş nazir təyin olundu. Bundan sonra qərblə münasibətlər bərpa olunmağa başladı. İİNK və ABŞ neft şirkətlərinin nümayəndələrindən ibarət bir komissiya yaradıldı. Həmin komissiya ilə İran arasında 1954-cü ilin 5 avqustunda müqavilə imzalandı.
Məhəmməd xan Naxçıvanski Müsəddiqin devrilməsindən sonra siyasi və hərbi işdən çəkilmişdi.
Məhəmməd xan Naxçıvanski 1975-ci ildə vəfat edib.
Ənvər Çingizoğlu, jurnalist-etnoqraf
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 16-03-2021 18:17 | Bölmə: Ənvər ÇİNGİZOĞLU
Mühacirət tariximiz. Tariximizin və tədqiqatlarımızın keçdiyi inkişaf yolunda həmin tarixə qayğı ilə yanaşmaq tələb olunur. Həm də müstəqil dövlət quruculuğu şəraitində Azərbaycan tarix elminin bəzi araşdırıcıları ciddi mənbələrə əsaslanmadan cənuba üz tutmuş tarixi şəxsiyyətlərimizi populist tənqid edərək belə təməllər üzərində inkişaf etmək istəyirlərsə, bu, nəinki elmi, həmçinin dövlət və milli mənafelər baxımından ziyanlıdır. Belə yanaşma ilə tarix elmimizin ciddi uğur qazanacağı şübhəli görünür. Tədqiqatlarımızda ədalətli olaq.
Biz bu yazımızda şərəfli bir ömür yolu keçmiş hərbçimizin həyatını işıqlandıracağıq. Məhəmməd xan Naxçıvanskinin.
Məhəmməd xan bir Naxçıvanlı muhacir ailəsindən çıxmışdı. Atası mirpənc Məhəmmədbağır xan İran Kazak briqadasının alimənsəb zabitlərindən idi.
O, 1889-cu ildə Tehran şəhərində anadan olmuşdu. İbtidai təhsilini mollaxanada almışdı. Somra İran Kazak briqadasının məktəbində oxumuşdu. Daha sonra Rusiyaya yollanmış, hərbi akademiyada ali hərbi təhsilə yiyələnmişdi. Bu təhsil ocağını tamamlayandan sonra İrana dönmüşdü. İran Kazak briqadasında xidmətini davam etdirmişdi. Atasının Əmir Müvəssəq ləqəbini daşıyırdı.
Məhəmməd xan Naxçıvanski İran Kazak briqadasının bir çox əməliyyatlarında iştirak etmişdi.
Məhəmməd xan Naxçıvanski 1916-cı ildə sərtib (briqadir) rütbəsində idi. Həmin ildə İran Kazak dviziyasının qərargah rəisi olmuşdu.
Məhəmməd xan Naxçıvanski İran Kazak dviziyasının məktəbində dərs demişdi.
Məhəmməd xan Naxçıvanski 1920-ci ildə əmir tuman (general leytenant) rütbəsi ilə İran Kazak briqadasının Qəzvin dəstəsinin (otryadının) komandiri vəzifəsini icra edirdi. (Baqir Aqili, Rza şah və qoşuni mütəhidəlşəkil, Tehran, Nəşri Namək, 1384/2007, s. 801)
Məhəmməd xan Naxçıvanski 1921-ci il hökumət çevrilişindən sonra, yeni qoşunda sərtib rütbəsinə layiq görülmüşdü. Bu rütbə ilə yeni yaranmış orduda hərbi məktəbin rəisi təyin olunmuşdu.
Rza xan Sərdari Sipəh onu ərkani hərbin (ordu qərargah şurasının) üzvü seçdi.
Məhəmməd xan Naxçıvanski 1927-ci ildə Həbibullah xan Şeybaninin əvəzinə İran Ordusunun Baş qərargah rəisi təyin edildi.
Məhəmməd xan Naxçıvanski 1931-ci ildə sərləşkər (general-mayor) rütbəsinə layiq görüldü.
