23:15 / 03-04-2025
Daha üç jurnalistin həbs müddəti uzadılıb
23:02 / 03-04-2025
Zelenski: Müharibə yaxın vaxtlarda dayandırıla bilər
22:44 / 03-04-2025
Gürcüstan prezidenti Azərbaycana səfərə hazırlaşır
20:46 / 03-04-2025
İşxanyan Bakıda məhkəmədə: "Serj Sarkisyan..." - Yenilənib
20:22 / 03-04-2025
Pentaqon Rusiya-Çin hərbi əməkdaşlığından narahatdır
19:17 / 03-04-2025
Baş Prokurorluq daha iki blogeri istintaqa çağırıb - (Yenilənib)
18:41 / 03-04-2025
Rusiya XİN başçısının müavini Rəhman Mustafayevlə görüşüb
18:00 / 03-04-2025
Jurnalist Xanım Nağıyeva vəzifəyə təyin olunub
17:54 / 03-04-2025
Onlara "miçman" rütbəsi veriləcək
17:35 / 03-04-2025
Eldar Əzizova yeni müavin təyin olunub
17:23 / 03-04-2025
Goranboyda valideyn müəllimi döyüb
17:15 / 03-04-2025
Mətbuat katibi: "Fransanın iddialarını qətiyyətlə rədd edirik"
17:07 / 03-04-2025
David İxşanyan erməni sakinləri günahlandırıb
16:57 / 03-04-2025
Sahil Babayev xidmət rəisini vəzifədən azad edib
16:57 / 03-04-2025
Bakı və İrəvan anti-Rusiya siyasətindən geri çəkilir
16:25 / 03-04-2025
Müharibə təhlükəsi: İsveç 60 mindən çox nüvə bunkeri hazırlayır - Foto
16:16 / 03-04-2025
Həsən Kür xəstəxanadan evə buraxılıb: "Yaddaş pozunutusu var, yeriyə bilmir"
16:08 / 03-04-2025
Misir prezidenti İlham Əliyevə məktub ünvanlayıb
15:47 / 03-04-2025
Dövlət qurumunda dava: rəis işçini tutdurub
15:24 / 03-04-2025
Astaraya PUA ilə keçirilən narkotik aşkarlanıb, bir nəfər tutulub - Foto
15:12 / 03-04-2025
AQTA-nın Gəncə-Daşkəsən Regional Bölməsinə rəis təyin olunub
14:46 / 03-04-2025
Cəlaloğlu: İki ölkə Azərbaycan və Ermənistanın sülh sazişi imzalamasına mane olur
14:38 / 03-04-2025
Azərbaycan və Monteneqro XİN-ləri arasında siyasi məsləhətləşmələr aparılıb
14:38 / 03-04-2025
Ağdərədə iki şəhidə aid olduğu qalıqların tapılması ilə bağlı araşdırma aparılır (Yenilənib)
14:03 / 03-04-2025
“Sabah” klubu cərimələnib
14:00 / 03-04-2025
Yeni hərbi qarşıdurma başlaya bilər - Professor
13:22 / 03-04-2025
Müəllimlərin iş yerinin dəyişdirilməsi üzrə müsabiqə başlayır
13:13 / 03-04-2025
Xahiş edirəm, tədbir görün! - Akif Abbasov yazır
12:49 / 03-04-2025
Bakı-Quba yolunda qəza baş verib, partlayış təhlükəsi yaranıb - Video
12:24 / 03-04-2025
Sabahın hava proqnozu açıqlanıb
13:54 / 01-04-2025
Professorun arzuları - Etibar Cəbrayıloğlu yazır
00:03 / 30-03-2025
Bu gün Ramazan bayramıdır
23:39 / 30-03-2025
"Zirə" "Şamaxı"ya qalib gəlib
20:02 / 30-03-2025
May ayında iki gün iş olmayacaq
00:03 / 31-03-2025
Azərbaycanlıların soyqırımından 107 il ötür
18:31 / 31-03-2025
PUA və dronlar mövqelərimizə yaxınlaşıb, hərbçilərimiz atəşə tutulub - (Yenilənib)
19:41 / 31-03-2025
Keçmişə və gələcəyə yollanmaq reallığa çevriləcək
12:54 / 01-04-2025
İran prezidenti Azərbaycana rəsmi səfərə hazırlaşır
10:52 / 30-03-2025
Səudiyyə Ərəbistanının Kralı İlham Əliyevi təbrik edib
08:25 / 01-04-2025
Ordumuzun mövqeləri 7 istiqamətdən atəşə tutulub
11:01 / 01-04-2025
CHP-nin boykot çağırışı: Türkiyədə narazılıq dalğası daha da genişlənə bilər
18:01 / 30-03-2025
Şeyx: "Bu, şəxsi işimdir, hər şeyi açıqlamalıyam?"
Həsən xan Ərfə: dərin dövlətin hökmranı
Tarix: 20-03-2021 09:45 | Bölmə: Ənvər ÇİNGİZOĞLU
Tariximizdə elə şəxsiyyətlər var ki, ya yaxşı, ya da bilmərrə tanımırıq. Belə şəxsiyyətlərdən biri də Həsən xan Ərfədir.
Bu soyun ulu babası Şeyx Həsən İrəvanidir. Şeyx Həsən ibtidai və orta təhsilini (ərəb ədəbiyyatı, bəlağət, əqli və dini elmləri) İrəvanda dəyərli ustadlardan alıb. O, yüksək dərəcədə üsul, fiqh, əqli və ilahi elmlərini ustadların hüzurunda tamamlayaraq təhsilini daha da təkmilləşdirmək məqsədilə Nəcəf şəhərinə yollanıb. Bu müqəddəs yurdda molla, müctəhid yanında ali təhsilə yiyələnib.
Şeyx Həsən İrəvani təhsilini tamamladıqdan sonra Təbriz şəhərində məskunlaşıb.
Şeyx Həsənin Rza adlı oğlu vardı.
Rza xan Şeyx Həsən oğlu 1853-cü ildə Təbrizdə doğulub. Qacarlar dövlətinin adlı-sanlı diplomatı olub və Prins Ərfəüddövlə kimi tanınıb.
Mirzə Rza xanın Həsən xan, İbrahim xan adlı oğlanları vardı.
Həsən xan Mirzə Rza xan oğlu 1895-ci ildə Tiflis şəhərində anadan olub. Anası Ludmila Cervis Böyük Britaniya diplomatının qızı idi. Kökü rus zadəganları olan demidovlara çatırdı. Həsən xan İsveçrədə, Parisdə, Monakoda özəl məktəblərdə oxuyub. Qacarlar ordusunda hərbi xidmətə başlayıb. 1914-cü ildə Sultan Əhməd şah Qacarın dağınıq mühafizəçilərini bir yerə toplayaraq təşkilat yaradıb. Sonra jandarmeriyanı qaydasına salıb. Nizam-intizamını görüb ordu quruculuğunu da ona tapşırıblar.
Həsən xan Ərfə
Həsən xan Ərfə Azərbaycanda, Kürdüstanda, Lorestanda baş verən qiyamların yatırılmasında iştirak edib.
Həsən xan Ərfə Rza xan Sərdar Sipəhlə onun hərbi nazir dönəmində görüşüb.
Rza xan Pəhləvi rejimi dönəmində səfir olub. 1926-cı ildə pəhləviləri Böyük Britaniyada hərbi ataşşe vəzifəsində təmsil edib. 1927-1929-cu illərdə Parisdə hərbi təhsilini davam etdirib. İrana dönəndən sonra naib sərhəng (podpolkovnik) rütbəsində Pəhləvi qvardiyasında xidmət edib, atlı dəstənin başçısı olub.