Məhəmməd xan Naxçıvanski 1934-cü ildə Baş nazir Məhəmmədəli Füruği hökumətinin hərbi naziri idi. 1936-cı ilədək bu vəzifəni icra etmişdi. Sonra İsmayıl xan Əmir Fəzli onu əvəz etdi. O, da ordunun maliyyə idarəsində xidmət etməyə başladı.
Məhəmməd xan Naxçıvanski 1941-ci ildə Əhməd xan Naxçıvanskidən sonra hərbi nazir vəzifəsini icra etmişdi.
1945-ci ilin 12 dekabrında Azərbaycan Muxtar Cümhuriyyətinin yaradıldığı elan edildi. İran hökuməti Təbrizdə baş verən bu hadisələrin qarşısını almaq üçün ora ordu hissələri göndərmək istədikdə sovet hərbi komandanlığı buna mane oldu.
Məhəmməd xan Naxçıvanski 1948-ci ildə sepəhbud (general-leytenant) rütbəsi almışdı.
Məhəmməd xan Naxçıvanski sonra İran Hərbi universitetinin rəisi olmuşdu.
Məhəmməd xan Naxçıvanski Baş nazir Məhəmməd Müsəddiqin kabinəsi dövründə Fars ostanının general-qubernatoru idi.
İran iş adamlarının da böyük bir qismi daxili bazarın və ümumiyyətlə ölkənin hərtərəfli inkişafı baxımından neft sənayesinin milliləşdirilməsini qəti şəkildə tələb etməyə başladılar. Onların mövqeyini İran ziyalıları, ticarətçilər və sənətkarlar, həmçinin nüfuzlu şiə ruhaniləri müdafiə etdilər. Bütün bunlar onunla nəticələndi ki, həmin qüvvələr bir araya gəlib siyasi blok təşkil etdilər. Blok Milli Cəbhə adlanırdı, bir siyasi təşkilat olaraq 1949-cu ilin payızında yaranmışdı. Bəlli olduğu kimi, həmin dövrdə məclisə seçkilər kampaniyası gedirdi və blokun yaranmasında bu amilin də rolu az deyildi. Milli Cəbhənin başında doktor Müsəddiq (1879-1967) dururdu. O, İranın müstəqil xarici siyasət yeritməsi uğrunda çıxış edirdi, şahın və sarayın hüquqlarının genişləndirilməsinin əleyhinə idi, şaha edilən sui-qəsd cəhdindən sonra kütləvi represiyaların dayandırılmasını tələb edirdi. Ümumiyyətlə, həmin dövrdə istər İranın öz daxilində, istərsə də onunla bağlı xaricdə baş verən proseslər Milli Cəbhənin fəaliyyət imkanlarını genişləndirdi. 1949-1953-cü illərdə bu təşkilatın özəyini "Vətən" partiyası təşkil etsə də, müxtəlif görüşlü bir sıra ictimai və siyasi xadimlər də ona daxil olmuşdu. Milli Cəbhənin siyahısı ilə məclisə girənlər arasında "Mücahidane islam" təşkilatının yaradıcısı Kaşani, Demokrat Partiyasının bəzi görkəmli üzvləri, hətta İran Kommunist Partiyasının keçmiş üzvü də var idi. Onların hamısını isə bir istək birləşdirirdi: İran müstəqil daxili və xarici siyasət yeritməlidir, İİNK-ın milliləşdirilməsi ölkənin müstəqil inkişafının əsas şərti ola bilər. Elə sonuncu tezisdən çıxış edərək doktor Müsəddiq cənub neft yataqları üzərində İranın hüquqlarının bərpa edilməsini Milli Cəbhənin əsas proqram maddələrindən biri etmişdi. Nəhayət, 1951-ci ilin 19 fevralında Müsəddiq neft sənayesinin milliləşdirilməsi haqqında qanun layihəsini məclisə təqdim etdi. Neft sənayesini milliləşdirməyin mümkünsüzlüyünü söyləyən və "əlavə sazişin" təsdiq edilməsi lehinə təkidli çıxış edən baş nazir Əli Razmara martın 7-də öldürüldü. Aprelin 26-da Müsəddiqin təqdim etdiyi qanun layihəsi təsdiqləndi və üç gündən sonra o, baş nazir təyin olundu. Müsəddiq 1953-cü ilin avqustuna qədər baş nazir kimi fəaliyyətini davam etdirdi (3, 134). 