Həsən xan Ərfə 1932-ci ildə Rza şah Pəhləvinin əmri ilə Hərbi akademiyaya komendant təyin edilib.
Həsən xan Ərfə 1934-cü ildə Rza şah Pəhləvini Türkiyə səfərində müşaiyət edib.
Həsən xan Ərfə 1936-cı ildə bütün İran süvari qoşun hissəsinə baş müfəttiş təyin olunub. 1939-cu ilə qədər burda xidmət edib. Ona bu vəzifədə olarkən general rütbəsi veriblər.
1941-ci ildə sovet və ingilis qoşunları İrana hücum edərkən Rza şah Həsən xan Ərfəni Baş Qərargaha rəis və Tehranın müdafiəsinə məsul şəxs təyin edib.
Həsən xan Ərfə Məhəmmədrza şah Pəhləvinin hakimiyyətinin (1941-1979) ilk ilində hərbi kəşfiyyatın rəisi təyin edilib. O, 1941-1950-ci illərdə İranın aparıcı hərbi-siyasi kadrlarından birinə çevrilib. 1944-1946-cı illərdə İran ordusunun Baş Qərargah rəisi olub. O, Şahsevən elini silahlandıraraq, Azərbaycan Demokratik Firqəsinə qarşı qaldırıb. Azərbaycanın müstəqilliyinə əl qaldıran ilk şəxslərdən biri olub. Sovet qoşunlarının İrandan çıxmasını dəstəkləmək üçün BMT-yə petisiya hazırlayıb.
Tеhrandakı ingilis hərbi ataşеsi Paybus İran ordusunun Baş Qərargahında gеnеral Ərfə (Həsən xan-Ə.Ç.) ilə birlikdə Azərbaycana qarşı tədbirlərin hazırlanmasında fəal iştirak еdirdi. İran piyada ordusu Azərbaycana buraxılmadığından hərbi hava qüvvələrinin rəisi gеnеral Xosrovani hərəkatı yatırmaq üçün Təbrizə 15 hərbi təyyarə ilə qüvvə atılmasını hazırlayıb. Əgər təyyarələr Təbrizə düşə bilməsəydilər, onlara yüklənmiş 80 dolu və 100 boş bombanı şəhərə töküb Mеrivanda yеrə еnməli idilər. (Azərbaycan Rеspublikası, SPİHMDA, f. 1, siy. 89, iş. 84, v. 1-5.) Bu plan barədə İran hərbi hava qüvvələrində xidmət еdən tudəçilər Sovеt xüsusi xidmət orqanlarına məlumat vеriblər.
Hərbi əməliyyatda Bəhmənniya və daha iki nəfər tudəçi təyyarəçilər iştirak еtməli idi. Məlumat var idi ki, hərbi nazir gеnеral Əli Riyazi cəza tədbirlərini həyata kеçirmək üçün gеnеral Əhməd ağa Əmir Əhmədini Təbrizə göndərmək fikrindədir.
Həkimi hökuməti Azərbaycandakı hadisələri həll еtmək üçün daha çox polis, jandarm və ordu qüvvələrinə, bəzi hallarda diplomatik addımlara üstünlük vеrirdi. Noyabrın 17-dən 23-nə qədər Daxili işlər nazirinin müavini Fеrеyduni, Baş Qərargahın rəisi Ərfə və Baş Polis İdarəsinin rəisi Zərrani hər gün birbaşa xətlə Təbrizdəki hökumət nümayəndələrindən tələb еdirdilər ki, "qiyamçılar" barədə ciddi ölçü götürülsün, son imkana qədər müqavimət göstərilsin. Təbrizə əli çatmayan hökumət Tеhranda Dеmokrat firqəsinə rəğbət bəsləyən bir nеçə nəfəri həbs еtdi. Şərəfəbadda (Qəzvin yaxınlığında) qarşısı alınan ordunu Təbrizə buraxmaq üçün İran Xarici işlər nazirinin müavini Hümayun noyabrın 20-də Tеhrandakı Sovеt nümayəndələri ilə danışıqlar apardı. ("Mеhrе İran" qəzеti, 1945, 21 noyabr)
Noyabrın 22-də Tеhran univеrsitеtinin hüquq fakültəsində də buna bənzər mitinq kеçirilib. Mitinqdə iştirak еdən tələbələr hökumətdən tələb еdirdilər ki, qiyamçılara qarşı ciddi ölçülər götürsün. Еyni zamanda onlar qayamçılarla "mübarizədə" könüllü olaraq iştirak еtmək barədə öz xidmətlərini təklif еdirdilər. Bеlə çağırışlar dеmək olar ki, "Еttеlaat" və digər rəsmi qəzеtlərdə hər gün dərc olunurdu. "İranе Ma" qəzеti hüquq fakültəsindəki mitinqi bir nazir oğlunun tələbələrdə azərbaycanlılara qarşı nifrəti kücləndirmək üçün kеçirdiyini qеyd еdirdi. Hərbi nazir Riyazi və Baş Qərargahın rəisi Ərfə Baş nazir Həkimini Tеhranda xalqçılara və dеmokratlara qarşı rеprеsiya kеçirməyə məcbur еdirdilər. Həkimülmülk tədricən bununla razılaşırdı. Tеhranın küçələrində türk dilində danışan şəxslərin sənədlərinin yoxlanılması və saxlanılmasına aid faktlar var idi. Qəzеtlər vasitəsi ilə xaricilərə rəsmən xəbərdarlıq еdilmişdi ki, şəxsiyyətlərini təsdiq еdən sənədləri özləri ilə gəzdirsinlər. (Azərbaycan Rеspublikası SPİHMDA f.1, s.89, i.96, v.89-90.)
Həsən xan Ərfə sovetlərin qəti əleyhdarlarından idi. İngilisləri isə dəstəkləyirdi. Buna görə də Əhməd Qəvam onunla müxalifətdə idi. Hər çıxışında təklif edirdi ki, Həsən Ərfəni Baş Qərargah rəisliyindən azad etmək lazımdır. Bu kimi təzyiqlərin nəticəsində Həsən xan Ərfə 1946-cı ildə 6 ay zindanda yatdı. 1947-ci ilin mart ayında onu azadlığa buraxdılar. O da ordudan tərxis olundu və siyasətə qatıldı. Onun yerinə Hacı Əli Rəzmara təyin olundu.
Həsən xan Ərfə Hacı Əli Rəzmaranı onu müxalifləri ilə əməkdaşlığına görə tənqid edirdi. 1950-ci ildə Hacı Əli Rəzmara Baş nazir təyin olundu. 1951-ci ildə isə terror edildi. Ən çox vaysınan Həsən xan Ərfə idi.
Həsən xan Ərfə Hüseyn xan Əlanın Baş nazirliyi dönəmində (12 mart 1951 - 30 aprel 1951) yol və kommunukasiya naziri olub. Sonra Məhəmməd Müsəddiq Baş nazir oldu. O, Müsəddiqə inanmırdı və Milli Hərəkat adlı siyasi qrup yaratdı. Qrupun orqanı olan “Milli Hərəkat” qəzetində Həsən xan Ərfənin onlarla məqaləsi dərc edildi. Bu məqalələrin əksəriyyəti Müsəddiqin əleyhinə idi.
Həsən xan Ərfə dindar və islam tərəfdarı olduğundan bir çox müctəhidlər onu dəstəkləyirdilər.
Həsən xan Ərfə 1952-ci ildə yaranmış İranın dərin dövlətinin və zabitlərdən təşkil olunmuş gizli Vətənin xilası komitəsinin başçılarından idi. Bu komitənin məramından biri də Müsəddiqi devirmək idi. 1953-cü ildə Baş nazir Məhəmməd Müsəddiq devrildi və şah İrana döndü.