1951-ci ilin iyulundan ABŞ vasitəçiliyi öz üzərinə götürdü. ABŞ prezidenti Trumenin nümayəndəsi Harriman Tehrana gəldi. Lakin bu heç bir nəticə vermədi, belə ki, Böyük Britaniya İran neftini blokadaya almağı bacardı. 1951-ci ilin oktyabrında ABŞ və Böyük Britaniya məsələsini BMT Təhlükəsizlik Şurasına çıxarmaq istəsələr də, Müsəddiq buna razı olmadı. Şah 1952-ci ilin iyulunda Müsəddiqi baş nazir vəzifəsindən götürüb, onun yerinə Əhməd Qəvvaməssəltənəni gətirdi. Lakin bu tədbir narazılıqla qarşılandı. İranda müxtəlif etiraz aksiyaları keçirildi. Polis və ordu işə qarışdı, qan töküldü. Nəticədə, iyulun 21-də Qəvvam əs-Səltənə istefa verdi və Müsəddiq yenidən Baş nazir vəzifəsinə gətirildi. Müsəddiq 1953-cü ilin fevralında şahı taxtdan uzaqlaşmağa məcbur etdi. Müsəddiq bununla da İranda bütün hakimiyyəti öz əlində toplamış olurdu. Lakin o, hakimiyyətdə çox qala bilmədi. General Fəzlulla Zahidinin başçılığı altında 1953-cü ilin 19 avqustunda hərbçilərin təşkil etdiyi dövlət çevrilişi uğurla nəticələndi. Müsəddiq hakimiyyətdən salındı və həbs edildi. Üç gün sonra isə şah ölkəyə qayıtdı. General Zahidi baş nazir təyin olundu. Bundan sonra qərblə münasibətlər bərpa olunmağa başladı. İİNK və ABŞ neft şirkətlərinin nümayəndələrindən ibarət bir komissiya yaradıldı. Həmin komissiya ilə İran arasında 1954-cü ilin 5 avqustunda müqavilə imzalandı.
Məhəmməd xan Naxçıvanski Müsəddiqin devrilməsindən sonra siyasi və hərbi işdən çəkilmişdi.
Məhəmməd xan Naxçıvanski 1975-ci ildə vəfat edib.
Ənvər Çingizoğlu, jurnalist-etnoqraf
Müəllifin bütün yazıları - Ənvər ÇİNGİZOĞLU
Bölməyə aid digər xəbərlər
11-04-2022, 21:25
Mazandaran alimi - Ənvər Çingizoğlu yazır
23-03-2022, 18:55
Rəşid Yasəmi: ədəbiyyatda nəciblik nümunəsi
17-03-2022, 09:49
Vahid Dəstigirdi: Nizaminin tədqiqatçısı
12-03-2022, 22:31
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Səid Nəfisi: Azərbaycan qəhrəmanı Babək Xürrəmdin əsərinin müəllifi
19-10-2021, 09:58
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Məhəmmədəli Füruği: siyasətçi, diplomat, tarixçi, tərcüməçi və millətçi kimi
16-10-2021, 01:06
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Hacıəli xan Rəzmara: Qurban bayramında doğuldu, terror qurbanı oldu
13-09-2021, 16:31
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Şəkinskilərin İran qolu haqqında... - Ənvər Çingizoğlunun araşdırması
10-09-2021, 17:27
Nəcəfqulu xan Sərşar: Qaradağın ağ gün görməmiş şairi
27-08-2021, 16:48
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Məhəmmədqulu xan Alar: inqilabda sərkərdə, işdə sərkar.. - Fotolar
20-08-2021, 13:38
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - İsmayıl xan Şəfai: Tehran-43 konfransında şahın tərcüməçisi - Fotolar
16-08-2021, 15:51
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Seyid Məhəmməd Dəbirsiyaqi: tədqiq və tədrisin işığında - Fotolar
24-07-2021, 16:15
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Qaradağ elləri: beloğludan eloğluya qədər - Ənvər Çingizoğlu yazır