Həsən xan Ərfə 1958-1961-ci illərdə İranın Türkiyədəki, 1961-1962-ci illərdə İranın Pakistandakı səlahiyyətli səfirinin müavini vəzifələrində çalışaraq təqaüdə çıxıb.
Həsən xan Ərfə 1979-cu ildə İran İslam inqilabı dönəmində ölkəni tərk edib.
Həsən xan Ərfə 1984-cü ildə Monakoda, Monte-Karloda vəfat edib. (Azimi, F. "ARFAʿ, ḤASAN". Encyclopaedia Iranica. Retrieved 20 March 2016.)
Həsən xan Ərfə Hilde Beviklə ailəli olub. Leyla adlı qızları vardı.
Həsən xan Ərfə “Şahın pəncəsi altında” (Arfa, Hasan. Under Five Shahs. New York: Morrow; London: John Murray, 1964.) və “Kürdlər” (Arfa, Hasan. The Kurds: An Historical and Political Study. London: Oxford University Press, 1966.) kitablarının müəllifidir.
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 20-03-2021 09:45 | Bölmə: Ənvər ÇİNGİZOĞLU
Tariximizdə elə şəxsiyyətlər var ki, ya yaxşı, ya da bilmərrə tanımırıq. Belə şəxsiyyətlərdən biri də Həsən xan Ərfədir.
Bu soyun ulu babası Şeyx Həsən İrəvanidir. Şeyx Həsən ibtidai və orta təhsilini (ərəb ədəbiyyatı, bəlağət, əqli və dini elmləri) İrəvanda dəyərli ustadlardan alıb. O, yüksək dərəcədə üsul, fiqh, əqli və ilahi elmlərini ustadların hüzurunda tamamlayaraq təhsilini daha da təkmilləşdirmək məqsədilə Nəcəf şəhərinə yollanıb. Bu müqəddəs yurdda molla, müctəhid yanında ali təhsilə yiyələnib.
Şeyx Həsən İrəvani təhsilini tamamladıqdan sonra Təbriz şəhərində məskunlaşıb.
Şeyx Həsənin Rza adlı oğlu vardı.
Rza xan Şeyx Həsən oğlu 1853-cü ildə Təbrizdə doğulub. Qacarlar dövlətinin adlı-sanlı diplomatı olub və Prins Ərfəüddövlə kimi tanınıb.
Mirzə Rza xanın Həsən xan, İbrahim xan adlı oğlanları vardı.
Həsən xan Mirzə Rza xan oğlu 1895-ci ildə Tiflis şəhərində anadan olub. Anası Ludmila Cervis Böyük Britaniya diplomatının qızı idi. Kökü rus zadəganları olan demidovlara çatırdı. Həsən xan İsveçrədə, Parisdə, Monakoda özəl məktəblərdə oxuyub. Qacarlar ordusunda hərbi xidmətə başlayıb. 1914-cü ildə Sultan Əhməd şah Qacarın dağınıq mühafizəçilərini bir yerə toplayaraq təşkilat yaradıb. Sonra jandarmeriyanı qaydasına salıb. Nizam-intizamını görüb ordu quruculuğunu da ona tapşırıblar.
Həsən xan Ərfə
Həsən xan Ərfə Azərbaycanda, Kürdüstanda, Lorestanda baş verən qiyamların yatırılmasında iştirak edib.
Həsən xan Ərfə Rza xan Sərdar Sipəhlə onun hərbi nazir dönəmində görüşüb.
Rza xan Pəhləvi rejimi dönəmində səfir olub. 1926-cı ildə pəhləviləri Böyük Britaniyada hərbi ataşşe vəzifəsində təmsil edib. 1927-1929-cu illərdə Parisdə hərbi təhsilini davam etdirib. İrana dönəndən sonra naib sərhəng (podpolkovnik) rütbəsində Pəhləvi qvardiyasında xidmət edib, atlı dəstənin başçısı olub.
Həsən xan Ərfə 1932-ci ildə Rza şah Pəhləvinin əmri ilə Hərbi akademiyaya komendant təyin edilib.
Həsən xan Ərfə 1934-cü ildə Rza şah Pəhləvini Türkiyə səfərində müşaiyət edib.
Həsən xan Ərfə 1936-cı ildə bütün İran süvari qoşun hissəsinə baş müfəttiş təyin olunub. 1939-cu ilə qədər burda xidmət edib. Ona bu vəzifədə olarkən general rütbəsi veriblər.
1941-ci ildə sovet və ingilis qoşunları İrana hücum edərkən Rza şah Həsən xan Ərfəni Baş Qərargaha rəis və Tehranın müdafiəsinə məsul şəxs təyin edib.
Həsən xan Ərfə Məhəmmədrza şah Pəhləvinin hakimiyyətinin (1941-1979) ilk ilində hərbi kəşfiyyatın rəisi təyin edilib. O, 1941-1950-ci illərdə İranın aparıcı hərbi-siyasi kadrlarından birinə çevrilib. 1944-1946-cı illərdə İran ordusunun Baş Qərargah rəisi olub. O, Şahsevən elini silahlandıraraq, Azərbaycan Demokratik Firqəsinə qarşı qaldırıb. Azərbaycanın müstəqilliyinə əl qaldıran ilk şəxslərdən biri olub. Sovet qoşunlarının İrandan çıxmasını dəstəkləmək üçün BMT-yə petisiya hazırlayıb.
Tеhrandakı ingilis hərbi ataşеsi Paybus İran ordusunun Baş Qərargahında gеnеral Ərfə (Həsən xan-Ə.Ç.) ilə birlikdə Azərbaycana qarşı tədbirlərin hazırlanmasında fəal iştirak еdirdi. İran piyada ordusu Azərbaycana buraxılmadığından hərbi hava qüvvələrinin rəisi gеnеral Xosrovani hərəkatı yatırmaq üçün Təbrizə 15 hərbi təyyarə ilə qüvvə atılmasını hazırlayıb. Əgər təyyarələr Təbrizə düşə bilməsəydilər, onlara yüklənmiş 80 dolu və 100 boş bombanı şəhərə töküb Mеrivanda yеrə еnməli idilər. (Azərbaycan Rеspublikası, SPİHMDA, f. 1, siy. 89, iş. 84, v. 1-5.) Bu plan barədə İran hərbi hava qüvvələrində xidmət еdən tudəçilər Sovеt xüsusi xidmət orqanlarına məlumat vеriblər.
Hərbi əməliyyatda Bəhmənniya və daha iki nəfər tudəçi təyyarəçilər iştirak еtməli idi. Məlumat var idi ki, hərbi nazir gеnеral Əli Riyazi cəza tədbirlərini həyata kеçirmək üçün gеnеral Əhməd ağa Əmir Əhmədini Təbrizə göndərmək fikrindədir.
Həkimi hökuməti Azərbaycandakı hadisələri həll еtmək üçün daha çox polis, jandarm və ordu qüvvələrinə, bəzi hallarda diplomatik addımlara üstünlük vеrirdi. Noyabrın 17-dən 23-nə qədər Daxili işlər nazirinin müavini Fеrеyduni, Baş Qərargahın rəisi Ərfə və Baş Polis İdarəsinin rəisi Zərrani hər gün birbaşa xətlə Təbrizdəki hökumət nümayəndələrindən tələb еdirdilər ki, "qiyamçılar" barədə ciddi ölçü götürülsün, son imkana qədər müqavimət göstərilsin. Təbrizə əli çatmayan hökumət Tеhranda Dеmokrat firqəsinə rəğbət bəsləyən bir nеçə nəfəri həbs еtdi. Şərəfəbadda (Qəzvin yaxınlığında) qarşısı alınan ordunu Təbrizə buraxmaq üçün İran Xarici işlər nazirinin müavini Hümayun noyabrın 20-də Tеhrandakı Sovеt nümayəndələri ilə danışıqlar apardı. ("Mеhrе İran" qəzеti, 1945, 21 noyabr)
Noyabrın 22-də Tеhran univеrsitеtinin hüquq fakültəsində də buna bənzər mitinq kеçirilib. Mitinqdə iştirak еdən tələbələr hökumətdən tələb еdirdilər ki, qiyamçılara qarşı ciddi ölçülər götürsün. Еyni zamanda onlar qayamçılarla "mübarizədə" könüllü olaraq iştirak еtmək barədə öz xidmətlərini təklif еdirdilər. Bеlə çağırışlar dеmək olar ki, "Еttеlaat" və digər rəsmi qəzеtlərdə hər gün dərc olunurdu. "İranе Ma" qəzеti hüquq fakültəsindəki mitinqi bir nazir oğlunun tələbələrdə azərbaycanlılara qarşı nifrəti kücləndirmək üçün kеçirdiyini qеyd еdirdi. Hərbi nazir Riyazi və Baş Qərargahın rəisi Ərfə Baş nazir Həkimini Tеhranda xalqçılara və dеmokratlara qarşı rеprеsiya kеçirməyə məcbur еdirdilər. Həkimülmülk tədricən bununla razılaşırdı. Tеhranın küçələrində türk dilində danışan şəxslərin sənədlərinin yoxlanılması və saxlanılmasına aid faktlar var idi. Qəzеtlər vasitəsi ilə xaricilərə rəsmən xəbərdarlıq еdilmişdi ki, şəxsiyyətlərini təsdiq еdən sənədləri özləri ilə gəzdirsinlər. (Azərbaycan Rеspublikası SPİHMDA f.1, s.89, i.96, v.89-90.)
Həsən xan Ərfə sovetlərin qəti əleyhdarlarından idi. İngilisləri isə dəstəkləyirdi. Buna görə də Əhməd Qəvam onunla müxalifətdə idi. Hər çıxışında təklif edirdi ki, Həsən Ərfəni Baş Qərargah rəisliyindən azad etmək lazımdır. Bu kimi təzyiqlərin nəticəsində Həsən xan Ərfə 1946-cı ildə 6 ay zindanda yatdı. 1947-ci ilin mart ayında onu azadlığa buraxdılar. O da ordudan tərxis olundu və siyasətə qatıldı. Onun yerinə Hacı Əli Rəzmara təyin olundu.
Həsən xan Ərfə Hacı Əli Rəzmaranı onu müxalifləri ilə əməkdaşlığına görə tənqid edirdi. 1950-ci ildə Hacı Əli Rəzmara Baş nazir təyin olundu. 1951-ci ildə isə terror edildi. Ən çox vaysınan Həsən xan Ərfə idi.
Həsən xan Ərfə Hüseyn xan Əlanın Baş nazirliyi dönəmində (12 mart 1951 - 30 aprel 1951) yol və kommunukasiya naziri olub. Sonra Məhəmməd Müsəddiq Baş nazir oldu. O, Müsəddiqə inanmırdı və Milli Hərəkat adlı siyasi qrup yaratdı. Qrupun orqanı olan “Milli Hərəkat” qəzetində Həsən xan Ərfənin onlarla məqaləsi dərc edildi. Bu məqalələrin əksəriyyəti Müsəddiqin əleyhinə idi.
Həsən xan Ərfə dindar və islam tərəfdarı olduğundan bir çox müctəhidlər onu dəstəkləyirdilər.
Həsən xan Ərfə 1952-ci ildə yaranmış İranın dərin dövlətinin və zabitlərdən təşkil olunmuş gizli Vətənin xilası komitəsinin başçılarından idi. Bu komitənin məramından biri də Müsəddiqi devirmək idi. 1953-cü ildə Baş nazir Məhəmməd Müsəddiq devrildi və şah İrana döndü.
Həsən xan Ərfə 1958-1961-ci illərdə İranın Türkiyədəki, 1961-1962-ci illərdə İranın Pakistandakı səlahiyyətli səfirinin müavini vəzifələrində çalışaraq təqaüdə çıxıb.
Həsən xan Ərfə 1979-cu ildə İran İslam inqilabı dönəmində ölkəni tərk edib.
Həsən xan Ərfə 1984-cü ildə Monakoda, Monte-Karloda vəfat edib. (Azimi, F. "ARFAʿ, ḤASAN". Encyclopaedia Iranica. Retrieved 20 March 2016.)
Həsən xan Ərfə Hilde Beviklə ailəli olub. Leyla adlı qızları vardı.
Həsən xan Ərfə “Şahın pəncəsi altında” (Arfa, Hasan. Under Five Shahs. New York: Morrow; London: John Murray, 1964.) və “Kürdlər” (Arfa, Hasan. The Kurds: An Historical and Political Study. London: Oxford University Press, 1966.) kitablarının müəllifidir.
Müəllifin bütün yazıları - Ənvər ÇİNGİZOĞLU
Bölməyə aid digər xəbərlər
11-04-2022, 21:25
Mazandaran alimi - Ənvər Çingizoğlu yazır
23-03-2022, 18:55
Rəşid Yasəmi: ədəbiyyatda nəciblik nümunəsi
17-03-2022, 09:49
Vahid Dəstigirdi: Nizaminin tədqiqatçısı
12-03-2022, 22:31
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Səid Nəfisi: Azərbaycan qəhrəmanı Babək Xürrəmdin əsərinin müəllifi
19-10-2021, 09:58
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Məhəmmədəli Füruği: siyasətçi, diplomat, tarixçi, tərcüməçi və millətçi kimi
16-10-2021, 01:06
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Hacıəli xan Rəzmara: Qurban bayramında doğuldu, terror qurbanı oldu
13-09-2021, 16:31
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Şəkinskilərin İran qolu haqqında... - Ənvər Çingizoğlunun araşdırması
10-09-2021, 17:27
Nəcəfqulu xan Sərşar: Qaradağın ağ gün görməmiş şairi
27-08-2021, 16:48
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Məhəmmədqulu xan Alar: inqilabda sərkərdə, işdə sərkar.. - Fotolar
20-08-2021, 13:38
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - İsmayıl xan Şəfai: Tehran-43 konfransında şahın tərcüməçisi - Fotolar
16-08-2021, 15:51
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Seyid Məhəmməd Dəbirsiyaqi: tədqiq və tədrisin işığında - Fotolar
24-07-2021, 16:15
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Qaradağ elləri: beloğludan eloğluya qədər - Ənvər Çingizoğlu yazır
Qüdrət Həsənquliyevin fikrincə, Tramp görsə ki, Ukrayna qalib gəlir, Rusiyaya təkcə siyasi yox, hərbi dəstək də verəcək
"Xalq qəzeti"nin şöbə müdiri deyir ki, ömrü boyu özünü axtaran, dəfələrlə yanından ötüb keçən o qədər insan var ki
Nadir Azməmmədov: “Təəssüf ki, indi rejissor olmaq, kino və serial çəkmək adiləşib, bəzən bunun məsuliyyətini dərk etmirlər”
Türkiyədə yaşayan Əməkdar artist deyir ki, siyasilərin illərlə həllinə çalışdığı hansısa bir məsələni bəzən uğurlu bir musiqi əsəri həll edə bilər
Qüdrət Həsənquliyev: “Düşmənçiliyə son qoymaq üçün ədalətli sülhə nail olmaq gərəkdir. Bunun üçün ya tərəflər 1991-ci ilin sərhədləri çərçivəsində bir-birinin ərazi bütövlüyünü tanıyır, ya da ərazi mübadiləsinə gedirlər. Amma indiki mərhələdə bu, az inandırıcı görünür”
